בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#178 - נישט אריינגיין אין א צווייטע הויז אן רשות
צניעות, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שופטים, ג' אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


... תחי'


די וועג ווי אזוי מען פירט זיך ביי אייער משפחה איז נישט ריכטיג און נישט אויסגעהאלטן, ווייל מען גייט נישט אריין אין א צווייטע הויז אן רשות, און די הייליג חכמים זאגן אז אפילו אין אן אייגענע הויז זאל מען קלאפן אין טיר וכו'.


איך וויל איר זאלט זיך פארנעמען מער נישט אריין צו גיין אין א הויז אן דעם וואס יענער עפנט אייך די טיר און נעמט אייך אריין, אפילו ביי אייערע שוועסטער זאלט איר זיך פירן איידל, נישט אריינגיין נאר מיט רשות, אויך זאלט איר נישט קוקן אין א צווייטנ'ס טעלעפאן, און אז אייער שוועסטער זיצט נעבן אייך זאלט איר נישט קוקן אין איר טעלעפאן, און נישט עפענען קיין לעדלעך, שענקלעך.


ביים רבי'ן איז דרך ארץ געווען א יסוד, דער רבי האט געזאגט אז די קיסרין און קעניגן וואלטן געשיקט זייערע קינדער לערנען ביי מיר, ווען זיי ווייסן ווען וואס פאר א דרך ארץ מען לערנט דא אויס.

#177 - די דרך ארץ וואס איך לערן מיט מיינע תלמידים
דרך ארץ, היכל הקודש

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת עקב, י"ח מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


צו מיין טייערער ... נרו יאיר


נעכטן בין איך געווען אין קרית יואל ביי די חתונה פון דיין ניס, א תלמידה פון בית פיגא, אויך דער חתן האט געלערנט אין ישיבה. איך האב דארט געטראפן דיין טאטע, הרב הגאון ר' ... שליט"א, ער האט זיך נישט אויפגעהערט צו באדאנקען פאר אלע קינדער און אייניקלעך וואס לערנען אין היכל הקודש. ער האט מיר געזאגט אפאר מאל מיט טרערן אין די אויגן ווי דאנקבאר ער איז ווען ער זעט די יראת שמים און די געפיל און איידלקייט וואס די אייניקלעך האבן באקומען דא אין די מוסדות, עס האט מיר דערמאנט די שיחה פון רבי'ן, וואס ער האט געזאגט: "וואלטן די קיסרין און קעניגן געוואוסט וואס פאר א דרך ארץ איך לערן מיט מיינע תלמידים וואלטן זיי געשיקט זייערע קינדער לערנען ביי מיר".


נאר וואס דען? דער סמ"ך מ"ם האט שוין זיינע שלוחים וואס מאכן א שלעכטע נאמען, רעדן לשון הרע און זענען גורם צו פארשמירן דעם צדיק'ס נאמען, און דאס איז גורם אזויפיל מחלוקת ושפיכות דמים, און דאס איז דער גלות, אז דער צדיק איז פארשעמט, "הַשֹּׁפְכִים בְּקִרְבָּהּ דַּם צַדִּיקִים" (איכה ד, יג).


ווי זאגט מוהרנ"ת אין די בריוו, אשרינו אז מיר זענען נישט קיין מתנגדים אויפן צדיק אמת.

#176 - אלעס וואס דער אייבערשטער טוט איז גוט
התחזקות, דרך ארץ, בית המדרש, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת ואתחנן, י"ג מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


קום אין שול דאווענען די דריי תפילות, קום אין שול מיט דרך ארץ, קום אנגעטון מיט א הוט און רעקל. דער שול איז די הויז פונעם אייבערשטן, און אז עס גייט אריבער אויף דיר וואס גייט אריבער - זאלסטו נאך ווייטער קומען אין שול, ווייל דער הייליגער רבי האט געזאגט פאר רבי נתן (חיי מוהר"ן, סימן תקנה): "דו ווייסט וועם דער אייבערשטער האט ליב? דער אייבערשטער האט ליב א געפרעגלטן איד"; א מענטש וואס עס גייט אריבער אויף אים ביטערע שווערע נסיונות און ער דערהאלט זיך, ער קומט ווייטער אין שול דאווענען און לערנט ווייטער די הייליגע תורה - אים האט דער אייבערשטער ליב.


דראפע זיך און דערהאלט זיך, און אז עס איז דיר גאר ביטער - זאלסטו זיך דערהאטלן, דער הייליגער רבי זאגט: "דער עיקר איז זיך דערהאלטן", דאס איז די שענסטע זאך, ווייל דאס חשיבות פונעם מענטש זעט מען ווען עס גייט אריבער אויף אים שווערע ביטערע צרות און דאך דערהאלט ער זיך, ער האט נישט קיין קשיות און קיין תרעומות אויף די אמונה.


גיי א שפאציר און רעד זיך אויס דיין הארץ צום אייבערשטן. בעט אים ער זאל דיר העלפן און רחמנות האבן אויף דיר, און זיי זיך מבטל צום אייבערשטן. אזוי ווי דער רבי האט אמאל געזאגט פאר רבי נתן (שיחות הר"ן, סימן רעט): "אז עס איז גאר ביטער איז מען זיך אינגאנצן מבטל", און רבי נתן האט געפרעגט דעם רבי'ן: "אֵיךְ מְבַטְּלִין עַצְמוֹ", ווי אזוי איז מען זיך מבטל, וואס טוט מען ווען מען איז אין א שווערע מצב אין מען שפירט ווי מען פאלט אינגאצן אוועק? האט אים דער רבי געזאגט: "מען פארמאכט זיך די מויל און די אויגן – דאס איז ביטול", מען פרעגט נישט קיין קשיות.


צדיקים האבן געזאגט אויפן פסוק (תהלים עט, י): "לָמָּה יֹאמְרוּ הַגּוֹיִם", א גוי זאגט "לָמָּה – פארוואס?" אבער א איד זאגט: "אלעס וואס דער אייבערשטער טוט האט א חשבון", מען פארמאכט זיך דאס מויל און מען פרעגט נישט: "פארוואס?" "פאר ווען?" ווייל מען ווייסט אז אלעס וואס דער אייבערשטער טוט איז גוט, מען פארמאכט די אויגן און מען וויל גארנישט פארשטיין, מען גלייבט אז אלעס איז לטובה.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות ס:): "לְעוֹלָם יְּהֵא אָדָם רָגִיל לּוֹמַר", א מענטש זאל זיך צוגעוואוינען צו זאגן שטענדיג: "כָּל דְּעָבִיד רַחְמָנָא לְטַב עָבִיד", אלעס וואס דער אייבערשטער טוט איז גוט; ווען א מענטש נעמט דאס אריין אין זיך, ער לעבט מיט אמונה אינעם אייבערשטן אז אלעס וואס גייט אריבער אויף אים קומט פונעם אייבערשטן און דאס איז נאר פאר זיין אייביגע טובה, דאן לעבט ער שוין יעצט אין 'גן עדן'. אזא איינער טראכט נישט פון אוועק פאלן אדער אנדערע שלעכטע מחשבות פון זיך נעמען דאס לעבן רחמנא לצלן, אזא איינער ווען עס גייט אריבער אויף אים א שווערע צייט ווערט ער נענטער און נענטער צום אייבערשטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#175 - די שול זאל זיך פירן נארמאל
דרך ארץ, בית המדרש, גבאי

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת פנחס, מברכין אב, כ"ב תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


טייערער ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש היכל הקודש קרית ברסלב, רחוב ירושלים


זע עס זאל זיין דרך ארץ אין שול, די שול זאל נישט זיין א פלעי גראונד און א פלעי גרופ, מען זאל נישט אריינברענגען אין שול קיין קערידזשעס און בייקס.


עס איז זייער שיין אז אינגעלייט ווילן העלפן אין שטוב, זיי נעמען ארויס די פיצלעך קינדער, זיי בעבי-סיטן; זייער שיין, זייער וואויל, אבער נישט אין שול. די שול איז נישט קיין פלאץ פאר דעם, אויך זאלסטו זען אז די מתפללים זאלן קומען אנגעטון מיט דרך ארץ ווי עס פאסט פאר א שול, לאז נישט קומען מיט קלות ראש, א שול איז נישט קיין מקוה, און נישט קיין פארוויילונגס ארט.


פארשטייט זיך זאלסט רעדן שיין און איידל, אבער עס מוז זיין דרך ארץ, עס מוז זיין א פנים פון א שול. ענקער שול איז אויף רחוב ירושלים, זאלסטו זיך לערנען פון די גבאים אין ירושלים, ווי זיי פירן א הערליכע שול מיט אזויפיל ליבשאפט און די זעלבע צייט שטארק אין א פארעם.


איך האב באקומען א בריוו פון א אינגערמאן מלא טענות, היתכן מען האט אים געזאגט יום טוב שבועות ביינאכט אין ירושלים שול אז ער קען נישט קומען מיט א ווייסע קאפל (מען רעדט נישט פון די וואס גייען קאפטענעס מיט ווייסע קאפלעך), ער טענה'עט, היתכן, ער האט זיך געוואלט שפירן דערהויבן, האט ער זיך אנגעטון א ווייסע קאפל און דער גבאי זאגט אים: "ר' איד, היינט איז נישט פורים, אדער טו אן א שווארצע קאפל, אדער גיי צו די עכטע פליטעס"; דער בריוו האט מיך אזוי פרייליך געמאכט, צו זען אז ענדליך האבן מיר א שול וואו די גבאים פארשטייען וואס איך וויל און וואס מוהרא"ש האט געוואלט, עס זאל זיין מיט דרך ארץ, און נישט משונה קרן.


הענג אויף די בריוו ביי ענק אין שול, און שטיי שטארק מיט געפיל און זיכערקייט אז די שול זאל זיין נארמאלע ד' אמות.

#174 - פיר זיך אויף נארמאל
דרך ארץ, רייכערן

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת פנחס, י"ח תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך וויל דיר בעטן זאלסט זיך פירן נארמאל דא ביי אונז אין די קהלה. היינט האב איך געזען אין מקוה ווי דו וועיפסט נאכן זיך אויסטון וכו' מיט דיין לעקטעריק צוגארעטל. איך וויל דיר בעטן, פיר זיך אויף נארמאל.


איך טראכט צו מיר, דאס דארף איך אויך זאגן? איך האב דיר שוין געשריבן זאלסט נישט רייכערן אינדרויסן פון שול, לדעתי איז עס א שטיקל חוצפה, שטיין און רייכערן ביים אריינגאנג פון שול, א שול וואס טראגט דעם רבינ'ס נאמען. שפעטער האב איך געזען ווי דו רייכערסט אין שול ביים דאווענען די לעקטעריק צוגארעטל, איך האב דיר געבעטן נישט רייכערן אין שול, עס איז נישט קיין דרך ארץ, און יעצט האלט עס אין מקוה; פיר זיך אויף נארמאל ווי עס פאסט פאר א תלמיד היכל הקודש.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#173 - די שול זאל בלייבן מיט א פנים פון א שול
דרך ארץ, שטעטל, בית המדרש, גבאי

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת פנחס, י"ח תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש לקוטי מוהר"ן


איך האב זייער הנאה געהאט צו דאווענען נעכטן מנחה מעריב ביי ענק אין שול און זיין ביים אויספאסטן. די שול ביי ענק אין ווילידזש דערמאנט מיר די אנהויב פון די שטעטל, קליין און שיין, אלע טעמים.


איין זאך וויל איך דיר בעטן, זאלסט בעטן די מתפללים זאלן קומען אין שול מיט הוט און רעקל, מען רעדט נישט דא פון פרעמדע, מען רעדט דא פון אונזערע חברים, תלמידי היכל הקודש, זאלן קומען אין שול מיט דרך ארץ, אנגעטון ווי עס פאסט. דו אלס גבאי מעגסט זאגן, די גבאים דארפן זען אז די שול זאל בלייבן מיט א פנים פון א שול, עס איז דאך פארט נישט א שוויץ באד.


בנוגע די עירוב וכו'; איך וועל רעדן מיט ... מען זאל אנהויבן מאכן די עירוב ארום ענקער געגנט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#172 - פארלאנג פון דיינע קינדער דרך ארץ
חינוך הילדים, התחזקות, דרך ארץ, מניעות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת בלק, י"ג תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


פארלאנג פון דיינע קינדער דרך ארץ, פארלאנג פון דיינע קינדער זיי זאלן רעדן מיט דרך ארץ צו עלטערע; נישט נאר אלטע מענטשן, נאר אלע וואס זענען עלטער פון זיי. און ווען זיי קומען אהיים פון חדר, פון סקול - פרעג זיי: "ווי אזוי איז געווען ענקער טאג? ווער זענען דיינע חברים?" פרעג זיי אויב זיי זענען געווען וואויל און דרך ארץ'דיג, אז מען לערנט אויס די קינדער דרך ארץ - שניידט מען שפעטער שיינע נחת.


בנוגע דיינע מניעות וכו'; וויסן זאלסטו, ווי מער מניעות מען גייט אריבער ביים קומען צום צדיק - אלץ מער קדושה וטהרה איז מען זוכה צו באקומען. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קפה): "כָּל מִי שֶׁיֵּשׁ לוֹ יְגִיעוֹת וְטִרְחוֹת יוֹתֵר בִּתְחִלַּת הַהִתְקָרְבוּת לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", דער וואס האט מער שוועריקייטן ווען ער ווערט מקורב צום צדיק, "כְּגוֹן מֵאָבִיו", זיין טאטע קריגט אויף אים, "וְאִשְׁתּוֹ", אדער זיין אייגענע ווייב שפעט פון אים, "וְחוֹתְנוֹ", די שווער שטערט אים, "אוֹ מִשְּׁאָר בְּנֵי אָדָם שֶׁמּוֹנְעִים וּמְעַכְּבִים אוֹתוֹ מְאֹד", אדער שוועריקייטן פון אנדערע מענטשן וואס שטערן אים און לאזן אים נישט דינען דעם אייבערשטן, "וּמְנִיעוֹת מֵחֲמַת מָמוֹן", אדער דער וואס האט שוועריקייטן ווייל ער האט נישט קיין געלט, "וּשְׁאָרֵי מְנִיעוֹת וְעִכּוּבִים וּבִלְבּוּלִים שֶׁמִּשְׁתַּטְּחִים לְפָנָיו וּמוֹנְעִים אוֹתוֹ מְאֹד", אדער אנדערע שוועריקייטן וואס קומט אונטער שטענדיג, "וְהוּא צָרִיךְ לְהִתְיַגֵּעַ וְלִטְרֹחַ מְאֹד לְשַׁבְּרָם", ער מוטשעט זיך זייער צו קענען ווייטער דינען דעם אייבערשטן, זיין ביים צדיק; עס איז אים זייער שווער ביז ער צעברעכט די אלע מניעות, "כָּל אֵלּוּ הַיְגִיעוֹת וְהַטְּרָחוֹת שֶׁיֵּשׁ לוֹ בִּתְחִלַּת הַהִתְקָרְבוּת הֵם טוֹבָה גְּדוֹלָה לְהָאָדָם", דאס אלעס איז א גרויסע טובה פארן מענטש, "כִּי עַל יְדֵי זֶה זוֹכֶה אַחַר כָּךְ לְקַבֵּל הַרְבֵּה קְדֻשָּׁה וְטָהֳרָה", ווייל דורך די שוועריקייטן איז מען זוכה צו מקבל זיין קדושה וטהרה, "כִּי עַל יְדֵי הַיְגִיעוֹת שֶׁבַּתְּחִלָּה נַעֲשֶׂה הַכְּלִי", ווייל פון די שוועריקייטן ווערן כלים צו קענען מקבל זיין פון צדיק אסאך קדושה און אסאך טהרה, "וְכָל מַה שֶּׁיֵּשׁ לוֹ יוֹתֵר יְגִיעוֹת וְטִרְחוֹת וְכוּ' יֵשׁ לוֹ כְּלִי גָּדוֹל בְּיוֹתֵר לְקַבֵּל אַחַר כָּךְ בְּתוֹכוֹ שֶׁפַע קְדֻשָּׁה וְטָהֳרָה לְהִתְקָרֵב לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", ווי מער מניעות, ווי מער מחלוקת און ווי מער שוועריקייטן עס איז געווען און מען האט זיך דערהאלטן - האט מען געמאכט גרעסערע כלים צו קענען מקבל זיין הייליגקייט און ריינקייט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#171 - בלייב מיט דיין ווייב ראש השנה
דרך ארץ, אומאן, ראש השנה, בית המדרש, שמחות, מנין

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת בלק, י"ד תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר


די יאר ווען דו ווארטסט א שמחה אויף ראש השנה – זאלסטו בלייבן מיט דיין ווייב. דארפסט פארשטיין, דיין ווייב איז זייער באזארגט און נישט רואיג, זי דארף דיך האבן מיט איר, זאלסטו בלייבן מיט איר. זאלסט זיך מקשר זיין מיטן רבי'ן, ווייל דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן נא): "גם בתמימות אסור להיות שוטה", א נאר טאר מען נישט זיין, מען דארף וויסן אז יעדע זאך האט איר צייט.


זיי שטארק אין דאווענען די דריי תפילות מיט מנין. קום אין שול מיט הוט און רעקל מיט דרך ארץ, אויך מיט שיך, נישט מיט סליפערס, אויך זיי שטארק מיט לערנען יעדן טאג גמרא.

#170 - א משונה זאל נישט קומען ביי אונז אין שול
דרך ארץ, בית המדרש, היכל הקודש, גבאי

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת חקת, ג' תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער...


איך האב געהערט וואס האט פאסירט דעם שבת ביי ענק אין שול, ווי ער איז ארום געלאפן מיט א מעסער און געשריגן אז ער איז משיח, השם ישמרינו.


זאג אים אז ער זאל מער נישט קומען ביי אונז אין שול. מוהרא"ש זאגט: "משונה קרן חצי נזק", איינער וואס פירט זיך אויף משונה, אנדערש, חצי נזק, איז שוין א שאדן, מיר האבן שוין גענוג מחלוקת אויף אונז, מיר האבן אזויפיל מחלוקת און לשון הרע, וואס פעלט אויס איינער וואס שרייט און שעלט.


שטארק זיך מיט דיין הייליגע ארבעט, זיין א גבאי איז א גרויסע זאך, און א גבאי פארן הייליגן רבי'ן איז גאר א גרויסע זכות; זאלסטו זיך זייער שטארקן מיט דיין ארבעט, און דאס וועט דיר בלייבן לנצח נצחים.

#169 - בזכות די ווייבער שול וועט משיח קומען
דרך ארץ, בית המדרש, תפילות פון פרויען

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת חקת, ג' תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איר שרייבט כסדר בריוו, וואס קענט איר העלפן אין שטעטל? וויל איך אייך פרעגן, היות האט מען געבויט דעם נייעם שול מיט די נייע ווייבער שול, אפשר ווילט איר העלפן מיט אויסלערנען די מיידלעך מיט די יונגע ווייבלעך וואס קומען אין שול, זיי זאלן וויסן אז אין שול רעדט מען נישט, און אויב חס ושלום מען רעדט, ווערט פארשטאפט די אויערן, מען איז גורם אז די תפילות זאלן נישט ארויפגיין.


איך שפיר אז די ווייבער שול ביי אונז אין די קהילה דארף א תיקון, עס איז נישט ווי עס דארף צו זיין, און איך וויל נישט צוקומען צו דעם צו דארפן פארשפארן די ווייבער שול.


איז אפשר קענט איר העלפן מיט דעם, רעדן צו די מיידלעך און ווייבלעך זיי זאלן קומען מיט דרך ארץ.


מיר האבן יעצט געמאכט צוויי באזונדערע שטיבער, איין שטוב אזוי ווי א פאליש, פאר די וואס קומען נישט דאווענען, נאר קומען זיך אויסלופטערן, און די אינעווייניגסטע צימער (גאלערי) – נאר פאר די וואס ווילן זיך אויסגיסן דאס הארץ, בעטן פאר די דורות און פאר כלל ישראל.


הלוואי ווען מיר וועלן קענען זאגן אז מיר האבן א ווייבער שול וואס דער רבי האט געזאגט, אז בזכות די ווייבער שול וועט משיח קומען, א ווייבער שול וואו מען קומט נאר פאר תפילה, פאר זיך אויסוויינען צום אייבערשטן.

#168 - יעדער וויל האבן א זכות אין די מצוה פון שרייבן א ספר תורה
סגולות, דרך ארץ, בית המדרש, ספר תורה

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת במדבר, ב' סיון, מ"ו לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר


א שאד אז דו האסט אויפגעהערט צאמנעמען פון אנשי שלומינו זכותים פאר די ספר תורה וואס מיר האבן אנגעהויבן שרייבן פאר אומאן ראש השנה לזכות דעם רבי'ן. עס זענען דא פרישע מקורבים, אויך פרישע אינגעלייטלעך וואס ווילן האבן א זכות אין די מצוה פון שרייבן א ספר תורה, און אליין וועלן זיי לכאורה נישט אנקומען צו שרייבן א ספר תורה, און ווי קענען זיי טון די מצוה פון כתיבת ספר תורה? נאר אז מען שרייבט א גאנצע עולם, קען יעדער איינער האבן די זכותים און די סגולות וואס מען איז זוכה.


בעט יעדן איינעם פון אנשי שלומינו, סיי די בחורים, סיי די אינגעלייט, ווער עס וויל האבן א חלק אין די מצוה פון שרייבן א ספר תורה פארן הייליגן רבי'ן. מען וועט ליינען אין דעם אין אומאן ביים רבינ'ס ראש השנה, און אויך א גאנץ יאר ביי אונז אין שול אין שטעטל. אויך איז דאס א סגולה פאר עשירות. דער רבי זאגט (ספר המדות אות ממון, סימן לו): "לִכְתֹּב סֵפֶר תּוֹרָה מְסֻגָּל לְפַרְנָסָה", שרייבן א ספר תורה איז מסוגל פאר עשירות.


אויך זאלסטו קומען אין שול צו שחרית מנחה מעריב מיט הוט און רעקל. אפילו ביי שחרית וואס מען טוט אן די טלית, קען מען טראכטן 'וואס פעלט אויס צו קומען אין שול מיט א גאנצע שלעפ, מיט א הוט און רעקל?' מאך עס נישט אזוי שווער, עס וועגט נישט אזוי שווער, די גרויסע טעלעפאן - דאס איז וואס וועגט שווער, אין שול קום מיט דרך ארץ און יראת שמים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#167 - דיין אויפפירונג זאל זיין הפצה
הפצה, דרך ארץ, שווער און שוויגער

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת נשא, ח' סיון, אסרו חג, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


... נרו יאיר


איך וויל דיך מחזק זיין דו זאלסט אנהויבן טון הפצה, אויסער דאס אויסטיילן די ספרים; דאס הייסט, אויסער דעם וואס דו טיילסט ספרים און קונטרסים וואס מוהרא"ש האט געשריבן - זאלסטו אליינס זיין א מפיץ, דיין אויפפירונג זאל זיין הפצה, אלע זאלן זאגן 'מיר ווילן אויך אונזערע קינדער זאלן זיין ברסלב'ע', אז מען פירט זיך אויף איידל מיט דרך ארץ, מען איז מכבד עלטערע, מען איז מכבד די בית המדרש, מען איז מכבד עלטערן - דאס איז די גרעסטע הפצה.


ווען דו גייסט צו דיין טאטע מאמע און אויך צו דיין שווער און שוויגער - זאלסטו זיך אויפפירן מיט די גרעסטע מאס דרך ארץ. דו זאלסט האלטן דיין מויל פארמאכט, נישט רעדן און נישט איינטיילן ווי זיי זאלן פירן זייער שטוב, איין זאך זאלסטו טון, זיך נאר באדאנקען און נאר כבוד געבן, אזוי וועלן אלע זאגן: "אשרי רבו שלמדו תורה", וואויל איז דיין רבי וואס האט דיך געלערנט תורה, עס וועט ווערן באליבט דעם אייבערשטן ביי יעדן איינעם.


דיין שווער שרייבט מיר אז ער וויל זיך מיט דיר נישט קריגן, ער זאגט דיר גארנישט, אבער עס איז אים זייער שווער. דו האסט איבער גענומען די שטוב, דו זיצט ביים טיש, דו מאכסט חוזק פון יעדן ערליכער איד, דו ביסט מבטל יעדן איינעם, נאר היכל הקודש איז כשר, און ווען ער רעדט פון ערליכע אידן מאכסטו ליצנות; דאס האסטו נישט געלערנט ביי מיר, און דאס איז נישט קיין הפצה, דאס איז גורם מען זאל זיך דערווייטערן פון הייליגן רבי'ן. אויב דו ווילסט מקרב זיין דיין משפחה זאלסטו זיך פירן מיט דרך ארץ, וועלן אלע קומען צום רבי'ן פון זיך אליין, אזוי ווי דער רבי האט געזאגט: "ווען קסרים און קעניגן וואלטן געוואוסט וואס פאר א דרך ארץ איך לערן מיט מיינע תלמידים, וואלטן זיי געשיקט זייערע קינדער לערנען ביי מיר".


פון יעצט ווען דו גייסט צו דיין שווער אדער טאטע - זאלסטו זיצן ביים טיש מיט דרך ארץ. זיי קיינעם נישט מבטל, זאלסט זיך נאר באדאנקען, וועסטו אלע מקרב זיין. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא פו.) אויפן פסוק (דברים ו, ה): "'וְאָהַבְתָּ אֵת ה' אֱלֹקֶיךָ', שֶׁיְּהֵא שֵּׁם שָׁמַיִם מִתְאַהֵב עַל יָדְךָ", א מענטש דארף זען אז דורך אים זאלן מענטשן ליב האבן דעם אייבערשטן; ווען א מענטש לערנט די הייליגע תורה און ער איז משמש תלמידי חכמים, אויב פירט ער זיך אויף מיט דרך ארץ, וואס זאגן מענטשן? "אַשְׁרֵי אָבִיו, אַשְׁרֵי רַבּוֹ, שֶׁלִּמְּדוֹ תּוֹרָה", וואויל זענען זיינע עלטערן און וואויל איז פאר זיינע רבי'ס וואס האבן אים געלערנט תורה. ווידער פארקערט, ווען מען זעט א מענטש וואס לערנט נישט, זאגט מען: "אוֹי לָהֶם לַבְּרִיוֹת שֶׁלֹא לָמְדוּ תּוֹרָה", וויי איז פאר די מענטשן וואס לערנען נישט קיין תורה; קוק ווי שיין דער מענטש וואס לערנט תורה פירט זיך אויף, אויף אים איז געזאגט געווארן דער פסוק (ישעיה מט, ג): "וַיֹּאמֶר לִי עַבְדִּי אָתָּה, יִשְׂרָאֵל אֲשֶׁר בְּךָ אֶתְפָּאָר", דער אייבערשטער זאגט: "איך בארים זיך מיט דיר", אבער דער וואס פירט זיך נישט אויף מיט דרך ארץ, וואס זאגן מענטשן? "אוֹי לוֹ לִפְלוֹנִי שֶׁלָמַד תּוֹרָה, אוֹי לוֹ לְאָבִיו וּלְרַבּוֹ שֶׁלִּמְּדוֹ תּוֹרָה", וויי פאר אים און וויי פאר זיינע עלטערן און רבי'ס וואס האבן אים געלערנט וכו'; עיין שם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#166 - דער יצר הרע ברענט אין מיר
תפילות אויף אידיש, דרך ארץ, בית המדרש, שמירת עינים

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת נשא, ט' סיון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


עס ברענט א פייער אויפן גאס, עס איז אזוי געפערליך, מען קען נישט גיין אין גאס פון די גרויסע פריצות, מען דארף רחמי שמים נישט אראפצופאלן. דער הייליגער רבי פון סאטמער זכותו יגן עלינו האט געזאגט: "היינט אז מען גייט אין שול דארף מען רחמי שמים אז מען זאל אהיים קומען די זעלבע איד, נישט שוואכער, פון די גרויסע נסיונות".


מען דארף שרייען צום אייבערשטן: "הייליגער באשעפער העלף מיך, ראטעווע מיך, איך זאל קענען היטן מיינע אויגן, האבן ריינע אויגן, לויטערע אויגן, הייליגע אויגן, הייליגער באשעפער איך האב נישט די כוחות פאר דעם, איך האב אזא פייער, דער יצר הרע ברענט אין מיר, איך שפיר ווי איך האב נישט קיין בחירה, ראטעווע מיך"; אזוי זאלסטו שרייען טאג טעגליך צום אייבערשטן.


אויך זאלסטו דאווענען מיט מנין, קום אין שול און זיי מקפיד אויף מנין. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות ז ע"ב; תענית ח ע"א), ווען מען דאווענט מיט מנין נעמט דער אייבערשטער אן די תפילות ווי אזוי מען זאל נאר דאווענען. קום אין שול מיט דרך ארץ, קום אין שול אנגעטון מיט הוט און רעקל, און רעד נישט אין שול.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#165 - נעמט זיך פאר זיך צו באדאנקען פאר אלעמען
חיזוק פאר מיידלעך, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת אחרי קדושים, י' אייר, כ"ה לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא


איך האב ערהאלטן פון אייערע טיטשערס אז איר זענט זייער זייער וואויל, סיי אין דרך ארץ, סיי מיט גוטע מידות, איך בין זייער פרייליך צו הערן די שיינע גרוס, און איך קען קוים ווארטן צו טרעפן אייערע עלטערן און זיי איבער געבן די גוטע גרוס, זיי מחי' זיין.


ביים רבי'ן איז געווען זייער שטארק און וויכטיג מען זאל זיך פירן מיט "דרך ארץ". דער רבי האט געזאגט: "ווען קעניגן וואלטן געוואוסט וואס פאר א דרך ארץ איך לערן אויס פאר מיינע תלמידים, וואלטן זיי געשיקט זייערע קינדער צו מיר איך זאל זיי אויסלערנען דרך ארץ"; אז א מיידל פירט זיך אויף מיט דרך ארץ אין שטוב צו די עלטערן און אין שולע צו די טיטשערס - איז זי א ריכטיגע תלמידה פון בית פיגא און דאס הייסט א תלמידה פון היכל הקודש.


נעמט זיך פאר זיך צו באדאנקען פאר אלעמען. ווען די אידישע טיטשער ענדיגט לערנען מיט ענק - זאלט איר צוגיין איידעלערהייט און זאגן שכוח, ווען די ענגליש טיטשער ענדיגט לערנען - זאלט איר זיך באדאנקען פאר איר און זאגן שכוח, ווען די נייען טיטשער ענדיגט מיט ענק לערנען ווי אזוי צו נייען - זאלט איר זיך באדאנקען, און אזוי אויך ווען איר גייט אריבער די מנהלת - זאלט איר אלץ זאגן שכוח פאר אלעס, אויך ווען איר דארפט עפעס פון אפיס, איר זעט די סעקריטעריס - זאלט איר זיי שטענדיג באדאנקען.


אויך אין שטוב זאלט איר זאגן פאר טאטע מאמע: "שכוח פאר אלעס", אז איר וועט זיך אזוי צוגעוואוינען - וועט איר אויך האבן הכרת הטוב פארן אייבערשטן. ווייל נאר דער וואס האט הכרת הטוב פאר דער וואס טוט א טובה, דער געדענקט צו דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן. ביי פרעה, דער קעניג פון מצרים שטייט – "אֲשֶׁר לֹא יָדַע אֶת יוֹסֵף" (שמות א, ח), ער האט זיך געמאכט ווי ער ווייסט נישט ווער יוסף הצדיק איז, ווער עס האט אים געראטעוועט, אים מיט זיין לאנד, און שפעטער שטייט (שם ה, ב): "לֹא יָדַעְתִּי אֶת ה'", איך ווייס נישט פונעם אייבערשטן; ווייל נאר דער וואס באדאנקט זיך - דער געדענקט פונעם אייבערשטן.


ווייזט דעם בריוו פאר אייערע חבר'טעס, אלע זאלן זיך אזוי פירן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#164 - מאכן באזונדערע פראגראמען פאר זומער אויף דרך ארץ
חינוך הילדים, מוסדות, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת שמיני, אסרו חג פסח, כ"ג ניסן, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי', מנהלת בית פיגא קרית ברסלב


יעצט נאך פסח דארף מען זייער מחזק זיין די לערערינס זאלן ווייטער אנגיין מיט חשק, וויבאלד די נאטור ביי קינדער איז, ווען עס קומט די זומער - איז מען מער פארשפילט וכו', און די טיטשערס ווערן אנטוישט ווען זיי האבן אזוי שווער געארבעט במשך די ווינטער און זיי מיינען אז זייער ארבעט איז אומזיסט, דארף מען זיי מוטיגן און אויפפרישן זיי זאלן וויסן אז זייער ארבעט איז נצחיות, ווייל ווען מען לערנט מיט קינדער תורה, יראת שמים און מידות טובות - טוט דאס אויף און מען זעט שפעטער די פירות.


אויך דארף מען מחזק זיין די קינדער זיך צו פירן מיט דרך ארץ, עס איז וויכטיג צו מאכן באזונדערע פראגראמען פאר זומער אויף דרך ארץ, אז די קינדער וואס פירן זיך מיט דרך ארץ וועלן באלוינט ווערן.


איך בין מתפלל צום אייבערשטן איר זאלט מצליח זיין, איר זאלט האבן כח און סיעתא דשמיא מיט יעדע איינציגסטע תלמידה, אלע זאלן אויסוואקסן ערליך, אלע זאלן אויפשטעלן ערליכע שטיבער פארן אייבערשטן.

#163 - נישט אוועקמאכן די מחנכים אין די אויגן פון די קינדער
חינוך הילדים, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת יתרו, י"ב שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


לערן אויס דיינע קינדער זיי זאלן האבן דרך ארץ פאר זייערע מלמדים און טיטשערס, און אפילו ווען עס מאכט זיך (עס זאל זיך נישט מאכן) אז דיין קינד דערציילט זאכן וואס מען האט געטון מיט אים, וואס לדעתך טויג עס נישט - זאלסטו זיי נישט חרוב מאכן בידים, נאר זיי זאגן: "טאטי וועט רעדן מיטן מלמד און מיטן מנהל", אבער דו מוזט האבן דרך ארץ פארן מלמד און פאר די טיטשער, ווייל חס ושלום אויב דו וועסט זיך ארויסכאפן אפילו איין ווארט פון זלזול - האסטו אוועק גענומען די חינוך פון די גאנצע יאר פון דיין קינד, און אויב דו וועסט חס ושלום זאגן א ווארט קעגן זיין מנהל, אדער חדר - האסטו גורם געווען אז דאס קינד וועט נישט קענען מער מקבל זיין די אלע יארן וואס ער לערנט אין חדר און אין סקול.


איך האב אויך ברוך השם א שטוב מיט קינדער, און איך האב אויך גענוג און נאך מעשיות וואס מיינע קינדער זענען אהיים געקומען און געזאגט אז מען האט זיי בא'עוולה'ט וכו', וואס האב איך זיי געזאגט? "איך וועל רעדן מיט דיין רבי, איך וועל רעדן מיט דיין טיטשער, אבער איך וויל דו זאלסט האבן דרך ארץ פאר דיין רבי און פאר דיין טיטשער", און שטילערהייט האב איך גערעדט מיטן מנהל אדער מנהלת אדער מיטן מלמד אליין, און זיך נאכגעפרעגט וואס גייט פאר, און זיי געזאגט ווי שטארק איך בין זיי מעריך, ווי איך שעץ זייער שווערע ארבעט, און אפשר זאל מען מאכן אזוי, אדער אזי, אבער קיינמאל נישט געלאכט אדער אוועק געמאכט דעם מלמד אדער טיטשער פאר מיינע קינדער.


האסט נישט קיין אנונג וואס מיינט זיין א מלמד און זיין א טיטשער, האסט נישט קיין אנונג די שווערע ארבעט, און די קינדער וואס קומען פון די שטיבער וואס זענען נישט פארזיכטיג, ווען א קינד זאגט מיין רבי האט מיך נישט ליב מיין טיטשער האט מיך נישט ליב, און אז די עלטערן רעדן דברי זלזול און די קינדער קומען מיט א חוצפה און מאכן א געשפעט פאר די אנדערע קינדער - איז דאס א חורבן לדורות.


גיי א שפאציר מיטן אייבערשטן, און בעט אים: "הייליגער באשעפער העלף מיר איך זאל האבן ערליכע הייליגע דורות, העלף מיר מיינע קינדער זאלן זיין ערליכע אידן, זיי זאלן לעבן מיט אמונה, מיט אמונת חכמים, זיי זאלן לערנען און דאווענען און טון מצוות", רעכן אויס יעדן קינד און יעדן אייניקל יעדן איינציגסטן טאג, תפילה איז די יסוד פאר גוטע קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#162 - די שולע דארף זיין אוועקגעשטעלט ריכטיג
דרך ארץ, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת שמות, י"ג טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית יואל


איך וויל דיר בעטן אויב דו קענסט מיר העלפן מיט די "בית פיגא" אין מאנרא. די טיטשערס דארפן דארט אסאך חיזוק, מען דארף דארט מסדר זיין די דרך ארץ און צוגאנג.


איך האב נישט קיין אינטערעס צו האבן נאך א סקול כאילו בית פיגא; אדער שטעלט מען די שולע צוריק ווי עס דארף צו זיין, אדער דארף מען דאס פארמאכן ווי שנעלער.


איך וויל הערן פון דיר אויב דו קענסט מיר העלפן מיט דעם.

#161 - עס טוט מיר וויי אז מען פירט זיך נישט ווי עס דארף צו זיין
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, שידוכים, דרך ארץ, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ויחי, ח' טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


... תחי'


איך בעט נאכאמאל, סיי אייך און סיי אייערע חבר'טעס, מען זאל נישט רעדן קיין ניבול פה. איך הער אז מען רעדט ווייטער פון בחורים, מען רעדט ניבול פה; אויב מען וועט אזוי ווייטער ממשיך זיין - וועל איך פארמאכן ענקער קלאס, ענק וועלן מער גארנישט האבן מיט בית פיגא.


אויך איז די דרך ארץ זייער נישט גוט, ענק לאכן זיך אויס פון די געטרייע טיטשערס; עס טוט מיר זייער וויי.

#160 - נישט האבן התפעלות און חלישות הדעת פון דעם און יענעם
דרך ארץ, בית המדרש, היכל הקודש, חלישות הדעת

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ויחי, ז' טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


ביסט נישט גערעכט אז דו דערציילסט מיר נישט וואס טוט זיך ביי ענק אין שול; אז עס איז דא מיין נאמען אויפן טיר - דארפסטו מיר דערציילן יעדע זאך, און אויך ביסטו נישט גערעכט אז דו ביסט אוועק געגאנגען פון היכל הקודש צוליב די התנהגות פון אנשי שלומינו וכו'; האסט געמיינט אז אלע זענען מלאכים און יעצט זעסטו אז מען טשעפעט, מען פארשעמט.


עס טוט מיר זייער וויי אז מען האט מבזה געווען דעם איד דעם כהן, ביים דוכנ'ען האט מען אים ארויסגעטראגן זיינע שיך, און ווען ער איז געגאנגען זוכן זיינע שיך האט מען אים געזאגט אז עס ליגט אינדרויסן און אים אויסגעשפארט; איך שעם זיך אז מיין נאמען בנשיאות - שטייט אויפן טיר.


איך וויל זאלסט צוריק גיין דאווענען און מיר דערציילן אויב חס ושלום מען איז מבזה אדער מען טוט וויי איינער דעם צווייטן, אויך זאלסטו נישט האבן קיין התפעלות פון דעם אדער יענעם, און אויך נישט קיין חלישות הדעת פון דעם און יענעם. היכל הקודש איז נישט דער און נישט יענער, היכל הקודש איז די שכל און עצות פון צדיק. מען דארף זיין גרייט אויף חלישות הדעת, מוהרא"ש האט מיר דערציילט אויף רבי שמשון שווארץ זכרונו לברכה, א ברסלב'ער חסיד וואס האט געפירט א ברסלב'ער שטיבל אין אמעריקע, אין קרית יואל. ווען ער איז געקומען קיין ארץ ישראל צו דאווענען אין שול אין מאה שערים, זיין ביים קיבוץ ראש השנה, נאכן ערשטן טאג ראש השנה, איז ער מער נישט צוריק געגאנגען קיין ברסלב, ער האט געהאט אזא חלישות הדעת פון די התנהגות וואס דארט האט זיך אפגעטון, פון די עזות פנימ'ער, פון די לצים וכו', ער איז געגאנגען דאווענען אין תולדות אהרן. נאר נאכדעם וואס מוהרא"ש האט גערעדט מיט אים לאנגע שעות, אים מחזק געווען ער זאל נישט קוקן אויף קיינעם, ברסלב איז נישט דער און נישט יענער, ברסלב איז די ספרים פון רבי'ן - איז ער צוריק געקומען און געבויט א שיינע ברסלב'ע קהלה.


דאס זאג איך דיר אויך, עס איז נישט כדאי זאלסט אוועק גיין פון רבי'ן, און אז מען נוצט נישט דיינע מזונות פאר ספורי מעשיות - איז נישט, דאס זאל דיך נישט אוועק טראגן פון הייליגן רבי'ן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#159 - זיך אויפפירן שיין, נישט פאררעכטן אנדערע געשוויסטער
כיבוד אב ואם, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת וישב, ט"ז כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אז אייערע געשוויסטער פירן זיך נישט אויף מיט דרך ארץ צו אייער מאמע, ווען אייער מאמע גייט צו אייער שוועסטער אויף שבת און אירע קינדער פירן זיך נישט אויף מיט דרך ארץ און זי זאגט זיי ווי אזוי זיך צו פירן - קומט אייער שוועסטער צו לויפן און זאגט פאר ענקער מאמע: "מיש זיך נישט אריין, זאג נישט, טו נישט, טייל נישט איין"; איר פרעגט וואס איז ריכטיג צו טון.


ריכטיג איז איר זאלט מכבד זיין, איר זאלט רעדן שיין, ווייל אז איר וועט רעדן וועט מען אייך דאך נישט אויסהערן, איר האט זוכה געווען צו זיין ביים רבי'ן און באקומען פון רבי'ן א מאמע, איר האט באקומען פון רבי'ן א באגריף פון די טייערקייט פון א מאמע, אייערע געשוויסטער זענען נעבעך נאכנישט מקורב, זיי לעבן מיט די טעראפיסטן וואס העצן אן די יוגענט קעגן עלטערן, אויף דעם זאגן די הייליגע חכמים (יבמות סה:): "כשם שמצוה על אדם לומר דבר הנשמע", אזוי ווי עס איז א מצוה צו פאררעכטן און זאגן וואס איז ריכטיג ווען מען הערט אויס, "כך מצוה על אדם שלא לומר דבר שאינו נשמע", אזוי איז א מצוה נישט צו זאגן ווען מען ווייסט אז מען וועט נישט אננעמען.


איר זאלט שיין רעדן צו אייער מאמע, איר זאלט איר מכבד זיין, איר זאלט איר אויסהערן און אויסרעדן, דאס וועט אייך זיין א זכות פאר אייערע דורות, ווייל עס איז נישטא קיין גרעסערע מצוה פון די מצוה פון כיבוד אב ואם.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#158 - נישט שווער מאכן אויף די עלטערן וואס מוטשען זיך
כיבוד אב ואם, חיזוק פאר מיידלעך, דרך ארץ, געלט

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת חיי שרה, י"ט מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


ערשטנס וויל איך אייך זאגן אז איך האב זייער הנאה צו הערן די שיינע גריסן אויף אייך פון אייערע לערערינס, ווי שיין איר פירט זיך מיט דרך ארץ, און פון אייערע גוטע מידות, איר מאכט מיר א נחת רוח.


אייערע עלטערן גייען אריבער שווערע צייטן, זיי זענען זייער געדרוקט אין געלט, זאלט איר זיי נאר העלפן, און חס ושלום נישט גיסן אויל צום פייער, זיך אפרעדן וכו'. בעטס דעם אייבערשטן פאר אייערע עלטערן זיי זאלן האבן שפע, און זייט נישט ברוגז אויף זיי אז זיי קויפן אייך נישט קיין קליידער, זיי זענען זייער געדרוקט. זייט מכבד אייערע עלטערן, אין דעם זכות וועט איר זען אז דער אייבערשטער וועט מאכן גרויסע ניסים מיט ענק, עס וועט קומען גרויס שפע, מען וועט קענען קויפן קליידער פאר די קינדער, און מען וועט קענען קויפן עסן, עס וועט שוין נישט זיין הונגער.


בתנאי אז איר וועט נאר העלפן אייערע עלטערן און נישט ארויס ווייזן פאר זיי אז איר זענט צעבראכן פון די מצב וואס הערשט אין שטוב, נאר העלפן און זיך פירן מיט גרויס דרך ארץ.


איר דארפט זיך זייער שטארקן, און גלייבן אינעם אייבערשטן, אז דער אייבערשטער מאכט נישט קיין שלעכטס, און נאך אביסל וועט זיך אלעס איבערדרייען לטובה.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#157 - שרייען אויף קינדער פון פארלוירנקייט, העלפט נישט
מוסדות, דרך ארץ, הדרכות, חיזוק פאר מחנכים

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת וירא, י"א מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב


נעכטן איז געווען ביי מיר האברך ... נרו יאיר, ער איז געקומען רעדן צו מיר וועגן זיינע פריוואטע זאכן. בתוך הדברים האב איך אים געפרעגט אויב זיינע קינדער קומען אהיים פרייליך פון חדר, זאגט ער אז זיינע קינדער זענען זייער זייער פרייליך, נאר איין זאך, זיין קינד פון כיתה ... זאגט אז דער מלמד הערט נישט אויף שרייען: "דרך ארץ", "דרך ארץ", און אויך זיין זון פון כיתה ... זאגט אז דער מלמד דארף א גאנצן צייט שרייען: "דרך ארץ, דרך ארץ"; וויל איך דיר בעטן זאלסט מחזק זיין די מלמדים זיי זאלן וויסן וויפיל צו זאגן און וויפיל צו פארלאנגען, און אויב מען שרייט פון פארלוירנקייט העלפט נישט דאס שרייען, עס מאכט נאר ערגער.


אויך זאלסטו מיר מודיע זיין יעדע פרט ופרט וואס טוט זיך אין חדר; סיי פון די מלמדים און סיי פון די באס דרייווערס, פון די באס מלמדים און פון די מענידזשער; איך וויל זיין אין חדר, איך וויל וויסן יעדע פרט פון חדר, ווייל דאס איז ביי מיר וויכטיגער פון יעדע זאך.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#156 - לערנען מיט די קינדער דרך ארץ
דרך ארץ, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת לך לך, ו' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי', מנהלת בית פיגא, קרית ברסלב ליבערטי


עס איז געווען ביי אונז יום טוב אין שטעטל א גאסט א פרוי וואס איז שוין עלטער, זי האט שוין חתונה געמאכט די קינדער. איר מאן קומט מיר זאגן אז זי זאגט מען דארף אויסלערנען די מיידלעך זיי זאלן האבן דרך ארץ אין ווייבער שול פאר עלטערע פרויען, מיידלעך האבן איר געשטופט ביי די מחיצה.


ביטע לערנען מיט די קינדער דרך ארץ. די מיידלעך האבן בכלל נישט וואס צו קומען אין שול, שבת אינדערפרי איז די ווייבער שול אפן פאר פרויען וואס ווילן דאווענען, זיי ווילן זיך אויסבעטן ביים אייבערשטן, פועל'ן ישועות, די ווייבער שול איז נישט קיין פלאץ פאר מיידלעך זיך צו שטופן ביי די מחיצה וכו'.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#155 - ווער עס האט א שטארקע אמונה, דער האט אלעס
אמונה, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת נח, כ"ט תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


... תחי', תלמידת בית פיגא בני ברק


איך פריי זיך זייער צו הערן שיינע גריסן פון אייערע לערערינס, אז איר פירט זיך מיט דרך ארץ און מיט גוטע מידות.


וואס איר דארפט זאלט איר בעטן פונעם אייבערשטן, בעטס אים אין אייער שפראך, אויף אידיש; רעדט צו אים אזוי ווי מען רעדט צו א גוטע פריינד, בעטס אים אלעס וואס איר דארפט.


דער עיקר זאלט איר בעטן אויף א שטארקע אמונה, צו געדענקען אז קיינער קען נישט טון דעם מענטש - נישט קיין שלעכטס און נישט קיין גוטס, נאר דער אייבערשטער - ער טוט אלעס ער מאכט אלעס, אויף דעם זאלט איר דער עיקר בעטן, ווייל ווער עס האט א שטארקע אמונה - דער האט אלעס. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (נדרים מא.): "דְדָּא בֵּיהּ כּוּלָא בֵּיהּ", דער וואס האט דעת - דער האט אלעס, "דְּלֹא דָא בֵּיהּ מַה בֵּיהּ", דער וואס האט נישט קיין דעת - האט גארנישט; וואס איז דעת? אמונה; דער וואס ווייסט אז אלעס איז דער אייבערשטער, דער אייבערשטער האט באשאפן די וועלט, ער פירט די וועלט, ער האט אלעס געטון, ער טוט אלעס און וועט אלעס טון, נישטא גארנישט אויסער אים, אלעס איז נאר א פארשטעלאכץ פון אים - דאס איז דעת; אויב האט מען די פינטעלע דעת - האט מען שוין סיי ווי אלעס.


געבט א גרוס אייערע עלטערן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#154 - מען פארלאנגט דרך ארץ ווייל אזוי זאגט דער אייבערשטער
חינוך הילדים, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת נח, כ"ה תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


יישר כח פארן העלפן די מוסד.


זע עס זאל זיין דרך ארץ אויפן באס, סיי ווען דו דרייווסט די אינגלעך און סיי ווען דו דרייווסט די מיידלעך, און אז דיר פריוואט שטערט נישט די וועג ווי די קינדער רעדן צו דיר - ביסטו נאכאלץ מחויב צו זען עס זאל זיין דרך ארץ, מען פארלאנגט נישט דרך ארץ פאר די אייגענע אינטערעס, מען פארלאנגט פון די קינדער דרך ארץ ווייל אזוי זאגט דער אייבערשטער, מען דארף האבן דרך ארץ, און ווען איך הער ביי מיר אין שטוב ווי א קינד רעדט נישט מיט דרך ארץ צו מיר אדער צו מיין ווייב - פארלאנג איך דרך ארץ, נישט צוליב מיינע אייגענע חשבונות, נאר ווייל אזוי שטייט אין די תורה.


אויב איז דא קינדער וואס זענען זיך מתחצף - דארפסטו נאכאלץ דערציילן דעם מנהל און מנהלת אויב איז דא קינדער וואס רעדן נישט מיט דרך ארץ, ווייל ביים רבי'ן איז געווען דרך ארץ פון די הייליגסטע און וויכטיגסטע זאכן, און איך פארלאנג פון אלע איינגעשטעלטע נישט מותר זיין אויף דעם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.