בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת תצוה, שובבי"ם, ט' אדר א', שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

עס איז זייער וויכטיג זאלסט זיך האלטן מיט אנשי שלומינו, ווייל מען קען נישט מצליח זיין בלייבן ביים רבי'ן נאר מיט גוטע חברים וואס לעבן מיטן רבי'ן, זוך דיר אויף א גוטע חבר און יעדן טאג זאלסטו רעדן מיט אים אפאר ווערטער פון רבי'ן. ווייל מוהרא"ש זאגט, נאר מיט א גוטע חבר קען מען מצליח זיין ביים רבי'ן, און די אלע וואס האבן געהאט נקודות החבר, זיי האבן זיך מחזק געווען מיט גוטע חברים, יעדן טאג גערעדט פון רבי'ן, פון די זיסע ליכטיגע עצות - די האבן זייער מצליח געווען.

שבת אין ישיבה איז געווען זייער שיין, שבת אינדערפי ביי ספורי מעשיות האבן מיר געלערנט (ספורי מעשיות, מעשה ג) ווי דער חיגר האט געטראפן א דיימאנט, דער רבי זאגט דעם לשון: "דערווייל האט ער א קוק געטון אויף דעם דיימאנט אויף דער אנדערע זייט האט ער געזען וכו'"; האבן מיר זיך זייער מחזק געווען מען זאל וויסן אז עס איז דא א דיימאנט אויך אויף די אנדערע זייט, מיין נישט אז נאר די וועג ווי דו ווילסט גיין - דאס איז די דיימאנט, און אז עס גייט פארקערט, עס גייט אנדערש - איז שוין נישט גוט; אז מען ווייסט, מען זעט אויך ביי די אנדערע זייט א דיימאנט - דעמאלט קומט מען צו די וועג וואס היילט אויס.

דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן פב): "זֶה שֶׁאָנוּ רוֹאִים שֶׁלִּפְעָמִים הוֹלֵךְ לְהָאָדָם שֶׁלֹּא כְּסֵדֶר", דאס וואס מען זעט אז אלעס גייט פארקערט ווי מען וויל, "שֶׁאוֹמֵר 'אֲנָּא אֶמְלֹךְ'", דאס קומט צוליב דעם וואס מען זאגט איך וויל דוקא עס זאל זיין אזוי און אזוי, "בָּזֶה הוּא מְחַלֵּק וּמַפְרִיד אוֹתָהּ מֵהַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא", מיט דעם רייסט מען זיך אפ פונעם אייבערשטן, "וּכְשֶׁהוּא מְחַלֵּק אֶת מַלְכוּת לְעַצְמוֹ, אֲזַי הוֹלֵךְ לוֹ שֶׁלֹּא כְּסֵדֶר", און אז מען איז אפגעשיידט פונעם אייבערשטן - גייט אלעס פארקערט, אבער אז מען איז זיך מבטל צום אייבערשטן, מען וויל גארנישט - דעמאלט גייט אלעס כסדר.

מיר האבן זיך מחזק געווען מיט וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (די וואך אין די פרשה, שמות רבה לג, ח): "בְּשָׁעָה שֶׁאָמַר הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא לְמשֶׁה עַל עִסְקֵי הַמִּשְׁכָּן", ווען דער אייבערשטער האט געזאגט פאר משה רבינו ער זאל בעטן אלע אידן נדבות צו בויען א משכן, "אָמַר לְפָנָיו, רִבּוֹנוֹ שֶׁל עוֹלָם יְכוֹלִין הֵם יִשְׂרָאֵל לַעֲשׂוֹתוֹ", האט משה רבינו געפרעגט דעם אייבערשטן, קענען דען אידישע קינדער בויען א שטוב פארן אייבערשטן?! "אָמַר לוֹ הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא אֲפִלּוּ אֶחָד מִיִּשְׂרָאֵל יָכוֹל לַעֲשׂוֹתוֹ", האט דער אייבערשטער געזאגט, אפילו איינער אליין קען אויך בויען א משכן, "שֶׁנֶּאֱמַר", אזוי ווי עס שטייט (שמות כה, ב): "מֵאֵת כָּל אִישׁ אֲשֶׁר יִדְּבֶנּוּ לִבּוֹ". האבן מיר גערעדט, מען זאל נישט ווערן צעפאלן אויב די ווייב איז נישט וויליג צו אננעמען דעם רבי'ן וכו', מען זאל נישט ווערן צעבראכן און טראכטן 'ווי וועל איך קענען בויען א בית המקדש? ווי וועל איך קענען מצליח זיין מיט די קינדער?' אויף דעם זאגט דער אייבערשטער, אפילו איינער אליין קען בויען א משכן און מצליח זיין מיט די קינדער.

ביי שלש סעודות האבן מיר גערעדט פון דאס גרויסקייט פון 'רצון', פון 'ווילן'; אז מען זעט מען איז ווייט פון דאווענען, ווייט פון לערנען, ווייט פון קדושה - זאל מען אבער וועלן און נישט אפלאזן די רצון, אזוי בויעט מען די משכן. אזוי ווי עס שטייט (שמות כה, ב): "יִדְּבֶנּוּ לִבּוֹ", און רש"י זאגט: "לשון רצון טוב", א גוטע ווילן; מען זאל זאגן פארן אייבערשטן: "איך וויל זיין גוט, איך וויל זיין וואויל".

אז מען זעט מען פאלט אין קדושה, מען היט נישט די אויגן, מען קוקט עבירות רחמנא לצלן; זאג אבער פארן אייבערשטן: "הייליגער באשעפער איך וויל הייליגע אויגן, איך וויל ריינע אויגן, העלף מיר, העלף מיר איך זאל זיך קענען צוריק כאפן, תשובה טון, ווערן ערליך", אז מען ווערט בכעס, מען רעגט זיך, מען רעדט לשון הרע, רכילות - ווער נישט צעפאלן און טראכט 'איך בין פארפאלן, איך קען שוין נישט זיין א צדיק', שריי ארויס דיין הארץ, ידבנו לבו, לשון רצון טוב, זאג: "אייבערשטער איך וויל זיין גוט".

עס איז דא אסאך צו שרייבן וואס טוט זיך אפ א שבת אין ישיבה צווישן אנשי שלומינו, איך דארף מקצר זיין, איך דארף גיין צו די בחורים.

נאכאמאל למען השם, האב א גוטער חבר; מען מוז האבן א גוטער חבר זיך אויסצושמועסן און זיך דערנענטערן צום אייבערשטן מיט די עצות פון רבי'ן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין א

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת כי תשא, ט"ז אדר א', שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

שבת אין ישיבה איז געווען זייער שיין, מען האט זיך מחזק געווען מיט די זיסע קוואל וואסער וואס פליסט פונעם נ'חל נ'בע מ'קור ח'כמה.

אינדערפרי נאכן דאווענען פירט מען זיך ביי אנשי שלומינו צו לערנען סיפורי מעשיות, מען מאכט קידוש און מען לערנט די מעשיות וואס דער רבי האט דערציילט. מיר האלטן יעצט ביי די מעשה פונעם חיגר (ספורי מעשיות, מעשה ג), ווי ער האט אויסגעשפרייט די שטויב פון די צדיקים, אויסגעמישט מיט די שטויב פון משוגעים און די אלע גזלנים זענען געווארן משוגע'נע צדיקים, זיי האבן זיך אנגעהויבן קריגן אינער מיטן צווייטן.

מיר האבן גערעדט אז ווען מען ווערט מקורב צום רבי'ן, מען טרעט אויף די שטויב פון צדיקים, מען הויבט אן שרייען צום אייבערשטן אויף די טעג און יארן וואס מען האט געטון נישט גוטע זאכן, דארף מען אבער זייער אכטונג געבן נישט צו טרעטן אויף די שטויב פון די משוגעים, פון זיין פארנומען מיט אנדערע, פון זוכן חסרונות ביי אנדערע.

דאס איז אויך אין שטוב, מען טאר זיך נישט קריגן, ווארפן די שולד איינער אויפן צווייטן, די אלע וואס לייגן די שולד אויפן צווייטן - די זענען משוגע'נע צדיקים; אפילו זיי זענען עוסק אין עבודת השם, זיי זענען זיך מתבודד און זאגן תיקון חצות, אויב אבער מען ווארפט אלץ די שולד אויפן צווייטן - איז מען א משוגע'נע צדיק.

ביי שלש סעדות האבן מיר גערעדט פון דאס גרויסקייט פון תורה. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שמות רבה לז, ד): "כְּשֶׁאָמַר הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא לְמשֶׁה 'וְאַתָּה הַקְרֵב אֵלֶיךָ'", ווען דער אייבערשטער האט געזאגט פאר משה רבינו, נעם אהרן און מאך אים פאר כהן גדול, "הֵרַע לוֹ", איז שלעכט געווארן פאר משה רבינו, ער האט געהאט חלישות הדעת פארוואס נישט ער זאל ווערן כהן גדול, "אָמַר לוֹ", האט אים דער אייבערשטער געזאגט: "תּוֹרָה הָיְתָה לִי וּנְתַתִּיהָ לְךָ, שֶׁאִלּוּלֵי הִיא אִבַּדְתִּי עוֹלָמִי", די תורה איז געווען מיינס און איך האב דיר עס געגעבן; אלע פרעגן, ווי קען זיין משה רבינו זאל האבן חלישות הדעת, און וואס איז דער ענטפער וועגן די תורה?

מיר האבן גערעדט, אז דאס מיינט מען אונז, מיר זענען פול מיט חלישות הדעת, ווען מיר זעען אז מען געבט כבוד פאר א ברודער, פאר א שוואגער, מען מאכט א גרעסערע עסק פון א צווייטן - ווערט אונז שלעכט, מען באקומט חלישות הדעת; זאגט אונז דער אייבערשטער, עס איז דא אן עצה, איך האב ענק געגעבן די תורה, אז מען לערנט תורה ווערט מען אויסגעהיילט, אז מען לערנט תורה גייט אוועק די אלע חלישות הדעת. דאס זאגט דער מדרש: "וְאַתָּה הַקְרֵב אֵלֶיךָ" (שמות כח, א), דאס איז וואס שטייט (תהלים קיט, צב): "לוּלֵי תוֹרָתְךָ שַׁעֲשֻׁעָי אָז אָבַדְתִּי בְעָנְיִי", די תורה ראטעוועט פון אלע חלישות הדעת.

מיר גייען די וואך ענדיגן מסכת בבא קמא, און מיר הויבן אן מסכת בבא מציעא, דאס איז די גרעסטע און בעסטע רפואה פאר אלע פראבלעמען. היינט איז א צייט וואס מען רעדט פון 'זיך היילן דעם נפש', יעדער צווייטער איז עוסק אין 'זיך היילן דעם נפש', די בעסטע היילונג איז לערנען די הייליגע תורה. אזוי ווי עס שטייט (משלי ג, ח): "רִפְאוּת תְּהִי לְשָׁרֶּךָ וְשִׁקּוּי לְעַצְמוֹתֶיךָ", זאלסטו זיך יעצט אוועק זעצן און לערנען א בלאט גמרא, אפילו אן פארשטיין, וועלן אוועק גיין אלע חלישות הדעת.

נאך דא אסאך צו שרייבן פון איין שבת מיט אנשי שלומינו, אבער איך יאג זיך, איך דארף גיין העלפן אין שטוב לייגן שלאפן די קינדער.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת ויקרא, ב' ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד מיינע טייערע חברים, טייערע ליבע ברידער, תלמידי היכל הקודש בארץ ישראל, ה' עליהם יחיו

יעצט ווען מען גרייט זיך אויף דעם הייליגן יום טוב פסח - דארף מען אסאך בעטן דעם אייבערשטן מען זאל זוכה זיין זיך צו פרייען מיט די מצוות, זיך פרייען מיט דעם וואס מען איז באשאפן א איד, זיך פרייען מיט די אמונה און נישט מאכן פון טפל עיקר, מאכן חומרות און פארגעסן פון די מצוה אליינס.

דער רבי האט נישט געהאלטן פון חומרות. דער רבי האט דערציילט (שיחות הר"ן, סימן רלה): "ווען איך בין געווען יונג און איך האב דעמאלט נישט געוויסט דאס שעדליכקייט פון חומרות וכו' - בין איך אויך אריינגעפאלן אין דעם טעות, ווען עס איז געקומען דער יום טוב פסח בין איך געווארן פארלוירן, איך האב נישט געוויסט וואס צו טון; יעדעס מאל איז מיר בייגעפאלן נאך חומרות, ביז איין מאל האב איך געטראכט 'וואס טוט מען צו האבן ריינע וואסער אויף פסח? ווי אזוי קען איך אכטונג געבן צו האבן ריינע וואסער אויף פסח אן קיין חשש חמץ?'" דעמאלט איז געווען דער סדר אז מען פלעגט אנשעפן וואסער פאר גאנץ פסח, דער רבי האט געטראכט אז דאס איז נישט קיין עצה, ווייל מען קען נישט אפהיטן די וואסער דורכאויס גאנץ יום טוב עס זאל נישט צוקומען צו דעם קיין משהו חמץ, "האב איך געטראכט 'די בעסטע וואסער וואלט ווען געווען קוואל וואסער', ווייל א קוואל האלט דאך אין איין קוועלן פרישע וואסער כסדר אן קיין שום חשש חמץ", אבער דארט וואו דער רבי האט געוואוינט איז נישט געווען קיין קוואל וואסער, האט ער געטראכט אוועק צו פארן מיט די משפחה אויף יום טוב צו א פלאץ וואו עס איז דא א קוואל, אזוי שטארק זענען געווען זיינע חומרות אויף פסח; האט דער רבי אויסגעפירט: "אבער ברוך השם אז היינט דארף איך נישט קיין חומרות, היינט ווייס איך אז דער אייבערשטער האט געגעבן די תורה פאר מענטשן און נישט פאר מלאכים, היינט פריי איך זיך מיט די מצוות אליינס".

איך בעט דיר זייער, זיי פרייליך און מאך פרייליך אין שטוב. ווייל ווען א מענטש איז פרייליך - פארברענט ער אלע קליפות און זיי קענען נישט האבן קיין שליטה אויף אים; ווייל די גאנצע זאך פונעם סמ"ך מ"ם איז עצבות און מרה שחורה, וויינען און קלאגן, זיי קענען נישט דערליידן פרייליכקייט, און ביים אייבערשטן שטייט (דברי הימים-א טז, כז): "עֹז וְחֶדְוָה בִּמְקֹמוֹ", עס הערשט א שמחה; אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת ל:): "אֵין הַשְׁכִינָה שׁוֹרָה אֶלָּא מִתּוֹךְ שִׂמְחָה", דער אייבערשטער רוט נישט ביי איינעם וואס איז טרויעריג, נאר ביי א מענטש וואס איז פרייליך; ווען א מענטש איז פרייליך - איז ער ביי די קדושה, און אזוי אויך פארקערט; ווען א מענטש איז בעצבות איז ער ביי די טומאה.

בעט דעם אייבערשטן די איין תפילה: "הייליגער באשעפער איך וויל זיין פרייליך, מאך מיך פרייליך, נעם אוועק פון מיר די עצבות ומרה שחורה, איך וויל זוכה זיין צו האבן א שטארקע אמונה, איך זאל נישט פארגעסן פון דיר, איך זאל דיך שפירן, אזוי וועל איך זיין פרייליך"; בעט נאר אויף שמחה, דאס וועט דיך ברענגען צו די העכסטע מדריגות.

דער הייליגער אריז"ל האט געזאגט (עיין הקדמת ספר חרדים) אז ער איז צוגעקומען צו אלע זיינע מדריגות נאר צוליב דעם וואס ער האט זיך געפריידט מיט די מצוות פונעם אייבערשטן, אפילו מען זאל אים געבן די גאנצע געלט פון די וועלט וואלט ער נישט אוועק געגעבן קיין שום מצוה.

דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.

א פרייליכן שבת.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת במדבר, ב' סיון, מ"ו לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, יבנאל

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

"ספורי מעשיות" איז לויטערע סודות התורה; וויפיל מיר מיינען אז מיר פארשטייען - איז דאס גארנישט קעגן וואס ליגט אין די מעשיות.

קוק די הקדמה וואס דער הייליגער רבי נתן שרייבט:

"לְהִתְוַדַּע וּלְהִגָלוֹת, אַז אִיטְלִיכְס וָוארְט וָואס דָא שְׁטֵייט אִין דֶעם הֵיילִיגֶען סֵפֶר אִיז קֹדֶשׁ קָדָשִׁים לוֹיטֶער סוֹדוֹת הַתּוֹרָה. מֶען זָאל נִישְׁט מֵיינֶען אַז דָאס זֶענֶען חַס וְשָׁלוֹם פְּרָאסְטֶע מַעֲשִׂיוֹת, וָוארִין דִיא מַעֲשִׂיוֹת וָואס אִין דֶעם סֵפֶר שְׁטֵייעֶן הָאט דֶערְצֵיילְט דֶער גְרוֹיסֶער צַדִּיק דֶער קְדוֹשׁ עֶלְיוֹן דֶער הֵיילִיגֶער רֶבִּי נַחְמָן זֵכֶר צַדִּיק לִבְרָכָה, זַיין זְכוּת זָאל אוּנְז בֵּייא שְׁטֵיין. זַיין כַּוָּנָה אִיז גֶעוֶוען אוּנְז צוּא לֶערְנֶען וִויא אַזוֹי דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן צוּא דִינֶען. אוּן הַלְוַאי מִיר זָאלִין פַאר שְׁטֵיין דִיא גְרוֹיסֶע סוֹדוֹת אוּן דֶעם מוּסָר וָואס עֶס שְׁטֶעקְט אִין דִיא מַעֲשִׂיוֹת. וֶועלִין מִיר זַיין פְרוּמֶע יוּדֶען אַזוֹי וִוי מֶען דַארְף צוּא זַיין. אוּן הַשֵׁם יִתְבָּרַךְ וֶועט אוּנְז שִׁיקֶען דֶעם גּוֹאֵל צֶדֶק בַּאלְד אִין אוּנְזֶערֶע צַייטְן בִּמְהֵרָה בְּיָמֵינוּ אָמֵן".

מוהרא"ש שרייבט אין די הקדמה אויפ'ן ספר להבות אש, א פירוש אויף תיקוני זוהר:

"יָדוּעַ לְכָל מִי שֶׁרָגִיל בְּתִקּוּנֵי זוֹהַר, אֲשֶׁר כִּמְעַט כָּל שׁוּרָה וּשְׁתֵּי שׁוּרוֹת, הֵם כְּבָר עִנְיָנִים אֲחֵרִים, סוֹדוֹת אֲחֵרִים, עוֹלָמוֹת אֲחֵרִים".

אזוי אויך איז די מעשיות; אזוי ווי דער רבי האט בפירוש געזאגט, נאכן דערציילן די מעשה פונעם בן מלך און בן שפחה וואס האבן זיך פארביטן (ספורי מעשיות, מעשה יא):

"פַארְצַייטִין", אין די פריערדיגע דורות, ביז רבי שמעון בר יוחאי איז געקומען, פלעגט מען נישט שמועסן קבלה אפענערהייט, נאר "אַז מֶען פְלֶעגְט שְׁמוּסִין קַבָּלָה פְלֶעגְט מֶען שְׁמוּסִין מִיט אַזוֹי אַ לָשׁוֹן (וִוי דִי מַעֲשֶׂה אִיז) וְכוּ'", שפעטער האט רבי שמעון בר יוחאי אנגעהויבן שמועסן קבלה באתגליא.

דעריבער, ווען מען לערנט די מעשיות, דארף מען וויסן אז דאס איז סודות התורה און פרובירן ארויסנעמען חיזוק און עצות פאר עבודות השם.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת נח, א' דראש חודש מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'.

א גרויסן יישר כח פאר'ן צוענדיגן די פלעי, אנגרייטן ארויסצוגעבן פאר די גאס די פלעי וואס אונזערע תלמידות האבן געשפילט, די מעשה וואס דער רבי האט דערציילט פונעם בערגער און דער ארעמאן (סיפורי מעשיות, מעשה י).

איך האב אריינגעלייגט אינעם שפיל צענדליגער טויזנטער דאללער נאר מיט די כוונה דאס ארויסצוגעבן פאר די וועלט, פאר פרויען און מיידלעך וואס קוקן פלעיס, זיי זאלן קוקן דעם רבינ'ס מעשה און האבן אסאך חיזוק און שכל.

מיט דעם וואס איר וועט דאס ענדיגן מען זאל דאס קענען פארשפרייטן וועט איר האבן מורא'דיגע זכותים, און אלע פרויען און וואס וועלן דאס קוקן און נאנט ווערן צום אייבערשטן וועט דאס זיין אייער זכות.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, ברוקלין.

נעם זיך אונטער צו עסן - דו און דיין ווייב - יעדע וואך סעודת מלוה דמלכה; דאס איז א סגולה פאר קינדער.

ביי די סעודה זאלט איר לערנען צוזאמען א שיעור אין דעם רבינ'ס מעשיות - סיפורי מעשיות; דער הייליגער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן כה): "איך זאג אנדערש פון די וועלט, די וועלט זאגט אז מען ווערט נישט טראגעדיג דורך מעשיות, אבער איך זאג אז די מעשיות איז א סגולה פאר קינדער"; זאלסטו זיך יעדע וואך אוועק זעצן מיט דיין ווייב תחי', מאך א סעודת מלוה מלכה, זינג זמירות און נאכדעם זאלט איר צוזאמען לערנען סיפורי מעשיות כסדרן - וועט איר זוכה זיין צו זרע של קיימא.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.