בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת וארא, י"ט טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, בני ברק

וואס מאכסטו? וואס הערט זיך ביי דיר? איך האף אז דו שטארקסט זיך בעבודת השם; עס איז נישט שייך צו זאגן 'איך בין שוין מקורב צום רבי'ן' און שוין. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוכה נב.): "יצרו של אדם מתגבר עליו בכל יום ומבקש להמיתו", יעדן טאג קומט דער יצר הרע פון פריש אראפקלאפן דעם מענטש.

איך וויל דיר מחזק זיין זאלסט זען דיין זון זאל קומען צייטליך אין חדר. ער לערנט יעצט עברי, און אז מען פארפעלט אפילו א שעה פון כתה - קען דאס זיין א בכיה לדורות. ווייל אז מען פאלט ארויס פון די עברי כיתה - קען מען נישט מיט האלטן אלע כיתות, און אז מען דארף גיין מיטן קינד ערלעדיגן זאכן וכו' - דארף מען דאס טון נאך חדר, אדער אין די צייט פון הפסקה, און זיכער נישט אנהויב טאג, וואס דעמאלט לערנען די מלמדים די עברי, ווייל דעמאלט זענען די מוחות מסוגל צו לערנען.

זיי שטארק מיט לערנען יעדן טאג מקרא, משנה, גמרא, הלכה ואגדה; דאס און נאר דאס - וועט פון אונז בלייבן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת בא, כ"ז טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

מיר שטייען יעצט אין די טעג פון שובבי"ם וואס איז מסוגל צו מתקן זיין פגם הברית. דארף מען די ערשטע זאך אכטונג געבן רעדן צו די קינדער פון קדושה, זיי זאלן וויסן אז מען טאר נישט אנרירן אות ברית קודש, זיי לערנען ווי אזוי מען באדט זיך, ווי אזוי מען נעמט א שויער און ווי אזוי מען גייט ארויס אין בית הכסא; דאס אלעס דארפן עלטערן אויסלערנען, אז מען טאר נישט אנרירן.

אויך דארף מען אנגרייטן די קינדער זיי זאלן זיך אכטונג געבן אויב איינער, א פרעמדער; א קינד, א בחור, אדער עלטערע - וויל אנרירן השם ישמרינו, אדער וויל מען זאל אים אנרירן השם ישמרינו; מען זאל וויסן ווי צו זיין באשיצט, מען זאל שרייען, מען זאל אנטלויפן און דערציילן.

זיכער די טעכטער דארף מען אויסלערנען צניעות, זיך אכטונג געבן אז קיינער זאל נישט שפילן מיטן קערפער, מיידלעך דארפן א שטארקע שמירה. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (במדבר רבה יא, ה): "'וְיִשְׁמְרֶךָ' בְּבָנוֹת", א מיידל דארף א שטארקע שמירה; בפרט היינטיגע טעג איז דא אסאך פריצות, דארף מען אכטונג געבן אויף די קינדער, זיי אנזאגן זיי זאלן זיך אכטונג געבן פון מניוולים און משחיתים.

ווען מען רעדט צו די קינדער פון קדושה דארף דאס זיין בניחותא, נישט מיט איבערגעטריבענע שרעק, נאר קלאר, שטארק און שטרענג; מען דארף זיין איידל, מען דארף זיין ערליך, מען טאר נישט שפילן אזוי און אזוי, מען דארף היטן די אויגן, מען דארף היטן דעם דיבור וכו' וכו'.

האב נישט מורא צו זיין א גוטע שטרענגע טאטע, א ניין זאל זיין א ניין, און א יא זאל זיין א יא; זיי נישט קיין שוואכלינג און פויל, לאז זיך נישט פירן פון די קינדער. מיר וואוינען אין אמעריקע אבער מיר זענען נישט קיין אמעריקאנער, מיר זענען אידן, מיר טוען וואס די תורה זאגט, די תורה זאגט מען זאל לערנען די קינדער דרך ארץ, מען זאל זיי לערנען צו דאווענען און לערנען, מאכן ברכות וכו' וכו'.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת וארא, כ"א טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

איך וויל דיך מחזק זיין זאלסט האלטן טייער דיינע קינדער'ס לערנען, סיי די אינגלעך און סיי די מיידלעך.

איך ווייס אז דיין שטוב איז למעלה מן הזמן, עס איז ביתו של אברהם אבינו, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות א, ה): "יְהִי בֵיתְךָ פָתוּחַ לִרְוָחָה, וְיִהְיוּ עֲנִיִּים בְּנֵי בֵיתֶךָ", דיין שטוב זאל זיין ברייט אפן, אבער דיינע קינדער זאלן זיין ביי דיר דאס חשוב'סטע.

פון בית פיגא זאגט מען מיר אז דיין טייערע טאכטער ... תחי' פעלט און קומט שפעט; אין די יארן וואס מען לערנט עברי איז דאס קומען אין סקול קריטיש וויכטיג. בעט איך דיר זאלסט ווייטער ממשיך זיין צו טון חסד מיט דיין אשת חיל, אבער אין די זעלבע צייט מוזן די קינדער גיין שלאפן פרי און אויפשטיין פרי מיט א סדר היום.

ביי מיר אין שטוב איז אויך אפן די טיר, אבער איך בין זייער שטארק אז די קינדער זאלן גיין שלאפן פרי, די קליינע ביז די זעקס שלאפן שוין 7:00, און די קינדער ביז צען שלאפן שוין 9:00, און די עלטערע, אפילו די בחורים – שלאפן שוין אלע 10:00.

איך האב נאך זאכן וואס איך וויל דיר שרייבן, אבער איך דארף מקצר זיין, די בחורים ווארטן אויף מיר, איך דארף זיי מחזק זיין.

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת ויחי, ט' טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

רעד צו דיין זון, האב רחמנות אויף אים, לערן אים אויס אכטונג צו געבן אויף אנדערע, בפרט אויף א יתום. ער לערנט אין איין כיתה מיט ... דער יתום, און דער יתום'ל קומט צו מיר וויינען אז ער ווערט געטשעפעט פון קינדער, און איך האב אזוי מורא פון די טרערן פון א יתום; אפילו א ראש ישיבה, א מלמד, וואס דארף זיין אמאל שטרענג צו תלמידים - שטייט אבער אז ביי יתומים זאל מען מער אכטונג געבן, ווייל עס שטייט (משלי כב, כג): "כִּי ה' יָרִיב רִיבָם", דער אייבערשטער נעמט זיך אן פאר זיי (רמב"ם פרק ו' מהלכות דעות, הלכה י).

וואס ביסטו אזוי אריינגעטינקען אין ביזנעס ראשו ורבו, וואס מאכסטו זיך נאריש? וואס וועסטו האבן פון דיין געלט?! רעד צו דיין זון, לערן אים אויס גוטע מידות, לערן אים אויס דרך ארץ; דאס איז רייכטום, ביזנעס און געלט איז קאפ וויי.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת ויחי, ט' טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך וויל דיר בעטן זאלסט מחזק זיין דיין זון ... נרו יאיר, ער זאל אכטונג געבן אויף דעם יתום ... נרו יאיר, וואס לערנט מיט אים אין חדר. ער האט מיך נעכטן גערופן וויינען אז מען טשעפעט אים און ער האט נישט קיין טאטע צו וועם צו גיין; איך בין אזוי דערשראקן פון די זאך, ווייל דאס איז פייער; אז א יתום'ל וויינט איז דאס סכנת נפשות.

איך האב געלערנט אין ספר קיצור שלחן ערוך (וואס דו האסט מיר געברענט א מתנה, וואס דיין משפחה האט ארויסגעגעבן לזכר נשמת דיין טאטע עליו השלום, איך לערן יעדן טאג מיט די תפילין דרבינו תם וואס איז איינגעטיילט לויטן יאר צו ענדיגן יעדע יאר), ווי ער ברענגט (סימן כט, סעיף יט): "חַיָּב אָדָם לְהִזָּהֵר בִּיתוֹמִים וְאַלְמָנוֹת", מען דארף אכטונג געבן, זיין געווארנט מיט יתומים און אלמנות, "שֶׁלֹּא יְדַבֵּר אֲלֵיהֶם אֶלָּא רַכּוֹת", רעדן צו זיי נאר ווייכע רייד, "וְיִנְהַג בָּהֶן מִנְהָג כָּבוֹד", און זיך פירן צו זיי מיט כבוד. "וְלֹא יַכְאִיבֵם אֲפִלּוּ בִּדְבָרִים", און זיי נישט טשעפען אפילו בלויז מיט ווערטער, "מִפְּנֵי שֶׁנַּפְשָׁן שְׁפֵלָה מְאֹד", ווייל זיי זענען זייער צעבראכן, "וְרוּחָן נְמוּכָה", און צעקלאפט, "אַף עַל פִּי שֶׁהֵן בַּעֲלֵי מָמוֹן", און אפילו זיי האבן אסאך געלט, "אֲפִלּוּ אַלְמָנָתוֹ שֶׁל מֶלֶךְ", און אפילו אן אלמנה פון א קעניג, "וִיתוֹמָיו", און יתומים פון א קעניג, "מֻזְהָרִים אָנוּ עֲלֵיהֶן", זענען מיר אנגעזאגט פונעם אייבערשטן זיך אכטונג צו געבן מיט זיי, ווייל עס שטייט "כָּל אַלְמָנָה וְיָתוֹם לֹא תְעַנּוּן".

דיין זון ... נרו יאיר איז זייער א טייער קינד, ער לערנט און דאווענט זייער ערליך, מען דארף אים נאר מחזק זיין ער זאל וויסן די הלכה פון יתומים, אז דאס איז נישט ווי סתם קינדער וואס מען זאגט א ווארט אהין און א ווארט צוריק, יתומים איז א שפיל מיט פייער; וואויל איז דעם וואס געבט אכטונג אויף זיי און מאכט זיי פרייליך, וועט אים דער אייבערשטער פרייליך מאכן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת ויחי, עשרה בטבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

וואס קענען מיר צוריק טון פאר רבי נתן פארן ראטעווען אונזער לעבן? רבי נתן האט אונז צוואה געלאזט: "איך זאג אייך אן, אייער עובדא זאל זיין איר זאלט דרוקן די ספרים, עס זאל זיין 'יפוצו מעינותיך חוצה', איר זאלט זיין שטארק מיט 'געלט' מיט 'רצון' און מיט 'טירחא'".

די וואך דאווענט מען מנחה און קבלת שבת אביסל פריער, אז מען זאל קענען אויספאסטן ווען עס ווערט נאכט. זאלסטו זיך צוגרייטן, גיין אין מקוה אין צייט, און זיין ביים ליכט צינדן אין צייט, און זיך אכטונג געבן פון כעס. יעדע וואך ערב שבת דארף מען זיך היטן פון כעס, ספעציעל די וואך ווען מען פאסט איז מען מער אין א סכנה פון זיך בייזערן, מען דארף בעטן דעם אייבערשטן מען זאל זיין פרייליך און רואיג.

פאריגע וואך פרייטאג ווען איך בין אהיים געקומען פון מקוה און איך בין געווען אין די מצב רוח פון אלעס זאל קלאפן מיט די קינדער וכו', ווייסט וואס איך מיין, און מיין ווייב זאגט מיר זי האט יעצט געשיקט עסן פאר א משפחה וואס די מאמע איז אין שטוב אבער זי איז זייער קראנק, די דאקטוירים זאגן אז זי האט נאך געציילטע טעג צו לעבן; האב איך זיך געגעבן א כאפ אויף פון מיין מצב רוח אז אלעס דארף קלאפן וכו', און געזאגט: "שכוח אייבערשטער אז אין דעם שטוב איז די מאמע געזונט"; אוודאי האב איך געבעטן פאר די פרוי, אבער די מצב רוח האט זיך גלייך געטוישט; גארנישט האט שוין נישט געדארפט קלאפן, די ליפן האבן אנגעהויבן - אנשטאט זאגן יעדע רגע פאר א צווייטע קינד: "טו דאס", "טו יענץ" – האבן זיי אנגעהויבן זאגן: "שכוח אייבערשטער, שכוח אייבערשטער, שכוח אייבערשטער".

מאך א מצב אין שטוב פון די סיום ספר בראשית, און אז דיינע זין האבן געענדיגט חומש בראשית זאלסטו מיט זיי טאנצן. אלעס ווענדט זיך אין די מצב וואס מען מאכט, אז מען רימט אויס די קינדער מיט לערנען און דאווענען - וועלן זיי נאך מער לערנען און דאווענען, און אז די גאנצע שמועס דרייט זיך נאכאמאל וועגן די נייע הויז, און די נייע קאר, און יענעמ'ס הויז און יענעמ'ס קאר, און ווי קען מען מאכן נאך אפאר דאלער, און ווי קען מען אינוועסטירן אין א זיכערע סטאקס? וועלן די קינדער גיין אין די וועג, און האלטן די מסורה פון קויפן הייזער, קארס, סטאקס.

א פרייליכן שבת.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת וארא, כ"ב טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

יעצט שובבי"ם ווען מען קען אלעס פאררעכטן, זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן זאלסט חתונה מאכן דיינע קינדער יונג, זאלסט טון דעם רצון פונעם אייבערשטן.

וויפיל האט מוהרא"ש געוויינט צו אונז און וויפיל האט מוהרא"ש געוויינט צום אייבערשטן אויף בחורים און מיידלעך, וואס זיי גייען אריבער און קיינער ווייסט נישט וואס זיי ליידן, ווי שטארק זיי ווילן זיין גוט און ווי שווער עס איז זיי.

איך געדענק אין אומאן ראש השנה האט מוהרא"ש איין יאר נישט געהאט די כוחות צו געבן א תקיעת שופר דרשה, איך בין געשטאנען אויפן בימה נעבן מוהרא"ש, מוהרא"ש האט מיך גערופן שטיין נעבן אים, צו יוצא זיין די ברכה פאר די תקיעות דמעומד, און אויך צו זיין גרייט אויב מוהרא"ש וועט נישט האבן כח צו בלאזן די תקיעות דמיושב. אין די צייט וואס דער עולם האט געזאגט זיבן מאל למנצח האט מוהרא"ש זייער געוויינט אויפן קול, בכיות נוראות, און מוהרא"ש זאגט מיר: "איך וויל יעצט זאגן א תקיעת שופר דרשה פאר בית דין של מעלה, בחורים זענען נישט שולדיג אז זיי פאלן אין עבירות, מיידלעך זענען נישט שולדיג, ווייל זיי ווילן חתונה האבן און מען לאזט נישט חתונה האבן ביז מען איז אלט, און דאס איז די סיבה פארוואס זיי פאלן אין עבירות".

עס איז געווען זייער שרעקעדיג, עס האט געגאסן בלוט פון מוהרא"ש פון די נאז, די ווייסע בעקיטשע, די טלית; אלעס איז געווען בלוטיג, מוהרא"ש זאגט ווייטער: "איך וועל נישט לאזן מען זאל דן זיין אויף שלעכטס קיין איין בחור און מיידל, ווייל אלע ווילן זיין גוט, מען לאזט נישט חתונה האבן יונג, מען לאזט די קינדער ווארטן ביז זיי זענען שוין פארפאלן".

מיר דארפן אסאך בעטן דעם אייבערשטן מיר זאלן גיין בתמימות ופשיטות, פאלגן די תורה, פאלגן די צדיקים, מאכן שידוכים מיט די קינדער יונג, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סנהדרין עו:): "האוהב את אשתו כגופו", ווער עס האט ליב זיין ווייב אזוי ווי זיך אליין, "והמכבדה יותר מגופו", און ער איז איר מכבד נאך מער ווי ער איז זיך אליין מכבד, "והמדריך בניו ובנותיו בדרך ישרה", און דער וואס לערנט אויס די קינדער צו זיין אפגעהיטן פון שלעכטס, "והמשיאן סמוך לפירקן", און ער מאכט חתונה די קינדער ווען זיי זענען נאך יונג, אויף אים זאגט דער פסוק (איוב ה, כד): "וְיָדַעְתָּ כִּי שָׁלוֹם אָהֳלֶךָ וּפָקַדְתָּ נָוְךָ וְלֹא תֶחֱטָא", ווער רעדט נאך די טעכטער... אויף זיי דארף מען נאך מער אכטונג געבן. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (פסחים קיג.): "בתך בגרה", אויב דיין טאכטער ווערט דרייצן יאר, "שחרר עבדך ותן לה", זאלסטו אפילו באפרייען דיין קנעכט און איר געבן דעם קנעכט פאר א מאן, ווייל אז נישט - וועט זי חס ושלום אראפפאלן אין עבירות; זעט מען ווי שטארק מען דארף היטן די טעכטער.

נאר מיט תפילה קען מען זוכה זיין צו חתונה מאכן די קינדער בקדושה ובטהרה, מען דארף שוין יעצט בעטן ווען די קינדער זענען נאך קליין: "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל קענען אלע מיינע קינדער חתונה מאכן יונג, זיי זאלן נישט אריבער גיין די צער און יסורים וואס איך האב געליטן ווען איך האב געווארט אויף מיין שידוך".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שמות, ט"ו טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, קרית ברסלב

איך פריי זיך צו הערן די גוטע גריסן פון דיר און אויף דיר, ווי דו דינסט דעם אייבערשטן בתורה ותפילה ובטחון, ווי דו שטארקסט זיך בעבודת השם, בפרט בשלום בית, ווי אלעס האט זיך געטוישט צום גוטן, עס איז דיר היינט א געשמאקע זאך צו זיצן אין שטוב מיט דיין ווייב, עס ברענט מער נישט ארויסצולויפן צו כלומר'ישע חברים, דיין לעבן איז גן עדן.

אנגעהויבן אינדערפרי ווי דו גייסט צום שול אן דיין קאר, דו נוצט אויס די צייט פאר התבודדות. (אגב, טו צוריק אן דיין קלאסישע איידעלע שיך, בלייב אנגעטון חסידי'ש, טראכט ווי אזוי דו ווילסט דיין זון נרו יאיר זאל אהיים קומען, מיט וואס פאר א קליידער... און אז דו קענסט נישט גיין אזא לאנגע וועג מיט איידעלע שיך – זאלסטו ענדערש מאכן התבודדות אין שטוב), און ווי דו ביסט קובע א חברותא; לערנען גמרא וספרי רבינו, און אז דו ביסט א משמש פארן רבי'ן, דו ביסט א בעל תפילה קבוע, דו פירסט א מנין, ביזט א מזכה את הרבים, און ווי דו דערהאלסט זיך, אפילו פרנסה איז מצומצם ביסטו ווייטער פרייליך, אה מחי' די שיינע גריסן, אה מחי'.

בזכות וואס דו דאווענסט פארן עמוד מיט א געשמאק – זאלסטו באקומען די ברכה פון רבי'ן, (ספר המדות אות בנים, סימן סג): "הַתְּפִלָּה שֶׁמִּתְפַּלְּלִין לִפְנֵי הָעַמּוּד בִּנְגִינָה הוּא סְגֻלָּה לְבָנִים", דאווענען פארן עמוד מיט געזאנג איז מסוגל לבנים.

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ויחי, ז' טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב

א גרוס פון דיינע קינדער אין חדר, איך בין געווען חנוכה ביי זייערע כיתות; זיי לעבן און שיינען.

דיין זון אין כיתה ב האט א צעריסענע סידור, עס איז א שאד אז ווען עס קומט צו ספרים פאר דיינע קינדער - ווערסטו בקטנות הדעת; קויף אים א שיינע סידור, ווייז אים ווי חשוב עס איז פאר דיר אז ער דאווענט און לערנט. ווען איך בין געווען ביי זיי אין כיתה און געדאווענט מיט זיי - האב איך אים צוגעקלעבט די סידור, אבער עס איז בעסער אים צו קויפן א שיינע נייע סידור און אים ווייזן אז דאס איז די העכסטע זאך ביי ענק עלטערן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ויחי, ז' טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

די וואך וועלן מיר אינאיינעם אויסשרייען: "חזק, חזק ונתחזק!" איך האף דו לערנסט יעדן טאג חומש, דו ביסט מעביר סדרה יעדן טאג, און דו ענדיגסט אויך ספר בראשית די וואך; עס איז גאר אנדערש די וואך, די טאג, די לעבן - ווען מען לערנט תורה, מען לערנט אביסל חומש, תרגום מיט רש"י יעדן טאג, עס נעמט אינגאנצן אפאר מינוט, און אלעס גייט אנדערש.

ביים רבי'ן איז דער עיקר תמימות ופשיטות, אן קיין חכמות, אן קיין דריידלעך; און ווי מער מען קען פטור ווערן פון די ליצנות, חכמות וכו' - אלץ מער איז מען זוכה צו נעמען פון רבי'ן. דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן לג): "אֵצֶל הָעוֹלָם אֱמוּנָה הוּא דָּבָר קָטָן, וְאֶצְלִי אֱמוּנָה הוּא דָּבָר גָּדוֹל מְאֹד", ביי די וועלט איז אמונה א קלייניקייט, אבער ביי מיר איז דער עיקר אמונה, "וְעִקַּר הָאֱמוּנָה הִיא בְּלִי שׁוּם חָכְמוֹת וַחֲקִירוֹת כְּלָל", דער עיקר אמונה איז אן קיין חקירות און אן קיין חכמות, "רַק בִּפְשִׁיטוּת גָּמוּר כְּמוֹ שֶׁהַנָּשִׁים וְהַהֲמוֹן עַם הַכְּשֵׁרִים מַאֲמִינִים", נאר אזוי ווי פרויען און פשוט'ע מענטשן וואס לעבן בתמימות ובפשיטות, מיט אמונה - גלייבן אינעם אייבערשטן און גייען אין די וועגן פון די תורה.

זוך אויף צווישן אנשי שלומינו א גוטער חבר צו שמועסן שיחות און התחזקות פון הייליגן רבי'ן, און אנטלויף פון לצים, מען קען נישט זיין מקורב צום רבי'ן אויב מען האט אין זיך ליצנות. דער הייליגער רבי זאגט (ספר המדות אות צדיק, סימן קלד): "הַלֵּיצָנוּת אֵינוֹ מַנִּיחַ אֶת הָאָדָם לֵילֵךְ לְצַּדִּיקִים", ליצנות האלט צוריק דעם מענטש פון גיין צום צדיק, און פון פאלגן די עצות פון צדיק.

אויך זאלסטו אכטונג געבן אויף דיינע קינדער זיי זאלן נישט האבן מיט חברים וואס האבן אין זיך ליצנות, אפילו קליינע קינדער דארף מען אכטונג געבן זיי זאלן האבן גוטע חברים און זיך שפילן נאר אין שטובער וואס איז ריין פון ליצנות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת מקץ, כ"ד כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איר בעט אן עצה, איינע פון די קינדער זענען זייער בכעס וכו', עד כדי כך אז דאס קינד צעברעכט כלים פון כעס; וואס איז די עצה?

די עצה איז, ווען איר צינדט אן די הייליגע שבת לעכט זאלט איר בעטן פאר דאס קינד: "הייליגער באשעפער העלף דאס קינד (זאגט מיטן נאמען) זאל נישט זיין בכעס, זאל נישט צעברעכן זאכן דורך כעס, הייליגער באשעפער העלף דאס קינד זאל אויסוואקסן ערליך און הייליג".

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א פרייליכן חנוכה.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ויגש, ב' דראש חודש טבת, ז' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

נעם א משניות און זאג אפאר פרקים משניות, נאר דאס וועט דיר בלייבן, נאר דאס איז תכלית. נעם א גמרא און זאג בלעטער גמרא, דאס וועסטו מיט נעמען מיט דיר אויף יענע וועלט.

הער אויס וואס צדיקים זאגן, נאר די צדיקים ווייסן וואס איז תכלית און וואס מאכט פרייליך. הער א מעשה, אמאל איז דאקטער לאנדא פון אומאן אריין צו רבי נתן אין שטוב און געהערט ווי רבי נתן רעדט פון תכלית, ער הערט זיך צו וואס רבי נתן רעדט, "אָדָם לְעָמָל יוּלָד" (איוב ה, ז), מענטשן מוטשען זיך פאר גארנישט, נאר תורה ותפילה איז תכלית, נאר דאס איז ווערד, נאר דאס בלייבט איבער פונעם מענטש. דר. לאנדא טראכט צו זיך: 'וואס ווייסט דען רבי נתן וואס מיינט גוט אז ער רעדט פון גוטס? ווייסט ער דען ווי גליקליך איך בין, איך האב היינט פארדינט גרויס געלט, און געקויפט א טייערע צירונג פאר מיין ווייב, וואס האט דען רבי נתן אפילו אן אנונג וואס גוטס מיינט?' און רבי נתן זאגט ווייטער: "א מענטש קען פארדינען געלט און אפילו קויפן א טייערע צירונג פאר זיין ווייב, און ער קומט אהיים און געבט איר די מתנה, און זי איז נישט צופרידן, עס ווערט א גאנצע מחלוקה פון דעם, ער אנטלויפט פון שטוב און זוכט נאר ווי אזוי זיך צו הרג'ענען", דר. לאנדא טראכט: 'א בטלן דער רבי נתן, וואס רעדט ער? וואס ווייסט ער?!'

למעשה איז רבי נתן געווען גערעכט, דער דאקטאר לאנדא איז אהיים, ער האט געגעבן פאר זיין ווייב די מתנה וואס ער האט איר געקויפט, און זי האט דאס נישט ליב געהאט. עס האט זיך אנגעהויבן א קריגעריי צווישן זיי, ביז ער איז ארויסגעלאפן פון שטוב, עס איז אים געווארן אזוי ביטער אז ער האט אנגעהויבן טראכטן פון זיך הרג'ענען. ער איז געלאפן צו רבי נתן און געזאגט: "איי ווי גוט האט איר צוגעטראפן; פינקט די ווערטער פון דעם שמועס האט ביי מיר פאסירט", רבי נתן האט אים מחזק געווען, ביז ער האט אים ארויסגעטריבן די שלעכטע מחשבות פון זיך הרג'ענען.

נעם נישט ארויס פון די מעשה נישט צו קויפן מער מתנות וכו'; קויף יא מתנות פאר דיין ווייב, אבער נאר אז דו וועסט זאגן משניות וועסטו זיין פרייליך, נאר אז דו וועסט רעדן צום אייבערשטן אפאר מינוט יעדן טאג וועסטו זיין פרייליך, אלעס אנדערש איז נאר צייטווייליגע זאכן, עס ענדיגט זיך מיט גארנישט; נאר תורה ותפילה, נאר חינוך הבנים והבנות - דאס בלייבט, דאס איז נצחיות.

חנוכה איז א צייט פון אנהויבן פריש אינוועסטירן אין שטוב מיט די קינדער, דער עיקר דארף מען אינוועסטירן אין שמחה; טאנצן אין שטוב, עס זאל זיין א פרייליכע אטמאספער אין שטוב, געבן גוטע ווערטער פאר אלעמען; די מאן פאר די ווייב און די ווייב פארן מאן, און ביידע פאר די קינדער, מען טאר נישט זיין קארג ביים געבן גוטע ווערטער, און מען דארף מחמיר זיין, אפילו עס קומט זיך נישט די גוטע ווערטער - זאל מען עס געבן, באגיסן יעדע קינד באזונדער מיט גוטע ווערטער, די גוטע ווערטער דאס איז די געזונסטע זאך, דאס מאכט זיי וואקסן געזונט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א פרייליכן חנוכה און א גוטן חודש.

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת מקץ, כ"ה כסליו, א' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

מוהרא"ש זכותו יגן עלינו דערציילט, רבי נחמן טולטשינער זכרונו לברכה פלעגט יעדן טאג טאנצן, און אויב האט ער זיך דערמאנט ביינאכט אין בעט אז ער האט נאך היינט נישט געטאנצן – איז ער אראפ פון בעט און געטאנצן א קליינע רקודה'לע פאר זיך, אזוי חשוב און וויכטיג איז געווען ביי אנשי שלומינו דאס טאנצן, ווייל דאס איז ממתיק די דינים (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן י).

אפילו א שטילער מענטש, א ביישן, וואס שעמט זיך צו טאנצן צווישן מענטשן – קען טאנצן אין שטוב מיט די קינדער. עס איז א קליינע זאך, אבער עס לעבט אויף דעם מענטש, עס לעבט אויף די משפחה, עס נעמט אוועק אלע דינים.

זיי זיך קובע - ווען דו קומסט אהיים נאכמיטאג – צו כאפן א רקודה'לע מיט דיינע קינדער, וועט די שכינה רוען ביי דיר אין שטוב.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת וישלח, י' כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן

טייערער ... נרו יאיר, טברי'

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

זיי מהפך דיין כעס אויף רחמנות (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן יח), אנשטאט קוקן שלעכט אויף די טאטע וואס איז נישט מחנך זיינע קינדער, די קינדער זענען הפקר; זאלסטו רחמנות האבן אויף די קינדער, זיי נעמען אונטער דיין פארטוך און זיי מגדל זיין מיט די גרעסטע מאס רחמנות.

וואס נעמסטו אויף דיר זאכן וואס פעלט נישט אויס? אז די קינדער האבן שאדן געמאכט דעם שכן'ס קאר, דאס האט נישט מיט דיר; זאל דער שכן גיין צו זייער טאטע וכו', זאל ער גיין צו דין תורה, אבער אויף די קינדער זאלסטו רחמנות האבן, זיי מקרב זיין און מהפך זיין די כעס צו רחמנות.

אויך אויפן טאטן זאלסטו מהפך זיין די כעס אויף רחמנות; וואס ווייסטו וואס עס גייט אריבער אויף מענטשן, מענטשן האבן אזוי סאך עגמת נפש און צער, מענטשן זענען היינט א בחינה פון שיכורת ולא מיין, שיכור פון צרות; מען דארף רחמנות האבן אויף יעדן איינעם, אויפזוכן גוטס אין יעדן איינעם, און אז מען כאפט א בזיון נעמט מען עס אן פאר כפרת עוונות.

אשרינו אז מיר האבן א רחמנות'דיגע רבי וואס געבט אונז אזעלכע שכל ווי אזוי צו קענען לעבן א זיסע לעבן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת מקץ, כ"ה כסליו, א' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

חנוכה ביי הלל זאלסטו דאנקען דעם אייבערשטן אז מיר זענען מקורב צום צדיק. דער הייליגער רבי זאגט (ספר המדות אות אהבה, סימן ח): "עַל יְדֵי אֲמִירַת הַלֵּל", דורך זינגען הלל, "בְּקוֹל גָּדוֹל", מיט א הויכע קול - "זוֹכִים לְאַהֲבַת הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", איז מען זוכה, מען הויבט אן ליב האבן דעם אייבערשטן. נאך זאגט דער רבי (שם אות מריבה, סימן ג): "עַל יְדֵי קְרִיאַת הַלֵּל", דורך זינגען הלל, "יוֹשִׁיעַ לְךָ הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא", וועט דער אייבערשטער דיר העלפן - "מֵאוֹיְבֶיךָ", פון דיינע פיינט; זינג: "מקימי מעפר דל", האסט מיך אויפגעהויבן פון מיין בלאטע, "מאשפות ירים אביון", פון די מיסט האסטו מיך אויפגעהויבן; איך ווייס דאך יא ווער איך בין געווען, וואו בין איך געלעגן; פון די מיסט, פון די טומאה - האט מיך דער צדיק מקרב געווען צום אייבערשטן.

חנוכה ווערט אנטפלעקט די אור הגנוז, די אמונה, די הייליגע חשמונאים האבן מנצח געווען, מען האט געזען אז עס נישטא קיין טבע, נישט קיין מקרה, קיין מזל, עס איז נאר דא אייבערשטער.

אנשטאט טראכטן פון געלט - טראכט פונעם אייבערשטן; וואס וועסטו האבן אז דו וועסט האבן א באקס מיט געלט? א שטוב מיט געלט? וועסט נאכאלץ דארפן צוקומען צום אייבערשטן; אטעמען קענסטו נישט אליין, מען קען נישט אוועק לייגן א באקס מיט לופט, און געזונט קענסטו אויך נישט אליין, מען קען נישט אוועק לייגן א באקס מיט געזונט, מען דארף אנקומען צום אייבערשטן; איז וואס עפעס ביי געלט פיבערט דיין מח ווי מען קען אוועק לייגן געלט? אנשטאט אוועקגעבן די לעבן צו טראכטן פון געלט - זאלסטו טראכטן נאך איין מינוט 'עס איז דא א באשעפער וואס איז מחי' די וועלט, מהוה די וועלט, ער טוט אלעס, ער מאכט אלעס און נאר צו אים דארף מען זיך ווענדן ווען מען איז געדרוקט'.

לכבוד חנוכה זאלסטו געבן פאר דיינע קינדער'ס מלמדים און לערערינס א טיפ (געלט-מתנה), חנוכה איז א צייט פון חינוך הבנים והבנות, מען דארף אלעס טון פאר די חינוך הבנים והבנות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א פרייליכן חנוכה.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת מקץ, כ"ד כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

היינט נאכט גייען מיר צינדן די הייליגע מנורה. מוהרא"ש האט זייער אסאך גערעדט מיט אונז אז חנוכה איז א יום טוב פון חינוך הבנים והבנות, וויל איך דיר בעטן זאלסט זיין צייטליך אין שטוב. מאך אלע הכנות פאראויס, מקוה וכדומה, אלעס זאלסטו טון פריער אין טאג - אז ביים זמן זאלסטו שוין צינדן.

מיר פירן זיך אנצוטון שטריימל און בעקיטשע ביים צינדן, מען זינגט זמירות און מען איז זייער פרייליך, און מען בעט דעם אייבערשטן מען זאל זוכה זיין צום אור הגנוז, אנהויבן לערנען די הייליגע תורה, שיעורים כסדרן בכל התורה כולה, מקרא משנה גמרא הלכה ואגדה, און מען בעט פאר די קינדער און פאר די קינד'ס קינדער, אלע זאלן זוכה זיין צו לערנען די הייליגע תורה, און גיין אין די וועג פון די תורה.

היינט ערב חנוכה האט מוהרא"ש אנגעהויבן שרייבן אשר בנחל פאר איין אין זעכציג יאר צוריק, פון שנת תשכ"ד ביז תשע"ה האט מוהרא"ש געשריבן בריוו פאר אידישע קינדער; מוהרא"ש האט געשריבן א חשבון פון זיבעציג טויזנט בריוו. בריוו וואס זענען מחזק יעדן איינעם אין יעדן מצב וואו ער געפינט זיך, ווי וואלטן מיר געווען ווי וואלטן מיר אויסגעזען ווען נישט די ספרים און די בריוו וואס איז אונז אזוי מחי' ומחזק.

ווער עס דארף א ישועה זאל מנדב זיין געלט פארן בית הדפוס פאר דרוקן אשר בנחל, און אזוי אויך די אנדערע ספרים און קונטרסים. מוהרא"ש האט מבטיח געווען מען וועט זען ישועות, און אזוי פיר איך זיך ווען איך דארף א ישועה, איך בין מנדב געלט צו דרוקן די ספרים און קונטרסים.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א פרייליכן חנוכה.

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת וישב, ט"ז כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

חס ושלום שלאגן קינדער, דער רבי האט נישט געלאזט שלאגן. שלאגן קינדער איז נישט קיין שום שכל, עס איז נאר אויסצובלאזן די אנגעצויגענע נערוון, אז מען שלאגט און מען שרייט - וואקסן די קינדער אויף בעלי מומין. אזוי זאגט דער רבי (ספר המדות אות בנים, סימן קז): "הַבָּנִים שׁוֹטִים, כְּשֶׁאֲבִיהֶם כַּעֲסָן", דורך כעס האט מען קינדער שוטים; זאלסט זיך מאכן א גדר נישט צו שלאגן, נישט צו שלעפן, און זיכער נישט ציפן און שטויסן דיינע קינדער.

גיי התבודדות, און אז דו האסט נישט קיין דיבורים - זאלסטו זיך מתבודד זיין לויט די א' ב'. למשל אות א' - בעט אויף אמונה: "רבונו של עולם געב מיר אמונה, איך זאל דיך שפירן, איך זאל געדענקען אז דו ביסט מיט מיר". א' איז אמת, בעט: "רבונו של עולם העלף מיר איך זאל רעדן נאר אמת, איך זאל נישט פאפן און נישט רעדן שקר, רבונו של עולם העלף מיר איך זאל גיין אויפן אמת'ן וועג, זיך נישט נארן". א' איז אכילה, בעט: "רבונו של עולם היט מיך פון נישט כשר'ע עסן, איך זאל זוכה זיין צו עסן נאר כשר", און אזוי ווייטער אויף אלע אותיות.

ב' בנים, בעט דעם אייבערשטן זאלסט נישט שלאגן דיינע קינדער, זאלסט נישט נערוועז ווערן פון זיי. ב' איז בית, בעט אויף א הייליגע שטוב א בית המקדש מעט, און אזוי ווייטער.

כאטשיג איין מאל א וואך זאלסטו זיך ארויסכאפן צו גיין הפצה, פארשפרייטן דעם הייליגן רבינ'ס עצות, די ספרים און קונטרסים וואס מוהרא"ש האט געשריבן פאר אונזער דור, אזוי אראפגעברענגט דעם רבינ'ס ווערטער אז אפילו פשוט'ע מענטשן ווי מיר זענען - זאלן דאס קענען מקיים זיין. דאס איז די גרעסטע תיקון הברית, און ווער עס ווייסט אז ער האט פוגם געווען בברית רחמנא לצלן - מוז עוסק זיין אין הפצה, ווייל דורך צוריק ברענגען מענטשן צום אייבערשטן איז מען מתקן אות ברית קודש. אויך מיטן געבן צדקה צו דרוקן די ספרים - איז מען מתקן דעם חטא.

דעם שבת וועל איך נישט זיין אין וויליאמסבורג, איך האב א שמחה, מיין טאטע מאכט חתונה זיין יונגסטע קינד, איך וועל זיין ביי אים שבת, ביי די שבע ברכות. אויך קומענדיגע וואך - שבת חנוכה - וועל איך נישט זיין אין וויליאמסבורג, איך וועל זיין אם ירצה ה' אין קרית ברסלב מיט אנשי שלומינו.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת וישב, ט"ו כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

קומענדיגע וואך איז שוין חנוכה, דו ווייסט אז מוהרא"ש האט נישט געהאלטן פון די וואס פארן קיין אומאן אום חנוכה, מען לאזט איבער די משפחה. מוהרא"ש זאגט, חנוכה איז מען אין שטוב, די קינדער דארפן זען דעם טאטן צינדן די מנורה. אמת, ווען דער רבי האט געלעבט האט דער רבי געזאגט מען זאל קומען צו אים שבת חנוכה, דאס איז געווען בחיים חיותו פון הייליגן רבי'ן, היינט - זאגט מוהרא"ש - גייט מען נישט אין ערגעץ, חנוכה בלייבט מען אין שטוב צינדן די מנורה מיט די קינדער.

בכלל איז גוט צו וויסן, די געזונטסטע און דאס בעסטע פאר קינדער איז - זיין אין שטוב, קינדער דארפן נישט מער ווי א ווארעמע שטוב, וואו טאטע מאמע קריגן זיך נישט, וואו טאטע מאמע רעדן שיין איינער צום צווייטן און זענען פרייליך; דאס דארפן קינדער, סיי חנוכה, און סיי א גאנץ יאר; נישט מתנות מאכט פרייליך, נישט אוועק פארן מאכט פרייליך, און זיכער נישט שבת און יום טוב, וואס די קינדער קוקן ארויס צו זיצן מיט די עלטערן ביים טיש און זיך אויפבויען גייסטיש.

חנוכה איז א צייט וואס מען קען זוכה זיין צו שפירן דעם אור הגנוז לצדיקים, דורך תודה והודאה, דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן פאר אלע חסדים וואס ער טוט מיטן מענטש; ווי מער מען געוואוינט זיך צו, מען דאנקט אים - אלץ מער שפירט מען דעם אור הגנוז, עס ווערט ליכטיג.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת ויצא, ד' כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן

מרת ... תחי', בית שמש

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

לדעתי זאלט איר מער נישט שיקן אייער קינד צו לערנען פריוואט ביי יענעם; א מלמד וואס שרייט אויף א יונג קינד פון כיתה ב' וואס דארף צולערנען עברי: "גיי אהיים, און קום צוריק מיט דיין מאמע לערנען" - איז נישט כדאי צו שיקן צו אים; ענדערש זאל מען אים לאזן אין שטוב, אים אויפבויען, ווי שיקן צו א נערוועזער מלמד.

עלטערן דארפן אסאך וויינען צום אייבערשטן אויף ערליכע קינדער; מען האט געפרעגט דעם הייליגן חתם סופר זכותו יגן עלינו ווי אזוי ער האט זוכה געווען צו אזעלעכע גוטע קינדער, האט דער הייליגער חתם סופר זכותו יגן עלינו געענטפערט: "יעדע נאכט בשעת איך האב געזאגט תיקון חצות האב איך אנגעפילט א כוס מיט טרערן, איך האב געבעטן פאר גוטע קינדער"; דאס איז דער וועג ווי אזוי מען איז זוכה צו ערליכע דורות.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ויצא, ג' כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב אייך געשריבן ערב ראש השנה א בריוו, חיזוק אויף נישט האבן א טעלעפאן, איך ווארט צו הערן ווי אזוי איר האט עס אנגענומען.

אייערע קינדערלעך זענען אזוי ליכטיג, הייליג און ריין, און אז זיי זאלן ווייטער אויסוואקסן ריין דארף די מאמע אויך זיין ריין. ווען קינדער זענען קליין זעט מען נישט אן דעם אמת וואס וועט זיין מיט זיי שפעטער, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בראשית רבה סג, י) ווען קינדער ווערן בחורים, דעמאלט הויבט זיך אן די שייד וועג, יעקב איז געגאנגען צו די תורה, און עשיו צו די טומאה רחמנא לצלן; און אז א מאמע וויל די קינדער זאלן אויסוואקסן ערליך, הייליג און ריין - דארף זי אויך זיין ריין.

איך האב אן אינטערעס אז איר זאלט נישט האבן קיין סמארטפאון, די אינטערעס איז אז עס זאל זיך ציען ערליכע דורות ביי ענק.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ויצא, ב' כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך וויל אייך טרייסטן אויף די פטירה פון אייער גרויסן טאטן, 'המקום ינחם אתכם', דער אייבערשטער זאל אייך טרייסטן 'בתוך שאר אבלי ציון וירושלים', איר זאלט נישט וויסן פון קיין צער און קיין ווייטאג.

אייער טאטע איז געווען א גרויסער צדיק, זיין פטירה איז א פארלוסט פאר אונז אלעמען, ער האט זיין גאנץ לעבן נאר עוסק געווען אין תורה און תפילה בתמימות ופשיטות. די לעצטע פאר יאר האבן מיר זיך באקענט (דורך אייער שידוך), ווען איך בין געקומען קיין ארץ ישראל האבן מיר זיך געטראפן, ער האט זיך זייער מחי' געווען מיט די ספרים פון מוהרא"ש, דאס האט אים געגעבן חיות ביז די לעצטע טאג אין לעבן.

מיטן ארבעטן אין בית פיגא, לערנען מיט די קינדער די אמונה, און זיי ווייזן די שיינקייט פון צניעות, דאס שיינקייט פון גיין אין די וועג פון תורה – וועט איר מאכן א נחת רוח פאר זיין נשמה, און דאס וועט אים ארויפטראגן העכער און העכער, דאס איז אזוי ווי קדיש; לערנען מיט קינדער אמונה איז 'יתגדל ויתקדש שמיה רבה', וואס מאכט אן עליה פאר די נשמה.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט זוכה זיין צו זרע של קיימא און צו הצלחה בכל ענינים.

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת תולדות, מברכין החודש, כ"ח מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

עס איז א גרויסער ענין אז דער מאן זאל אנגרייטן די שבת לעכט און דאס אפברענען וכו', און ביים אנגרייטן די לעכט זאלסטו בעטן פאר דיינע קינדער; אזוי ווי ביים צינדן די לעכט איז אן עת רצון צו בעטן פאר גוטע קינדער, אזוי אויך ביים אנגרייטן די לעכט.

גיי אין מקוה מיט דיינע קינדער, עס איז וויכטיג צו נעמען די קינדער מיט זיך אין מקוה, זיי מחנך זיין ווי אזוי זיך צו פירן אין מקוה; לערן זיי אויס נישט צו רעדן אין מקוה, און ווי אזוי זיך צו אויסטון און אנטון וכו' וכו'.

זיי פרייליך א גאנץ שבת, זינג און טאנץ, פאטש און קלאטש. שבת איז דער מקור הברכות, אז מען פרייט זיך שבת - עפנט עס אויף די הימל פאר ישועות.

א פרייליכן שבת.

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת ויצא, ה' כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

ביי די שבת סעודה זאלסטו רעדן צו דיינע קינדער ווי גליקליך מיר זענען אז מיר זענען אידישע קינדער, ווי גליקליך זענען מיר אז מיר היטן שבת, אז מיר עסן כשר'ס, אז מיר האבן די תורה. רעד נישט ביים שבת טיש פון זאכן וואס האט נישט מיט קינדער, פון נייעס וואס קינדער'ס מוחין פארנעמען נישט, בכלל זאלסטו נישט רעדן אין שטוב ביים שבת טיש פון מחלוקת און לשון הרע.

רעד צו דיינע טעכטער ווען זיי זענען נאך יונג, ווען זיי האבן נאכנישט קיין יצר הרע, ווען זייערע אויערן זענען נאך אפן. רעד צו זיי פון זיך שערן די האר נאך די חתונה און פון זיך נישט שמירן די נעגל, ווי גוט עס איז אז מען פאלגט צדיקים, ווי גוט עס איז אז מען שערט זיך אפ די ערשטע טאג נאך די חתונה, ווי אלע צרות, אלע דינים און קליפות - גייען אוועק, מען איז זוכה צו ערליכע דורות, מען איז זוכה צו מאכן רוען די שכינה הקדושה אין שטוב.

דערצייל זיי וואס דער הייליגער זוהר זאגט (נשא קכה:): 'תּוּנְבָא לֵיתֵי', א קללה זאל קומען, 'עַל הַהוּא בַּר נָשׁ', אויף דעם מענטש, 'דְּשָׁבַק לְאִנְתְּתֵיהּ' וואס לאזט זיין ווייב, 'דְּתִתְחַזֵי מִשַׂעֲרָא דְּרֵישָׁה לְבַר', אז איר האר פון קאפ זאל זיך ארויסזען. 'וְדָא הוּא חַד מֵאִינּוּן צְנִיעוּתָא דְּבֵיתָה', און דאס איז פון די יסודות פון א אידישע שטוב, אז מען זאל נישט זען די האר פון די פרוי. 'וְאִתְּתָא דַּאֲפִּיקַת מִשַׂעֲרָא דְּרֵישָׁה לְבַר', און א פרוי וואס גייט מיט אויפגעדעקטע האר, 'לְאִתְתַּקְּנָא בֵּיהּ', זיך שיין צו מאכן, 'גָּרִים מִסְכְּנוּתָא לְבֵיתָא', איז זי גורם אז עס זאל זיין ארעמקייט אין שטוב, 'וְגָרִים לִבְנָהָא דְּלָא יִתְחַשְּׁבוּן בְּדָרָא', און זי איז גורם אז אירע קינדער וועלן נישט מצליח זיין, און זיי וועלן נישט זיין חשוב. 'וְגָרִים מִלָּה אַחֲרָא דְּשַׁרְיָא בְּבֵיתָא', אזוי אויך איז זי גורם אז דער סמ"ך מ"ם און די נישט גוטע זאלן זיין אין איר שטוב, 'מַאן גָּרִים דָּא' ווער איז דאס אלעס גורם? 'הַהוּא שַׂעֲרָא דְּאִתְחֲזֵי מֵרֵישָׁהּ לְבַר', די פרוי וואס איר האר זעט זיך ארויס; און פארשטייט זיך אז פארקערט איז נאך מער, א פרוי וואס געבט אכטונג אז אירע האר זאל זיך נישט ארויסזען, זי שערט זיך די האר - וועט זי האבן אלע ברכות און זי וועט האבן נחת פון אירע קינדער.

אינוועסטיר ביי דיינע שבת סעודות, גיי נישט ארויס, ליל שבת גייט מען נישט ארויס, ליל שבת איז א צייט פון זיין אין שטוב, מאכן פרייליך די ווייב מיט די קינדער.

א פרייליכן שבת.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת תולדות, כ"ו מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

היינט ביים לערנען משלי (משלי האט איין און דרייסיג קאפיטלעך, א קאפיטל יעדן טאג אינעם חודש), איז מיר שווער געווארן, וואס וויל אונז שלמה המלך זאגן (משלי כז, כב): "אִם תִּכְתּוֹשׁ אֶת הָאֱוִיל בַּמַּכְתֵּשׁ", אויב דו וועסט שטויסן דעם נאר אין א שטייסל, "בְּתוֹךְ הָרִיפוֹת בַּעֱלִי", צווישן די ווייץ קערליך, וואס מען צעמאלט זיי, "לֹא תָסוּר מֵעָלָיו אִוַּלְתּוֹ", וועט דער נאר בלייבן מיט זיינע נארישקייטן.

לכאורה, וואס וויל אונז דער פסוק דא זאגן? נאר מיט די הקדמות פון הייליגן רבי'ן, וואס האט אונז געזאגט נישט צו שלאגן קינדער און נאך האט דער רבי געזאגט אז מיט גוטנ'ס קען מען בעסער פועל'ן ווי מיט שלעכטס, קען זיין פשט, שלמה המלך זאגט אונז, האסט א קינד וואס פירט זיך נאריש און מאכט נערוועז, זאלסטו אים נישט שטויסן און שלאגן, ווייל דאס העלפט נישט, ער וועט בלייבן מיט זיינע נארישקייטן; רעד צו אים, לערן אים, מוסר אים – ווי אזוי זיך צו פירן, ביז די נארישקייטן וועט אוועק גיין, שלאגן שטויסן ציפן – העלפט אויפן מינוט איינצושלעפן דעם קינד, אבער עס נעמט נישט אוועק דעם פראבלעם, והבן למעשה.

אשרינו אז מיר האבן דעם הייליגן רבי'ן וואס איז אונז מחי' ומחזק ומנחם ומשמח, מיר זאלן נאכאמאל תשובה טון און נאכאמאל צוריק גיין צום אייבערשטן, נאכאמאל פרובירן צו זיין גוט.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת חיי שרה, י"ט מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד משפחת ... שיחיו

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

זיכער וואלט בעסער געווען ווען מען קען אריינלייגן אן עזות דקדושה אינעם קינד, אז ער זאל זיך נישט שעמען פון זיינע חברים אנצוטון צוויי פאר תפילין, דורך רעדן צו אים פון דאס גרויסקייט פון אנטון צוויי פאר תפילין רש"י און רבינו תם, אבער אז מען זעט אז ער שעמט זיך און די חבירים וועלן לאכן פון אים - איז נישט כדאי צו דוחק זיין את השעה.

דאס איז איינע פון די זאכן וואס האט אונז געשטופט צו עפענען ברסלב'ע מוסדות, אז די קינדער זאלן אויפוואקסן מיט א געפיל צום רבי'ן, און נישט האבן קיין בושה פון תפילין דרבינו תם, פון פארן אויף אומאן און אפגערעדט פון סדר דרך הלימוד וכו' וכו', ווייל דער רבי האט געהייסן מען זאל אנטון פון די בר מצוה ביידע פאר תפילין, און אז דער רבי האט אזוי געהייסן איז זיכער אז אזוי דארף מען טון. אויך רבי נתן זאגט (לקוטי הלכות תפילין הלכה ה', אות כח): "וְעַל כֵּן כָּל מִי שֶׁרוֹצֶה לְקָרֵב אֶת עַצְמוֹ לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ וְכוּ' צָרִיךְ לְהָנִיחַ תְּפִילִין דְּרַבֵּנוּ תַּם כְּמוֹ שֶׁהִזְהִיר רַבֵּינוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה אֶת אֲנָשָׁיו לְהָנִיחַ תְּפִילִין דְּרַבֵּנוּ תַּם", ווער עס וויל מקורב ווערן צום אייבערשטן זאל מקפיד זיין אנצוטון תפילין דרבינו תם, אזוי ווי דער הייליגער רבי האט מזהיר געווען זיינע מענטשן; און קוקט אריין אין זיינע הייליגע ווערטער וואס ער שרייבט ווייטער, מורא'דיגע ווערטער (שם, אות כט): "וְעַל כֵּן עַכְשָׁיו בְּעִקְּבוֹת מְשִׁיחָא בְּסוֹף הַגָּלוּת צְרִיכִים לִזָּהֵר מְאֹד לְהָנִיחַ תְּפִילִין דְּרַבֵּנוּ תַּם כְּמוֹ שֶׁהִזְהִירוּ כָּל הַצַּדִּיקִים אֲמִתִּיִּים שֶׁהָיוּ בְּיָמֵינוּ", אין די היינטיגע טעג וואס מען האלט שוין ממש ביי די גאולה, מיר גייען שוין אט אט ארויס פון גלות, דארף מען זייער אכטונג געבן אנצוטון תפילין דרבינו תם, אזוי ווי אלע צדיקים האבן אונז מזהיר געווען, "כִּי עַכְשָׁיו הִתְגַּבֵּר הַבַּעַל דָּבָר מְאֹד מְאֹד מַחֲמַת שֶׁרוֹאֶה שֶׁקָּרוֹב לָבֹא קִצּוֹ", ווייל דער יצר הרע איז זיך זייער מתגבר זעענדיג ווי זיין סוף קומט שוין, דערפאר דארפן מיר האבן ביידע פאר תפילין זיך צו קענען קריגן מיט אים.

דער אייבערשטער זאל העלפן ענק זאלן זען אסאך נחת ביי דעם קינד און ביי אלע קינדער, אלע זאלן אויסוואקסן ערליכע אידן.