בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#754 - קינדער שפירן אויב די עלטערן זענען איינשטימיג מיט'ן מוסד
תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת נח, כ"ט תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אז דיין קינד זינגט א חוזק ניגון אויף זיין מלמד און טיטשער - זאלסטו זיין קלוג און נישט מיטזינגען דעם ניגון; זיי מחנך דיינע קינדער זיי זאלן האבן דרך ארץ, נישט קיין חילוק ווער דער מלמד איז און ווער די טיטשער איז.


ווען דיינע קינדער וועלן שפירן ווי דו מיט דיין ווייב זענען איינשטימיג מיט די מוסד - דעמאלט וועט זיך אנהויבן די הצלחה ביי דיינע קינדער, דיינע קינדער ווייסן אז דו לאכסט זיך אויס פונעם מלמד און פון די מנהלת, און דאס לאזט זיי נישט מצליח זיין.


גיי אינדערפרי א שפאציר און זאג: "אייבערשטער איך וויל נכלל ווערן אין דיר, איך וויל בטל ווערן צו דיר". דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן נב): "וְאִי אֶפְשָׁר לָבוֹא לִידֵי בִּיטּוּל, כִּי אִם עַל יְדֵי הִתְבּוֹדְדוּת", מען קען זוכה זיין צו ווערן נכלל אינעם אייבערשטן נאר דורך התבודדות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#753 - 'ליגנט' און 'שאדן' האבן חתונה געהאט
חינוך הילדים, התחזקות, שבת קודש, חלישות הדעת, ראש חודש

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת נח, א' דראש חודש מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


בנוגע דיינע בלבולים וכו' און חלישות הדעת; געדענק וואס מוהרא"ש האט אונז געלערנט, אז דאס מוז זיין; מען פרובירט אויס פון הימל אויב מען מיינט עס מיט אן אמת, דער ערליכער איד גייט אריבער אלעס וואס דו גייסט אריבער און נאך מער.


היינט איז ראש חודש, אידן ציילן צו די לבנה, דאס ווייזט אז יעדן טאג איז אן אנדערע בחינה, גרעסער גרעסער גרעסער, און נאכדעם קלענער קלענער און קלענער, און נאכדעם צוריק גרעסער; אזוי איז דער איד, אט איז ער ארויף, אט איר ער צוריק אראפ, און מען ווארט אין הימל צו זען ווי מען הייבט זיך צוריק אויף.


שבת זאלסטו טאנצן און שפרינגען, שבת זאלסטו רעדן מיט דיינע קינדער נאר פון פרייליכע זאכן און פון אייבערשטער. דערצייל זיי פון נח, פון די תיבה, פון די מבול, דערצייל זיי די שיינע מעשה וואס די הייליגע חכמים דערציילן (מדרש שוחר טוב, ז) 'ליגנט' איז געקומען צו נח אז ער וויל אויך אריינקומען אין די תיבה, האט נח געפרעגט פון ליגנט אויב ער איז חתונה געהאט, האט ער געזאגט: "ניין", האט אים נח געזאגט: "אין די תיבה נעמט מען נאר אריין מאן און ווייב", איז ליגנט געגאנגען זוכן א ווייב, אזוי גייענדיג טרעפט ער אן 'שאדן', פרעגט ליגנט שאדן: "פון וואו קומסטו?" זאגט שאדן: "איך קום פון נח, איך האב געוואלט אריינגיין אין די תיבה און ער האט מיר געזאגט אז איך מוז חתונה האבן, נאר אזוי קען איך אריינגיין אין די תיבה", פרעגט ליגנט שאדן: "ווילסט חתונה האבן צו מיר?" פרעגט שאדן: "וואס וועסטו מיר געבן?" זאגט ליגנט: "איך וועל דיר געבן אלעס וואס איך פארדין", און אזוי זענען זיי אריין אין די תיבה.


ווען זיי זענען ארויס פון די תיבה האט ליגנט געברענגט געלט און געגעבן פאר שאדן, שפעטער פרעגט ליגנט: "וואו איז די גאנצע געלט?" זאגט שאדן: "מיר האבן זיך דאך אזוי אויסגענומען, אז וואס דו פארדינסט - וועל איך באקומען", האט ליגנט נישט געהאט מער וואס צו מאנען, ווייל אלעס וואס מען פארדינט פון זאגן ליגנט האט מען נאכדעם שאדן.


ביים שבת טיש זאלסטו נישט שמועסן קיין שטותים, קענסט דערציילן נייעס אבער נאר אז דו פלעכסט אריין דעם אייבערשטן.


א פרייליכן שבת און א גוטן חודש.

#752 - די לעבעדיגע שפרינגעדיגע קינדער אין קלאס
חינוך הילדים, הדרכות, חיזוק פאר מחנכים

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת וזאת הברכה ב', י"ב תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האף דו האסט פארשטאנען וואס מיר האבן גערעדט, האב נישט קיין חלישות הדעת פון די תלמידים, די לעבעדיגע שפרינגעדיגע זענען געזונטע וכו', די בחורים און קינדער וואס זענען פארמאכט און פארשלאסן וכו' - דאס מיינט נישט זיי זענען בעלי דרך ארץ; די וואס קענען עפענען א מויל, די תלמידים וואס שפרינגען און טאנצן וכו', שרייען וכו' - די זענען געזונטע, און מיט סבלנות איז מען זייער מצליח.


א מלמד דערציילט מיר ער האט א קינד וואס שוין איבער צוויי יאר עפנט ער נישט זיין מויל, די וואך האט ער אים געדארפט געבן א פאטש פארן זיך מתחצף זיין. ער האט דאס דערציילט פאר זיין טאטע, זאגט דער טאטע: "עס איז א מעשה פון תפילה, איך בעט שוין אויף דעם א לאנגע צייט, אז מיינע קינדער זאלן זיך עפענען און זיין געזונט, זיך קענען אנרופן ברבים, און אזוי וועל איך קענען מחנך זיין מיינע קינדער, זיי זאלן זיין דרך ארצ'דיג, ווייל כל זמן מיין קינד עפנט נישט די מויל פון פחד איז דאס נישט קיין דרך ארץ", (דער טאטע אליין איז א מלמד); זיין א פארמאכטע קינד, נישט קענען עפענען די מויל - דאס מיינט נישט אז מען האט דרך ארץ, זיין א קינד וואס קען עפענען א מויל און מען לערנט אים ווי אזוי און ווען מען רעדט צו עלטערע און צו מלמדים - דאס איז דרך ארץ.


רעד צו די בחורים פון אמונה, פון יראת שמים, פון כיבוד הורים, און פון מידות טובות און אסאך פון דרך הלימוד (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו), ווער נישט מיד, און אפילו עס זעט דיר אויס ווי דו טוסט גארנישט אויף, זאלסטו גלייבן אז דו טוסט יא אויף, און ווייטער ממשיך זיין מיט דיין הייליגע ארבעט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#751 - מלמדים דארפן רעדן צו די קינדער פון קדושת הברית
קדושה, חינוך הילדים, מלמדים

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת נח, כ"ה תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער מלמד ... נרו יאיר


איך האב נישט קיין ווערטער דיך צו דאנקען אויף אלעס וואס דו טוסט מיט אונזערע קינדער, אזויפיל יראת שמים לייגסטו אריין אין זיי, אזויפיל הארץ, אזויפיל כח; דער אייבערשטער זאל דיר געבן אסאך כח צו קענען ווייטער אנגיין מיט די הייליגע ארבעט.


אז דו זעסט א קינד שפילט זיך מיט א צווייטע קינד נישט איידל, זיי קיצלען זיך נישט איידל, און אזוי ווייטער, זאלסטו דאס גלייך אפשטעלן און רעדן צו די קינדער פון זיין איידל, דאס איז דיין פליכט בתורת מלמד; איך פארלאנג פון אלע אונזערע מלמדים זאלן רעדן מיט די קינדער פון קדושת הברית, ויפה שעה אחת קודם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#750 - מען פארלאנגט דרך ארץ ווייל אזוי זאגט דער אייבערשטער
חינוך הילדים, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת נח, כ"ה תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


יישר כח פארן העלפן די מוסד.


זע עס זאל זיין דרך ארץ אויפן באס, סיי ווען דו דרייווסט די אינגלעך און סיי ווען דו דרייווסט די מיידלעך, און אז דיר פריוואט שטערט נישט די וועג ווי די קינדער רעדן צו דיר - ביסטו נאכאלץ מחויב צו זען עס זאל זיין דרך ארץ, מען פארלאנגט נישט דרך ארץ פאר די אייגענע אינטערעס, מען פארלאנגט פון די קינדער דרך ארץ ווייל אזוי זאגט דער אייבערשטער, מען דארף האבן דרך ארץ, און ווען איך הער ביי מיר אין שטוב ווי א קינד רעדט נישט מיט דרך ארץ צו מיר אדער צו מיין ווייב - פארלאנג איך דרך ארץ, נישט צוליב מיינע אייגענע חשבונות, נאר ווייל אזוי שטייט אין די תורה.


אויב איז דא קינדער וואס זענען זיך מתחצף - דארפסטו נאכאלץ דערציילן דעם מנהל און מנהלת אויב איז דא קינדער וואס רעדן נישט מיט דרך ארץ, ווייל ביים רבי'ן איז געווען דרך ארץ פון די הייליגסטע און וויכטיגסטע זאכן, און איך פארלאנג פון אלע איינגעשטעלטע נישט מותר זיין אויף דעם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#749 - רעד צו דיינע קינדער פון שמירת הברית
קדושה, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת וזאת הברכה א', ז' תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


רעד צו דיינע קינדער פון שמירת הברית, זיי זאלן זיך אכטונג געבן וכו', קיינער זאל זיך נישט שפילן מיט זייער קערפער, און אז דו זעסט ווי זיי שפילן זיך און מען רירט זיך צו סאך אן וכו' - זאלסטו זאגן און זיין שטרענג.


רעד צו דיינע טעכטער זאלן זיך זייער אכטונג געבן אפילו פון נאנטע, אפילו פון ברידער, ווייל די דור פאלט אזוי נידריג, מען מוז האלטן אן אפן אויג וואס טוט זיך ביי די קינדער.


לאז זיי נישט גיין ליידיג אין די ערבי שבתים און די לאנגע שבת נאכמיטאגס, לייג זיי שלאפן אדער בלייב אויף מיט זיי, שפיל מיט זיי, לאז זיי נישט הפקר; רוב צרות וואס קינדער פאלן אין קדושה - איז שבת נאכמיטאג און פרייטאג נאכמיטאג, ווען די עלטערן שלאפן און די קינדער גייען ליידיג, און פון גיין ליידיג פאלן זיי אין טומאה, זיי זענען פוגם בברית רחמנא לצלן.


מארגן וועט די שיעור זיין אין שטעטל אין קרית ברסלב.


א גמר חתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#748 - די כוונות הנענועים
חינוך הילדים, יום טוב, סוכות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת וזאת הברכה ב', י"ג תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


זע צו קויפן פאר דיינע בחורים און אינגלעך די ד' מינים, עס קאסט נישט קיין סאך און עס איז אזוי הייליג; זיי זאלן אלע זיך קענען פארבענקען צום אייברשטן מיט די ד' מינים ביי הלל און ביי די הושענות.


זע צו באצאלן פאר ד' מינים, גיי נישט אריין אין א קטנות הדעת וכו'. דער הייליגער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קכה): "שֶׁאֵין אָנוּ יוֹדְעִים כְּלָל גֹּדֶל יִקְרַת מַעֲלַת מִצְוַת אֶתְרוֹג", מיר האבן נישט קיין אנונג פון דאס גרויסקייט פון די מצוה פון די ד' מינים, "וַהֲרֵי אָנוּ רוֹאִין שֶׁיִּשְׂרָאֵל מְפַזְּרִים מָמוֹן הַרְבֵּה בִּשְׁבִיל מִצְוָה זוֹ", מיר זעען דאך וויפיל געלט אידישע קינדער געבן אויס פאר די מצוה פון אתרוג און ד' מינים, "יוֹתֵר מֵעַל שְׁאָר מִצְווֹת", מען געבט אויס מער געלט אויף די מצוה ווי מען געבט אויס אויף אנדערע מצוות, "וּבְוַדַּאי לֹא עַל חִנָּם הוּא", דאס איז זיכער נישט אומזיסט, "מִסְּתָמָא מִצְוָה זוֹ הוּא יְקָרָה מְאֹד מְאֹד אֲשֶׁר אֵין לְשַׁעֵר", זעט אויס אז די מצוה איז זייער א הייליגע מצוה וואס מען קען זיך גארנישט פארשטעלן, "רַק שֶׁאֵין אָנוּ יוֹדְעִין גֹּדֶל מַעֲלָתָהּ", נאר וואס דען, מיר זענען אזוי ווייט פון וויסן דאס גרויסקייט פון מצוות, מיר ווייסן נישט איר טייערקייט.


מוהרא"ש האט אונז אויסגעלערנט די כוונות הנענועים; ווען מען שאקלט צו רעכטס (דרום) - האט מען אינזין 'רבונו של עולם, איך וויל געדענקען ווען עס גייט מיר רעכטס אז אלעס איז דיר', און ווען מען שאקלט צו לינקס (צפון) - בעט מען 'רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל א גאנץ יאר געדענקען אז אפילו ווען זאכן גיין לינקס איז עס אויך דו', און ווען מען שאקלט צו פארנט (מזרח) - זאל מען געדענקען 'עס איז נישט מיין געלונגענקייט, נאר אלעס איז אייבערשטער', און ווען מען שאקלט ארויף צום הימל (מעלה) - זאל מען בעטן 'אייבערשטער העלף מיר, הייב מיך אויף צו דיר, נעם מיך ארויס פון מיינע שטותים', און ווען שאקלט אראפ (מטה) - זאל מען זיך גוט אויסוויינען 'רבונו של עולם, איך בין אזוי אראפגעפאלן, קום מיט מיר מיט, לאז מיך נישט בלייבן געפאלן, כי לא ידח ממנו נדח, קיינער וועט דאך נישט בלייבן פארשטויסן', און ווען מען שאקלט אויף פארקערט (מעריב) - בעט מען 'הייליגער באשעפער, ווען אלעס גייט מיר פארקערט וויל איך געדענקען פון דיר, אז אלעס איז פון דיר'.


מיר געפינען אין הייליגן זוהר ווי די תלמידי רבי שמעון בר יוחאי פלעגן זיך צופייערן און זאגן 'אילו לא באנו לעולם אלא למשמע זאת דיינו', וואלטן מיר נישט געקומען אויף דער וועלט נאר צו הערן די חידושי תורה איז אונז שוין גענוג, און דאס זאגן מיר אויף מוהרא"ש, וואלטן מיר נישט געקומען אויף די וועלט נאר צו הערן די כוונת הנענועים, ווי מיר פשוט'ע אידן קענען זיך אזוי פארבענקען צום אייבערשטן און בעטן דעם אייבערשטן מיר זאלן זיין ארום גענומען מיט די שכינה הקודשה אין אלע מצבים, דיינו - איז דאס שוין אלעס ווערד.


סוכות וועל איך זיין אם ירצה ה' אין שטעטל, די יאר חול המועד וועלן מיר דאווענען אין היכל ראזענבערג. עס וועט זיין א שיעור גמרא צען אזייגער אינדערפרי און נאכדעם וועלן מיר דאווענען, אויך וועט זיין אלע נעכט שמחת בית השואבה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#747 - די לעצטע שבת פון שנת תשפ"ד
תפילות אויף אידיש, חינוך הילדים, שבת קודש, מנהגים, הדרכות, כעס, חודש אלול

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת נצבים וילך, כ"ד אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


די שבת איז די לעצטע שבת פון תשפ"ד, די שבת קען מען אלעס פאררעכטן; אז מען וועט זיין פרייליך שבת, זיך נישט אויפרעגן, מען וועט טאנצן און זינגען שבת! שבת! שבת! - וועט מען אלעס פאררעכטן.


נאר מיט תפילה איז מען זוכה צו זיין פרייליך, נאר אז מען בעט: "באשעפער איך וויל זיין נאר פרייליך, באשעפער היט מיך פון כעס, היט מיך פון מחלוקת, היט מיך פון שרייען און שלאגן", נאר מיט תפילה קען מען זוכה זיין צו זיין פרייליך און רואיג.


קינדער - ווען זיי טאנצן, שפרינגען און ווילדעווען - קען מען ווערן זייער אנגעצויגן, אבער מיט תפילה קען מען זייער הנאה האבן פון דעם. פרוביר אויס צו בעטן דעם אייבערשטן אויף די פרט: "רבונו של עולם היט מיך פון כעס, העלף מיר איך זאל נישט ווערן נערוועז פון די לעבעדיגקייט פון מיינע ליכטיגע קינדער", דעמאלט האט מען הנאה פון די קינדער ווען זיי טאנצן און שפרינגען.


מיר פירן זיך צו זאגן סליחות מוצאי שבת ביי חצות, מען קומט מיט בגדי שבת. דער אייבערשטער זאל אננעמען אונזערע תפילות און אונזערע בקשות, מיר זאלן זוכה זיין צו א גוט געבענטשט יאר. פלעכט אריין אייגענע תפילות ובקשות אין דיין שפראך, אויף אידיש, ביי די סליחות. גיס זיך אויס דאס הארץ, שעם זיך נישט צו בעטן נאכאמאל מחילה, דער אייבערשטער איז אונזער טאטע, ער איז דיין טאטע, מיין טאטע, יעדנ'ס טאטע; בעט אים ער זאל דיר מוחל זיין און דיר אנשרייבן א גוט יאר.


ביי אלע תפילות; אנגעהויבן פון סליחות, ראש השנה, עשרת ימי תשובה, יום הקדוש, און אזוי ווייטער - זאלסטו זאגן די ווערטער: "אייבערשטער אידישע קינדער זענען זייער גוט, אידישע קינדער זענען זייער וואויל, קיינער וויל נישט זיין שלעכט, קיינער מיינט נישט קיין שלעכטס, אפילו ווען מען פאלט אין עבירות איז דאס נישט פון שלעכטיקייט, עס איז פון די שווערע נסיונות", די ווערטער וועלן איבערדרייען אלע וועלטן, עס וועט פארשטאפן אלע מקטריגים.


א גוט שבת, א גוט געבענטשט יאר.

#746 - רעד צו דיינע קינדער פון קדושת הברית
קדושה, חינוך הילדים, שלום בית, שבת קודש, ראש השנה, מנהגים, כעס, פדיון נפש

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת כי תצא, י' אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מאך שיינע שבת'דיגע סעודות מיט דיין משפחה; די איין מאל א וואך וואס דער טאטע זיצט מיט די קינדער, דארף מען אויסניצן די צייט פאר חינוך הבנים והבנות, רעדן מיט זיי, שמועסן מיט זיי, אריינלייגן אין זיי מידות טובות ויראת שמים.


געב זיך אכטונג פון וואס דער הייליגער רבי רעדט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן א), פון קנאת המלאכים; ביי די שבת'דיגע סעודות איז דא א שטארקע קנאה פון די מלאכים, זיי זענען זייער מקנא אונזערע שיינע סעודות, פרובירן זיי אראפ צו ווארפן דעם מענטש אין כעס און אין מחלוקות, און פון דעם ווערט קריגערייען ביי די שבת'דיגע סעודות, פון די קנאה פון די מלאכים וואס פארגינען נישט דעם מענטש זיין דביקות צום אייבערשטן.


ליבער ברודער געב זיך זייער אכטונג נישט צו ווערן בכעס, פארמאך זיך דיינע אויגן מיט ביטול צום אייבערשטן, זינג די זמירות מיט א בענקעניש צום אייבערשטן, פארגעס פון אלצדינג, פארגעס פון אלעס ארום דיר, וועסטו זוכה זיין אז די שכינה הקדושה וועט זיין ביי דיין שבת טיש.


רעד צו דיינע קינדער פון קדושת הברית, עס ליגט א חוב אויף עלטערן צו רעדן צו די קינדער זיי זאלן חס ושלום נישט אריינפאלן אין די הענט פון מניוולים, מען ווייסט גארנישט וואס טוט זיך; עס איז נישט שייך נאכצוגיין די קינדער פיר און צוואנציג שעה, וואס יא? מען דארף רעדן מיט זיי, זיי זאגן זיי זאלן וויסן פון קדושת הברית, נישט אנרירן דעם אות ברית קודש און נישט קוקן אויפן אות ברית קודש, און אויב חס ושלום א פרעמדער וויל אנרירן אדער הייסט אים אנרירן ביי אים - זאל ער אנטלויפן און נישט מורא האבן צו דערציילן, וועט אים גוט זיין. עס איז שווער צו רעדן פון די זאך, אבער אז מען רעדט נישט און די קינדער פאלן א קרבן פאר א מניוול - ווילסטו נישט טראכטן ווי שווער עס וועט זיין.


מען גרייט זיך שוין צום גרויסן יום הדין ראש השנה, מיר פארן קיין אומאן צום הייליגן רבי'ן, איך וויל דיר שרייבן פון די הנהגות ביי אנשי שלומינו:


ערב ראש השנה פירט מען זיך צו געבן פדיון נפש, דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן ריד), "ערב ראש השנה איז גוט צו מאכן פדיון נפש", נאך האט דער רבי געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תקלט): "טוב מאד ליתן בכל עת על פדיונות לצדיקים", עס איז זייער גוט צו מאכן שטענדיג א פדיון, "ואפילו שלא בעת צרה חס ושלום", אפילו מען האט נישט עפעס א ספעציעלע צרה, מען זעט גרויסע ישועות, און דער רבי האט געזאגט אז די אונגארישע אידן געבן אסאך פדיונות פאר צדיקים, דעריבער זעען זיי שטענדיג ניסים, זיי זעען ישועות.


א גוט שבת, א גוט געבענטשט יאר.

#745 - עלטערן דארפן זיין איינשטימיג מיט די מוסד
חינוך הילדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת שופטים, א' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי', טברי'


מיר זענען זייער צופרידן פון אייערע קינדער אין די מוסד, מיר האפן אז איר זענט אויך צופרידן פון אונז.


עס איז זייער וויכטיג מיר זאלן זיין אויף איין בלאט, עס איז לטובה פאר אייערע קינדער, ווייל ווען די עלטערן זענען איינשטימיג מיט די מוסד, אפילו מען זאגט נישט - שפירט מען עס אין די לופט, די קינדער ווייסן דאס און שפירן דאס, און אזוי אויך פארקערט; ווען די עלטערן זענען נישט איינשטימיג מיט די מוסד - ווערן די קינדער נישט זיכער מיט זיך. מיר זעען דאס אין חדר און אין בית פיגא אויף די קינדער, אז זיי זענען נישט רואיג, זיי זענען צומישט וכו'.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גוטן חודש און א גוט געבענטשט יאר.

#744 - זיכער מאכן אז מען טרעט נישט אויף די קינדער
תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, מוסדות, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת שופטים, א' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב


ווען דו ביסט מיט די קינדער ביים עסן זאלסטו זיך אומקוקן אויב די קינדער עסן, און זיכער מאכן אז מען טרעט נישט אויף די קינדער. ווייל עס איז דא קינדער וואס זיי גלייכן נישט א געוויסע עסן, מאכן זיי חוזק פון די וואס עסן יא, עס ווערט א גאנצע רייץ ווער עס קען מער לאכן פון די עסן, דארף דער מנהל מיט די מלמדים זיין ביים עסן און זיכער מאכן אז קיינער זאל נישט ווערן געטשעפעט.


הויב אן דיין טאג מיט התבודדות, גיי נישט צו די ארבעט נאר נאכן זיך מתבודד זיין און זיך איבערגעבן אינגאנצן צום אייבערשטן. זיין א מנהל אדער א ראש ישיבה איז א גרויסע אחריות, ווייל דער רבי זאגט קלאר (לקוטי מוהר"ן חלק ב, סימן יח) אז זיין א מנהל און זיין א ראש ישיבה - איז א גרויסע סכנה, עיין שם. נאר אז מען געבט זיך איבער צום אייבערשטן, מען בעט זיך ביים אייבערשטן מען זאל נעמען די מלכות אויפצובויען נשמות ישראל, נאר דורך וויינען צום אייבערשטן עס זאל נישט ארויסקומען קיין שום שלעכטס.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גוטן חודש און א גוט געבענטשט יאר.

#743 - חינוך איז, זיך אליין פאררעכטן, מיט אסאך תפלה
חינוך הילדים, דרך ארץ, בית המדרש, תפילה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שופטים, ב' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


 בעט פאר גוטע קינדער, בעט יעצט ווען אלעס איז נאך גוט, ווען זיי זענען נאך יונג, ווען זיי האבן נאכנישט די ביטערע נסיונות, ווייל נאר מיט תפילות קען מען זוכה זיין צו גוטע קינדער.


מוהרא"ש דערציילט, ווען די הייליגע צוויי ברידער, דער הייליגער רבי ר' אלימלך פון ליזענסק און דער הייליגער רבי ר' זושא זענען געגאנגען גלות ליידן - האבן זיי געטראפן אין איינע פון די דערפער א קינד, זיי האבן געזען אויף דעם קינד אז ער האט א הייליגע נשמה, זיי האבן געזען א שטארקע ליכטיגקייט רוט אויף אים, זיי האבן געפרעגט דעם קינד וואו ער וואוינט, זיי האבן געוואלט זען דעם טאטן, אים נאכקוקן ווי אזוי ער האט זוכה געווען אראפ צו ברענגען אזא הייליגע נשמה, זיי האבן געזען דעם איד, א פשוט'ער איד וואס דאווענט דריי מאל א טאג די דריי תפילות מיט מנין, אוןן לערנט שיעורים כסדרן, זיי האבן זיך זייער געוואונדערט ווי קומט צו אזא פשוט'ער איד אזא הייליג קינד.


זיי האבן געפרעגט און געפרעגט, ביז די ווייב האט געזען ווי זיי עקשנ'ען זיך, האט זי געזאגט אז יעדן שבת אינדערפרי ביי די זמירות, ביי ברוך ה' יום יום ווען איר מאן קומט אן צו די ווערטער: "וזכנו לראות בנים ובני בנים עוסקים בתורה ובמצוות" - וויינט ער, עס רינט אים טרערען פון די אויגן, ער זאגט איבער די ווערטער אן א שיעור מאל, ביז ער פאלט פון די כוחות, אזוי חזר'ט זיך איבער יעדן שבת; האבן די צוויי הייליגע ברידער געזאגט, יעצט פארשטייען זיי ווי קומט אזא הייליג קינד צו אזעלכע פשוט'ע עלטערן, דורך תפילה; דער קינד איז אויסגעוואקסן דער צדיק רבי דוד לעלובער זכותו יגן עלינו.


חינוך הויבט זיך אן ביי זיך אליין, אז מען שמועסט ביים דאווענען, מען רעדט ניבול פה און מען קריגט זיך מיט די ווייב - וועלן די קינדער אויסוואקסן אזוי; זיי וועלן אויך רעדן ביים דאווענען, זיי וועלן אויך רעדן ניבול פה און זיך קריגן מיט יעדן איינעם. חינוך איז - זיך אליין פאררעכטן, אכטונג געבן ווי אזוי מען רעדט, נישט שרייען אין שטוב און קיינמאל נישט שרייען אויף די ווייב, קומען אין שול מיט דרך ארץ, נישט רעדן ביים דאווענען, און מיט אסאך תפילה – דורכדעם איז מען זוכה צו גוטע ערליכע קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גוטן חודש און א גוט געבענטשט יאר.

#742 - שלא עשני אשה, ש'כח אייבערשטער איך לערן תורה
חינוך הילדים, מוסדות, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת עקב, ט"ז מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב


דו פרעגסט וואס זאל מען זינגען מיט די קליינע קינדער נאך די ברכה פון 'שלא עשני אשה'? ווייל ביי 'שלא עשני גוי' זינגט מען נאך די ברכה: "שכוח אייבערשטער איך בין נישט קיין גוי", איז וואס זאל מען זינגען ביים טייטשן 'שלא עשני אשה'? זינג: "שכוח אייבערשטער איך לערן תורה", ווייל דאס איז די פשט פון די ברכה, אז מיר דארפן לערנען תורה.


געדענק וואס די פליכט פון א מנהל איז, האבן שייכות מיט יעדן מלמד, געבן גוטע ווערטער און זיך אינטערעסירן וואס מען לערנט און אויף די יראת שמים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#741 - אכטונג געבן וואו מ'נעמט די קינדער
חינוך הילדים, יראת שמים, קאנטרי

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת עקב, ט"ז מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


יישר כח פארן נישט נעמען די קינדער פון דיין כיתה צו די הכנסת ספר תורה וכו' וואו עס איז א מיש-מאש.


ליידער איז ביי אסאך קאנטריס הפקר, נישטא קיין רב, קיין דיין - וואס זאל שטיין אויף צניעות, מען זיצט מענער מיט פרויען בתערובות, און מען קומט צו עבירות רחמנא לצלן, מען מאכט עס אויסזען כלומר'יש אז עס איז א סעודת מצוה, א סיום הכנסת ספר תורה; דאנק איך דיר אז דו האסט נישט גענומען אונזערע קינדער, דו געבטס אכטונג אויף אונזערע קינדער'ס יראת שמים.


שכרך הרבה מאוד.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#740 - עטליכע פונקטן פאר די הצלחה פון די קינדער צום נייעם לערן יאר
צניעות, חינוך הילדים, רעדן, הדרכות, היטן די צייט, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת ראה, כ"ה מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


קומענדיגע וואך מאנטאג הויבן מיר אן נאך א יאר בית פיגא שולע, עס איז אויסגעשטעלט ביי רוב מוסדות אז די מיידל שולע הויבט זיך אן חודש אלול, און חדר פאר די אינגלעך הויבט מען אן - די נייע יאר - אסרו חג סוכות.


די שענסטע זאך ביי אונז אין די קהילה איז די מוסדות; א תלמוד תורה מיט א מיידל סקול וואס מען לערנט מיט די קינדער אמונה, קדושה וצניעות, מען געבט אכטונג אויף יעדן קינד אים אויפצובויען און אים חס וחלילה נישט צעקלאפן.


איך וויל דיר שרייבן אפאר זאכן אז מיר זאלן מצליח זיין די יאר מיט דיינע קינדער. מיר דארפן דיין הילף, הצלחה קען נאר זיין אז דו און דיין שטוב וועלן ארבעטן אינאיינעם מיט די מוסד. הדבר הראשון זאלסט זען צו לייגן דיינע קינדער שלאפן צייטליך, זיי זאלן קענען קומען צייטליך; שלעפ נישט ארום דיינע קינדער ביינאכט צו שמחות און צו פארטיס, זע די שטוב זאל זיין מסודר.


צווייטנס, האלט זיך נישט צוריק פון אויפהייבן א טעלעפאן און רופן דער מנהל און מנהלת, דורכשמועסן זאכן וואס מען קען בעסער מאכן, און זיכער אויב עס איז זאכן וואס מען דארף פאררעכטן; יעדע פינטל, יעדע נארישקייט - זאלסטו רופן און זאגן, אפילו עס האט נישט מיט דיינע קינדער, אזוי ווי די ווארט גייט: "אז דו זעסט עפעס - זאג עפעס".


עס טוט וויי פאר מיר, פארן מנהל און פאר די מנהלת - ווען מען הערט צוריק זאכן בשם די עלטערן און בשם יענע עלטערן - אז דאס שטערט, און דאס איז נישט גוט, און אז דאס איז אן עוולה וכו' וכו'; פארוואס זאל מען נישט אדורכשמועסן אדער מיטן מנהל אדער מיט די מנהלת אדער מיט דער אדמיניסטראטאר רפאל נרו יאיר, און אז עס איז א זאך פון סקול און מען האט עפעס אויף די מנהלת - קען מען אויך רופן דעם מנהל, און אז עס איז א זאך פון חדר וואס מען האט עפעס אויפן מנהל - קען מען רעדן מיט די מנהלת, אדער מיט דער אדמיניסטראטאר רפאל.


טו אן דיינע טעכטער איידל, נישט נאר ווען זיי קומען אין סקול, נאר אפילו אין שטוב, און אפילו אין די טעג וואס מען גייט נישט אין בית פיגא - טו זיי אן איידל, זאג נישט 'זיי זענען יונג, עס מאכט נישט אויס'; וואס וועסטו קענען טון ווען זיי וועלן עלטער ווערן און זיך אנטון פראסט, קיינער וועט נישט האבן קיין השפעה אויף זיי, וואס האסטו מורא אז דיין טאכטער וועט גיין אנגעטון מיט א קלייד וואס גייט נאך די קניען און נישט אויסגעשניטן, איך בעט דיר מיין ליבער טייערער ..., לאמיר ארבעטן אינאיינעם, וועסטו זען שיינע פירות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#739 - עס קומט חודש אלול, וואו האלט איך אויף דער וועלט?
חברים, חינוך הילדים, טעלעפאן, לימוד התורה, תכלית, חודש אלול

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת ראה, כ"ב מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


חודש אלול איז שוין ביים טיר, מען דארף זיך מאכן א חשבון, וואס איז מיין עיקר אין לעבן? וואס איז דאס מערסטע חשוב ביי מיר? מיין געלט? מיינע חבירים? די תורה? וואס איז חשוב'ער און וואס ווייניגער?


אנשטאט פארברענגען און פארברענען צייט מיט חברים, גיי אהיים צו דיינע קינדער, און נעם נישט מיט דיין אפיס (די סמ'-טעלעפאון) אין שטוב, אזוי וועסטו האבן סבלנות צו זיי, דו וועסט קענען שמועסן מיט זיי, און חס ושלום נישט שלאגן; ווייל שלאגן קינדער איז נישט קיין חינוך, שלאגן קינדער איז אויסבלאזן די נערוון.


שלאג נישט דיינע קינדער, און זיכער נישט ווען דו ביסט איבערגעשטרענגט, ווייל אויב מען שלאגט די קינדער ווען מען איז איבערגעשטרענגט - קען דאס זיין א גרויסע סכנה, מען קען זיי מאכן בעלי מומין פאר זייער גאנץ לעבן. עס איז דא אסאך מעשיות צו דערציילן פון עלטערן און מלמדים וואס האבן געמאכט זייערע קינדער בעלי מומין פאר א גאנץ לעבן, לא עלינו.


חודש אלול דארף מען זיך מאכן א חשבון הנפש 'ווי האלט איך אויף דער וועלט? וואס טו איך אויף דער וועלט? וואס וועל איך ענטפערן אויף יענע וועלט?' וואס וועל איך ענטפערן ווען מען וועט מיך פרעגן די שווערע פראגע (תנא דבי אליהו רבה, א): "עֲמוֹד וַעֲרוֹךְ מִקְרָא שֶׁקָרִיתָ" הויב אן זאגן מקרא וואס דו האסט געלערנט, "עֲמוֹד וַעֲרוֹךְ מִשְׁנָה שֶׁשָׁנִיתָ" הויב אן זאגן משניות וואס דו האסט געלערנט; נעם א משניות און יעדן טאג לערן אביסל תורה אפילו אן פארשטיין, נעם א גמרא און זאג די ווערטער פון די תורה; דאס וועט דיך רייניגן, אזוי וועסטו נישט פארשעמט ווערן בזה ובבא.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#738 - דער ס"ם זוכט צו מאכן פירוד לבבות צווישן אנשי שלומינו
חינוך הילדים, דרך ארץ, שלום, שכנים

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת עקב, חמשה עשר באב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


זיי מחזק דיין ווייב זי זאל נישט ווערן וויי געטון פון די שכנים, ווען מען מוסר'ט איר אז זי קען נישט מחנך זיין וכו'; עס איז קיינעמ'ס געשעפטן ווי אזוי ענק זענען מחנך ענקערע קינדער, ענק זאלן מחנך זיין אויף ענקער וועג און די שכנים זאלן מחנך זיין אויף זייער וועג, און אז די שכנים ווילן נישט זייערע אינגלעך זאלן שפילן מיט מיידלעך – האט דאס מיט זיי, דארפן זיי אויסלערנען זייערע קינדער ווי אזוי זיך צו פירן.


איך בעט דיך זייער, זיי דן לכף זכות יעדן איינעם, דער סמ"ך מ"ם זוכט צו מאכן פירוד לבבות צווישן אנשי שלומינו, ער קען נישט ליידן אז מען האט זיך ליב, ער קומט צו יעדן איינעם מיט אן אנדערע וועג ווי אזוי צו מאכן מחלוקת מיט פיינטשאפט.


איך בין מחזק מיינע קינדער זאלן רעדן מיט דרך ארץ צו עלטערע, און אויב איך הער זיי רעדן מיט חוצפה צו עלטערע – בין איך זייער שטרענג און איך קנס'ע זיי אויף דעם. איך געדענק מיין טאטע שליט"א איז געווען צו מיר זייער שטרענג אויב ער האט מיך געהערט רעדן מיט זלזול צו איינעם עלטער פון מיר.

#737 - נאך אביסל האסטו בחורים, און זיי וועלן נאכמאכן וואס זיי זעען
חינוך הילדים, שלום בית, טעלעפאן, חסד

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת עקב, חמשה עשר באב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר


ביסט א חידוש אין דיין חסד וואס דו טוסט מיט אנדערע, דו טוסט און טוסט פאר אידישע קינדער אזויפיל חסדים, ממש צו באוואונדערן.


וויל איך דיך מחזק זיין, זאלסט ווייטער טון חסד און אויך זאלסטו העלפן דיין ווייב מיט דיינע קינדער, ווייל אמאל קען פאסירן ביי די וואס טוען אסאך חסד אז דאס גייט אויפן חשבון פון די משפחה, מען קומט נישט אהיים, מען פארגעסט צו שמועסן מיט די ווייב – פון זיין אזוי אריינגעטון צו טון גוטס.


האסט א טייערע פרוי מיט ליכטיגע קינדער, זאלסט מיט זיי אויך טון חסד.


אויך זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן נישט צו האלטן אין שטוב א סמ' טעלעפאן, נאך אביסל האסטו בחורים, און זיי וועלן נאכמאכן וואס זיי זעען אין שטוב, דארף מען באצייטנס זען וואס מען קען ראטעווען.


איך האב דיך ליב, דעריבער שרייב איך דיר.

#736 - די קינדער זאגן, ווילן, וויינען און שרייען; מיינט נישט מ'דארף אזוי טון
חינוך הילדים, מדות טובות, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת עקב, י"ח מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


ווער פירט דיין שטוב - דו אדער דיינע קינדער? מען פרעגט נישט קינדער אויב זיי ווילן דאווענען, אויב זיי ווילן גיין אנגעטון איידל; קינדער טוען וואס די עלטערן זאגן, עלטערן דארפן זיין שטארק ווי אזוי מען פירט די שטוב, און נישט וואס די קינדער זאגן, ווילן, וויינען און שרייען - מיינט אז מען דארף אזוי טון.


זיי נישט פארנומען מיט זאגן מוסר פאר דעם און יענעם, ווען דו אליין דארפסט נאך אליין פאררעכטן וכו' וכו', מוהרא"ש זאגט, ביי אנשי שלומינו האט מען זיך געזארגט אויף די אייגענע רוחניות און אויף יענעמ'ס גשמיות, נישט אויף די אייגענע גשמיות און אויף יענעמ'ס רוחניות. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תענית לא.), ווען מען האט געזוכט שידוכים, אלע האבן געוואלט מען זאל זיי נעמען פאר שידוכים, "מכוערות שבהם מה היו אומרות" די מיאוס'ע האבן געזאגט: "קחו מקחכם לשום שמים", קוקט נישט אויף יחוס, קוקט נישט אויף געלט, נעמט אונז פאר כלות לשם שמים, "ובלבד שתעטרונו בזהובים", און ענק זאלן אונז געבן גאלדענע צירונג; שטייט פון צדיקים, וואס רופט מען זיי אן מיט אזא מיאוס'ע טיטל 'מכוערות' די מיאוס'ע? ווייל דער וואס איז פארנומען זאגן יענעם מוסר ווען זיין קאפ ליגט אים אין געלט, יענעם זאגט מען 'האב אינזין לשם שמים' און תוך כדי דיבור בעטן זיי גאלדענע צירונג - די זענען מיאוס'ע, ודו"ק.


בעט דעם אייבערשטן זאלסט קענען אויסארבעטן דיינע מידות, נישט זען שלעכטס ביי אנדערע, נאר זען גוטס ביי אלעמען. מיט תפילה קען מען ווערן א גרויסער צדיק, דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קנד) ער האט זוכה געווען צו קומען צו זיינע מדריגות נאר ווייל ער האט אסאך גערעדט צום אייבערשטן, און אז מיר וועלן דאס טון וועלן מיר אויך ווערן צדיקים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#735 - א אינגערמאן וואס וויל שלום בית, דארף זיין א וותרן אין שטוב
חינוך הילדים, שלום בית, חמשה עשר באב

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת דברים, ב' מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


וויפיל איך שרייב דיר וועגן רעדן שיין אין שטוב צו די ווייב, זע איך אז עס איז נישט גענוג, איך דארף דיר נאך שרייבן; ממש וואס רבי נתן האט געזאגט, ער וואלט ווען געדארפט מחבר זיין נאך א גאנצע סעט ליקוטי הלכות אויף שלום בית (עס איז דא א יש אומרים, נאך אכט מאל ווי די ליקוטי הלכות).


איך בעט דיר זייער, געב נאך אין שטוב; וועסטו האבן א זיסע לעבן. הער א שיינע מעשה, אין שנת תשע"א, חמשה עשר באב, איז מוהרא"ש געקומען צו אונז אין קעמפ, (די קעמפ איז געווען יענע יאר אין עלענוויל). מיר האבן אנגעגרייט א סעודה, מוהרא"ש האט גערעדט, און בתוך הדברים האט מוהרא"ש געזאגט פאר די בחורים: "איך זאג צו אלע וואס וועלן לערנען און ענדיגן יעדן טאג גאנץ מסכת תענית; פערציג מאל, פון ט"ו באב ביז ראש השנה, זאג איך צו, זיי וועלן טרעפן זייער שידוך". איינער פון די אברכים איז דעמאלט צוגעגאנגען צו מוהרא"ש און געפרעגט, היות ער פלאגט זיך מיט שלום בית, וויל ער וויסן אויב ער וועט זאגן פערציג טעג מסכת תענית, צי עס וועט אים בעסער מאכן זיין שלום בית, האט אים מוהרא"ש געזאגט מיט א שמייכל: "א אינגערמאן וואס וויל שלום בית דארף זיין א וותרן אין שטוב".


געב גוטע ווערטער פאר דיינע קינדער און באזונדער פאר זייערע מלמדים. אויך זאלסטו זיך נאכפרעגן אויף זיי, און געבן די גוטע געפיל אז דו ביסט זיי מכיר טובה, און זאלסט זיי טאקע מכיר טובה זיין. מען האט נישט קיין אנונג וואס א מלמד און טיטשער גייען אריבער א שעה אין טאג, נאר אז דו וועסט איין טאג זיין א מלמד - וועסטו אנהויבן כאפן די חשיבות פון א מלמד און ווי מען דארף זיי מכיר טובה זיין.


איך האב נאך אסאך צו שרייבן אבער איך בין זייער פארנומען, ברוך ה' מיט גוטע זאכן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#734 - די קינדער זאלן נישט ארויסנעמען די גאנצע כח פון טאטע מאמע
תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען, שבת ליכט, הלכה, חלה

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת דברים, ב' מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


מחנך זיין קינדער איז בכלל נישט קיין גרינגע זאך, עס איז די שווערסטע ארבעט וואס איז דא, מען דארף זאגן נאכאמאל און נאכאמאל, מען דארף זיין שטרענג און אויך הארציג.


ביי די שבת ליכט, און אויך ווען איר שיידט אפ חלה, און אזוי אויך ווען מען היט די הלכות וכו' - זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן אויף אייער שפראך אז די קינדער זאלן זיין ערליך און זיי זאלן זיין געזונט און שטארק, און ווען מען ציט זיי אויף זאלן זיי נישט ארויסנעמען די גאנצע כוחות פון טאטע מאמע.


מען קען שטענדיג בעטן דעם אייבערשטן, דער אייבערשטער הערט אויס אונזערע תפילות, דאך איז דא מינוטן וואס איז אן 'עת רצון', וואס דעמאלט ווערן אנגענומען די תפילות שנעלער; ביי פרויען איז דאס ווען זיי טוען די מצוות פון נדה, חלה און הדלקת הנר, דעמאלט וועט נישט זיין (שבת לב.): "מתות יולדות" (לפי הגירסא מתות 'ילדות'), זיי וועלן האבן כח צו די קינדער; אז מען וועט זיין נזהר צו בעטן דעם אייבערשטן ביי די דריי מצוות עס זאל זיין גרינג דאס אויפברענגען די קינדער, און מען זאל זוכה זיין צו הייליגע קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#733 - דארף מען אנטון די מיידלעך ווייסע טייץ לכבוד שבת?
חינוך הילדים, מנהגים, ליצנות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת מטות מסעי, כ"ה תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


דיין שטוב זאל נישט זיין געבויעט אויף שכנים און געשוויסטער, דיין שטוב זאלסטו בויען אויף דעת תורה, פרעג יעדע זאך דיין מורה דרך.


בנוגע אנטון די מיידלעך ווייסע טייץ לכבוד שבת; ביי א טייל משפחות גייען די קליינע מיידלעך אנגעטון שבת מיט ווייסע טייץ, ביי אנדערע איז דאס נישט איינגעפירט, אבער לאכן פון א משפחה וואס טוט אן ווייסע טייץ וכו' - דאס איז ליצנות, וואס ענדיגט זיך גאר ביטער. דער רבי זאגט (ספר המדות אות ליצנות, סימן ד): עַל יְדֵי לֵיצָנוּת בָּאִים יִסּוּרִים", דורך אפשפעטן פון ערליכע זאכן, אפשפעטן פון אידישע מנהגים - באקומט מען יסורים רחמנא לצלן.


אז דיינע שוועסטער לאכן דיך אויס אז דיין ווייב טוט אן ווייסע טייץ פאר דיינע טעכטער שבת - איז דאס פונקט ווי די משכילים וואס לאכן פון די וואס גייען אין די וועג פון די תורה, דיינע געשוויסטער זאלן גיין מיט זייער וועג און דו זאלסט נישט משנה זיין פון דיין וועג, און זיך גוט אויסלאכן פון די וואס לאכן פון אידישע זאכן.דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#732 - אנטון די קינדער איידל היימיש און חסידי'ש פון קליינווייז אן
חינוך הילדים, קליידער, אני מאמין

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת מטות מסעי, כ"ה תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


טוט אן אייער קינד ווי אלע קינדער, טוט אים נישט אן אינטערעסאנט, ער זאל נישט זיין די קלאו"ן פון כיתה; ברענגט נישט אריין אין אונזער קהלה נייע צעדרייטע זאכן.


וויסן זאלט איר, מען קען נישט ביי די דרייצן יאר פארלאנגען פונעם בר מצוה בחור ער זאל זיך אנטון חסידי'ש וכו' - ווען די מאמע האט אים אנגעטון אלע יארן ווי א קלאו"ן; עס הויבט זיך אן ביי די דריי יאר, אז מען טוט אן די קינדער איידל, היימיש און חסידי'ש - וועלן זיי וויייטער גיין אנגעטון אזוי.


זאגט יעדן טאג די אני מאמינ'ס, זאגט עס מיט טייטש; "אני מאמין" איך גלייב, "באמונה שלימה" מיט מיין גאנצע הארץ וכו'.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#731 - נישט אויסקוקן ווי די וואס כאפן זיך איין טאג נאקעט אליין
חינוך הילדים, תכלית

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת מטות מסעי, כ"ה תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר


איך לייג שלאפן מיינע קינדער יעדן טאג; איך בין זייער פארנומען, אבער דאס איז מיר וויכטיגער פון אלעס, איך זינג מיט זיי קריאת שמע און איך זיץ ביי זיי אין שטוב ביז זיי שלאפן איין.


איך וויל אז דו זאלסט דאס אויך טון, עס זאל דיר זיין חשוב, עס זאל דיר זיין די טייערסטע זאך, זאלסט דאס טון מיט הארץ און מיט געפיל. מאך זיך א חשבון וועסטו זען אז עס בלייבט נישט איבער פונעם מענטש גארנישט, עס איז אזא רחמנות אויף די וועלט, מענטשן לויפן נאך פיר און צוואנציג שעה - ווי דער רבי רופט עס - די בהמות, (מענטשן רופן עס אן געלט); מען לויפט און מען לויפט, מען זעט נישט די ווייב, מען זעט נישט די קינדער, מען זעט נאר געלט, און אינמיטן ווערט מען אלט און שוואך און מען זעט זיך איינער אליין.


נאך מעריב זאלסטו מיט קיינעם נישט רעדן נאר מיט דיין ווייב, אזוי וועסטו קענען גיין שלאפן פרי, אויפשטיין אין צייט און ברענגען פרנסה אין די ריכטיגע שעות, פארמאכן דעם טעלעפאן פינף אזייגער נאכמיטאג, זיין פארנומען מיט די שטוב און מיט דיינע שיעורים.


איך האב דיך ליב, איך וויל נאר דו זאלסט נישט אויסקוקן ווי די וואס כאפן זיך אויף דער עלטער נאקעט אליין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#730 - זיי מחנך דיינע קינדער זיי זאלן וויסן וואס תשעה באב איז
חינוך הילדים, ליצנות, תשעה באב

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת דברים, ד' מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


די יאר וועל איך נישט זאגן איכה מיטן גאנצן עולם, די יאר וועלן אלע זאגן יעדער אין זיין שול. מען וועט זאגן אין בית המדרש אין האשקי, אויך אין ירושלים שול, אויך אין פעלת הצדיק און אין מקור השמחה.


גיי אין שול נעבן דיין שטוב, ברענג דיינע קינדער (נישט די קליינע; די קליינע קינדער וואס קענען נישט מיטזאגן - זאלסטו לייגן שלאפן). זיץ מיט זיי אויף דער ערד, זיי מחנך דיינע קינדער זיי זאלן וויסן וואס ט' באב איז, זיץ נישט מיט קיין לצים, מען טאר נישט ארום לאכן אין שול, זיץ מיט דיינע קינדער, זאלן זיי זען ווי א איד פירט זיך ט' באב.


אינדערפרי זאגן מיר אויך מגילת איכה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.