בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#154 - מען פארלאנגט דרך ארץ ווייל אזוי זאגט דער אייבערשטער
חינוך הילדים, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת נח, כ"ה תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


יישר כח פארן העלפן די מוסד.


זע עס זאל זיין דרך ארץ אויפן באס, סיי ווען דו דרייווסט די אינגלעך און סיי ווען דו דרייווסט די מיידלעך, און אז דיר פריוואט שטערט נישט די וועג ווי די קינדער רעדן צו דיר - ביסטו נאכאלץ מחויב צו זען עס זאל זיין דרך ארץ, מען פארלאנגט נישט דרך ארץ פאר די אייגענע אינטערעס, מען פארלאנגט פון די קינדער דרך ארץ ווייל אזוי זאגט דער אייבערשטער, מען דארף האבן דרך ארץ, און ווען איך הער ביי מיר אין שטוב ווי א קינד רעדט נישט מיט דרך ארץ צו מיר אדער צו מיין ווייב - פארלאנג איך דרך ארץ, נישט צוליב מיינע אייגענע חשבונות, נאר ווייל אזוי שטייט אין די תורה.


אויב איז דא קינדער וואס זענען זיך מתחצף - דארפסטו נאכאלץ דערציילן דעם מנהל און מנהלת אויב איז דא קינדער וואס רעדן נישט מיט דרך ארץ, ווייל ביים רבי'ן איז געווען דרך ארץ פון די הייליגסטע און וויכטיגסטע זאכן, און איך פארלאנג פון אלע איינגעשטעלטע נישט מותר זיין אויף דעם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#153 - פארלערנען פשוטע זאכן, און עס זאל זיין דרך ארץ
דרך ארץ, בית המדרש, היכל הקודש, הדרכות, גבאי

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת כי תבוא לאומאן, ט"ו אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


עס איז א גרויסע זכות פארצולערנען אין בית המדרש ביים רבי'ן, סיי סיפורי מעשיות און סיי ביי שלש סעודות, מחזק זיין אנשי שלומינו; ווער נאך דארף אזויפיל חיזוק ווי ברסלב'ער חסידים, נאכדעם וואס דער רבי נעמט אראפ איין הסתרה, מען הויבט אן זען ווי ווייט מען איז, און וואס מען דארף אלץ פאררעכטן; דארף מען אסאך חיזוק.


ווען דו לערנסט פאר זאלסטו רעדן דברים פשוטים, לעובדא ולמעשה, נישט קיין תורות מיט קיין לומדות; קיינער איז נישט אינטערעסירט צו הערן ווי א גרויסער ידען אין רבינ'ס ספרים דו ביסט, און ווי א גרויסער תלמיד חכם דו ביסט. עס מאכט זייער נערוועז ווען דער בעל דרשן קוקט זיך פאר משלים מיט נמשלים און זוכט אפיר צו קראצן מאמרים און שיחות וואס נאר ער ווייסט און קיינער ווייסט נישט וכו', קיינער קומט נישט הערן ווי א גרויסער תלמיד חכם דו ביסט, מען קומט הערן פשוט'ע ווערטער, תמימות'דיגע ווערטער - וואס מען קען גלייך אנהויבן טון; ווי למשל, רעדן אפאר ווערטער צום אייבערשטן, זאגן א פרק משניות און רעדן שיין אין שטוב צו די ווייב; אנשי שלומינו קומען הערן חיזוק, די סארט דיבורים דארפן זיי.


אויף די איין זאך זאלסטו יא שטיין, אז בשעת דו רעדסט זאל מען נישט שמועסן. אויב מען שמועסט אויפן קול, מען לאכט - זאלסטו אפטרעטן פון רעדן, זאלן די גבאים ערשט אוועק שטעלן דרך ארץ, דרך ארץ קדמה לתורה, נאכדעם וועט מען פארלערנען. רעד נישט און לערן נישט פאר אין שול אויב מען שמועסט אויפן קול וכו'; אויב מען שמועסט אין שול, מען לאכט - זאלסטו מיט א שמייכל זיך אויפשטעלן און אהיים גיין מאכן די שבת סעודה, און סעודת מלוה מלכה, און מקיים זיין (תהילים א, א): "במושב לצים לא ישב".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#152 - אראפנעמען אפאר מינוט און רעדן צום אייבערשטן
חיזוק פאר מיידלעך, דרך ארץ, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת כי תבוא לאומאן, י"ד אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא


איך הער פון די טיטשערס און פון די פרינציפל זייער שיינע זאכן אויף אייך, זיי זאגן אלע אז איר זענט א דרך ארץ'דיגע מיידל מיט גוטע מידות.


דאס ווייסט איר אוודאי אז דער הייליגער רבי האט אנטפלעקט די סוד ווי אזוי ער האט זוכה געווען צו ווערן אזא גרויסער צדיק, נאר ווייל ער האט זיך געפירט בתמימות ופשיטות און אסאך גערעדט צום אייבערשטן, און דער רבי האט געזאגט אז ווער עס וועט דאס טון וועט אויך ווערן א גרויסער צדיק; זאלט איר יעדן טאג אראפנעמען אפאר מינוט און רעדן צום אייבערשטן און שמועסן מיט אים אזוי ווי מען שמועסט מיט א גוטער פריינד, וועט איר זייער מצליח זיין אין לעבן.


ווייזט דעם בריוו פאר אייערע טייערע עלטערן, זאלן זיי האבן א פארגענוגן אז זייער טאכטער איז א דרך ארץ'דיגע מיידל און האט גוטע מידות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#151 - אלע מלאכים זענען מקנא אז איר קענט דאווענען וויפיל איר ווילט
תפילות אויף אידיש, חיזוק פאר מיידלעך, דרך ארץ, דאווענען, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת כי תבוא לאומאן, י"ב אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא


אז איר וועט זיך אויפפירן מיט דרך ארץ, איר וועט מיטהאלטן אלעס וואס די סקול פארלאנגט - וועט איר מיר מאכן א נחת רוח.


איר האט מיר געזאגט אז איר ווילט א גוטע שידוך, א בחור א ירא שמים, איר ווילט א מאן וואס וועט דאווענען מיט מנין וכו'; איר קענט זוכה זיין צו דעם אויב איר וועט בעטן דעם אייבערשטן יעדן טאג אויף דעם: "רבונו של עולם איך דארף אן ערליכער מאן, איך דארף א מאן א ירא שמים, א מאן וואס וועט דאווענען און לערנען, הייליגער באשעפער איך וויל א מאן וואס וועט פרעגן יעדע זאך א דיין, אן ערליכער איד".


איך בעט אייך זייער, האלטס מיט די דאווענען אין סקול, קוקט נישט ארויס פון סידור, לאכט נישט צו קיינעם, טראכטס ווי איר שטייט יעצט אין גן עדן און איר רעדט צום אייבערשטן, און אלע מלאכים שטייען ארום אייך, און זענען מקנא ווי איר קענט דאווענען וויפיל איר ווילט, און זיי קענען נאר איין מאל דאווענען, און מער נישט.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#150 - פארשידענע וועגן צו העלפן בויען בית פיגא
חיזוק פאר מיידלעך, דרך ארץ, משמש דעם רבי'ן, דאווענען, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת כי תצא, ז' אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא


איך פריי זיך צו הערן פון די מנהלת אז איר האט געבעטן איר ווילט העלפן די סקול פאר די קומענדיגע יאר און איר ווילט ווערן א טיטשער; דאס ווייזט אז איר האט א שטארקע געפיל פאר בית פיגא, איר האט א שטארקע הכרת הטוב, למעשה די יאר דארפן מיר נישט נאך טיטשערס, די יאר האבן מיר שוין גוטע טיטשערס.


וויסן זאלט איר, אויך ווען מען איז נאך אין קלאס - קען מען העלפן בויען די סקול, דורך זיך צושטעלן צו אלעס וואס די סקול זאגט. איר קענט מיר די יאר העלפן בויען בית פיגא דורך זיין א תלמידה וואס האלט מיט אלעס וואס מען פארלאנגט; סיי ביים דאווענען, מיט צו דאווענען מיט די גאנצע הארץ, סיי ביים לערנען, אויסהערן און מיטהאלטן, סיי ביים טאנצן, זיין א חלק פון די סקול, און ביים עסן, מיט עסן און נישט אוועק מאכן די עסן וכו'.


מיטן אייבערשטנ'ס הילף וועט איר נאך זיין א טיטשער ביי אונז אין בית פיגא, אדער קומענדיגע יאר, אדער שפעטער, אבער אז עס אינטערעסירט אייך אזוי שטארק בית פיגא, איר ווילט אויפבויען און העלפן - דארפט איר נישט ווארטן ביז איר וועט באקומען עמטליך א פאסטן, איר קענט שוין יעצט העלפן.


ביים דאווענען זאלט איר נישט ארויסקוקן פון סידור, עס זאל אייך נישט אינטערעסירן קיין איין מיידל; קוקט נישט אויף קיינעם, קוקט אין סידור און בעט פאר אייך און פאר אייערע דורות. בית פיגא תלמידות דארפן דאווענען מיט די גאנצע הארץ, ווייל דעם רבינ'ס זאך איז תפילה, דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן צג): "מיין גאנצע זאך איז תפילה"; מיט דעם וועט איר מיר מאכן א נחת רוח.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#149 - ווי וואגט מען זיך מתחצף צו זיין פאר אן ערליכער איד?
דרך ארץ, בית המדרש, גבאי

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת כי תצא, ו' אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש ...


איך הער אז מען האט זיך מתחצף געווען ביי ענק אין שול פאר ר' ... שליט"א ווען ער האט מעורר געווען אז מען זאל דאווענען שבת אינדערפרי אין צייט.


עס טוט מיר זייער וויי אז ביי אונז אין שול זאל אזוינס פאסירן, און איך וויל דיר בעטן דו זאלסט זען עס זאל זיין דרך ארץ, מען זאל מכבד זיין תלמידי חכמים און אויך עלטערע אידן; ווי וואגט זיך איינער זיך צו מתחצף זיין פאר א תלמיד חכם אן ערליכער איד?! ווי מעג זיין אזא זאך ביי אונז אין שול, און ווי קען זיין אז די גבאים שטייען אין דער זייט און קיינער איז נישט מוחה?


איך האב דיך אויפגענומען פאר גבאי, דארפסטו זען אז דער שול זאל זיך פירן ערליך, מען זאל דאווענען אין צייט און מען זאל מכבד זיין תלמידי חכמים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#148 - קומען אין שול מיט הוט און רעקל, און נישט שמועסן אין שול
קינדער, סגולות, דרך ארץ, בית המדרש

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת שופטים, א' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


קום אין שול אנגעטון מיט קליידער, מיט הוט און רעקל; זיי מכבד דעם אייבערשטן - וועט מען דיך מכבד זיין פון הימל, מען וועט דיר געבן כל משאלות לבך לטובה.


ביי אלע דריי תפילות, שחרית מנחה מעריב - זאלסטו קומען אין שול מיט הוט און רעקל, אויך זאלסטו נישט שמועסן אין שול - וועסטו זען אז דו וועסט נפקד ווערן בזרע של קיימא.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גוטן חודש און א גוט געבענטשט יאר.

#147 - חינוך איז, זיך אליין פאררעכטן, מיט אסאך תפלה
חינוך הילדים, דרך ארץ, בית המדרש, תפילה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שופטים, ב' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


 בעט פאר גוטע קינדער, בעט יעצט ווען אלעס איז נאך גוט, ווען זיי זענען נאך יונג, ווען זיי האבן נאכנישט די ביטערע נסיונות, ווייל נאר מיט תפילות קען מען זוכה זיין צו גוטע קינדער.


מוהרא"ש דערציילט, ווען די הייליגע צוויי ברידער, דער הייליגער רבי ר' אלימלך פון ליזענסק און דער הייליגער רבי ר' זושא זענען געגאנגען גלות ליידן - האבן זיי געטראפן אין איינע פון די דערפער א קינד, זיי האבן געזען אויף דעם קינד אז ער האט א הייליגע נשמה, זיי האבן געזען א שטארקע ליכטיגקייט רוט אויף אים, זיי האבן געפרעגט דעם קינד וואו ער וואוינט, זיי האבן געוואלט זען דעם טאטן, אים נאכקוקן ווי אזוי ער האט זוכה געווען אראפ צו ברענגען אזא הייליגע נשמה, זיי האבן געזען דעם איד, א פשוט'ער איד וואס דאווענט דריי מאל א טאג די דריי תפילות מיט מנין, אוןן לערנט שיעורים כסדרן, זיי האבן זיך זייער געוואונדערט ווי קומט צו אזא פשוט'ער איד אזא הייליג קינד.


זיי האבן געפרעגט און געפרעגט, ביז די ווייב האט געזען ווי זיי עקשנ'ען זיך, האט זי געזאגט אז יעדן שבת אינדערפרי ביי די זמירות, ביי ברוך ה' יום יום ווען איר מאן קומט אן צו די ווערטער: "וזכנו לראות בנים ובני בנים עוסקים בתורה ובמצוות" - וויינט ער, עס רינט אים טרערען פון די אויגן, ער זאגט איבער די ווערטער אן א שיעור מאל, ביז ער פאלט פון די כוחות, אזוי חזר'ט זיך איבער יעדן שבת; האבן די צוויי הייליגע ברידער געזאגט, יעצט פארשטייען זיי ווי קומט אזא הייליג קינד צו אזעלכע פשוט'ע עלטערן, דורך תפילה; דער קינד איז אויסגעוואקסן דער צדיק רבי דוד לעלובער זכותו יגן עלינו.


חינוך הויבט זיך אן ביי זיך אליין, אז מען שמועסט ביים דאווענען, מען רעדט ניבול פה און מען קריגט זיך מיט די ווייב - וועלן די קינדער אויסוואקסן אזוי; זיי וועלן אויך רעדן ביים דאווענען, זיי וועלן אויך רעדן ניבול פה און זיך קריגן מיט יעדן איינעם. חינוך איז - זיך אליין פאררעכטן, אכטונג געבן ווי אזוי מען רעדט, נישט שרייען אין שטוב און קיינמאל נישט שרייען אויף די ווייב, קומען אין שול מיט דרך ארץ, נישט רעדן ביים דאווענען, און מיט אסאך תפילה – דורכדעם איז מען זוכה צו גוטע ערליכע קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גוטן חודש און א גוט געבענטשט יאר.

#146 - בעט דיין מאמע מיט רחמנות, נישט מיט חוצפה חס ושלום
כיבוד אב ואם, בחור, שידוכים, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת עקב, י"ז מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיינע בריוו.


רעד נישט מיט חוצפה חס ושלום, רעד מיט תחנונים, רעד מיט א לב נשבר; זאג: "טייערע מאמע עס איז מיר שווער צו זיין אליין, איך וויל חתונה האבן, און אז מען טראגט מיר אן א גוטע שידוך, בעט איך דיר טייערע מאמע, זאג עס נישט אפ".


אז דו וועסט רעדן מיט דרך ארץ - וועסטו זיכער פועל'ן. שלמה המלך זאגט (משלי טו, א): "מַעֲנֶה רַךְ, יָשִׁיב חֵמָה", ווייכע רייד נעמט אוועק אויפגערעגטקייט; זיכער צו עלטערן, צו א מאמע - דארף מען זייער אכטונג געבן און זיך פירן מיט די גרעסטע מאס דרך ארץ, אכטונג געבן ווי אזוי מען רעדט און וואס מען זאגט, חס וחלילה זאגן א ווארט שלא בכבוד. אז מען רעדט צו עלטערן נישט מיט דרך ארץ - טרייבט מען אוועק די שכינה הקדושה, אז מען רעדט צו עלטערן מיט זלזול - איז נישט ווערד גארנישט.


קום יעדן טאג אין ישיבה, זיי ממשיך מיט ח"י פרקים משניות, גמרא, הלכה, תהלים און דעם רבינ'ס ספרים. פארפאס נישט קיין איין טאג ישיבה, עס איז דא גרויסע מניעות צו פארפעלן א טאג ביי אונז אין ישיבה, ווייל יעדן טאג אין ישיבה קען מען קונה זיין וואס מען וועט נישט האבן א גאנץ לעבן, און ווען דו רעדסט מיט דיין מאמע זאלסטו איר בעטן בתחנונים, מיט א שטילע קול און מיט טרערן: "מאמע מיינע, איך האב דיך ליב, איך וויל נישט אוועק גיין פון ענקער שטוב, איך קען נישט מער, איך וויל חתונה האבן, איך בעט דיר טייערע מאמע, זאג נישט אפ די שידוכים וואס מען רעדט".


איך זאג דיר צו, אויב דו וועסט רעדן מיט דרך ארץ - וועט זי מער נישט זאגן אז דו ביסט צו יונג, נאר וויבאלד דו שרייסט און דו פארפירסט - דאס מאכט זי זאל זיך עקשנ'ען און זאגן אז דו קענסט נאכנישט חתונה האבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#145 - דער ס"ם זוכט צו מאכן פירוד לבבות צווישן אנשי שלומינו
חינוך הילדים, דרך ארץ, שלום, שכנים

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת עקב, חמשה עשר באב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


זיי מחזק דיין ווייב זי זאל נישט ווערן וויי געטון פון די שכנים, ווען מען מוסר'ט איר אז זי קען נישט מחנך זיין וכו'; עס איז קיינעמ'ס געשעפטן ווי אזוי ענק זענען מחנך ענקערע קינדער, ענק זאלן מחנך זיין אויף ענקער וועג און די שכנים זאלן מחנך זיין אויף זייער וועג, און אז די שכנים ווילן נישט זייערע אינגלעך זאלן שפילן מיט מיידלעך – האט דאס מיט זיי, דארפן זיי אויסלערנען זייערע קינדער ווי אזוי זיך צו פירן.


איך בעט דיך זייער, זיי דן לכף זכות יעדן איינעם, דער סמ"ך מ"ם זוכט צו מאכן פירוד לבבות צווישן אנשי שלומינו, ער קען נישט ליידן אז מען האט זיך ליב, ער קומט צו יעדן איינעם מיט אן אנדערע וועג ווי אזוי צו מאכן מחלוקת מיט פיינטשאפט.


איך בין מחזק מיינע קינדער זאלן רעדן מיט דרך ארץ צו עלטערע, און אויב איך הער זיי רעדן מיט חוצפה צו עלטערע – בין איך זייער שטרענג און איך קנס'ע זיי אויף דעם. איך געדענק מיין טאטע שליט"א איז געווען צו מיר זייער שטרענג אויב ער האט מיך געהערט רעדן מיט זלזול צו איינעם עלטער פון מיר.

#144 - זיך נישט אנלייגן אויף יענעם
דרך ארץ, שכל, אני מאמין

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת ואתחנן, ח' מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


...


מען טאר נישט אריינגיין אין יענעמ'ס שטוב אן קלאפן אין טיר, און אז מען קומט קלאפן און יענער עפנט - מיינט נאכנישט אז מען קען אריינשפאצירן, אפשר איז יענעם יעצט נישט איינגענעם וכו'; אפילו א שוועסטער.


לייגט זיך נישט אן אויף אייער שוועסטער. אפילו עלטערן דארפן פארשטיין ווען און וויפיל צו גיין צו די קינדער, שלמה המלך זאגט (משלי כה, יז): "הֹקַר רַגְלְךָ מִבֵּית רֵעֶךָ" האלט צוריק דיינע פיס פון גיין צו דיין פריינד'ס שטוב, "פֶּן יִשְׂבָּעֲךָ" טאמער וועסטו גיין צופיל וועט ער זאט ווערן פון דיר, "וּשְׂנֵאֶךָ" און ער וועט דיך פיינט האבן.


מען קען גיין צו א שוועסטער אין שטוב, מען דארף אבער וויסן ווען און וויפיל.


זאגט יעדן טאג די דרייצן אני מאמין – וועט איר באקומען א שטארקע אמונה.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#143 - זייער איבערגענומען פון דיין סבלנות און ישוב הדעת
חינוך הילדים, דרך ארץ, סבלנות, ישיבה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת פנחס, י"ח תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער הארציגער ... נרו יאיר, מגיד שיעור בישיבתינו הקדושה, קרית ברסלב ליבערטי


יעצט זומער האלט איך מיט פון דער נאנט ווי דו לערנסט מיט די בחורים, איך בין זייער איבערגענומען פון די סבלנות דיינע און ישוב הדעת; ווי פון איין זייט האסטו די דרך ארץ, די דיסציפלין און אין די זעלבע צייט האסטו די ימין מקרבת, מיט אזא הארץ און אזא ווארעמקייט.


איך בעט דיר זייער זאלסט אריינלייגן אין מיין בחור יראת שמים און דרך ארץ. איך ווייס אז מיט א טייל בחורים באגייסטו זיך מיט צומאכן די אויגן, זיך מאכן ווי דו זעסט נישט וכו', אבער איך וויל דיר בעטן, ביי מיין זון זאלסטו נישט פארמאכן די אויגן, נאר וואס מער פארלאנגען דרך ארץ ויראת שמים.


דער אייבערשטער זאל דיר געבן חן און סייעתא דשמיא מיטן יעדן תלמיד, זיי זיך מתבודד, בעט פאר יעדן תלמיד זאל מצליח זיין, און למען לא ניגע לריק ולא נלד לבהלה, אין פרץ ואין יוצאת ואין צווחה ברחובותינו, ווי חכמינו זכרונם לברכה דרש'ענען (ברכות יז:): "שלא יהא לנו בן או תלמיד" וכו'.

#142 - שלש סעודות איז נישט די צייט צו פארברענגען
דרך ארץ, בית המדרש, שלש סעודות, יראת שמים

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת בלק, ט' תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך שרייב דיר דעם בריוו נאר ווייל דו האסט מיר געבעטן איך זאל דיר זאגן און זיך נישט צוריק האלטן וכו'.


איך האב דיך ליב, איך וויל אזוי שטארק דיין לעבן זאל זיין געבויעט מיט יראת שמים; וויל איך דיר בעטן זאלסט נישט מאכן קיין פארטי אין די צייט וואס מיר זיצן אין שול ביי שלש סעודות. מיר פירן זיך שבת נאכמיטאג נאך מנחה צו זיצן אינאיינעם, מען וואשט זיך צו די דריטע סעודה, מען זינגט זמירות און מען רעדט שיינע התחזקות, עס איז נישט קיין צייט פון ארויסגיין פון שול און זיך צאמזעצן אפאר חברים און רעדן וואס מען רעדט, נישט פאר דעם האב איך מייסד געווען קרית ברסלב, און נישט פאר דעם דארפסטו דא וואוינען.


איך בעט דיר פון מיין הארץ – זיי מבטל די זאך, עס איז דא גענוג צייט ווען מען קען זיך טרעפן מיט חברים, יעדע זאך האט זיין צייט; שלש סעודות איז א הייליגע צייט, דער הייליגער ישמח משה זאגט (ישמח משה, פרשת וזאת הברכה) אז דער שטן קען נישט אריינקומען אין שול ביי שלש סעודות פון גרויס קדושה, בלייב אין שול. (אפשר איז כדאי זאלסט אראפקומען צו אונזער שול אין האשקי, ווי איידער זיצן און רעדן וואס מען רעדט), זינג זמירות, הער זיך צו די שיחות והתחזקות פון רבי'ן, וועסטו האבן א יראת שמים לעבן.


פון דיין ראש ישיבה וואס האט דיך ליב.

#141 - עס איז א גרויסע סכנה צו פארן שנעל
דרך ארץ, שטעטל, סכנה, דאווענען, געזעץ

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת חקת, ד' תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, רחוב ירושלים קרית ברסלב ליבערטי


איך וויל דיר בעטן דו זאלסט אכטונג געבן ווען דו פארסט אריין מיט דיין קאר אויף די גאס ירושלים – נישט צו פארן שנעל; עס איז א גרויסע סכנה, עס איז פול מיט קינדער און מאמעס, עס איז א גרויסע סכנה צו פארן שנעל. אזוי אויך בעט איך דיר, אויב דו זעסט א צווייטער וואס פארט שנעל – זאלסטו יענעם בעטן צו אכטונג געבן, עס זאל נישט פאסירן קיין אומגליק חס ושלום.


איך ציטער עס זאל גארנישט שלעכטס פאסירן ביי ענקער גאס ווען אזויפיל קינדער שפילן זיך מיט בייקס, סקוטערס וכו' און קארס קומען אריין מיט א שנעלקייט, דער אייבערשטער זאל ענק היטן.


אויך זאלסטו קומען דאווענען די דריי תפילות, שחרית מנחה מעריב – מיט מנין, מיט דרך ארץ. קום אנגעטון מיט א הוט און רעקל, אזוי ווי מען גייט צו א חשוב'ער מענטש, אזוי ווי מען גייט להבדיל צו א פאלעטישן שתדל'ען וכו'.

#140 - געב דיינע קינדער צו טרינקען פון די אונגארישע וויין
דרך ארץ, בית המדרש, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת חקת, ד' תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך בין פרייליך אז מיר זענען געזיצן צוזאמען און געקענט פארהאנדלען וכו'.


בנוגע דיין טאכטער; איך האב גערעדט מיט אונזער מנהלת תחי' און געגעבן גוטע ווערטער וועגן איר.


עס איז כדאי זאלסט איר שיקן אין מחנה בית פיגא, אפילו פאר א קורצע צייט, און אפילו אז מען קען זיין איין שבת אין מחנה בית פיגא – קען מען באקומען אזויפיל גוטס, וואס וועט באגלייטן פאר די גאנצע לעבן; ווייל ביי אונז אין בית פיגא – לערנט מען מיט די קינדער תכלית החיים, מען פארברענט נישט די זומער וואכן מיט שוואויל טאג, אזוי ווי מען טוט אין אנדערע מקומות.


געב דיינע קינדער צו טרינקען פון די אונגארישע וויין, וואס דו האסט זוכה געווען צו טרינקען, דער רבי האט דאך אונז געזאגט: "אייערע קינדער זאלט איר מודיע זיין פון מיר".

#139 - זאלסטו איר אויסהערן, אויסרעדן, און פרייליך מאכן
קינדער, שלום בית, דרך ארץ, בית המדרש, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת חקת, ב' תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


וויסן זאלסטו, די נאטור פון א פרוי איז זייער הייקל, ספעציעל אין די טעג וואס גייט אן הלכות וכו' – דארף מען זיין זייער פארזיכטיג, און אז די פרוי וויינט – דארף מען זיין קלוג דאס נישט נעמען צום הארצן, נאר אויסהערן מיט געדולד און רעדן שיינער הארציגע ווערטער, און מיט סבלנות אויסווארטן אז די פאר טעג זאלן אריבערגיין וכו'.


דאנק דעם אייבערשטן אויף די מתנה; האסט באקומען א וואוילע גוטע ווייב פון א חשוב'ע משפחה, זיי איר מכבד און זיי מכבד אירע עלטערן, און זארג נישט וועגן קינדער; דו וועסט זוכה זיין צו א שיינע משפחה, ערליכע דורות, און אז דיין ווייב וויינט, זי זארגט זיך וועגן קינדער, בפרט ווען מען זעט נאכאמאל אז מען האט נאכנישט קיין גוטע נייעס – זאלסטו איר אויסהערן, אויסרעדן און פרייליך מאכן.


קום אין שול מיט דרך ארץ, אנגעטון ווי עס פאסט צו דאווענען פארן מלך מלכי המלכים; וועסטו האבן בקרוב גוטע נייעס.



 

#138 - עס איז נישט גוט זיך צוצוגעוואוינען צו רייכערן
דרך ארץ, ישיבה, רייכערן

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת קרח, כ"ח סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיינע טייערע תלמידים, ישיבת היכל הקודש ירושלים, ה' עליהם יחיו


איך וויל ענק בעטן נישט צו רייכערן ציגארעטלעך, עס איז נישט גוט זיך צוגעוואוינען אין די זאך. דער רבי האט נישט געוואלט מען זאל רייכערן (חיי מוהר"ן סימן רעג, תעב); זאלט איר נישט אנהויבן מיט די זאך.


ענק זענען יונג, ענק זענען איידל, יעצט איז דא א רייץ דערפאר, אבער שפעטער - האט מען חרטה. איך זאג ענק צו, די אלע וואס וועלן נישט רייכערן יעצט - וועלן אלע נאר זאגן שכוח שפעטער אין לעבן, ענק וועלן זיין באפרייטע מענטשן, ענק וועלן נישט זיין משועבד צו דעם.


הערט אויס ענקער מגיד שיעור און פירט אייך מיט דרך ארץ - וועט איר מיר מאכן אסאך נחת.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#137 - ווער באקומט מער קאמפלימענטן?
חיזוק פאר מיידלעך, קאמפלימענטס, דרך ארץ

 


בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת בהעלותך, י"ד סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אייער טענה איז, פארוואס געבן די לערערינס ביי אונז אין בית פיגא סקול, מער גוטע ווערטער פאר די קינדער וואס פירן זיך נישט אזוי מיט דרך ארץ, און איר און די תלמידות וואס מאכן נישט קיין פראבלעמען, זיי פירן זיך מיט גרויס דרך ארץ - באקומען נישט קיין גוטע ווערטער.


איר זענט גערעכט, הונדערט פראצענט גערעכט, אייך קומט נאך מער גוטע ווערטער און מער קאמפלימענטן פארן זיין די איידלסטע מיידל און קלאס און זיך אזוי שיין אויפפירן מיט דרך ארץ, איך וועל רעדן מיט אייערע לערערינס מען זאל אייך געבן נאך מער גוטע ווערטער.


איך וויל אייך אבער דערציילן א מעשה וואס האט פאסירט ביים רבינ'ס טאכטער, די צדיקת אדל. זי האט באקומען א בריוו פון איר טאטע - דער הייליגער רבי - מיט גאר שיינע טיטלען, ווען זי האט געליינט די בריוו האט זי געוויינט, זי האט געזאגט: "איך האב געהערט פון טאטן אז ווען א מענטש איז אין א קטנות הדעת דארף מען אים אויסרימען און אויסלויבן, און אז איך זע אז מיין טאטע שרייבט מיר אזעלכע טיטלען איז א סימן אז איך בין בקטנות הדעת"; דאס איז אן ענטפער פארוואס מען געבט איינעם מער גוט ווערטער און איינעם ווייניגער גוטע ווערטער און קאמפלימענטן.


שטארקט זיך ווייטער מיט אייער דרך ארץ און זייט פון די תלמידות וואס רעדן נישט ווען א טיטשער רעדט, און פאלגן אלעס די טיטשער - וועט איר מאכן א נחת רוח פאר אייערע עלטערן, און איר וועט מצליח זיין אין לעבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 



 


 


 


 

#136 - פיר זיך מיט דרך ארץ
דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך - אייר, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


... נרו יאיר


פיר זיך מיט דרך ארץ, וועסטו מיר מאכן נחת רוח.

#135 - פאלג דיין מלמד און דיינע עלטערן
כיבוד אב ואם, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך - אייר, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


... נרו יאיר


פאלג דיין מלמד און דיינע עלטערן, וועסטו זיין א צדיק

#134 - זיי נישט עקסטרעם, נישט רעכט און נישט לינק, בפרט ביי חינוך
חינוך הילדים, דרך ארץ, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת במדבר, כ"ט אייר, מ"ד לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האף דו האסט פארשטאנען וואס מיר האבן גערעדט; ווען דו זעסט דיין בחור'ל פירט זיך מיט חוצפה, אפילו מיט קלייניקייטן, ער מאכט דיר א שלעכטע פאקס - זאלסטו דאס נישט איגנארירן און טראכטן 'עס איז גארנישט', נאר זאג אים שיין און געלאסן: "מען מאכט נישט אזוי א פאקס פאר א טאטע", און אז ער וועט דאס נישט אננעמען, ער וועט מאכן נאכאמאל א פאקס פון ביטול, זאלסטו אים זאגן שיין און געלאסן: "מען קען נישט אזוי מאכן פאר א טאטע, דער אייבערשטער לאזט נישט", און אז ער זאגט ער וויל שוין גיין און דו ווילסט נאך שמועסן וכו' און ער געבט א ווארף אראפ א טעלער - זאלסטו דאס נישט איגנארירן, ווייל אפילו דו ביסט מוחל אויף דיין כבוד און דו טראכסט עס גייט דיר נישט אן, וואס וועט אבער זיין מיט אים? ער דארף דאך חתונה האבן און וויסן אז די לעבן גייט נישט פינקט ווי מען וויל, זאלסטו אים זאגן שיין און געלאסן: "מען פירט זיך נישט אזוי", לערן אים אז ער גייט חתונה האבן, און אז די ווייב קומט נישט די רגע וואס מען וויל - דארף מען וויסן ווי אזוי דאס צו נעמען.


זיי נישט עקסטרעם, נישט רעכט און נישט לינק, בפרט ביי חינוך; די וואס זאגן גארנישט, ביים סוף פלאצן זיי, און די וואס שלאגן און טיילן מכות - דאס אזי זיכער נישט קיין חינוך. נעם נישט די פוילע וועג, נעם די ערליכע וועג פון זאגן שיין און געלאסן כסדר.


אודאי און אודאי דארף מען אסאך וויינען צום אייבערשטן, אים בעטן פאר ערליכע דורות; אזוי איז מען זוכה צו שניידן שיינע פירות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#133 - א קינד איז זיך מתחצף, זאל מען אים קנס'ענען מיט'ן טריפ?
חינוך הילדים, דרך ארץ, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת במדבר, כ"ח אייר, מ"ג לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך בין אזוי פרייליך אז דו לייגסט אריין אין דיינע תלמידים, אין די קינדער אין חדר - יראת שמים, און דו האסט געקענט פועל'ן ביי זיי אז זיי זאלן שלאפן מיט א קאפל און ציצית, ווען זיי פלעגן ניטאמאל שלאפן מיט נאכט קליידער, און דו פרעדיגסט אמונה מיט מידות טובות.


בנוגע דיין פראגע אויב א קינד איז זיך מתחצף, אויב מען זאל אים קנס'ענען מיטן נישט מיטנעמען צום טריפ, צום שפאציר; דו פרעגסט וואס איז ריכטיג צו טון.


ענדערש זאלסטו אים געבן א באזונדערע קנס, און יא מיטנעמען יעדן איינעם ווען מען גייט א טריפ, א שפאציר; ווייל דאס געדענקען די קינדער זייער גאנץ לעבן, אז מען האט זיי נישט מיטגענומען וואו אלע קינדער זענען געגאנגען און דאס צעברעכט זיי, בבחינת יצא שכרו בהפסדו, מען האט מער שאדן; אז א קינד איז זיך מתחצף - געבט מען א קנס, מען הייסט אים בלייבן זיצן אין כיתה ביי הפסקה וכו'.


בעט דעם אייבערשטן יעדן טאג פאר אלע קינדער; אויך פאר די וואס פירן זיך מיט דרך ארץ און אויך פאר די וואס פירן זיך ביז דערווייל נאכנישט מיט דרך ארץ, ווייל תפילה איז די שטערקסטע זאך ביי חינוך; א רבי וואס איז מתפלל פאר די תלמידים איז מצליח מיט זיי, און עלטערן וואס זענען מתפלל פאר די קינדער - זעען נחת פון זיי.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#132 - בלייב נאר מיט די שיעורים וואס דו האסט יעצט
בחור, דרך ארץ, סדר דרך הלימוד, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת אחרי-ב', כ"ג ניסן, אסרו חג, ח' לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת היכל הקודש ירושלים


איך האב ערהאלטן דיין בריוו, אויך האב איך ערהאלטן גאר גוטע גריסן פון דיין מגיד שיעור און פון דער מנהל, זיי זאגן אז דו פירסט זיך אויף מיט גאר גוטע מידות און יראת שמים.


דו פרעגסט אויב דו זאלסט צולייגן נאך שיעורים צו די שיעורים וואס דו לערנסט יעדן טאג; דארפסט נישט צולייגן יעצט נאך שיעורים, בלייב מיט די שיעורים וואס דו האסט יעצט, א שיעור אין מקרא - שנים מקרא ואחד תרגום מיט רש"י הקדוש, א שיעור אין נ"ך, א שיעור אין משנה – ח"י פרקים משניות, גמרא - בבלי און ירושלמי, הלכה, מדרש, זוהר, תיקוני זוהר און דעם רבינ'ס ספרים; באפלייס זיך אין די שיעורים, און נאך א יאר זאלסטו נאכאמאל פרעגן אויב דו זאלסט צולייגן.


אלע קוקן אויף דיר, מען וויל זען ווי אזוי פירט זיך א ברסלב'ער חסיד א תלמיד היכל הקודש; זאלסטו זיך פירן מיט גרויס דרך ארץ. ווייל די הייליגע חכמים זאגן (יומא פו.) אויפן פסוק (דברים ו, ה): "וְאָהַבְתָּ אֵת ה' אֱלֹקֶיךָ" - זאלסט זען עס זאל ארויסקומען א קידוש השם דורך דיר, דער אייבערשטער זאל באליבט ווערן דורך דיר, ווייל ווען מען פירט זיך אויף שיין זאגן אלע: "אַשְׁרֵי אָבִיו שֶׁלִּמְּדוֹ תּוֹרָה", וואויל זענען זיינע עלטערן וואס האבן אים געלערנט תורה; "אַשְׁרֵי רַבּוֹ שֶׁלִּמְּדוֹ תּוֹרָה", וואויל איז זיין רבי וואס האט אים געלערנט תורה; "אוֹי לָהֶם לַבְּרִיוֹת שֶׁלֹא לָמְדוּ תּוֹרָה", וויי איז פאר די מענטשן וואס לערנען נישט קיין תורה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#131 - קיינמאל נישט אראפשטעלן א קינד א כיתה
חינוך הילדים, דרך ארץ, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת תזריע, ערב ראש חודש ניסן, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב


עס דארף זיין גענוג צו ווארענען א קינד אז אויב ער וועט נישט זיין דרך ארצ'דיג - וועט מען אים דארפן אראפלייגן א כיתה, אבער נישט טון אויף למעשה; עס קען אראפקלאפן דעם קינד אויף זיין גאנצע לעבן, און עס וועט זיין יצא שכרו בהפסדו; מען וועט טאקע אויפטון אויף די מינוט - אבער מען מאכט א חורבן פארן עתיד.


קיינמאל נישט אראפשטעלן א קינד א כיתה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#130 - דרך ארץ ביים סדר, און די ליפן שאקלען זיך צום אייבערשטן
תפילות אויף אידיש, דרך ארץ, פסח, סדר נאכט

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת תזריע, ראש חודש ניסן, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


פסח ביים סדר זאלסטו זיצן מיט גרויס 'דרך ארץ', רעד נישט מיט קיינעם קיין נארישקייטן, ווייל דער אייבערשטער מיט די גאנצע פמליא של מעלה קומען אראפ אין אידישע שטיבער.


זאלסטו זיצן מיט דרך ארץ און דיינע ליפן זאלן נישט אויפהערן בעטן: "הייליגער באשעפער געב מיר מיין שידוך", און ווען דו עסט די הייליגע מצה זאלסטו בעטן: "הייליגער באשעפער געב מיר מיין שידוך".


דער הייליגער רבי האט אמאל געזאגט: "אז מען האלט די מצה אין האנט – האלט מען גאט אין די האנט"; ביסטו דאך אזוי נאנט צום אייבערשטן, זאלסטו נישט אויפהערן וויינען צו אים, אויסבעטן דיין שידוך.


בעט אים ער זאל דיר מוחל זיין אויף וואס דו האסט פוגם געווען, זאג: "באשעפער זיי מיר מוחל אויף אלע פגמי הברית, איך וויל נישט זיין שלעכט, איך וויל נישט טון נארישקייטן, וואס קען איך טון אז איך פאל און איך פאל אן אויפהער, געב מיר מיין שידוך איך זאל קענען האבן א ריינעם מח, א ריינע הארץ".


זאלסט האבן א כשר'ע פרייליכע יום טוב.