תוכן השאלה
לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,
א גרויסן יישר כח פאר אלע שיעורים, ספעציעל פאר די שיעורים פאר פרויען, וואס האבן מיר געהאלפן א געוואלד, ס'האט געהאלפן אויפבויען מיין שטוב, און איך האב א הערליכע שלום בית מיט מיין מאן לכבוד די שיעורים.
מיר האבן ברוך ה' ליכטיגע קינדער מיט אסאך ענערגיע, יעצט ווען מ'זיצט אינדערהיים מיט די קינדער האבן מיר געקויפט אסאך ערליי שפילצייג און ארטס און קרעפטס, און מיר שפילן אסאך מיט די קינדער.
איך האב אבער א פראבלעם אז איך זע אז די קינדער פירן זיך נישט איידל, און רירן אן אויף נישט איידעלע פלעצער, און וויפיל מיר האבן שוין גערעדט צו זיי וועגן דעם זייער שטרענג, האט עס נישט געהאלפן.
די שאלה איז וואס מיר דארפן טון ווייטער, מער זאגן? שרייען? אדער נאך מער פון דעם? בפרט יעצט ווען די קינדער זענען א גאנצן טאג אינדערהיים, מוזן מיר וויסן ווי אזוי זיך צו פירן.
א גרויסן יישר כח
תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:
בעזרת ה' יתברך
יום ה' לסדר טהרה, כ"ט ניסן, שנת תש"פ לפרט קטן
מרת ... תחי'.
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
מען דארף אויסלערנען קינדער ווען זיי זענען נאך גאר יונג אז מען טאר נישט לייגן די הענט אויפ'ן אות ברית קודש; פון ווען זיי זענען נאך גאר קליין דארף מען זיי זאגן אן א שיעור מאל: "דא טאר מען נישט לייגן די הענט, דער אייבערשטער לאזט נישט אנרירן", און אויב מען זעט אז זיי פירן זיך נישט איידל וכו' געבט מען א פעטשל אויף די הענט און מען זאגט נאכאמאל מיט א שטרענגע טאן: "דא טאר מען נישט לייגן די הענט!" ביז זיי פארשטייען אז דאס איז זייער א הארבע זאך, וועלן זיי זיך היטן און אויף וואקסן הייליג.
נעמטס אריין דעם כלל, ווי יונגער מען הייבט אן מחנך זיין די קינדער אלץ גרינגער וועט זיין די ארבעט מיט זיי שפעטער, אבער אז מען איז נישט מחנך די קינדער ווען זיי זענען נאך יונג, מען טראכט אז זיי זענען נאך קליינטשיג וכו' וכו' - דעמאלט איז זייער שווער שפעטער, בפרט אין קדושה; אז מען זאגט נישט אן די קינדער יונגערהייט פון וואס מען דארף זיך היטן איז זייער שווער שפעטער.
דער עיקר זאלט איר אסאך בעטן דעם אייבערשטן פאר אייערע דורות, אז די קינדער זאלן זיין ערליך און הייליג, זיי זאלן קיינמאל נישט פוגם זיין אין קיין שום מידה און זיי זאלן זיין אפגעהיטן אין קדושה, ווייל תפילה איז די איינציגסטע זאך וואס איז א זיכערע עצה, אלע עצות וואס מען געבט פאר'ן מענטש איז א ספק צי עס וועט נישט ערגער מאכן און א ספק ספיקא צי עס וועט העלפן; פאר איינעם העלפט עס יא און פאר א צווייטן העלפט עס נישט, עס מאכט אים נאר ערגער, אבער תפילה - דאס איז א עצה פאר יעדן, דאס איז א זיכערע עצה. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות לב.): "כָּל הַמַּאֲרִיךְ בִּתְפִלָּתוֹ", ווען א מענטש בעט דעם אייבערשטן און טרעט נישט אפ פון דעם, ער בעט און בעט און מוטשעט - "אֵין תְּפִלָּתוֹ חוֹזֶרֶת רֵיקָם", וועט ער נישט אוועק גיין מיט ליידיגע הענט, ער וועט געהאלפן ווערן; בפרט א אידישע מאמע וואס בעט דעם אייבערשטן טאג און נאכט: "הייליגער באשעפער, געב מיר הייליגע קינדער וואס וועלן ליכטיג מאכן די וועלט, העלף מיר אז מיינע קינדער זאלן קיינמאל נישט פוגם זיין בברית, זיי זאלן אויסוואקן ריין", זי בעט אויף איר שפראך טאג און נאכט פאר אירע קינדער - וועט זי זוכה זיין צו ליכטיגע קינדער בנים צדיקים.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.