בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת דברים, ג' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

די זעלבע שאלה איז דא אין שאלות ותשובות ברסלב (חלק ה', מכתב תקסב), ווי איינער פרעגט אן מוהרא"ש: "שָׁלוֹם כְּבוֹד הָרַב. אִשְׁתִּי אֲמוּרָה לָלֶדֶת בְּדִיּוּק בִּימֵי רֹאשׁ הַשָּׁנָה, וַאֲנִי לֹא יוֹדֵעַ הַאִם לִנְסֹעַ לְאוּמַן אוֹ לֹא? קָשֶׁה לִי לְדַמְיֵּן שֶׁאֲנִי לֹא אֶהְיֶה אִתָּהּ בִּזְמַן הַלֵּידָה, וַאֲנִי מַמָּשׁ מְבֻלְבָּל. יֵשׁ לְצַיֵּן שֶׁהָיִיתִי בְּאוּמַן כְּבָר פַּעֲמַיִם, אֶשְׂמַח אִם תּוּכַל לְיַעֵץ לִי. בְּאַהֲבָה רַבָּה".

מוהרא"ש ענטפערט אים אז די פראגע האט ער יעדע יאר, אינגעלייט פרעגן אויב זיי זאלן איבערלאזן די ווייבער אין די צייט ווען זיי דארפן האבן א קינד, און מוהרא"ש זאגט: "וַאֲנִי מַמְלִיץ", איך ראט זיי, "שֶׁאִם הָאִשָּׁה צְרִיכָה לָלֶדֶת בְּדִיּוּק אָז", אז אויב די ווייב דארף דעמאלט האבן א קינד - "שֶׁיִּשָּׁאֲרוּ בַּבַּיִת עִם הָאִשָּׁה", זאלן זיי בלייבן אינדערהיים מיט די ווייב, ווייל ביים האבן א קינד דארף מען גייסטישע הילף וכו', און דאס איז אין די כלל פון פיקוח נפש.

מוהרא"ש זאגט דארט מען זאל דאווענען צום אייבערשטן זי זאל האבן די קינד אביסל פריער און דעמאלט וועט מען קענען פארן צום קיבוץ קיין אומאן, מוהרא"ש פירט אויס מיט א ברכה, דער אייבערשטער זאל העלפן עס זאל זיין שלום בית אין שטוב, און מוהרא"ש בעט אים זע צו בארואיגן דיין ווייב, זאג איר, אויב דו וועסט נאכנישט האבן די קינד בלייב איך מיט דיר, און אויב עס וועט זיין א מזל טוב פריער און אלעס וועט זיין אין ארדענונג - וועסטו מיך נישט צוריק האלטן פון פארן, ווייל זיין ביים רבי'ן ראש השנה איז העכער פון אלעס. אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תה): "הָרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי הוּא חִדּוּשׁ גָּדוֹל, וְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ יוֹדֵעַ שֶׁאֵין הַדָּבָר הַזֶּה בִּירֻשָּׁה מֵאֲבוֹתַי, רַק הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ נָתַן לִי זֹאת בְּמַתָּנָה, שֶׁאֲנִי יוֹדֵעַ מַהוּ רֹאשׁ הַשָּׁנָה, לֹא מִבָּעֲיָא אַתֶּם כֻּלְּכֶם בְּוַדַּאי תְּלוּיִין בָּרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי, אֶלָּא אֲפִילּוּ כָּל הָעוֹלָם כֻּלּוֹ תָּלוּי בָּרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי", די גאנצע וועלט איז אנגעהאנגען אין מיין ראש השנה, און דער אייבערשטער האט מיר דאס געגעבן פאר א מתנה, נישט נאר איר - מיינע תלמידים זענט תלוי אין מיין ראש השנה, נאר די גאנצע וועלט שטייט אויף מיין ראש השנה.

זיין ביים רבי'ן ראש השנה איז זייער גרויס, אבער מען דארף האבן שכל - זאגט מוהרא"ש, און אז די ווייב דארף האבן א קינד איז דאס פיקוח נפש און מען דארף בלייבן אין שטוב, און אויב מען דארף מאכן א ברית וכו' - טאר מען נשיט מאכן קיין ווילדע זאכן, איבערלאזן די ווייב און מאכן א שליח וכו', "כִּי מֵרִבּוּי אוֹר בָּא אַחַר כָּךְ שְׁבִירַת הַכֵּלִים וְכוּ', וּמִתְרַחֲקִים לְגַמְרֵי", ווייל אמאל ווערט שבירת הכלים און מען לאזט אלעס אפ נאכדעם, מען דארף געדענקען וואס דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן מד): "אֵין הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא בָּא בִּטְרוּנְיָא וְכוּ'", דער אייבערשטער זוכט נישט א וועג ווי אזוי ער קען אונז כאפן און אויפווייזן אז מיר קענען נישט טון די מצוות, ווייל די תורה איז געגעבן געווארן פאר מענטשן, "וְלֹא נִתְּנָה תּוֹרָה לְמַלְאֲכֵי הַשָּׁרֵת", און נישט פאר מלאכים, "וְעַל אֵלּוּ הַמְדַקְדְּקִים וּמַחְמִירִים בְּחֻמְרוֹת יְתֵרוֹת עֲלֵיהֶם נֶאֱמַר: 'וְחַי בָּהֶם, וְלֹא שֶׁיָּמוּת בָּהֶם' כִּי אֵין לָהֶם שׁוּם חִיּוּת כְּלָל", די אלע וואס זענען פארנומען מיט חכמות און ספיקות זענען אלץ מסופק צי זיי האבן יוצא געווען די מצוה צי נישט - זיי האבן נישט קיין שום חיות, "וְתָמִיד הֵם בְּמָרָה שְׁחֹרָה מֵחֲמַת שֶׁנִּדְמֶה לָהֶם שֶׁאֵינָם יוֹצְאִים יְדֵי חוֹבָתָם בְּהַמִּצְווֹת שֶׁעוֹשִׂין, וְאֵין לָהֶם שׁוּם חִיּוּת מִשּׁוּם מִצְוָה מֵחֲמַת הַדִּקְדּוּקִים וְהַמָּרָה שְׁחֹרוֹת שֶׁלָּהֶם", זיי זענען שטענדיג דעפרעסט און לעבן אלץ אין ספיקות, די חומרות ווארפט זיי אריין אין מרה שחורה, און דאס גייט ארויף אויך אויף קומען קיין אומאן ראש השנה, אז די רגע וואס עס האט צוטון מיט פיקוח נפש - פארט מען נישט, און אז מען פארט נישט - טאר מען נישט זיין אין עצבות און מרה שחורה.

מוהרא"ש פירט אויס: "מַה יֵּשׁ לְךָ לִדְאֹג, יָכוֹל מְאֹד לִהְיוֹת שֶׁאִשְׁתְּךָ תֵּלֵד עוֹד לִפְנֵי רֹאשׁ הַשָּׁנָה, וְתוּכַל לִהְיוֹת בַּקִּבּוּץ הַקָּדוֹשׁ שֶׁלָּנוּ בְּרֹאשׁ הַשָּׁנָה בְּאוּמַן", וואס דארפסטו זיך זארגן? עס קען נאך זיין דיין ווייב וועט האבן פאר ראש השנה און דו וועסט קענען זיין אינעם הייליגן קיבוץ ראש השנה אין אומאן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.