בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת שמות, י"ח טבת, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער הייליגער רבי הויבט אן די תורה (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן פז) מיט א שטארקע קשיא וואס אלע האבן, "אָנוּ רוֹאִין בְּחוּשׁ, תֵּכֶף כְּשֶׁאָדָם רוֹצֶה לֵילֵךְ בְּדֶרֶךְ הַיָּשָׁר מִתְעוֹרְרִין עָלָיו דִּינִים, וְהַסְּבָרָא הוּא לְהֵפֶךְ", פארוואס ווען א מענטש הויבט אן דינען דעם אייבערשטן הויבט אן איבער צו גיין אויף אים שוועריקייטן, צרות און יסורים; עס וועלט ווען געדארפט זיין פארקערט, אז ווען מען הויבט אן דינען דעם אייבערשטן זאל קומען רחמים וחסדים!

זאגט דער רבי: "כִּי יֵשׁ שְׁנֵי מִינֵי יִרְאָה, יִרְאַת הָענֶשׁ וְיִרְאַת הָרוֹמְמוּת", עס זענען דא צוויי סארט מורא האבן פונעם אייבערשטן, עס איז דא וואס זייער מורא פונעם אייבערשטן איז 'יראת העונש' - ער האט מורא אז ער וועט באקומען א שטראף, וואס דאס איז אויך זייער א גרויסע מדריגה; דאס אליינס אז מען האט מורא פונעם אייבערשטן, מען גלייבט אז דער אייבערשטער שטראפט אויב מען זינדיגט, דאס איז זייער א גרויסע מדריגה. דאס גלייבן אז די וועלט איז נישט א הפקר וועלט, נאר אויב מען זינדיגט און מען טוט נישט תשובה באקומט מען אן עונש, טוט אפהיטן דעם מענטש מען זאל נישט זינדיגן און זיך אויפפירן ווי אזוי די תורה הייסט.

עס איז א גרויסע מדריגה ווען א מענטש האט מורא פונעם אייבערשטן אז דער אייבערשטער זאל אים נישט שטראפן, דאך איז דאס נישט דער ציל צו וואס מען דארף צוקומען. דער זוהר הקדוש (תיקוני זוהר ה:) רופט אן יראת העונש א שוואכע יראה ווייל מען האט נישט מורא פונעם אייבערשטן אליינס, נאר פונעם עונש וואס מען וועט באקומען פון אים, דאס איז אזוי ווי א קינד וואס האט מורא פונעם שטעקן און נישט פונעם מענטש וואס כאפט אן דעם שטעקן.

דער עיקר צו וואס מען דארף צוקומען איז צו 'יראת הרוממות' - מורא האבן פונעם אייבערשטן אליינס, אבער מען קען נישט צוקומען צו די מדריגה נאר אז מען האט קודם יראת העונש, מען איז צוגעוואוינט צו מורא האבן פונעם עונש, הערשט נאכדעם קען מען זוכה זיין צו יראת הרוממות, מורא האבן פונעם אייבערשטן אליינס.

דער רבי זאגט: "יִרְאַת הָענֶשׁ נִקְרָא צֶדֶק", מורא האבן פון אן עונש ווערט אנגערופן 'צדק', ווייל צדק איז א לשון פון משפט, מען האט מורא צו טון שלעכטס ווייל מען וועט אים משפט'ן און מען וועט באקומען א שטראף. "וְיִרְאַת הָרוֹמְמוּת נִקְרָא אֱמוּנָה", ווידעראום מורא האבן פונעם אייבערשטן אליינס, דאס ווערט אנגערופן 'אמונה', "כִּי מֵחֲמַת שֶׁהוּא מַאֲמִין בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה שֶׁהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ הוּא רַב וְשַׁלִּיט עִקָּרָא וְשָׁרְשָׁא דְּכָל עָלְמִין, הוּא יָרֵא מִמֶּנּוּ וְיָדוּעַ הוּא", ווייל ווען מען גלייבט אז אלעס איז דער אייבערשטער, עס איז נישט דא קיין שום מציאות אויסער דעם אייבערשטן, דער אייבערשטער זעט אלעס און הערט אלעס וואס מען טוט, דער אייבערשטער פירט די וועלט מיט א פונקטליכע חשבון וכו', דורך דעם קומט מען צו די מדריגה אז מען הייבט אן מורא האבן פונעם אייבערשטן אליינס, "כִּי אִי אֶפְשָׁר לָבוֹא לֶאֱמוּנָה רַק עַל יְדֵי יִרְאַת הָענֶשׁ", אבער מען קען נישט צוקומען צו האבן א שטארקע אמונה, מען זאל לעבן מיטן אייבערשטן - נאר אז מען האט יראת העונש, "כִּי מֵחֲמַת שֶׁהוּא יָרֵא מֵהָעֹנֶשׁ מַאֲמִין שֶׁהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ הוּא תַּקִּיף וּבַעַל הַיְכֹלֶת וּבַעַל הַכֹּחוֹת כֻּלָּם, וּמִזֶּה בָּא לֶאֱמוּנָה יוֹתֵר גְּדוֹלָה", אז מען האט מורא פונעם אייבערשטן אז מען וועט ווערן געשטראפט, פון דעם בויט זיך אויף א שטארקע אמונה.

יעצט פארשטייט מען שוין פארוואס ווען א מענטש הויבט אן דינען דעם אייבערשטן גייט אריבער אויף אים שוועריקייטן, ווייל: "תֵּכֶף כְּשֶׁרוֹצֶה לֵילֵךְ בְּדֶרֶךְ הַיָּשָׁר, צָרִיךְ לִהְיוֹת לוֹ יִרְאָה הַנִּקְרָא צֶדֶק", ערשט דארף מען אנהויבן מיט יראת העונש, וואס ביי דעם שטייט (תהלים ט, ט): "וְהוּא יִשְׁפֹּט תֵּבֵל בְּצֶדֶק", דער אייבערשטער משפט דעם מענטש לויט וואס ער האט געטון, "לְפִיכָךְ מִתְעוֹרְרִין עָלָיו הַדִּינִים", דעריבער גייט אריבער אויף אים וואס עס גייט אריבער, "אַךְ כְּשֶׁבָּא אֶל הָאֱמֶת, הַיְנוּ אֶל הַיִּרְאָה הַנִּקְרָא אֱמוּנָה", און וויבאלד דער מענטש שטארקט זיך און האט אמונה, ער ווייסט אז אלעס איז דער אייבערשטער, "אָז כָּל הַדִּינִין נִמְתָּקִין בְּשָׁרְשָׁן", ווערן אלע דינים בטל פון אים, ווייל ער נעמט אריין אין זיך אז עס איז גארנישט דא אויף די וועלט אויסער דעם אייבערשטן, דאן ווערט פון 'צדק' 'אמונה', און דעמאלט: "וְכָל טִיבוּ וְכָל נְהוֹרָא שַׁרְיָא בָּהּ", האט דער מענטש אלע ליכטיגקייט און אלע גוטס.

דער עיקר דארפן מיר קודם בעטן דעם אייבערשטן אז מיר זאלן מורא האבן פון אים כאטשיג די יראת העונש וואס ווערט אנגערופן 'צדק', וועלן מיר נאכדעם זוכה זיין צו לעבן מיט אמונה און מיר וועלן האבן אלעס גוטס.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.