בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#1 - וועגן ענגליש אין סקול
סקול, חינוך הילדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שמות, י"ח טבת, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך פריי מיר זייער צו הערן אז איר זענט צופרידן מיט אייערע טעכטער ביי אונז אין סקול; מיר האבן אויסנאם געלונגענע טיטשערס וועלכע לייגן אריין גרויסע כוחות אין די קינדער אז זיי זאלן אויסוואקסן ערליכע מיידלעך און קענען אויפשטעלן ערליכע אידישע דורות.


בנוגע אייער טאכטער'ס ענגליש - אז זי קען נאכנישט רעדן פליסיג וכו'; דאס האט נישט צוטון מיט אונזער סקול, נאר אזוי גייט עס ביי אלע קינדער. ווען זיי זענען נאך יונג רעדן זיי בעסער זייער מאמע לשון און צוביסלעך במשך די יארן דערלערנען זיי זיך נאך א שפראך וואס מען לערנט מיט זיי וכו'.


מיר האבן מיידלעך פון וויליאמסבורג און פון בארא פארק, וועט מען זען אז די בארא פארק'ע קינדער רעדן בעסער ענגליש און ווען עס קומט צו אידיש קען מען זיך אונטער לאכן ביים הערן די וועג ווי אזוי זיי רעדן, זיי דארפן איבער טייטשן אין זייער מח יעדעס ווארט פאר זיי זאגן דאס. למשל אז זיי ווילן פרעגן וויפיל אזייגער עס איז, וועלן זיי זאגן: "וואס איז די זייגער?" ווייל אויף ענגליש לייגט מען אזוי אויס די ווערטער. נאך א משל, ווען מען טרעפט א צווייטן פרעגט מען אין אידיש: "ווי אזוי הייסטו?" אבער די קינדער וואס קומען פון שטובער וואו מען רעדט ענגליש וועלן פרעגן: "וואס דיין נאמען?" אזוי איז אויך פארקערט, די קינדער וואס קומען פון וויליאמסבורג און זייער ערשטע שפראך איז אידיש, ווען עס קומט צו רעדן ענגליש וועלן זיי אויסלייגן די ווערטער אנדערש, ביז זיי וועלן עלטער ווערן ווען זיי וועלן זיך אויסלערנען ווי אזוי צו רעדן פערפעקט.


דאנקט דעם אייבערשטן אויף די ניסים ונפלאות וואס ער טוט מיט אייך; איר האט א טייערער מאן נרו יאיר מיט ליכטיגע קינדער קיין עין הרע. מען דארף דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן אויפן עבר און בעטן אויף ווייטער, אז אלע קינדער זאלן זיין ערליכע אידן.


בפרט אין די היינטיגע דורות וואס דער ס"מ רייסט שטיקער פון כלל ישראל, עס פאלן נעבעך אוועק בחורים און מיידלעך פון די שענסטע משפחות; דארף מען אסאך תהילים זאגן און אסאך טרערן פארגיסן אז די קינדער זאלן זיין ערליכע אידן.