תוכן השאלה
לכבוד הרב ר' יואל ראטה שליט"א
איך בין געפארן מיט א היטש אין א קאר און עס האט דארט געארבעט א וואונדערליכע סידי פון אמונה און חיזוק, וואס דאס איז דרך אגב געווען א גרויסע ישועה ווייל עס איז מיר אריבער זייער שווערע טעג, איך האב געפרעגט דארט פון וועמען די סידי איז, זאגט מען מיר אז דאס איז איינער ר' יואל ראטה, איך האב אים געפרעגט וואו מען קען עס באקומען, האט ער מיר געגעבן א קארטל פון די אלע נומערן וואו מען קען הערן שיינע שיעורים און אויך די ניגונים, איך האב זיך מחיה געווען מיט די אוצר פון שיעורים, און איך האב שוין געזען ישועות פון די אלע אמונה וואס איך האב אין מיר אריינגענומען.
האב איך געוואלט פרעגן א שאלה: עס האלט מיר אין איין שפילן אין קאפ די תנועה פון דעם ניגון "ווען שבת קומט, א גן עדן איז אין שטוב". איך ווייס נישט וואס דאס מיינט, ווייל ביי מיר איז די שטוב א גהינום ווען שבת קומט. ביים שבת טיש שלאגן זיך די קינדער ארום און איך גיי ארויס פון די כלים. אויסער דעם האט עס נישט קיין פנים פון א סעודה, איך זינג זמירות אבער קיינער זינגט נישט מיט, איך זאג תורות און ס'טוט זיך א איבערקערעניש. הלואי זאלט איר מיר קענען אויסלערנען ווי אזוי צו פירן א שבת טיש.
א יישר כח נאכאמאל, די שיעורים און די ניגונים האבן אין מיר אריינגעבלאזן א נייע נשמה.
שלום
תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת משפטים, כ"ב שבט, שנת תשע"ח לפרט קטן
לכבוד שלום נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
קינדער דארפן נישט קיין תורות און קינדער פארשטייען נישט קיין תורות, קינדער האבן ליב צו הערן שיינע מעשיות. דערפאר זאלסטו זיך אנגרייטן שיינע מעשיות צו דערציילן, וועסטו זען ווי אלע וועלן דיר אויסהערן.
דער רבי זאגט (ספר המידות, אות בנים, חלק ב', סימן ב): "סְגֻלָּה לְבָנִים לְהַקְטִין עַצְמוֹ", א סגולה פאר קינדער איז זיך צו האלטן קליין; מוהרא"ש איז דאס מסביר, אז ווען מען האלט זיך קליין און מען לאזט זיך אראפ צו די קינדער; מען שפילט מיט זיי, מען פארציילט זיי מעשיות, מען אינטערעסירט זיך וואס זיי טוהן, דעמאלט איז מען זייער מצליח מיט זיי.
ווען א מלמד וויל אריין לייגן אין די קינדער יראת שמים און מוסר, איז דא צוויי וועגן; אדער נעמען א מוסר ספר און פארלערנען יעדן טאג א פרק וכו', וואס דעמאלט וועלן בלויז אפאר קינדער אויסהערן, ווייל נישט אלע קינדער זענען אינטערעסירט וכו', אדער איז דא א קלוגער מלמד וואס הייבט אן אזוי: "קינדער, היינט זע איך אז איר זענט זייער וואויל, וועל איך ענק דערציילן זייער אן אינטערעסאנטע מעשה". און ווען ער פארציילט די מעשה האלט ער חשבון אריין צו פלעכטן מוסר אין די מעשה וכו', וואס דעמאלט האלטן אלע קינדער מיט. ווייל יעדעס קינד וויל הערן א מעשה און נישט נאר א קינד, נאר אפילו דערוואקסענע מענטשן - יעדער הערט אויס א מעשה; דערפאר, אז דו ווילסט אז דיינע קינדער זאלן זיצן ביים שבת טיש זאלסטו זיך אנגרייטן מעשיות, וועלן דיינע קינדער דיר אויסהערן.
אז מען האט שוין עלטערע קינדער קען מען אפילו פארציילן נייעס און אריין פלעכטן אין דעם אמונה מיט מידות טובות; דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן נב): "מִכָּל הַדְּבָרִים צוֹעֵק כְּבוֹד הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, כִּי מְלֹא כָל הָאָרֶץ כְּבוֹדוֹ, וַאֲפִילּוּ מִסִּפּוּרֵי הַגּוֹיִים צוֹעֵק גַּם כֵּן כְּבוֹד הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", פון יעדע זאך שרייט ארויס דער אייבערשטער, אפילו פון די נייעס פון די אומות העולם הערט מען אויך ארויס דעם אייבערשטן.
חינוך איז נישט קיין גרינגע זאך, חינוך איז פון די שווערסטע ארבעט וואס א איד האט, אבער ביים סוף שניידט מען שיינע פירות. עס איז דא צוויי וועגן אין לעבן, איין וועג איז קצרה וארוכה - מען מאכט זיך גרינג אנהייב לעבן, מען לייגט נישט אריין כוחות אין חינוך, מען געבט זיך נישט אפ מיט זיי, נאר מען זוכט ווי מען קען פטור ווערן פון פארברענגען מיט די קינדער. עס איז טאקע קצרה, אבער שפעטער איז עס ארוכה, ווייל מען וועט חרטה האבן. נאכדעם איז דא א דרך ארוכה וקצרה - מען ארבעט שווער מיט זיי, מען ענטפערט זיי זייערע קשיות, מען האט געדולד צו זייערע מעשיות וכו', דעמאלט וועט שפעטער זיין קצרה.
בעט דעם אייבערשטן אז ביי דיר זאל אויך זיין ווי דער ניגון גייט: "ווען שבת קומט, א גן עדן איז אין שטוב".