בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת אמור, י"ג אייר, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

חובות איז א גרויסע סכנה, עס הרג'ט דעם מענטש בגשמיות וברוחניות; עס נעמט אוועק דעם מענטש פון קענען תשובה טון, אזוי ווי דער רבי זאגט זאגט (ספר המידות, אות תשובה, סימן מו): "מִי שֶׁרוֹצֶה לָשׁוּב, יִזָּהֵר מִלִּהְיוֹת בַּעַל חוֹב". ווער עס וויל תשובה טון זאל אכטונג געבן פון האבן חובות.

אז דו ווילסט ארויסגיין פון דיינע חובות זאלסטו גיין נאך געלט און אזוי וועסטו צוביסליך קענען באצאלן די חובות. אין שלחן ערוך ווערט גע'פסק'נט (יורה דעה, סימן רנג) אז ווער עס האט נישט קיין געלט קען גיין קלייבן צדקה פאר זיך; דעריבער אז דו ביסט אריין געפאלן אין חובות זאלסטו גיין נאך געלט און צוביסליך באצאלן דיינע חובות. עס הערט זיך אפשר אינטערעסאנט, ווי איז שייך צו באצאלן שווערע טויזנטער דאללער חובות דורך צאמנעמען און צאמקראצן פרוטות וואס מען געבט פאר צדקה... אבער דו וועסט זען אז עס וועט נישט נעמען לאנג ביז דו וועסט ארויסגיין פון אלע חובות און דו וועסט קענען שפייזן דיין ווייב און קינדער.

איך ווייס אז דו וועסט נישט אננעמען וואס שטייט אין דעם בריוו, דו וועסט נישט וועלן גיין נאך געלט; ווייל דו שעמסט זיך צו גיין נאך געלט, עס פאסט דיר נישט צו גיין נאך געלט וכו' וכו', אבער וויסן זאלסטו אז עס איז נישט קיין בושה צו גיין נאך געלט, א בושה איז אז מען בארגט און מען באצאלט נישט, א בושה איז אז מען צאלט נישט קיין רענט; דער וואס בארגט און באצאלט נישט ווערט אנגערופן א רשע, אזוי ווי עס שטייט אין פסוק (תהלים לז, כא): "לֹוֶה רָשָׁע וְלֹא יְשַׁלֵּם".

דאס האבן מיר מקבל געווען פון מוהרא"ש; מוהרא"ש האט גערעדט פון דעם אן א שיעור אז מען טאר נישט בארגן קיין געלט, און אז מען בארגט געלט דארף מען באצאלן, און אז מען האט נישט צו באצאלן דארף מען פארקויפן די גאנצע פארמעגן צו קענען באצאלן, מען דארף טון אלעס אויף די וועלט אבי נישט צו זיין א גנב.

מוהרא"ש זכותו יגן עלינו איז געווען א נאה דורש ונאה מקיים, וואס ער האט געזאגט - דאס האט ער געטון; מוהרא"ש האט דערציילט ווי אזוי ער האט געדרוקט דעם רבינ'ס ספרים מיט מסירות נפש. נאך זיין חתונה איז ער אריינגעשפרינגען אין חובות פון שווערע טויזנטער דאללער, איבער אכציג טויזנט דאללער בימים ההם, וואס איז לויט די היינטיגע ווערד א חשבון פון קרוב צו א מיליאן דאללער! ער האט זיך מוסר נפש געווען צו פארשפרייטן דעם הייליגן רבי'ן פאר די גאנצע וועלט אין די צייט ווען אין שטוב האט ער נישט געהאט וואס צו עסן; ער האט נישט געהאט קיין פיש און פלייש פאר סעודות שבת, מוהרא"ש מיט די רעבעצין האבן געגעסן שבת חלה מיט סארדינס. "איך האב אלעס באצאלט ביז די לעצטע פרוטה" - האט מוהרא"ש געזאגט. ווי אזוי? צוביסליך, דורך גיין נאך געלט. ער פלעגט גיין הפצה אפאר שעה און גלייך גיין צום דרוקער און צום בינדער און באצאלט יעדן טאג צוביסליך, "איין טאג א פופציגער, איין טאג א צוואנציגער - ביז איך האב אלעס באצאלט", האט מוהרא"ש אויסגעפירט.

מוהרא"ש האט מבטיח געווען: "ווער עס וועט גיין הפצה וועט שטענדיג האבן געלט אין טאש"; בפרט אין ארץ ישראל וואס דארט זענען דא מיליאנען אידישע קינדער וואס ווייסן נישט פונעם אייבערשטן, די ערב רב - די רשעים האבן זיי אויסגע'שמד'ט און פרובירט אפצורייסן פון די אמונה, און ווען מען איז זיי מזכה מיט די הייליגע ספרים און קונטרסים זענען זיי זיך מורא'דיג מחי'; זיי געבן זייער שיין צדקה, בפרט אחינו בני ישראל - די ספרדי'שע אידן נעמען זייער שיין די קונטרסים. זאלסטו גיין פארשפרייטן די ספרים וועסטו קענען באצאלן אלע חובות און דו וועסט האבן גרויס שפע; דו וועסט האבן אן אייגענע הויז און אלעס וואס דו דארפסט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.