סיום מסכת סנהדרין והתחלת מסכת מכות

עס איז א מנהג ביי כלל ישראל אז בכורים מאכן א סיום מסכת ערב פסח, אז מען זאל נישט דארפן פאסטן, אבער פילע אנשי שלומינו פירן זיך צו מאכן א סיום מסכת ערב פסח אפילו מען איז נישט קיין בכור, דער הייליגער רבי לייגט אריין אין זיינע מענטש אזא זיסע טעם אין די תורה, אזא געשמאק אין די הייליגע מצות, און צו יעדע געלעגענהייט קען מען האבן א סיום.   דאס יאר תשפ"ה האט דער אויבערשטער צוגעפירט אז אלע האבן א סיום, די גאנצע קהילה האט אין די לעצטע פיר חדשים געלערענט יעדן טאג לכל הפחות איין בלאט גמרא, און היינט איז מען זוכה צו לערנען דעם לעצטן בלאט פונעם הערליכע מסכת סנהדרין, בפרט אין די לעצטע בלעטער איז עס אנגעפילט מיט הערליכע דברי אגדתא פון וואס מען קען אזויפיל ארויסנעמען חיזוק און הדרכה טאג טעגליך.   מארגן הייבן אלע אן בסייעתא דשמיא דער מסכת מכות, וואס איז נישט קיין גרויסע מסכת, און איז אסאך לייכטער, וואס איז א געוואלדיגע געלעגענהייט זיך מיטצוכאפן און ארויפטאנצן אויפן וואגן פון ש"ס.   אבער ווען מען רעדט פון לערנען יעדן טאג א בלאט קען מען נישט מאכן א שווייג פונעם דרך הלימוד. היינט זענען דא פילע שיינע דרכי הלימוד, זה בכה וזה בכה, אויב איינער זעט ער איז מצליח אויף א געוויסע וועג, איז עס זייער פיין. דער מגיד דערקלערט אז דאס איז דער בעסטער וועג צו לערנען, און דער אנדערער זאגט אנדערש. לאמיר זען וואס דער הייליגער רבי זאגט פאר איבער צוויי הונדערט יאר צוריק, ער האט אוועק געשטעלט א סדר דרך הלימוד, וואס איז פאסיג פאר יעדעם איינעם, פונעם גרעסטן למדן, ביז אייער וואס קען נאר עברי, פונעם כולל אינגערמאן, ביז דער פארנומענער ביזנעסמאן, וואס וויל אבער נישט דורכגיין א טאג אן א בלאט גמרא, פונעם פענסינאנער וואס האט די וועלטס צייט, ביזן ישיבה בחור וואס וויל עפעס אריינשטיפן בין הסדרים, ער וויל אויסנוצן זיינע בחור'ישע יארן עפעס אנצוקומען.   דער רבי זאגט אין שיחת הר"ן שיחה ע"ו, וזה דבריו הקדושים: ותמיד היה לימודו - ער האט אלץ געלערענט, במהירות גדול מאד - זייער זייער שנעל. והיה לומד כמה דפין פוסק בשעה אחת עם כל הפירושים כולם שסביב הארבעה שלחן ערוך הנדפסים בכרך גדול, שהם הטורי זהב, והמגן אברהם, והבאר הגולה, ופרי חדש, ועטרת זקנים, וכיוצא בהם בשאר החלקים - דער רבי האט געלערנט אין איין שעה עטליכע דפים שלחן ערוך מיט אלע מפרשים.   וסיפר שבעת שהעולם מכינים עצמן להתפלל בבקר, בעת שמתחילין להתקבץ עד שמתחילין להתפלל, באותה השעה הוא לומד ארבעה דפין פוסק; - און אין די קורצע צייט וואס מען ווארט אז די מנין זאל זיך צוזאם קומען, פלעגט ער אניאגן פיר בלעטער אין שלחן ערוך. וכן כל מה שלמד גמרא או פוסק וכיוצא, הכל היה במהירות גדול מאד - אלעס וואס ער האט געלערענט, גמרא אדער הלכה א.א.וו. - האט ער געלערנט גאר גאר שנעל.   וסיפר עמנו הרבה הרבה בענין זה, שטוב ללמוד במהירות ולבלי לדקדק הרבה בלימודו, רק ללמוד בפשיטות בזריזות. ולבלי לבלבל דעתו הרבה בשעת לימודו מענין לענין, רק יראה להבין הדבר בפשיטות במקומו. ואם לפעמים אינו יכול להבין דבר אחד - אל יעמוד הרבה שם, ויניח אותו הענין וילמד יותר להלן. ועל פי הרוב ידע אחר כך ממילא מה שלא היה מבין בתחילה כשילמד כסדר בזריזות להלן יותר. דער רבי האט אסאך גערעדט פון דעם אז עס איז גוט צו לערנען שנעל און זיך נישט שטעלן ביים לערנען - נאר לערנען פשוט און שנעל, און זיך נישט לאזן ווערן צומישט בשעת'ן לערנען צי עס שטימט מיט אנדערע זאכן, נאר זען צו פארשטיין פשוט אויפן פלאץ, און אויב צומאל פארשטייט מען נישט עפעס - זאל מען נישט בלייבן דארט, נאר פאר ווייטער, און על פיר רוב וועט מען ממילא פארשטיין שפעטער וואס ער האט נישט פארשטאנען פריער אויב מען וועט לערנען שנעל.   ואמר שאין צריכין בלימוד רק האמירה לבד, לומר הדברים כסדר, וממילא יבין. און דער רבי האט געזאגט, אז מען מען דארף נישט ביים לערנען גארנישט טון נאר זאגן די ווערטער אויפן סדר, און מען וועט שוין ממילא פארשטיין.   ולא יבלבל דעתו בתחילת לימודו שירצה להבין תיכף, ומחמת זה יקשה לו הרבה תיכף ולא יבין כלל, רק יכניס מוחו בהלימוד ויאמר כסדר בזריזות וממילא יבין. מען זאל זיך נישט לאזן פארדרייען דעם קאפ ווען מען הייבט אן לערנען אז מען מוז שוין פארשטיין, און דערפאר וועט אים זיין אסאך שווערער, און ער וועט גארנישט פארשטיין, נאר ער זאל אריינלייגן זיין מח אינעם לימוד, און זאגן שנעל כסדר, און מען וועט שוין ממילא פארשטיין.   ואם לא יבין תיכף - יבין אחר כך; ואם ישארו איזה דברים שאף על פי כן לא יוכל לעמוד על כונתו - מה בכך, כי מעלת ריבוי הלימוד עולה על הכל, און אויב מען נישט פאשטיין אויפן יעצט וועט מען עס פארשטיין שפעטער, און אויב עס בלייבט איבער זאכן וואס ער פארשטייט נאך אלץ נישט, איז גארנישט, ווייל די מעלה פון לערנען אסאך איז מער פון אלעם.   וכמו שאמרו חכמינו זכרונם לברכה (שבת דף סג.): ״לגמר והדר לסבר״, ואף על גב דלא ידע מה קאמר, שנאמר (תהלים קי"ט, כ'): "גרסה נפשי לתאבה" וכו', - ווי חז"ל זאגן מען זאל קודם זאגן, און נאכדעם פארשטיין, און אפילו מען פארשטייט נישט וואס מען זאגט.   כי על ידי ריבוי הלימוד שילמד במהירות ויזכה ללמוד הרבה, על ידי זה יזכה לעבור כמה פעמים אלו הספרים שלומד, לגומרם ולחזור להתחיל ולגומרם פעם אחר פעם. ועל ידי זה ממילא יבין בפעם השני והשלישי כל מה שלא היה מבין בתחילה, כל מה שאפשר להבין ולעמוד על דבריהם. - ווייל דורכדעם וואס מען לערענט אסאך, און מען קומט אן אסאך, קען מען איבערגיין אסאך מאל די ספרים וואס מען לערנט, איינמאל און נאכאמאל, און מען וועט שוין פארשטיין ביים צווייטן אדער דריטער מאל.   דער רבי זאגט ווייטער: וכמה בני אדם פסקו מלימודם לגמרי על ידי ריבוי הדקדוקים שלהם, ומאומה לא נשאר בידם. - אסאך מענטשן האבן שוין נעבעך אפגעלאזט דאס לערנען ווייל מען וויל אלעס פארשטיין, און עס איז נעבעך גארנישט געבליבן ביי זיי.   אבל כשירגיל עצמו ללמוד במהירות כנזכר לעיל בלי דקדוקים הרבה, התורה תתקיים בידו ויזכה ללמוד הרבה מאד -גמרא, ופוסקים כולם, ותנ"ך, ומדרשים, וספרי הזהר וקבלה, ושאר ספרים כולם. - אבער ווען מען געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעל אן פארשטיין, וועט זיך די תורה האלטן ביי אים, און ער וועט לערנען זייער אסאך גמרא, הלכה, תנ"ך, מדרשים, ספרי הזוהר, קבלה און אלע אנדערע ספרים.   דער וואס האט פרובירט דעם סדר דרך הלימוד - דער דארף שוין נישט קיין ראיות, ער הייבט אן שפירן די זיסקייט פון די תורה, אבער דער וואס וויל עס נישט אננעמען, וועט קיין ראיות נישט העלפן.   דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן זיין ערליכער אידן, דינען דעם אויבערשטן און לערענען זיין הייליגע תורה אונזער גאנצער לעבן.

< זעה מער יא ניסן תשפ"ה 📝

אנשי שלומינו וועלן זיך דערוויקן דעם פסח מיט נאך א תורה פון הייליגן רבי'ן דורכ'ן פירוש פון ראש ישיבה שליט"א

געלויבט דעם אויבערשטן אז אויף דעם יום טוב פסח, וועלן פילע אנשי שלומינו זיך קענען מחי' זיין מיט א פרישע תורה פון הייליגן ספר ליקוטי מוהר"ן, וואס דער ראש ישיבה שליט"א האט נארוואס געענדיגט שרייבן.   דער הייליגער רבי האט אונז איבערגעלאזט געטליכע ספרים, שטיקער פייער, בפרט די הייליגע תורות אין ליקוטי מוהר"ן, וואס דער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן שמט): "שֶׁיְּכוֹלִין לִהְיוֹת נַעֲשֶׂה בַּעַל תְּשׁוּבָה גָּמוּר עַל יְדֵי לִמּוּד הַסֵּפֶר שֶׁלּוֹ", מען קען ווערן אן אמת'ער בעל תשובה אז מען לערנט ליקוטי מוהר"ן, "וְאָמַר, שֶׁמִּי שֶׁיֵּשֵׁב וְיַעֲסֹק בִּסְפָרָיו רַק בְּלִי קִנְטוּר וְנִצָּחוֹן, וְיִסְתַּכֵּל בּוֹ בֶּאֱמֶת, אָז בְּוַדַּאי יִהְיוּ נִבְקָעִין אֶצְלוֹ כָּל גִּידֵי קַשְׁיוּת לְבָבוֹ, וְאָמַר בְּזוֹ הַלָּשׁוֹן: 'סֶע וֶועט אִים אַלֶע אָדֶערְן טְרֶענֶען'", און ווער עס וועט לערנען זיין ספר מיט אן אמת - וועט זיך אים עפענען אלע פארשטאפטע אָדערן און ער וועט ווערן אן ערליכער איד.   ווי גרויס דאס איז דאס לערנען דעם הייליגן ספר, אזוי גרויס זענען די מניעות, איינע פון די שוועריקייטן איז די טיפקייט פון די תורות (בפרט אינעם ערשטן חלק) וואס מיר פשוט'ע מענטשן קענען שווער פארשטיין, בפרט אין אנפאנג ווען מען איז נאכנישט געוואוינט דערין, דער רבי בויעט אויף הערליכע קאמפליצירטע בנינים ציגל נאך ציגל, צימער נאך צימער, שטאק נאך שטאק, און בנין נאך בנין, און דערנאך ברענגט דער רבי צוזאם דעם גאנצן קאמפלעקס אויף גאר א וואונדערליכע וועג. דערפאר האט דער ראש ישיבה באשלאסן צו שרייבן א פירוש אויף פשוט אידיש, כדי מיר זאלן קענען ארויסנעמען פון די תורות גאר שיינע עצות חיזוק און הדרכה, און אויך זוכה זיין צו לערנען דעם הייליגן ספר.   דאס מאל איז געקומען די רייע אויף סימן ז', וואס איז פול מיט גילוי אלקות, גילוי האמונה. מיר וועלן דא ברענגען א קיצור פון די תורה, לויט וויאזוי דער ראש ישיבה שליט"א איז עס מפרש, פארשטייט זיך דער רבי ברענגט ראיות און פסוקים צו יעדע זאך וואס ער זאגט, אבער מיר וועלן פרובירן ארויסצונעמען א תמצית ביקוצור נמרץ.    דער רבי הייבט אן מיט א חז"ל אז סיי מענער און סיי פרויען זענען מחויב בכל המצוות, ווייל עס שטייט אשר תשים "לפניהם". דערנאך ברענג דער רבי א מכילתא אז פון דעם זעלבן פסוק לערנט מען ארויס אז מען דארף לערנען מיט תלמידים אז זיי זאלן פארשטיין קלאר.   דער רבי וויל צוזאם ברענגען ביידע פשטים. זאגט דער רבי אז "גלות" מיינט עס "פעלט אמונה", און וואס איז "אמונה"? "תפלה", בעטן דעם אויבערשטן, א מענטש בעט דעם אויבערשטן וועט ער זען "נסים" למעלה מדרך הטבע, און פאר דעם דארף מען אמונה אויף תפלה, ווייל אז ער גלייבט אז ער קען פועלן, וועט ער בעטן. אמונה, תפלה, נסים - זאגט דער רבי - קען מען נאר אין "ארץ ישראל", וואס דארט גייען ארויף די תפלות, און דאס איז פארוואס יעקב אבינו מיט די אידישע קינדער האבן געדארפט גיין קיין גלות מצרים, ארויס פון ארץ ישראל, ווייל ער האט געפרעגט "במה אידע". יעקב אבינו מיט זיינע צוועלף קינדער - צוועלף נוסחאות התפלה - האבן געדארפט גיין קיין מצרים, וואס מצרים איז פארקערט פון נסים אמונה און תפלה, זיי גלייבן נאר אין טבע מקרה מזל.   דער רבי זאגט ווייטער, אז בכלליות גלות ווערט אנגערופן "מצרים", ענגשאפט, די מח ווערט ענג, מען האט נישט קיין אמונה, איז מען אין גלות. און ביאת המשיח און די גאולה ווענדט זיך אין די אמונה.   אבער וויאזוי באקומט מען אמונה? - פרעגט דער רבי - דורך "אמת", און צו האבן אמת מוז מען האבן א "צדיק", און פאלגן זיינע עצות; און ח"ו פארקערט אויב מען נעמט עצות פון רשעים ווערט מען איינס מיט'ן רשע. וויאזוי קען מען זיך ראטעווען פון הערן עצות פון א רשע? זאגט דער רבי מצות "ציצית" ראטעוועט דעם מענטש פון "ניאוף" - עצת הרשע. ווי עס שטייט אין פרשת ציצית "ולא תתרו אחרי לבבכם", ווייל די אויגן ברענגט אלע עבירות ר"ל.   דער רבי ברנעגט די גמרא (ב"ב ע"ד) אז א סוחר האט געוויזן פאר רבה בר בר חנה דעם בארג סיני, ער האט געזען עס איז ארום גענומען מיט עגדיסן זיי שטייען ווי ווייסע אייזלען, ער האט געהערט א בת קול, דער אויבערשטער קלאגט "וויי איז מיר אז איך האב געשוואוירן [אז אידן זאלן גיין אין גלת, רשב"ם], ווער קען עס מיר צושטערן", טייטש דער דער הייליגער רבי, "הר סיני" מיינט תרי"ג מצות - "עצות פון צדיקים", די "עגדיסן" ארום דעם בארג זענען "עצות פון רשעים" וואס שטערן פון קומען צום צדיק, רבה בר בר חנה זאגט דערויף, זיי זענען געשטאנען ווי "ווייסע אייזלען", דאס מיינט די מצוה פון "ציצית", וואס היטן אונז אפ פון די לצים עצות פון רשעים און ניאוף, און דערפאר קלאגט דער אויבערשטער, וויי אז איך האב זיי געשיקט אין גלות ווייל אידן זענען מקיים מצות ציצית וואס ברענגט די גאולה.   דער רבי ברענגט צוזאם ביידע פשטים פון חז"ל אויף אשר תשים "לפניהם", אז ווען משיח וועט קומען וועלן אלע שפירן דעם אויבערשטן.   דערנאך איז דא נאך הערליכע "השמטות" אויף די תורה, הערליכע זאכן וואס לוינט זיך אריינצוקוקן דערין.   פון די תורה קען מען ארויסנעמען זייער אסאך, צווישן זיי דער יסוד אז מען מוז האבן א צדיק, און אים פאלגן, די גרויסקייט פון אמונה, די גרויסקייט פון תפלה, זיך פרייען מיט מצוות ציצית, ווי שטארק מען דארף שטיין ווייט פון עצות פון רשעים, ווי שטארק מען דארף היטן די אויגן, און עצות וויאזוי ארויסצוגיין פון גלות, צו באקומען אמונה, און געראטעוועט ווערן פון עצות פון רשעים.   כָּל הַמִּתְקָרְבִים לְמַנְהִיג אֲמִתִּי, זוֹכִין לֶאֱמוּנָה יְשָׁרָה דִּקְדֻשָּׁה

< זעה מער ט ניסן תשפ"ה 📝