בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת שמות, י"ז טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן

... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

אז עס איז אייך שווער די זאך פון זיך באשטימען א צייט צו מאכן התבודדות - זאלט איר אויף דעם אליין בעטן, בעטס אויף די זאך: "הייליגער באשעפער העלף מיר איך זאל קענען פאלגן דעם רבי'ן וואס האט געזאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן כה) אז מען זאל זיך באשטימען יעדן טאג א צייט און א פלאץ צו רעדן און שמועסן מיט דיר. הייליגער באשעפער יעדן טאג פארגעס איך, יעדן טאג איז דא אנדערע תירוצים, עס גייט אריבער די טעג און די יארן און איך פארגעס צו רעדן און שמועסן מיט דיר, איך בעט דיר, העלף מיר איך זאל קענען פאלגן דעם רבי'ן און מאכן יעדן טאג התבודדות, וואס דאס וועט מיך ברענגען זייער נאנט צו דיר".

בנוגע אויב דו זאלסט גיין מיט אן אפענע קנעפל ביים האלז; איר זאגט אז די מיידלעך ביי ענק אין קלאס, ווען מען לערנט ענגליש - עפענען זיך אלע די קנעפל; איר ווילט וויסן אויב עס איז צניעות'דיג?

איר ווייסט אוודאי אז אין ברסלב ענטפערט מען נישט דעם מענטש ווי אזוי ער זאל טון, מען זאגט אים נאר די זאך פון תפילה; ווייל אז מען זאגט דעם מענטש טו אזוי און אזוי, קען אמאל זיין אז דער מענטש האלט נישט ביי דעם, און דורך דעם קען יענער אוועק פאלן, עס קען ווערן שבירת הכלים; נאר די זאך פון תפילה, דאס ענטפערט מען ביי אנשי שלומינו.

דאס זאג איך אייך אויך, בעטס דעם אייבערשטן איר זאלט האבן א געפיל צו צניעות, איר זאלט בלייבן איידל. איר זענט אן איידל קינד, איר האט איידעלע עלטערן; זאלט איר בלייבן איידל, וועלן איידלקייט, ליב האבן איידל, ליב האבן די אידישע איידעלע חן.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ויחי, ח' טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן

... תחי'

איך בעט נאכאמאל, סיי אייך און סיי אייערע חבר'טעס, מען זאל נישט רעדן קיין ניבול פה. איך הער אז מען רעדט ווייטער פון בחורים, מען רעדט ניבול פה; אויב מען וועט אזוי ווייטער ממשיך זיין - וועל איך פארמאכן ענקער קלאס, ענק וועלן מער גארנישט האבן מיט בית פיגא.

אויך איז די דרך ארץ זייער נישט גוט, ענק לאכן זיך אויס פון די געטרייע טיטשערס; עס טוט מיר זייער וויי.

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת ויגש, כ"ט כסליו, ה' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן

הכלה ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך פריי זיך אז איר ווילט גיין צניעות'דיג, איר ווילט אנטון א טיכל נאך די חתונה, אבער אז אייער מאמע וויל בשום אין אופן איר זאלט גיין א טיכל און אויך די חתן'ס מאמע גייט נישט קיין טיכל - איז נישט כדאי זיך צו קריגן, ענדערש זאלט איר חתונה האבן אזוי ווי אייער מאמע און דער חתן'ס מאמע, און אז איר וועט וועלן שפעטער אויסטון די שייטל און גיין מיט א טיכל - איז אנדערש.

אויף איין זאך זאלט איר זיך עקשנ'ען, אויף בלייבן פרייליך; אויף די איין זאך זאלט איר זיך שטעלן אין די לענג און די ברייט, זאל זיין וואס זאל זיין, איר בלייבט פרייליך, איר בלייבט דאנקען דעם אייבערשטן אויף די גרויסע חסדים און ניסים וואס ער טוט שטענדיג מיט אייך.

איר זאלט זיך קאנצעטרירן אויף איין זאך, אויף שלום ושלוה, נישט זיך קריגן מיט אייער מאמע תחי'.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א פרייליכן חנוכה.

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת ויחי, ה' טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

רייס נישט אראפ דיין ווייב מיט איר צניעות; יעצט ביסטו היציג, פול מיט הייסע בלוט וואס דו דארפסט נאך אויסשרייען צום אייבערשטן, שפעטער וועסטו זיך רייסן די האר ביים קאפ פארן אראפרייסן די שיינע אידישע לבוש.

לויב אויס דיין ווייב מיט איר צניעות, לויב איר אויס אז זי גייט ווי איר מאמע און זי גייט נישט ווייניגער איידל אנגעטון; מען מעג משנה זיין פון די מאמעס לבוש נאר אויף גיין בעסער, אבער אז מען הייבט אן נאכלאזן א האר, א פינטל, פון די איידעלע שיינע אידישע לבוש - איז שפעטער זייער ביטער, די קינדער גייען מטה מטה.

לאך איר נישט אויס אז זי וויל נישט קיין טעלעפאן וכו', דו דארפסט אויך נישט קיין טעלעפאן; די ווערטל 'לצורך פרנסה' - האט שוין עקספייער"ט, שוין אזוי לאנג וואס דו האסט דיין טעלעפאן לצורך פרנסה און פרנסה האסטו נישט, האסט נאר צרות וכו'; שוין, פון דעם וויל איך נישט רעדן יעצט; אבער דיין ווייב לאז ריין, לאז איר בלייבן א אידישע מאמע פאר די קינדער, לאז איר מיט אירע מנהגים, לאז איר מיט אירע שטארקע פרינציפן; ווי נישט גיין אפענע פיס, און נישט זיין פריינדליך צו פרעמדע וכו' וכו'.

פאלג מיך, און לויב אויס דיין ווייב מיט איר איידלקייט, נאך אפאר יאר וועסטו זען ווי שיין און זיס - איידל איז, ווי שיין עס בויט זיך א אידישע שטוב.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת מקץ, כ"א כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

אפילו די וואס האבן מתיר געווען צו גיין מיט א שייטל - איז דאס נאר אַן איידעלע שייטל, נישט קיין לאנגע וכו', צולאזטע וכו'; דאס איז א פריצות, דאס ברענגט א סכנה. מוהרא"ש פלעגט ווייזן מיט די האנט אויפן אקסל, ביז די אקסל איז דאס מערסטע וואס מען קען גיין און נישט לענגער, ווייל נאר אז מען פירט זיך איידל - איז מען זוכה צו גוטע ערליכע קינדער.

מאך זיך א שיעור אין ספר אשר בנחל. וואס זאל איך דיר זאגן, דער ספר לאזט נישט פאלן, דער ספר בלאזט אריין חיות, עס לעבט אויף. מוהרא"ש זכרונו לברכה האט גענומען דעם רבינ'ס ספרים און דאס אראפגעברענגט אויף א גרינגע, פשוט'ע שפראך; אז יעדער איינער - מקטן ועד גדול - זאל זיך קענען באניצן מיט די עצות פון הייליגן רבי'ן, מוהרא"ש האט נאר גענומען דעם רבינ'ס ווערטער און דאס אראפגעברענגט פאר אונזער דור, אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן צג): "עס איז דא אמאל א גרויסע ליכט וואס שיינט זייער שטארק, אבער פשוט'ע מענטשן האבן נישט קיין השגה אין דעם ליכטיגקייט, דארף מען האבן א גרויסע מענטש זאל נעמען די ליכט און דאס צעטיילן אויף קליינע ליכט, אז אפילו פשוט'ע מענטשן זאלן אויך האבן א השגה אין דעם, עיין שם; דאס האט מוהרא"ש געטון, ער האט גענומען דעם רבינ'ס ספרים און דאס איבערגעשריבן אויף א שפראך וואס מיר פשוט'ע מענטשן פארשטייען.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ויצא, ב' כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן

... תחי', תלמידה בית פיגא

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

זוכט אייך נישט קיין צרות, זוכט אייך נישט קיין פראבלעמען, קוקט נישט אויף פרעמדע בחורים און מענער, וואס דארפט איר צרות? אז איר גייט אין גאס אדער איר פארט מיט די באס – זאלט איר נישט קוקן אויף פרעמדע, אזוי וועט איר זיין אפגעהיטן פון צרות.

אז איר וועט זיך פירן בצניעות - וועט איר באקומען א גוטע חתן און זוכה זיין צו ערליכע קינדער. די הייליגע חכמים זאגן (מגילה יג:): "בִּשְׂכַר צְנִיעוּת שֶׁהָיְתָה בָּהּ בְּרָחֵל זָכְתָה וְיָצָא מִמֶּנָהּ שָׁאוּל", רחל אמינו האט זוכה געווען אז פון איר איז ארויסגעקומען דער גרויסער צדיק שאול המלך, וויבאלד זי האט זיך געפירט בצניעות, "וּבִשְׂכַר צְנִיעוּת שֶׁהָיָה בּוֹ בְּשָׁאוּל זָכָה וְיָצָאת מִמֶּנּוּ אֶסְתֵּר", און שאול המלך האט זוכה געווען - דורכדעם וואס ער האט זיך געפירט בצניעות - אז פון אים איז ארויסגעקומען די גרויסע צדיקת אסתר המלכה, און דער רבי זאגט (ספר המידות אות בנים, סימן ט): "הַצְּנִיעוּת שֶׁבְּאִשָּׁה מְזַכֶּה לָהּ לְבָנִים הֲגוּנִים", א פרוי וואס גייט אנגעטון צניעות'דיג וועט זוכה זיין צו גוטע קינדער.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת לך לך, ו' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן

... תחי', תלמידה בית פיגא קרית ברסלב ליבערטי

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

אלעס וואס קינדער און אייניקלעך טוען - איז א זכות פאר די נשמות פון די עלטערן און פאר אלע זיידעס און באבעס; אפילו מען זאגט נישט ארויס ספעציעל אז מען טוט דאס לטובת די נשמה - גייען די גוטע מעשים סיי ווי פאר זייערע נשמות.

די גרעסטע טובה פאר די נשמה פון אייערע זיידעס און באבעס איז - אז איר וועט זיך פירן מיט צניעות, זיך אנטון איידל אזוי ווי אייער מאמע, און זיך אויפפירן מיט דרך ארץ.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת נח, כ"ה תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב

איך האב געהערט זייער גוטע גריסן פון די חלוקה אין בית התבשיל, ווי עס קומען באזונדער די מענער און באזונדער די פרויען, עס איז נישטא קיין תערובות. איך האב שוין לאנג געטראכט אז דאס קומען מענער און פרויען זיך שטופן כאפן עסן אין בית התבשיל - איז נישט אויסגעהאלטן, איך פריי זיך אז מען איז אריבער צו די נייע גרויסע בנין וואו מען מאכט באזונדער מענער און באזונדער פרויען, עס גייט צו מיט יראת שמים.

דער אייבערשטער זאל דיר געבן כח און סייעתא דשמיא צו קענען טון ווייטער גוטע זאכן פאר אידישע קינדער, זאלסט האבן הצלחה אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת כי תצא, ט' אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

טשעפע נישט דיין ווייב'ס צניעות, מאך נישט חוזק פון איר איידעלע וועג, רייס נישט ארונטער אירע גוטע מנהגים, ווייל עס איז נישטא שענערס, עס איז נישטא בעסערס - פון אן איידעלע ערליכע פרוי, א געטרייע מאמע פאר די קינדער.

דאנק דעם אייבערשטן אז דו ביסט חתונה געהאט, און דאנק דעם אייבערשטן פאר די איידלקייט און באשיידנקייט; דאס איז די שענסטע מתנה פונעם אייבערשטן. "מִמִּשְׁבְּצוֹת זָהָב לְבוּשָׁהּ", אן איידעלע פרוי איז שענער פון די שענסטע גאלדענע קליידער (תהילים מה, יד).

דו וועסט נאך מודה זיין צו מיינע ווערטער, עס וועלן אריבערגיין די היציגע יארן, דו וועסט אזוי דאנקען דעם אייבערשטן אז דיין ווייב איז ערליך, זי האט א כשר'ע טעלעפאן, זי איז תמימות'דיג און ריין.

מען גרייט זיך שוין צום גרויסן יום הדין ראש השנה, מיר פארן קיין אומאן צום הייליגן רבי'ן, וועל איך דיר שרייבן פון אונזער ראש השנה:

אנשי שלומינו פירן זיך צו פאסטן ערב ראש השנה ביז חצות, אזוי ווי עס ווערט גע'פסק'נט אין שלחן ערוך (אורח חיים סימן תקפא, סעיף ב): "נוהגים להתענות בערב ראש השנה". מען גייט צום ציון און מען בעט זיך אויס א גוט יאר פאר זיך, פאר די משפחה און פאר גאנץ כלל ישראל.

היינט נאכט איז דא די וועכנטליכע שיעור, עס איז וויכטיג זאלסט קומען צום שיעור און בעט דעם אייבערשטן זאלסט מקבל זיין וואס מען רעדט, זיך נישט האלטן קלוגער.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת עקב, ט"ז מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן

מרת ... תחי', קרית ברסלב

א פרוי טאר נישט גיין שווימען מיט א בעידינג סוט, א בעידינג סוט איז א בגד פון פריצות, עס איז א בגד טמא וואס טאר נישט ארויפגיין אויף א אידישע הייליגע פרוי, אפילו מען טוט אן אויף דעם א שווים קלייד.

עס איז דא נסיונות, אבער ווער עס זעט און ווייסט וואס טוט זיך אפ אין הימל מיט א נשמה נאכן אוועק גיין פון די וועלט, די ליכטיגקייט פאר די צדקניות, און פארקערט - פאר די וואס זענען געגאנגען בפריצות - די האבן נישט קיין נסיונות.

בעטס דעם אייבערשטן איר זאלט נאר ליב האבן וואס דער אייבערשטער האט ליב, ביי די שבת ליכט זאלט איר בעטן די תפילה:

"הייליגער באשעפער געב מיר א ריינע הארץ, א ריינע מח, איך זאל ליב האבן איידלקייט און ריינקייט, איך זאל זיך פארעקלען פון פריצות, הייליגער באשעפער, 'לב טהור ברא לי אלקים' געב מיר א נייע ריינע הארץ, 'ורוח נכון חדש בקרבי' און א נייע ווילן, א נייע גייסט פון הייליגקייט און ריינקייט - טו מיר געבן".

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת ראה, כ"ה מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

קומענדיגע וואך מאנטאג הויבן מיר אן נאך א יאר בית פיגא שולע, עס איז אויסגעשטעלט ביי רוב מוסדות אז די מיידל שולע הויבט זיך אן חודש אלול, און חדר פאר די אינגלעך הויבט מען אן - די נייע יאר - אסרו חג סוכות.

די שענסטע זאך ביי אונז אין די קהילה איז די מוסדות; א תלמוד תורה מיט א מיידל סקול וואס מען לערנט מיט די קינדער אמונה, קדושה וצניעות, מען געבט אכטונג אויף יעדן קינד אים אויפצובויען און אים חס וחלילה נישט צעקלאפן.

איך וויל דיר שרייבן אפאר זאכן אז מיר זאלן מצליח זיין די יאר מיט דיינע קינדער. מיר דארפן דיין הילף, הצלחה קען נאר זיין אז דו און דיין שטוב וועלן ארבעטן אינאיינעם מיט די מוסד. הדבר הראשון זאלסט זען צו לייגן דיינע קינדער שלאפן צייטליך, זיי זאלן קענען קומען צייטליך; שלעפ נישט ארום דיינע קינדער ביינאכט צו שמחות און צו פארטיס, זע די שטוב זאל זיין מסודר.

צווייטנס, האלט זיך נישט צוריק פון אויפהייבן א טעלעפאן און רופן דער מנהל און מנהלת, דורכשמועסן זאכן וואס מען קען בעסער מאכן, און זיכער אויב עס איז זאכן וואס מען דארף פאררעכטן; יעדע פינטל, יעדע נארישקייט - זאלסטו רופן און זאגן, אפילו עס האט נישט מיט דיינע קינדער, אזוי ווי די ווארט גייט: "אז דו זעסט עפעס - זאג עפעס".

עס טוט וויי פאר מיר, פארן מנהל און פאר די מנהלת - ווען מען הערט צוריק זאכן בשם די עלטערן און בשם יענע עלטערן - אז דאס שטערט, און דאס איז נישט גוט, און אז דאס איז אן עוולה וכו' וכו'; פארוואס זאל מען נישט אדורכשמועסן אדער מיטן מנהל אדער מיט די מנהלת אדער מיט דער אדמיניסטראטאר רפאל נרו יאיר, און אז עס איז א זאך פון סקול און מען האט עפעס אויף די מנהלת - קען מען אויך רופן דעם מנהל, און אז עס איז א זאך פון חדר וואס מען האט עפעס אויפן מנהל - קען מען רעדן מיט די מנהלת, אדער מיט דער אדמיניסטראטאר רפאל.

טו אן דיינע טעכטער איידל, נישט נאר ווען זיי קומען אין סקול, נאר אפילו אין שטוב, און אפילו אין די טעג וואס מען גייט נישט אין בית פיגא - טו זיי אן איידל, זאג נישט 'זיי זענען יונג, עס מאכט נישט אויס'; וואס וועסטו קענען טון ווען זיי וועלן עלטער ווערן און זיך אנטון פראסט, קיינער וועט נישט האבן קיין השפעה אויף זיי, וואס האסטו מורא אז דיין טאכטער וועט גיין אנגעטון מיט א קלייד וואס גייט נאך די קניען און נישט אויסגעשניטן, איך בעט דיר מיין ליבער טייערער ..., לאמיר ארבעטן אינאיינעם, וועסטו זען שיינע פירות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת דברים, ראש חודש מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן

מרת ... תחי', מנהלת בית פיגא, קרית ברסלב ליבערטי

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

עס איז נישט קיין סתירה פארלאנגען צניעות און געבן ליבשאפט, מען דארף ביידע אינאיינעם; סיי געבן גוטע ווערטער און סיי פארלאנגען צו גיין אנגעטון איידל.

די צעבראכענע תלמידות וואס קומען ארבעטן אין סקול דארף מען פון איין זייט זאגן קלאר ווי אזוי א אידישע טאכטער גייט אנגעטון, און נאר אז מען איז איידל קען מען אריינקומען אין די פיר ווענט פון בית פיגא, חס וחלילה אז עס וועלן קומען אידישע טעכטער אויסגעשניטן אדער מיט דורכזיכטיגע שטרומפ, קורץ, אויסגעפאסט; וועט די שכינה אוועק גיין פון בית פיגא, מען דארף שטיין אויף דעם אן קיין אויסנאם, אבער אין די זעלבע צייט דארף מען זיי באגיסן מיט ווארעמע ליבליכע ווערטער, זיי אויפהייבן און אויסלויבן, און זיי זאגן אז דער אייבערשטער האט זיי יא ליב; ווייל נאר מיט ליבשאפט קען מען אויסהיילן נשמות ישראל.

בנוגע רעדן פון קדושה וכו'; ענדערש רעדן באזונדער אין יעדע קלאס ווי איידער רעדן פאר אלע קינדער אינאיינעם. די זאכן דארף מען רעדן לויט די יארגאנג; ביי די יונגערע רעדט מען לויט זייער פארשטאנד, און ביי די עלטערע דארף מען שוין רעדן מער קלארער וכו'.

נאך א זאך, עס איז וויכטיג צו רעדן פון קדושה וטהרה מפעם לפעם, מען קען נישט יוצא זיין מיט איין מאל רעדן, מען דארף כסדר רעדן צו זיי פון זיך אכטונג געבן פון נישט געזונטע פריינדשאפט, מען דארף רעדן פון נישט גיין איבערנעכטיגן מיט חבר'טעס, און אויב עס מאכט זיך אן אויסנאם, מען מוז יא גיין - דארף מען שלאפן מיט יראת שמים, יעדער שלאפט אין זייער בעט וכו' וכו'.

די וויכטיגסטע זאך פאר א מנהלת איז, האבן א פערזענליכע קשר מיט יעדע ארבעטער אין סקול; אנגעהויבן מיט די טיטשערס, סעקרעטעריס, העלפערס און באס טיטשערס; מען מוז יעדע וואך האבן גערעדט מיט יעדן איינעם באזונדער.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת דברים, ב' מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן

... תחי', תלמידה בית פיגא

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

אז איר גייט אין גאס און א בחור פרעגט אייך וויפיל אזייגער עס איז, זאלט איר זיך נישט וויסנדיג מאכן, נאר גייט ווייטער; זייט עקסטרעם אפגעהיטן, רעדט נישט מיט קיין שום פרעמדער מאן אדער בחור.

דרייט זיך נישט אין די גאס, דרייט זיך נישט וואו מענער גייען – וועט איר טרעפן א גוטע ערליכע שידוך, מיט הייליגע קינדער. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנחומא וישלח, ו): "כְּשֶׁהָאִשָּׁה מַצְנַעַת אֶת עַצְמָהּ בְּתוֹךְ הַבַּיִת", א פרוי וואס פירט זיך איידל, זי גייט נישט אין גאס וואו מענער גייען, "רְאוּיָה לְהִנָּשֵׂא לְכֹהֵן גָּדוֹל", איז זי ווערד צו באקומען א מאן א צדיק, "וְתַעֲמִיד כֹּהֲנִים גְּדוֹלִים", און קינדער צדיקים.

די שענסטע זאך ביי אידישע טעכטער איז - זיך פירן איידל, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בראשית רבה יח, ב): "וְעַל כָּל אֵבָר וְאֵבָר שֶׁהָיָה בוֹרֵא בָהּ", ווען דער אייבערשטער האט באשאפן חוה, "הָיָה אוֹמֵר לָהּ", האט ער גערעדט צו אירע אברים און געזאגט, "תְּהֵא אִשָּׁה צְנוּעָה, אִשָּׁה צְנוּעָה", זיי אן איידעלע פרוי, פיר זיך איידל, נאר אז דו וועסט זיין איידל - באשאף איך דיר.

בעטס דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, געב מיר א טעם אין איידלקייט, געב מיר ליבשאפט צו איידלקייט, איך זאל ארויפקוקן איידלקייט".

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת מטות מסעי, כ"ה תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

אז מען האט געזאגט פאר א פרוי זי זאל קומען בצניעות וכו' און זי האט זיך באליידיגט וכו' - זאל אייך עס נישט באדערן.

מען קען נישט קומען ביי אונז אנגעטון בפריצות; אז א פרוי קומט מיט קורצע ערמל דארף מען איר שיין זאגן: "דו דארפסט מכבד זיין אונזער פלאץ, קומען צו אונז מיט דרך ארץ".

אזוי אויך אז א פרוי קומט אין שול אנגעטון קורץ - דארף מען איר זאגן זי זאל אונז רעספעקטירן און קומען אנגעטון איידל. איך האב מיטגעהאלטן ווי מוהרא"ש זאגט פאר א אינגערמאן ער זאל זאגן פאר זיין ווייב זי זאל אהיים גיין פון שול, (עס איז געווען יום כיפורים אינמיטן תפילת שחרית), זיך אנטון א קלייד ביז נאך די קני; למעשה האט זיך דער אינגערמאן באליידיגט און אוועק געשלעפט זיין ווייב פון היכל הקודש; יעצט איז גארנישט געבליבן פון די משפחה, זיי האבן זיך גע'גט.

אז מען זאגט פאר פרויען שיינערהייט אז ביי אונז אין שול און ביי די צאמקום דארף מען קומען אנגעטון איידל - דאס מיינט נישט מרחק זיין, פארקערט; אויב מען זאגט גארנישט - וועט צעפאלן די שול, עס וועט צעפאלן די חבורה. ווייל נאר וואו עס איז דא צניעות - דארט איז דא די שכינה הקדושה, און אויב מען גייט אנגעטון (אויסגעטון) בפריצות - שטייט (דברים כג, טו) "כִּי ה' אֱלֹקֶיךָ מִתְהַלֵּךְ בְּקֶרֶב מַחֲנֶךָ, לְהַצִּילְךָ וְלָתֵת אֹיְבֶיךָ לְפָנֶיךָ, וְהָיָה מַחֲנֶיךָ קָדוֹשׁ, וְלֹא יִרְאֶה בְךָ עֶרְוַת דָּבָר, וְשָׁב מֵאַחֲרֶיךָ", דער אייבערשטער זאגט: איר זאלט זיך פירן הייליג, ווייל אויב איר וועט זיך פירן נישט צניעות'דיג - וועל איך אוועקגיין פון צווישן אייך.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת פנחס, ט"ו תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן

מרת ... תחי', לאנדאן

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

אויף אייער פראגע, ווי לאנג א שייטל מעג זיין; מוהרא"ש האט שטענדיג געוויזן מיט די האנט אויפן אקסל. מוהרא"ש האט געלערנט די תלמידות פון בית פיגא אין יבנאל נישט צו גיין מיט א שייטל לענגער ווי די אקסל.

מען דארף אויך געדענקען אז מיט תפילה קען מען אנקומען ליב צו האבן צניעות; אז מען בעט דעם אייבערשטן יעדן טאג: "הייליגער באשעפער, ווען וועל איך ליב האבן צו זיין א איד? איך וויל ליב האבן וואס דו האסט ליב, איך וויל פיינט האבן וואס דו האסט פיינט, איך וויל זיך פארעקלען פון וואס דו זאגסט עס איז עקלדיג".

מיט תפילה קען מען אנקומען צו וועלן זיין איידל, שיין און רייך.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת חקת, ג' תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן

מרת ... תחי', קרית ברסלב

איך פריי זיך זייער צו הערן די גוטע נייעס, אז עס קומט א שמחה ביי ענק; דער אייבערשטער זאל העלפן די חדשים זאלן אריבערגיין גרינג, און איר זאלט האבן בנקל ובנחת.

בעטס דעם אייבערשטן איר זאלט האבן גוטע חבר'טעס און זיך דרייען צווישן א גוטע סביבה וואס צניעות איז נישט א נעבעכדיגע זאך, איר זאלט ליב האבן די שיינע אידישע איידעלע רייכע וועג, נישט ווי די פעלקער וואס האבן גע'הרג'עט אונזערע זיידעס און באבעס.

גייט נישט ארויס פון שטוב אן טייץ, גייט אנגעטון איידל, וועט איר זיין געזונט, אן קיין מחלות חס ושלום.

צניעות היט פון אלעם שלעכטס.

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת חקת, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד מיינע טייערע ... נרו יאיר וזוגתו תחי'

בזכות וואס ענק זענען ארויף א טרעפ אין צניעות, דיין ווייב תחי' האט זיך אנגעטון א טיכל - זאל דער אייבערשטער ענק בענטשן מיט שפע און מיט ערליכע דורות. דער רבי זאגט (ספר המדות אות בנים, סימן ט): "צְנִיעוּת שֶׁבָּאִשָּׁה מְזַכָּה לָהּ לְבָנִים הֲגוּנִים", די איידעלע פרוי איז זוכה צו גוטע ערליכע קינדער.

דיר בעט איך זאלסט דאנקען דעם אייבערשטן אז דו האסט א קלוגע איידעלע ווייב, זאלסט איר כסדר אויסלויבן.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת במדבר, כ"ח אייר, מ"ג לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן

... תחי', תלמידה בית פיגא

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

דאס וואס איר שרייבט אז מענער קוקן אויף אייך און בחורים קוקן אויף אייך; דאס קומט ווייל איר קוקט אויף זיי, וועט איר נישט קוקן אויף פרעמדע מענער און פרעמדע בחורים - וועלן זיי נישט קוקן אויף אייך.

אז איר זענט אויפן וועג צו סקול, אויפן באס אדער אויפן גאס – זאלט איר נישט קוקן אויף קיין פרעמדער בחור אדער מאן, וועט קיינער נישט קוקן אויף אייך.

אז איר גייט אין גאס און א פרעמדער געבט אייך א זאג א ווארט – זאלט איר זיך נישט וויסנדיג מאכן; נישט אוועק לויפן און אויך נישט זיך אויסדרייען. גייט מיט זיכערע טריט, גייט מיט אמונה, גייט מיט שמחה – וועט איר זיין אפגעהיטן פון אלעם שלעכטס.

אויך וועגן דער שכן דער בחור וכו'; אויב איר שפירט ווי איר קענט מער נישט, די נסיון איז גאר ביטער – זאלט איר רעדן צו אייערע עלטערן, זיי וועלן אייך העלפן זיך היטן ביז איר טרעפט אייער שידוך.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת בחוקותי, כ"א אייר, ל"ו לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן

מרת ... תחי', קרית ברסלב

איך האב ערהאלטן אייער פראגע.

וועגן פארן מיט א בייק וכו'; עס איז נישט קיין צניעות פאר א פרוי צו פארן אויף א בייק אויפן טרעיל. נישט יעדע זאך וואס אנדערע טוען מיינט אז דאס איז צניעות'דיג; איר זאלט דאס נישט טון אפילו איר זעט אנדערע טוען דאס, איר זאלט זיך פירן מיט צניעות און יראת שמים.

איך וויל בעטן, יעצט זאלט איר נישט גיין זאגן פאר אנדערע וואס טוען דאס יא אז דאס איז פריצות; דאס זאג איך אייך און פאר ווער עס פרעגט, אבער איך וויל נישט מען זאל זען בכלל זאכן וואס אנדערע טוען.

לערנט אויס אייערע קינדער אז מען דארף האבן אין לעבן א מורה דרך, אָן א מורה דרך איז מען א פארלוירענער.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת בחוקותי, כ"א אייר, ל"ו לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן

מרת ... תחי', קרית ברסלב

התקרבות לצדיק מיינט יעדן טאג רעדן צום אייבערשטן; זיך אראפנעמען א מינוט, צוויי מינוט, דריי מינוט - און זיך אויסשמועסן דאס הארץ מיטן אייבערשטן, אים דערציילן אלעס וואס גייט אריבער, די נסיונות, די מידות רעות און די פלאקערדיגע תאוות, ווי שטארק מען וויל זיין גוט און ווי שווער די מלחמה איז; נאר דאס איז התקרבות לצדיק, אלעס אנדערש איז טשאדעלע באדעלע.

וועגן דאס אז עס גייט אייך נישט אן צניעות אזוי ווי אמאל וכו' וכו'; זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער העלף מיר איך זאל האבן א געפיל אין צניעות, הייליגער באשעפער זיי מיך מקרב צו דיר, העלף מיר איך זאל געדענקען אז באלד גיי איך צו די שיינע וועלט, צו די אייביגע וועלט, איך וועל דארט זיצן מיט אלע צדיקים און צדקניות, איך זאל נישט פארשעמט ווערן"; אזוי זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן, וועט צוריק קומען די געפיל.

בנוגע ארויסקומען פון שטוב מיט שטוב קליידער; דאס דארף מען וויסן, עס זיצט א אינגערמאן אויפן באס און אים איז שוין אזוי אויך גענוג שווער, דארף מען אכטונג געבן אים נישט שווערער מאכן, אויף דעם גייט ארויף די כלל (שבת לא.): "דְּעַלָּךְ סָנֵי, לַחֲבֵרָךְ לָא תַעֲבֵיד", איר וואלט דאך נישט געוואלט איינער זאל אויסרייסן אייער מאנ'ס אויגן אז ער זאל באקומען שלעכטע געדאנקען פון טראכטן פון אנדערע, דארף מען אכטונג געבן נישט גיין מיט שטוב קליידער נאר אין שטוב פריוואט פארן מאן.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת נשא, ג' סיון, מ"ז לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן

מרת ... תחי'

אייער מאן האט מיר געשריבן אז לעצטנס זענט איר נישט רואיג מיט אייער צניעות, איר האלט איר זענט נישט גענוג צניעות'דיג, אייער מאן זאגט ער מיינט דאס קומט זייט איר הערט אויס די האטליין פון די 'פרומע שטן' וואס מאכן משוגע אידישע פרויען מיט צניעות שלא על פי תורה.

איך האב געפרעגט אייער מאן, אויב איך וועל אייך שרייבן צי איר וועט מקבל זיין, האט ער געענטפערט: "יא, אודאי", דעריבער שרייב איך אייך, און איך בעט אייך, פאר אייער טובה און פאר די טובה פון אייער שטוב - זאלט איר מער נישט קלינגען צו די 'פרומע שטן', נישט אויסהערן זייערע שיטות, נאר אויסהערן דעת תורה; וואס די ערליכע רבנים זאגן, און וואס די תורה זאגט.

די האטליין פון די 'פרומע שטן' מאכט חרוב אידישע שטיבער און די האבן שוין חרוב געמאכט זייער אסאך שטיבער, די 'פרומע שטן' האט נישט קיין דעת תורה, זיי מאכן חוזק פון האבן דעת תורה, זיי גייען מיט זייער קרומע שכל, און נעבעך פאר די ערליכע פרויען וואס מיינען אז דאס איז צניעות.

די אראבער שטעלן זיך אויך אהער כאילו זיי זענען פרום, זיי טוען זיך אן מיט ליילעכער ארומגעבינדן וכו', אבער די הייליגע חכמים זאגן אונז דעם אמת (קידושין מט:): "י' קבים זנות ירדו לעולם", צען קב זנות איז דא אויף די וועלט, "תשעה נטלה ערביא כו'", און ניין קב האבן די אראבער.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת אמור, ז' אייר, כ"ב לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן

מרת ... תחי', קרית ברסלב

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איר האט חתונה געהאט, איר האט א מאן – קאכט אים נאכטמאל, גרייטס אים אן שיין דאס עסן, גייט נישט ארויס פארטי'ען מיט אנדערע, עס איז נישט איידל צו עסן משפחות אינאיינעם מענער מיט פרויען, אפילו מיט משפחה; בויט אייער שטוב שיין און איידל.

ענק זענען איידעלע מענטשן, סיי איר סיי אייער מאן זענען אזוי איידל און טייער, זאלן ענק בלייבן איידל און טייער און נישט וואס יעדע שוואגער אדער שוועגערין מאכן אפ צו טון - דארפן אלע נאכטאנצן; בויט ענקער שטוב איידל און באשיידן.

זאגט יעדן טאג אביסל תהילים און פלעכטס אריין אין די ווערטער פון תהילים אייערע אייגענע לויב ווערטער צום אייבערשטן, און אויך אייערע אייגענע בקשות.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת אמור, ז' אייר, כ"ב לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב

איך דאנק דיר בשם אלע עלטערן וואס שיקן זייערע קינדער ביי דיר אין גראסערי איינקויפן, אז דו פארלאנגסט פון דיינע ארבעטער - די גויות - זאלן זיך אנטון בצניעות.

היינט איז זייער שווער, די נסיונות זענען מבית ומחוץ, מען קען נישט גיין אין געשעפטן איינקויפן ווען די ארבעטער דרייען זיך ארום מיט די עקלדיגע פריצות.

האב נישט מורא צו פארלאנגען א וועג פאר אלע ארבעטער ווי אזוי זיך אנצוטון, א בעל הבית מעג פארלאנגען 'ביי מיר דארפן די ארבעטער טראגן די סארט קלייד'. אויך אין שטוב, ווער עס נעמט א גוי'טע קען האבן א קלייד ספעציעל פאר זיי אז די קינדער זאלן זיין אפגעהיטן פון פריצות.

גיי נישט שלאפן אן לערנען כאטשיג איין בלאט גמרא, דאס איז זיכערע פארמעגן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת אמור, ו' אייר, כ"א לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דיינע טעכטער מעגן העלפן איבער טון די קליינע ברידער וכו', אויך קענען זיי באדן די קליינע ברידער; לערן אויס דיינע טעכטער צו העלפן די מאמע, העלפן מיט אלעס אין שטוב.

פארקערט נישט, די אינגלעך געב נישט צו טוישן די שוועסטער.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת אחרי-ב', כ"ג ניסן, אסרו חג, ח' לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן

מרת ... תחי', קרית ברסלב

גייט נישט אנגעטון אויסגעפאסט (טייט), עס איז זייער נישט שיין, עס מאכט ברעכן, גועל נפש; א אידיש קינד דארף גיין שיין אנגעטון, אזוי ווי עס פאסט פאר א טאכטער פון א קעניג. מיר זענען נישט קיין חיות פון וואלד, מיר זענען אידן, מיר זענען אויסדערוועלט צו זיין דעם אייבערשטנ'ס קינדער.

יעצט אין די חדשים ווען איר ווארט א שמחה איז זיכער אז מען דארף אכטונג געבן ווי אזוי מען טוט זיך אן, צו גיין שיין און איידל; וועט דאס האבן א השפעה אויפן קינד, אויף ליכטיגע ערליכע אידישע דורות.

איידער איר קויפט א קלייד זאלט איר טראכטן 'וואס טו איך ווען איך הער די שופר פון משיח און איך דארף יעצט גיין אנטקעגן משיח צדקינו, וואלט איך געגאנגען מיט די קלייד? וואלט איך געגאנגען מיט די דינע שטרומפ?'

איידער איר טוט זיך אן א קלייד טראכטס 'ווי אזוי וועל איך זיך שפירן צו זיצן אויבן אין גן עדן מיט אזא קלייד, וואלט איך געוואלט זיצן אין גן עדן נעבן די צדיקים און צדקניות מיט אזא אויסגעפאסטע קלייד? וואלט איך געזיצן אין גן עדן נעבן די צדיקים מיט דינע שטרומפ וכו' וכו'?'

עס איז דא א בריוו וואס ווען איך ליין דעם בריוו וויין איך, מוהרא"ש שרייבט פאר די תלמידות אין יבנאל ווען ער האט זיך דערוויסט אז די רעבעצין זיינע ליידט פון די ביטערע קרענק, מוהרא"ש שרייבט, אפשר קומט מיר דאס פאר א שטראף אז איך האב נישט גענוג גערעדט צו מיינע תלמידות פון צניעות; איך ווער אזוי איבערגענומען פון דעם בריוו, איך טראכט 'רבונו של עולם, ווער נאך האט גערעדט אזויפיל צו אידישע קינדער פון זיין איידל און ערליך ווי מוהרא"ש, און ועל כולם זאגט מוהרא"ש אז ער נעמט עס אויף זיך פארן נישט רעדן גענוג.

נאך א בריוו איז דא פון מוהרא"ש אין די טאג פון זיין פטירה, די בריוו מאכט אויך וויינען, מוהרא"ש שרייבט:

שָׁלוֹם רַב צוּ אַלֶע טֵייעֶרֶע פְרוֹיעֶן פוּן אַנְשֵׁי שְׁלוֹמֵינוּ

אִיךְ גֵיי שׁוֹין אַוֶועק פוּן דִי וֶועלְט, אוּן דֶערִיבֶּער בֶּעט אִיךְ אַייךְ אַז אִיר זָאלְט זִיךְ פָארְנֶעמֶען זִיךְ צוּ שְׁטַארְקְן אִין צְנִיעוּת.

קוּקְט וואוּ אַ מֶענְטְשׁ קוּמְט אָן צוּם סוֹף, אוּן נֶעמְט אַייךְ פָאר צוּ זַיין צְנִיעוּת'דִיג, אוּן מִיט דֶעם וֶועט אִיר מַאכְן אַ גְרוֹיסְן נַחַת רוּחַ פַארְן אֵייבֶּערְשְׁטְן אוּן פַאר מִיר.

דֶער אֵייבֶּערְשְׁטֶער וָואס הָאט מִיר גֶעהִיטְן מַיין גַאנְץ לֶעבְּן פוּן דִי אַלֶע וֶועלְכֶע הָאבְּן מִיר גֶעוָואלְט שְׁלֶעכְטְס טוּן, זָאל אַייךְ אוֹיךְ אָפְּהִיטְן פוּן אַלֶעם שְׁלֶעכְטְס.

אִיךְ בֶּעט אַייךְ אַז אִיר זָאלְט קוּמֶען צוּ מַיין קֵבֶר אִין יַבְנְאֵל, אִיךְ וֶועל אַייךְ דַאנְקְבַּאר זַיין פַאר דֶעם, אוּן וָואס אִיר וֶועט בֶּעטְן בַּיי מַיין קֵבֶר, וֶועט אִיר בַּאקוּמֶען פוּן הִימְל.

אִיךְ וואוּנְטְשׁ אַייךְ בְּרָכָה אוּן הַצְלָחָה

*

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.