בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#179 - ווען די לערערין רעדט פון אנדערע גלויבנס
תפילות אויף אידיש, סקול, אמונה, צדקה, אמונת חכמים

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת ויגש, ה' טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


דאס וואס מען לערנט ביי אייך אין שולע וכו'; די ריכטיגע וועג איז, מיר דארפן בעטן דעם אייבערשטן אז אלע אידן זאלן תשובה טון, אלע זאלן זיך צוריק קערן צו די תורה און צו די אמונה.


אויף די צווייטע פראגע וכו'; געבט יעדן טאג צדקה און בעטס דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, געב מיר א שטארקע, קלארע און לויטערע אמונה". דער הייליגער רבי זאגט (ספר המדות אות אמונה, סימן ל): "אֱמוּנָה בָּא עַל יְדֵי צְדָקָה", דורך צדקה באקומט מען אמונה.


אויך זאלט איר קוקן אויפן הימל ווען די הימל איז שיין לויטער. דער הייליגער רבי זאגט (שם, סימן יד): "כְּשֶׁתִּסְתַּכֵּל בַּשָּׁמַיִם כְּשֶׁהֵם זַכִּים וּבְהִירִים", ווען דו וועסט קוקן אויפן הימל ווען זי איז לויטער און קלאר, "תִּזְכֶּה לֶאֱמוּנַת חֲכָמִים", וועסטו זוכה זיין צו אמונת חכמים; גייט צום פענסטער, קוקט ארויף צום הימל און זאגט: "הייליגער באשעפער געב מיר א קלארע לויטערע אמונה, איך וויל דיך זען, איך וויל דיך שפירן, איך זאל נישט מורא האבן פון קיין שום זאך און זיך נישט צעמישן פון קיין שום זאך, אייבערשטער העלף מיר אז איך און מיינע דורות זאלן אלע האבן א שטארקע אמונה אין דיר, אמונה אין די הייליגע צדיקים, אמן".


(אז אייער לערערין וועט נאכאמאל רעדן פון אנדערע גלויבנס – זאלט איר נעמען א בליי און שרייבן אנדערע זאכן, אז אייער מח זאל זיך נישט צוהערן צו די זאכן וואס צעמישט.


הערט זיך צו אין כתה נאר צו די לערערינס וואס צעמישן נישט, נאר דארט הערט זיך צו, ווען מען רעדט פון אנדערע גלויבנס, פון עשיו און ישמעאל – זאלט איר זיך אריינטון אין אנדערע זאכן, און נישט צוהערן).

#178 - וואס מען טוט פארן רבי'ן איז א הצלחה פארן מענטש בזה ובבא
סקול, משמש דעם רבי'ן

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת וישלח, י"ז כסליו, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי', קרית ברסלב ליבערטי


איך הער זייער גוטע גריסן פון די מנהלת אז איר טוט אייער ארבעט זייער געטריי מיט גרויס אחריות; איר זענט זייער געטרייע אין סקול מיט די בעבי-סיטינג, איר געבט זיך אוועק בלב ונפש פאר די קינדער מיטן גאנצן הארץ.


וואס מען טוט פארן רבי'ן איז א הצלחה פארן מענטש בזה ובבא.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#177 - מען קען נאר קומען אין שולע אנגעטון איידל
צניעות, סקול, חינוך הילדים, הדרכות, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת ויצא, ז' כסליו, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי', מנהלת בית פיגא קרית ברסלב ליבערטי


איך האב נישט קיין ווערטער אייך צו דאנקען פאר אלעס וואס איר טוט מיט אונזערע קינדער, נישטא קיין גרעסערע זאך ווי לערנען מיט קינדער די הייליגע תורה און די הייליגע אמונה.


איך בעט אייך זייער איר זאלט אכטונג געבן אויף די קינדער וואס קומען אין סקול – זיי זאלן קומען איידל אנגעטון, און זיכער די וואס לערנען און די וואס ארבעטן אין סקול - זאלן קומען אנגעטון איידל און רייך, נישט שלעפעריש און נישט אויסגעלאסן; מען קען נישט געבן קיין ארבעט פאר קינדער וואס קומען נישט אנגעטון איידל.


בנוגע די מיידלעך וואס קומען פאר חיזוק וכו'; ביטע זאגן פאר מרת ... זי זאל נישט ברענגען קיין מיידלעך אין סקול וואס רעספעקטירן נישט אונזער פלאץ. זי קען מחזק זיין מיידלעך און זיי האלטן ביי זיך אין שטוב, אבער אין בית פיגא קען מען נאר קומען ווער עס רעכנט זיך מיט די קינדער און מיט די מוסד. אזוי אויך דארף מען זאגן פאר מרת ... זי זאל קומען אנגעטון איידל.


געדענקט די ווארט וואס רבי נתן זאגט (לקוטי הלכות אבדה ומציאה הלכה ג, אות טו), עס שטייט אין די תורה די מצוה פון העלפן מענטשן, שטייט (שמות כג, ה): "עָזֹב תַּעֲזֹב עִמּוֹ", זאגן די הייליגע חכמים (בבא מציעא לב.): "עמו" - ער דארף אויך העלפן; זאגט רבי נתן, ווען מען וויל העלפן איינעם דארף יענער זיך וועלן אליינס העלפן. מיר קענען יעדן איינעם מחזק זיין, אבער אז די מיידל אדער ווייבל וויל זיך נישט העלפן, זיי ווילן נישט טון דאס ביסל; צו קומען צו אונזער פלאץ אנגעטון שיין און איידל - וויל איך נישט זיי זאלן צוריק קומען.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#176 - מיר גייען שטייטליך מיט גוטן, ווייל מיט כח פועל'ט מען נישט
צניעות, סקול, חינוך הילדים, מוסדות, סבלנות, דן לכף זכות, בית פיגא, חיזוק פאר מחנכים

בעזרת ה' יתברך - א' פרשת וירא, ט"ו מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל מוסדות היכל הקודש בארץ הקודש


איך האב געזען די תקנות וואס דו האסט געמאכט פאר אונזער שולע בית פיגא, איך בין זייער צופרידן אז דו שטייסט על המושמר אז אונזערע קינדער זאלן גיין איידל און שיין. מיינע תפילות זענען אז אלע אונזערער תלמידות זאלן ליב האבן אידישקייט, ליב האבן איידל.


איך קען נישט ליידן די לאנגע האר צווישן די מיידלעך, ביי אונז אין אמעריקע אין בית פיגא איז אויך דא אפאר מיידלעך וואס קומען מיט אזעלכע גאר לאנגע האר, עס עקלט ממש, אבער איך גיי נישט מיט כח, אויך די לערערינס און די מנהלת גייען נישט מיט כח, מיר גייען שטייטליך מיט גוטן, ווייל מיט כח - פועל'ט מען נישט, מיט כח פועל'ט מען נאר אויף די מינוט, מען האט מורא מען וועט אוועק שיקן וכו', אבער מען פועל'ט נישט אויף שפעטער; אבער אז מען גייט שטייטליך, מען רעדט און מען רעדט, מען רעדט נאכאמאל פון שיינקייט, פון גיין איידל - פועל'ט מען.


וואס זאל איך דיר זאגן, מען דארף האבן אסאך סבלנות מיט קינדער און מיט עלטערן פון די קינדער, מען דארף ליב האבן די קינדער און די עלטערן פון די קינדער, מען דארף יעדן איינעם דן זיין לזכות, נאר אזוי קען מען פועל'ן.


איך וויל דיר זייער בעטן מען זאל נישט רעדן ביי אונז אין מוסד די טריפה'נע שפראך, מען זאל רעדן נאר אידיש, און די ווערטער וואס עס איז נישטא אין אידיש - זאל מען נוצן פון די ענגלישע שפראך, אבער נישט די שפראך פון די ערב רב.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#175 - הלואי זאלן די אינגעלייט אין שטעטל העלפן די מוסד מיט מסירות נפש
סקול, מוסדות, שטעטל, פרנסה, דרייוון, חדר

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת נח, ג' מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מלמד בתלמוד תורה היכל הקודש, קרית ברסלב


איך וויל דיר בעטן זאלסט מאכן לייסענס צו פירן א באס; די מוסד ווערט גרעסער, איך דארף האבן נאך דרייווערס, און אזוי ווי מיר מוטשען זיך זייער צו קענען צאלן די איינגעשטעלטע - איז נישט קיין עסק פאר די מוסד צו אויפנעמען נאך און נאך איינגעשטעלטע, וויל איך אז די מלמדים זאלן קענען אויך פירן קינדער אינדערפרי און אהיים טראגן ביינאכט.


הלואי זאלן די אינגעלייט אין שטעטל זיין ווארעם צו העלפן די מוסד מיט מסירות נפש, אזוי ווי ווען מיר האבן געעפנט די מוסד מיט יארן צוריק, ביידע מנהלים, סיי ר' אברהם משה דער מנהל פון ישיבה, און סיי ר' מרדכי דער מנהל פון תלמוד תורה - ביידע האבן געארבעט פאר די חדר יארן לאנג אן קיין געהאלט. אויך האברך הלל נרו יאיר, ער האט געטראגן און געברענגט די קינדער פאר א לאנגע צייט, צו העלפן בויען די מוסד. אזוי קען איך דיר אויסרעכענען צענדליגער נעמען פון אינגעלייט וואס היינט זענען זיי שיינע בעלי בתים, זיי פירן שיינע געשעפטן - נאר פארן העלפן אויפשטעלן די ברסלב'ער אימפעריע אין אמעריקע.


ווייז דעם בריוו פאר דיין שוואגער ..., אויך פאר ..., אפשר ווילן זיי מאכן איין אדער צוויי טריפס יעדן טאג מיטן שאטל צו ברענגען די טיטשערס אין סקול בית פיגא? אפשר קענסטו אויפהענגען דעם בריוו אין שול און אונטערשטרייכן די ווערטער: הלואי זאלן אינגעלייט זיין ווארעם, קומען אין אפיס פרעגן 'וואס קען איך העלפן? וואס קען איך טון פאר די חדר? פאר די סקול? פאר די ישיבה קטנה?'


איך פאל פון די כוחות, איך קען נישט אלעס אליינס מאכן און טון. דער אדמיניסטראטאר וויינט צו מיר, ער קען נישט צאלן די איינגעשטעלטע אין צייט, עס קומט אויס יעדע צוויי וואכן אכציג טויזנט דאלער צו באצאלן נאר די איינגעשטעלטע.


וואלטן אלע אינגעלייט געוואלט בויען א חדר פאר זייערע קינדער, א סקול, א ישיבה, פאר די אייגענע קינדער - וואלטן מיר זיך געקענט העלפן.


איך האף דו וועסט טון וואס איך זאג דיר און שוין אנהויבן מאכן לייסענס צו קענען פירן א באס.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#174 - מאך נישט משוגע דיין ווייב צו גיין אנגעטון פראסט
צניעות, סקול, שלום בית, מנין, דף גמרא

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת בהעלותך, י"ח סיון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


זיי מחזק דיין ווייב זי זאל גיין אנגעטון איידל; שלעפ איר נישט אראפ, מאך איר נישט משוגע צו גיין אנגעטון פראסט.


עס איז גוט פאר איר און פאר דיר אז זי ארבעט אין אונזער סקול, אין בית פיגא; אבער מיר קענען נישט זיין פארנומען מיט אירע קליידער, מיר דארפן אז אלע אונזערע ארבעטערס זאלן וויסן ווי אזוי צו קומען אנגעטון שיין איידל.


זיי איר מחזק זי זאל גיין אנגעטון ווי אלס מיידל, איידל און שיין, שלעפ איר נישט אראפ; חס וחלילה אז די ווייב ווארפט אוועק פון זיך די שיינע מידה פון צניעות, דאן צעפאלט די גאנצע שטוב.


זיי שטארק מיט דאווענען אין שול די דריי תפילות און אויך מיט די בלאט גמרא; דאווען די דריי תפילות אין שול און לערן א בלאט גמרא אין שטוב, דאס וועט דיך העלפן אין אלעס, ברוחניות ובגשמיות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#173 - בלייבן אין וויליאמסבורג פאר די שולע בית פיגא
לערערין, סקול, שטעטל

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת בהעלותך, ט"ו סיון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך וויל דיר בעטן א טובה, אויב דו ביסט מסכים צו בלייבן וואוינען פאר נאך אביסל אין וויליאמסבורג און נישט גיין אין שטעטל, איך דארף האבן לערערינס פאר די קומענדיגע יאר. אסאך משפחות ציען זיך ארויס יעצט זומער צום שטעטל, איך דארף האבן דיין ווייב אין בית פיגא לשנת תשפ"ד הבא עלינו לטובה.


דיין ווייב תחי' האט זייער מצליח געווען די יאר אין בית פיגא, מיר וועלן זיך פרייען איר צו האבן קומענדיגע יאר.


דאנק און לויב דעם אייבערשטן אז דו האסט אן איידעלע ערליכע ווייב, איך האף דו טוסט איר שעצן און מכבד זיין.

#172 - רעדט צו די קינדער פון דאס שיינקייט פון זיין איידל און ערליך
חיזוק פאר מיידלעך, לערערין, סקול, חינוך הילדים, מוסדות, שערן די האר, ל"ג בעומר

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת בהר בחוקותי, י"ז אייר, ל"ב בעומר, שנת תשפ"ג לפרט קטן, אתרא קדישא מירון


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


איך בעט אייך זייער, לייגט אריין אין אונזערע תלמידות א ליבשאפט צום אייבערשטן, א ליבשאפט צו די תורה. היינט נאכט, ל"ג בעומר, איז זייער א גרויסער טאג, מען קען פועל'ן ישועות פאר זיך און פאר אנדערע.


רעדט צו די קינדער פון דאס שיינקייט און הייליגקייט פון זיין איידל און ערליך. רעדט צו זיי פון דאס גרויסקייט פון זיך אפשערן די האר נאך די חתונה, פון די ברכות וואס דער הייליגער תנא אלוקי רבי שמעון בר יוחאי האט מבטיח געווען פאר די פרויען וואס שערן זיך אפ די האר; גוטע קינדער, ערליכע דורות, שלום בית, פרנסה און וואס נישט.


אז איר וועט מיר העלפן מיט די תלמידות פון בית פיגא - זאג איך אייך צו נחת ביי אייערע קינדער, און אויך פאר אלע פרויען וואס העלפן אין בית פיגא, וואס טוען פאר אונזערע טעכטער - וועלן זוכה זיין צו נחת ביי די קינדער.


ווען איר רעדט צו די קינדער און צו די ווייבלעך - זאלט איר רעדן אזוי ווי דער זוהר הקדוש רעדט, אלץ קודם 'וואויל זענען די וואס גייען אין די תורה וועג', און נאכדעם 'וויי איז פאר די וואס גייען נישט אין די תורה וועג; קודם אסאך אויסלויבן און אויסרומען דאס שיינקייט פון די תורה וועג.


 

#171 - אויב מען גייט אוועק פון די עלטערנ'ס וועג, וואס וועט זיין מיט די קינדער?
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, סקול, שמחה, ניגונים, מסורה, הלכה, מוזיק

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת במדבר, כ"ו אייר, מ"א לעומר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס איז זייער גוט צו גיין אין די וועג פון די עלטערן, אזוי בלייבט מען ערליך און די דורות בלייבן ערליך. אויב מען גייט אוועק פון די וועג פון די עלטערן - וואס וועט זיין מיט אונזערע קינדער, אייניקלעך און אור אייניקלעך...


אז אייער באבע זאגט אייך איר זאלט נאר גיין מיט די פוסטע (סקור"ט) וואס וכו' - זאלט איר אזוי גיין.


מיר דארפן אלץ צוריק גיין אפאר טריט פון די עק פון צניעות, אז די קומענדיגע דורות זאלן נאך זיין בצניעות. ווייל די דורות פאלן דאך, און אז מיר וועלן זיך אנטון ממש ביים עק, צווישן צניעות און נישט צניעות - וואס וועט זיין מיט אונזערע דורות...


זייט פרייליך, הערט זיך צו צו לעבעדיגע מוזיק. שמחה איז טאקע נישט קיין מצוה, אבער עס ברענגט צו די גרעסטע מדריגות.


לערנט גוט הלכות שבת. נאך אביסל גייט איר אויפשטעלן א שטוב, דארפט איר וויסן אלע הלכות וואס מען מעג טון שבת און וואס נישט.


הערט זיך גוט צו ווען מען לערנט אין שולע (סקול) - הלכות, דאס וועט אייך צוניץ קומען אייער גאנצע לעבן.


 

#170 - ביי מיר איז חשוב די וואס גרויסן זיך נישט און מאכן נישט אוועק אנדערע
חיזוק פאר מיידלעך, סקול, מוסדות, אחדות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת אמור, י"ג אייר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא


די מנהלת תחי' האט איבערגעגעבן אייער נאמען אז איר זענט אן אויסגעצייכנטע תלמידה. איר קריגט זיך נישט מיט קיינעם, איר זענט יעדנ'ס חבר'טע. אויך זאגט זי אויף אייך אז איר זענט זייער דרך ארץ'דיג און זייער איידל. איך האב זייער הנאה צו הערן די שיינע גרוסן אויף אייך, הלוואי זאלן אלע תלמידות פון די כיתה אייך נאכמאכן.


איך האב נישט קיין כח צו הערן אז עס איז דא חשבונות, פאליטיק – צווישן די מיידלעך; די גרויסט זיך אויף דעם און די מאכט אוועק דעם, איך קען נישט ליידן די זאכן. ביי מיר איז חשוב נאר די תלמידות וואס גרויסן זיך נישט און מאכן נישט אוועק אנדערע.


ווייזט דעם בריוו פאר די מנהלת און פאר אייערע לערערינס, און אויך פאר די חבר'טעס; זאלן זיי זען וואס איז חשוב אין היכל הקודש, אין זיכער ווייזט דעם בריוו פאר אייערע טייערע עלטערן.


איך בין יעצט אין מירון ביי רבי שמעון בר יוחאי, איך בין מתפלל פאר אלע תלמידים ותלמידות, עס זאל זיין אחדות צווישן אונז.


 


 

#169 - די מוסד ווערט גרויס און מען דארף האלטן ווייטער די ווארעמקייט
סקול, חינוך הילדים, מוסדות, סיפורי צדיקים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת אחרי קדושים, ד' אייר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי', קרית ברסלב ליבערטי


איך האב ערהאלטן אייער מעסעדזש.


איך האב זייער הנאה צו הערן אז עס האט זיך אנגעהויבן די נייע זמן אין בית פיגא סקול מיט א שטארקע פרישקייט. איך האב באזונדער הנאה צו הערן פון אייך אז איר טוט וואס איך האב אייך געבעטן, איר האט אנגעהויבן שמועסן מיט די עלטערע מיידלעך, אויף דעם האב איך געווארט; איך וויל איר זאלט אסאך שמועסן מיט די תלמידות, בפרט די עלטערע, ווייל ביים שמועסן ווערט מען מער נאנט, ביים שמועסן ערלויבט מען זיך צו פרעגן זאכן וואס מען וואלט נישט געפרעגט אין כיתה, עס קומט ארויס נקודות פון וואס צו רעדן, ביים שמועסן קען מען גאר אסאך אויפטון.


איין זאך בעט איך אייך מרת ... תחי', היות די מוסד ווערט גרעסער און גרעסער - זאלט איר אכטונג געבן עס זאל נישט ווערן א מוסד וואס פירט זיך ווי א מאשין, סיסטעמאטיש; נאר עס זאל בלייבן א ווארעמע ווינקל פאר אונזערע קינדער. א משפחה, א פלאץ וואו אונזערע קינדער זאלן קענען באקומען אמונה, און א ליבשאפט צום אייבערשטן.


מיין מאמע תחי' דערציילט מיר, זי האט דאך א שטוב מיט עלף טעכטער קיין עין הרע, און ביי אונז אין די משפחה איז העלפן אין שטוב וויכטיגער ווי קענען אויסנווייניג די נעמען פון אלע פרעזידענטן פון ווען אמעריקע שטייט; ביי אונז איז וויכטיג צו העלפן א באבע, א מאמע; מען לייגט נישט קיין געוויכט אויף קענסט יא, קענסט נישט, מען רעדט בכלל נישט פון דעם, און מען פלעגט פארשיקן מיינע שוועסטערס פון שולע, ווייל זיי האלטן נישט מיט די לימודים און זיי קומען און גייען. מיין מאמע פלעגט וויינען און זיך בעטן מען זאל לאזן די קינדער גיין אין סקול אפילו זיי קענען נישט רעכענען, און אפילו זיי פארשטייען נישט די לימודים. מיין מאמע זאגט מיר: "איך האב געפרעגט די מנהלת אויב זי ווייסט בכלל פארוואס דער רבי זכותו יגן עלינו פון סאטמער האט געעפנט די מיידל שולע? איך האב איר געפרעגט 'זאגט מיר פארוואס דער רבי האט געעפנט בית רחל?' זי האט נישט געוויסט וואס צו ענטפערן".


מיין מאמע איז דאך געבוירן אין א שטוב וואס מען האט זיך נישט גערירט אן דעם רבי'ן, מען האט געאטעמט דעם רבי'ן, האט זי געזאגט: "דער רבי האט געזאגט ביים עפענען די שולע 'איך עפן א שולע אז מיידלעך זאלן האבן וואו צו גיין און וואו צו קומען', נישט צו קענען שטודירן"; למעשה איז בית רחל געווארן אזוי גרויס אז עס גייט סיסטעמאטיש, און אויב מען קען די לימודים - קען מען זיין אין סקול, און אז נישט - פארשיקט מען.


בעט איך אייך מרת..., איך האב נישט קיין טענות אויף אנדערע מוסדות, עס איז זייער שווער ווען א סקול ווערט גרויס עס זאל בלייבן הארציג און ווארעם, בעט איך אייך איר זאלט געדענקען פארוואס מיר האבן געעפנט די סקול, אז די מיידלעך זאלן האבן א פלאץ וואו מען וועט הערן ווערטער פון אמונה, א פלאץ וואו מען וועט זינגען דעם ניגון: "אידישקייט איז זיס", "אידישקייט איז שיין", "אידישקייט איז א מחי'"; מען זאל באטראכטן יעדע קינד באזונדער.


בנוגע זעקסטע קלאס; איך האב זייער הנאה אז זיי גייען שוין דעם זומער זיין אין מחנה בית פיגא.


אויך וויל איך איבערגיין די נעמען פון די לערערינס פאר זומער, און סיי פאר קומענדיגע יאר. איך וויל נעמען די בעסטע וואס איז נאר שייך פאר די חינוך פון אונזערע קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#168 - צופרידן אין שולע
חיזוק פאר מיידלעך, סקול, תהלים

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויקהל-פקודי, כ' אדר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ירושלים


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן גוטע גרוסן אויף אייך, אז איר זענט אן אויסגעצייכנטע תלמידה, אייערע לערערינס רעדן פון אייך זייער גוטע זאכן. איך האף איר זענט צופרידן אין שולע און איר הערט זיך גוט צו וואס די לערערינס לערנען.


זעט צו זאגן יעדן טאג אביסל תהילים.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#167 - א לערערין מוז נעמען די ארבעט זייער ערנסט
תפילה והתבודדות, לערערין, סקול, חינוך הילדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויקהל-פקודי, י"ט אדר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס טוט מיר וויי צו הערן אז עס איז דא לערערינס וואס נעמען נישט ערנסט די ארבעט אין בית פיגא; מען קומט און מען גייט, מען טוט וואס מען וויל, לויט די באקוועמליכקייט.


פון היינט און ווייטער זאלט איר מיר שרייבן א באריכט פון יעדע לערערין וואס קומט נישט צייטליך. מיר גייען יעצט נאך פסח מחליט זיין ווער עס וועלן זיין קומענדיגע יאר די לערערינס אין בית פיגא, מיר וועלן נאר נעמען לערערינס וואס נעמען אן זייער ארבעט זייער ערנסט.


יעדן טאג זאלט איר גיין צום פענסטער פון אייער שטוב, ארויפקוקן צום הימל און רעדן אפאר ווערטער צום אייבערשטן. הויבט אן מיט דאנקען, דאנקט אים פאר אייער שיינע לעבן און בעטס אויף ווייטער.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#166 - אויפבויען די קינדער, זיי געבן אסאך גוטע ווערטער
צניעות, לערערין, סקול, חינוך הילדים, הכרת הטוב

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת תצוה-זכור, י' אדר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


יישר כח פאר'ן העלפן אין בית פיגא.


זעט אויפצובויען די קינדער, געבט זיי אסאך גוטע ווערטער, יעדע קינד זאל שפירן ווי זיי זענען גוט, און אז 'די טיטשער האט מיך ליב', און 'מיר גייען גיין אין גן עדן, נישט אין גיהנום'.


לייגט אריין אין די קינדער א ליבשאפט צו צניעות.


 

#165 - יישר כח פאר יעדע גוט ווארט וואס איר פארגינט פאר די תלמידות
לערערין, סקול, חינוך הילדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת תצוה-זכור, י' אדר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


יישר כח פאר'ן העלפן בית פיגא.


יישר כח פאר יעדע גוט ווארט וואס איר פארגינט פאר די תלמידות.

#164 - נישט דערשרעקן קינדער, בפרט יונגערע קינדער
לערערין, סקול, חינוך הילדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בא, י"ח שובבי"ם, ג' שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד אונזער חשוב'ע מנהלת מרת ... תחי', מנהלת בית פיגא קרית ברסלב, ליבערטי


איך בעט אייך זייער, זייט מחזק די לערערינס; זיי זאלן אריינברענגען דרך ארץ צווישן די תלמידות, אבער נישט דערשרעקן קינדער, בפרט יונגערע קינדער.


איך וויל נישט אין אונזער מוסד זאל מען נעמען א קינד און איינשפארן אין א טונקעלע שטוב, אין בוילער רום און דערשרעקן. עס איז דא גענוג וועגן ווי אזוי אויסצולערנען קינדער דרך ארץ, אויף א וועג אן דערשרעקן; ווייל קליינע קינדער אז מען דערשרעקט זיי - קענען זיי חס ושלום פארלירן דעם דיבור, אדער בלייבן דערשראקן פאר א גאנץ לעבן.


נעמט צוזאם די לערערינס איינמאל א וואך זיי מחזק זיין, און פרעגט זיי אויס, זיי זאלן אלעס מיטטיילן מיט אייך, אזוי וועט נישט ארויסקומען קיין מכשולות.

#163 - שטארקט אייך און שטארקט די לערערינס צו געבן א גוטע חינוך
לערערין, סקול, חינוך הילדים, הפצה, יבנאל, מוסדות, דרך ארץ, שטעטל, מוהרא"ש, אמונת חכמים, ראש ישיבה

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת בשלח-שירה, כ"ו שובבי"ם, י"ב שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי', מנהלת בית פיגא ליבערטי


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


יעצט וועט איר זען אז דאס איז אזוי ווי מוהרא"ש זאגט, ווען די מאמע איז פרייליך - זענען די קינדער פרייליך, און ווען די מאמע איז דערביטערט - זעט מען עס גלייך אויף די קינדער. די מיידל ... איז א גרויסע רחמנות, ביטע רעדט מיט איר רחמנות'דיג; ווייל איר מאמע גייט אריבער יעצט א שווערע צייט, זי איז נישט צופרידן מיט זיך וכו' וכו', און דאס קלאפט גלייך אויס אויף די קינדער. זי איז א גוט קינד, וואס זאל זי טון, וואס קען א קינד טון ווען די מאמע איז נישט מסודר וכו'; דאס קינד פארלירט די מח, הויבט אן טון אינטערעסאנטע זאכן, חוצפה'דיגע זאכן וכו'; איך בעט אייך, רעדט צו די לערערינס זיי זאלן רחמנות האבן אויפן קינד.


(פארשטייט זיך אז אלעס דארף זיין העכסט פריוואט, די לערערינס קענען נישט רעדן פון דעם; סיי פון דאס קינד און סיי פון די מאמע, וד"ל).


בנוגע די מיידל ... תחי', אז זי ווערט נערוועז אז מען רעדט אין סקול צופיל פון רבי'ן, מוהרא"ש און ראש ישיבה; עס איז נישט קיין פראבלעם, זי דארף נישט דא בלייבן, קיינער צווינגט נישט דא צו לערנען, זי קען צוריקגיין צו איר סקול. ברוך השם אונזערע קינדער רעדן פון אמונת חכמים, און זיי ווערן נערוועז פון וואס מען רעדט צווישן מיידלעך אין אנדערע סקולס, מען דארף נישט רעדן צו די מיידלעך זאלן רעדן ווייניגער פון רבי'ן און פון דער ראש ישיבה.


מוהרא"ש פלעגט שטענדיג זאגן אין יבנאל, קיינער מוז נישט דא זיין, מוהרא"ש פלעגט זיך אויסדרוקן, עס איז דא צוויי וועגן ארויס צו פארן פון יבנאל, אז ווער עס איז נישט צופרידן זאל קענען ארויספארן פון ביידע זייטן. דאס זעלבע איז אין שטעטל, עס איז דא בערך אכט וועגן ארויס צו פארן; צוויי וועגן פון טווין ברידזש, צוויי וועגן ארויס פון אלד מאנטיסעלאו, דענמען, איסט מאנגאפ, גארדן האוז, און קראס פארם, און ווער עס ווערט נערוועז אז מען רעדט דא פון ראש ישיבה, ווער עס ווערט נערוועז פון אונזער קהילה - קען אויסוועלן וואס פאר א וועג ארויס צו פארן.


נאכן צאמקום האט מען געמאכט א געים, ווער עס קען זאגן פון וואס זיי ווערן נערוועז, זאגט איינער אז זי ווערט נערוועז פון די מענטשן וואס רעדן אזוי סאך פון ראש ישיבה. עס דארף נישט זיין קיין פראבלעם, אונזער קהילה איז נישט געמאכט צו ווערן נערוועז, אין ישיבה האב איך אויך בחורים וואס רעדן א גאנצן טאג פון הפצה און בחורים זאגן אז זיי ווערן נערוועז פון רעדן אזויפיל פון הפצה, זאג איך זיי: "נערוועז דארף מען ווערן ווען מען רעדט פון פאליטיק אדער פון געלט, ווי קען מען רעדן אזוי סאך פון געלט און פון שיינע קארס"; זאגט די מיידל: "א שאד צו זיין דא און ווערן נערוועז, עס איז דא אזויפיל שיינע פלעצער וואו צו זיין".


בנוגע שיקן די שיעורים פון בית פיגא וויליאמסבורג; איך וועל רעדן צום מנהל ר' מרדכי נרו יאיר ער זאל שיקן די שיעורים פאר בית פיגא אין שטעטל.


בנוגע די לערערין וואס האט נישט קיין כח צו קומען ...; איך מיין זי דארף נאר אביסל חיזוק. עס איז אייער פליכט צו געבן די לערערינס גוטע ווערטער, דאס איז די וויכטיגסטע זאך פון א מנהלת; מיט אפאר גוטע ווערטער באקומען זיי כח און זיי וועלן טון א גוטע ארבעט מיט די גאנצע הארץ.


די חדר אין שטעטל דארף נאך א מנהל, איך ווארט דער מנהל ר' מרדכי אינדיג זאל זיך ארויסציען אהין, די מלמדים האבן נישט ווער עס זאל זיי העלפן, ווען א קינד איז חוצפה'דיג האט ער נישט וואו צו שיקן דעם קינד. נעכטן האט א מלמד צוגעכאפט די גלעזער פון א קינד ווייל ער איז געווען נישט דרך ארץ'דיג, ווען איך האב דאס געהערט האב איך געבעטן דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם, ווי בין איך דא? וואס איז דא?" אויך האט א מלמד גע'קנס'עט א קינד מיט נישט אהיימגיין פון חדר ווייל ער איז נישט דרך ארץ'דיג, דאס איז נישט נארמאל; דאס איז נישט קיין קנס און דאס טוט מען נישט, איך האף אז ביז זומער וועט זיין א מנהל און זאכן וועלן ווערן מסודר.


זייער גוט אז מען האט צעטיילט די צוויי מיידלעך ... מיט ..., די עלטערן פון משפחת ... זענען אביסל ברוגז, זיי מיינען אז מיר ווילן זיך ספעציעל פארלייגן אויף זייער טאכטער; וואס קען מען טון? נישט אלע עלטערן ווייסן ווי אזוי עס ארבעט חינוך, עלטערן פאלן פאר די קינדער ווען זיי זעען טרערן. איך שרייב עס אייך, איר זאלט וויסן אז די מאמע מיינט אז איר האט עפעס אויף איר קינד, איז אויב איר קענט רעדן מיט די מאמע - זאלט איר רעדן. אזוי אויך מרת ... האט זייער געשריגן אויף די לערערין מרת ... אז זי האט פיינט איר טאכטער. איך ווער אזוי צעמישט, איך ווייס שוין נישט ווער איז די קינד און ווער דארף זיין די מאמע... איך מיין מען זאל מאכן סקול פאר די עלטערן, זיי אויסלערנען מידות טובות און הכרת הטוב.


איך בעט אייך זייער מרת ... תחי', שטארקט אייך און שטארקט אלע טיטשערס זיי זאלן אריינלייגן אין די קינדער אמונה, יראת שמים און מידות טובות, און נישט שוואך ווערן פון גארנישט.


א גוט שבת.


איך האף צו קומען אין בית פיגא קומענדיגע וואך.

#162 - די מיידלעך רעדן נאר די הייליגע שפראך אידיש
חיזוק פאר מיידלעך, סקול, אידיש

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת שמות, ט"ז טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי', לערערין אין בית פיגא ירושלים


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך האב הנאה צו הערן אלע איינצעלהייטן פון שולע.


איך פריי זיך זייער אז די מיידלעך וואס זענען אריינגעקומען אין שולע אן קענען אידיש - קענען שוין א גוטע אידיש, און אלע רעדן נאר די הייליגע שפראך אידיש.


איך האף צו קומען קיין ארץ ישראל קומענדיגע וואך און קומען אין בית פיגא.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#161 - נעמט זיך פאר צו בעטן א קורצע תפילה ביי די מזוזה
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, חיזוק פאר מיידלעך, מזוזה, סקול, מוסדות, דרך ארץ, יום הולדת

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויצא, ד' כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ירושלים


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך האב זייער הנאה צו הערן די גוטע גרוסן פון בית פיגא שולע אין ירושלים; דאס מערסטע פריי איך זיך ווען איך הער פון די לערערינס אז אלע תלמידות זענען זייער דרך ארץ'דיג, מען רעדט נישט ווען די לערערין רעדט, מען לאכט נישט פון לערערינס, מען איז ערנסט ביי די לימודים.


בנוגע וואס איר זאלט זיך פארנעמען לכבוד אייער געבורט'ס טאג; נעמט זיך פאר, ווען איר גייט ארויס פון שטוב לייגט די האנט אויף די מזוזה און בעטס דעם אייבערשטן די קורצע תפילה: "הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל צוריק אהיים קומען געזונט און שטארק", און ווען איר קומט אהיים זאלט איר לייגן די האנט אויף די מזוזה און זאגן: "שכוח אייבערשטער אז איך בין צוריק אין שטוב געזונטערהייט"; דאס איז א גוטע זאך זיך פארצונעמען, אזוי וועט איר זיין אפגעהיטן אייער גאנצע לעבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#160 - אין בית פיגא איז הלכה זייער א וויכטיגע שיעור
תפילה והתבודדות, חיזוק פאר מיידלעך, סקול, תהלים, שאלות, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויצא, ד' כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ירושלים


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך האב זייער הנאה אז איר לערנט גוט הלכות שבת; אין בית פיגא איז הלכה זייער א וויכטיגע שיעור, ווייל דער רבי האט זייער מקפיד געווען אויף הלכה. דער רבי האט געוואלט מען זאל לערנען יעדן טאג הלכה (שיחות הר"ן, סימן כט); נאר אז מען לערנט הלכה - ווייסט מען ווי אזוי זיך צו פירן.


איר פרעגט זייער א גוטע פראגע, אויב מען האט אראפגעווארפן שבת א שטיקל פרוכט אדער שאלאכטס אינדרויסן אין חצר, דאס איז דאך א פראבלעם פון זורע, און אז מען הויבט אויף די שאלאכטס איז דאך א פראבלעם פון מוקצה, ווילט איר וויסן אויב מען זאל עובר זיין אויף מוקצה כדי נישט עובר צו זיין אויף זורע.


איך זע אז איר הערט זייער גוט אויס אייער לערערין און איר פארשטייט גוט די הלכות.


דער ענטפער איז, עס ווענדט זיך וואס פאר א סארט שאלאכטס מען רעדט און וואס פאר א סארט קערלעך, ווייל שאלאכטס און קערלעך וואס איז ראוי צו עסן פאר בעלי חיים - איז נישט מוקצה, דעמאלט איז נישט קיין פראבלעם דאס אויפצוהייבן, און אויב איז דאס שאלאכטס און קערלעך וואס איז נישט ראוי צו עסן פאר בעלי חיים - ווענדט זיך; אויב איז דאס א גרף של רעי, דאס מיינט עס מאכט שלעכט פאר'ן מענטש - מעג מען דאס ווייטער אויפהייבן, און אויב איז דאס נישט ראוי פאר בעלי חיים און אויך נישט קיין גרף של רעי - דעמאלט טאר מען דאס נישט אויפהייבן אלס מוקצה, און אלס זורע איז מען נישט עובר נאר אויב מען טוט דאס בכוונה.


זאגט תהילים, און פלעכט אריין אייגענע תפילות אין אייער שפראך - אידיש.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#159 - עקסערסייז קען מען דאס נאר טון צניעות'דיגערהייט
צניעות, סקול, קליידער, עקסערסייז

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת תולדות, כ"ז מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


הויזן פאר א מיידל איז פריצות און דאס זעלבע לעגינגס; אפילו ביים מאכן עקסערסייז טאר מען נישט גיין מיט הויזן און לעגינגס.


דעריבער אויב וויל מען מאכן ביי אונז אין בית פיגא סקול עקסערסייז מיט די מיידלעך - קען מען דאס נאר טון צניעות'דיגערהייט, מען קען נישט און מען טאר נישט אנטון הויזן ביים מאכן עקסערסייז. אויך זאל מען נישט קומען אין סקול מיט לאנגע קליידער, מען קען מאכן עקסערסייז מיט די געהעריגע קליידער מיט וואס מען קומט, וד"ל.


איך בעט אייך איר זאלט שטיין אויף דעם, די תלמידות זאלן זיך פירן בצניעות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#158 - זייער גוט אז איר האט אויפגעהערט הערן די נייעס
פחדים, חיזוק פאר מיידלעך, סקול, תהלים, נייעס

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת תולדות, כ"ו מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


זייער גוט אז איר האט אויפגעהערט הערן די נייעס, אפילו די חסידי'שע נייעס, ווי קול מבשר און דאס גלייכן, ווייל נייעס דערשרעקט, נייעס ברענגט זארג; ענדערש הערט אויס שיינע שיעורים פון אמונה, חיזוק און יראת שמים.


זייער שיין צו הערן אז א יונג קינד, א מיידל פון פופצן יאר - זאל זיך אזוי באפלייסן אין זאגן תהילים, אז איר גייט יעצט ענדיגן די זעכציגסטע מאל תהילים; זייט ממשיך מיט זאגן תהילים, תהילים וועט אייך נישט לאזן פאלן.


בנוגע וכו'; בלייבט אין שולע, עס איז נישט כדאי יעצט ארויסצוגיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#157 - איך בין זייער צופרידן פון די גרוסן פון די מוסדות אין ירושלים עיה"ק
סקול, מוסדות, תהלים, סיום, ישיבה, ארץ ישראל, ירושלים

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת חיי שרה, כ' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש ירושלים


איך וויל דיר בעטן זאלסט מחזק זיין דעם מלמד אין טברי'; אויב דו קענסט אריבערגיין לכל הפחות איינמאל א וואך מחזק זיין די חדר, און מיר מודיע זיין אלע פרטים וואס טוט זיך דארט.


איך האב געהאט דא נעכטן האברך אברהם רוטמאן, איך האב מיט אים געשיקט תהילים'ס פאר די תלמידות פון בית פיגא. דו זאלסט דאס אויסטיילן פאר די מיידלעך, פארשטייט זיך נאר פאר די עלטערע תלמידות וואס זאגן שוין תהילים.


איך בין זייער צופרידן פון די גרוסן וואס איך באקום פון די חדר, סיי אין ירושלים און אין טבריה און פון בית פיגא ובעיקר פון די ישיבה קטנה, נעכטן איז געווען א סיום הש"ס א בחור'ל האט מסיים געווען די צווייטע מאל ש"ס, דער מגיד שיעור ווייסט גאר גוט וואס איך וויל, און ער טוט די ארבעט הונדערט פראצענט ממש ווי איך וואלט דאס אליינס געפירט.


איך האב נאך אסאך צו שרייבן, איך דארף אריינלויפן צו די בחורים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#156 - איך וויל שטיין אויף דעם אז מען זאל זיין צייטליך
סקול, מוסדות, היטן די צייט

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וירא, ט"ו מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


שמועסט אפ מיט די טיטשערס אז אלעס וואס זיי דארפן האבן פאר די קינדער אין סקול - דארף מען אריינגעבן כך וכך טעג פריער וכדומה, און נאר אזוי וועט מען דאס טון. און אז די טיטשערס זענען פארשלעפט און זיי קענען זיך נישט צאמנעמען - וועט די אפיס דאס נישט צושטעלן, זיי וועלן דאס אליינס דארפן צושטעלן.


בנוגע קומען צייטליך; שרייבט מיר די נעמען פון די טיטשערס ווער עס קומט נישט צייטליך, איך וויל שטיין אויף דעם אז מען זאל זיין צייטליך.


בנוגע מאכן א רעגנבויגן אין קלאס; עס איז נישט קיין פראבלעם.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#155 - א לערערין דארף זיין זייער שטארק ביי זיך
לערערין, סקול, חינוך הילדים, מוסדות, זעלבס זיכערקייט

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת לך לך, ח' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי', לערערין בית פיגא ירושלים


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איר קענט זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון זיין א לערערין, לערנען מיט קינדער אמונה, צניעות, דאס שיינקייט פון לעבן די תורה לעבן; דאס איז די העכסטע זאך ביים אייבערשטן.


זייט נישט דערשראקן אז קינדער פאלגן נישט, אזוי קומען קינדער; קינדער פאלגן נישט, און די ארבעט ליגט אויף אונז זיי אויסלערנען יא צו פאלגן.


יעצט ביים אנהויב פונעם יאר זאלט איר זיך שטעלן אויף דרך ארץ, געבט אוועק אסאך צייט אויף דרך ארץ, אויסלערנען די קינדער אז ווען א לערערין רעדט - קען מען נישט רעדן, און אז די קינדער רעדן ווייטער - בלייבט שטיין און ווארטס מען זאל זיין שטיל, און אז מען רעדט ווייטער זאלט איר זאגן פאר דעם קינד: "מען קען נישט רעדן ווען א לערערין רעדט". אפילו עס וועט אוועקגיין אסאך צייט פאר דרך ארץ און עס וועט נישט בלייבן קיין צייט פאר'ן לימוד - איז אויך נישט געפערליך, ווייל דרך ארץ קדמה לתורה.


דאס וויכטיגסטע זאך פאר א לערערין, זי דארף האבן זעלבסטזיכערקייט; ביי זיך אין קאפ דארף זי וויסן און געדענקען: 'די קינדער דארפן מיך פאלגן און גייען מיך פאלגן, און אז מען פאלגט נישט די ערשטע מאל וועט מען מיך מוזן פאלגן ביים צווייטן מאל'; מען דארף זיין שטארק אינעווייניג אין זיך צו וויסן אז 'די קינדער דארפן מיך פאלגן און זיי וועלן מיך פאלגן', אויב די לערערין איז אליינס מסופק, זי טראכט 'די קינדער גייען מיך זיכער נישט פאלגן' - איז א שאד די צייט פאר איר און פאר די קינדער.


הלואי זאלט איר מיר שרייבן יעדן טאג אדער לכל הפחות יעדע וואך וואס טוט זיך אין סקול.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.