בעזרת ה' יתברך
א' פרשת יתרו, י"ד שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן
מרת ... תחי'.
היינט איז זייער א גרויסע טאג, עס איז היינט חמשה עשר בשבט - ראש השנה פאר די ביימער. מיר דארפן ארויס נעמען חיזוק פון די ביימער, ווי זיי הייבן אן פונדאסניי נאכמאל ארויס צו געבן פיינע פירות, אפילו עס איז אריבער אויף זיי א ווינטער סעזאן, שניי מיט רעגן, קעלט און ווינטן וכו' וכו', מיט דעם אלעם הייבן זיי אן מיט א פרישקייט נאכאמאל ארויס צו געבן געשמאקע פרוכט, אזוי דארפן מיר זיך אויך באנייען און נאכמאל אנהייבן ארויס צו געבן גוטע פרוכט.
וויסן זאלט איר אז די פרוי איז די עקרת הבית; די גאנצע שטוב ווענדט זיך אין די פרוי. אז די מאמע איז פרייליך וואקסן אויף פרייליכע קינדער און אז די מאמע איז שטענדיג אנגעצויגן וואקסן די קינדער אויף נישט געזונט, זיי וואקסן אויף מיט א פחד; דעריבער טראגט א מאמע א גרויסע אחריות, זי דארף זיך שטענדיג שטארקן מיט אלע כוחות ווייל אין איר ווענדט זיך אלעס.
אזוי אויך איז די גאנצע אידישקייט תלוי אין די מאמע, ווייל קינדער וואקסן אויף אזוי ווי די מאמע; אז די מאמע פירט זיך מיט יראת שמים, זי איז מקפיד אויף צניעות וועלן די טעכטער אויך זיין צניעות'דיג. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (מדרש תנחומא, וישלח, ז) אויפן פסוק (בראשית לד, א): "וַתֵּצֵא דִינָה בַּת לֵאָה" – פארוואס רופט מען אן דינה 'די טאכטער פון לאה', פארוואס נישט 'די טאכטער פון יעקב?' "אֶלָּא עַל שֵׁם יְצִיאָתָהּ נִקְרֵאת בַּת לֵאָה, שֶׁאַף הִיא יַצְאָנִית הָיְתָה", ווייל לאה איז אויך ארויסגעגאנגען. דערפאר רופט מען איר אן די טאכטער פון לאה, צו ווייזן וואס עס האט צוגעברענגט אז זי זאל ארויס גיין אין די גוי'שע גאסן צווישן די אראבער, דאס אז איר מאמע פלעגט ארויס גיין, אזוי ווי עס שטייט (בראשית ל, טז): "וַתֵּצֵא לֵאָה לִקְרָאתוֹ"; און אויף דעם זאגט מען דעם משל: "כְּאִמָּה – בִּתָּהּ", אזוי ווי די מאמע פירט זיך אזוי פירט זיך די טאכטער; אז די מאמע געבט אכטונג זיך נישט צו דרייען אין שטוב אן שטרימפ וועלן די טעכטער אויך זיין צניעות'דיג און איידל, אבער אז די מאמע דריידט זיך אן שטרומפ זאל מען נישט ווערן אנטוישט שפעטער ווען די קינדער וועלן גרויס ווערן אז זיי וועלן נאך מער פאלן בצניעות.
דעריבער בעט איך אייך זייער איר זאלט זיך שטארקן בצניעות; בעט'ס דעם אייבערשטן איר זאלט האבן א געפיל צו צניעות. מיינט נישט אז צניעות איז א קנס זאך, קוקט'ס נישט אויף צניעות ווי כאילו מיר אידן זענען געשטראפט געווארן אז מיר טארן גארנישט, אדרבה, קוקט'ס אויף צניעות ווי א שיינע זאך, אז מיר זענען חשוב, און מיר זענען מער ווי חיות וואס האבן נישט קיין שום מאראל. ביי זיי איז נישט דא קיין קליידער, און אזוי אויך ביי די אומות העולם, זיי האבן אראפ געווארפן פון זיך דאס גאנצע מאראל. אבער מיר אידן זענען מענטשן, אזוי ווי דער פסוק רופט אן אידישע קינדער (יחזקאל לד, לא): "וְאַתֵּן צֹאנִי צֹאן מַרְעִיתִי, אָדָם אַתֶּם, אֲנִי אֱלֹקֵיכֶם", דער אייבערשטער זאגט איר זענט ביי מיר גערעכנט ווי מענטשן, דרש'ענען אויף דעם די הייליגע חז"ל (יבמות סא.): "אַתֶּם קְרוּיִין אָדָם, וְאֵין הָעוֹבְדֵי כּוֹכָבִים קְרוּיִין אָדָם"; איר ווערט אנגערופן מיט נאמען 'מענטש', אבער די אומות העולם זענען נישט קיין מענטשן, זיי זענען (יחזקאל כג, כ): "אֲשֶׁר בְּשַׂר חֲמוֹרִים בְּשָׂרָם", צוגעגליכן צו בעלי חיים.
אזוי ווי אברהם אבינו האט געזאגט פאר ישמעאל ווען ער איז געגאנגען שחט'ן יצחק אבינו (בראשית כב, ה): "שְׁבוּ לָכֶם פֹּה עִם הַחֲמוֹר", איך גיי מיט יצחק און דו בלייב דא שטיין מיטן אייזל, זאגן אויף דעם חכמינו זכרונם לברכה (קידושין סח.): "עַם הַדּוֹמֶה לַחֲמוֹר"; זיי זענען צוגעגליכן צום אייזל, ווייל ביי זיי איז נישט קיין חילוק יא אנגעטון נישט אנגעטון.
געלויבט דעם אייבערשטן אז מיר האבן א סקול פאר אונזערע קינדער וואו מען ברענגט זיי אויף זיי זאלן אויסוואקסן ערליך און צניעות'דיג - מיט א פרייליכקייט; זיי שעצן צניעות, זיי ווערן מחונך אז צניעות איז נישט א יאנטשי זאך, נאר צניעות איז אן ארויפגעקוקטע זאך. אנדערש ווי ביי אסאך מיידלעך וואס מיינען אז צניעות איז עפעס א קנס, כאילו מען האט גע'קנס'עט די אידישע טעכטער אז זיי דארפ'ן גיין אנגעטון איידל. דאס איז די סיבה פארוואס מען זעט נעבעך ווי אידישע טעכטער זוכן אראפ צו ווארפן פון זיך די צניעות; זיי מיינען אז דאס איז א שטראף, אבער באמת איז צניעות בכלל נישט קיין קנס, צניעות איז זייער א שיינע זאך.
איך בעט אייך זייער איר זאלט מחשיב זיין צניעות אפילו אייערע קינדער זענען נאך יונג. אפילו קליינע מיידלעך דארפן זיך אויך פירן מיט צניעות; יעצט איז די צייט וואס מען קען נאך רעדן צו זיי. אז מען איז מחנך ווען מען איז נאך יונג דעמאלט קען מען שפעטער ווייטער רעדן מיט זיי און זיי מחנך זיין, אבער אז מען לאזט די קינדער פריי וועט מען שפעטער חרטה האבן.
לערנט אייך ארויס פונעם בוים דער אופן ווי אזוי מען פלאנצט זיי, אז ווען זיי זענען נאך יונגע צווייגעלעך, יונגע ביימעלעך קען מען זיי נאך בייגן, און שפעטער ווען זיי וואקסן אויף וועט מען שניידן די גוטע פירות און איר וועט זוכה זיין צו הערליכע דורות.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט מצליח זיין אין אלע אייערע וועגן.