שאלה אין קורצן ענין
#1 - ווי אזוי שטעלט מען אוועק א סטאנדארט וואס צו קויפן?
שלום בית, אידיש געלט, שבת קודש, סיפורי צדיקים, קארגשאפט

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


אמאל פלעג איך קויפן אויף שבת פרישע טשיקן פלייש פאר טייער, ביז איך האב געזען אז איך האב נישט קיין געלט, האב איך אנגעהויבן קויפן פארפרוירענע פליגעלעך, עס איז ביליג און עס האט אלע טעמים.


נאך א דוגמא, אמאל פלעג איך קויפן טשאקאלאד עס זאל זיין צו נאשן אמאל מיט א קאווע, און דאס גלייכן, ביז איך האב געזען אז איך האב נישט קיין געלט, האב איך אויפגעהערט, ועוד כהנה וכהנה, אזוי האב איך פארשטאנען פון די שיעורים אז אזוי דארף מען זיך פירן. אז אויב מען האט נישט קויפט מען נישט, און עס איז מיר ברוך ה' זייער געשמאק, איך לעב אויף א פשוטע סטאנדארט און אין שטוב איז זייער געשמאק, נישט קיין דחקות אבער אויך נישט קיין פזרנות.


מיין שאלה איז אויב מאכט זיך יא אמאל אז עס איז דא אפאר שקל אין טאש, עס איז דא אביסל ריוח, און מען קען זיך יא פארגינען פרישע פלייש אויף שבת, אדער טשאקאלאד וכדומה, וואס איז ריכטיג צו טון? זאל מען קויפן מער און בעסער פון יעדע וואך, אדער אפשר איז יא כדאי אוועקצושטעלן א סטאנדארט אין שטוב וואס אזוי לעבט מען סיי ווען עס איז דא געלט און סיי ווען נישט.


איך האף מיין שאלה איז גענוג קלאר.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בלק, י"ד תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


דו ביסט א קלוגער מענטש אז דו געבסט אכטונג נישט צו אויסגעבן געלט פאר נישט וויכטיגע זאכן, דו לעבסט מיט א חשבון נישט אריינצופאלן אין חובות.


אויף דיין פראגע וכו'; אויב מען האט אפאר איבריגע שקל איז ריכטיג איינצוקויפן פיינע פלייש לכבוד שבת, דאס וועט דיך רייך מאכן. אזוי ווי רבי חייא בר אבא האט דערציילט (שבת קיט.), אמאל בין איך געווען אין די שטאט לודקיא און איך בין דארט איינגעשטאנען ביי איינעם, האב איך געזען אז מען האט אים אריינגעברענגט א גאלדענעם טיש, דער טיש איז געווען געמאכט פון אזויפיל גאלד אז זעכצן מענטשן האבן דאס געדארפט אויפהייבן; אינעם טיש זענען געווען זעכצן זילבערנע קייטלעך צוגעבינדן צו זיי טעלערס און גלעזער, אויפן טיש זענען געווען אלע געשמאקע עסן און טרינקען, און שמעקעדיגע בשמים, און ווען מען האט אריינגעברענגט דעם טיש האט מען געזינגען דעם קאפיטל תהילים (תהלים כד, א): "לַה' הָאָרֶץ וּמְלֹאָהּ וגו'", אלעס אויף די וועלט איז דעם אייבערשטנ'ס, נאכן עסן האבן זיי געזינגען דעם קאפיטל תהילים (תהלים קטו, טז): "הַשָּׁמַיִם שָׁמַיִם לַה' וְהָאָרֶץ נָתַן לִבְנֵי אָדָם"; איך האב זיך זייער געוואונדערט, ווי קומט אזא רייכקייט צו דעם איד? איך האב אים געפרעגט: "וואס פאר א גוטע זאך האסטו געטון אז דער אייבערשטער האט דיר געגעבן אזא רייכטום?" האט ער מיר געזאגט: "איך בין א קצב און ווען איך זע א שיינע בהמה לייג איך דאס אוועק פאר מיר פאר שבת", האט אים רבי חייא געזאגט: "אַשְׁרֶיךָ שֶׁזָּכִיתָ", וואויל איז דיר אז דו האסט זוכה געווען צו דעם, "וּבָרוּךְ הַמָּקוֹם שֶׁזִּכֵּךְ לְכָךְ", און געלויבט איז דער אייבערשטער אז ער האט דיך מזכה געווען מיט דעם.


אזוי אויך זאלסטו קויפן פאר דיין ווייב א גוטע טשאקאלאד, פאר דיר זאלסטו זיין אויסגערעכנט נישט אויסצוגעבן קיין געלט און נישט אריינגיין אין חובות, אבער פאר דיין ווייב זאלסטו יא אהיים ברענגען גוטע זאכן. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (חולין פד:): "מַאי דִּכְתִיב (תהלים קיב, ה) 'טוֹב אִישׁ חוֹנֵן וּמַלְוֶה יְכַלְכֵּל דְּבָרָיו בְּמִשְׁפָּט', לְעוֹלָם יֹאכַל אָדָם וְיִשְׁתֶּה פָּחוֹת מִמַה שֶׁיֵשׁ לוֹ, וְיִלְבַּשׁ וְיִתְכַּסֶּה בַּמֶה שֶׁיֵשׁ לוֹ, וִיכַבֵּד אִשְׁתּוֹ וּבָנָיו יוֹתֵר מְמָה שֶׁיֵשׁ לוֹ", א מענטש זאל נישט אויסגעבן געלט צו קויפן פאר זיך צו עסן, ער זאל קויפן עסן פאר ווייניגער וויפיל ער האט, אבער פאר זיין ווייב און קינדער זאל ער געבן עסן און קליידער מער וויפיל ער האט.


גיי ווייטער אן מיט דיין שפארעדיגע וועג, געב נישט אויס געלט, אבער פאר דיין וווייב זאלסטו יא געבן. אזוי ווי רבי חיים ויטאל שרייבט (שער המצוות, פרשת עקב): "איך האב געזען ביי מיין רבי דער הייליגער אריז"ל, אז ער האט נישט געקויפט פאר זיך טייערע קליידער, אויך האט ער נישט געגעסן קיין סאך, אבער פאר זיין ווייב האט ער מקפיד געווען צו קויפן טייערע קליידער, כדי זי זאל זיין צופרידן, אפילו ער האט נישט געהאט קיין געלט".



דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.