בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#1 - קען מען בעטן דעם אייבערשטן פאר א נס?
תפילה והתבודדות, אמונה, נסים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת וירא, י"ג מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי', קרית ברסלב


אויף אייער פראגע, מען רעדט אזויפיל אין ישיבה אז מען קען בעטן אלעס פונעם אייבערשטן, פרעגט איר 'דעמאלט וואס מיינט תפלת שוא? די הייליגע חכמים זאגן דאך (ברכות נד.) אז אויב מען דאווענט ווען מען ווארט שוין א קינד עס זאל ווערן א אינגל איז דאס א תְּפִלַּת שָׁוְא!'


איר וועט דאס פארשטיין מיט אן הקדמה. חכמינו זכרונם לברכה פרעגן (שם ס.) מיר זעען דאך ביי איינע פון די פיר הייליגע אמהות, לאה, אז זי האט געבעטן דעם אייבערשטן ווען זי האט געזען ברוח הקודש אז זי ווארט א אינגל, עס זאל ווערן א מיידל כדי איר שוועסטער רחל זאל נישט פארשעמט ווערן און האבן נאר איין קינד, און מיט תפילה האט זי איבערגעדרייט און דאס קינד איז געווארן א מיידל, דינה; זעען מיר קלאר אז מען קען יא בעטן א תְּפִלַּת שָׁוְא! ענטפערט די הייליגע גמרא: "אֵין מַזְכִּירִין מַעֲשֵׂה נִיסִים", פרעג נישט פון א מעשה פון א נס!


לכאורה איז שווער, ווי אזוי האט לאה געבעטן פאר די נס? אויך איז דא א מחלוקת (תנחומא ויצא, ח), רב הונא זאגט נאך בשם רבי יוסי: "אֵינוֹ כֵן", עס איז נישט אזוי ווי דער תנא זאגט: "הָיְתָה אִשְׁתּוֹ מְעֻבֶּרֶת וְאָמַר יְהִי רָצוֹן שֶׁתֵּלֵד אִשְׁתִּי זָכָר, הֲרֵי זוֹ תְּפִלַּת שָׁוְא, אֶלָּא אֲפִלּוּ עַד שָׁעָה שֶׁתֵּשֵׁב עַל הַמַּשְׁבֵּר", נאר ביז מען געבוירט דאס קינד, "יִתְפַּלֵּל שֶׁתֵּלֵד זָכָר", זאל מען בעטן דעם אייבערשטן עס זאל זיין א אינגל, "לְפִי שֶׁאֵין קָשֶׁה לִפְנֵי הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא", ווייל עס איז נישט קיין שווערע זאך ביים אייבערשטן, "לַעֲשׂוֹת אֶת הַנְּקֵבוֹת זְכָרִים", צו מאכן פארקערט, "וְאֶת הַזְּכָרִים נְקֵבוֹת".


נאר וואס דען? מען קען זאגן אז דאס איז בכלל נישט קיין קשיא, און עס איז נישט קיין מחלוקת; מען רעדט דא פון צוויי סארט מענטשן, איינער איז א מענטש וואס האט נישט אזא קלארע אמונה, ער איז אונטער געווארפן אונטער טבע, מקרה און מזל, ער גלייבט אז עס איז דא א באשעפער וואס האט באשאפן די וועלט, אבער ער האלט אז עס איז דא א טבע; אזא איינער קען נישט בעטן אויף אלעס, ביי אים איז דא 'תְּפִלַּת שָׁוְא', ביי אים איז דא 'אֵין מַזְכִּירִין מַעֲשֵׂה נִיסִים'.


נאכדעם איז דא איינער וואס פון איין זייט איז ער א פשוט'ער מענטש, אבער ער איז מקורב צום צדיק, דער צדיק שיינט אריין אזא שטארקע אמונה, ער ברענגט זיינע מענטשן צו אזא הויכע דרגה אין אמונה, עס איז מער נישטא קיין טבע, קיין מקרה און קיין מזל; עס איז די זעלבע נס דאס אטעמען, זען, הערן, רעדן, טאפן, גיין – ווי האבן א קינד און איבערדרייען פון א נקבה צו א זכר; ביי אזעלכע מענטשן איז - "אֵין קָשֶׁה לִפְנֵי הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא" – גארנישט שווער ביים אייבערשטן, ביי די מענטשן איז דאס נישט א תפלת שוא, צו זיי רערט רבי יוסי און זאגט זיי: "אֲפִלּוּ עַד שָׁעָה שֶׁתֵּשֵׁב עַל הַמַּשְׁבֵּר יִתְפַּלֵּל שֶׁתֵּלֵד זָכָר"; ווידער די ערשטע שיטה, די חכמים – זיי רעדן צום המון עם, מענטשן וואס זעען א טבע'דיגע וועלט, א מזל'דיגע מענטש, א גוטער פאסירונג, א שלעכטע פאסירונג; פאר זיי זאגט מען 'תְּפִלַּת שָׁוְא' און 'אֵין מַזְכִּירִין מַעֲשֵׂה נִיסִים'.


שטארקט אייך מיט אמונה פשוטה, נעמט אריין אין זיך אז אלעס איז אין סוף ברוך הוא; דומם, צומח, חי און מדבר – הכל לכל עצם עצמיות חיות אלקותו יתברך, ביז איר וועט שפירן ביים בעטן דעם אייבערשטן, ביי יעדע זאך, "אֵין קָשֶׁה לִפְנֵי הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא", גארנישט איז שווער צו באקומען.