לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,
קודם כל וויל איך באדאנקען דעם ראש ישיבה פאר'ן מאכן מיין לעבן און מיין שטוב פאר א גן עדן מיט די אלע עצות פון הייליגן רבי'ן.
יעצט צו מיין שאלה, דער ראש ישיבה האט דערמאנט ביי א שיעור אז עס זענען דא אינגעלייט וואס זייער גאנצע פרנסה איז פון הפצה. וויל איך פארשטיין, ממילא ווען איינער וואס קען נישט דעקן די וואך און די חודש גייט נאך געלט זיך צו דעקן איז עס לכתחילה אויסגעהאלטן, אבער אויב איינער קען טון א נארמאלע פרנסה, פארוואס זאל ער גיין נאך געלט?
חז"ל זאגען דאך "מוטב שיפשיט אדם נבילה בשוק ואל יצטרך לבריות", אויך זאגן חז"ל אין די לעצטע משנה אין מסכת פאה "וכל מי שאינו צריך ליטול ונוטל אינו נפטר מן העולם עד שיצטרך לבריות"?
איך פרעג נישט חוזק צו מאכן, נאר צו מעורר זיין.
יישר כח
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת ראה, כ"ו מנחם-אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
ווען מען גייט פארשפרייטן ספרים וואס ברענגען צוריק מענטשן צום אייבערשטן איז מען נישט קיין נצרך לבריות; אדרבה, מען איז א משפיע לבריות, מען איז א מציל נפשות.
נישטא קיין גרעסערע זאך ביים אייבערשטן ווי עוסק זיין אין צוריקברענגען מענטשן צו אים. דער הייליגער זוהר זאגט (תרומה קכח:): "תָּא חֲזֵי", קום און זע, זאגט דער הייליגער זוהר: "כָּל מַאן דְּאָחִיד בְּיָדָא דְּחַיָּיבָא וְאִשְׁתָּדַּל בֵּיהּ, לְמִשְׁבַק אָרְחָא בִּישָׁא", א מענטש וואס ברענגט צוריק זינדיגע מענטשן צום אייבערשטן, "אִיהוּ אִסְתַּלָּק בִּתְלַת סִלּוּקִין, מַה דְּלָא אִסְתַּלָּק הָכִי בַּר נָשׁ אַחֲרָא", דער מענטש איז זוכה ארויף צו גיין אויף א פלאץ וואס קיין שום מענטש איז נישט זוכה, "גָּרִים לְאַכְפְּיָיא סִטְרָא אַחֲרָא, וְגָרִים דְּאִסְתָּלַּק קוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא בִּיקָרֵיהּ, וְגָרִים לְקַיְּימָא כָּל עָלְמָא בְּקִיּוּמֵיהּ לְעֵילָּא וְתַתָּא", דער מענטש נעמט אוועק טומאה פון די וועלט און ער מאכט אז דעם אייבערשטנ'ס נאמען זאל ווערן געהייליגט אויף די וועלט, און דער מענטש איז גורם אז אלע וועלטן שטייען אויף זיין זכות. "וְזָכֵי לְמֵחֲמֵי בְּנִין לִבְנוֹי", ער איז זוכה צו זען קינדער און אייניקלעך, "וְזָכֵי בְּהַאי עָלְמָא, וְזָכֵי לְעָלְמָא דְּאָתֵי", און ער איז זוכה צו אלע גוטע זאכן אויף די וועלט און אויף יענע וועלט, "כָּל מָארֵי דִּינִין, לָא יַכְלִין לְמֵידָן לֵיהּ, בְּהַאי עָלְמָא וּבְעָלְמָא דְּאָתֵי", קיינער קען אים נישט שלעכט'ס טון, נישט אויף די וועלט און נישט אויף יענע וועלט, "עָאל בִּתְרֵיסַר תַּרְעֵי, וְלֵית מַאן דְּיִמְחֵי בִּידֵיהּ", ער גייט אריין אין דרייצן טויערן פון שערי רחמים, און קיינער קען אים נישט צוריק האלטן.
וואס האט גיין הפצה מיט זיין א נצרך לבריות? אפילו ווען מען גייט נאך געלט זיך צו קענען שפייזן - איז מען אויך נישט קיין נצרך לבריות, עס איז א קלארע הלכה אז ווער עס האט נישט קיין געלט קען גיין נאך געלט. אז מען גייט נאך געלט - איז מען נישט קיין נצרך לבריות, אז מען איז אנגעהאנגען אויף מענטשן, מען דינט מענטשן, מען לעבט פאר מענטשן, מען טראכט פון מענטשן - דער איז א נצרך לבריות. עס קען אפילו זיין איינער וואס פארדינט אליינס, ער האט אן אייגענע געשעפט, אבער ער איז אנגעהאנגען אויף מענטשן, אלעס דריידט זיך ארום וואס מען וועט זאגן אויף אים, וואס מען טראכט אויף אים, ווי אזוי מען קוקט אויף אים - דעם איז "עולם חשך בעדו" (ביצה ל:).
די ווערטער וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (פסחים קיג.): "פשוט נבילתא בשוקא", ענדערש זאלסטו זיך פארדינגען אפצושינדן הויט פון נבילות, אפילו עס איז א שלעכטע ארבעט, עס גייט א שטארקע גערוך - "ושקיל אגרא", און באקומען א געהאלט, "ולא תימא", ווי איידער זאלסט זאגן "כהנא אנא, וגברא רבא אנא", איך בין א חשוב'ער מענטש, "וסניא בי מלתא", מיר פאסט נישט די ארבעט; דא שטייט קלאר מען זאל יא גיין הפצה, טו הפצה אפילו עס איז א בחינה פון פשוט נבילה בשוק; מען דריידט זיך אין גאס, מען דארף אראפגיין צו אלע נידריגע פלעצער, מען דארף שמעקן די שלעכטע גערוך וכו' - דאך טו איך דאס און איך זאג נישט "כהנה אנא" - עס פאסט מיר נישט; איך טו דאס ווייל איך וויל ראטעווען מענטשן, איך גיי הפצה ווייל איך האב רחמנות אויף אידישע קינדער.
מוהרא"ש פלעגט זאגן פאר די מפיצים זיי זאלן בעטן צדקה, מען זאל נישט געבן די ספרים בחינם, אבער נישט אז די קאפ זאל ליגן אין מאכן געלט, נאר ווייל ווען א מענטש געבט צדקה עפנט זיך זיין הארץ צו מקבל זיין קדושה ויראת שמים, בזכות די צדקה וואס יענער געבט איז יעצט א צייט וואס ער קען זיך אויפהויבן צוריק צו קומען צום אייבערשטן.
הפצה איז נישט א נייע זאך, הפצה איז א זאך וואס אלע דורות ברסלב'ע חסידים טוען. דער רבי האט אונז געהייסן עוסק זיין אין מקרב זיין מענטשן צום אייבערשטן, רבי נתן שרייבט (חיי מוהר"ן, סימן תקמג): "כַּמָּה פְּעָמִים הָיָה מְדַבֵּר הַרְבֵּה עִמָּנוּ, וְהִזְהִיר אוֹתָנוּ מְאֹד לְקָרֵב נְפָשׁוֹת לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, לְהִשְׁתַּדֵּל לְדַבֵּר הַרְבֵּה עִם בְּנֵי אָדָם, כְּדֵי לְעוֹרְרָם וְלַהֲשִׁיבָם לְקָרְבָם לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", דער רבי האט זייער אסאך מאל גערעדט מיט אונז און אונז געהייסן מיר זאלן עוסק זיין אין מקרב זיין אידישע קינדער צום אייבערשטן, "וְכַמָּה פְּעָמִים הָיָה מְבַזֶּה אוֹתָנוּ בְּבִזְיוֹנוֹת עַל שֶׁאָנוּ מִתְעַצְּלִים בָּזֶה, וּפַעַם אַחַת קָרָא אוֹתָנוּ 'עֵצִים יְבֵשִׁים' עַל שֶׁאֵין אָנוּ מוֹלִידִים נְפָשׁוֹת שֶׁיִּתְקָרְבוּ לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ עַל יָדֵינוּ", און זייער אסאך מאל האט דער רבי אונז פארשעמט און אונז אנגערופן 'עצים יבשים' טרוקענע ביימער, ווייל מיר געבוירן נישט קיין פרישע נפשות צום אייבערשטן.
רבי נתן שרייבט ווייטער: "וּפַעַם אַחַת בְּלֵיל מוֹצָאֵי שַׁבָּת עָמַדְנוּ לְפָנָיו עִם כַּמָּה אֲנָשִׁים מֵהַחֲשׁוּבִים שֶׁלּוֹ, וְהוֹכִיחַ אוֹתָנוּ מְאד כַּמָּה שָׁעוֹת עַל עִנְיָן זֶה", איינמאל מוצאי שבת האט דער רבי אונז געגעבן מוסר אפאר שעה, היתכן מיר זענען נישט גענוג עוסק אין הפצה.
וואויל איז דעם וואס איז עוסק אין די הייליגע זאך, וועט ער קיינמאל נישט דארפן זיין א נצרך לבריות.
א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.
