בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#1 - תלמידות בית פיגא מוזן זיך פירן מיט דרך ארץ
סקול, דרך ארץ, דרשות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויגש, ד' טבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד תלמידות בית פיגא קרית ברסלב ליבערטי, שתחיו


אזוי ווי עס זענען אריינגעקומען פרישע תלמידות, וויל איך נאכאמאל קלארשטעלן וואס מיר ווילן מיט אונזער סקול "בית פיגא", איך בעט זייער אלע תלמידות זאלן זיך גוט צוהערן צו די ווערטער.


ביים הייליגן רבי'ן איז געווען דרך ארץ זייער א וויכטיגע זאך, דער רבי האט געזאגט: "ווען קעניגן וואלטן געוויסט וואס פאר א דרך ארץ איך לערן אויס פאר מיינע תלמידים - וואלטן זיי געשיקט זייערע קינדער צו מיר איך זאל זיי אויסלערנען דרך ארץ"; און אזוי איז געווען ביי מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, עס איז געווען א שטארקע דרך ארץ, און אויף דעם וועג פירן מיר די סקול בית פיגא, מיר קוקן אויף דרך ארץ; א מיידל וואס פירט זיך מיט דרך ארץ, זי הערט אויס די לערערינס - איז ביי אונז א תלמידה, און א מיידל וואס פירט זיך נישט מיט דרך ארץ - איז קיין תלמידה; מעג זי קענען גוט דאס לערנען, מעג זי זיין געלונגען, ביי אונז איז דאס נישט ווערד, אן דרך ארץ איז גארנישט דא.


דעריבער בעט איך אייך אלע צו זיין גרייט אין צייט ווען מען דארף זיין אין קלאס, ווען די טיטשער קומט אריין אין קלאס - דארף יעדער זיצן אין פלאץ גרייט מיט אלעס, נישט דעמאלט אנהייבן זיך צאמנעמען וכו', אלעס דארף שוין זיין גרייט פון פאראויס.


ווען די טיטשער קומט אריין אין קלאס דארפן זיך אלע אויפשטעלן מיט דרך ארץ, מען בלייבט שטיין ביז די טיטשער ווינקט אז מען קען זיך שוין אראפזעצן, מען פארמאכט די מויל און מען עפנט די אויערן צו הערן יעדעס ווארט וואס די טיטשערס לערנען.


אין קלאס קען מען נישט רעדן מיט א צווייטן, מען קען זיך נישט ווינקען און נישט לאכן; בשעת מען לערנט - דארף מען זיצן מיט א שטארקע דרך ארץ, נאר אזוי קען מען מקבל זיין די לימודים.


יעצט ווען איך הער אז ביי די עלצטע קלאס אין שטעטל זענען דא מיידלעך וואס פירן זיך נישט מיט דרך ארץ - בין איך זייער פארשעמט, ווייל איך שטאלציר מיט די שטעטל סקול, און יעצט זאגט מיר די מנהלת תחי' אז עס זענען דא מיידלעך וואס לאכן זיך אויס פון די טיטשערס און מען זיצט נישט אין צייט גרייט וכו'.


דעריבער וועל איך נישט קומען צו ענק מער געבן שיעורים, איך גיי נאר וואו עס איז דא יראת שמים. אז עס איז דא דרך ארץ איז דאס א סימן פון יראת שמים, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ד, יב): "מוֹרָא רַבָּךְ כְּמוֹרָא שָׁמַיִם", מען דארף מורא האבן פון א רבי אזוי ווי פונעם אייבערשטן; און אויב איר וועט זיך נישט פארבעסערן חס ושלום - וועל איך פארמאכן די קלאס, מען וועט זיך דארפן נאכאמאל איינשרייבן און מיר וועלן נאר אננעמען די מיידלעך וואס זענען דרך ארץ'דיג.