בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת בשלח, י' שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן
לכבוד מרת ... תחי', טיטשער אין אונזער הייליגע סקול בית פיגא.
איך האב ערהאלטן אייער בריוו און דאס געליינט מיט גרויס פארזיכטיקייט.
איך שיק אייך א שטיקל פונעם קונטרס "א גוטע לערערין", א שיינע קונטרס וואס מוהרא"ש האט געשריבן פאר טיטשערס ווי אזוי צו מצליח זיין מיט די תלמידות. איך שיק אייך דא איין אות פונעם קונטרס (אות ח), איך וויל איר זאלט דאס האלטן מיט זיך און דאס אריין נעמען אין זיך.
דִי וִויכְטִיגְקֵייט פוּן אַ מְנַהֶלֶת אִין אַ מֵיידְל שׁוּלֶע
אַ מֵיידְל שׁוּלֶע מוּז הָאבְּן אַ מְנַהֶלֶת וָואס זָאל שְׁטֵיין אִין שְׁפִּיץ פוּן דִי שׁוּלֶע, זִי זָאל פִירְן דִי שׁוּלֶע, אוּן זָאגְן בַּיי יֶעדֶע זַאךְ וָואס מְ'הָאט צוּ טוּן. אוֹיבּ עֶס אִיז נִישְׁטָא קַיין מְנַהֶלֶת, וֶועט דִי גַאנְצֶע שׁוּלֶע פָארְן אוֹיף רֶעדֶער, אוּן עֶס וֶועט נִישְׁט מַצְלִיחַ זַיין.
מִיר אַלֶע וֵוייסְן אַז אַ מַאמֶע אִיז דִי "עֲקֶרֶת הַבַּיִת", זִי אִיז דִי עִיקָר פוּנֶעם הוֹיז. וֶוען זִי זֶעט אַז דִי גֶעשִׁיר וֶוערְט אָנְגֶעהוֹיפְנְט אִין סִינְק, וֶועט זִי עֶס וַואשְׁן אוּן אַוֶועקְלֵייגְן; וֶוען זִי זֶעט אַז דִי וֶועשׁ הוֹיפְנְט זִיךְ אָן, וֶועט זִי עֶס וַואשְׁן אוּן זִיךְ אָפְּגֶעבְּן דֶערְמִיט; וֶוען זִי זֶעט אַז דִי וֶועשׁ זֶענֶען צֶעוָוארְפְן, וֶועט זִי עֶס צוּזַאמְלֵייגְן אוּן עֶס אַוֶועקְלֵייגְן; וֶוען זִי זֶעט אַז דִי עֶרְד אִיז אָנְגֶעלֵייגְט מִיט זַאכְן, וֶועט זִי עֶס צוּזַאמְנֶעמֶען אוּן שֵׁיין אוֹיפְרוֹימֶען; אוּן אַזוֹי וַוייטֶער וֶועט זִי הַאלְטְן דִי אַחְרַיוּת אוֹיפְ'ן גַאנְצְן הוֹיז, זִי וֶועט זִיכֶער מַאכְן אַז אַלֶעס קְלַאפְּט אוּן אַלֶעס אִיז אִין פְּלַאץ, אַז דִי הוֹיז זָאל זַיין שֵׁיין אוֹיפְגֶערוֹימְט אוּן צוּזַאמְגֶענוּמֶען.
יֶעדֶער פַארְשְׁטֵייט אַז וֶוען מְ'קוּמְט אַרַיין אִין אַ הוֹיז וָואס דִי מַאמֶע אִיז נִישְׁט דָארְט גֶעוֶוען פַאר אַ שְׁטִיק צַייט, קֶען מֶען דָאס גְלַייךְ דֶערְקֶענֶען אוֹיפְ'ן עֶרְשְׁטְן בְּלִיק. דִי עֶרְד אִיז אָנְגֶעהוֹיפְנְט מִיט אַלֶע סָארְט זַאכְן, מִיט וֶועשׁ, שְׁמוּץ, שְׁפִּילְצֵייג, אוּן אַלֶעס אַרוּם; דִי קַאוּנְטֶער אִיז אָנְגֶעלֵייגְט מִיט גֶעשִׁיר, דִי טִישׁ אִיז אָנְגֶעלֵייגְט מִיט זַאכְן; קַיין שׁוּם זַאךְ אִיז נִישְׁט קֶעיר גֶענוּמֶען. פַארְוָואס? וַוייל דִי "עֲקֶרֶת הַבַּיִת" פֶעלְט דָא, דֶער עִיקָר פוּנֶעם הוֹיז אִיז נִישְׁטָא, אוּן אַז סְ'אִיז נִישְׁטָא אֵיינֶער וָואס זָאל נֶעמֶען אַחְרַיוּת אוּן וֶועלְן נָאר דִי הַצְלָחָה פוּנֶעם הוֹיז, דַאן אִיז נִישְׁטָא קַיין הוֹיז בִּכְלַל.
דִי זֶעלְבֶּע זַאךְ אִיז אוֹיךְ אִין אַ שׁוּלֶע. עֶס מוּז דָארְט זַיין אַ מְנַהֶלֶת, עֶס מוּז דָארְט זַיין אֵיינֶער וָואס שְׁטֵייט אִין שְׁפִּיץ אוּן אַלְץ אוּן אַלֶעמֶען, אוּן נֶעמְט דִי אַחְרַיוּת זִיךְ אָפְּצוּגֶעבְּן מִיט יֶעדֶע זַאךְ אַז סְ'זָאל זִיךְ פִירְן אוֹיפְ'ן בֶּעסְטְן פַארְנֶעם. וִוי נָאר עֶס פֶעלְט אַ מְנַהֶלֶת פוּן אַ שׁוּלֶע, עֶס פֶעלְט דִי רֶעסְפֶּעקְט וָואס מְ'דַארְף הָאבְּן פַאר דִי מְנַהֶלֶת, קֶען מֶען דָאס גְלַייךְ דֶערְקֶענֶען, אַלֶעס הוֹיבְּט אָן גֵיין בַּארְג אַרָאפּ, אוּן גָארְנִישְׁט וֶוערְט מְסוּדָר.
פוּן דִי אַנְדֶערֶע זַייט אִיז אָבֶּער אוֹיךְ פַארְשְׁטֶענְדְלִיךְ אַז דִי מְנַהֶלֶת אִיז נָאר אַ מֶענְטְשׁ, זִי קֶען אוֹיךְ מַאכְן אַ טָעוּת, מְ'קֶען הָאבְּן טַעֲנוֹת אוֹיף אִיר אַז זִי טוּט נִישְׁט זַאכְן וִוי עֶס דַארְף צוּ זַיין, אוּן מְ'מֶעג זִיךְ טַעֲנָה'ן מִיט אִיר אוּן אִיר אוֹיפְקְלֶערְן אוֹיף אַ טָעוּת וָואס זִי הָאט.
אֵיידֶער מְ'וִויל אָבֶּער אוֹיפְמֶערְקְן דִי מְנַהֶלֶת אוֹיף אִיר טָעוּת, אֵיידֶער מְ'וִויל אִיר זָאגְן עֶפֶּעס וָואס טוֹיג נִישְׁט אִין שׁוּלֶע, עֶפֶּעס מִיט זִי וָואלְט גֶעקֶענְט פַארְבֶּעסֶערְן דִי שׁוּלֶע, מוּז מֶען קוֹדֶם וִויסְן עֶטְלִיכֶע הַקְדָמוֹת, מְ'מוּז עֶס טוּן אוֹיפְ'ן רִיכְטִיגְן וֶועג, וַוייל אוֹיבּ טוּט מֶען עֶס נִישְׁט רִיכְטִיג, קֶען מֶען מִיט דֶעם אִינְגַאנְצְן אוּנְטֶערְבְּרֶענְגֶען אוּן חָרוּב מַאכְן דִי גַאנְצֶע שׁוּלֶע.
דִי עֶרְשְׁטֶע תְּנַאי אִיז אַז דָאס מוּז גֶעזָאגְט וֶוערְן אוֹיף זֵייעֶר אַ בַּאהַאלְטֶענֶע וֶועג, קֵיינֶער אִין דִי וֶועלְט טָאר דָאס נִישְׁט מִיטְהַאלְטְן. דָאס מוּז זַיין פְּרִיוַואט צְוִוישְׁן דִי לֶערֶערִין אוּן דִי מְנַהֶלֶת. מְ'טָאר חַס וְשָׁלוֹם נִישְׁט רֶעדְן דֶערְוֶועגְן מִיט דִי אַנְדֶערֶע לֶערֶערִינְס, מִיט דִי עֶלְטֶערְן, אָדֶער מִיט אַנְדֶערֶע מֶענְטְשְׁן, וַוייל דָאס וֶועט חָרוּב לֵייגְן דִי גַאנְצֶע שׁוּלֶע.
אוֹיבּ אִיז דָא מֵיינוּנְגְס-פַארְשִׁידְנְהֵייטְן צְוִוישְׁן אַ לֶערֶערִין אוּן דִי מְנַהֶלֶת אִיבֶּער סֵיי וָואסֶערֶע זַאךְ; צִי מְ'זָאל לֶערְנֶען אַ גֶעוִויסֶער לִימוּד אִין דִי צַייט אָדֶער אִין יֶענֶע צַייט, אוֹיבּ מְ'זָאל לֶערְנֶען מִיט דִי קִינְדֶער אוֹיף דִי וֶועג אָדֶער אוֹיף יֶענֶע וֶועג, אוֹיבּ מְ'זָאל לֶערְנֶען מֶער פוּן דֶעם לִימוּד אָדֶער פוּן אַן אַנְדֶערְן לִימוּד, צִי מְ'זָאל גֵיין מֶער שְׁטְרֶענְג מִיט דִי קִינְדֶער אָדֶער מֶער וֵוייךְ, אָדֶער סֵיי וָואסֶערֶע סָארְט טַעֲנָה'רֵייעֶן סְ'קֶען זִיךְ אַלְץ מַאכְן צְוִוישְׁן אַ לֶערֶערִין אוּן דִי מְנַהֶלֶת; מוּז דָאס בְּלַייבְּן נָאר צְוִוישְׁן זֵיי צְוֵויי פְּרִיוַואט, קַיין אֵיין אַנְדֶערֶער פוּן דִי גַאנְצֶע שְׁטַאבּ טָאר נִישְׁט וִויסְן פוּן דֶעם.
דֶערִיבֶּער אִיז דִי בֶּעסְטֶע זַאךְ אַז דָאס זָאל גֶעטוּן וֶוערְן אִינְדְרוֹיסְן דִי רַאמֶען פוּן דִי שׁוּלֶע, מְ'זָאל דָאס טוּן בַּיינַאכְט, זֵיי זָאלְן זִיךְ טְרֶעפְן אָדֶער אָנְרוּפְן אֵיינֶער דֶעם צְוֵוייטְן, אוּן דוּרְכְשְׁמוּעֶסְן דֶעם עִנְיָן שֵׁיינֶערְהֵייט. אָדֶער זָאלְן זֵיי דָאס דוּרְכְשְׁמוּעֶסְן אִין שׁוּלֶע בַּיינַאכְט, וֶוען יֶעדֶער אִיז שׁוֹין אַהֵיימְגֶעגַאנְגֶען. אוּן אוֹיף אַזַא וֶועג וֶועלְן זֵיי זִיכֶער מַצְלִיחַ זַיין צוּ טְרֶעפְן אַ לֶעזוּנְג צוּם פְּרָאבְּלֶעם.
דִי צְוֵוייטֶע תְּנַאי אִיז אַז דָאס מוּז גֶעטוּן וֶוערְן אוֹיף אַ שֵׁיינֶעם אוּן אֵיידֶעלְן וֶועג, מִיט לִיבְּשַׁאפְט אוּן פַארְשְׁטֶענְדֶענִישׁ פוּן בֵּיידֶע זַייטְן. דִי לֶערֶערִין זָאל שֵׁיין עֶרְקְלֶערְן מִיט רוּאִיגְקֵייט וָואס אִיר שְׁטֶעלוּנְג אִיז, וָואס זִי הַאלְט דֶער פְּרָאבְּלֶעם אִיז, וָואס זִי הַאלְט סְ'אִיז דִי לֶעזוּנְג צוּם פְּרָאבְּלֶעם. וִוידֶער דִי מְנַהֶלֶת זָאל שֵׁיין מַסְבִּיר זַיין אִיר זַייט, וָואס זִי הַאלְט וָואלְט גֶעוֶוען בֶּעסֶער. אוּן אוֹיף אַזַא וֶועג קֶען מֶען זִיךְ זִיכֶער גוּט אוֹיסְקוּמֶען אוּן טְרֶעפְן אַ וֶועג יֶעדְן צוּפְרִידְן צוּ שְׁטֶעלְן, פַאר דִי בֶּעסְטֶע טוֹבָה פוּן דִי קִינְדֶער.
אִין דִי מִינוּט וָואס עֶס וֶוערְט אָבֶּער אַ פַיינְטְשַׁאפְט צְוִוישְׁן דִי לֶערֶערִינְס אוּן דִי מְנַהֶלֶת, וֶועט דָאס זֵייעֶר שְׁטַארְק שָׁאטְן פַאר דִי גַאנְצֶע שׁוּלֶע. וִוי נָאר עֶס וֶוערְט וִוי אַן 'אוֹיפְשְׁטַאנְד' פוּן דִי לֶערֶערִינְס קֶעגְן דִי מְנַהֶלֶת, אַ לֶערֶערִין הָאט טַעֲנוֹת אוֹיף דִי מְנַהֶלֶת, אוּן זִי הֶעצְט אָן דִי אַנְדֶערֶע לֶערֶערִינְס קֶעגְן אִיר, וֶועט דָאס אוּנְטֶערְבְּרֶענְגֶען דִי גַאנְצֶע שׁוּלֶע.
קִינְדֶער קֶענֶען זֵייעֶר גוּט שְׁמֶעקְן. וִויפִיל מְ'רֶעדְט זִיךְ אַיין אַז מְ'קֶען בַּאהַאלְטְן זַאכְן פוּן קִינְדֶער, אִיז דָאס אַ גְרוֹיסֶער טָעוּת. וִוי נָאר עֶס וֶוערְט אַזַא אַטְמָאסְפֶער פוּן אָנְגֶעצוֹיגְנְקֵייט צְוִוישְׁן דִי לֶערֶערִינְס אוּן דִי מְנַהֶלֶת, וֶועלְן דִי קִינְדֶער דָאס גְלַייךְ אוֹיפְכַאפְּן אוּן פַארְשְׁטֵיין. אוּן דָאס וֶועט נֶעבֶּעךְ זַיין דִי חִינוּךְ וָואס זֵיי גֵייעֶן מִיטְנֶעמֶען מִיט זִיךְ אוֹיף זֵייעֶר גַאנְץ לֶעבְּן.
אוֹיבּ דִי קִינְדֶער זֶעעֶן אוּן פַארְשְׁטֵיין אַז דִי לֶערֶערִין הָאט נִישְׁט קַיין רֶעסְפֶּעקְט פַאר דִי מְנַהֶלֶת, זִי הָאט טַעֲנוֹת אוֹיף דִי מְנַהֶלֶת אוּן זִי אִיז אוֹיפְגֶערֶעגְט אוֹיף אִיר, דַאן וֶועלְן דִי קִינְדֶער דָאס אוֹיךְ נָאכְטוּן, זֵיי וֶועלְן פַארְשְׁטֵיין פוּן דֶעם אַז זֵיי דַארְפְן שׁוֹין אוֹיךְ נִישְׁט הָאבְּן קַיין רֶעסְפֶּעקְט פַאר דִי לֶערֶערִין, זֵיי קֶענֶען שׁוֹין זַיין מְחוּצָפִים פַאר דִי לֶערֶערִין. אוֹיבּ דִי לֶערֶערִין אַלֵיין מֶעג דָאס טוּן פַאר דִי מְנַהֶלֶת, מֶעגְן דִי קִינְדֶער דָאךְ זִיכֶער דָאס טוּן פַאר דִי לֶערֶערִין.
דֶערִיבֶּער אִיז דָאס גָאר אַ קְרִיטִיש וִויכְטִיגֶע טֵייל פוּנֶעם חִינוּךְ פוּן דִי קִינְדֶער, אוּן דָאס אִיז דֶער עֶרְשְׁטֶער יְסוֹד פוּן אַ שׁוּלֶע, אַז סְ'מוּז זַיין אַ גוּטֶע מְנַהֶלֶת וָואס שְׁטֵייט אִין שְׁפִּיץ פוּן אַלֶעס, אוּן אַלֶעס וֶוערְט גֶעפִירְט אוֹיף אִיר וָוארְט. אוּן אוֹיבּ הָאט מֶען טַעֲנוֹת אוֹיף אִיר, מוּז דָאס גֶעזָאגְט וֶוערְן זֵייעֶר פְּרִיוַואט אוּן מִיט דֶרֶךְ אֶרֶץ אוֹיף אַ וֶועג וָואס קֵיינֶער זָאל דָאס נִישְׁט מִיטְהַאלְטְן. סֵיי דִי לֶערֶערִינְס אוּן סֵיי דִי קִינְדֶער מוּזְן הָאבְּן רֶעסְפֶּעקְט אוּן אַרוֹיפְקוּקְן אוֹיף דִי מְנַהֶלֶת, אוּן נָאר אַזוֹי וֶועט דִי שׁוּלֶע - מִיטְ'ן אֵייבֶּערְשְׁטְנְ'ס הִילְף - זֵייעֶר מַצְלִיחַ זַיין, אוּן דִי קִינְדֶער וָואס וֶועלְן אַרוֹיסְקוּמֶען פוּן דָארְט וֶועלְן זַיין עֶרְלִיכֶע גֶעזוּנְטֶע אוּן וואוֹילֶע קִינְדֶער.
איך האף אז איר וועט אננעמען דעם בריוו אויף א פאזיטיוון וועג, אויך זאלט איר ווייזן דעם בריוו פאר אלע טיטשערס.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט מצליח זיין אין אייער ארבעט.