בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#1 - א גוטע ביזנעס דיל מיט מעכטיגע רווחים
פרנסה, לימוד התורה, ביזנעס

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בשלח, י"א שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


אויב דו האסט צייט צו רעדן, איך וויל מיט דיר עפעס דורכרעדן.


איך האב א גוטע ביזנעס דיל פאר דיר, א פלאץ וואו דו וועסט קענען מאכן מעכטיגע רווחים. דער דיל איז אויב דו וואלסט אריינגענומען ביי דיר אין די ביזנעס א אינגערמאן וואס זיצט אין לערנט, און אים געבן וועכנטליך א געהאלט.


דער דיל ארבעט אזוי, ער לערנט בהתמדה רבה, לכל הפחות צוועלף שעה א טאג, נישט איינער וואס הייסט ער לערנט, נאר א מתמיד, איינער וואס נוצט אויס די צייט, דו געבסט אים א געהאלט כאילו ער ארבעט פאר דיר, און וואס באקומסטו? דו באקומסט די שכר אויבן אין הימל פון זיין תורה.


דאס ווערט אנגערופן א יששכר זבולון געשעפט; זבולון האלט אויס יששכר, אזוי קען יששכר לערנען. אזוי פסק'נט דער רמ"א (יורה דעה סימן רמו, סעיף א): "וְיָכוֹל אָדָם לְהַתְנוֹת עִם חֲבֵרוֹ שֶׁהוּא יַעֲסוֹק בַּתּוֹרָה, וְהוּא יַמְצִיא לוֹ פַּרְנָסָה, וַיְּחַלֵּק עִמּוֹ הַשָּׂכָר", מען קען זיך אויסנעמען מיט א צווייטן אז יענער זאל לערנען און איך וועל יענעם אויסהאלטן, און מען טיילט זיך אויבן אין הימל מיט די שכר; ווייל אן זבולון איז נישטא קיין יששכר. אזוי ווי דער הייליגער זוהר הקדוש פרעגט (ויחי רמא:): "אַמַּאי אַקְדִּים בְּבִרְכָאן זְבוּלוּן לְיִשָּׂשכָר תָּדִיר", פארוואס רעכנט די תורה אויס זבולון פאר יששכר? "וְהָא יִשָּׂשכָר אִשְׁתַּדְּלוּתֵיהּ בְּאוֹרַיְיתָא", יששכר איז דאך דער וואס לערנט תורה, "וְאוֹרַיְיתָא אַקְדִּים בְּכָל אֲתַר", די תורה קומט פאר אלעס, "אַמַּאי אַקְדִּים לֵיהּ זְבוּלוּן בְּבִרְכָאן", פארוואס רעכנט מען ערשט אויס זבולון ביי די ברכות? "אֲבוֹי אַקְדִּים לֵיהּ", יעקב אבינו ביים בענטשן זיינע קינדער רעכנט אויס ערשט זבולון, "משֶׁה אַקְדִּים לֵיהּ", משה רבינו ווען ער האט געבענטשט די שבטים רעכנט ער אויס ערשט זבולון און נאכדעם יששכר, "אֶלָּא זְבוּלוּן זָכָה עַל דְּאֲפִיק פִּתָּא מִפּוּמֵיהּ, וְיָהַב לְפוּמֵיהּ דְּיִשָּׂשכָר", נאר זבולון האט ארויסגענומען ברויט פון זיין מויל און געגעבן פאר יששכר, "בְּגִינֵי כָּךְ אַקְדִּים לֵיהּ בְּבִרְכָאן", דעריבער האט ער זוכה געווען צו ווערן געבענטשט ערשט, "מֵהָכָא אוֹלִיפְנָא", פון דא זעען מיר, "מַאן דְּסָעִיד לְמָרֵיהּ דְּאוֹרַיְיתָא", ווער עס מאכט זאט מענטשן וואס לערנען תורה, "נָטִיל בִּרְכָאן מֵעֵילָא וְתַתָּא", ווערט געבענטשט אויבן און אונטן, "וְלָא עוֹד", נישט נאר דאס, "אֶלָּא דְזָכֵי לִתְרֵי פָּתוֹרֵי", נאר ער איז זוכה צו באקומען צוויי מאל שכר, "מַה דְּלָא זָכֵי בַּר נָשׁ אַחֲרָא", אנדערע מענטשן זענען נישט זוכה צו דעם, "זָכֵי לְעוּתְרָא דְיִתְבָּרַךְ בְּהַאי עַלְמָא", ער ווערט געבענטשט מיט א רייכקייט אויף די וועלט, "וְזָכֵי לְמֶהֱוֵי לֵיהּ חוּלָקָא בְּעַלְמָא דְאָתֵי", און ער ווערט געבענטשט מיט א רייכקייט אויף יענע וועלט, "הֲדָא הוּא דִכְתִיב", אזוי ווי עס שטייט, "זְבוּלוּן לְחוֹף יַמִּים יִשְׁכּוֹן, וְהוּא לְחוֹף אֳנִיּוֹת, כֵּיוָן דִּכְתִיב לְחוֹף יַמִּים, אַמַּאי וְהוּא לְחוֹף אֳנִיּוֹת", וואס איז די טאפלטער לשון? "אֶלָּא, לְחוֹף יַמִּים, בְּעַלְמָא דֵין", נאר איין לשון איז א ברכה אויף די וועלט, "לְחוֹף אֳנִיּוֹת, בְּעַלְמָא דְאָתֵי", די צווייטע לשון איז א ברכה פאר יענער וועלט, "כְּמָא דְאַתְּ אָמֵר, 'שָׁם אֳנִיּוֹת יְהַלֵּכוּן וְגו'', דְּתַמָּן הוּא נְגִידוּ דְעַלְמָא דְאָתֵי".


דאס וועט זיין א פריוואטע זאך צווישן דיר און יענער תלמיד חכם; דאס וועט זיין א גוטער געשעפט, נאר רווחים, כולו רווחים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.