תוכן השאלה
לכבוד הראש ישיבה שליט"א,
אין די טעג פון ראש השנה העעל"ט, איז מיר איינגעפאלן א שאלה. ווען מען דאווענט די שמונה עשרה פון מוסף אום ראש השנה, מעג מען דארט רעדן צום אייבערשטן אויף אידיש? אדער אפשר איז עס א הפסק צווישן די תקיעות?
מרדכי
תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:
בעזהשי"ת
יום ד' פרשת וזאת הברכה-א, ז' תשרי, שנת תשע"ח לפ"ק
לכבוד מרדכי נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק אז דו טוסט די עצה פון הייליגן רבי'ן צו מאכן התבודדות; דער רבי האט געזאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן ק): "מִּקָּטָן וְעַד גָּדוֹל אִי אֶפְשָׁר לִהְיוֹת אִישׁ כָּשֵׁר בֶּאֱמֶת, כִּי אִם עַל יְדֵי הִתְבּוֹדְדוּת", מען קען נישט זיין קיין ערליכער איד נאר אז מען מאכט התבודדות; דאס הייסט, מען זאל זיך צוגעוואוינען צו רעדן צום אייבערשטן אויף די שפראך וואס מען איז צוגעוואוינט צו רעדן, מען זאל אים אלעס דערציילן - אלע ירידות, אלע נפילות און אלעס וואס טוט וויי פארן מענטש.
און דער רבי האט געזאגט (שם, סימן צו): "אֲפִילּוּ כְּשֶׁאֵין יְכוֹלִין לְדַבֵּר כְּלָל, אֲפִילּוּ כְּשֶׁמְּדַבְּרִין רַק דִּבּוּר אֶחָד, גַּם כֵּן טוֹב מְאֹד", אפילו מען האט נישט קיין דיבורים וואס צו רעדן צום אייבערשטן, מען קען נאר זאגן איין ווארט, איז דאס אויך זייער חשוב אין הימל.
דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ט): "עִקַּר הַחִיּוּת מְקַבְּלִין מֵהַתְּפִילָּה, כְּמוֹ שֶׁכָּתוּב: 'תְּפִילָּה לְאֵל חַיָּי'", דער גאנצער חיות פונעם מענטש קומט פון דעם וואס א מענטש דאווענט צום אייבערשטן. נאך זאגט דער רבי (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ב) אז תפילה, דאס איז אזוי ווי די נאז פונעם מענטש; א מענטש אן א נאז קען נישט לעבן, ווייל מען אטעמט פון די נאז, אזוי דארף א מענטש זיך צוגעוואוינען אזוי שטארק צו לעבן מיט תפילה אז עס זאל זיין ביי אים ממש ווי אטעמען; עס איז נישט שייך צו זאגן פאר א מענטש יעצט קען מען יא אטעמען, יעצט קען מען נישט אטעמען, אטעמען דארף מען א גאנצע צייט, אזוי אויך דארף זיך א מענטש צוגעוואוינען צו רעדן צום אייבערשטן יעדע מינוט און יעדע סקונדע - א גאנצן טאג, אזוי אויך אינמיטן דאווענען, און דאס איז בכלל נישט קיין הפסק. פארקערט, ווען א מענטש געוואוינט זיך צו צו רעדן צום אייבערשטן ביים דאווענען, איז אים דאס גאנצע דאווענען גאר אנדערש, ער שפירט ווי ער רעדט צום אייבערשטן.
קומט אויס אז ווי מער א מענטש געוואוינט זיך צו צו רעדן צום אייבערשטן, ווערט ביי אים שטערקער זיין אמונה, ער הייבט אן שפירן ווי דער אייבערשטער איז מיט אים, ביי אים און נעבן אים, און דעמאלט וועט ער גאר אנדערש דאווענען, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן סב): "וּבֶאֱמֶת, אִם הָיָה יוֹדֵעַ הָאָדָם יְדִיעָה בְּלֵב שָׁלֵם, 'שֶׁמְּלֹא כָל הָאָרֶץ כְּבוֹדוֹ', וְהַקָּדוֹשׁ בָּרוּך הוּא עוֹמֵד בִּשְׁעַת הַתְּפִילָּה, וְשׁוֹמֵעַ הַתְּפִילָּה, וַדַּאי הָיָה מִתְפַּלֵּל בְּהִתְלַהֲבוּת גָּדוֹל, וְהָיָה מְדַקְדֵּק מְאד לְכַוֵּן אֶת דְּבָרָיו", ווען א מענטש וואלט ווען געוואוסט ביי זיך קלאר אז דער אייבערשטער שטייט נעבן אים בשעת ער דאווענט, און ער הערט צו יעדעס ווארט וואס ער בעט, וואלט דער מענטש געדאווענט אזוי ווי עס דארף צו זיין, און ער וואלט מכוון געווען יעדע איינציגע ווארט ווי אזוי ער זאגט עס ארויס.
מוהרא"ש האט דערציילט אז ער האט געהערט פון אלטע ברסלב'ער אידן וואס האבן געוואוינט אין אומאן, אז עס איז געווען א ברסלב'ער חסיד א שוסטער, זייער א פשוט'ער איד, ווען מען פלעגט אריין קומען צו אים אין זיין געשעפט, האט מען געזען א מורא'דיגע בילד פאר זיך, ער פלעגט שטיין און האקן מיטן האמער אויף די שיך און רעדן צום אייבערשטן, ער איז געווען אזוי פארטיפט אין רעדן צום אייבערשטן, אז ער פלעגט נישט באמערקן ווי איינער איז אריין געקומען אין געשעפט.
ווען ער פלעגט באמערקן ווי איינער שטייט דארט, פלעגט ער אפשטעלן די ארבעט און פרעגן דעם מענטש וואס איז דארט אריין געקומען: "איך האב א שאלה, איך ארבעט מיט שיך, און ווען מען כאפט אן שיך ווערט מען טמא, און איך וויל רעדן צום אייבערשטן, וויל איך וויסן צי איך מעג רעדן צום אייבערשטן ווען איך ארבעט מיט די שיך?" מוהרא"ש האט פארציילט אז ער האט געהערט די מעשה פון עטליכע ברסלב'ע אידן, וואס אלע האבן געהאט די זעלבע מעשה, און אלע האבן פארציילט אז זיי האבן נישט געוואוסט וואס אים צו ענטפערן.
בשעת מוהרא"ש האט דערציילט די מעשה האט א אינגערמאן אריין געפרעגט אינמיטן שיעור: "למעשה מעג מען רעדן צום אייבערשטן אויף א פלאץ וואס מען טאר נישט לערנען, אדער ווען מען איז נישט געוואשן די הענט?" און מוהרא"ש האט געזאגט: "עס איז 'הלכה ואין מורין כן'"; דאס הייסט, עס איז דא הלכות וואס מען קען נישט זאגן אז מען זאל אזוי טון.
דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.
א גמר חתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.