בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת שמות, ט"ז טבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

מוהרא"ש האט געטון די זאכן נאר צוליב איין סיבה, צו מקרב זיין וואס מער מענטשן לאבינו שבשמים. ביי אסאך מענטשן איז דא א קטנות הדעת פון די סארט זאכן, פון א שיינע בעקיטשע וכדומה, און נאר ווען זיי זעען אזעלכע זאכן - הערן זיי אויס און זענען מקבל וכו'. אזוי ווי די הייליגע חכמים זאגן (שבת קמה:): "מפני מה תלמידי חכמים שבבל מציונים", פארוואס גייען די תלמידי חכמים אין חוץ לארץ מיט שיינע בעקיטשעס? "מפני שאינם בני תורה", ווייל די מענטשן פון בבל זענען נישט קיין בני תורה, זיי האבן נישט קיין געפיל אין תורה; ווען זיי זעען א תלמיד חכם וואס זעט אויס ווי א פשוט'ער מענטש זענען זיי אים נישט מכבד, נאר ווען זיי זעען א שיינע בעקיטשע - דאס מאכט זיי זאלן מכבד זיין (עיין תפארת ישראל אבות ד, ו; דבור המתחיל "גופו מחולל על הבריות"); נאר צוליב דעם האט מוהרא"ש געטון די זאכן.

וואס דארפסטו מער פון דעם וואס דער הייליגער רבי נתן זכרונו לברכה האט געזאגט: "נאך א מזל עס איז געווען צוויי זילבערנע לייכטער ביים רבי'ן אויפ'ן טיש ווען איך בין געקומען די ערשטע מאל צום רבי'ן, אזוי האב איך געקענט מקבל זיין פון רבי'ן"; עס האט געהאט א פנים פון א רבי.

ווער עס האט געקענט אביסל מוהרא"ש ווייסט אז מוהרא"ש איז געווען זייער ווייט פון די זאכן, מוהרא"ש האט זיין גאנץ לעבן געהאט איין כוונה: 'אריינברענגען אין די וועלט די ריינע אמונה, און מגלה זיין די עצות פון הייליגן רבי'ן'; אזוי ווי איינער פון די גיבורים האבן דערציילט פאר'ן בעל תפילה (ספורי מעשיות, מעשה בעל תפילה - מעשה יב), דער גיבור זאגט אז ער מיינט דערמיט עפעס אנדערש, מיט דעם וואס ער גייט אפנעמען די וועלט; ער מיינט נישט דאס אז די וועלט זאל זיין אונטער אים, נאר ער מיינט עפעס אנדערש, זיין כוונה איז, טאמער וועט ער קענען טרעפן דעם קעניג מיט זיינע לייט, עיין שם.

עס איז דא אסאך צו דערציילן בנוגע די זאך ווען מוהרא"ש האט אנגעהויבן אנטון די קאלירטע בעקיטשעס; איין זאך קען איך דיר זאגן, מיר האבן נישט קיין השגה וואס האט זיך געטון אונטער די שיינע בעקיטשע, אונטער די קאלירטע בעקיטשע; דארט איז געליגן א צעבראכענע הארץ וואס מען קען נישט מסביר זיין! מוהרא"ש שרייבט א לשון אין די צוואה (צוואת מוהרא"ש, אות ה): "דֶער אֵייבֶּערְשְׁטֶער וֵוייסְט אוּן קֶען מַיין צֶעבְּרָאכְן הַארְץ וֶועלְכֶע אִיז צֶעבְּרָאכְן אוֹיף טוֹיזְנְטֶער שְׁטִיקְלֶעךְ, כְּחֶרֶס הַנִּשְׁבָּר"; פון אינדרויסן האט מען דאס נישט געזען, עס איז געווען א בחינה אזוי ווי ביים צדיק הרב הקדוש רבי מענדעלע וויטעבסקער זכותו יגן עלינו.

מוהרא"ש האט דערציילט, דער הייליגער צדיק רבי מענדעלע וויטעבסקער זכותו יגן עלינו איז שטענדיג געווען ביי זיך זייער צעבראכן אין הארצן, ער איז געווען ביי זיך צעריסן און צעשניטן, ביז זיין רבי דער הייליגער מגיד פון מעזריטש זכותו יגן עלינו האט אים געזאגט בזה הלשון: "מענדל מענדל, ווען דו גייסט אין גאס זאלסטו וויסן אז דו ביסט גרעסער פון יעדן איינעם"; מיט דעם אלעם האט דאס נישט געהאלפן, ער האט שטענדיג געשפירט ביי זיך אז ער איז גארנישט מיט נישט, פון אינדרויסן האט קיינער נישט געוויסט וואס דא גייט פאר, מען האט גערעדט אויף אים וכו'; ווייל ער איז געגאנגען אנגעטון מיט טייערע קליידער, רבי'שע קליידער, מען האט געטראכט אויף אים וואס מען האט געטראכט וכו'; אבער ער פאר זיך איז געווען גארנישט מיט גארנישט, ער האט זיך שטענדיג גע'חתמ'עט: "השפל באמת".

מוהרא"ש פלעגט מיט אונז אסאך רעדן פון די זאך, מענטשן מיינען אז ווער עס גייט אנגעטון מיט צעריסענע קליידער, און די קאפ פאלט אים אויף די זייט - דער איז אן עניו, און דער וואס גייט מיט שיינע קליידער - דער איז א בעל גאוה; מוהרא"ש זאגט, דער רבי האט אונז מגלה געווען אז דאס איז בכלל נישט קיין ענוה, דאס איז חנופה (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קצז): "כִּי בְּוַדַּאי אֵין זֶה מַעֲלַת הָעֲנָוָה לְהַרְאוֹת עַצְמוֹ בִּכְפִיפַת רֹאשׁ בְּדֶרֶךְ שְׁטוּת כְּאִלּוּ הוּא עָנָו, כִּי זֶה עֲנָוָה פְּסוּלָה, וְעִקַּר הָעֲנָוָה כְּשֶׁהִיא בְּחָכְמָה", ענוה איז בדעת, דאס איז נישט קיין זאך וואס מען זעט פון אינדרויסן, עיין שם.

העיקר בעט איך דיר זייער, לאז זיך נישט נארן, בזה העולם קען מען זיך זייער גוט אפנארן; וואס האט דאס מיט דיין עבודת השם - צי אין ברסלב מעג מען האבן א שיינע בעקיטשע אדער נישט? וואס האסטו געטון נעכטן? וואס האסטו געטון אייער נעכטן? האסט געלערנט מקרא, משנה, גמרא, מדרש און הלכה? האסט געדאווענט די דריי תפילות מיט מנין מיט כוונה? האסט זיך מתבודד געווען?

איך ענטפער דיר די נארישע קשיא נאר ווייל איך ווייס אז דאס האט נישט מיט דיר, דו אליינס האסט נישט געקענט אויסטראכטן אזא שאלה, דו האסט זיך אנגעטראפן מיט לצים, זיי האבן אין דיר אריינגעלייגט סם, דו ביסט אין א סכנה פון אפלאזן דיינע שיעורים, דיין חיזוק און דיין עבודת השם.

איך געדענק מיט יארן צוריק ווען דער אייבערשטער האט אויף מיר רחמנות געהאט, איך האב זיך דערוויסט פון הייליגן רבי'ן; איך האב אנגעהויבן לערנען די חיזוק פון מוהרא"ש, דער לעבן האט אנגעהויבן זיין א לעבעדיגע זאך - בין איך אריבער די אלע מניעות וואס דו גייסט אריבער, מען האט צו מיר גערעדט די זאכן, היתכן מוהרא"ש דאווענט מיט א שטענדער ביים מזרח וואנט, אין ברסלב איז דאס נישטא! היתכן מוהרא"ש גייט א בעקיטשע?! די אלע זאכן וואס דו גייסט אריבער, איך האב דעמאלט געטראכט 'איך האב געטראפן א איד וואס ברענגט מיך צום אייבערשטן - וועל איך אים נישט אפלאזן, זאל זיין וואס זאל זיין; איך דארף נישט ברסלב, איך דארף נישט זקנים, איך דארף נישט קיינעם, איך דארף דעם איד וואס קען מיר צוקלעבן צום אייבערשטן, דער איד וואס קען מיר צוקלעבן צו די תורה און מיר געבן שלום בית'.

דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן נישט זיין פארנומען מיט די קטנות, מיר זאלן פאלגן דעם רבי'ן - וועלן מיר זוכה זיין צו די גרעסטע מדריגה, אזוי ווי דער הייליגער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שנד): "עַל שְׁנֵי כִּתּוֹת אֲנָשִׁים יֵשׁ לִי רַחֲמָנוּת גָּדוֹל עֲלֵיהֶם", אויף צוויי גרופעס מענטשן האב איך גרויס רחמנות, "עַל אֵלּוּ אֲנָשִׁים שֶׁהָיוּ יְכוֹלִים לְהִתְקָרֵב אֵלַי וְאֵינָם מִתְקָרְבִים", אויף די מענטשן וואס האבן געקענט מקורב ווערן צו מיר און זענען נישט מקורב געווארן, "וְעַל אֵלּוּ הַמְקֹרָבִים אֵלַי וְאֵינָם מְקַיְּמִים אֶת דְּבָרַי", און אויף די וואס זענען מקורב צו מיר און פאלגן מיך נישט; "כִּי אֲנִי יוֹדֵעַ, שֶׁיִּהְיֶה עֵת, בְּעֵת שֶׁיִּהְיֶה הָאָדָם מֻנָּח עַל הָאָרֶץ עִם רַגְלָיו אֶל הַדֶּלֶת, אָז יִסְתַּכֵּל עַל עַצְמוֹ הֵיטֵב, וְיִתְחָרֵט מְאֹד מְאֹד עַל שֶׁלֹּא זָכָה לְהִתְקָרֵב אֵלַי, אוֹ שֶׁלֹּא קִיֵּם אֶת דְּבָרַי. כִּי אָז יֵדְעוּ שֶׁאִם הָיוּ מְקֹרָבִים אֵלַי וּמְקַיְּמִים אֶת דְּבָרַי, לֹא הָיָה שׁוּם דַּרְגָּא בָּעוֹלָם שֶׁלֹּא הָיִיתִי מְבִיאָם לְאוֹתָהּ הַמַּדְרֵגָה, אֲבָל לֹא יוֹעִיל אָז", ווייל עס וועט קומען א צייט ווען דער מענטש וועט ליגן מיט די פוס צום טיר (דאס מיינט ווען מען וועט שטארבן - וואס דעמאלט לייגט מען אראפ דעם מענטש אויף דער ערד מיט די פוס אויסגעדרייט צום טיר), דעמאלט וועט זיך דער מענטש באטראכטן ווי אזוי ער זעט אויס און ער וועט חרטה האבן: 'פארוואס האב איך נישט געפאלגט דעם רבי'ן?! ווען איך וואלט ווען געפאלגט דעם רבי'ן וואלט איך זוכה געווען צוצוקומען צו די גרעסטע מדריגות אויף די וועלט', אבער דעמאלט וועט שוין זיין צו שפעט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.