שאלה אין קורצן ענין
#49 - זאל מען אוועקלייגן געלט אויף שפעטער?
שלום בית, חתונה, אידיש געלט, חיזוק פאר פרויען, פרנסה, דירה, געלט

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


א גרויסן יישר כח פאר די געוואלדיגע שיעורים, מיין מאן און איך זענען זיך זייער מחזק, עס העלפט אונז אסאך אין לעבן.


איך האב געוואלט פרעגן צוויי זאכן. ערשטנס וועגן אוועקלייגן געלט, דער ראש ישיבה שליט"א האלט אז מען זאל אוועקלייגן אביסל געלט אין די זייט יעדע וואך אדער חודש פאר שפעטער, צום ביישפיל צו קויפן א הויז אדער פאר'ן חתונה מאכן די קינדער, אפילו פאר א פשוטע ביליגע חתונה דארף מען אויך האבן געלט.


צווייטנס, ווען מיר עסן ביי מיינע עלטערן, קען מיין מאן זיך אנרופן צו מיר אינמיטן די סעודה נארישע באמערקונגען אויף דאס און אויף יענץ, און איך ווייס נישט ווי אזוי צו רעאגירן. עס שטערט מיר נישט אזוי ווייט די זאכן וואס ער זאגט, אבער עס איז אינמיטן די סעודה, און עס קומט נישט אריין יעצט, און איך ווייס נישט ווי אזוי צו רעאגירן אויף א וועג אז ער זאל נישט באמערקן אז עס מאכט מיר נערוועז, און עס פאסט נישט.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת במדבר, ג' סיון, מ"ז לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אוודאי דארף מען אוועקלייגן געלט צו קענען קויפן א הויז, קענען חתונה מאכן די קינדער און קענען לעבן; דער רבי האט זייער מקפיד געווען מען זאל אכטונג געבן נישט צו פארלירן די געלט (שיחות הר"ן, סימן רפא), ווען אנשי שלומינו זענען געקומען קרעכצן צום רבי'ן אז זיי האבן פארלוירן געלט - פלעגט דער רבי זיי פארשעמען, דער רבי פלעגט זיי פארהאלטן פארוואס זיי האבן נישט אכטונג געגעבן, וויאזוי קען דאס פאסירן?!


בנוגע אייער מאן וכו'; פון אייערע ווערטער פארשטיי איך אז עס שטערט אייך נאר ווען איר זענט צווישן מענטשן, איר האט פרעשור וואס מען וועט זאגן; בעט איך אייך זייער, איר זאלט קוקן אויף אייער מאן מיט שעצונג, עס זאל אייך נישט אינטערעסירן וואס אנדערע טראכטן אויף אים און וואס זיי זאגן אויף אים; ער זאל זיין אין אייערע אויגן ווי א קעניג, עס זאל אייך נישט באדערן וואס ער זאגט.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#48 - פארוואס דארף מען חתונה האבן?
חתונה, הלכה, צרות, שמחה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א בחור אין די צוואנציגער יארן, איך בין ברוך ה' זייער ערליך און פרום, איך דאווען און לערן, און איך ארבעט אויף מיינע מידות.


איך וויל פרעגן צוויי שאלות. איינס, איך ווייס אז יעדער בחור אין מיין עלטער, און אפילו יונגער פון מיר, האט שוין גאר א שטארקע רצון חתונה צו האבן, איך האב עס אבער נישט, און אפילו אביסל פארקערט, איך האב נישט קיין חשק חתונה צו האבן. א חשובער איד האט אמאל גערעדט צו מיר איבער דעם, ער האט מיר מסביר געווען די וויכטיגקייט פון חתונה האבן, ווייל נאך די חתונה איז לייכטער צו זיין אפגעהיטן, און אזוי ווייטער, האב איך אים געזאגט אז איך בין שוין יעצט אפגעהיטן, שוין אפאר יאר וואס איך בין נישט דורכגעפאלן אין עבירות אפילו נאר איין מאל, כ'האב נאר דריי מאל אין מיין לעבן בטעות ארויסגעזאגט א ווארט ניבול פה. פון שאק איז ער שטיל געבליבן, איך בין אבער געבליבן מיט מיין פארקרומטע רצון, און איך קען זיך נישט ארויסזען פון דעם. אפשר האט דער ראש ישיבה אן עצה פאר מיר איבער דעם?


צווייטנס, ס'רייסט מיר ביים הארץ די מצב פון כלל ישראל אויף א נישט נארמאלן אופן, ס'איז דא טעג וואס איך עס נישט און איך טרינק נישט פון צובראכנקייט, איך קען וויינען צום אייבערשטן פאר שעות איבער דעם, איך שפיר כ'וועל נישט קענען אנגיין מיט מיין לעבן אזוי. ליידער זעט מען היינט אזויפיל אידישע קינדער וואס פאלן אוועק, וואו מ'דרייט זיך טרעפט מען שוואכע חברה, און מיין הארץ ווערט צופליקט פון דעם.


מיין הארץ צוגייט ווען א איד מאכט מיט, אנהייב פונעם קאראנא וויירוס ווען איך האב פשוט געגעסן ברויט דורכגענעצט מיט טרערן פון צובראכנקייט, כ'האב געמאכט אסאך שעות התבודדות, אבער די אויפגעגעסענע הארץ בלייבט. וואס קען איך בכלל טון פאר דעם? איז בכלל דא א ליכטיגקייט פאר מיין פינסטערקייט חוץ משיח? וועל איך נאך אמאל זוכה זיין צו שמייכלען פון אינעווייניג? אפשר גאר איז די ציל פון מיין זיין דא צו ליידן און ליידן און ליידן, און אויסגיין ווי א לעכטל?


ביטע ענטפער מיר ווי שנעלער. יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שמיני, כ"ה ניסן, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וויסן זאלסטו אז די ערשטע מצוה אין די תורה איז די מצוה פון פרי' ורבי'; דער הייליגער מחבר הייבט אן שלחן ערוך אבן העזר מיט די הלכה: "חַיָּב כָּל אָדָם לִשָּׂא אִשָּׁה כְּדֵי לִפְרוֹת וְלִרְבּוֹת", יעדער איד איז באפוילן פונעם הייליגן באשעפער צו חתונה האבן כדי צו קענען מקיים זיין די מצוה פון פרי' ורבי', "וְכָל מִי שֶׁאֵינוֹ עוֹסֵק בִּפְרִיָּה וּרְבִיָּה כְּאִלּוּ שׁוֹפֵךְ דָּמִים", און ווער עס איז נישט מקיים די מצוה איז אזוי ווי ער פארגיסט בלוט, "וּמְמַעֵט אֶת הַדְּמוּת", ער טוט נישט דעם ווילן פונעם אייבערשטן צו פארמערן מענטשן וואס זענען באשאפן געווארן בצלם אלוקים, "וְגוֹרֵם לַשְּׁכִינָה שֶׁתִּסְתַּלֵּק מִיִּשְׂרָאֵל", און ער איז גורם אז די שכינה זאל נישט רוען ביי די אידן.


וואס גייסטו נאך דיינע פארקרומטע מחשבות? דו שטעלסט זיך אהער ווי א גרויסער צדיק; ווילאנג דו האסט נישט חתונה, דו טוסט נישט דעם ווילן פונעם אייבערשטן ביסטו א גרויסער רחמנות, דו האסט נישט די אלע זאכן וואס מען באקומט ווען מען איז זוכה חתונה צו האבן. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יבמות סב:): "כָּל אָדָם שֶׁאֵין לוֹ אִשָׁה", ווער עס האט נישט חתונה, ער לעבט אליינס אן א ווייב, "שָׁרוּי בְּלֹא שִֹמְחָה", דער לעבט אן קיין שמחה, "בְּלֹא בְּרָכָה", דער לעבט אן קיין ברכות, "בְּלֹא טוֹבָה", דער ווייסט נישט וואס מיינט גוט, "בְּלֹא תּוֹרָה", מען האט נישט קיין תורה, "בְּלֹא חוֹמָה", מען לעבט אן קיין מויער, "בְּלֹא שָׁלוֹם", אן קיין פרידן; די אלע זאכן האט מען נישט פאר די חתונה, דער מדרש (בראשית רבה יז, ב) לייגט צו נאך זאכן וואס פעלט פאר'ן חתונה האבן, "בְּלֹא עֵזֶר", מען האט נישט קיין העלפער, "בְּלֹא כַּפָּרָה", מען האט נישט קיין פארצייער, "בְּלֹא חַיִּים", עס איז נישט קיין לעבן.


דער הייליגער זוהר זאגט (האזינו רצו.): "מַאן דְּלָא אִשְׁתְּכַח דְּכַר וְנוּקְבָּא, אִקְרֵי פְּלַג גּוּפָא", ווער עס האט נישט חתונה - איז א האלבע זאך, "וְלֵית בִּרְכָתָא שַׁרְיָא בְּמִלָּה פְּגִימָא וַחֲסֵירָא, אֶלָּא בַּאֲתָר שְׁלִים", די ברכה קען נישט זיין אין א האלבע זאך, נאר אין א גאנצע זאך; נאך זאגט דער הייליגער זוהר (אחרי, נט:): "רֶבִּי יִצְחָק אָמַר", דער הייליגער רבי יצחק זאגט, "בְכָל אֲתַר דְּלָא אִשְׁתְּכַח דְּכַר וְנוּקְבָּא, לָאו כְּדַאי לְמֵחֱמֵי אַפֵּי שְׁכִינְתָּא", ווער עס האט נישט חתונה איז נישט ווערד צו זען די פנים פון די שכינה; פריער אין פרשת ויקרא (ה.) שטייט: "כָּל מַאן דְּלָא אִשְׁתְּכַח דְּכַר וְנוּקְבָּא", ווער עס האט נישט חתונה, "כָּל שְׁבָחָא אַעְדּוֹי מִנֵּיהּ", דער האט נישט קיין שום לויב, "וְלָאו הוּא בִּכְלָלָא דְּאָדָם", דער איז נישט גערעכנט פאר א מענטש, "וְלֹא עוֹד, אֶלָּא דְּלָאו אִיהוּ כְּדַאי לְאִתְבָּרְכָא", און ער איז נישט ווערט צו ווערן געבענטשט.


דעריבער ווייס איך נישט פארוואס דו ביסט אן אויבער חכם נאכצוגיין דיין פארקרומטע שכל.


חתונה האבן איז דער תירוץ אויף די צווייטע פראגע; אויף וואס דו עסט זיך אויף דיין הארץ, אויף דיין פראגע 'וועל איך נאך אמאל זיין פרייליך פון אינעווייניג?' אז דו וועסט חתונה האבן, דו וועסט טון דער ווילן פונעם אייבערשטן אן קיין חכמות - וועסטו האבן א גאנצע הארץ, דו וועסט נישט זיין פארנומען מיט אנדערע, דו וועסט זען דאס גרויסקייט פון אידישע קינדער ווי מען איז זיך מוסר נפש אין די שווערע זמנים ווייטער טון דעם ווילן פונעם אייבערשטן; עס איז טאקע דא אסאך וואס פאלן, אבער פון די אנדערע זייט איז דא אזויפיל ריינקייט אזויפיל הייליגקייט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#47 - ווען וועט שוין דער ראש ישיבה אונז קומען באזוכן?
שלום בית, חתונה, אחדות, ארץ ישראל

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


א גרויסן יישר כח פאר מיין לעבן, און פאר די לעבן פון מיין משפחה, וואס האט זיך אינגאנצן געטוישט צום גוטן דורך די שיעורים. איך שפיר ווי איך בין ממש געבוירן געווארן פון ניי.


איך וואוין אין ירושלים עיר הקודש, און איך האב געוואלט פרעגן ווען דער ראש ישיבה שליט"א וועט קומען אונז באזוכן אין ארץ ישראל.


איך ווייס אז דער ראש ישיבה שליט"א זאגט אלץ אז מ'דארף נישט קומען אין ישיבה, מ'קען נעמען די דיבורים און לעבן מיט דעם סיי ווי איבער די וועלט, פון דעסט וועגן אינו דומה שמיעה לראיה, וואס וואלט דער ראש ישיבה שליט"א געטון ווען מוהרא"ש זי"ע זאגט דאס ווען, אז מ'דארף נישט קומען צו אים, וואלט דער ראש ישיבה שליט"א נאכאלץ זיכער געוואלט זען מוהרא"ש.


איך בעט זייער, אין נאמען פון די גאנצע חבורה דא אין ירושלים, אז דער ראש ישיבה שליט"א זאל אונז קומען באזוכן און מחזק זיין. דער בית המדרש דאהי פירט זיך מיט א געוואלדיגע אחדות, מ'איז זיך מחזק איינער דעם צווייטן, און מ'מאכט אסאך הפצה.


דער אייבערשטער זאל העלפן דער ראש ישיבה שליט"א זאל ווייטער ממשיך זיין מיט גאנצן כח מחזק צו זיין אידישע קינדער.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת שמיני, כ"ג ניסן, אסרו חג, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ...


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז איר לעבט באחדות, מען האט זיך ליב איינער דעם אנדערן.


דער הייליגער תנא רבי שמעון בר יוחאי זאגט (נשא קכח.): "אֲנָן בַּחֲבִיבוּתָא תַּלְיָיא", אונזער זאך איז אחדות; מוהרא"ש זאגט, די ראשי תיבות פון "אֲנָן" איז "אַ'נְשֵׁי נַ'חַל נ'וֹבֵעַ", מיר תלמידים פון הייליגן רבי'ן, אונזער זאך איז – "בַּחֲבִיבוּתָא תַּלְיָא", מיר זאלן זיך ליב האבן איינער דעם צווייטן, זיך ליידן איינער דעם צווייטן.


מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך קומען קיין ארץ ישראל, איך וויל זיין מיט אייך. איך בענק זיך צו אייך; געדענקט וואס דער הייליגער תנא רבי עקיבא האט געזאגט פאר רבי שמעון בר יוחאי (פסחים קיב.): "יוֹתֵר מִמַּה שֶּׁהָעֵגֶל רוֹצֶה לִינֹק פָּרָה רוֹצָה לְהֵנִיק", אסאך מער וויפיל דער קעלבל וויל זייגן וויל די קו - די מאמע - געבן צו זייגן דעם קעלבל. ער האט אים געזאגט, ווי שטארק דו ווילסט לערנען פון מיר תורה - אסאך מער וויל איך לערנען מיט דיר תורה; גלייב מיר, איך וויל נאך אסאך מער זיין אין ארץ ישראל, שוין איבער א יאר וואס איך בין נישט זוכה צו זיין אין ארץ ישראל; איך האף בקרוב צו זיין דארט.


אגב, אז מען רעדט שוין פון וואס דער הייליגער תנא רבי עקיבא האט געזאגט פאר רבי שמעון בן יוחאי אין תפיסה, ווען ער האט אים געבעטן און געמוטשעט ער זאל לערנען מיט אים תורה; האט ער אים דעמאלט געזאגט דאס גרויסקייט פון חתונה האבן, ער האט אים מגלה געווען ווי אזוי מען קען זיין הייליג, "מִצְוָה וְגוּף טָהוֹר נוֹשֵׂא אִשָּׁה וְלוֹ בָּנִים", אז מען האט חתונה - קען מען האבן א ריינקייט, די תורה וואס מען לערנט נאך די חתונה, דאס איז ריין (שם, קיג). אין אנהייב האט ער מורא געהאט אים דאס צו זאגן, ער האט מורא געהאט פון די גוים, אבער נאכדעם וואס דער תנא אלוקי רבי שמעון בר יוחאי האט אים אזוי מפציר געווען, האט ער אים דאס געזאגט. דאס איז איינע פון די יסודות ביים רבי'ן, מען זאל חתונה האבן יונג און האבן שלום בית; נאר אזוי קען מען האבן א ריינע מח, א ריינע מחשבה; דעמאלט קען מען לערנען תורה בקדושה ובטהרה. אז מען האט חתונה און מען לעבט מיט שלום, מען איז מוותר, מען האט אסאך געדולד - איז מען זוכה צו ריינקייט.


אויף די נקודה האט מוהרא"ש זיך מוסר נפש געווען; ער האט געוואלט אריינברענגען חתונה האבן יונג, ער האט דאס געטון ביז די מלכות הרשעה האט אים געוואלט געבן תפיסה, מוהרא"ש האט אפאר יאר נישט געקענט זיין אין ארץ ישראל, און שפעטער האט מוהרא"ש ווייטער געטון זיין גאנץ לעבן פאר שלום בית, מוהרא"ש פלעגט זיצן טעג און נעכט מיט פארפעלקער זיי זאלן אהיים גיין לעבן בשלום. דארפן מיר זען צו גיין אויף דעם וועג, זיך נישט קריגן אין שטוב, זיין א ותרן אין שטוב; וועלן מיר זוכה זיין צו "מִצְוָה וְגוּף טָהוֹר".

#46 - זאל איך גיין צו א חתונה, וואס דער שידוך איז געווען אנטראגן פאר מיר?
שידוכים, חתונה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


א גרויסן יישר כח פאר די פילע חיזוק, דער אייבערשטער זאל אייך באצאלן בכפל כפליים.


איך וויל פרעגן א שאלה, מיין חבר גייט חתונה האבן בשעה טובה ומוצלחת, דער שידוך איז געווען אמאל אנגעטראגן פאר מיר, מיר האבן זיך געהאט געטראפן, אבער נאכדעם איז דער שידוך נישט געווארן. יעצט ווייס איך נישט אויב איך זאל גיין צו די חתונה, איך קען נישט מחליט זיין וואס צו טון.


וויל איך פרעגן דעם ראש ישיבה אויב איך זאל גיין אדער נישט?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת בא, ה' שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז נישט קיין פראבלעם צו גיין צו א חתונה ווען עס האט זיך גערעדט פאר דעם א שידוך וכו'; מען דארף נישט ווערן צעבראכן פון דעם אז דער שידוך איז נישט געווארן, ווייל יעדע שידוך וואס מען טראגט אן, עס זעט שוין אויס ווי עס גייט ווערן א שידוך, למעשה ווערט נישט דער שידוך, זאגט דער רבי - אז דאס איז אויך א שידוך; יעדע שידוך וואס מען טראגט אן, אפילו עס ווערט נישט - איז דאס אויך א שידוך (ספר המידות, אות חתון, סימן ז).


ווען דעם רבינ'ס ווייב איז נפטר געווארן, דער רבי איז דעמאלט געווען אין שטאט ראדוויל און דער רבי האט געוואלט נאכאמאל חתונה האבן, זענען דעמאלט געקומען אסאך פרויען זיך משדך זיין מיט אים, האט דער רבי געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תקצה) אלע זענען זיינע שידוכים, ווייל יעדער מענטש האט כמה וכמה זיווגים, ביי יעדן איינעם גייט עס אנדערש. אלע שידוכים וואס מען רעדט איז שוין אויך א בחינה פון שידוך, אפילו עס ווערט נישט אויסגעפירט.


דער רבי זאגט (שם): מענטשן שמועסן ביי זיך אין שטוב "דער בחור וואלט גוט געווען פאר די מיידל"; אפילו ווען דער שידוך זאל זיך נישט אנהייבן און נישט ענדיגן איז דאס אויך א בחינה פון א שידוך. "וְלִפְעָמִים נוֹסְעִים לַעֲשׂוֹת הַשִּׁדּוּךְ וּבְעֵת הַגְּמָר נִפְרָדִים מֵאֵיזֶה סִבָּה", עס איז דא אמאל אז מען פארט מאכן א שידוך און פאר'ן ענדיגן די שידוך ווערט אויס די גאנצע שידוך, "וְלִפְעָמִים נִגְמָר הַשִּׁדּוּךְ וְאַחַר כָּךְ מַפְסִיקִים הַקֶּשֶׁר שֶׁל תְּנָאִים", נאכדעם איז דא אז מען מאכט דער שידוך און עס ווערט אויס, "וְלִפְעָמִים בָּאִין לִידֵי נִשּׂוּאִין וְאַחַר כָּךְ בְּסָמוּךְ נַעֲשֶׂה גֵּט בֵּינֵיהֶם", נאכדעם איז דא אז מען האט חתונה און שפעטער גט מען זיך, "וְלִפְעָמִים אֵינוֹ נַעֲשֶׂה הַגֵּט עַד אַחַר אֵיזֶה זְמַן", אמאל האט מען חתונה און נאך א שטיק צייט גט מען זיך, "כֻּלָּם הֵם בְּחִינַת זִוּוּגִים שֶׁלּוֹ, כִּי כָּל אֶחָד יֵשׁ לוֹ כַּמָּה זִוּוּגִים", זעט מען פון דעם אז יעדע זאך וואס מען טוט פאר א בחור און פאר א מיידל כדי זיי זאלן טרעפן זייער שידוך - אפילו עס ווערט נישט - איז אויך א שידוך, און עס ווערט נענטער זייער ריכטיגער שידוך, עיין שם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#45 - דארף מען רעדן צו קליינע קינדער וועגן חתונה מאכן ביליג?
חתונה, אידיש געלט, חינוך הילדים, אמונה, מלמדים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך הער כסדר פונעם ראש ישיבה שליט"א איבער די נארישע טייערע חתונות וואס מענטשען בארגען זיך אן מיט חובות, און איבער די נארישקייט דערפון.


האב איך געוואלט פרעגן, היות איך בין א מלמד, צי איז דא א וועג און צי איז דאס וויכטיג פאר א מלמד איבערצוגעבן פאר זיינע תלמידים ווען זיי זענען נאך יונג אז מען דארף לעבן מיט א חשבון, און דאס גלייכן. וואס לכאורה וועט זיי דאס זיין אסאך גרינגער ווען זיי וועלן אויפוואקסען. אויב יא ביטע שרייבט אן עצה אויף דעם.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת מקץ, כ"ט כסליו, ה' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דער עיקר זאלסטו אריינלייגן אין די קינדער אמונה אינעם אייבערשטן און יראת שמים. דערצייל זיי מעשיות פון צדיקים, די קינדער זאלן אויך וועלן זיין צדיקים; קינדער האבן זייער ליב צו הערן מעשיות, עס פלאקערט אויף זייער הארץ לעבודת הבורא.


דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן רמח): "דַּע, שֶׁסִּפּוּרֵי מַעֲשִׂיּוֹת מִצַּדִּיקִים, הוּא דָּבָר גָּדוֹל מְאֹד", זאלסט וויסן - זאגט דער רבי - אז פארציילן מעשיות פון צדיקים איז זייער א גרויסע זאך, "כִּי עַל יְדֵי סִפּוּרִים מִצַּדִּיקִים נִתְעוֹרֵר וְנִתְלַהֵב הַלֵּב בְּהִתְעוֹרְרוּת גָּדוֹל לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, בְּחֵשֶׁק נִמְרָץ מְאֹד", ווען מען הערט מעשיות פון צדיקים ווערט מען אויפגעפלאמט, מען באקומט א שטארקע חשק צו ווערן אן ערליכער איד, ווייל מען הערט צו וואס די צדיקים האבן זוכה געווען, מען פארשטייט אז זיי האבן אויך געהאט שווערע נסיונות און דאס בייגעקומען - וויל מען אויך ווערן א צדיק; בפרט ווען קינדער הערן זיך איין מעשיות פון צדיקים, ווערן זיי זייער נתעורר דורך דעם.


צו יונגע קינדער איז נישט שייך צו רעדן פון די זאכן, אז מען איז א מלמד פאר עלטערע קינדער דארף מען אסאך רעדן צו זיי וואס איז דער תכלית פון לעבן, וואס האט מען פון א טייערע בר מצוה? אלעס איז נאריש, דאס קומט פון די עשירים וואס האבן ווייניג שכל. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן סד): "כָּל הַנְּגִידִים הַגְּדוֹלִים, כִּמְעַט כֻּלָּם, הֵם מְשֻׁגָּעִים מַמָּשׁ", די גרויסע עשירים זענען אלע אינגאנצן משוגע; זיי מאכן זיך נאריש פאר אביסל כבוד, דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רב): "כָּל מִי שֶׁשִּׂכְלוֹ קָטָן בְּיוֹתֵר, צָרִיךְ לַחֲלֹק לוֹ כָּבוֹד בְּיוֹתֵר", פאר די מענטשן וואס האבן ווייניג שכל דארף מען געבן מער כבוד, "כִּי כָּל מַה שֶּׁשִּׂכְלוֹ יוֹתֵר קָטָן, הוּא יוֹתֵר חָפֵץ בְּכָבוֹד", ווייל ווי ווייניגער שכל מען האט, וויל מען מער כבוד; דעריבער מאכן זיי זיך נאריש מיט טייערע שמחות. מען דארף רעדן צו די קינדער פון דעם.


דער עיקר דארף מען אריין לייגן אין די קינדער א ליבשאפט צום אייבערשטן, א ליבשאפט צו תורה און מצוות, אכטונג געבן קיינמאל נישט וויי טון א קינד און זיכער נישט קיינמאל פארשעמען. עס ליגט א חיוב אויפ'ן מלמד צו מחנך זיין די קינדער אבער ער האט נישט קיין רשות זיי צו פארשעמען; א מלמד וואס פארשעמט קינדער, א מלמד וואס שלאגט די קינדער - דארף מען לייגן אין חרם. חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (ירושלמי מועד קטן ג, א) א מלמד איז געקומען פרעגן דעם הייליגן רבי אחא "וואס דארף איך טון, א דינסט האט מיר געלייגט אין חרם, דארף איך טאקע זיין אין חרם?" פרעגט אים רבי אחא: "פארוואס האט זי דיר געלייגט אין חרם?" זאגט דער מלמד: "ווייל זי האט געזען ווי איך שלאג א קינד מער וויפיל איך האב אים געדארפט שלאגן, האט זי מיר געלייגט אין חרם", האט אים רבי אחא געזאגט: "צָרִיךְ אַתְּ חָשֵׁשׁ עַל נַפְשָׁךְ", יא, דו ביסט אין חרם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין מיט אלע תלמידים .

#44 - ווי אזוי בין איך מחזק א חבר'טע וואס איז אריבער שווערע איבערלעבענישן?
חתונה, חיזוק פאר מיידלעך, קדושה, מנוולים, חסידות ברסלב, תפילה והתבודדות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב א חבר'טע וואס איך האב גערעדט מיט איר און זי האט מיך געזאגט אז זי האט זייער מורא פון מענער. איך האב איר געפרעגט אויב זי האט אפשר געהאט שווערע איבערלעבענישן וכו', האט זי מיר געזאגט אז יא. איך האב איר געפרעגט אויב ס'איז געווען איינער פון איר משפחה אדער א פרעמדער מאן, האט זי מיך נישט געוואלט זאגן.


איך האב זייער רחמנות אויף איר, איך וויל זי זאל וועלן חתונה האבן, איך וויל זי זאל קענען האבן א שיינע חתונה געהאטע אידישע לעבן.


ווען זי האט מיר דאס געזאגט, האב איך איר געזאגט אז איך וועל פרובירן איר צו העלפן און זוכן אן עצה פאר דער פראבלעם. ביטע אויב דער ראש ישיבה קען איר געבן אן עצה וואס וועט איר ארויסנעמען פון איר פראבלעם.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וישב, כ' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


דאס איז א ביטערע מעשה; ליידער איז די וועלט אזוי געפאלן, מנוולים און משחיתים דרייען זיך ארום הפקר, פראנק און פריי; זיי הרג'ענען אידישע קינדער און מען נעמט זיך נישט אן פאר די בא'עולה'טע. ווען א קינד גייט אריבער א פרשה מיט א מושחת, א מנוול - איז דאס קינד א גע'שחט'ענער פאר'ן לעבן.


מען וואלט ווען געדארפט אנגרייטן קינדער זיי זאלן זיין אפגעהיטן פון קראנקע מענטשן, זיי אנגרייטן ווען זיי זענען יונג, ריין און הייליג, זיי זאלן וויסן נישט אנצוקומען אין די רוצח'ישע הענט; די גרעסטע צרה איז אז אויב רעדט מען צו קינדער פון זיך היטן פון מנוולים שרייט מען: "מען טאר נישט רעדן פון דעם"; געוואלד און געשריגן! ווי קען מען זיין אזוי נאריש צו זאגן אז מען טאר נישט אנגרייטן קינדער זיי זאלן וויסן זיך צו היטן פון מנוולים, משחיתים?!


אייער חבר'טע איז אין א ביטערע צרה, די שאלה איז אויב זי וויל זיך העלפן; פון יעדע פראבלעם קען מען ארויסגיין, מען דארף אבער וועלן ארויסגיין דערפון, אויב זי וויל ארויסגיין פון דעם וועט זי מצליח זיין.


דעם רבינ'ס עצות איז א היילונג פאר אלע מחלות וחלאים רעים; די עצה פון התבודדות איז אזוי שטארק און וואונדערליך, עס טוישט די טבע, עס טוישט נאטור. אז מען נעמט דאס ערנסט, מען איז זיך מתבודד יעדן טאג, מען דערציילט פאר'ן אייבערשטן אלעס וואס מען איז אריבער, מען שמועסט מיט אים כדבר איש אל רעהו אזוי ווי מען שמועסט מיט א גוטן פריינט, דאן טוישט זיך אלעס, מען קריכט אינגאנצן ארויס פונעם פראבלעם.


אז אייער חבר'טע האט אייך דערציילט וואס זי איז אריבער איז דאס מן השמים איר זאלט רעדן מיט איר, איר מחזק זיין; דערציילט איר פון רבי'ן, זאגט איר אז עס איז דא א רבי אויף די וועלט וואס פארשטייט יעדן איינעם און קען יעדן איינעם העלפן. זאגט איר די עצה פון התבודדות, זי זאל גיין אין איר צימער, פארמאכן די טיר, זיך אויסשמועסן מיט'ן אייבערשטן און אים בעטן ער זאל רחמנות האבן, ער זאל ארויסנעמען די שלעכטע זאכן פון איר מח, זי זאל קענען אנהייבן דאס לעבן פון ניי.


וואויל איז דעם מענטש וואס איז דבוק צו הייליגע צדיקים, ער האט אמונת חכמים, ער גלייבט זייערע ווערטער און איז מקיים בתמימות ובפשיטות וואס זיי זאגן; דורכדעם וועט ער ארויסגיין פון אלע שלעכטס און אנקומען צו די גרעסטע מדריגה.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#43 - זאלן מיידלעך אנטון טייערע קליידער ביי א חתונה?
חתונה, אידיש געלט, שמחות, חיזוק פאר מיידלעך

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א מיידל און איך שעפ ברוך ה' אסאך חיזוק פון די דרשות. יישר כח.


איך האב געוואלט פרעגן וואס דער ראש ישיבה שליט"א האלט איבער חתונה קליידער.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ואתחנן, ו' מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


וואס איך האלט איז נישט אינטערעסאנט, וואס צדיקים האלטן דאס איז וויכטיג צו וויסן; ווייל די צדיקים - זיי ווייסן וואס איז גוט פאר אונז, זיי ווייזן אונז דעם וועג ווי אזוי מיר זאלן זיך פירן און טון דעם ווילן פונעם אייבערשטן, זיי ווייסן וואס איז גוט.


מוהרא"ש שרייבט זייער אסאך אז מען זאל נישט מאכן קיין טייערע שמחות; נישט אויסגעבן געלט פאר די נישטיגע פאר שעה. א שאד די געלט וואס מען ווארפט אויס פאר די פאר שעה, אנגעהויבן מיט די בלומען; מען קויפט טייערע בלומען פאר אפאר שעה, גלייך נאך די חתונה ווארפט מען דאס ארויס אין מיסט. נאכדעם די קליידער פון די מחותנת'טעס און פון די משפחה; שווערע טויזנטער דאלער ווערט פארשוועמט פאר די פאר שעה, עס איז א גרויסע עבירה אויסצוגעבן געלט פאר די זאכן. מוהרא"ש שרייבט אז מען טאר נישט אויסגעבן געלט פאר די זאכן, ענדערש זאל מען נעמען די געלט און דאס געבן פאר די פארפאלק זיי זאלן קענען לעבן, זיי זאלן קענען קויפן א דירה.


אפגערעדט ווען מען האט נישט דאס געלט, מען בארגט געלט פאר די שטותים - איז דאס גאר א גרויסע זונד; מען בארגט שווערע טויזנטער דאלער און מען קען דאס נישט באצאלן, מען שלעפט שווערע זעק פון חובות, די גאנצע לעבן דריידט זיך ארום די חובות, קוים וואס מען הייבט אן באצאלן חובות פון איין קינד דארף מען שוין בארגן פרישע חובות פאר דעם צווייטן קינד און אזוי דריידט זיך דאס א גאנצן לעבן.


אפילו מען זאל יא האבן דאס געלט טאר מען נישט אויסגעבן געלט פאר שטותים פאר די פאר שעה - אלעס פאר אביסל כבוד המדומה; דער פראבלעם איז נישט מיט די עשירים, זיי אליינס זענען דאך נישט נארמאל. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן סד): "כָּל הַנְּגִידִים הַגְּדוֹלִים, כִּמְעַט כֻּלָּם, הֵם מְשֻׁגָּעִים מַמָּשׁ", די גרויסע עשירים זענען אלע אינגאנצן משוגע; מיט זיי אליינס קען מען גארנישט טון, גיי לערן אויס א משוגענעם ווי אזוי זיך צו פירן, דער פראבלעם איז מיט די אלע וואס חנפ'נען די עשירים; מען רימט זיי אויס ווען זיי מאכן זיך נאריש ביי זייערע שמחות, מען קלאפט זיי אין רוקן, מען הייבט זיי און מען רימט זיי, דערנאך ווערט דאס א וועג פאר אלע, אלע ווילן דאס נאכמאכן.


געלויבט דעם אייבערשטן אז אונזערע תלמידות, די תלמידות בית פיגא - סיי די כלות און סיי די געשוויסטער גייען אנגעטון ביי די שמחות זייער פשוט. מען קויפט נישט קיין טייערע קליידער, מען קויפט נישט קיין בלומען, מען מאכט זיך נישט נאריש; און אפילו צירונג וואס דאס איז נישט בלויז פאר די פאר שעה, מען גייט דאך מיט דעם פאר א שטיק צייט - קויפט מען אויך פשוט'ע, מען קויפט נישט די גאר טייערע.


עס איז א שטאלץ ביי תלמידות בית פיגא זיך צו פירן פשוט, עס איז א שטאלץ ביי זיי צו קענען העלפן זייערע עלטערן גיין צו די שמחה אן קיין חובות. די תלמידות - מיידלעך און כלות האבן צווישן זיך א רייץ ווער עס קען גיין מער פשוט, מער ביליג; זיי ווייסן וואס דער לעבן איז, זיי ווייסן אז מען ווערט נישט מער ווען מען גייט אנגעטון טייער; נישט דאס איז דער לעבן, נישט די טייערע בלומען דאס איז די חתונה, נישט די צירונגען איז די זאך וואס מאכט פרייליך ביי א שמחה, דאס שיינקייט פון לעבן איז ווען מען ווייסט אז אלעס איז דער אייבערשטער, ער פירט די וועלט און אלעס אלעס איז מיט א פונקטליכקייט און אלעס איז צום גוטן. דער עיקר חתונה הייבט זיך אן ווען חתן כלה גייען אהיים, דער עיקר חתונה איז ווען מען גייט ארויס פון וועג איינער פאר'ן צווייטן, דאס שיינקייט און רייכקייט פון די חתונה איז די יארן וואס דער אייבערשטער געבט; מען לעבט מיט ליבשאפט מאן און ווייב, מען רעדט שיין, מען איז מוותר איינער פאר'ן צווייטן און מען איז זוכה אויפצושטעלן ערליכע דורות.


א רחמנות אויף כלות וואס ווייסן נישט וואס דער לעבן איז, זיי ווייסן נאר איין זאך, ווי מער געלט ארויסנעמען פון די עלטערן. א רחמנות אויף זיי אז מען לערנט נישט מיט זיי די אלע יארן אין סקול וואס דער לעבן איז; מען לערנט מיט מיידלעך אין סקול'ס אלעס וואס מען קען נאר לערנען, חוץ איין זאך - וואס דער לעבן איז. מען פארדריידט זיי מיט נארישקייטן, מען לערנט מיט זיי טיפע לימודים, זאכן וואס זיי וועלן קיינמאל נישט דארפן אין זייער לעבן.


מוהרא"ש האט איינגעפירט בחיים חיותו אין זיין שטעטל אין יבנאל, די ברסלב'ע שטאט אין ארץ ישראל - אז מען זאל חתונה האבן אומזיסט, מוהרא"ש האט געבויט א זאל אונטערן בית המדרש, עס זאל נישט קאסטן קיין איין שקל פאר אלע אנשי שלומינו צו חתונה מאכן די קינדער און געלויבט דעם אייבערשטן אז מיר גייען אין דעם הייליגן וועג. אנשי שלומינו מאכן חתונה די קינדער אין בית המדרש אזוי ווי מען האט זיך געפירט אלע יארן במשך אלע דורות; די חופה מאכט מען אין גאס אינדרויסן פונעם בית המדרש, די סעודה ווערט צוגעשטעלט דורך משפחות פון די קהילה, איינער מאכט א קוגל, איינער מאכט פערפל, איינער מאכט אביסל טשאלנט און די סעודה איז א סעודה, חתן כלה זענען פרייליך ביז גאר און די עלטערן זענען נאך דאס מערסטע פרייליך, ווייל זיי קומען און גייען ווי עכטע מחותנים, עס קאסט זיי נישט קיין איין פרוטה.


די עסצייג און טישטוכער שטעלט דער בית המדרש צו, דאס איז די זעלבע עסצייג מיט וואס די חתן כלה האבן געגעסן אלע יארן אין ישיבה און אין סקול און די זעלבע טישטוכער אויף וואס די חתן כלה האבן אלע יארן געגעסן - פון חדר ביז צו די חתונה.


דאס איז וואס די צדיקים האבן געהאלטן וועגן חתונה קליידער.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן גיין אין זייערע וועגן; מיר זאלן נישט מאכן קיין אייגענע מנהגים.

#42 - קענט איר מיר געבן הדרכות אויף מיין חתונה?
שלום בית, חתונה, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין פול מיט הכרת הטוב צום ראש ישיבה שליט"א פאר אלע חיזוק וואס איך באקום כסדר, און דערפאר וויל איך אייך מיטטיילן מיט מיין שמחה, אז איך גיי ברוך ה' חתונה האבן די קומענדיגע וואך.


איך האב אסאך געהערט פונעם ראש ישיבה שליט"א, איבער די מדריכים פאר חתנים אז זיי לערנען נישט אויס ווי עס דארף צו זיין, מיין מדריך האט מיר געזאגט אז מ'מעג טאקע לעבן און פארברענגען מיט די ווייב לויט די הלכה, אבער ס'איז קיין חסידישע זאך. האב איך געוואלט פרעגן אויב דאס איז טאקע אמת.


אפשר קען דער ראש ישיבה שליט"א מיר געבן עפעס הדרכות צו מיין חתונה.


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת חקת-בלק, ז' תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו ווייסט אוודאי אז 'שלום בית' איז ביים רבי'ן געווען א יסוד היסודות. דער רבי האט זייער אסאך גערעדט צו אונז פון שלום בית און אונז זייער מזהיר געווען מיר זאלן זיך נישט קריגן מיט די ווייב (שיחות הר"ן, סימן רסד); דעריבער זאלסטו זייער אכטונג געבן זיך נישט צו טענה'ען מיט דיין ווייב, זאלסט איר שטענדיג געבן גערעכט און דו זאלסט איר געבן געלט זי זאל קענען קויפן פאר זיך וואס זי דארף.


רבי חיים ויטאל זכותו יגן עלינו שרייבט (שער המצוות, פרשת עקב): "רָאִיתִי לְמוֹרִי זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה שֶׁלֹא הָיָה חוֹשֵׁשׁ בְּעַצְמוֹ לְהִתְכַבֵּד בְּמַלְבּוּשִׁים נָאִים יוֹתֵר מִדֵּי", איך האב געזען ביי מיין רבי דער הייליגער אריז"ל, אז ווען עס איז געקומען צו קויפן קליידער פאר זיך האט ער נישט געקויפט קיין טייערע קליידער, "גַּם בְּמַאֲכָלוֹ הָיָה אוֹכֵל דָּבָר מוּעָט מְּאֹד", אויך ביי עסן - ווען עס האט זיך גערעדט פאר זיך - האט ער נישט געגעסן קיין סאך, ער פלעגט עסן זייער ווייניג, "אֲבָל בְּמַלְבּוּשֵׁי אִשְׁתּוֹ הָיָה זָהִיר מְּאֹד לְכַבְּדָהּ וּלְהַלְבִּישָׁהּ", אבער ווען עס איז געקומען צו זיין ווייב האט ער זייער אכטונג געגעבן איר צו מכבד זיין מיט שיינע קליידער, "וְהָיָה מַפִּיק כָּל רְצוֹנָהּ אַף אִם לֹא הָיְתָה יָדוֹ מַשֶּׂגֶת כָּל כָּךְ", ער האט איר צופרידן געשטעלט דאס מערסטע וואס ער האט געקענט, אפילו ער האט נישט געהאט קיין געלט דאס צו קענען טון.


אז דו וועסט נישט זיין קארג, דו וועסט איר געבן וואס זי דארף און דו וועסט זיך קיינמאל נישט מתווכח זיין - וועסטו האבן א זיס לעבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#41 - ווי אזוי קען איך מאכן מיין טאכטער זאל זיין צופרידן מיט א פשוטע חתונה?
חתונה, אידיש געלט, קאראנע וויירוס

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך מאך חתונה מיין טאכטער אי"ה גלייך נאך שבועות, און ווי ס'קוקט יעצט אויס דער מצב מיט קאראנע, וועט די חתונה מוזן זיין ביי מיר אינדערהיים מיט א קליינעם מנין, איך האב נישט קיין פראבלעם דערמיט, אבער מיין טאכטער איז זייער צעבראכן, זי האט שוין גע'חלומ'ט פון א שיינע ריזיגע חתונה מיט אלע צוגעהערן, און זי קען זיך יעצט נישט בארואיגן, ווי אזוי קען איך איר מחזק זיין?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת במדבר, כ"ג אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


זיי איר מחזק זי זאל דאנקען דעם אייבערשטן אז זי איז געזונט און איר חתן איז געזונט. זיי איר מחזק זי זאל דאנקען דעם אייבערשטן אויף וואס זי האט יא; אנשטאט וויינען און קרעכצן אויף וואס זי האט נישט, זאל זי טאנצן פאר שמחה, דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן אויף וואס זי האט יא.


דער רבי האט אונז געגעבן א וואונדערליכע עצה, א וועג פון טראכטן אין א צייט ווען עס גייט אריבער שוועריקייטן; מען זאל זוכן דאס גוטס, מען זאל קוקן אויף די ניסים וואס דער אייבערשטער טוט, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קצה): דוד המלך האט שטענדיג געזוכט עפעס גוטס אויף וואס ער קען דאנקען דעם אייבערשטן, אפילו ווען דער אייבערשטער האט געברענגט אויף אים שלעכטס - האט ער געזוכט אין די שלעכטס עפעס גוטס. אזוי ווי מען זעט אז דוד המלך דאנקט דעם אייבערשטן (תהלים ד, ב): "בַּצָּר הִרְחַבְתָּ לִּי - רבונו של עולם איך דאנק דיר אויף דעם וואס אין די צרה האסטו מיר ברייט געמאכט".


ווען מען לעבט מיט די וועג פון זוכן דאס גוטס אין לעבן, ווערט גרינגער דאס לעבן; מען איז שטענדיג פרייליך און גליקליך.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#40 - אויב האב איך חתונה יונג, ווי אזוי וועל איך האבן פרנסה?
חתונה, פרנסה, בחור

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א בחור פון זיבעצן יאר אלט, איך הער אסאך די שיעורים און איך בין זיך זייער מחיה, יישר כח.


דער ראש ישיבה שליט"א רעדט אסאך פון חתונה האבן יונג, און איך ווייס אז אויב וועל איך בעטן מיינע עלטערן אז זיי זאלן שוין אויסהערן שידוכים פאר מיר, וועלן זיי עס גערן טון, אבער איך אליין האב מורא חתונה צו האבן יונג, ווייל איך קען נישט טראכטן ווי אזוי איך וועל זיך קענען אויסהאלטן נאך די חתונה, ווייל מיינע עלטערן וועלן מיר נישט קענען העלפן מיט פרנסה נאך די חתונה.


איך בין איינער פון 16 געשוויסטער, מיינע עלטערן האבן שוין חתונה געמאכט עטליכע קינדער, אויף א ביליגן אופן, נישט ממש ווי דער ראש ישיבה זאגט אבער נאכאלץ זייער ביליג. מיינע עלטערן האבן אונז אלץ מחנך געווען צו זיין צופרידן מיט וואס מ'האט און נישט זוכן קיין איבריגע מותרות, און דערצו איז אלעמאל פרייליך אין שטוב. זיי בארגן נישט קיין געלט און האבן נישט קיין חובות, אבער למעשה לעבן זיי זייער מצומצם, און זיי וועלן מיר נישט קענען העלפן מיט פרנסה נאך די חתונה.


דאס מיינט אז א טאג נאך די חתונה דארף איך גיין ארבעטן און שאפן געלט פאר א דירה, פאר עסן און קליידער, און אזוי ווייטער פאר אלע געברויכן. איך קען ב"ה לערנען, און איך וויל נישט אפלאזן דאס לערנען גלייך נאך די חתונה.


דערפאר האב איך מורא שוין חתונה צו האבן אזוי פרי, און איך האף אז דער ראש ישיבה שליט"א וועט מיר קענען זאגן די ריכטיגע וועג ווי אזוי צו האנדלען אין לעבן.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת תרומה, כ"ח שבט, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו דארפסט נישט מורא האבן אז דו וועסט נישט האבן פרנסה; דער אייבערשטער איז מפרנס די גאנצע וועלט, ער געבט יעדן איינעם שפייז אין צייט. דער אייבערשטער שפייזט דעם גרויסן וויזל-טיר און ער שפייזט די קליינע אייער פון לייז (ניטס). חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תענית ב.) אז די שליסל פון פרנסה איז אין די הענט פונעם אייבערשטן; קיינער קען נישט געבן פרנסה און קיינער קען נישט אוועק נעמען פרנסה - נאר דער אייבערשטער אליינס.


מורא האבן דארף מען נאר פונעם אייבערשטן; מען דארף מורא האבן אראפ צו פאלן אין עבירות, אז עס רעדט זיך א שידוך טאר מען דאס נישט אפשטופן אפילו א טאג, מען דארף חתונה האבן אזוי ווי דער אייבערשטער האט אונז געהייסן. א מענטש אליינס איז אין א סכנה, אזוי ווי רבי נתן זאגט (ליקוטי הלכות יום הכיפורים, הלכה א, אות א): "מִי שֶׁאֵינוֹ נָשׂוּי - הוּא פָּגוּם בִּבְרִית", ווער עס איז נישט חתונה געהאט איז פגום בברית; דערפאר דארף מען וואס שנעלער חתונה האבן לשם שמים, זיך נישט וועלן און קלויבן.


זאג דיינע עלטערן אז דו ווילסט שוין חתונה האבן, וועסטו זוכה זיין צו זיין אפגעהיטן פונעם יצר הרע. אזוי ווי מיר געפונען ביי די הייליגע חכמים זכרונם לברכה (קידושין כט:) ווי רב חסדא האט אויסגערימט פאר רב הונא דאס גרויסקייט פון רב המנונא אז ער איז א גרויסער מענטש, האט רב הונא געבעטן רב חסדא: איך וויל אים זען; ווען ער קומט צו דיר זאלסטו אים אהער שיקן, "כִּי אָתָא, חַזְיֵּיהּ דְּלָא פָּרִיס סוּדָרָא", ווען רב המנונא איז געקומען האט רב הונא געזען אז ער האט נישט קיין טלית, האט ער אים געפרעגט: "מַאי טַעְמָא לָא פְּרִיסַת סוּדָרָא?" פארוואס גייסטו נישט מיט קיין טלית, האט אים רב המנונא געענטפערט: ווייל איך האב נאך נישט חתונה געהאט, "אַהֲדְרִינְהוּ לְאַפֵּיהּ מִינֵיהּ", האט רב הונא אוועק געדרייט זיין פנים פון אים און אים געזאגט: "חָזִי דְּלָא חֲזִית לְהוּ לְאַפֵּי עַד דְנָסְבַת", זאלסטו נישט קומען צו מיר, ווייל איך וויל נישט זען דיין פנים ביז דו האסט חתונה, ווייל: "בֶּן עֶשְׂרִים שָׁנָה וְלֹא נָשָׂא אִשָּׁה - כָּל יָמָיו בְּעֲבֵירָה", אויב מען האט נישט חתונה פאר די צוואנציג יאר וועט מען א גאנץ לעבן טון עבירות, פרעגט די גמרא: "בְּעֲבֵירָה סַלְקָא דַּעְתָּךְ?!" ווי קען זיין מען וועט טון עבירות א גאנץ לעבן, איינמאל מען האט חתונה איז מען דאך אפגעהיטן פון עבירות, ענטפערט די גמרא: "אֶלָּא אֵימָא: כָּל יָמָיו בְּהִרְהוּר עֲבֵירָה", מען וועט א גאנץ לעבן האבן שלעכטע מחשבות; זעט מען פון דעם ווי שטארק מען דארף זיך צו איילן חתונה צו האבן, ווייל רב המנונא איז געקומען צו רב הונא און ער האט נישט געוואלט קוקן אויף זיין פנים ווייל ער האט נישט חתונה געהאט.


זארג נישט יעצט פון וואנעט דו וועסט האבן פרנסה; פרנסה וואקסט מיט'ן מענטש, ווי מער מען עלטערט זיך אלץ מער געבט דער אייבערשטער פרנסה, אזוי זאגט דער רבי (ספר המידות, אות בנים, סימן ג): "אֵין צָרִיךְ לָאָדָם לִדְאֹג עַל פַּרְנָסַת בָּנָיו, כִּי כְּשֶׁהֵם גְּדֵלִים, גְּדֵלָה פַּרְנָסָתָם עִמָּהֶם", מען דארף נישט זארגן אויף פרנסה, פרנסה וואקסט מיט'ן מענטש.


אז דו וועסט אוועקלייגן דיינע חכמות, דו וועסט גיין צום שידוך וואס פריער און דו וועסט לערנען פלייסיג, וועסטו זען גרויסע ניסים; דו וועסט האבן פרנסה בשפע און דו וועסט קענען לערנען ווייטער נאך דיין חתונה.

#39 - ווי אזוי קען איך צוגיין צו מיין חתונה מיט א רואיגקייט?
שידוכים, שלום בית, חתונה, חתן

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


א גרויסן יישר כח פאר אלע שיעורים, ניגונים, און חיזוק, וואס איז מיר אזוי שיין מדריך אויפ'ן טאג טעגליכן לעבן.


איך בין ב"ה א חתן געווארן, די חתונה איז אין עטליכע חדשים, אבער ווי נענטער עס ווערט צו די חתונה ווער איז מער נערוועז און דערשראקן, אפשר איז דאס נישט מיין ריכטיגע שידוך? אפשר וועל איך זיך נישט אויסקומען מיט איר? די כלה איז נישט אזוי שיין, ווי אזוי וועט זי מיר העלפן זיך היטן די אויגן? און אזוי ווייטער בין איך פול מיט בלבולים און פחדים. אפשר האט דער ראש ישיבה שליט"א אן עצה פאר מיר ווי אזוי איך זאל קענען צוגיין צו די חופה פרייליכערהייט.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת תולדות, כ"ז חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד החתן ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דאנק און לויב דעם אייבערשטן אז דו האסט געטארפן דיין שידוך און דו ביסט שוין גרייט צום חופה גיין; לאז דאפ די נארישע מחשבות וואס בוזשעווען אין קאפ: 'אויב דאס איז טאקע דיין באשערטע', דאס איז אלעס עצת היצר הרע וואס פארגינט נישט אז דו גייסט זוכה זיין צו ווערן אן אדם השלם, דו גייסט אנהייבן לעבן בקדושה ובטהרה.


בנוגע דיין פחד אויב דו וועסט קענען לעבן מיט איר בשלום וכו'; דאס ווענדט זיך נאר אין דיר, אז דו וועסט זיין א וותרן, דו וועסט נישט זוכן אויסצופירן וועסטו האבן שלום בית, נעם זיך פאר קיינמאל נישט זוכן אויסצופירן וועט דיר גוט זיין. עס איז נישט געפערליך ווען די ווייב איז גערעכט, מען ווערט נישט קלענער ווען זי איז גערעכט.


אויך זאלסטו זיין א געביגער; זאלסט נישט זיין א קמצן, סיי מיט געלט און סיי מיט גוטע ווערטער, זאלסט איר שטענדיג געבן געלט און איר באגיסן מיט גוטע ווערטער.


בנוגע שמירת עיניים וכו'; נאך די חתונה דארף מען ווייטער ארבעטן אויף שמירת עיניים. עס מיינט נישט צו זאגן אז איינמאל מען האט חתונה האט מען מער נישט קיין נסיונות, מען האט ווייטער די זעלבע נסיונות נאך די חתונה, נאר עס איז גרינגער זיך צו שטארקן מיט א ווייב, אבער מען דארף זיך ווייטער היטן די מחשבה און די אויגן. מען דארף ווייטער שרייען צום אייבערשטן: "'הַעֲבֵר עֵינַי מֵרְאוֹת שָׁוְא', היט מיר אייבערשטער איך זאל האבן ריינע אויגן, איך זאל נישט פארשווארצט ווערן בזה ובבא".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן א גוט לעבן.

#38 - וואס טו איך אז איך וויל נישט פארפאסן מיינע בחור'ישע יארן?
חתונה, בחור

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין אן ערליכער חסידישער בחור אין די יארן פון שידוכים, מיינע עלטערן ווילן מיר שוין זען א חתן, איך שפיר אבער אז איך בין נאכנישט גרייט דערפאר. איך מיין אז די בחור'ישע יארן איז א מתנה פון באשעפער צו קענען שטייגן און הנאה האבן, דאס חתונה האבן ברענגט מיט זיך אסאך נייע התחייבות'ער, און ס'איז אסאך שווערע צו שטייגן נאך די חתונה, און איך וויל נאך הנאה האבן פון מיינע בחור'ישע יארן.


אפשר קען דער ראש ישיבה שליט"א מיר קלאר מאכן וואס איז דער ריכטיגער וועג?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' לסדר כי תבוא לאומאן, ט"ו אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד הבחור ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דער הייליגער רבי האט זייער מקפיד געווען אז א בחור זאל חתונה האבן ווי פריער. ווען א בחור איז געקומען צום רבי'ן האט דער רבי אים געזאגט: "קום צוריק מיט א טלית"; אזוי ווי מיר געפונען ביי די הייליגע חכמים זכרונם לברכה (קידושין כט:) ווי רב חסדא האט אויסגערימט פאר רב הונא דאס גרויסקייט פון רב המנונא, אז ער איז א גרויסע מענטש, האט רב הונא געבעטן פון רב חסדא: "איך וויל אים זען; ווען ער קומט צו דיר זאלסטו אים אהער שיקן". "כִּי אָתָא, חַזְיֵּיהּ דְּלָא פָּרִיס סוּדָרָא", ווען רב המנונא איז געקומען האט רב הונא געזען אז ער האט נישט קיין טלית, האט ער אים געפרעגט: "מַאי טַעְמָא לָא פְּרִיסַת סוּדָרָא?" פארוואס גייסטו נישט מיט קיין טלית, האט אים רב המנונא געענטפערט: "ווייל איך האב נאך נישט חתונה געהאט", "אַהֲדְרִינְהוּ לְאַפֵּיהּ מִינֵיהּ", האט רב הונא אוועק געדרייט זיין פנים פון אים און אים געזאגט: "חָזִי דְּלָא חֲזִית לְהוּ לְאַפֵּי עַד דְנָסְבַת", דעמאלט זאלסטו נישט קומען צו מיר, ווייל איך וויל נישט זען דיין פנים ביז דו האסט חתונה.


יעצט איז דיר גוט? יעצט קען מען שטייגן? חכמינו זכרונם לברכה זאגן אונז פארקערט, זיי זאגן (יבמות סב:): "כָּל אָדָם שֶׁאֵין לוֹ אִשָּׁה שָׁרוּי בְּלֹא שִֹמְחָה, בְּלֹא בְּרָכָה, בְּלֹא טוֹבָה", ווילאנג מען האט נישט חתונה איז מען נישט פרייליך, מען האט נישט קיין ברכה און מען האט נישט קיין גוטס; נאכמער זאגן חכמינו הקדושים אויף א צווייטע פלאץ (בראשית רבה, פרשה יז, סימן ב): "כָּל שֶׁאֵין לוֹ אִשָּׁה שָׁרוּי בְּלֹא טוֹבָה, בְּלֹא עֵזֶר, בְּלֹא שִֹמְחָה, בְּלֹא בְּרָכָה, בְּלֹא כַּפָּרָה, אַף בְּלֹא שָׁלוֹם, אַף בְּלֹא חַיִּים, וְאֵינוֹ אָדָם שָׁלֵם", פאר מען האט חתונה האט מען נישט קיין גוטס, מען האט נישט קיין העלפער, מען האט נישט קיין שמחה, מען האט נישט קיין ברכה, מען האט נישט קיין כפרה, עס פעלט שלום, מען האט נישט קיין לעבן און מען איז נישט א גאנצער מענטש.


ווארף אוועק דיינע חכמות און נעם אן די ווערטער פון די תורה בתמימות ופשיטות. רבי נתן האט געהאט אן אייניקל רבי מיכל'ע, ער איז געווען זייער א גרויסער צדיק און געדינט דעם אייבערשטן מיט תמימות, יעדעס ווארט וואס ער האט געהערט פון זיין זיידע רבי נתן האט ער גענומען בתמימות. דער רבי מיכל'ע פלעגט זאגן פאר בחורים וואס האבן זיך געהאלטן פאר חכמים ווי דיר: "דוּ בִּיסְט נִישְׁט קַיין גוּטֶער", ווען מען האט אים געפרעגט: "פארוואס בין איך נישט גוט?" האט ער געענטפערט: "עס שטייט אין די תורה (בראשית ב, יח): 'לֹא טוֹב הֱיוֹת הָאָדָם לְבַדּוֹ', דער אייבערשטער זאגט עס איז נישט גוט צו זיין אליינס אן א ווייב"; דאס ווייסטו אז פארקערט פון גוט איז 'רע' – שלעכט, וואס דאס קומט רחמנא לצלן פון די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לישזבן, אזוי ווי עס שטייט ביי ער ואונן (בראשית לח, ז): "וַיְהִי עֵר בְּכוֹר יְהוּדָה רַע בְּעֵינֵי ה'".


זיי נישט קיין אויבער חכם און האלט זיך נישט קלוגער פון די תורה; זאג דיינע עלטערן זיי זאלן נישט אפזאגן קיין שום שידוך און זאלסט ווי שנעלער חתונה האבן, ווייל עס איז נישט ווערד צו זיין אויף דער וועלט אן א ווייב, ווייל מען קען אראפ פאלן אין ביטערע עבירות. רבי נתן זאגט (ליקוטי הלכות יום הכיפורים, הלכה א, אות א): "מִי שֶׁאֵינוֹ נָשׂוּי - הוּא פָּגוּם בִּבְרִית"; פארקערט ווי דו שרייבסט אז מען קען הנאה האבן ווי לאנג מען האט נישט חתונה.


דער אייבערשטער זאל רחמנות האבן אויף אונז, מיר זאלן שוין ארויסגיין פון דעם ביטער'ן גלות, דער גלות וואס כאפט זיך אריין צווישן אידישע קינדער צו טראכטן ווי די אומות העולם וואס דרינגען אריין אין אונז זייערע דיעות אז מען זאל חתונה האבן ווי שפעטער און נישט ברענגען קיין קינדער, נאר מיר זאלן זיך פירן ווי די תורה זאגט - חתונה האבן ווי יונגער און ברענגען קינדער וואס וועלן דינען דעם אייבערשטן.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#37 - וואס טוט מען אז נאך די חתונה האט מען ווייטער נסיונות?
חתונה, נסיונות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


א גרויסן יישר כח פאר די חיות און חיזוק וואס איך שעפ שוין די לעצטע פינף יאר פון די שיעורים און דרשות פונעם ראש ישיבה שליט"א.


איך האב חתונה געהאט פאר נישט לאנג צוריק מיט א ליכטיגע אשת חיל, און איך שפיר ממש ווי א נייער מענטש. איך האב ב"ה געלערנט חתן שיעורים ביי א ברסלב'ער חתן רבי [וואס בעט נישט קיין געלט], און איך ווייס זיך צו היטן פון פרישות, איך האב ב"ה א גליקליך לעבן.


ווען עס קומט אבער די געוויסע צייטן, ווייס איך נישט וואס צו טון, איך שפיר ווי איך ווער צוריק א בחור, און איך פאל יעדעס מאל דורך רחמנא ליצלן. איך האב געמיינט אז נאך די חתונה איז נישטא מער קיין נסיונות, איז דא עפעס וואס איך טו נישט גוט?


איך האף דער ראש ישיבה שליט"א וועט האבן אן עצה פאר מיר.


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת פנחס, כ"ב תמוז, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וויסן זאלסטו אז ווער עס היט זיך נישט פון די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה ווערט צום סוף משוגע... די עבירה רייסט אויס דעם מענטש און עס נעמט אוועק פון אים די גאנצע שכל.


דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן לו) אז רוב משוגעים ווערן משוגע פון די עבירה פון פגם הברית און אלע צרות וואס מען ליידט קומט פון פגם הברית, פון מוציא זיין זרע לבטלה רחמנא לצלן רחמנא לישזבן. די עבירה מאכט אז דער מענטש זאל אלעס פארלירן.


אז דו ווילסט זיך ראטעווען פון דעם יצר הרע נעם דעם רבינ'ס עצה; דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק א', סימן א): "עִיקָר הַכְנָעָתוֹ שֶׁל יֵּצֶר הָרָע, הוּא עַל יְדֵי הַתּוֹרָה", דער עיקר עצה ווי אזוי מען קען פטור ווערן פונעם יצר הרע איז דורך לערנען תורה, "וְהַתּוֹרָה הִיא בְּחִינַת וָי"ו", און די תורה איז אזוי ווי די פארעם פונעם אות ו', ווייל די לוחות איז געווען ברייט זעקס טפחים און לאנג זעקס טפחים, "וְהַוָי"ו הוּא צוּרַת מַקֵּל", און דער אות ו' זעט אויס ווי א שטעקן, "כִּי הַתּוֹרָה הַקְדוֹשָׁה מַכְנִיעַ אֶת הַיֵּצֶר הָרָע שֶׁרוֹצֶה לַעֲשׂוֹת אֶת הָאָדָם מְשׁוּגָע מַמָּשׁ חַס וְשָׁלוֹם", קומט אויס אז די תורה איז צוגעגליכן צו א שטעקן, פונקט ווי א משוגענער פארשטייט נאר ווען מען שלאגט אים מיט א שטעקן, אזוי אויך דער מענטש וואס זינדיגט, וואס ער איז אויך א משוגענער, פארשטייט אויך נאר ווען מען שלאגט אים מיט די תורה; מיט ששה סדרי משנה, דאס איז דער וא"ו, נאר די תורה האט די כח צו מאכן א מענטש אויפהערן זינדיגן.


אז דו האסט חתונה געהאט און עס פלאקערט אין דיר ווייטער די עבירה פון הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן צוליב דיין רגילות פון דיינע יונגע יארן, זאלסטו נעמען די עצה פון הייליגן רבי'ן און זאגן אסאך משניות. עס איז נישט דא נאך א זאך וואס זאל אויסרייסן דאס שלעכטס פונעם מענטש ווי לימוד משניות. ווען מענטשן וואלטן ווען געוויסט וואס משניות טוט פאר'ן מענטש וואלטן זיך אלע געפלייסט אין דעם, משניות האט א סגולה אז עס רייניגט די נשמה און עס נעמט אראפ פון איר אלע פלעקן.


איך בעט דיר זייער זאלסט אפלאזן דיינע שלעכטע מעשים, ווייל חוץ וואס דו ברענגסט א שאדן אויף דיין נשמה וועסטו אויך האבן א שאדן אויף דיין גוף, אזוי ווי עס ווערט געברענגט אין שלחן ערוך (אורח חיים סימן רמ, סעיף יד): ווען א מענטש איז פוגם בברית - "זִקְנָה קוֹפֶצֶת עָלָיו", ווערט ער אפגעשוואכט און פארעלטערט, און ער פארלירט די כוחות. אזוי אויך ווערן אים די אויגן אפגעשוואכט, עס הייבט אן גיין א שלעכטע גערוך פון זיין מויל; "וְשַׂעַר רֹאשׁוֹ וְגַבּוֹת עֵינָיו וְרִיסֵי עֵינָיו נוֹשְׁרִים וְכוּ'", די האר פון קאפ און פון די אויגן ברעמען פאלן ארויס, "וְהַרְבֵּה כְּאֵבִים חוּץ מֵאֵלּוּ בָּאִים עָלָיו", און עס ברענגט אויף אים נאך אסאך ווייטאגן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זוכה זיין צו טון תשובה שלימה.

#36 - אויף חתונות שפארט מען, פארוואס אויף אומאן געבט מען יא אויס געלט?
אומאן, חתונה, אידיש געלט

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב געוואלט פרעגן איבער דעם וואס דער ראש ישיבה שליט"א רעדט כסדר נישט אויסצוגעבן איבריג געלט אויף אידישע שמחות, אז מ'זאל שפארן ווי ווייט מעגליך און נישט מאכן קיין טייערע שמחות.


למעשה אבער ווען ס'קומט צו אומאן, וואס דאס קאסט אויך אסאך געלט פאר די טיקעטס, אכסניה, און אזוי ווייטער, דארט געבט מען יא אויס אסאך געלט. פארוואס איז דאס אנדערש?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שלח, כ"ב סיון, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מען דארף נישט זיין קיין גרויסער חכם צו פארשטיין דער חילוק פון אויסגעבן געלט פאר נישטיגע פאר שעה ווען מען מאכט א שמחה צו געווינען דערביי אביסל כבוד המדומה וכו', ביז אויסגעבן געלט צוליב פארן קיין אומאן צו א צדיק וואס האט מבטיח געווען פאר ווער עס וועט קומען צו אים אויף ראש השנה אז ער וועט אים פאררעכטן מיט אן אייביגער תיקון.


דער הייליגער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תה): "הָרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי הוּא חִדּוּשׁ גָּדוֹל, וְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ יוֹדֵעַ שֶׁאֵין הַדָּבָר הַזֶּה בִּירֻשָּׁה מֵאֲבוֹתַי, רַק הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ נָתַן לִי זֹאת בְּמַתָּנָה - שֶׁאֲנִי יוֹדֵעַ מַהוּ ראשׁ הַשָּׁנָה. לֹא מִבָּעֲיָא אַתֶּם כֻּלְּכֶם בְּוַדַּאי תְּלוּיִין בָּראשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי, אֶלָּא אֲפִילּוּ כָּל הָעוֹלָם כֻּלּוֹ תָּלוּי בָּרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי", די גאנצע וועלט איז אנגעהאנגען אין מיין ראש השנה און דער אייבערשטער האט מיר דאס געגעבן פאר א מתנה; נישט נאר איר - מיינע תלמידים זענט תלוי אין מיין ראש השנה, נאר די גאנצע וועלט שטייט אויף מיין ראש השנה.


די אלע וואס פארן קיין אומאן און צאלן אלע געלטער זוכה זיין צו זיין אין אומאן אויף ראש השנה ביי זיי איז דאס ווי ווען עס ווארט פאר א מענטש א שווערע משפט. ווען מען שטייט פאר א משפט נעמט מען דעם גרעסטן לויער וואס עס איז נאר דא; ווער רעדט נאך אויב עס ווארט פאר א מענטש א משפט פון טויט שטראף רחמנא לצלן, דאן נעמט מען דעם גרעסטן לויער וואס איז נאר דא אין די גאנצע וועלט - אפילו עס זאל קאסטן אסאך געלט, און מען וועט טון אלעס וואס מען קען צו באקומען דעם גאר טייערן לויער וואס ער קען אפשר ראטעווען דעם מענטש. דאס זעלבע איז ווען עס קומט ראש השנה, דער גרויסער יום הדין וואס: "וְכָל בָּאֵי עוֹלָם יַעַבְרוּן לְפָנֶיךָ כִּבְנֵי מָרוֹן, כְּבַקָּרַת רוֹעֶה עֶדְרוֹ, מַעֲבִיר צֹאנוֹ תַּחַת שִׁבְטוֹ, כֵּן תַּעֲבִיר וְתִסְפֹּר וְתִמְנֶה וְתִפְקֹד נֶפֶשׁ כָּל חָי, וְתַחְתֹּךְ קִצְבָה לְכָל בְּרִיּוֹתֶיךָ, וְתִכְתֹּב אֶת גְּזַר דִּינָם", דארף דאך א מענטש טון אלעס אויף די וועלט צו נעמען א גוטן לויער, איינער וואס וועט אים העלפן ניצול צו ווערן פון די שלעכטע גזירות.


דער רבי - ער איז דער גרעסטער לויער וואס איז דא אויף די וועלט; דערפאר פארן מיר קיין אומאן אויף ראש השנה אפילו עס איז אונז שווער, און מיר צאלן פאר דעם אלע געלט וואס פארלאנגט זיך פאר דעם אבי צו זיין אין אומאן ראש השנה.


עס איז א גרויסע רחמנות אויף אידישע קינדער אז ווען עס קומט די צייט פון מאכן שמחות ווערט מען א בעל חוב, מען ווייסט נישט וואו זיך אהין צו טון; מען בארגט פון חברים, קרובים, משפחה און מען קען דאס נישט באצאלן ווען עס קומט איין שמחה נאכ'ן צווייטן. רבי נתן זאגט: "פרנסה געבט דער אייבערשטער פאר יעדן איינעם גלייך, אבער פאר איבעריגע זאכן, פאר מותרות און נארישקייטן - דארט ווערט מען פארשווארצט".


דער אייבערשטער זאל רחמנות האבן אויף אידישע קינדער, ער זאל אונז ארויסנעמען פון די גלות פון די אומות העולם און פון אונזער אייגענע גלות וואס מיר לייגן זיך אליינס ארויף, עס זאל שוין מקיום ווערן וואס מיר בעטן יעדן טאג ביים דאווענען: "וּשְׁבֹר עוֹל הַגּוֹיִם", דער גלות פון די פעלקער, "וְעוֹל הַגָּלֻיּוֹת", און די אייגענע גלות, "מֵעַל צַוָּארֵנוּ, וְתוֹלִיכֵנוּ מְהֵרָה קוֹמְמִיּוּת לְאַרְצֵנוּ".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

#35 - מעג איך נעמען א זינגער אויפ'ן חתונה וואס איז נישט אזוי ערליך?
חתונה, ניגונים, גמרא

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


קודם מוז איך זיך נאכאמאל באדאנקען אויף אלע שיעורים, בריוו, און די ניגונים וואס איך הער א גאנצן טאג, וואס איז מיר זייער מחזק.


איך בין א חתן ב"ה, און גרייט זיך אויף די חתונה בשעה טובה ומצלחת. איך האב געוואלט פרעגן אזוי ווי ס'איז דא א בחור אין מיין ישיבה וואס קען שיין זינגען, און ער איז מסכים צו קומען זינגען אויף מיין חתונה פאר אומזיסט. דער פראבלעם איז אבער אז ער איז נישט אזא ערליכער, ער איז נישט אזא ירא שמים, ער קען רעדן אמאל מיאוס וכו'. און דער רבי האט דאך גערעדט זייער שטארק אז מ'טאר נישט הערן ניגונים פון א מנגן רשע.


אויב וועל איך אבער נעמען א זינגער א ירא שמים, וועט עס מיר קאסטן אפאר טויזנט דאלער. וואס זאל איך ענדערש טון?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת צו, י"א אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד החתן ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו קענסט נעמען דעם בחור צו זינגען ביי דיין חתונה; מיר ווייסן נישט ווער עס איז א מנגן רשע. אפילו די וואס זעען אויס פון אינדרויסן ווי ערליכע אידן ווייסט מען נישט באמת זייער פנימיות, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן קטז): "מען קען נישט דערקענען א צדיק פון אינדרויסן", און זיכער ווייסן מיר נישט ווער איז דער רשע וואס מען טאר נישט הערן פון אים קיין ניגונים.


דער הייליגער רבי געבט אויף דעם אן עצה (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ג): אז מען לערנט גמרא ביינאכט העלפט דאס פאר'ן מענטש אז עס זאל אים נישט שאדטן די ניגונים פון א מנגן א רשע; ביינאכט מיינט מען צו זאגן ווען עס איז נאכט פאר'ן מענטש, עס גייט איבער אויף אים שווערע ביטערע נסיונות, דעמאלט זאל מען אנטלויפן צו די הייליגע תורה, וועט די תורה ראטעווען דעם מענטש עס זאל אים נישט שאדטן די אלע ניגונים.


אז דו גייסט יעצט צו דיין חתונה בשעה טובה ומוצלחת זאלסטו זיך מאכן א קביעות צו לערנען גמרא יעדן טאג פון דיין לעבן; אפילו דו פארשטייסט נישט וואס דו לערנסט זאלסטו זאגן די ווערטער פון די גמרא. נעם דעם דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן (כמבואר בשיחות הר"ן, סימן עו) אז אפילו מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט זאל מען זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה.


עס איז כדאי דו זאלסט זען וואס דער הייליגן זוהר זאגט (פרשת קדושים, פה:) וואס עס ווערט אויבן אין הימל ווען א מענטש זאגט די ווערטער פון די תורה אפילו ער פאשטייט נישט וואס ער זאגט און אפילו ער זאגט דאס מיט טעותים.


מוהרא"ש זכרונו לברכה האט נאכדערציילט פון הרב החסיד ר' לוי יצחק בענדער זכרונו לברכה, אז ער האט געקענט מענטשן וואס האבן נישט געוואוסט פון זייער לעבן צו זאגן פאר זיי זענען מקורב געווארן צום הייליגן רבי'ן, זיי זענען געווען פוסטע יונגען, ליידיגע מענטשן, אבער ווען זיי זענען מקורב געווארן צום רבי'ן און האבן אנגעפאנגען צו פאלגן דעם רבי'ן בתמימות ובפשיטות, זיי האבן אנגעפאנגען זאגן ח"י פרקים משניות יעדן טאג, אסאך בלעטער גמרא און סימנים שולחן ערוך, זענען זיי געווארן שפעטער גרויסע גאונים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט אויפשטעלן א בית נאמן בישראל.

#34 - ס'קומט מיר נישט אונטער קיין בזיונות, ווי אזוי קען איך תשובה טון?
חתונה, תשובה, בזיונות, חתן

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א חתן, איך גרייט זיך אויף מיין חתונה בשעה טובה ומצלחת, און איך וויל וויסן ווי אזוי איך קען תשובה טון אויף פגם הברית.


איך ווייס אז דער רבי זאגט אז יעדער קען תשובה טון, אבער למעשה וויל איך וויסן ווי אזוי מ'פאררעכט דאס. איך ווייס אויך אז דער רבי האט געזאגט אז דער עיקר תשובה איז אפצושווייגן אויף בזיונות, וואס זאל איך אבער טון אז ס'קומט מיר נישט אונטער קיין בזיונות?


אויך וויל איך וויסן, אזוי ווי איך זע אז אלס חתן בין איך ליידער אויך אראפגעפאלן, וויל איך וויסן צי ס'גייט זיך טאקע טוישן ביי מיר נאך די חתונה? ווייל איך זע בריוו פון אינגעלייט וואס זאגן אז זיי פאלן אויך אראפ.


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת תצוה, ח' אדר א', שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד החתן ... נרו יאיר.


מזל טוב חתן! דער אייבערשטער זאל דיר העלפן זאלסט אויפשטעלן אן ערליכע אידישע שטוב.


דו דארפסט זיך זייער פרייען אז דו גייסט שוין צו דיין חתונה; דו ווייסט דאך אז פאר א חתן איז מען מוחל אלע עבירות, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (מדרש שמואל יז, א; הובא ברש"י בראשית לו, ג): "שְׁלֹשָׁה מוֹחֲלִים לָהֶן עֲוֹנוֹתֵיהֶן - גֵּר שֶׁנִתְגַּיֵּר, וְהָעוֹלֶה לִגְדוּלָּה, וְהַנּוֹשֵׂא אִשָּׁה", פאר די דריי מענטשן איז מען מוחל זייערע עבירות, א גר וואס איז זיך מגייר, ווען איינער איז עולה לגדולה און א חתן וואס האט חתונה, אזוי ווי עס שטייט "מָחֲלַת" - שֶׁנִּמְחֲלוּ עֲוֹנוֹתָיו.


יעצט ווען דו גייסט חתונה האבן גייסטו אנהייבן א נייע בלעטל אין לעבן; דער הייליגער רבי האט אמאל נאכגעזאגט פאר א חתן דאס וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (כתובות יז.): "כֵּיצַד מְרַקְּדִין לִפְנֵי הַכַּלָּה", און דער רבי האט אים דאס מסביר געווען: "כֵּיצַד 'מְרַקְּדִין וּמְדַלְּגִין' עַל מַה שֶּׁהָיָה לִפְנֵי הַכַּלָּה, הַיְנוּ לִפְנֵי הַחֲתֻנָּה", אז מרקדים איז טייטש 'טאנצן און שפרינגען'; מען דארף איבערשפרינגען וואס איז געווען פאר די חתונה; דאס הייסט, אז א חתן דארף פארגעסן זיין גאנצע עבר און אנהייבן פון דאסניי (חיי מוהר"ן, סימן תקפו).


איך בעט דיר טייערער חתן, שלעפ נישט מיט מיט דיר דיין גאנץ לעבן דיינע אלטע חטאים. וואס איז געווען איז געווען, יעצט הייבט זיך אן אלעס פונדאסניי; איך ווייס אז דער יצר הרע פארגינט דיר נישט אז דו גייסט חתונה האבן און דו גייסט ווערן הייליג און ריין, דערפאר ברענגט ער דיר אריין כל מיני פראגעס און ער צעברעכט דיר מיטן מאכן טראכטן אז דו וועסט אייביג אראפ פאלן וכו'.


בעט איך דיר חתן, פארגעס וואס איז געווען און הייב אן מיט א נייע התחלה; דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן כו): "'ביי די וועלט איז שכחה א חסרון, אבער ביי מיר איז שכחה א גרויסע מעלה', ווייל ווען עס וואלט ווען נישט געווען שכחה וואלט מען נישט געקענט דינען דעם אייבערשטן, מען וואלט נישט אויפגעהערט צו טראכטן פונעם פארגאנגענהייט, פון אלע דורכפעלער און אלע פראבלעמען וואס מען איז אדורך, און דאס וואלט געמאכט אז דער מענטש זאל נישט וועלן נאכאמאל פרובירן צו זיין אן ערליכער איד, אבער יעצט אז עס איז דא שכחה, קען מען זיך באנייען און אנהייבן פונדאסניי".


מאך זיך א שיעור אין משניות, דאס וועט דיר אויסוואשן פון דיינע חטאים; אפילו דו פארשטייסט נישט אין אנהייב וואס דו לערנסט זאלסטו זאגן די ווערטער, ווייל ווער עס זינדיגט אין די עבירה פון הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן ווער אים פאר'תם'ט די קאפ אז ער קען זיך שוין נישט קאנצעטרירן און פארשטיין וואס ער לערנט. זאלסט זאגן אסאך משניות וועסטו זיך אינגאנצן אפוואשן פון דיין עבר און דו וועסט זיין אפגעהיטן אויף ווייטער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט גיין צו דיין חתונה מיט מזל און ברכה.

#33 - ווער איז א גוטער חתן מדריך?
שלום בית, חתונה, חתן

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א חתן ב"ה, און איך האב געוואלט פרעגן דעם ראש ישיבה שליט"א צו וועלכן חתן מדריך איך זאל גיין. איך הער אלץ ווי דער ראש ישיבה שליט"א רעדט אז מ'דארף זיך אכטונג געבן פון פאלשע מדריכים, ווי אזוי קען איך אבער וויסן פאראויס ווער ס'איז א גוטער מדריך?


אויך וואלט איך געוואלט הערן הדרכות אויף שלום בית, אויב דער ראש ישיבה שליט"א קען מיר שרייבן עפעס איבער דעם.


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת משפטים, כ"ב שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד החתן ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מען דארף זייער אכטונג געבן נישט אנצוקומען צו פאלשע מדריכים וואס לערנען אויס חומרות מיט פרישות וואס איז אנטקעגן די הייליגע תורה; זיי שטעלן זיך אהער ווי חסידים וכו' ווען באמת זענען זיי פשוט'ע מניוולים, ענדערש זאל מען בכלל נישט גיין צו קיין חתן מדריך ווי איידער אנצוקומען צו זיי.


באמת דארף מען בכלל נישט קיין חתן מדריך; א חתן דארף לערנען די הלכות אין שלחן ערוך יורה דעה סימן קצ"ה, קצ"ו און אביסל סימן קפ"ט צו קענען די חשבונות און אביסל צוגרייטן וכו', אבער דאס וואס מען מאכט שיעורים וכו' איז נאך א וועג ווי אזוי מען קען ארויס ציען געלט פון די עלטערן (אזוי ווי מען טוט מיט בר מצוה בחורים צו לערנען מיט זיי א פשעטל; ווי לאנג נעמט אויס צו לערנען אפאר שורות פון א פשעטל? מערסטנס א שעה צוויי, אבער אויף דעם קען מען נישט בעטן קיין גרויסע געלטער, מאכט מען א שפיל מיט'ן קינד ער זאל קומען נאכאמאל און נאכאמאל און נאכאמאל, אלעס וועדליג דאס געלט).


מוהרא"ש זאגט אז איינע פון די סימנים פון א פאלשער חתן מדריך און א פאלזער שלום בית מאכער איז אז ער בעט געלט און אלעס איז געוואנדן אין געלט; פון אזא איינעם דארף מען אנטלויפן, ווייל ער מיינט נישט דיין טובה ער מיינט בלויז זיין געלט; ער וועט זיכער מאכן ארויס צו ציען נאך און נאך געלט פון דיר, ווי לאנג ער וועט טרעפן א צווייטן פון וועמען צו מעלקן; אן ערליכער איד וועט קיינמאל נישט בעטן קיין געלט צו העלפן מאכן שלום בית און צו לערנען פאר די חתונה וכו'.


אז דו ווילסט האבן א גוט לעבן זאלסטו שטענדיג געדענקען דעם כלל: "זוך נישט צו זיין גערעכט"; מען ווערט נישט קליין אויב מען פירט נישט אויס און מען ווערט נישט גרויס אויב מען פירט יא אויס, ענדערש "זוך צו זיין קלוג", - וועסטו האבן א שיינע לעבן.


אויף נאך א זאך זאלסטו אכטונג געבן, אז דו זאלסט שטענדיג רעדן שיין צו דיין ווייב, אפילו אויב זי איז דיר מצער; געב א קוק וואס חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (יבמות סג.): "רַבִּי חִיָיא הַוָה קָא מְצַעֲרָא לֵיהּ דְבִיתְהוּ", רב חייא'ס ווייב פלעגט אים זייער אסאך מצער זיין; מיט דעם אלעם: "כִּי הַוָה מְשַׁכַּח מִידִי", ווען ער פלעגט זען א גוטע זאך וואס זיין ווייב האט ליב, "צִיֵּיר לֵיהּ בְּסוּדְרֵיהּ, וּמַיְיתֵי נִיהֲלֵהּ", פלעגט ער דאס אהיים ברענגען פאר איר, האט רב געפרעגט רבי חייא: איך פארשטיי נישט, פארוואס ברענגסטו איר אייביג אהיים גוטע זאכן זי איז דאך דיר מצער?! האט אים רב חייא געזאגט: "דַּיֵּינוּ שֶׁמְגַדְלוֹת בָּנֵינוּ, וּמַצִּילוֹת אוֹתָנוּ מִן הַחֵטְא", מיר איז גענוג אז זי ראטעוועט מיר פון עבירות און זי ציט אויף מיינע קינדער צו לערנען די הייליגע תורה; זעט מען ווי שטארק מען דארף אכטונג געבן צו מכבד זיין די ווייב.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט גיין אונטער די חופה בשעה טובה ומוצלחת און זוכה זיין אויפצושטעלן א בית נאמן בישראל, דורות ישרים ומבורכים.

#32 - פארוואס זאלן די ביליגע חתונות זיין נאר פאר ברסלב?
חתונה, אידיש געלט, מוהרא"ש

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


ס'איז זייער צום באוואונדערן אייער גרויסער כח בכלליות, און בפרט אין דעם ענין פון חתונה מאכן פראקטיש און ביליג, און נישט פארפאטשקענען אזויפיל געלט און צייט ווען מ'האט גארנישט דערפון.


מיין שאלה איז אבער פארוואס מ'זעט נישט מענטשן זאלן דאס נאכמאכן? די חתונה סטאנדארט ביים היימישן ציבור איז דאך אזוי הויך און איבערגעטריבן, פארוואס זאלן אנדערע רבנים און ראשי ישיבות דאס נישט נאכמאכן און אויך מאכן חתונות אין שול פאר ביליג, פארוואס זאל דאס זיין נאר פאר היכל הקודש ברסלב?


וואס קען מען טון אז דער געדאנק זאל ווערן מער באוואוסט און אנגענומען ביי גאנץ כלל ישראל?


א גרויסן יישר כח פאר אלע חיזוק וואס איך באקום פונעם ראש ישיבה שליט"א, איך האב פשוט נישט די ווערטער גענוג צו באדאנקען, איר זענט ממש פון די פלאי הבריאה, אייערע זכותים זענען אומשאצבאר.


אברהם

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת משפטים, כ"ג שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד אברהם נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


געלויבט דעם אייבערשטן אז נעכטן איז פארגעקומען די פינפטע חתונה אין ישיבה - אזוי שיין און אזוי אידיש; עס האט גארנישט געפעלט פאר די חתונה, עס איז געווען אזוי פרייליך. די חתן כלה זענען אזוי פרייליך, און די עלטערן זענען משונה פרייליך אז עס האט זיי נישט געקאסט קיין איין פרוטה.


אלע וואס האבן זיך באטייליגט ביי די נעכטיגע חתונה און אלע וואס האבן מיט געהאלטן די פריערדיגע חתונות אין ישיבה זאגן פה אחד: "א שאד אויסצוגעבן געלט פאר אפאר שעה ווען מען קען דאס מאכן בחינם".


די גאנצע זאך פון מאכן פשוט'ע שמחות איז נישט מיין געדאנק, די זאך פון מאכן חתונות בחינם אין ישיבה אדער אין א שול קומט פון מוהרא"ש זכרונו לברכה וואס האט דאס שוין פאר לאנגע יארן איינגעפירט אין יבניאל פאר אנשי שלומינו. מוהרא"ש האט געבויט א זאל אין יבניאל אונטערן גרויסן שול אז אנשי שלומינו זאלן קענען חתונה מאכן בחינם; די עסן ווערט געקאכט דורך אנשי שלומינו וועלכע צעטיילן זיך מיט די סעודה, איינער מאכט א קוגל, איינער פיש, איינער ברענגט חלות און אזוי ווייטער.


מיר האבן סך הכל געטון צו די זאך לעובדא ולמעשה וואס מוהרא"ש האט אונז געלערנט; אנגעהויבן האט זיך דאס פאריגע יאר ווען מיידלעך פון אונזער סקול 'בית פיגא' האבן אנגעהויבן צו ווערן כלות. אין 'בית פיגא' לערנט מען מיט די מיידלעך אז זיי זאלן אכטונג געבן אויף זייערע עלטערנ'ס געלט, און אז עס לוינט זיך נישט צו קויפן א חתונה קלייד פון טויזנטער דאללער פאר אפאר שעה ווען דער טאטע האט נישט דאס געלט און ער דארף בארגן געלט בשעת מען קען נעמען פאר בחינם א קלייד פון א גמ"ח און האבן א געזונטע טאטע, און אז עס איז נאריש צו דינגען א זאל פאר די פאר שעה פון די חתונה פאר צענדליגער טויזנטער דאללער בשעת מען קען חתונה האבן אין שול, און מען קען אנהייבן דאס לעבן מיט א מאן מיט ליבשאפט אן בארגן געלט. די כלות האבן אלע געזאגט אז זיי ווילן חתונה האבן אין ישיבה, האבן מיר געקענט אנהייבן דאס אויספירן אויף למעשה און מאכן חתונות אין ישיבה.


עס פעלט גארנישט פאר די חתונות אין ישיבה, איין זאך איז נישט דא: "חובות"; די חתונות אין ישיבה זענען בחינם. די מוזיק מאכן די בחורים, די עסן מאכן די פרויען פון אנשי שלומינו; איינער מאכט פיש, איינער קוגל וכו', איינער בילקעלעך, טרינקען און פעיפער-גודס קומט פון די קאך פון ישיבה; אזוי אויך זענען נישט דא קיין סארווערס, די עסן ליגט אין די זייט און יעדער נעמט זיך אליין. ביי מצוה טאנץ איז נישט דא קיין לאנגע דרשות פון הספדים, נאר דער שמש רופט אויס צום טאנצן, ער זאגט בקיצור: "יעמוד", "יעמוד" פאר די זיידעס, מחותנים און חתן כלה. משפחה טאנצ'ן נישט קיין מצוה טאנץ, מצוה טאנץ איז נאר פאר זיידעס, עלטערן און חתן כלה.


דער וואס האט נאך נישט חתונה געמאכט פארשטייט נישט דעם געדאנק פון חתונה מאכן אין ישיבה וכו', אבער דער וואס האט שוין חתונה געמאכט און איז געבליבן מיט חובות - דער ווייסט שוין גאר גוט דאס חשיבות דערפון; עס איז נישט דא נאך אזא שמחה אז די מחותנים קענען זיצן און עסן רואיג און זענען זיך משמח ווי ווען עס קאסט זיי גארנישט קיין געלט.


ביי חתונות זענען אלע פרייליך; די געסט זענען פרייליך, חתן כלה זענען משונה פרייליך, די מחותנים זענען אויך פרייליך - אבער עס דרוקט זיי די חובות. אסאך מאל דארף מען רופן 'הצלה' ביי א חתונה צום מחותן ווען עס הייבט אים אן דרוקן זיין הארץ פון די חובות אין וואס ער איז אריין. ווען די חתונה ענדיגט זיך גייען אלע אהיים, אלע פארגעסן וואס עס איז געווען, חוץ די מחותנים - זיי דארפן נעבעך בלוטיגן פון די חובות פון די חתונה נאכט.


דאס וואס דו פרעגסט: "ווי אזוי מען קען דאס אריין ברענגען אין דער וועלט וכו'?" נאך אביסל וועלן דאס אלע נאכמאכן - צי מען וויל יא צי מען וויל נישט; דער עולם הייבט אן צו כאפן וואס די עשירים טוען נעבעך מיט'ן המון עם, ווי זיי טרינקען אויס דאס בלוט פון אידישע קינדער. זיי זענען קראנק פאר אביסל כבוד המדומה דערפאר ווייזן זיי ביי זייערע שמחות אז זיי האבן געלט, נאכדעם דארפן אלע זיי נאכמאכן, וועט עס סיי ווי פלאצן; על כל פנים איך דארף זען אז מיינע תלמידים זאלן נישט האבן קיין חובות.


דער אייבערשטער זאל העלפן אז מען זאל לעבן פאר זיך, מען זאל זיין פרייליך ביי א שמחה און מען זאל הנאה האבן פון די שמחה, עס זאל זיין מיטן אייבערשטן - אן בארגן און אן גנב'נען פון א צווייטן.

#31 - ווי אזוי ווייס איך אויב איך וועל זיין ערליך נאך די חתונה?
חתונה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין ב"ה א חתן געווארן בשעה טובה ומצלחת, און אזוי ווי איך הער פון אייך כסדר אז א בחור פאלט אלץ אראפ אין עבירות, און די עצה דערצו איז נאר חתונה צו האבן, פריי איך זיך אז איך האלט שוין דא ברוך ה'.


פון די אנדערע זייט זע איך בריוו פון אינגעלייט וואס זיי רעדן זיך אפ אז זיי פאלן ווייטער אראפ, אויך נאך די חתונה. אפשר קענט איר מיר קלאר מאכן וואס דער אמת איז? וואס איז דער ריכטיגער וועג חתונה צו האבן אז מ'זאל טאקע מער נישט צוריק פאלן אין שלעכטע זאכן?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בשלח, י' שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד החתן ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דאנק דעם אייבערשטן אז דו גייסט שוין חתונה האבן, ווייל יעצט וועסטו קענען דינען דעם אייבערשטן בטהרה.


דער הייליגער רבי נתן זכרונו לברכה האט אמאל געזאגט פאר א בחור: "אַז דוּ וֶועסְט חֲתוּנָה הָאבְּן אוּן דוּ וֶועסְט מִיר זָאגְן דוּ בִּיסְט אַן עֶרְלִיכֶער אִיד, וֶועל אִיךְ דִיר גְלֵייבְּן, אָבֶּער אַז דוּ וֶועסְט בְּלַייבְּן אַ בָּחוּר אוּן מִיר זָאגְן אַז דוּ בִּיסְט אַן עֶרְלִיכֶער אִיד וֶועל אִיךְ דִיר נִישְׁט גְלֵייבְּן"; אז מען האט חתונה קען מען זיך גרינגער שלאגן מיט'ן יצר הרע. אזוי ווי דער הייליגער רמב"ם זאגט (פרק כב מהלכות איסורי ביאה, הלכה כא): "וְלֹא יֵשֵׁב בְּלֹא אִשָּׁה, שֶׁמִּנְהָג זֶה גּוֹרֵם לְטָהֳרָה יְתֵרָה", אז מען האט חתונה ברענגט דאס צו טהרה.


איז יעצט ווען דו גייסט חתונה האבן בשעה טובה ומצלחת זאלסטו דאנקען דעם אייבערשטן אויף די גרויסע נס אז דו האסט זוכה געווען צו טרעפן דיין זיווג, אזוי וועסטו שוין קענען זיין אפגעהיטן פון שלעכטס.


דאס מיינט נישט צו זאגן אז ווען מען האט חתונה פארלירט מען דעם יצר הרע, ווייל דער יצר הרע לאזט נישט אפ דעם מענטש א גאנץ לעבן. מען דארף זיך היטן פון אים ווי מען היט זיך פון פייער; יעדן טאג קומט ער מיט פרישע נסיונות און פרישע קאפדרייענישן און אז מען היט זיך נישט די אויגן איז גאר ביטער; אז מען האלט זיך קלוגער פון אלע ערליכע אידן און מען האט א קאמפיוטער, סמארטפאון, טעבלעט וכדומה, מיט אפענע אינטערנעט איז נאך די חתונה אויך זייער ביטער. מען רעדט אז דער מענטש טוט אלעס וואס ער קען זיך צו היטן, איז נאך די חתונה גרינגער זיך צו מתגבר זיין אויף דעם יצר הרע.


דער עיקר זאלסטו אכטונג געבן נישט אויסצושטעלן דיין לעבן מיט חומרות ופרישות, וואס דאס איז א פארשטעלאכטס פונעם יצר הרע. ער רעדט איין דעם מענטש ער זאל זיך אפשיידן וכו' און נאכדעם ווארפט ער אים אראפ אין עבירות רחמנא לצלן.


געדענק וואס דער גרויסער צדיק הרב הקדוש רבי אברהם בן רבי נחמן מטולטשין זכרונו לברכה (בעל מחבר ספר "באור הלקוטים") פלעגט זאגן - ווען מען פלעגט אים בעטן הדרכות של בינו לבינה וכו': "קִינְדֶערְלֶעךְ, הִיט אַייךְ פוּן כְּרִיתוּת", געבט אכטונג נישט נכשל צו ווערן אין קיין שום הלכה, אבער ווען מען מעג, מעג מען אלעס וכו'; און מען זאל זיך נישט מבלבל זיין פון קיין שום זאך אויף דער וועלט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט גיין אונטער די חופה בשעה טובה ומוצלחת, און זאלסט זוכה זיין אויפצושטעלן א בית נאמן בישראל.

#30 - וויפיל איז דער שיעור זיך מחזק צו זיין?
התחזקות, חתונה, חתן

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב געליינט דעם בריוו וואס איר האט געענטפערט אויף די פראגע וויפיל איז דער שיעור אנצוהויבן נאכאמאל און נאכאמאל. ווען מ'פאלט און מ'פאלט אזויפיל מאל, שפירט מען שוין אז ס'איז באמת נאריש צו זאגן אז מ'הויבט אן נאכאמאל.


איך האב זיך מחיה געווען מיט דעם בריוו, ווייל די זעלבע קשיא דרוקט מיר שוין פאר אסאך יארן, און איך האב זייער הנאה געהאט פונעם ענטפער, אבער איך האב פרובירט מקיים צו זיין די עצות פונעם בריוו, סיי צו זאגן תהלים און סיי צו לערנען יעדן טאג כך וכך, איך שפיר אבער נישט אז ס'זאל מיר העלפן, איך פאל צוריק אריין אין עבירות טאג טעגליך, אז איך ווייס שוין באמת נישט וויפיל איז דער שיעור זיך מחזק צו זיין.


איך בין א חתן, און ס'הויבט מיר אן אויפקומען געפילן אז אפשר גייט זיך גארנישט טוישן נאך די חתונה. ביז יעצט פלעג איך זיך טרייסטן אז נאך די חתונה קומט גוטע צייטן אן קיין פראבלעמען, אבער יעצט הויב איך שוין אן האבן ספיקות אין דעם.


איך האף דער ראש ישיבה שליט"א וועט מיר קענען אן עצה געבן וואס צו טון.


א גרויסן יישר כח.


שמואל

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וארא, כ"ה טבת, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד החתן שמואל נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דאנק און לויב דעם אייבערשטן אז דו האסט געטראפן דיין שידוך; נאך אביסל וועסטו חתונה האבן וועסטו זוכה זיין צו זיין אן ערליכע איד. די הייליגע חכמים זאגן (פסחים קיב:): "מִצְוָה וְגוּף טָהוֹר - נוֹשֵׂא אִשָׁה וְלוֹ בָּנִים", ווען מען האט חתונה איז מען ריין און מען קען דינען דעם אייבערשטן מיט א ריינע מח.


איך בעט דיר זייער זאלסט אפלאזן דיינע אלטע מעשים; יעצט הייבט זיך אן א נייע תקופה אין דיין לעבן מיט דעם וואס דו גייסט חתונה האבן. דער הייליגער רבי האט אמאל געזאגט פאר א חתן דאס וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (כתובות יז.): "כֵּיצַד מְרַקְּדִין לִפְנֵי הַכַּלָּה", אז מרקדים איז א לשון פון טאנצן און שפרינגען, "כֵּיצַד 'מְרַקְּדִין וּמְדַלְּגִין' עַל מַה שֶּׁהָיָה לִפְנֵי הַכַּלָּה, הַיְנוּ לִפְנֵי הַחֲתֻנָּה", דאס הייסט אז א חתן דארף איבערשפרינגען וואס איז געווען פאר די חתונה, ער דארף פארגעסן זיין גאנצע עבר און אנהייבן פונדאסניי (חיי מוהר"ן, סימן תקפו).


דאס וואס דו פרעגסט: "וויפיל איז דער שיעור זיך צו מחזק זיין?" וויסן זאלסטו אז אריין גיין אין די קדושה נעמט נישט איין מינוט, מען דארף אסאך ווארטן ביז מען איז זוכה צו ווערן א כהן גדול. דער הייליגער רבי ר' אלימלך פון ליזענסק זכותו יגן עלינו טייטשט וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא כ:): "כְּבָר צָוַוח הַכֹּהֵן אָנָּא הַשֵּׁם, וְנִשְׁמַע קוֹלוֹ בִּירִיחוֹ", זאגט ער (נועם אלימלך, תחלת פרשת וישלח): "שֶׁזְמַן אָרוֹךְ צָרִיךְ הָאָדָם לִצְעֹק: 'אָנָא הַשֵׁם, עָזְרֵנִי שֶׁאֶזְכֶּה לְעָבְדְּךָ בֶּאֱמֶת', וְאָז וְנִשְׁמַע קוֹלוֹ, אֲבָל לֹא בְּיָמִים מוּעָטִים", מען דארף אסאך שרייען צום אייבערשטן ביז מען איז זוכה צו ווערן א צדיק.


זיי נישט צעבראכן פון דעם וואס דו זעסט אז עס גייט אריבער אסאך צייט און דו מוטשעסט זיך און דו קומסט נישט אן וכו' וכו', ווייל דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן מח): "כְּשֶׁאָדָם נִכְנָס בַּעֲבוֹדַת הַשֵּׁם, אֲזַי הַדֶּרֶךְ שֶׁמַּרְאִין לוֹ הִתְרַחֲקוּת, וְנִדְמֶה לוֹ שֶׁמַּרְחִיקִין אוֹתוֹ מִלְמַעְלָה וְאֵין מַנִּיחִין אוֹתוֹ כְּלָל לִכָּנֵס לַעֲבוֹדַת הַשֵּׁם", אזוי גייט עס ווען א מענטש וויל ווערן אן ערליכער איד, ער שפירט ווי קיינער דארף אים נישט, "וּבֶאֱמֶת כָּל הַהִתְרַחֲקוּת הוּא רַק כֻּלּוֹ הִתְקָרְבוּת", אבער דאס איז נאר א וועג ווי אזוי מען וויל דערנענטערן דעם מענטש צום אייבערשטן, און אויב דער מענטש איז שטארק ביי זיך און ער דערהאלט זיך, דאן וועט ער אלעס אריבער גיין און ער וועט זוכה זיין צו אלע מדריגות וואס זענען נאר פארהאנען.


דאס איז דיין שיינקייט און דאס האט דער אייבערשטער ליב; צו זען ווי א איד וואס עס קאכט אין אים אלע שמוץ און נארישקייטן, מיט דעם אלעם דערהאלט ער זיך און ער קומט נאכאמאל צוריק, ער בעט דעם אייבערשטן און ער וויינט זיך אויס: "רבונו של עולם איך וויל זיין אן ערליכער איד, האב אויף מיר רחמנות וכו' וכו'"; דאס קען אפילו א מלאך נישט באווייזן.


זאלסט גיין צו דיין חתונה מיט גרויס פרייד און אויפשטעלן א ערליכע אידישע שטוב.

#29 - פארוואס חתונה האבן יונג? מ'פארלירט דאך די שענסטע בחור'ישע יארן?
חתונה, חינוך הילדים, בחור

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב לעצטנס געהערט א שיעור פון אייך אז ס'איז גוט א בחור זאל חתונה האבן ווי יונגער. איך האב מיר זייער געוואונדערט אויף דעם, ווייל איך האב אלץ געהערט פון מיינע מגידי שיעור אז די בחור'ישע יארן זענען די שענסטע יארן אין לעבן, דאס איז דער יסוד פון לעבן, וואס מ'קען אויפטון אלס בחור קען מען קיינמאל נישט אויפטון שפעטער. פארוואס זאגט איר אז ס'איז יא בעסער חתונה צו האבן ווי פריער, מ'וועט דאך פארפאסן די שענסטע בחור'ישע יארן?


נאכדערצו אז דער ישמח משה שרייבט, "שעה אחת בימי הבחרות כשנה שלימה בימי עמידה", איין שעה אין די בחור'ישע יארן איז ווי א גאנצע יאר אין די עלטערע יארן. איך פלעג דאס הערן פון מיינע מגידי שיעור יעדע פופצן מינוט... און יעצט הער איך גאר פונקט פארקערט.


איך פרעג נישט חס ושלום לקנטר, איך וויל באמת פארשטיין, און איך האף איר וועט מיר דאס קלאר שטעלן.


יישר כח, שמעון

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויגש, ג' טבת, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד שמעון נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וויסן זאלסטו אז דאס וואס דער הייליגער ישמח משה זכותו יגן עלינו שרייבט אינעם בריוו פאר זיין זון: "וְשָׁעָה אַחַת בִּימֵי הַבַּחֲרוּת - כְּשָׁנָה שְׁלֵמָה בִּימֵי הָעֲמִידָה חָשׁוּב", איין שעה אין די יונגע יארן איז אזוי ווי א גאנצע יאר אויף דער עלטער, רעדט ער נישט פון די תקופה וואס מיר רופן היינט אן: "די בחור'ישע יארן", און ווען מען האט חתונה ווערט מען אויס בחור, ווייל דער בריוו האט דער ישמח משה זי"ע געשריבן פאר זיין זון הרב הקדוש רבי אלעזר ניסן זכר צדיק לברכה שוין נאך די חתונה! נאר "ימי הבחרות" מיינט "די יונגע יארן" - סיי מיט א ווייב און סיי אן א ווייב. דער הייליגער ישמח משה שרייבט דאס אונז צו לערנען ווי חשוב די יונגע יארן זענען און מען זאל ריכטיג אויסנוצן די צייט צו דינען דעם אייבערשטן.


די זעלבע זאך זאגט דער הייליגער רבי (ספר המידות, אות תשובה, סימן עג): "הָעַבְדוּת שֶׁאָדָם עוֹבֵד אֶת הַשֵּׁם בְּבַחֲרוּתוֹ כָּל יוֹם, עֶרְכּוֹ יָקָר מִשָּׁנִים רַבּוֹת שֶׁל עֲבוֹדָה לְעֵת זִקְנָתוֹ", דאס דינען דעם אייבערשטן אין די יונגע יארן איז מער חשוב ווי די עבודה אויף דער עלטער.


דאס וואס דו שרייבסט: "אויב מען האט חתונה פרי פארלירט מען די שענסטע יארן", - איז נישט ריכטיג; אין הכי נמי, פון איין זייט איז פאר א בחור גרינגער צו לערנען און דאווענען ווייל ער האט נאך נישט דעם עול הפרנסה און ער דארף נאך נישט אויפציען קינדער, אבער חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יבמות סב:): "כָּל אָדָם שֶׁאֵין לוֹ אִשָּׁה שָׁרוּי בְּלֹא שִֹמְחָה, בְּלֹא בְּרָכָה, בְּלֹא טוֹבָה", ווילאנג מען האט נישט חתונה איז מען נישט פרייליך, מען האט נישט קיין ברכה און מען האט נישט קיין גוטס; נאכמער זאגן חכמינו הקדושים אויף א צווייטע פלאץ (בראשית רבה, פרשה יז, סימן ב): "כָּל שֶׁאֵין לוֹ אִשָּׁה שָׁרוּי בְּלֹא טוֹבָה, בְּלֹא עֵזֶר, בְּלֹא שִֹמְחָה, בְּלֹא בְּרָכָה, בְּלֹא כַּפָּרָה, אַף בְּלֹא שָׁלוֹם, אַף בְּלֹא חַיִּים, וְאֵינוֹ אָדָם שָׁלֵם", פאר מען האט חתונה האט מען נישט קיין גוטס, מען האט נישט קיין העלפער, מען האט נישט קיין שמחה, מען האט נישט קיין ברכה, מען האט נישט קיין כפרה, עס פעלט שלום, מען האט נישט קיין לעבן און מען איז נישט א גאנצע מענטש. אין זוהר הקדוש שטייט (ויקרא ה.): "כָּל מַאן דְּלָא אִשְׁתְּכַח דְּכַר וְנוּקְבָּא, כָּל שְׁבָחָא אַעְדּוֹי מִנֵּיהּ, וְלָאו הוּא בִּכְלָלָא דְּאָדָם. וְלֹא עוֹד אֶלָּא דְּלָאו אִיהוּ כְּדַאי לְאִתְבָּרְכָא", ווילאנג א מענטש האט נישט חתונה האט ער נישט קיין גוטס, ער איז בכלל נישט קיין מענטש און ער איז נישט כדאי צו ווערן געבענטשט; נאך זאגט דער זוהר (פרשת אחרי, נט:): רבי יצחק זאגט: "בְכָל אֲתַר דְּלָא אִשְׁתְּכַח דְּכַר וְנוּקְבָּא, לָאו כְּדַאי לְמֵחֱמֵי אַפֵּי שְׁכִינְתָּא", ווער עס איז נישט חתונה געהאט איז נישט ראוי צו מקבל זיין פני השכנה.


פון דעם קענסטו זען די סיבה פון אלע צער און יסורים וואס גייט אלץ אריבער אויף בחורים – ווייל עס פעלט זיי די אלע גוטע זאכן. דורכדעם וואס מען פאלט נעבעך אראפ אין עבירות, מען זינדיגט אין די ביטערע עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן – זענען די תוצאות דערפון אז דער מענטש איז צעבראכן כחרס הנשבר. און דאס איז די סיבה פארוואס עס פאלן נעבעך שטיקער פון אידישע קינדער; ווען מען וואלט ווען חתונה געמאכט די קינדער יונג וואלטן אלע געבליבן ערליך און הייליג.


טראכט גוט אריין ווען די פריערדיגע צדיקים האבן חתונה געהאט; דער הייליגער ישמח משה זכותו יגן עלינו האט חתונה געהאט ביי די דרייצן יאר, אזוי אויך דער הייליגער רבי האט חתונה געהאט ביי די בר מצוה (עיין פעולת הצדיק, סימן סה), און בעצם האבן אלע צדיקים חתונה געהאט יונג, אזוי זענען זיי אויפגעוואקסן בקדושה ובטהרה.


מיר געפונען אין די גמרא אז דער הייליגער אמורא רב חסדא האט זיך אויסגערימט פאר די חכמים - זיינע חברים (קידושין כט:): "הַאי דַּעֲדִיפְנָא מֵחַבְרָאִי, דִּנְסִיבְנָא בְּשִׁתְּסָר", דאס וואס איך בין מער פון מיינע חברים, איז ווייל איך האב חתונה געהאט יונג - ביי די זעכצן יאר (זעכצן יאר מיינט מען וואס מיר רופן פופצן יאר, אנפאנג פון די זעכצן יאר), "וְאִי נְסִיבְנָא בְּאַרְבֵּיסָר הֲוָה אֲמִינָא לֵיהּ לְשָׂטָן: גִּירָא בְּעֵינֶיךָ", אויב וואלט איך חתונה געהאט ביי די פערצן יאר, וואלט איך זיך געקענט רייצן מיטן שטן און איך וואלט נישט מורא געהאט פון אים, ער וואלט מיר נישט געקענט מכשיל זיין מיט עבירות און איך וואלט ווען געווען מער אפגעהיטן.


אז דו רעדסט פונעם בריוו פונעם הייליגן ישמח משה, ווייסטו מן הסתם אויך אז דער ישמח משה זי"ע האט דורכאויס זיין גאנץ לעבן געהאפט געווארט אויף משיח און נישט מסיח דעת געווען פון ביאת המשיח. ער האט שטענדיג געהאלטן מיט זיך די בגדי שבת נעבן זיך אפילו ביים שלאפן, אז אויב משיח וועט פלוצלינג קומען זאל ער אים גלייך קענען מקבל פנים זיין. דער הייליגער סאטמארער רבי זכותו יגן עלינו האט נאכגעזאגט (עיין בדברי יואל פרשת חיי שרה עמוד תעד; פרשת תזריע עמוד שיט) וואס ער האט געהערט אלץ אינגערמאן ווען ער האט נאך געוואוינט אין שטאט סאטמאר פון אן אלטן איד ר' אברהם לעווי [פילפישער] זכרונו לברכה וואס האט אליינס געהערט פונעם הייליגן ישמח משה איינמאל הושענא רבה ווען ער האט געהאלטן ביים שטיקל "הושענא למענך אלקינו" ווי ער האט געוויינט צום אייבערשטן און געזאגט: "רבון כל עולמים, איך בעט נישט משיח זאל קומען פאר מיר און פאר מיין הנאה, און אפילו איך וועל נישט זוכה זיין צו זען דאס גוטס וואס וועט זיין ווען משיח וועט קומען און איך וועל נישט האבן קיין חלק פון דעם איז מיר אויך גוט, איך וויל נאר עס זאל זיין 'יִתְגַּדֵּל וְיִתְקַדֵּשׁ שְׁמֵיהּ רַבָּא'".


דאס איז געווען דער גרויסער צדיק דער ישמח משה זכותו יגן עלינו, ער האט נאר געוואלט און געבענקט און געהאפט יעדע רגע אז משיח זאל שוין קומען. איז כדאי דו זאלסט זען וואס ער זאגט וועגן די "בחור'ישע יארן" (ספר ישמח משה, פרשת כי תבוא): "כִּי הִנֵּה תָּמַהֲתִּי עַל עִיכּוּב הַגָּלוּת, כִּי רוֹב בְּנֵי יִשְׂרָאֵל הֵמָּה כְּשֵׁרִים וּמַדּוּעַ בֶּן דָּוִד לֹא בָּא", איך וואונדער זיך פארוואס משיח איז נאך נישט געקומען, בשעת מיר זעען אז רוב אידישע קינדער זענען ערליך און אפגעהיטן פון עבירות. "וְכַאֲשֶׁר חָקַרְתִּי נִתְוַדַּע לִי כִּי בְּבַּחֲרוּתָם מַרְבִּין חֲבִילוֹת עֲבֵירוֹת עַד שֶׁדַּי לָהֶם עַל יְמֵי חַיֵּיהֶם, וְעַל זֶּה אֵין עוֹשִׂין תְּשׁוּבָה כְּלָל וְזֶה הַגּוֹרֵם, וּלְכָךְ אֵין יְכוֹלִין שׁוּב לְהִדָּבֵק בְּבוֹרְאֵינוּ יִתְבָּרַךְ שְּׁמוֹ", ביז איך בין געוואויר געווארן אז די בחורים טוען נעבעך זייער אסאך עבירות רחמנא לצלן און טוען נישט קיין תשובה דערויף, דאס איז די סיבה אויפן אריכות הגלות; איז פאר דו שרייבסט מיר אז אויב מען האט חתונה יונג פארלירט מען די שענסטע יארן, זאלסטו זען וואס דער הייליגער ישמח משה זאגט, אז נאר וועגן די עבירות וואס מען טוט דורכאויס די בחורי'ישע יארן ליידן מיר אין גלות.


עס כאפט א ציטער און א שרעק ווען מען לערנט דעם שטיקל ישמח משה זעענדיג וואס עס גייט אריבער אויף אידישע קינדער; פון אינדרויסן זעט מען דאס נישט אן, אלעס זעט אויס גלאט און גלאנציג, עס זעט אויס ווי עס איז נישט דא קיין נסיונות, מען פאלט נישט אראפ אין עבירות, מען דארף נישט קיין חיזוק וכו'; עס פאלט קיינעם נישט איין די שרעקליכע ווייטאג וואס בחורים און מיידלעך גיין אריבער, זיי ווילן זיין גוט און ערליך, אבער זיי האלטן אין איין אראפפאלן השם ישמרינו.


קוק וואס דער הייליגער ראשית חכמה שרייבט וועגן די בחור'ישע יארן, (שער התשובה פרק ג, סימן י): "וּמֵהַדְּבָרִים שֶׁצָּרִיךְ הַשָּׁב לְתַקֵּן, הוּא לְתַקֵּן אוֹת בְּרִית הַפָּגוּם בְּהוֹצָאַת זֶרַע לְבַטָּלָה", מען דארף תשובה טון אויף די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, "שֶּׁאֵין אָדָם בִּזְמַנֵּנוּ נִיצוֹל מִמֶּנּוּ בְּבַחֲרוּתוֹ", ווייל עס איז נישטא היינטיגע צייטן א מענטש וואס ווערט ניצול פון די עבירה אין די בחור'ישע יארן, עיין שם; דאס האט ער געשריבן אין צפת פאר איבער פיר הונדערט יאר צוריק, אינעם דור פונעם הייליגן אריז"ל, ווען דער שטאט צפת איז געווען אנגעפילט מיט הייליגע צדיקים, קדושים און עליונים וואס האט געברענגט א הייליגקייט אויף די גאנצע שטאט (חוץ מזה וואס להבדיל די אראבקעס זענען געגאנגען אנגעטון מיט א מורא'דיגע צניעות, אנגעטון פון קאפ ביזן פיס און עס איז נישט געווען שייך צו קוקן א ראי' אסורה), און טראץ דעם שרייבט ער אין יענע צייט די ווערטער: "שֶּׁאֵין אָדָם בִּזְמַנֵּנוּ נִיצוֹל מִמֶּנּוּ בְּבַחֲרוּתוֹ", אז יעדער בחור פאלט דורך אין די עבירה דורכאויס די בחור'ישע יארן, איז דאך זיכער אז אין אונזער דור ווען אלעס איז אפן און עס איז ביטער שווער צו זיין אפגעהיטן בקדושה, ווער רעדט נאך היינט צו טאגס ווען מיר האבן די ביטערע צרה אז יונגע קינדער - בחורים און מיידלעך - דרייען זיך ארום האבנדיג אין טאש אן אייפאד, סמארט-פאון וואס מען קען זען דארט אלע עבירות פון די וועלט, איז דאך זיכער אז ווי פריער מען קען חתונה האבן וועט מען האבן שענערע יארן; דאס איז די איינציגסטע עצה! מען זאל חתונה האבן יונג ווען מען איז ריין און הייליג, ווייל נאר אזוי קען מען זיין אפגעהיטן פון עבירות.


עלטערן וואס האבן אמת'דיג רחמנות אויף זייערע קינדער דארפן זען חתונה צו מאכן די קינדער ווי יונגער און נישט זוכן קיין תירוצים אפצושטופן די חתונה; מען קען הערן אלע מיני סברות פון מענטשן פארוואס זיי הערן נישט אויס קיין שידוכים פאר די קינדער:


א. עס זענען דא עלטערן וואס זאגן: "אונזער קינד איז נאך יונג, פארוואס זאלן מיר אים פארדרייען דעם קאפ מיט שידוכים וכו'? פארוואס זאלן מיר ארויפלייגן אויף אונזער קינד דעם עול פון חתונה האבן?" ווי מאדנע עס הערט זיך קען מען הערן די טענה אפילו ווען דאס קינד איז שוין העכער צוואנציג יאר, וואס דעמאלט זאגן די הייליגע חכמים בפירוש אז (קידושין כט:): "כָּל יָמָיו בְּהִרְהוּר עֲבֵירָה", אויב מען האט נישט חתונה פאר די צוואנציג יאר וועט מען א גאנץ לעבן האבן מחשבות פון עבירות; ווייל הרגל נעשה טבע, דאס געוואוינהייט ווערט ווי א צווייטע נאטור, און וויבאלד ער האט נישט חתונה געהאט יונג האט ער כסדר געטראכט שלעכטע מחשבות, וועט זיך דאס שוין ביי אים ציען אויף ווייטער. אבער דאס איז א גרויסע טעות, ווייל אלע צרות קומען פון דעם וואס מען מאכט נישט חתונה יונג די קינדער - בפרט די מיידלעך וואס זיי דארפן מער שמירה, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (פסחים קיג.): "בִּתְּךָ בָּגְּרָה - שַׁחְרֵר עַבְדְּךָ וְתֶּן לָהּ", ווען דיין טאכטער ווערט א בוגרת זאלסטו איר גלייך חתונה מאכן - אפילו מיט דיין קנעכט! אז זי זאל נישט אוועק פאלן חס ושלום.


ב. אויך קען מען הערן עלטערן זאגן: "מיר האבן אזוי ליב אונזער קינד, פארוואס זאלן מיר אזוי שנעל חתנה מאכן?" באמת איז דאס נישט קיין ליבשאפט, ווייל ווען זיי וואלטן באמת ליב געהאט זייער קינד וואלטן זיי חתונה געמאכט דאס קינד ווי שנעלער; ווען מען טוט וואס איז גוט פאר יענעם ווייזט דאס אז מען האט יענעם ליב, נישט ווען מען קוקט אויף די אייגענע אינטערעסן און מען זאגט אז מען האט יענעם ליב. אויף דעם זאגט דער פסוק (איכה ד, י): "יְדֵי נָשִׁים רַחֲמָנִיּוֹת בִּשְּׁלוּ יַלְדֵיהֶן", רחמנות'דיגע מאמעס האבן מיט זייערע אייגענע הענט גע'הרג'ט זייערע קינדער; מען קען זיך נישט פארשטעלן וואס עס גייט היינט איבער אויף בני הנעורים, ווי זיי פייניגן זיך און האלטן אין איין אראפפאלן אין מיאוס'ע עבירות, וואס מען קען ווען דאס אלעס איינשפארן דורך זיי חתונה מאכן יונג.


ג. ווידער זענען דא עלטערן וואס זאגן אפ שידוכים מיטן תירוץ אז עס קאסט אסאך געלט צו חתונה מאכן, דאס איז אויך א רציחה און אן אכזריות צו לאזן צוליב דעם די קינדער זיך עלטערן; ווער הייסט חתונה מאכן טייער, רייך און אויסגעבן שווערע געלטער זיך צו ווייזן פאר מענטשן אז מען האט געלט וכו'?! ענדערש זאל מען חתונה מאכן די קינדער ביליג און די געלט (אויב מען האט דאס בכלל) זאל מען געבן פארן יונגן פאר-פאלק זיי זאלן האבן פרנסה וכו', ווען מען וואלט ווען געשפארט געלט נישט צו חתונה מאכן אין טייערע זאלן און נאר רופן די נאנטע משפחה וואלט מען ווען געקענט גרינגערהייט חתונה מאכן די קינדער אן קיין חובות. ממילא איז דאס אויך נישט קיין בארעכטיגטע תירוץ פארוואס אפצושטופן שידוכים.


ד. עס זענען דא וואס זאגן אפ שידוכים וועגן כבוד און יחוס; די קינדער נעבעך פאלן אראפ אין ביטערע עוונות רחמנא לצלן אן דעם וואס די עלטערן זאלן וויסן בכלל וואו זיי פאלן נעבעך אראפ - אלץ נאר צוליב כבוד המדומה. דאס הייסט אוועק גיין פונעם דרך התורה, ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן אונז (יבמות סג.): "נָחִית דַּרְגָּא", גיי אראפ פון דיין דרגא, "נָסֹב אִיתְּתָא", כדי זאלסט קענען חתונה האבן; ווי קענען עלטערן שלאפן רואיג ביינאכט ווען זיי האבן אין שטוב קינדער וואס דארפן חתונה האבן? וואו איז די יראת שמים פון עלטערן וואס לאזן זייערע קינדער עלטער ווערן נאר צוליב כבוד?!


ה. עס זענען דא עלטערן וואס זענען זיך מלבוש בלבוש תלמוד חכם און זאגן אפ שדוכים מיטן תירוץ אז די קינדער דארפן זיך נאך משלים זיין אין לערנען; דאס איז אויך אנטקעגן די תורה, ווייל חכמינו זכרונו לברכה זאגן (קידושין כט): "אִם אִי אֶפְשַׁר לּוֹ בְּלֹא אִשָּׁה - יִשָּׂא אִשָּׁה וְאַחַר כַּךְ יִלְמֹד תּוֹרָה", אויב מען קען נישט זיין אן א פרוי זאל מען קודם חתונה האבן און נאכדעם לערנען תורה; נאך זאגן חז"ל (פסחים קיב:): "מִצְוָה וְגוּף טָהוֹר - נוֹשֵׂא אִשָּׁה וְלוֹ בָּנִים", אז מען האט חתונה איז מען א ריינער מענטש.


תמצית הדברים, ווער עס האט רחמנות אויף די קינדער זאל זיי ווי פריער חתונה מאכן, אזוי וועלן זיי אויסוואקסן הייליג און ריין.


איך האב אביסל מאריך געווען אינעם בריוו נאכדעם וואס דו האסט מיר געשריבן: "אויב מען האט חתונה פרי, פארלירט מען די שענסטע יארן"; עס זעט אויס פון דיינע ווערטער אז דו האסט שוין פארגעסן וואס א בחור גייט אריבער אין לעבן, און דאס האט א פנים ווי דער ענטפער וואס עלטערן געבן פאר זייערע קינדער, ווען דער קינד שעמט זיך נישט און בעט אפן: "טאטע, איך וויל חתונה האבן", אדער: "מאמע, איך בעט דיר, זאג נישט אפ קיין שידוכים איך ווער פארברענט", דאן זאגן זיי מיט א שמייכל: "וואו יאגסטו זיך? כאפ אריין די שענסטע יארן פון דיין לעבן", ווייל זיי האבן שוין פארגעסן וואס עס איז אויף זיי אריבער ווען זיי זענען געווען יונג און זענען געווען יעדע רגע אין א סכנה וכו'; אזוי אויך האסטו שוין אויך פארגעסן וואס עס גייט איבער אויף א בחור.


עס איז נישט דא אזא צעבראכענע הארץ ווי א בחור און עס איז נישט דא אזא שברי כלי ווי א בחור וואס וויל זיין ערליך און אפגעהיטן בקדושת הברית אבער ער האלט אין איין אראפפאלן, מען קען אפילו זאגן אז ער האט בכלל נישט קיין בחירה, און ער וויינט צום אייבערשטן אז ער זאל רחמנות האבן אויף אים ווייל ער וויל נישט ווערן אנגערופן מיטן טיטל: "רע" וואס שטייט ביי די פרשה פון ער ואונן (בראשית לח, ז): "וַיְהִי עֵר בְּכוֹר יְהוּדָה רַע בְּעֵינֵי ה'"; ער וויינט צום אייבערשטן: "רבונו של עולם, געוואלד און געשריגן, וואס זאל איך טון אז איך האלט אין איין אראפפאלן אין פגם הברית? וואס קען איך טון אז איך זאל נישט טון די עבירה?!" מוהרא"ש זאגט אז אויף זיי איז געזאגט געווארן וואס דוד המלך זאגט (תהלים קב, יח): "פָּנָה אֶל תְּפִלַּת הָעַ'רְ'עָ'ר' וְלֹא בָזָה אֶת תְּפִלָּתָם", דער אייבערשטער קערט זיך צו די תפילה פון די וואס פאלן אראפ אין די עבירה פון 'רע'.


אז מען רעדט שוין פון בחורים וועל איך דיר נאך שרייבן איין זאך וואס מוהרא"ש פלעגט כסדר זאגן. אז ווען ער וועט ארויף קומען אויף יענע וועלט וועט ער זיך מוסר נפש זיין פאר אלע בחורים, ער וועט טענה'ן פארן בית דין של מעלה: "וואס זענען בחורים שולדיג אז זיי פאלן אראפ אין עבירות?!"


"מיין זאך איז בחורים" - פלעגט מוהרא"ש שטענדיג זאגן; "איך בין אראפ געקומען אויף די וועלט אויפצוהייבן בחורים און זיי ווייזן א וועג ווי אזוי זיך צו דערהאלטן. איך בין געבוירן געווארן 'כ"א אייר' אין די ספירה פון "חסד שביסוד", וואס דאס איז מיין מדה, איך טו 'חסד' און איך בין מחזק די אלע וואס פאלן נעבעך אראפ אין מידת ה'יסוד'.


בחורים וואס ווילן חתונה האבן און עס גייט זיי נישט קיין שידוך זענען בכלל נישט שולדיג אויף וואס זיי פאלן דורך; מוהרא"ש פלעגט זאגן פאר די בחורים זיי זאלן טענה'ען יעדן טאג צום אייבערשטן: "רבונו של עולם! איך וויל נישט זינדיגן אין פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה; רבונו של עולם! איך וויל זיין אפגעהיטן פון עבירות; וואס זאל איך טון אז איך פאל אראפ נאכאמאל און נאכאמאל?!"


דעריבער האט מוהרא"ש צוואה געלאזט (צוואת מוהרא"ש, אות ה): "אִיךְ זָאג צוּ אַז יֶעדֶער בָּחוּר אָדֶער מֵיידְל וָואס דַארְף אַ שִׁידוּךְ אוּן זֵיי וֶועלְן קוּמֶען דָא אוֹיף מַיין קֵבֶר אוּן דוּרְכְזָאגְן גַאנְץ סֵפֶר תְּהִלִים פוּן אָנְפַאנְג בִּיזְן סוֹף פַאר מַיין זְכוּת, וֶועל אִיךְ טוּן אַלֶעס וָואס אִיךְ קֶען, אַז זֵיי זָאלְן טְרֶעפְן זֵייעֶר שִׁידוּךְ. אוּן דָאס זָאג אִיךְ צוּ מִיט אַ שְׁטַארְקֶע צוּזָאג"; ווייל ער האט זיך זיין גאנץ לעבן מוסר נפש געווען פאר בחורים און מיידלעך האט ער זוכה געווען ווייטער צו העלפן בחורים און מיידלעך אויף יענע וועלט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#28 - וואס טו איך אז איך האב נישט קיין פראבלעמען?...
חתונה, תפילה והתבודדות, חתן

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך הער אסאך אויס אייערע שיעורים, און דער ראש ישיבה שליט"א רעדט זייער אסאך אז מ'דארף זיך אויסרעדן און זיך אויסגיסן דאס הארץ פאר'ן אייבערשטן. איך האב אבער איין פראבלעם, אז איך האב פשוט נישט קיין פראבלעמען...


אלעס גייט מיר ב"ה אויפ'ן בעסטן אופן, איך בין ב"ה א חתן, איך האב אסאך חברים, איך קום פון א גוטע שטוב, איך בין פון די מצוינים אין ישיבה, און אזוי ווייטער איז מיר אלעס זייער גוט ב"ה.


פארשטייט זיך אז ס'מאכט זיך אמאל קליינע פראבלעמען, אבער נישט אזעלכע וואס איך זאל זיך דארפן מיט דעם "אויסרעדן" צום אייבערשטן.


יישר כח, אהרן

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת מקץ, כ"ו כסליו, נר ב' דחנוכה, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד החתן אהרן נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דער אייבערשטער זאל העלפן דו זאלסט גיין צו דיין חתונה בשעה טובה ומוצלחת, און אויפשטעלן קינדער וואס וועלן דינען דעם אייבערשטן.


וואס זאל איך דיר זאגן, אין אנהייב איז טאקע שווער צו רעדן צום אייבערשטן אבער איינמאל מען ברעכט דאס דורך, מען פאלגט דעם רבי'ן און מען טוט די עצה וואס ער האט אונז געגעבן - די עצה פון התבודדות - האט מען שוין נישט דעם פראבלעם פון נישט האבן וואס צו רעדן וכו'. מען קען נישט מסביר זיין פאר איינעם וואס לעבט נישט מיט די עצה וואספארא זיסע איינגענעמע טעם מען שפירט ווען מען גייט אויף דעם וועג; מוהרא"ש פלעגט שטענדיג זאגן: "אִלְמָלֵא לֹא בָּאתִי אֶלָּא לִשְׁמוֹעַ דָּבָר זֶה - דַּיֵּנוּ", ווען מיר וואלטן ווען מקורב געווארן צום רבי'ן בלויז צו הערן די זאך פון התבודדות - וואלט שוין גענוג געווען; פאר דעם אליינס האט זיך געלוינט מיר זאלן וויסן פון רבי'ן, אז דער רבי זאל אונז אויסלערנען מיר זאלן רעדן צום אייבערשטן.


ווען רבי נתן איז מקורב געווארן צום הייליגן רבי'ן איז ער געקומען צום רבי'ן און אים פארציילט אלעס וואס גייט אריבער אויף אים וכו' וכו', האט אים דער רבי געזאגט: "נתן, קום אביסל שפאצירן", אזוי גייענדיג האט דער רבי ארויף געלייגט זיין האנט אויף רבי נתנ'ס אקסל און אים געזאגט אפאר ווערטער, וואס די פאר ווערטער האט געטוישט רבי נתנ'ס גאנצע לעבן, דער רבי האט אים געזאגט: "אוּן וַוייטֶער אִיז גוּט, אַז מֶען רֶעדְט זִיךְ אוֹיס דָאס הַארְץ צוּם אֵייבֶּערְשְׁטְן אַזוֹי וִוי מֶען רֶעדְט זִיךְ אוֹיס דָאס הַארְץ צוּ אַ גוּטֶע פְרֵיינְד"; דער רבי האט אים דעמאלט מגלה געווען דער ענין פון התבודדות, אז א מענטש זאל זיך צוגעוואוינען צו רעדן צום אייבערשטן אויף זיין שפראך וואס ער איז צוגעוואוינט צו רעדן און אים אלעס דערציילן, ער זאל גארנישט פארהוילן פונעם אייבערשטן.


דער רבי האט געזאגט פאר רבי נתן אז אויב ער וועט זיך צוגעוואוינען זיך צו פירן מיט די הנהגה, וועט אים אלעס גיין גרינגער און ער וועט האבן א זיס לעבן.


רבי נתן זכרונו לברכה האט שפעטער דערציילט: "ווען דער רבי האט ארויף געלייגט זיין האנט אויף מיין אקסל און מיר געזאגט די ווערטער: 'אוּן וַוייטֶער אִיז גוּט, אַז מֶען רֶעדְט זִיךְ אוֹיס דָאס הַארְץ צוּם אֵייבֶּערְשְׁטְן אַזוֹי וִוי מֶען רֶעדְט זִיךְ אוֹיס דָאס הַארְץ צוּ אַ גוּטֶע פְרֵיינְד', האב איך פארשטאנען אז איך בין שוין א געהאלפענער, ווייל וואס עס זאל נאר נישט אריבער גיין אויף מיר וועל איך זיך נישט פארלירן, נאר איך וועל גיין צום אייבערשטן און אים אלעס דערציילן".


אין אנהייב איז זייער שווער צו רעדן צום אייבערשטן, בפרט ווען א מענטש איז נעבעך פארשמירט מיט חטאות נעורים אין פגם הברית, ער האט נעבעך מוצא געווען זרע לבטלה רחמנה לצלן רחמנא לשיזבן, דעמאלט איז אים שווער צו עפענען זיין מויל און רעדן צום אייבערשטן. אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן נ): "כִּי כָּל הַפּוֹגֵם בַּבְּרִית", ווער עס איז פוגם אין די עבירה פון פגם הברית, "אֵין יָכוֹל לְהִתְפַּלֵּל", דער קען נישט דאווענען, ווייל ווען א מענטש זינדיגט פארלירט ער די אמונה ער זעט נישט און שפירט נישט דעם אייבערשטן; דארף מען אויף דעם אליינס בעטן דעם אייבערשטן, אז מען זאל קענען רעדן.


ווער נאך דארף אזוי סאך דאווענען און בעטן ווי א חתן וואס דארף בעטן פאר זיין לעבן; ער זאל זוכה זיין צו האבן געזונטע קינדער, ערליכע קינדער, קינדער און איינקלעך וואס וועלן גיין בדרך התורה והיראה. דו ווייסט דאך די מעשה וואס האט פאסירט ווען דער רבי'ס טאכטער איז געקומען צום רבי'ן זיך באקלאגן אז איר דינסט איז אוועקגעגאנגען פון איר און זי דארף א דינסט צו העלפן אין שטוב, האט איר דער רבי געפרעגט: "האסט געבעטן דעם אייבערשטן פאר א דינסט ווען דו ביסט געשטאנען אונטער די חופה?" זעט מען אויף וואס מען דארף אלץ בעטן - פאר יעדע פרט אין לעבן, אפילו אויף צו האבן א העלפער אין שטוב.


דער אייבערשטער זאל דיר העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן חנוכה.


 

#27 - איך דארף הדרכה אויף מיין חתונה
חתונה, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א חתן, דריי וואכן פאר מיין חתונה, און איך האב אסאך ספיקות ווי אזוי איך דארף זיך פירן אינדערהיים נאך די חתונה. פון איין זייט האב איך אסאך געהערט אז מ'דארף זיך האלטן מיט פרישות אינדערהיים, קדש עצמך במותר לך, אבער פון די אנדערע זייט פארשטיי איך פון די שיעורים און דרשות פונעם ראש ישיבה שליט"א אז א מענטש דארף זיך אליין גוט קענען, ער דארף וויסן וואו ער שטייט אויף דער וועלט, און לויט דעם זיך פירן אין שטוב.


איך וועל זיך זייער פרייען אויב דער ראש ישיבה שליט"א קען מיר קלארשטעלן ווי אזוי מ'דארף זיך צו פירן.


א גרויסן יישר כח פאר אלע חיזוק און עצות.


הערשל

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויצא, ד' כסליו, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד הערשל נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז נישט שייך צו שרייבן פון דברים שהצניעות יפה להם; אז דו ווילסט וויסן ווי אזוי זיך צו פירן זאלסטו נעמען דעם שלחן ערוך פאר דיין וועג ווייזער. מוהרא"ש פלעגט שטענדיג נאכזאגן פונעם חזון איש זכותו יגן עלינו אז ווען מען האט אים געפרעגט צי היינט איז דא די אורים ותומים, האט ער געענטפערט: "מיין אורים ותומים איז דער שולחן ערוך; ווען איך דארף וויסן ווי אזוי זיך צו פירן קוק איך אין שלחן ערוך".


"קַדֵּשׁ עַצְמְךָ" - זאגט מוהרא"ש - זאלסט זיך הייליגן און נישט טון קיין עבירות, ווי אזוי? "בַּמֻּתָּר לָךְ" – אז דו וועסט טון וואס דער תורה איז מתיר און זיך נישט פירן מיט קיין פרישות וועסטו זוכה זיין צו זיין הייליג און אפגעהיטן פון עבירות.


אנטלויף פון אלע מדריכים וואס לערנען הנהגות פון פרישות וכו'.

#26 - ווי אזוי קען איך באקומען די ריכטיגע הדרכה צו מיין חתונה?
חתונה, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א חתן, איך וואוין אין ארץ ישראל, און מיין גאנצע לעבן איז נאר די שיעורים פונעם ראש ישיבה שליט"א. יעצט ווען איך האלט פאר די חתונה האב איך זייער מורא צוצוגיין צו די חתונה מיט חתן שיעורים פון א מדריך וואס לערנט נישט אזוי ווי דער ראש ישיבה שליט"א לערנט, איז דא עפעס א וועג ווי אזוי איך קען באקומען די ריכטיגע הדרכה פאר מיין חתונה?


א גרויסן יישר כח, בערל

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת חיי שרה, כ"א מר-חשון, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד החתן בערל נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מוהרא"ש פלעגט שטענדיג דערציילן אז אין ברסלב איז געווען זייער א גרויסער צדיק הרב הקדוש רבי אברהם בן רבי נחמן מטולטשין זכר צדיק לברכה (בעל מחבר ספר "באור הלקוטים"), ער פאר זיך איז געווען גענצליך מובדל ומופרש פון די וועלט, מיט דעם אלעם ווען מען פלעגט אים בעטן הדרכות בענינים שבינו לבינה וכו', פלעגט ער שטענדיג זאגן: "קִינְדֶערְלֶעךְ, הִיט אַייךְ פוּן כְּרִיתוּת"; דאס הייסט מען זאל זיך אכטונג געבן צו היטן הלכות טהרה, מען זאל חזר'ן הלכות נדה צו וויסן נישט נכשל צו ווערן אין קיין שום הלכה, אבער נישט צו לייגן קיין שום פרישות, נאר ווען מען מעג - מעג מען אלעס וכו' און אין די אומריינע טעג זאל מען היטן אלע הלכות.


דעריבער זאלסטו דורך לערנען הלכות טהרה אן א שיעור מאל. מוהרא"ש פלעגט כסדר מעורר זיין די אינגעלייט זיי זאלן לערנען הלכות טהרה אן א שיעור מאל, היות דער הייליגער צדיק רבי אורי מסטרעליסק זכותו יגן עלינו האט גע'חזר'ט הלכות טהרה איבער טויזנט מאל; פלעגט מוהרא"ש זאגן: "אז דער הייליגער צדיק, וואס איז געווען מובדל ומופרש פון די וועלט, ווי מען האט אים גערופן 'דער שרף פון סטרעליסק' האט איבער גע'חזר'ט טויזנט מאל הלכות טהרה, וואס זאלן מיר זאגן?"


הער נישט צו צו די וואס לערנען פרישות און חומרות וכו', ווייל חומרות נעמט אוועק דעם מענטש פונעם אייבערשטן; מיר האבן א שלחן ערוך, נעם דיר דעם שלחן ערוך פאר דיין וועג ווייזער און ריר דיך נישט אוועק דערפון - נישט אראפ צו נעמען און נישט צוצולייגן, וועט דיר אייביג גוט זיין.


קוק וואס דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן יב): "וְעִקָּר הַיַּהֲדוּת הוּא, רַק לֵילֵךְ בִּתְמִימוּת וּבִפְשִׁיטוּת בְּלִי שׁוּם חָכְמוֹת, וּלְהִסְתַּכֵּל בְּכָל דָּבָר שֶׁעוֹשֶׂה שֶׁיִּהְיֶה שָׁם הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", דער עיקר פון אידישקייט איז: פאלגן די הייליגע תורה בתמימות ובפשיטות, און פאר מען טוט א זאך זאל מען קוקן צי דאס איז דער רצון פונעם אייבערשטן.


זיי מיר מוחל אז איך האב מקצר געווען בשעת איך וואלט ווען געדארפט מאריך זיין, אבער עס איז זייער שווער צו שרייבן הדרכות פון בינו לבינה מפני הצניעות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זוכה זיין צו בויען א בית נאמן בישראל און אויפשטעלן שיינע ערליכע דורות.

#25 - וואס איז שלעכט מיט א גראמער ביים קבלת פנים?
חתונה, שאלות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב געוואלט פרעגן איבער דעם וואס דער ראש ישיבה שליט"א מאכט אוועק דאס נעמען א גראמער ביים קבלת פנים אז ער זאל מעורר זיין דעם חתן צו וויינען, איך פארשטיי נישט פארוואס דאס איז אזוי שלעכט, דער חתן ביום חופתו דארף דאך טאקע וויינען און זיך אויסבעטן פאר זיין נייעם לעבן אין וואס ער גייט יעצט אריין, וואס איז אזוי שלעכט אז מ'נעמט א גראמער אים מעורר צו זיין צו וויינען און זיך אויסבעטן?


יישר כח, מענדל

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת חיי שרה, כ"א מר-חשון, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד החתן מענדל נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וויסן זאלסטו אז א חתן ביום חופתו האט זייער א גרויסע כח צו פועל'ן ישועות אין הימל - סיי פאר זיך, פאר זיינע קומענדיגע דורות און פאר אנדערע אידן.


עס איז באקאנט די סיפור אז דעם רבינ'ס טאכטער איז געקומען צום רבי'ן זיך באקלאגן אז איר דינסט האט איר איבער געלאזט און זי דארף א דינסט צו העלפן אין שטוב, האט איר דער רבי געפרעגט: "האסט געבעטן דעם אייבערשטן פאר א דינסט ווען דו ביסט געשטאנען אונטער די חופה?" זעט מען וואסערע כח חתן כלה האבן ביום חופתם; מען קען אין דעם טאג אלעס פועל'ן.


דאס וואס דו פרעגסט פארוואס מען מאכט אוועק דעם מנהג צו נעמען א בדחן וואס זאל מאכן וויינען דעם חתן ביים קבלת פנים וכו'; איך זאג נאר וואס איך האב מקבל געווען פון מיין רבי מוהרא"ש. מוהרא"ש פלעגט שטענדיג זאגן פאר חתנים, אז עס איז א רחמנות אויף א חתן וואס מען דארף אים מאכן וויינען וכו'; וויינען דארף מען דורכאויס דעם טאג בין תנור לכיריים, א קלוגע חתן ווארט נישט מען זאל אים מאכן וויינען ווען ער קומט צו די חתונה בשעת'ן קבלת פנים, דעמאלט דארף דער חתן מקבל פנים זיין אלע וואס קומען אים ווינטשן מזל טוב, אננעמען זייערע ברכות און יעדן איינעם צוריק ווינטשן. א קלוגע חתן ניצט אויס דעם יום החופה ווי עס דארף צו זיין.


דער מנהג איז אז חתן כלה זאגן אויס תהילים ביום חופתם, דעמאלט איז מען זיך מתבודד, מען פארציילט פארן אייבערשטן אלעס וואס מען איז אריבער, מען איז זיך מודה ומתוודה, מען זאגט וידוי פון יום כיפור - אלע על חטא'ס וכו' און מען טוט תשובה מיט א פרישע קבלה אויף ווייטער.


מוהרא"ש ברענגט דעם מנהג פון נעמען א בדחן ביים קבלת פנים (עיין בקונטרס יום הנישואין, אות י'): "וְעַל כֵּן הַמִּנְהָג שֶׁאֶחָד אוֹמֵר דִּבְרֵי כְּבוּשִׁין בְּדֶרֶךְ חֲרוּזִים בְּנִגּוּן הַמְעוֹרֵר אֶת הַחָתָן, וְלִמְשֹׁךְ אֶת לְבָבוֹ אֵלָיו יִתְבָּרַךְ", דער מנהג איז צו נעמען א בדחן זאל מעורר זיין דעם חתן, אבער מוהרא"ש פירט אויס: "וְאַשְׁרֵי מִי שֶׁמִּתְעוֹרֵר בְּעַצְמוֹ, וְאֵינוֹ צָרִיךְ שֶׁיְּעוֹרְרוּ אוֹתוֹ", וואויל איז דער וואס נוצט אויס די צייט ווי עס דארף צו זיין און דארף נישט צוקומען אז איינער זאל אים מאכן וויינען וכו', עיין שם.


דער עיקר דארף א חתן כלה וויסן אז בשעת זיי גייען צו די חופה איז מען זיי מוחל אלע עבירות. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (מדרש שמואל יז, א; הובא ברש"י בראשית לו, ג): "שְׁלֹשָׁה מוֹחֲלִים לָהֶן עֲוֹנוֹתֵיהֶן ... וְהַנּוֹשֵׂא אִשָּׁה", פאר די דריי מענטשן איז מען מוחל אלע זייערע עבירות, איינע פון זיי - א חתן וואס האט חתונה; מען הייבט אן א פרישע בלעטעל אין לעבן.


דער הייליגער רבי האט אמאל נאכגעזאגט פאר א חתן דאס וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (כתובות יז.): "כֵּיצַד מְרַקְּדִין לִפְנֵי הַכַּלָּה", דער רבי האט אים דאס מסביר געווען: "כֵּיצַד 'מְרַקְּדִין וּמְדַלְּגִין' עַל מַה שֶּׁהָיָה לִפְנֵי הַכַּלָּה, הַיְנוּ לִפְנֵי הַחֲתֻנָּה", מרקדים איז טייטש טאנצן און שפרינגען; מען דארף איבערשפרינגען וואס איז געווען פאר די חתונה; דאס הייסט, אז א חתן דארף פארגעסן זיין גאנצע עבר און אנהייבן פונדאסניי (חיי מוהר"ן, סימן תקפו).


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זוכה זיין צו בויען א בית נאמן בישראל און צו דורות ישרים ומבורכים, אמן.