בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ויקרא, ד' ניסן, שנת תשפ"ה לפרט קטן
מיין טייערער ... נרו יאיר, צפת
ביי אונז פירט מען זיך, ביי מגיד זאגן מיר די שטיקל זוהר פון פרשת בא, האסט מיר געבעטן אויב איך קען דיר עס טייטשן אין אידיש אז דו זאלסט פארשטיין וואס דו זאגסט, דא האסטו א שטיקל פון ספר 'חזית איש':
'פִּקּוּדָא בָּתַר דָּא' די קומענדיגע מצוה איז, 'לְסַפֵּר בִּשְׁבָחָא דִּיצִיאַת מִצְרַיִם' צו דערציילן די לויב פונעם אייבערשטן אז ער האט אונז ארויסגענומען פון מצרים, 'דְּאִיהוּ חִיּוּבָא עַל בַּר נָשׁ' ווייל עס ליגט אויף יעדן מענטש א פליכט, 'לְאִשְׁתָּעֵי' צו שמועסן, 'בְּהַאי שְׁבָחָא' פון די לויב, 'לְעָלְמִין' שטענדיג, 'הָכִי אוֹקִימְנָא' און אזוי האבן מיר געלערנט, 'כָּל בַּר נָשׁ' יעדער מענטש, 'דְּאִשְׁתָּעֵי' וואס דערציילט, 'בִּיצִיאַת מִצְרַיִם' פון די ניסים וואס דער אייבערשטער האט אונז ארויסגענומען פון מצרים, 'וּבְהַהוּא סִפּוּר חַדֵּי בְּחֶדְוָה' און ער פרייט זיך מיט די דערציילונג, 'זַמִּין אִיהוּ' איז דער מענטש אנגעגרייט, 'לְמֶחֱדֵי' זיך צו מיט פרייען, 'בִּשְׁכִינְתָּא' מיטן אייבערשטן, 'לְעָלְמָא דְּאָתֵי' אויף יענע וועלט, 'דְּהוּא חֵדוּ מִכֹּלָּא' וואס די פרייד אין עולם הבא איז די גרעסטע פרייד וואס איז נאר דא אויף דער וועלט, 'דְּהַאי אִיהוּ בַּר נָשׁ דְּחַדֵּי בְּמָרֵיהּ' ווייל דער מענטש וואס ער פרייט זיך מיטן אייבערשטן, 'וְקוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא חַדֵּי בְּהַהוּא סִפּוּר' און דער אייבערשטער פרייט זיך ווען מען דערציילט פון די ניסים, 'בֵּיהּ שַׁעֲתָּא' אין פסח ביינאכט, ווען אידישע קינדער זאגן די הגדה, מען דערציילט די ניסים פון יציאת מצרים, 'כָּנִישׁ קוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא' נעמט דער אייבערשטער צוזאמען – 'לְכָל פָּמַלְיָיא דִּילֵיהּ' אלע זיינע מלאכים, 'וְאָמַר לוֹן' און זאגט זיי, 'זִילוּ' גייט, 'וּשְׁמָעוּ' און הערט אויס, 'סִפּוּרָא' ווי מען פארציילט, 'דִּשְׁבָחָא דִּילִי' פון מיין לויב, 'דְּקָא מִשְׁתָּעוּ בָּנַי' ווי מיינע קינדער דערציילן די ניסים, 'וְחַדָּאן בְּפוּרְקָנִי' און זיי פרייען זיך מיט מיין גאולה, וואס פאסירט דאן? 'כְּדֵין כֻּלְּהוּ מִתְכַּנְּשִׁין' אלע מלאכים נעמען זיך צוזאמען, 'וְאַתְיָין' און זיי קומען, 'וּמִתְחַבְּרִין בַּהֲדַיְיהוּ דְּיִשְׂרָאֵל' און זיי באהעפטן זיך מיט אונז אידן, 'וּשְׁמָעוּ סִפּוּרָא דִּשְׁבָחָא' און זיי הערן ווי מיר לויבן דעם אייבערשטן, 'דְּקָא חַדָּאן בְּחֶדְוָא דְּפוּרְקָנָא דְמָרֵיהוֹן' און ווי מיר פרייען זיך מיט די ניסים וואס דער אייבערשטער האט געטון, 'כְּדֵין אַתְיָין' דעמאלט קומען זיי אלע, 'וְאוֹדָן לֵיהּ לְקוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא' און זיי לויבן דעם אייבערשטן, 'עַל כָּל אִינּוּן נִסִּין' אויף אלע וואונדער, 'וּגְבוּרָן' און אויף די שטארקקייט פונעם אייבערשטן, 'וְאוֹדָאן לֵיהּ' און זיי לויבן דעם אייבערשטן, 'עַל עַמָּא קַדִּישָׁא דְּאִית לֵיהּ בְּאַרְעָא' אויף די הייליגע פאלק, 'דְּחַדָּאן בְּחֶדְוָה דְּפוּרְקָנָא דְּמָארֵיהוֹן' וואס פרייען זיך מיט די ניסים, 'כְּדֵין' פסח ביינאכט ווען אידישע קינדער זאגן די הגדה, מען דערציילט דאס גרויסקייט פונעם אייבערשטן, 'אִתּוֹסָף לֵיהּ' ווערט פארמערט, 'חֵילָא וּגְבוּרְתָּא לְעֵילָּא' דאס שטארקקייט פונעם אייבערשטן, 'וְיִשְׂרָאֵל בְּהַהוּא סִפּוּרָא יַהֲבֵי חֵילָא לְמָארֵיהוֹן' און אידישע קינדער מאכן שטארק כביכול דעם אייבערשטן, 'כְּמַלְכָּא' א משל צו א קעניג, 'דְּאִתּוֹסָף חֵילָא וּגְבוּרְתָּא' וואס ווערט שטערקער, 'כַּד מְשַׁבְּחִין גְּבוּרְתֵּיהּ' ווען מען לויבט אים אויס ווי שטארק ער איז, 'וְאוֹדָן לֵיהּ' און ווען מען לויבט אים, 'וְכֻלְּהוּ דַּחֲלִין מִקָמֵיהּ' און אלע באקומען א שטארקע מורא פאר אים, 'וְאִסְתַּלָּק יְקָרֵיהּ עַל כֻּלְּהוּ' און זיין כבוד ווערט אויפגעהויבן אויף יעדן איינעם.
'וּבְגִין כָּךְ' און דערפאר, 'אִית לְשַׁבְּחָא וּלְאִשְׁתָּעֵי בְּסִפּוּר דָּא' דארף מען לויבן און דערציילן די ניסים וואס דער אייבערשטער האט געמאכט, 'כְּמָה דְּאִתְּמַר' אזוי ווי עס שטייט אין די תורה, 'כְּגַוְונָא דָּא' און אזוי אויך, 'חוֹבָה אִיהוּ עַל בַּר נָשׁ' ליגט א פליכט אויף יעדע מענטש, 'לְאִשְׁתְּעֵי תָּדִיר' צו רעדן שטענדיג, 'קָמֵי קוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא' פונעם אייבערשטן, 'וּלְפַרְסוּמֵי נִיסָא' און צו דערציילן די נס, 'בְּכָל אִינּוּן נִיסִּין דְּעָבַד' פון אלע ניסים וואס דער אייבערשטער טוט, 'וְאִי תֵּימָא' איי וועסטו פרעגן, 'אֲמַאי אִיהוּ חוֹבָתָא' פארוואס פעלט אויס דאס צו טון, 'וְהָא קוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא יָדַע כֹּלָּא' דער אייבערשטער ווייסט דאך אלעס, 'כָּל מַה דְּהֲוָה' אלעס וואס איז געווען, 'וְיֶהֱוֵי לְבָתַר דְּנָא' און אלעס וואס וועט זיין, 'אֲמַאי פִּרְסוּמָא דָּא קָמֵיהּ' וואס פעלט אויס צו דערציילן דאס אלעס, 'עַל מַה דְּאִיהוּ עָבַד' וואס ער אליינס טוט, 'וְאִיהוּ יָדַע' און ער אליינס ווייסט? ענטפערט דער הייליגער זוהר: 'אֶלָּא וַדַּאי אִצְטְרִיךְ בַּר נָשׁ לְפַרְסוּמֵי נִיסָא' א מענטש דארף פארציילן און שמועסן פונעם אייבערשטן, 'וּלְאִשְׁתָּעֵי קָמֵיהּ בְּכָל מַה דְּאִיהוּ עָבַד' אויף אלע ניסים וואס דער אייבערשטער האט געטון, 'בְּגִין דְּאִינּוּן מִלִּין סַלְּקִין' ווייל די אלע ווערטער וואס מען דערציילט גייען ארויף אויבן אין הימל, 'וְכָל פָּמַלְיָא דִּלְעֵילָּא מִתְכַּנְּשִׁין' און אלע מלאכים נעמען זיך צוזאם, 'וְחָמָאן לוֹן' און זיי זעען, 'וְאוֹדָאן כֻּלְּהוּ לְקוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא' און אלע הויבן אן דעמאלט צו לויבן דעם אייבערשטן, 'וְאִסְתַּלָּק יְקָרֵיהּ עָלַיְיהוּ עֵילָּא וְתַתָּא' און דער אייבערשטער ווערט געגרויסט אויף אויבן און אויף אונטן.
ביז דא זאגן מיר פסח ביינאכט איידער מען הויבט אן זאגן "הא לחמא עניא".
דער מנהג איז, אז דער וואס פירט דעם סדר - זאגט דאס שטיקל ביי שטיקל הויך אויפן קול, און מען פארטייטשט דאס פאר די גאנצע משפחה.
די ווערטער פון זוהר געבן אביסל צו פארשטיין וואס טוט זיך יעצט ווען מען גייט דערציילן די הגדה, וואויל איז דער וואס זאגט דאס און לייגט צו זיין הארץ צו די הייליגקייט וואס פאסירט פסח ביינאכט ביים סדר.
אינטערעסאנט, דער זוהר זאגט ווייטער, אז א גאנץ יאר ווען א מענטש זינדיגט זאל ער דאס דערציילן דעם אייבערשטן; 'כְּגַוְונָא דָּא' אזוי אויך, 'מַאן דְּאִשְׁתָּעֵי וּמְפָרֵט חֶטְאוֹי עַל כָּל מַה דְּעָבַד' זאל מען דערציילן דעם אייבערשטן אלע עבירות וואס מען האט געטון און תשובה טון אויף דעם, 'אִי תֵּימָא' איי וועסטו פרעגן, 'לְמָאי אִצְטְרִיךְ' וואס פעלט אויס צו דערציילן פארן אייבערשטן וואס מען האט געטון, דער אייבערשטער ווייסט דאך אלצדינג? 'אֶלָּא' נאר וואס דען, 'מְקַטְרְגָא קָאִים תָּדִיר קָמֵי קוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא' דער יצר הרע קומט שטענדיג צום אייבערשטן, 'בְּגִין לְאִשְׁתְּעֵי וּלְמִתְבַּע חוֹבֵי בְּנֵי נָשָׁא' ער פאר'מסר'ט די עבירות וואס א מענטש האט געטון, 'וּלְמִתְבַּע עֲלֵיהוֹן דִּינָא' און ער זוכט צו ברענגען א שטראף אויפן מענטש, 'כֵּיוָן דְּאַקְדִּים בַּר נָשׁ' און אז דער מענטש האט שכל, ער קומט ערשט צום אייבערשטן, 'וּמְפָרֵיט חֶטְאוֹי' און דערציילט אויס זיין הארץ, די עבירות אין וואס ער איז דורכגעפאלן, 'כָּל חַד וְחַד' ער דערציילט דעם אייבערשטן יעדן זינד, 'לָא אַשְׁאִיר פִּטְרָא דְּפוּמָא לְהַהוּא מְקַטְרְגָא' האט שוין דער יצר הרע נישט וואס צו פאר'מסר'ן, דער אייבערשטער זאגט אים: איך ווייס שוין אלעס, דער מענטש איז שוין דא געווען, ער האט שוין דערציילט, ער האט שוין תשובה געטון, 'וְלָא יָכִיל לְמִתְבַּע עָלֵיהּ דִּינָא' און ער קען מער נישט בעטן מען זאל ברענגען א שטראף אויפן מענטש, 'דְּהָא תָּדִיר תָּבַע דִּינָא בְּקַדְמִיתָא' ווייל שטענדיג זוכט ער וואו מען קען ברענגען א שטראף, 'וּלְבָתַר מִשְׁתָּעֵי וּמְקַטְרֵג פְּלוֹנִי עָבֵד כַּךְ' און נאכדעם רעדט ער אן אויפן מענטש אז ער האט געטון שלעכטס, 'וְעַל דָּא' דערפאר, 'אִצְטְרִיךְ לֵיהּ לְבַר נָשׁ לְאַקְדְּמָא' דארף דער מענטש אים פעדערן, זיך שטענדיג מתבודד זיין, זיך אויסשמועסן מיטן אייבערשטן, אים דערציילן אלעס וואס מען האט געטון, 'וּלְפָרֵט חֶטְאוֹי' און אויסשמועסן יעדע עבירה, אזוי ווערט ער געראטעוועט, 'כֵּיוָן דִּמְקַטְרְגָא חָמֵי דָּא' און ווען דער יצר הרע זעט אז דער מענטש מאכט התבודדות, 'לֵית לֵיהּ פִּטְרָא דְּפוּמָא עָלֵיהּ' קען ער זיך נישט עפענען דאס מויל, ער האט נישט וואס צו דערציילן פון אים, 'וּכְדֵין' און דורכדעם, 'אִתְפְּרַשׁ מִנֵיהּ מִכֹּל וָכֹל' ווערט מען געראטעוועט פונעם יצר הרע, ער גייט אינגאנצן אוועק פון דעם מענטש; קוק נאך די שטיקל זוהר.
וואויל איז דעם וואס נעמט אריין די ווערטער פון הייליגן זוהר און דאנקט שטענדיג דעם אייבערשטן, מיט וועם מען רעדט דערציילט מען מעשיות פון השגחה, מעשיות פון תפילה, מעשיות פון ניסים, און מען רעדט שטענדיג פונעם אייבערשטן, און מען איז זיך מתבודד, מען דערציילט אלעס דעם אייבערשטן, וועט אים גוט זיין בזה ובבא.
דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.