בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת תולדות, כ"ו מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

היינט ביים לערנען משלי (משלי האט איין און דרייסיג קאפיטלעך, א קאפיטל יעדן טאג אינעם חודש), איז מיר שווער געווארן, וואס וויל אונז שלמה המלך זאגן (משלי כז, כב): "אִם תִּכְתּוֹשׁ אֶת הָאֱוִיל בַּמַּכְתֵּשׁ", אויב דו וועסט שטויסן דעם נאר אין א שטייסל, "בְּתוֹךְ הָרִיפוֹת בַּעֱלִי", צווישן די ווייץ קערליך, וואס מען צעמאלט זיי, "לֹא תָסוּר מֵעָלָיו אִוַּלְתּוֹ", וועט דער נאר בלייבן מיט זיינע נארישקייטן.

לכאורה, וואס וויל אונז דער פסוק דא זאגן? נאר מיט די הקדמות פון הייליגן רבי'ן, וואס האט אונז געזאגט נישט צו שלאגן קינדער און נאך האט דער רבי געזאגט אז מיט גוטנ'ס קען מען בעסער פועל'ן ווי מיט שלעכטס, קען זיין פשט, שלמה המלך זאגט אונז, האסט א קינד וואס פירט זיך נאריש און מאכט נערוועז, זאלסטו אים נישט שטויסן און שלאגן, ווייל דאס העלפט נישט, ער וועט בלייבן מיט זיינע נארישקייטן; רעד צו אים, לערן אים, מוסר אים – ווי אזוי זיך צו פירן, ביז די נארישקייטן וועט אוועק גיין, שלאגן שטויסן ציפן – העלפט אויפן מינוט איינצושלעפן דעם קינד, אבער עס נעמט נישט אוועק דעם פראבלעם, והבן למעשה.

אשרינו אז מיר האבן דעם הייליגן רבי'ן וואס איז אונז מחי' ומחזק ומנחם ומשמח, מיר זאלן נאכאמאל תשובה טון און נאכאמאל צוריק גיין צום אייבערשטן, נאכאמאל פרובירן צו זיין גוט.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת חיי שרה, י"ט מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד משפחת ... שיחיו

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

זיכער וואלט בעסער געווען ווען מען קען אריינלייגן אן עזות דקדושה אינעם קינד, אז ער זאל זיך נישט שעמען פון זיינע חברים אנצוטון צוויי פאר תפילין, דורך רעדן צו אים פון דאס גרויסקייט פון אנטון צוויי פאר תפילין רש"י און רבינו תם, אבער אז מען זעט אז ער שעמט זיך און די חבירים וועלן לאכן פון אים - איז נישט כדאי צו דוחק זיין את השעה.

דאס איז איינע פון די זאכן וואס האט אונז געשטופט צו עפענען ברסלב'ע מוסדות, אז די קינדער זאלן אויפוואקסן מיט א געפיל צום רבי'ן, און נישט האבן קיין בושה פון תפילין דרבינו תם, פון פארן אויף אומאן און אפגערעדט פון סדר דרך הלימוד וכו' וכו', ווייל דער רבי האט געהייסן מען זאל אנטון פון די בר מצוה ביידע פאר תפילין, און אז דער רבי האט אזוי געהייסן איז זיכער אז אזוי דארף מען טון. אויך רבי נתן זאגט (לקוטי הלכות תפילין הלכה ה', אות כח): "וְעַל כֵּן כָּל מִי שֶׁרוֹצֶה לְקָרֵב אֶת עַצְמוֹ לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ וְכוּ' צָרִיךְ לְהָנִיחַ תְּפִילִין דְּרַבֵּנוּ תַּם כְּמוֹ שֶׁהִזְהִיר רַבֵּינוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה אֶת אֲנָשָׁיו לְהָנִיחַ תְּפִילִין דְּרַבֵּנוּ תַּם", ווער עס וויל מקורב ווערן צום אייבערשטן זאל מקפיד זיין אנצוטון תפילין דרבינו תם, אזוי ווי דער הייליגער רבי האט מזהיר געווען זיינע מענטשן; און קוקט אריין אין זיינע הייליגע ווערטער וואס ער שרייבט ווייטער, מורא'דיגע ווערטער (שם, אות כט): "וְעַל כֵּן עַכְשָׁיו בְּעִקְּבוֹת מְשִׁיחָא בְּסוֹף הַגָּלוּת צְרִיכִים לִזָּהֵר מְאֹד לְהָנִיחַ תְּפִילִין דְּרַבֵּנוּ תַּם כְּמוֹ שֶׁהִזְהִירוּ כָּל הַצַּדִּיקִים אֲמִתִּיִּים שֶׁהָיוּ בְּיָמֵינוּ", אין די היינטיגע טעג וואס מען האלט שוין ממש ביי די גאולה, מיר גייען שוין אט אט ארויס פון גלות, דארף מען זייער אכטונג געבן אנצוטון תפילין דרבינו תם, אזוי ווי אלע צדיקים האבן אונז מזהיר געווען, "כִּי עַכְשָׁיו הִתְגַּבֵּר הַבַּעַל דָּבָר מְאֹד מְאֹד מַחֲמַת שֶׁרוֹאֶה שֶׁקָּרוֹב לָבֹא קִצּוֹ", ווייל דער יצר הרע איז זיך זייער מתגבר זעענדיג ווי זיין סוף קומט שוין, דערפאר דארפן מיר האבן ביידע פאר תפילין זיך צו קענען קריגן מיט אים.

דער אייבערשטער זאל העלפן ענק זאלן זען אסאך נחת ביי דעם קינד און ביי אלע קינדער, אלע זאלן אויסוואקסן ערליכע אידן.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת חיי שרה, י"ט מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד משפחת ... שיחיו, קרית ברסלב

איך האב ערהאלטן א הערליכע גרוס פון די מנהלת תחי' אויף אייער טאכטער ... תחי'. עס איז דא ביי איר כיתה עפעס א שטיק צווישן די קינדער נישט צו דאווענען בקול, די קינדער מיינען אז דאווענען בקול איז עפעס וואס איז געמאכט פאר קליינע קינדער, אבער אייער טאכטער מאכט זיך נישט צו טון פון קיינעם, זי איז ממש פון די איינציגסטע, מיט ממש נאך צוויי דריי קינדער - וואס דאווענען אויפן קול.

איך וויל ענק געבן די נחת און איך וויל ענק בעטן ענק זאלן ווייזן די בריוו פאר אייער טאכטער תחי', און איר געבן עפעס א גוטע נאש לכבוד שבת, און לכבוד דעם וואס זי איז אזוי דערוואקסן צו טון וואס איז ריכטיג און דאווענען אויפן קול, אפילו ווען זי איז ממש פון די איינציגסטע.

דער אייבערשטער זאל ענק בענטשן מיט נחת ביי אלע קינדער.

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת חיי שרה, ט"ז מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

בנוגע אייער עלף יעריגער זון וואס ווערט שנעל נערוועז און אויפגערעגט וכו' וכו', די געשוויסטער ווערן פון אים וויי געטון וכו', די בעסטע זאך איז – אים געבן כבוד און אים מאכן פארנומען מיט העלפן, מאכן, טראגן און ברענגען, אזוי וועט ער זיין פארנומען מיט העלפן און נישט האבן קיין צייט זיך צו קריגן.

די קינדער וואס האלטן זיך אין איין קריגן מיט די געשוויסטער – די זענען בדרך כלל גאר קליגע און געלונגענע, די מח ארבעט זיי שנעל און זיי מוזן האבן וואס צו טון, און אז נישט – פארהאנקען זיי זיך כסדר מיט די ארומיגע.

מהיום זאלט איר איבערלאזן זאכן וואס איר אדער אייער מאן קענען ערלעדיגן, און אים דאס געבן צו ערלעדיגן, ווי איינקויפן, טראגן צו משפחה, ברענגען וכו', אויך זאל מען אים לויבן און אויסרימען, דאס וועט אים אויפבויען זייער שטארק, און עס וועט ארויסקומען זיינע טאלאנטן.

זיכער זאלט איר נישט פארגעסן פון די עצה פון תפילה והתבודדות, בפרט ווען עס קומט צו טון די דריי גרויסע הייליגע מצוות וואס מען האט ספעציעל געגעבן פאר פרויען, נדה, חלה און הדלקת הנר, ביי די זמנים דארף מען בעטן פאר די קינדער. וויפיל מען בעט איז ווייניג, ביי די לעכט זאלט איר אויסרעכענען יעדן קינד מיטן נאמען און בעטן פאר יעדן קינד, אזוי אויך ביים אפשיידן חלה לכבוד שבת קודש זאלט איר שטילערהייט שעפשען צום אייבערשטן תפילות פאר די קינדער און אויך ביי די אנדערע מצוה.

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת וירא, י"ד מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

די וואך האבן מיר זייער א פרייליכע וואך, אברהם אבינו האט א נאמען געגעבן זיין זון 'יצחק', עס איז געווען א גרויסע שמחה, "כָּל הַשֹּׁמֵעַ יִצְחַק לִי" (בראשית כא, ו), יעדער איז געווען פרייליך. די הייליגע חכמים זאגן (הובא ברש"י, שם; בראשית רבה נג, ח): "בְּשָׁעָה שֶׁנִּפְקְדָה אִמֵּנוּ שָׂרָה", ווען שרה איז געהאלפן געווארן, "הַרְבֵּה עֲקָרוֹת נִפְקְדוּ עִמָּהּ", זענען אסאך עקרות געהאלפן געווארן, "הַרְבֵּה חוֹלִים נִתְרַפְּאוּ בוֹ בַיּוֹם", אסאך קראנקע זענען אויסגעהיילט געווארן, "הַרְבֵּה חֵרְשִׁים נִתְפַּקְחוּ", אסאך טויבע און שטומע זענען אויסגעהיילט געווארן, "הַרְבֵּה סוּמִים נִפְתְּחוּ", אסאך בלינדע זענען אויסגעהיילט געווארן, "הַרְבֵּה שׁוֹטִים נִשְׁתַּפּוּ", אסאך נארנים זענען קלוג געווארן, אלעס בזכות די אמונה; מען האט געזען אז עס נישטא קיין טבע, נישטא קיין מקרה, נישטא קיין מזל, עס איז דא א באשעפער וואס מאכט אלעס און טוט אלעס, אמונה ברענגט רפואה, און קריאה מעורר הזמן, אז מען ליינט די וואך די ניסים - קומט ישועות און רפואות.

איך וויל דיר בעטן זאלסט לערנען מיט דיינע קינדער מוצאי שבת ווען מען מאכט ביי ענק אין שול אבות ובנים, אבער זאלסט וויסן אז אבות ובנים מיינט נישט זאלסט פארהערן דיינע קינדער, זיי ווייזן אז זיי קענען נישט די לימודים; אבות ובנים איז פרייליך מאכן די קינדער, שמועסן מיט די קינדער, מיט יעדן קינד לויט זיין מצב, אויך אביסל לערנען, זיי ווייזן אז זיי קענען יא.

פאריגע וואך קומט צו מיר א טאטע ממש אויסער זיך, אז ביי אבות ובנים צעקריגט ער זיך מיט זיינע קינדער, זיי ווילן נישט לערנען, ער איז ממש אויסער זיך... איך זע אז נישט אלע ווייסן וואס אבות ובנים איז, עס איז א צייט צו געבן פאר יעדן קינד אפאר מינוט, אויסהערן און דערציילן און זיך זייער פרייליך מאכן.

 א גוט שבת.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת חיי שרה, י"ט מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

גיי אין שול גלייך אינדערפרי, גיי נישט צו קיינעם, רעד נישט מיט קיינעם, שמועס נישט מיט קיינעם - ביז דו ענדיגסט דאווענען, פארפאס נישט קיין איין תפילה. זיי זיך מוסר נפש צו קומען אין שול, ווייל ווי אזוי דו וועסט זיך יעצט פירן, אפילו מיט די גאר קליינע קינדער - אזוי וועלן דיינע קינדער זיך פירן. דער רבי זאגט (ספר המדות אות תפילה, סימן לו): "מִי שֶּׁיֶּשׁ לוֹ בֵּית הַכְּנֶסֶת, וְאֵינוֹ נִכְנָס לְשָׁם לְהִתְפַּלֵּל, גּוֹרֵם גָּלוּת לְבָנָיו", ווער עס האט שול אין זיין שטאט און ער גייט נישט אין שול דאווענען - ברענגט ער אז זיינע קינדער זאלן דארפן גיין אין גלות; ווייל ווען קינדער זעען ווי דער טאטע גייט נישט אין שול זענען זיי אויך מזלזל אין דעם, זיי וועלן האבן חס ושלום א גלות לעבן רחמנא לצלן.

אזוי אויך, אז דו וועסט שמועסן ביים דאווענען וועלן דיינע קינדער בכלל נישט דאווענען. האלט די שול הייליג, מאך נישט קיין ביזנעס אין שול, קום אין שול מיט דרך ארץ, מיט כבוד, וויקל זיך איין אין טלית און בעט: "רבונו של עולם געב מיר ערליכע דורות, קינדער און אייניקלעך וואס וועלן לעבן מיט דיר, גיין בדרך התורה".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת חיי שרה, ט"ז מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב

כאטש מיר האבן שוין גערעדט נעכטן, דאך וויל איך דיר שרייבן, אזוי וועסטו דאס קענען איבערליינען און וויסן ווי דו האסט זיך צו פירן.

נישטא אזא זאך ווי שלאגן קינדער, דער רבי האט נישט געהאלטן פון שלאגן קינדער, און אפילו דו וועסט זען ווי פעטש העלפט – זאלסטו געדענקען וואס דער רבי זאגט: "מיט גוטנ'ס וואלט מען בעסער גע'פועל'ט".

איך שרייב דיר דאס ווייל איך בין דערציטערט געווארן נעכטן ווען דו ביסט געווען ביי מיר און דערציילט אז דיין זון נרו יאיר כאפט יעדן טאג פון דיר פעטש, חס ושלום זיך אזוי אויפפירן, די פעטש צעברעכט דיין זון און עס מאכט אים נאר ווערן מער ווילד וכו'. אז דיין קינד איז ווילד, ער שלאגט די געשוויסטער וכו' וכו', דו קענסט עס נישט אפשטעלן – קענסטו אים לייגן אין א צימער (נישט קיין טונקעלע, נישט קיין שרעקעדיגע), און אים זאגן: "ווען דיין יצר הרע גייט ארויס זאלסטו קלאפן – וועלן מיר דיך ארויסנעמען", אבער חס ושלום שלאגן.

גיי אין פעלד ארום דיין שטוב און שריי צום אייבערשטן ער זאל דיר העלפן מיט דיינע קינדער, זיי זאלן אויסוואקסן געזונט און ערליך, אבער חס ושלום שלאגן.

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת לך לך, ז' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

א גאנץ שבת זאלסטו נאר זיין פרייליך, אז דו ביסט א איד און אז דו היטסט שבת, און פאר אלע חסדים וואס דער אייבערשטער טוט מיט דיר.

בעט איבער דיין ווייב, זאג איר אז דו האסט חרטה פארן איר וויי טון, און זאג איר צו אז דו וועסט איר מער נישט וויי טון. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא מציעא נט.) אויפן פסוק (בראשית יב, טז): "וּלְאַבְרָם הֵיטִיב בַּעֲבוּרָהּ", אז די שפע, די געלט - קומט בזכות וואס מען רעדט שיין אין שטוב, מען רעדט מיט דרך ארץ, מיט כבוד, אזוי ווי ערליכע אידן רעדן צו די ווייב.

רעד צו דיינע קינדער פון קדושה, רעד צו דיינע טעכטער קלארע ווערטער, אז קיינער זאל זיך נישט שפילן מיט זייער קערפער, און אויב איינער קיצלט איר און באטאפט איר זאל זי דערציילן, און געב אכטונג זי זאלן נישט האבן לאנגע שעות פון גיין ליידיג. זיי נישט קליגער פון די חכמים, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (כתובות נט:): הַבַּטָלָה", גיין ליידיג, "מְבִיאָה לִידֵי זִימָה", ברענגט צו שמוץ; דעריבער זענען מיר מקפיד נישט צו לאזן די קינדער אליין לאנגע שעות פרייטאג נאכמיטאג, שבת נאכמיטאג - אן דעם וואס די עלטערן זאלן זיין מיט זיי, לערנען אדער פארברענגען, ווייל אז די קינדער גייען ליידיג קומט מען צו עבירות.

זאלסט טון ביידע, סיי רעדן צו די קינדער פון קדושה, און אויך זען זיי זאלן נישט האבן ליידיגע שעות. לייג זיי שלאפן פרייטאג נאכמיטאג און שבת נאכמיטאג, גאנצע משפחות גייען צוגרינד צוליב דעם וואס די עלטערן זענען פויל צו מחנך זיין, און אז א ברודער א בחור וועט טשעפען די שוועסטער און שפעטער וועט זי חתונה האבן און ליידן, און דערציילן דעם מאן, דעמאלט וועט די גאנצע משפחה צעפאלן, און ווער איז שולדיג? אויבנאויף דער בחור, אבער באמת זענען די עלטערן שולדיג וד"ל.

א גוט שבת.

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת נח, כ"ט תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אז דיין קינד זינגט א חוזק ניגון אויף זיין מלמד און טיטשער - זאלסטו זיין קלוג און נישט מיטזינגען דעם ניגון; זיי מחנך דיינע קינדער זיי זאלן האבן דרך ארץ, נישט קיין חילוק ווער דער מלמד איז און ווער די טיטשער איז.

ווען דיינע קינדער וועלן שפירן ווי דו מיט דיין ווייב זענען איינשטימיג מיט די מוסד - דעמאלט וועט זיך אנהויבן די הצלחה ביי דיינע קינדער, דיינע קינדער ווייסן אז דו לאכסט זיך אויס פונעם מלמד און פון די מנהלת, און דאס לאזט זיי נישט מצליח זיין.

גיי אינדערפרי א שפאציר און זאג: "אייבערשטער איך וויל נכלל ווערן אין דיר, איך וויל בטל ווערן צו דיר". דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן נב): "וְאִי אֶפְשָׁר לָבוֹא לִידֵי בִּיטּוּל, כִּי אִם עַל יְדֵי הִתְבּוֹדְדוּת", מען קען זוכה זיין צו ווערן נכלל אינעם אייבערשטן נאר דורך התבודדות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת נח, א' דראש חודש מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

בנוגע דיינע בלבולים וכו' און חלישות הדעת; געדענק וואס מוהרא"ש האט אונז געלערנט, אז דאס מוז זיין; מען פרובירט אויס פון הימל אויב מען מיינט עס מיט אן אמת, דער ערליכער איד גייט אריבער אלעס וואס דו גייסט אריבער און נאך מער.

היינט איז ראש חודש, אידן ציילן צו די לבנה, דאס ווייזט אז יעדן טאג איז אן אנדערע בחינה, גרעסער גרעסער גרעסער, און נאכדעם קלענער קלענער און קלענער, און נאכדעם צוריק גרעסער; אזוי איז דער איד, אט איז ער ארויף, אט איר ער צוריק אראפ, און מען ווארט אין הימל צו זען ווי מען הייבט זיך צוריק אויף.

שבת זאלסטו טאנצן און שפרינגען, שבת זאלסטו רעדן מיט דיינע קינדער נאר פון פרייליכע זאכן און פון אייבערשטער. דערצייל זיי פון נח, פון די תיבה, פון די מבול, דערצייל זיי די שיינע מעשה וואס די הייליגע חכמים דערציילן (מדרש שוחר טוב, ז) 'ליגנט' איז געקומען צו נח אז ער וויל אויך אריינקומען אין די תיבה, האט נח געפרעגט פון ליגנט אויב ער איז חתונה געהאט, האט ער געזאגט: "ניין", האט אים נח געזאגט: "אין די תיבה נעמט מען נאר אריין מאן און ווייב", איז ליגנט געגאנגען זוכן א ווייב, אזוי גייענדיג טרעפט ער אן 'שאדן', פרעגט ליגנט שאדן: "פון וואו קומסטו?" זאגט שאדן: "איך קום פון נח, איך האב געוואלט אריינגיין אין די תיבה און ער האט מיר געזאגט אז איך מוז חתונה האבן, נאר אזוי קען איך אריינגיין אין די תיבה", פרעגט ליגנט שאדן: "ווילסט חתונה האבן צו מיר?" פרעגט שאדן: "וואס וועסטו מיר געבן?" זאגט ליגנט: "איך וועל דיר געבן אלעס וואס איך פארדין", און אזוי זענען זיי אריין אין די תיבה.

ווען זיי זענען ארויס פון די תיבה האט ליגנט געברענגט געלט און געגעבן פאר שאדן, שפעטער פרעגט ליגנט: "וואו איז די גאנצע געלט?" זאגט שאדן: "מיר האבן זיך דאך אזוי אויסגענומען, אז וואס דו פארדינסט - וועל איך באקומען", האט ליגנט נישט געהאט מער וואס צו מאנען, ווייל אלעס וואס מען פארדינט פון זאגן ליגנט האט מען נאכדעם שאדן.

ביים שבת טיש זאלסטו נישט שמועסן קיין שטותים, קענסט דערציילן נייעס אבער נאר אז דו פלעכסט אריין דעם אייבערשטן.

א פרייליכן שבת און א גוטן חודש.

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת וזאת הברכה ב', י"ב תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

איך האף דו האסט פארשטאנען וואס מיר האבן גערעדט, האב נישט קיין חלישות הדעת פון די תלמידים, די לעבעדיגע שפרינגעדיגע זענען געזונטע וכו', די בחורים און קינדער וואס זענען פארמאכט און פארשלאסן וכו' - דאס מיינט נישט זיי זענען בעלי דרך ארץ; די וואס קענען עפענען א מויל, די תלמידים וואס שפרינגען און טאנצן וכו', שרייען וכו' - די זענען געזונטע, און מיט סבלנות איז מען זייער מצליח.

א מלמד דערציילט מיר ער האט א קינד וואס שוין איבער צוויי יאר עפנט ער נישט זיין מויל, די וואך האט ער אים געדארפט געבן א פאטש פארן זיך מתחצף זיין. ער האט דאס דערציילט פאר זיין טאטע, זאגט דער טאטע: "עס איז א מעשה פון תפילה, איך בעט שוין אויף דעם א לאנגע צייט, אז מיינע קינדער זאלן זיך עפענען און זיין געזונט, זיך קענען אנרופן ברבים, און אזוי וועל איך קענען מחנך זיין מיינע קינדער, זיי זאלן זיין דרך ארצ'דיג, ווייל כל זמן מיין קינד עפנט נישט די מויל פון פחד איז דאס נישט קיין דרך ארץ", (דער טאטע אליין איז א מלמד); זיין א פארמאכטע קינד, נישט קענען עפענען די מויל - דאס מיינט נישט אז מען האט דרך ארץ, זיין א קינד וואס קען עפענען א מויל און מען לערנט אים ווי אזוי און ווען מען רעדט צו עלטערע און צו מלמדים - דאס איז דרך ארץ.

רעד צו די בחורים פון אמונה, פון יראת שמים, פון כיבוד הורים, און פון מידות טובות און אסאך פון דרך הלימוד (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו), ווער נישט מיד, און אפילו עס זעט דיר אויס ווי דו טוסט גארנישט אויף, זאלסטו גלייבן אז דו טוסט יא אויף, און ווייטער ממשיך זיין מיט דיין הייליגע ארבעט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת נח, כ"ה תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער מלמד ... נרו יאיר

איך האב נישט קיין ווערטער דיך צו דאנקען אויף אלעס וואס דו טוסט מיט אונזערע קינדער, אזויפיל יראת שמים לייגסטו אריין אין זיי, אזויפיל הארץ, אזויפיל כח; דער אייבערשטער זאל דיר געבן אסאך כח צו קענען ווייטער אנגיין מיט די הייליגע ארבעט.

אז דו זעסט א קינד שפילט זיך מיט א צווייטע קינד נישט איידל, זיי קיצלען זיך נישט איידל, און אזוי ווייטער, זאלסטו דאס גלייך אפשטעלן און רעדן צו די קינדער פון זיין איידל, דאס איז דיין פליכט בתורת מלמד; איך פארלאנג פון אלע אונזערע מלמדים זאלן רעדן מיט די קינדער פון קדושת הברית, ויפה שעה אחת קודם.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת נח, כ"ה תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

יישר כח פארן העלפן די מוסד.

זע עס זאל זיין דרך ארץ אויפן באס, סיי ווען דו דרייווסט די אינגלעך און סיי ווען דו דרייווסט די מיידלעך, און אז דיר פריוואט שטערט נישט די וועג ווי די קינדער רעדן צו דיר - ביסטו נאכאלץ מחויב צו זען עס זאל זיין דרך ארץ, מען פארלאנגט נישט דרך ארץ פאר די אייגענע אינטערעס, מען פארלאנגט פון די קינדער דרך ארץ ווייל אזוי זאגט דער אייבערשטער, מען דארף האבן דרך ארץ, און ווען איך הער ביי מיר אין שטוב ווי א קינד רעדט נישט מיט דרך ארץ צו מיר אדער צו מיין ווייב - פארלאנג איך דרך ארץ, נישט צוליב מיינע אייגענע חשבונות, נאר ווייל אזוי שטייט אין די תורה.

אויב איז דא קינדער וואס זענען זיך מתחצף - דארפסטו נאכאלץ דערציילן דעם מנהל און מנהלת אויב איז דא קינדער וואס רעדן נישט מיט דרך ארץ, ווייל ביים רבי'ן איז געווען דרך ארץ פון די הייליגסטע און וויכטיגסטע זאכן, און איך פארלאנג פון אלע איינגעשטעלטע נישט מותר זיין אויף דעם.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת וזאת הברכה א', ז' תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

רעד צו דיינע קינדער פון שמירת הברית, זיי זאלן זיך אכטונג געבן וכו', קיינער זאל זיך נישט שפילן מיט זייער קערפער, און אז דו זעסט ווי זיי שפילן זיך און מען רירט זיך צו סאך אן וכו' - זאלסטו זאגן און זיין שטרענג.

רעד צו דיינע טעכטער זאלן זיך זייער אכטונג געבן אפילו פון נאנטע, אפילו פון ברידער, ווייל די דור פאלט אזוי נידריג, מען מוז האלטן אן אפן אויג וואס טוט זיך ביי די קינדער.

לאז זיי נישט גיין ליידיג אין די ערבי שבתים און די לאנגע שבת נאכמיטאגס, לייג זיי שלאפן אדער בלייב אויף מיט זיי, שפיל מיט זיי, לאז זיי נישט הפקר; רוב צרות וואס קינדער פאלן אין קדושה - איז שבת נאכמיטאג און פרייטאג נאכמיטאג, ווען די עלטערן שלאפן און די קינדער גייען ליידיג, און פון גיין ליידיג פאלן זיי אין טומאה, זיי זענען פוגם בברית רחמנא לצלן.

מארגן וועט די שיעור זיין אין שטעטל אין קרית ברסלב.

א גמר חתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת וזאת הברכה ב', י"ג תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

זע צו קויפן פאר דיינע בחורים און אינגלעך די ד' מינים, עס קאסט נישט קיין סאך און עס איז אזוי הייליג; זיי זאלן אלע זיך קענען פארבענקען צום אייברשטן מיט די ד' מינים ביי הלל און ביי די הושענות.

זע צו באצאלן פאר ד' מינים, גיי נישט אריין אין א קטנות הדעת וכו'. דער הייליגער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קכה): "שֶׁאֵין אָנוּ יוֹדְעִים כְּלָל גֹּדֶל יִקְרַת מַעֲלַת מִצְוַת אֶתְרוֹג", מיר האבן נישט קיין אנונג פון דאס גרויסקייט פון די מצוה פון די ד' מינים, "וַהֲרֵי אָנוּ רוֹאִין שֶׁיִּשְׂרָאֵל מְפַזְּרִים מָמוֹן הַרְבֵּה בִּשְׁבִיל מִצְוָה זוֹ", מיר זעען דאך וויפיל געלט אידישע קינדער געבן אויס פאר די מצוה פון אתרוג און ד' מינים, "יוֹתֵר מֵעַל שְׁאָר מִצְווֹת", מען געבט אויס מער געלט אויף די מצוה ווי מען געבט אויס אויף אנדערע מצוות, "וּבְוַדַּאי לֹא עַל חִנָּם הוּא", דאס איז זיכער נישט אומזיסט, "מִסְּתָמָא מִצְוָה זוֹ הוּא יְקָרָה מְאֹד מְאֹד אֲשֶׁר אֵין לְשַׁעֵר", זעט אויס אז די מצוה איז זייער א הייליגע מצוה וואס מען קען זיך גארנישט פארשטעלן, "רַק שֶׁאֵין אָנוּ יוֹדְעִין גֹּדֶל מַעֲלָתָהּ", נאר וואס דען, מיר זענען אזוי ווייט פון וויסן דאס גרויסקייט פון מצוות, מיר ווייסן נישט איר טייערקייט.

מוהרא"ש האט אונז אויסגעלערנט די כוונות הנענועים; ווען מען שאקלט צו רעכטס (דרום) - האט מען אינזין 'רבונו של עולם, איך וויל געדענקען ווען עס גייט מיר רעכטס אז אלעס איז דיר', און ווען מען שאקלט צו לינקס (צפון) - בעט מען 'רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל א גאנץ יאר געדענקען אז אפילו ווען זאכן גיין לינקס איז עס אויך דו', און ווען מען שאקלט צו פארנט (מזרח) - זאל מען געדענקען 'עס איז נישט מיין געלונגענקייט, נאר אלעס איז אייבערשטער', און ווען מען שאקלט ארויף צום הימל (מעלה) - זאל מען בעטן 'אייבערשטער העלף מיר, הייב מיך אויף צו דיר, נעם מיך ארויס פון מיינע שטותים', און ווען שאקלט אראפ (מטה) - זאל מען זיך גוט אויסוויינען 'רבונו של עולם, איך בין אזוי אראפגעפאלן, קום מיט מיר מיט, לאז מיך נישט בלייבן געפאלן, כי לא ידח ממנו נדח, קיינער וועט דאך נישט בלייבן פארשטויסן', און ווען מען שאקלט אויף פארקערט (מעריב) - בעט מען 'הייליגער באשעפער, ווען אלעס גייט מיר פארקערט וויל איך געדענקען פון דיר, אז אלעס איז פון דיר'.

מיר געפינען אין הייליגן זוהר ווי די תלמידי רבי שמעון בר יוחאי פלעגן זיך צופייערן און זאגן 'אילו לא באנו לעולם אלא למשמע זאת דיינו', וואלטן מיר נישט געקומען אויף דער וועלט נאר צו הערן די חידושי תורה איז אונז שוין גענוג, און דאס זאגן מיר אויף מוהרא"ש, וואלטן מיר נישט געקומען אויף די וועלט נאר צו הערן די כוונת הנענועים, ווי מיר פשוט'ע אידן קענען זיך אזוי פארבענקען צום אייבערשטן און בעטן דעם אייבערשטן מיר זאלן זיין ארום גענומען מיט די שכינה הקודשה אין אלע מצבים, דיינו - איז דאס שוין אלעס ווערד.

סוכות וועל איך זיין אם ירצה ה' אין שטעטל, די יאר חול המועד וועלן מיר דאווענען אין היכל ראזענבערג. עס וועט זיין א שיעור גמרא צען אזייגער אינדערפרי און נאכדעם וועלן מיר דאווענען, אויך וועט זיין אלע נעכט שמחת בית השואבה.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת נצבים וילך, כ"ד אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

די שבת איז די לעצטע שבת פון תשפ"ד, די שבת קען מען אלעס פאררעכטן; אז מען וועט זיין פרייליך שבת, זיך נישט אויפרעגן, מען וועט טאנצן און זינגען שבת! שבת! שבת! - וועט מען אלעס פאררעכטן.

נאר מיט תפילה איז מען זוכה צו זיין פרייליך, נאר אז מען בעט: "באשעפער איך וויל זיין נאר פרייליך, באשעפער היט מיך פון כעס, היט מיך פון מחלוקת, היט מיך פון שרייען און שלאגן", נאר מיט תפילה קען מען זוכה זיין צו זיין פרייליך און רואיג.

קינדער - ווען זיי טאנצן, שפרינגען און ווילדעווען - קען מען ווערן זייער אנגעצויגן, אבער מיט תפילה קען מען זייער הנאה האבן פון דעם. פרוביר אויס צו בעטן דעם אייבערשטן אויף די פרט: "רבונו של עולם היט מיך פון כעס, העלף מיר איך זאל נישט ווערן נערוועז פון די לעבעדיגקייט פון מיינע ליכטיגע קינדער", דעמאלט האט מען הנאה פון די קינדער ווען זיי טאנצן און שפרינגען.

מיר פירן זיך צו זאגן סליחות מוצאי שבת ביי חצות, מען קומט מיט בגדי שבת. דער אייבערשטער זאל אננעמען אונזערע תפילות און אונזערע בקשות, מיר זאלן זוכה זיין צו א גוט געבענטשט יאר. פלעכט אריין אייגענע תפילות ובקשות אין דיין שפראך, אויף אידיש, ביי די סליחות. גיס זיך אויס דאס הארץ, שעם זיך נישט צו בעטן נאכאמאל מחילה, דער אייבערשטער איז אונזער טאטע, ער איז דיין טאטע, מיין טאטע, יעדנ'ס טאטע; בעט אים ער זאל דיר מוחל זיין און דיר אנשרייבן א גוט יאר.

ביי אלע תפילות; אנגעהויבן פון סליחות, ראש השנה, עשרת ימי תשובה, יום הקדוש, און אזוי ווייטער - זאלסטו זאגן די ווערטער: "אייבערשטער אידישע קינדער זענען זייער גוט, אידישע קינדער זענען זייער וואויל, קיינער וויל נישט זיין שלעכט, קיינער מיינט נישט קיין שלעכטס, אפילו ווען מען פאלט אין עבירות איז דאס נישט פון שלעכטיקייט, עס איז פון די שווערע נסיונות", די ווערטער וועלן איבערדרייען אלע וועלטן, עס וועט פארשטאפן אלע מקטריגים.

א גוט שבת, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת כי תצא, י' אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

מאך שיינע שבת'דיגע סעודות מיט דיין משפחה; די איין מאל א וואך וואס דער טאטע זיצט מיט די קינדער, דארף מען אויסניצן די צייט פאר חינוך הבנים והבנות, רעדן מיט זיי, שמועסן מיט זיי, אריינלייגן אין זיי מידות טובות ויראת שמים.

געב זיך אכטונג פון וואס דער הייליגער רבי רעדט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן א), פון קנאת המלאכים; ביי די שבת'דיגע סעודות איז דא א שטארקע קנאה פון די מלאכים, זיי זענען זייער מקנא אונזערע שיינע סעודות, פרובירן זיי אראפ צו ווארפן דעם מענטש אין כעס און אין מחלוקות, און פון דעם ווערט קריגערייען ביי די שבת'דיגע סעודות, פון די קנאה פון די מלאכים וואס פארגינען נישט דעם מענטש זיין דביקות צום אייבערשטן.

ליבער ברודער געב זיך זייער אכטונג נישט צו ווערן בכעס, פארמאך זיך דיינע אויגן מיט ביטול צום אייבערשטן, זינג די זמירות מיט א בענקעניש צום אייבערשטן, פארגעס פון אלצדינג, פארגעס פון אלעס ארום דיר, וועסטו זוכה זיין אז די שכינה הקדושה וועט זיין ביי דיין שבת טיש.

רעד צו דיינע קינדער פון קדושת הברית, עס ליגט א חוב אויף עלטערן צו רעדן צו די קינדער זיי זאלן חס ושלום נישט אריינפאלן אין די הענט פון מניוולים, מען ווייסט גארנישט וואס טוט זיך; עס איז נישט שייך נאכצוגיין די קינדער פיר און צוואנציג שעה, וואס יא? מען דארף רעדן מיט זיי, זיי זאגן זיי זאלן וויסן פון קדושת הברית, נישט אנרירן דעם אות ברית קודש און נישט קוקן אויפן אות ברית קודש, און אויב חס ושלום א פרעמדער וויל אנרירן אדער הייסט אים אנרירן ביי אים - זאל ער אנטלויפן און נישט מורא האבן צו דערציילן, וועט אים גוט זיין. עס איז שווער צו רעדן פון די זאך, אבער אז מען רעדט נישט און די קינדער פאלן א קרבן פאר א מניוול - ווילסטו נישט טראכטן ווי שווער עס וועט זיין.

מען גרייט זיך שוין צום גרויסן יום הדין ראש השנה, מיר פארן קיין אומאן צום הייליגן רבי'ן, איך וויל דיר שרייבן פון די הנהגות ביי אנשי שלומינו:

ערב ראש השנה פירט מען זיך צו געבן פדיון נפש, דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן ריד), "ערב ראש השנה איז גוט צו מאכן פדיון נפש", נאך האט דער רבי געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תקלט): "טוב מאד ליתן בכל עת על פדיונות לצדיקים", עס איז זייער גוט צו מאכן שטענדיג א פדיון, "ואפילו שלא בעת צרה חס ושלום", אפילו מען האט נישט עפעס א ספעציעלע צרה, מען זעט גרויסע ישועות, און דער רבי האט געזאגט אז די אונגארישע אידן געבן אסאך פדיונות פאר צדיקים, דעריבער זעען זיי שטענדיג ניסים, זיי זעען ישועות.

א גוט שבת, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת שופטים, א' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן

מרת ... תחי', טברי'

מיר זענען זייער צופרידן פון אייערע קינדער אין די מוסד, מיר האפן אז איר זענט אויך צופרידן פון אונז.

עס איז זייער וויכטיג מיר זאלן זיין אויף איין בלאט, עס איז לטובה פאר אייערע קינדער, ווייל ווען די עלטערן זענען איינשטימיג מיט די מוסד, אפילו מען זאגט נישט - שפירט מען עס אין די לופט, די קינדער ווייסן דאס און שפירן דאס, און אזוי אויך פארקערט; ווען די עלטערן זענען נישט איינשטימיג מיט די מוסד - ווערן די קינדער נישט זיכער מיט זיך. מיר זעען דאס אין חדר און אין בית פיגא אויף די קינדער, אז זיי זענען נישט רואיג, זיי זענען צומישט וכו'.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א גוטן חודש און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת שופטים, א' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב

ווען דו ביסט מיט די קינדער ביים עסן זאלסטו זיך אומקוקן אויב די קינדער עסן, און זיכער מאכן אז מען טרעט נישט אויף די קינדער. ווייל עס איז דא קינדער וואס זיי גלייכן נישט א געוויסע עסן, מאכן זיי חוזק פון די וואס עסן יא, עס ווערט א גאנצע רייץ ווער עס קען מער לאכן פון די עסן, דארף דער מנהל מיט די מלמדים זיין ביים עסן און זיכער מאכן אז קיינער זאל נישט ווערן געטשעפעט.

הויב אן דיין טאג מיט התבודדות, גיי נישט צו די ארבעט נאר נאכן זיך מתבודד זיין און זיך איבערגעבן אינגאנצן צום אייבערשטן. זיין א מנהל אדער א ראש ישיבה איז א גרויסע אחריות, ווייל דער רבי זאגט קלאר (לקוטי מוהר"ן חלק ב, סימן יח) אז זיין א מנהל און זיין א ראש ישיבה - איז א גרויסע סכנה, עיין שם. נאר אז מען געבט זיך איבער צום אייבערשטן, מען בעט זיך ביים אייבערשטן מען זאל נעמען די מלכות אויפצובויען נשמות ישראל, נאר דורך וויינען צום אייבערשטן עס זאל נישט ארויסקומען קיין שום שלעכטס.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א גוטן חודש און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שופטים, ב' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

 בעט פאר גוטע קינדער, בעט יעצט ווען אלעס איז נאך גוט, ווען זיי זענען נאך יונג, ווען זיי האבן נאכנישט די ביטערע נסיונות, ווייל נאר מיט תפילות קען מען זוכה זיין צו גוטע קינדער.

מוהרא"ש דערציילט, ווען די הייליגע צוויי ברידער, דער הייליגער רבי ר' אלימלך פון ליזענסק און דער הייליגער רבי ר' זושא זענען געגאנגען גלות ליידן - האבן זיי געטראפן אין איינע פון די דערפער א קינד, זיי האבן געזען אויף דעם קינד אז ער האט א הייליגע נשמה, זיי האבן געזען א שטארקע ליכטיגקייט רוט אויף אים, זיי האבן געפרעגט דעם קינד וואו ער וואוינט, זיי האבן געוואלט זען דעם טאטן, אים נאכקוקן ווי אזוי ער האט זוכה געווען אראפ צו ברענגען אזא הייליגע נשמה, זיי האבן געזען דעם איד, א פשוט'ער איד וואס דאווענט דריי מאל א טאג די דריי תפילות מיט מנין, אוןן לערנט שיעורים כסדרן, זיי האבן זיך זייער געוואונדערט ווי קומט צו אזא פשוט'ער איד אזא הייליג קינד.

זיי האבן געפרעגט און געפרעגט, ביז די ווייב האט געזען ווי זיי עקשנ'ען זיך, האט זי געזאגט אז יעדן שבת אינדערפרי ביי די זמירות, ביי ברוך ה' יום יום ווען איר מאן קומט אן צו די ווערטער: "וזכנו לראות בנים ובני בנים עוסקים בתורה ובמצוות" - וויינט ער, עס רינט אים טרערען פון די אויגן, ער זאגט איבער די ווערטער אן א שיעור מאל, ביז ער פאלט פון די כוחות, אזוי חזר'ט זיך איבער יעדן שבת; האבן די צוויי הייליגע ברידער געזאגט, יעצט פארשטייען זיי ווי קומט אזא הייליג קינד צו אזעלכע פשוט'ע עלטערן, דורך תפילה; דער קינד איז אויסגעוואקסן דער צדיק רבי דוד לעלובער זכותו יגן עלינו.

חינוך הויבט זיך אן ביי זיך אליין, אז מען שמועסט ביים דאווענען, מען רעדט ניבול פה און מען קריגט זיך מיט די ווייב - וועלן די קינדער אויסוואקסן אזוי; זיי וועלן אויך רעדן ביים דאווענען, זיי וועלן אויך רעדן ניבול פה און זיך קריגן מיט יעדן איינעם. חינוך איז - זיך אליין פאררעכטן, אכטונג געבן ווי אזוי מען רעדט, נישט שרייען אין שטוב און קיינמאל נישט שרייען אויף די ווייב, קומען אין שול מיט דרך ארץ, נישט רעדן ביים דאווענען, און מיט אסאך תפילה – דורכדעם איז מען זוכה צו גוטע ערליכע קינדער.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א גוטן חודש און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת עקב, ט"ז מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב

דו פרעגסט וואס זאל מען זינגען מיט די קליינע קינדער נאך די ברכה פון 'שלא עשני אשה'? ווייל ביי 'שלא עשני גוי' זינגט מען נאך די ברכה: "שכוח אייבערשטער איך בין נישט קיין גוי", איז וואס זאל מען זינגען ביים טייטשן 'שלא עשני אשה'? זינג: "שכוח אייבערשטער איך לערן תורה", ווייל דאס איז די פשט פון די ברכה, אז מיר דארפן לערנען תורה.

געדענק וואס די פליכט פון א מנהל איז, האבן שייכות מיט יעדן מלמד, געבן גוטע ווערטער און זיך אינטערעסירן וואס מען לערנט און אויף די יראת שמים.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת עקב, ט"ז מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן

מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב

יישר כח פארן נישט נעמען די קינדער פון דיין כיתה צו די הכנסת ספר תורה וכו' וואו עס איז א מיש-מאש.

ליידער איז ביי אסאך קאנטריס הפקר, נישטא קיין רב, קיין דיין - וואס זאל שטיין אויף צניעות, מען זיצט מענער מיט פרויען בתערובות, און מען קומט צו עבירות רחמנא לצלן, מען מאכט עס אויסזען כלומר'יש אז עס איז א סעודת מצוה, א סיום הכנסת ספר תורה; דאנק איך דיר אז דו האסט נישט גענומען אונזערע קינדער, דו געבטס אכטונג אויף אונזערע קינדער'ס יראת שמים.

שכרך הרבה מאוד.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת ראה, כ"ה מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

קומענדיגע וואך מאנטאג הויבן מיר אן נאך א יאר בית פיגא שולע, עס איז אויסגעשטעלט ביי רוב מוסדות אז די מיידל שולע הויבט זיך אן חודש אלול, און חדר פאר די אינגלעך הויבט מען אן - די נייע יאר - אסרו חג סוכות.

די שענסטע זאך ביי אונז אין די קהילה איז די מוסדות; א תלמוד תורה מיט א מיידל סקול וואס מען לערנט מיט די קינדער אמונה, קדושה וצניעות, מען געבט אכטונג אויף יעדן קינד אים אויפצובויען און אים חס וחלילה נישט צעקלאפן.

איך וויל דיר שרייבן אפאר זאכן אז מיר זאלן מצליח זיין די יאר מיט דיינע קינדער. מיר דארפן דיין הילף, הצלחה קען נאר זיין אז דו און דיין שטוב וועלן ארבעטן אינאיינעם מיט די מוסד. הדבר הראשון זאלסט זען צו לייגן דיינע קינדער שלאפן צייטליך, זיי זאלן קענען קומען צייטליך; שלעפ נישט ארום דיינע קינדער ביינאכט צו שמחות און צו פארטיס, זע די שטוב זאל זיין מסודר.

צווייטנס, האלט זיך נישט צוריק פון אויפהייבן א טעלעפאן און רופן דער מנהל און מנהלת, דורכשמועסן זאכן וואס מען קען בעסער מאכן, און זיכער אויב עס איז זאכן וואס מען דארף פאררעכטן; יעדע פינטל, יעדע נארישקייט - זאלסטו רופן און זאגן, אפילו עס האט נישט מיט דיינע קינדער, אזוי ווי די ווארט גייט: "אז דו זעסט עפעס - זאג עפעס".

עס טוט וויי פאר מיר, פארן מנהל און פאר די מנהלת - ווען מען הערט צוריק זאכן בשם די עלטערן און בשם יענע עלטערן - אז דאס שטערט, און דאס איז נישט גוט, און אז דאס איז אן עוולה וכו' וכו'; פארוואס זאל מען נישט אדורכשמועסן אדער מיטן מנהל אדער מיט די מנהלת אדער מיט דער אדמיניסטראטאר רפאל נרו יאיר, און אז עס איז א זאך פון סקול און מען האט עפעס אויף די מנהלת - קען מען אויך רופן דעם מנהל, און אז עס איז א זאך פון חדר וואס מען האט עפעס אויפן מנהל - קען מען רעדן מיט די מנהלת, אדער מיט דער אדמיניסטראטאר רפאל.

טו אן דיינע טעכטער איידל, נישט נאר ווען זיי קומען אין סקול, נאר אפילו אין שטוב, און אפילו אין די טעג וואס מען גייט נישט אין בית פיגא - טו זיי אן איידל, זאג נישט 'זיי זענען יונג, עס מאכט נישט אויס'; וואס וועסטו קענען טון ווען זיי וועלן עלטער ווערן און זיך אנטון פראסט, קיינער וועט נישט האבן קיין השפעה אויף זיי, וואס האסטו מורא אז דיין טאכטער וועט גיין אנגעטון מיט א קלייד וואס גייט נאך די קניען און נישט אויסגעשניטן, איך בעט דיר מיין ליבער טייערער ..., לאמיר ארבעטן אינאיינעם, וועסטו זען שיינע פירות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת ראה, כ"ב מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

חודש אלול איז שוין ביים טיר, מען דארף זיך מאכן א חשבון, וואס איז מיין עיקר אין לעבן? וואס איז דאס מערסטע חשוב ביי מיר? מיין געלט? מיינע חבירים? די תורה? וואס איז חשוב'ער און וואס ווייניגער?

אנשטאט פארברענגען און פארברענען צייט מיט חברים, גיי אהיים צו דיינע קינדער, און נעם נישט מיט דיין אפיס (די סמ'-טעלעפאון) אין שטוב, אזוי וועסטו האבן סבלנות צו זיי, דו וועסט קענען שמועסן מיט זיי, און חס ושלום נישט שלאגן; ווייל שלאגן קינדער איז נישט קיין חינוך, שלאגן קינדער איז אויסבלאזן די נערוון.

שלאג נישט דיינע קינדער, און זיכער נישט ווען דו ביסט איבערגעשטרענגט, ווייל אויב מען שלאגט די קינדער ווען מען איז איבערגעשטרענגט - קען דאס זיין א גרויסע סכנה, מען קען זיי מאכן בעלי מומין פאר זייער גאנץ לעבן. עס איז דא אסאך מעשיות צו דערציילן פון עלטערן און מלמדים וואס האבן געמאכט זייערע קינדער בעלי מומין פאר א גאנץ לעבן, לא עלינו.

חודש אלול דארף מען זיך מאכן א חשבון הנפש 'ווי האלט איך אויף דער וועלט? וואס טו איך אויף דער וועלט? וואס וועל איך ענטפערן אויף יענע וועלט?' וואס וועל איך ענטפערן ווען מען וועט מיך פרעגן די שווערע פראגע (תנא דבי אליהו רבה, א): "עֲמוֹד וַעֲרוֹךְ מִקְרָא שֶׁקָרִיתָ" הויב אן זאגן מקרא וואס דו האסט געלערנט, "עֲמוֹד וַעֲרוֹךְ מִשְׁנָה שֶׁשָׁנִיתָ" הויב אן זאגן משניות וואס דו האסט געלערנט; נעם א משניות און יעדן טאג לערן אביסל תורה אפילו אן פארשטיין, נעם א גמרא און זאג די ווערטער פון די תורה; דאס וועט דיך רייניגן, אזוי וועסטו נישט פארשעמט ווערן בזה ובבא.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת עקב, חמשה עשר באב, שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

זיי מחזק דיין ווייב זי זאל נישט ווערן וויי געטון פון די שכנים, ווען מען מוסר'ט איר אז זי קען נישט מחנך זיין וכו'; עס איז קיינעמ'ס געשעפטן ווי אזוי ענק זענען מחנך ענקערע קינדער, ענק זאלן מחנך זיין אויף ענקער וועג און די שכנים זאלן מחנך זיין אויף זייער וועג, און אז די שכנים ווילן נישט זייערע אינגלעך זאלן שפילן מיט מיידלעך – האט דאס מיט זיי, דארפן זיי אויסלערנען זייערע קינדער ווי אזוי זיך צו פירן.

איך בעט דיך זייער, זיי דן לכף זכות יעדן איינעם, דער סמ"ך מ"ם זוכט צו מאכן פירוד לבבות צווישן אנשי שלומינו, ער קען נישט ליידן אז מען האט זיך ליב, ער קומט צו יעדן איינעם מיט אן אנדערע וועג ווי אזוי צו מאכן מחלוקת מיט פיינטשאפט.

איך בין מחזק מיינע קינדער זאלן רעדן מיט דרך ארץ צו עלטערע, און אויב איך הער זיי רעדן מיט חוצפה צו עלטערע – בין איך זייער שטרענג און איך קנס'ע זיי אויף דעם. איך געדענק מיין טאטע שליט"א איז געווען צו מיר זייער שטרענג אויב ער האט מיך געהערט רעדן מיט זלזול צו איינעם עלטער פון מיר.