שאלה אין קורצן ענין
#7 - מוז מען סערווירן די פלייש-טעלער פרייטאג צו נאכטס?
שבת קודש, שבת טיש, שמחה, מנהגים, עסן, מסורה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב א שאלה איבער אן ענין פון מסורה, פרייטאג צו נאכטס ביי מיינע עלטערן און ביי מיין שווער און שוויגער איז איינגעפירט אז נאך די זופ ברענגט מען אריין א גאנצע טעלער פלייש און קוגל, און צומאל אויך פערפל. יעצט ווען איך הויב אן מאכן אליין סעודות אינדערהיים, וויל איך וויסן אויב דאס פעלט טאקע אויס, ווייל מיר זענען שוין געווענליך גענצליך זאט נאך די זופ, און עס קען אפילו זיין בל תשחית פאר די עסן, אדער איז דאס אזוי די מסורה פון די שבת סעודה און מען קען עס נישט טוישן?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


       יום ד' פרשת במדבר, כ"ו אייר, מ"א לעומר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מאכלי שבת איז זייער הייליג, עס ווערט געברענגט פון הייליגע צדיקים אז מאכלי שבת היילט. צדיקים טייטשן (זע ספר קהלת משה, א זון פון הייליגן מגיד פון קאזניץ זכותו יגן עלינו, פרשת מקץ, דבור המתחיל א"י אתה תהי' על ביתי) דאס וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קט:): "כל האוכלין אוכל אדם לרפואה", אלע עסן מעג מען שבת עסן אפילו עס היילט, טייטשט ער, אז אלע עסן וואס מען עסט שבת - היילט דעם מענטש, און דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן יז): "אֲכִילַת שַׁבָּת הִיא כֻּלָּהּ רוּחָנִיּוּת, כֻּלּוֹ קֹדֶשׁ", שבת'דיגע עסן איז א שטיק הייליגקייט.


זיי נישט משנה פון די סדר פון די עסן וואס דיינע עלטערן עסן. עס איז דא גרויסע סודות פארוואס מיר עסן די עסן: פיש, זופ מיט לאקשן, פלייש, קוגל און פערפל. מוהרא"ש זאגט א טעם, פארוואס עסט מען פיש שבת ביי אלע דריי סעודות? ווייל שבת איז א צייט וואס מען קען ווערן זייער נאנט צום אייבערשטן און אפלאזן אלע נארישקייטן, און פיש איז די איינציגסטע בעל חי וואס האט נישט געזינדיגט ביים מבול, זיי זענען געבליבן ריין, און נאך אסאך טעמים על פי סוד פארוואס מען עסט שבת - ביי די דריי סעודות - פיש.


אויך עסט מען זופ מיט לאקשן. עס שטייט פונעם צדיק רבי פנחס קאריצער זכותו יגן עלינו (אמרי פנחס שער השבת, אות כט) לאקשן ווייזט אויף אחדות, עס ליגט איינס אין צווייטן; אז שבת איז א צייט פון ווערן איינס מיטן אייבערשטן און ווערן שלום.


פלייש. שטייט אין שלחן ערוך מען זאל עסן (אורח חיים סימן רנ, סעיף ב): "יַרְבֶּה בְּבָשָׂר וְיַיִן וּמִגְדָּנוֹת כְּפִי יְכָלְתּוֹ", מען זאל פארמערן מיט פלייש און וויין און גוטע עסן. אין רמב"ם שטייט (פרק ל' מהלכות שבת, הלכה י): "אֲכִילַת בָּשָׂר וּשְׁתִיַּת יַיִן בְּשַׁבָּת עֹנֶג הוּא לוֹ".


אויך קוגל ווערט געברענגט אין רמ"א (סימן רמב, סעיף א): "יֵשׁ שֶׁכָּתְבוּ שֶׁבְּמִקְצָת מְקוֹמוֹת נָהֲגוּ לֶאֱכֹל מֻלְיְתָא, שֶׁקּוֹרִין פשטיד"א, בְּלֵיל שַׁבָּת, זֵכֶר לַמָּן שֶׁהָיָה מְכֻסֶּה לְמַעְלָה וּלְמַטָּה", מען פירט זיך צו עסן קוגל, א זכר צו די מן וואס איז געווען צוגעדעקט פון אויבן און פון אונטן, און דער משנה ברורה ברענגט (שם, סעיף קטן ח): "ובמקומותינו המנהג לאכלן", און אזוי פירן מיר זיך.


פערפעל עסן מיר. עס שטייט פון הייליגן צדיק רבי פנחס פון קאריץ (אמרי פנחס שם, אות ל) בשם דעם הייליגן בעל שם טוב זכותו יגן עלינו א טעם פארוואס מיר עסן פערפעל, דאס קומט אונז דערמאנען וואס די הייליגע חכמים זאגן (שבת קיח:) ווער עס היט שבת איז מען אים מוחל אלע עבירות, פערפעל איז פארפאלין, אלע עבירות ווערן פארפאלן.


זיי נישט משנה פון דיין טאטע'ס וועג, עס פיש, זופ, פלייש, קוגל און פערפל. עס נישט קיין סאך אנהויב סעודה, וועסטו קענען עסן אלע הייליגע עסן, ווייל מאכלי שבת איז זייער הייליג. עס שטייט פון צדיקים (בני יששכר מאמרי השבתות מאמר א, אות יב): "וראיתי לאנשי מעשה שהיו נזהרים מליתן ממאכלי שבת לגוים", איך האב געזען ביי ערליכע אידן אז זיי האבן אכטונג געגעבן נישט צו געבן פון די שבת עסן פאר גוים, ווייל דאס איז סם חיים לישראל, עס היילט אויס אידישע קינדער און פארקערט ... עיין שם.


דער עיקר זאל די סעודה זיין א פרייליכע צייט. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן יז): "צָרִיךְ לִזָּהֵר מְאֹד לִהְיוֹת שָׂמֵחַ וְטוֹב לֵב בְּשַׁבָּת", מען דארף זיין זייער פרייליך שבת, "כִּי מַעֲלוֹת וּקְדֻשּׁוֹת שַׁבָּת גְּדוֹלָה וִיקָרָה מְאֹד", ווייל שבת איז זייער הייליג און טייער, "וְהַכְּלָל, שֶׁצָּרִיךְ לִנְהֹג שִׂמְחָה גְּדוֹלָה בְּשַׁבָּת קֹדֶשׁ, וְלִבְלִי לְהַרְאוֹת שׁוּם עַצְבוּת וּדְאָגָה כְּלָל, רַק לְהִתְעַנֵּג עַל ה'", מען טאר נישט זיין טרויעריג שבת און נישט זיין פארזארגט שבת, נאר פרייליך.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#6 - עס שטערט מיר ווען מיין ווייב קייעט הויך, וואס טו איך?
שלום בית, רפואה, ספרי ברסלב, עסן, נערווען

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב א פראבלעם אז איך קען נישט הערן ווי אזוי א צווייטער עסט. אסאך מענטשן עסן מיט אן אפענעם מויל און עס מאכט א גערודער וואס מאכט מיר שרעקליך נערוועז. איך האב אמאל געהערט אז עס איז אפילו דא א נאמען אויף דעם פראבלעם...


מיין עיקר פראבלעם איז אז מיין ווייב מאכט אויך א גערודער ביים עסן און עס שטערט מיר אזוי שטארק אז איך דארף אסאך מאל אוועקגיין פון טיש צוליב דעם. ווי אזוי קען איך זיך אן עצה געבן?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת האזינו, ז' תשרי, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך האב הנאה אז דו שרייבסט: "איך האב א פראבלעם"; אנדערע וואס האבן די פראבלעם וועלן נישט זאגן: "איך האב א פראבלעם", זיי וועלן ענדערש זאגן: "מיין ווייב האט א פראבלעם זי עסט הויך", "מיין מאן האט א פראבלעם ער קייט הויך"; דאס איז די גרעסטע פראבלעם, ווען מען האט א פראבלעם און מען באשולדיגט די ארומיגע.


עס איז גוט דו זאלסט שמועסן מיט דיין ווייב פון דעם פראבלעם, אז עס שטערט דיר צו הערן יענעם עסן אויפ'ן קול, אזוי וועט זי פרובירן צו עסן שטיל, זי וועט פארמאכן איר מויל ביים קייען, און אזוי וועט זי נישט באליידיגט ווערן ווען דו גייסט אוועק פון טיש ווען זי עסט.


מאך זיך א שיעור אין רבינ'ס ספרים - וועסטו אויסגעהיילט ווערן. דעם רבינ'ס ספרים איז א רפואה פאר אלע פראבלעמען, מען באקומט א נייע קאפ, א נייע שכל, מען גייט ארויס פון דמיון. זאכן וואס פלעגן שטערן - שטערט מער נישט, זאכן וואס פלעגט נערוועז מאכן - מאכט שוין נישט נערוועז; עס איז וואונדערליך ווי דאס היילט אויס.


בעט דעם אייבערשטן עס זאל דיר נישט שטערן די זאכן. תפילה וועט דיך אויסהיילן; אז דו וועסט בעטן אויף דעם טאג נאך טאג - וועסטו זען אז עס וועט דיר מער נישט שטערן די זאכן.


א גמר חתימה טובה.

#5 - מעג מען טרינקען סאדע וואס האט נאר אן אה-יו (ou) הכשר?
כשרות, עסן

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


מעג מען טרינקען סאדע וואס האט נאר אן אה-יו (ou) הכשר?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת פנחס, כ' תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דא האסטו א בריוו פון מוהרא"ש, וואו ער זאגט מען זאל נאר טרינקען און נאר עסן מיט גוטע הכשרים:


בְּעֶזְרַת הַשֵׁם יִתְבָּרַךְ, יוֹם ה' לְסֵדֶר וַיְחִי, עַשָׂרָה בְּטֵבֵת ה'תשע"ב


שָׁלוֹם וּבְרָכָה אֶל הָאַבְרֵךְ ... נֵרוֹ יָאִיר


אִיךְ הָאבּ דֶערְהַאלְטְן דַיין לַאנְגֶען בִּיטֶערְן בְּרִיוו.


אִיךְ מוּז מְקַצֵר זַיין, וָוארוּם אִיךְ פַאסְט זֵייעֶר שְׁוֶוער וְכוּ'.


בְּעִנְיָן מַאֲכָלוֹת אַסוּרוֹת וְכוּ', דַארְף מֶען זֵייעֶר זֵייעֶר אַכְטוּנְג גֶעבְּן הַיינְטִיגֶע צַייטְן נִישְׁט קוֹיפְן קַיין שׁוּם מַאֲכָל וָואס עֶס הָאט אוֹיף דֶעם אַ חֲשַׁש דְחֲשַׁשׁ וְכוּ', אַ סָפֵק אוּן אַ סָפֵק סְפֵיקָא וְכוּ' פוּן עֶפֶּעס אַן אִיסוּר פוּן מַאֲכָלוֹת אֲסוּרוֹת, הַיינְטִיגֶע צַייטְן אִיז נִישְׁטָא קַיין תֵּירוּץ צוּ קוֹיפְן אַ מַאֲכָל אַבִּי וָואס וְכוּ' אֲפִילוּ מִיט אַן הֶכְשֵׁר פוּן "אָהּ יוּ" OU וָואס דָאס אִיז בַּאוואוּסְט נָאר אַן הֶכְשֵׁר בְּדִיעֶבֶד דְבְּדִיעֶבֶד וְכוּ', אוּן אוֹיכֶעט נָאר פַּארֶעוֶוע זַאכְן וָואס סְ'וֶוערְט נִישְׁט אַרַיינְגֶעמִישְׁט אִין דֶעם קַיין שׁוּם חָלָב עַכּוּ"ם אָדֶער חָלִילָה וְחַס בָּשָׂר טְרֵיפוֹת, אָבֶּער אַזוֹי טָאר מֶען דָאס נִישְׁט נִיצְן, "אָהּ יוּ" OU אִיז אַן הֶכְשֵׁר בְּדִיעֶבֶד שֶׁבְּדִיעֶבֶד אוֹיכֶעט נָאר אוֹיף אַזֶעלְכֶע זַאכְן וָואס מֶען וֵוייסְט זִיכֶער אַז סְ'וֶוערְט אִין דֶעם גָארְנִישְׁט אַרַיינְגֶעמִישְׁט וְכוּ' וְכוּ'.


הַיינְט קֶען מֶען בַּאקוּמֶען אַלֶע מַאֲכָלִים מִיט דִי בֶּעסְטֶע הֶכְשֵׁרִים פוּן עֶרְלִיכֶע רַבָּנִים יִרְאֵי הַשֵׁם.


אַוַדַאי אוּן אַוַדַאי אִין אֶרֶץ יִשְׂרָאֵל דַארְף מֶען אַכְטוּנְג גֶעבְּן מֶער אוּן מֶער, וַוייל דָארְטְן זֶענֶען זֵיי אִינְטֶערֶעסִירְט מַכְשִׁיל צוּ זַיין אִידְן מִיט מַאֲכָלוֹת אֲסוּרוֹת, וָוארוּם דֶער רַמְבַּ"ם בְּרֶענְגְט (אִגֶרֶת תֵּימָן) דָאס וֶוען אַ מֶענְטְשׁ עֶסְט טְרֵיפוֹת אוּן נְבֵילוֹת אִיז אִים שׁוֹין שְׁוֶוער מְקַבֵּל צוּ זַיין דִי אֱמוּנָה, אִיבֶּערְדֶעם אִיז גַאנְץ אֶרֶץ יִשְׂרָאֵל פַארְפְלֵייצְט מִיט נְבֵילוֹת אוּן טְרֵיפוֹת פְּשׁוּטוֹ כְּמַשְׁמָעוֹ, בְּשַׂר הַשְׁפַנִים וְהַחֲזִירִים וְכוּ' וְכוּ', אוּן אַלֶעס בְּהֶכְשֵׁר פוּן דִי 'רַבַּנוּתּ' וְכוּ', אוּן דָאס אִיז נִישְׁט קַיין גוּזְמָא, וֶוער סְ'וואוֹינְט אִין יַבְנְאֵל אוּן זֶעט וָואס דָארְטְן טוּט זִיךְ אָפּ מִיט דִי רַע-הַמְקוֹמִי (מִיטְ'ן 'שְׁטְרָאף' פוּן שְׁטֶעטְל), וָואסֶערֶע הֶכְשֵׁרִים עֶר גֶעבְּט אוֹיף טְרֵיפוֹת אוּן נְבֵילוֹת, אִיז שׁוֹין נִישְׁט קַיין וואוּנְדֶער, אִיבֶּערְדֶעם אִיז נִישְׁטָא קַיין תֵּירוּץ הַיינְטִיגֶע צַייטְן צוּ קוֹיפְן אַ מַאֲכָל אָן אַן הֶכְשֵׁר פוּן אַן עֶרְלִיכְן רָב, סְ'אִיז דָא!


דֶער הֵיילִיגֶער רֶבִּי זָאגְט (סֵפֶר הַמִדוֹת, אוֹת אַכִילָה, חֵלֶק ב', סִימָן י') מִי שֶׁנִזְהָר מִמַאֲכָלוֹת אֲסוּרוֹת, הוּא נִצוֹל מִחַיוֹת רָעוֹת; אִיבֶּערְדֶעם דַארְף מֶען זֵייעֶר זֵייעֶר אַכְטוּנְג גֶעבְּן נִישְׁט עֶסְן קַיין שׁוּם מַאֲכָל וָואס עֶס אִיז דָא אִין דֶעם אַ פִּקְפּוּק וְכוּ', אֲפִילוּ סָאדֶע אִיז נִישְׁט גְלַייךְ צוּ קוֹיפְן נָאר מִיט אַן הֵיימִישְׁן הֶכְשֵׁר! מֶען טָאר זִיךְ נִישְׁט פַארְלָאזְן אוֹיפְ'ן "אָהּ יוּ" OU, דֶער הֵיילִיגֶער רֶבִּי זָאגְט (סֵפֶר הַמִדוֹת, אוֹת דַעַת, סִימָן כ"ב) מִי שֶׁיִשְׁמוֹר אֶת עַצְמוֹ מִבִּשׁוּלֵי עַכּוּ"ם וּמִנֶסֶךְ, זוֹכֶה לְחָכְמָה וּמֵבִין בְּכָל סֵפֶר; דֶערְפַאר זֶעט מֶען עֶס אִיז דָא לֵיידֶער אַזוֹיפִיל קִינְדֶער וָואס דֶער קָאפּ אִיז פַארְשְׁטָאפְּט, אַלֶעס וַוייל דִי עֶלְטֶערְן זֶענֶען נִישְׁט נִזְהָר גֶעוֶוען מִיט מַאֲכָלוֹת אֲסוּרוֹת, אוּן מֶען הָאט אַרַיינְגֶעבְּרֶענְגְט אִין שְׁטוּבּ עֶסְנְוַוארְג אָן קַיין שׁוּם הֶכְשֵׁר וְכוּ', לֵיידֶער גֵייעֶן אַרוֹיס אַזוֹיפִיל אִידִישֶׁע קִינְדֶערְלֶעךְ לְתַּרְבוּת רָעָה, אַלֶעס וַוייל דִי עֶלְטֶערְן זֶענֶען נִישְׁט נִזְהָר וָואס זֵיי בְּרֶענְגֶען אַרַיין אִין שְׁטוּבּ, מַאֲכָלוֹת אַסוּרוֹת זֶענֶען מְטַמְטֵם אֶת הַלֵב, אִיבֶּערְדֶעם בֶּעט אִיךְ דִיר זֵייעֶר שְׁטַארְק פוּן הַיינְט אָן זָאלְסְטוּ זֵייעֶר אַכְטוּנְג גֶעבְּן, וּבִּפְרַט פְלֵיישׁ זָאלְסְטוּ נִישְׁט קוֹיפְן, נָאר מִיט אַן הֵיימִישְׁן הֶכְשֵׁר, מִיט הֵיימִישֶׁע רַבָּנִים וָואס מֶען קֶען זֵיי, מְפוּרְסָם בְּיִרְאַת הַשֵׁם, אוּן סְ'אִיז הַיינְט דָא אַזֶעלְכֶע, אִיז פַארְוָואס דַארְף מֶען גֵיין קוֹיפְן פְלֵיישׁ פוּן אַ פְּלַאץ וָואס מֶען אִיז נִישְׁט זִיכֶער? אִיבֶּערְדֶעם בֶּעט אִיךְ דִיר זֵייעֶר, דוּ זָאלְסְט זֵייעֶר אַכְטוּנְג גֶעבְּן פוּן הַיינְט אָן נִישְׁט עֶסְן קַיין שׁוּם מַאֲכָלִים וָואס זֵיי הָאבְּן נִישְׁט קַיין הֶכְשֵׁר, אַז דוּ וֶועסְט מִיר פָאלְגְן וֶועסְטוּ נִישְׁט חֲרָטָה הָאבְּן.


זָאלְסְט הָאבְּן אַ לֶעכְטִיגְן טָאג מִיט אַ פְרֵיילִיכְן תָּמִיד.


 


נאך א בריוו פון מוהרא"ש אויף דעם ענין:


בְּעֶזְרַת הַשֵׁם יִתְבָּרַךְ, יוֹם ג' לְסֵדֶר וַיֵּשֶׁב, כ' כִּסְלֵיו ה'תשע"ג.


שָׁלוֹם וּבְרָכָה אֶל ... נֵרוֹ יָאִיר


אִיךְ הָאבּ דֶערְהַאלְטְן דַיין בְּרִיוו.


אִיךְ בֶּעט דִיר זֵייעֶר לָאז זִיךְ נִישְׁט פַארְפִירְן פוּן קֵיינֶעם נִישְׁט, הַיינְט קֶען מֶען קוֹיפְן אַלֶע כָּשֶׁרֶ'ע פְּרָאדוּקְטְן מִיט דִי בֶּעסְטֶע הֶכְשֵׁר, פַארְוָואס דַארְף מֶען קוֹיפְן מִיט אַ מְפוּקְפָּקְ'דִיגֶע הֶכְשֵׁר? מִיט אַן אָהּ-יוּ, אֲפִילוּ סָאדֶע אִיז אוֹיךְ נִישְׁט גְלַייךְ צוּ טְרִינְקְן מִיט זֵייעֶר הֶכְשֵׁר וֶוען עֶס אִיז דָא אַזֶעלְכֶע גוּטֶע הֶכְשֵׁרִים פוּן הֵיימִישֶׁע עֶרְלִיכֶע רַבָּנִים.


אִיךְ פַארְשְׁטֵיי נִישְׁט וִויפִיל מָאל אִיךְ דַארְף רֶעדְן פוּן דֶעם אוּן שְׁרַייבְּן פוּן דֶעם וְכוּ', וָואס מַאכְט מֶען דַוְקָא לְהַכְעִיס? צוּ דֶערְצֶערֶענֶען אַנְדֶערֶע מֶענְטְשְׁן? דֶער הֵיילִיגֶער רֶבִּי הָאט אוּנְז אוֹיסְגֶעלֶערְנְט (לִיקוּטֵי מוֹהֲרַ"ן, חֵלֶק א', סִימָן ס"ב) אַז מֶען דַארְף אַכְטוּנְג גֶעבְּן פוּן יֶעדְן מַאֲכָל וָואס עֶס הָאט אִין זִיךְ אַ סְפֶק סְפֵיקָא פוּן אַן אִיסוּר, וָואס דָאס הֵייסְט אַ מַאֲכָל שֶׁלֹא נִתְבָּרֵר, פְּרָאסְט אוּן פָּשׁוּט, סְ'אִיז נָאכְנִישְׁט נִתְבָּרֵר גֶעוָוארְן אוֹיבּ סְ'אִיז אִינְגַאנְצְן כָּשֵׁר, דָאס הֵייסְט בִּירוּר הַמַּאֲכָלִים וְכוּ', דֶעמָאלְט וֶוען אַ אִיד גִיט אַכְטוּנְג וָואס עֶר עֶסְט אוּן וָואס עֶר טְרִינְקְט זָאל הָאבְּן אַן הֵיימִישְׁן הֶכְשֵׁר פוּן עֶרְלִיכֶע רַבָּנִים יִרְאֵי הַשֵׁם דֶעמָאלְט אִיז עֶר זוֹכֶה אַז פוּן זַיין עֶסְן וֶוערְט אַ יִחוּד קֻדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא וּשְׁכִינְתֵּה, אִיךְ פַארְשְׁטֵיי נִישְׁט פַארְוָואס אִיךְ דַארְף פוּן דֶעם אַזוֹיפִיל רֶעדְן, הַיינְטִיגֶע צַייטְן קֶען מֶען גְרִינְג נִכְשָׁל וֶוערְן מִיט טְרֵיפוֹת אוּן נְבֵילוֹת פְּשׁוּטוֹ כְּמַשְׁמָעוֹ, נָאר וֶועגְן קַאלְטְקֵייט וְכוּ' וָואס דֶער מֶענְטְשׁ אִיז קַאלְט וִוי אַייז צוּ אַ מִצְוָה, וָואס דָאס אִיז קְלִיפַּת עֲמָלֵק, וָואס עֶס שְׁטֵייט בַּיי אִים (דְבָרִים כ"ה, י"ח) "אֲשֶׁר קָרְךָ בַּדֶרֶךְ" עֶר קִילְט אָפּ פוּן אִידִישְׁקֵייט, וִוי דִי חֲזַ"ל זָאגְן (מִדְרָשׁ אַגָדָה) וֶוען אִידְן זֶענֶען דוּרְכְגֶעגַאנְגֶען דֶעם יַם סוּף הָאבְּן אַלֶע אוּמוֹת הָעוֹלָם אָנְגֶעהוֹיבְּן זִיךְ צוּ שְׁרֶעקְן פוּן דִי אִידְן, בִּיז סְ'אִיז גֶעקוּמֶען עֲמָלֵק אוּן עֶר הָאט אַלֶעמֶען אָפְּגֶעקִילְט, אוּן זֵיי גְלַייכְן אִים צוּ, צוּ יֶענֶער עַזוּת פָּנִים, סְ'אִיז גֶעוֶוען אַן הֵייסֶע בָּאד אוּן אַלֶע הָאבְּן נִישְׁט גֶעקֶענְט אַרַיינְגֵיין אוּן דֶער עַזוּת פָּנִים הָאט אַרֵיינְגֶעטַאנְצְט אִין דִי קָאכֶעדִיגֶע בָּאד אוּן בַּאוִויזְן פַאר יֶעדְן אֵיינֶעם אַז מֶען קֶען יָא אָפְּקִילְן, זֶעט מֶען פוּן דֶעם אַז דֶער גַאנְצֶער קְלִיפָּה פוּן עֲמָלֵק'ן אִיז אָפְּקִילְן אַ אִיד פוּן וַוארִימְקֵייט, אֲפִילוּ אַזַא קְלֵיינֶע זַאךְ וֶוען מֶען קֶען קוֹיפְן סָאדֶע מִיט כָּשֵׁרֶ'ע הֶכְשֵׁרִים, וָואס דַארְף מֶען קוֹיפְן סָאדֶע מִיט מְפוּקְפָּקְ'דִיגֶע הֶכְשֵׁרִים? עֶס אַזַי בַּאוואוּסְט דָאס גֶעטְרַאנְק "קָאקָא קָאלֶע" אוּן "פֶּעפְּסִי קָאלֶע" הָאט נִישְׁט אִין אַמֶערִיקֶע קַיין שׁוּם הֶכְשֵׁר נָאר אָהּ-יוּ, נָאר אִין אֶרֶץ יִשְׂרָאֵל הָאט דָאס אַן הֶכְשֵׁר פוּן בַּדַ"ץ עֵדָה הַחֲרֵדִית אוּן פוּן הֲרַב לָאנְדָא, אָבֶּער דָא אִין אַמֶערִיקֶע הָאט דָאס קַיין שׁוּם הֶכְשֵׁר נִישְׁט נָאר פוּן אָהּ יָא, אִיז וָואס דַארְף מֶען דָאס טְרִינְקְן? מֶען קֶען זִיךְ נִישְׁט בַּאגֶענִיגְן מִיט אַנְדֶערֶע עֶרְלֵיי סָאדֶע? וָואס הָאבְּן יָא אַ גוּטְן עֶרְלִיכְן הֶכְשֵׁר? וְכוּ', אִיךְ גֶעבּ נָאר דָאס אַ בֵּיישְׁפִּיל וִוי דֶער סַמֶ"ךְ מֶ"ם אַרְבֶּעט אוֹיף אַ מֶענְטְשׁ אַבִּי אִים אָפְּצוּקִילְן פוּן אִידִישְׁקֵייט, עֶס אִיז בַּאוואוּסְט אַז דֶער סַמֶ"ךְ מֶ"ם עֶר אִיז דֶער שַׂר פוּן עֲמָלֵק'ן, אִיךְ הָאף צוּם בּוֹרֵא כָּל עוֹלָמִים אַז דוּ וֶועסְט דָאס אֵיינְמָאל פַאר אַלֶעמָאל אַרַיינְלֵייגְן אִין הַארְץ אוּן דוּ וֶועסְט אוֹיפְהֶערְן מִיט דִי קַאלְטְקֵייט אִין אִידִישְׁקֵייט, דָאס אִיז קְלִיפַּת עֲמָלֵק וָואס סְ'קִילְט אָפּ דֶעם מֶענְטְשׁ פוּן אִידִישְׁקֵייט.


אַדְרַבָּה מֶען דַארְף שְׁטֶענְדִיג רֶעדְן פוּן בּוֹרֵא כָּל עוֹלָמִים וָואס דָאס אִיז אַלֵיין אַ מִלְחָמָה אַקֶעגְן עֲמָלֵק, וִוי דִי חֲזַ"ל זָאגְן (בְּרָכוֹת נ"ח.) "לְךָ הֲוָיָ"ה הַמַמְלָכָה" זוּ מִלְחֶמֶת עֲמָלֵק; מִיט דֶעם וָואס מֶען אִיז מְגַלֶה פַאר יֶעדְן אֵיינֶעם אַז עֶס אִיז דָא אַ בּוֹרֵא כָּל עוֹלָמִים, מִיט דֶעם אַלֵיין אִיז מֶען מַכְנִיעַ עֲמָלֵק'ן וָואס עֶר מַאכְט לֵיצָנוּת פוּן אִידִישְׁקֵייט, אוּן עֶר מַאכְט קַאלְט דֶעם אִיד, דִי חֲזַ"ל זָאגְן (מִדְרָשׁ שְׁמוּאֵל, י"ב) "לֵץ תַּכֶּה" זֶה עֲמָלֵק; דֶער גַאנְצֶער עֲמָלֵק אִיז גֶעוֶוען נָאר לֵיצָנוּת, אָפְּשְׁפֶּעטְן פוּן אִידִישְׁקֵייט, אוּן פוּן אִידִישֶׁע מִנְהָגִים, אוּן דֶעם עֲמָלֵק מוּזְן מִיר אוֹיסְרַייסְן אֵיינְמָאל פַאר אַלֶעמָאל פוּן זִיךְ, אִיךְ הָאף צוּם בּוֹרֵא כָּל עוֹלָמִים אַז אִיךְ וֶועל נִישְׁט דַארְפְן מֶער פוּן דֶעם רֶעדְן, אוּן מִכָּל שֶׁכֵּן שְׁרַייבְּן.


זָאלְסְט וִויסְן דֶעם הֵיילִיגְן רֶבִּינְ'ס וֶועג אִיז נָאר תְּמִימוּת וּפְּשִׁיטוּת אָן קַיין שׁוּם חָכְמוֹת, רֶעדְן צוּם בּוֹרֵא כָּל עוֹלָמִים אַזוֹי וִוי מֶען רֶעדְט זִיךְ אוֹיס צוּ אַן אֱמֶת'ן גוּטְן פְרַיינְד, אַזוֹי וִוי דֶער הֵיילִיגֶער רֶבִּי הָאט אַמָאל גֶעזָאגְט (שִׂיחוֹת הָרַ"ן, סִימָן קנ"ד) אַז דֶער עִיקָר וָואס עֶר אִיז גֶעקוּמֶען צוּ זַיין גְרוֹיסֶע מַדְרֵיגָה אִיז נָאר גֶעוֶוען וַוייל עֶר הָאט זִיךְ גֶעפִירְט וִוי אַ פְּרָאסְטִיק, דָאס הֵייסְט עֶר הָאט זִיךְ גֶעפִירְט בִּתְּמִימוּת וּפְּשִׁיטוּת, גֶערֶעדְט זֵייעֶר אַסַאךְ צוּם בּוֹרֵא כָּל עוֹלָמִים אוֹיף אִידִישׁ, אוּן גֶעזָאגְט אַסַאךְ תְּהִלִים, אוּן עֶר הָאט בְּפֵירוּשׁ גֶעזָאגְט וֶוען אִיךְ זָאל וִויסְן אִין דֶער יוּגְנְט צוּ וָואס מֶען קֶען קוּמֶען דוּרְךְ הִתְבּוֹדְדוּת דָאס הֵייסְט רֶעדְן צוּם בּוֹרֵא כָּל עוֹלָמִים אוֹיף פְּרָאסְט אִידִישׁ, וָואס אִיךְ הָאבּ גֶעטוּן אַ גַאנְץ יָאר וָואלְט אִיךְ גֶעטוּן אִין אֵיין טָאג, אוּן עֶר הָאט זֵייעֶר גֶעבֶּענְקְט נָאךְ דִי עֲבוֹדָה פוּן תְּמִימוּת וּפְּשִׁיטוּת, אַסַאךְ צוּ רֶעדְן צוּם בּוֹרֵא כָּל עוֹלָמִים אוֹיף אִידִישׁ, אַזוֹי וִוי אַ פְּרָאסְטֶער פָּשׁוּטֶ'ער מֶענְטְשׁ.


זָאלְסְט הָאבְּן אַ לֶעכְטִיגְן טָאג אוּן אַ פְרֵיילִיכְן תָּמִיד.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4 - וואס מיינט אז מ'זאל נישט טרונקען וואסער פאר א רבים?
דרך ארץ, מדות טובות, עסן, פירושים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


דער רבי זאגט אין ספר המדות (אכילה, אות ט') "אין שותין מים בפני רבים", מ'זאל נישט טרונקען וואסער פאר אסאך מענטשן. האב איך געוואלט פרעגן וואס דאס מיינט, איז דאס איבעראל וואו ס'געפונען זיך מענטשן, אדער נאר ווען מ'געבט א דרשה פאר מענטשן?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויצא, ג' כסליו, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דער מקור איז פון די הייליגע חכמים וואס זאגן (בכורות מד:): "אֵין שׁוֹתִין מַיִם בִּפְנֵי רַבִּים", מען זאל נישט טרינקען קיין וואסער פאר מענטשן, רש"י זאגט (דבור המתחיל ואין שותין): "דְּדֶּרֶךְ תַּלְמִיד חָכָם לִהְיוֹת צָנוּעַ בַּאֲכִילָה וּבִשְׁתִיָּה", די וועג פון ערליכע אידן איז צו עסן און טרינקען איידל.


מוהרא"ש זאגט, דאס מיינט מען דאס וואס מען קען זען א מענטש קויפט זיך א באטל טרינקען און שטייט פאר מענטשן און טרינקט פון באטל ווי א זולל וסובא, דאס איז נישט איידל; דעריבער, אז מען קויפט זיך א טרינק - זאל מען זיך אוועק דרייען דאס פנים פון די מענטשן און אזוי טרינקען מיט דרך ארץ, נישט אזוי ווי מענטשן פירן זיך אומאיידל, מען טרינקט פון באטל און פון א קען יענעם אין פנים אריין, דאס איז נישט איידל.


דער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן תקטו): "לֶאֱכֹל בִּמְתִינוּת בְּיִשּׁוּב הַדַּעַת וּבְדֶרֶךְ אֶרֶץ כְּדֶרֶךְ שֶׁאוֹכְלִין בְּדֶרֶךְ אֶרֶץ כְּשֶׁיּוֹשֵׁב אָדָם חָשׁוּב עַל הַשֻּׁלְחָן, כָּךְ יֹאכַל תָּמִיד אֲפִלּוּ כְּשֶׁאוֹכֵל לְבַדּוֹ", ווען מען עסט, אפילו מען איז אליינס - זאל מען טראכטן אזוי ווי מען זיצט מיט א חשוב'ער מענטש ביים טיש, אזוי וועט מען אלץ עסן איידל; אזוי אויך ביים טרינקען.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים

#3 - וועלכע הכשרים קען מען עסן?
כשרות, עסן

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


ביי אונז אין די משפחה לייגט מען נישט קיין גרויס געוויכט אויף הכשרים, מען עסט אלעס ווי לאנג ס'האט נאר סיי וועלכע הכשר. איך האב געהערט ביי א שיעור פונעם ראש ישיבה שליט"א אז מ'דארף יא אכטונג געבן וואס מען עסט, האב איך אנגעהויבן צו קוקן אויף הכשרים, איך בין אבער זייער צומישט, איך ווייס נישט וואס איז א גוטע הכשר, ווי אזוי ווייסט מען וועלכע הכשר מ'קען עסן?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ברכה, י"ג תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מען דארף זייער אכטונג געבן נישט צו עסן און נישט צו טרינקען נאר אויב עס האט א גוטע הכשר.


ווען דער הייליגער רבי איז געקומען קיין אומאן און ער איז איינגעשטאנען ביי נחמן נתן האט דער רבי געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן קצה): "מיר דארפן זיך זייער היטן מען זאל חס ושלום נישט נכשל ווערן אין עסן נישט כשר'ע עסן"; דער רבי האט געזאגט: מצד אונזער נשמה קען אונז קיינער נישט שלעכטס טון, זיי קענען אונז נישט פארדרייען אונזער קאפ מיט זייערע נארישע דיעות, עס וועט אונז נישט שאטן, אבער, "בְּעִנְיְנֵי מַאֲכָלִים, עַל זֶה אָנוּ צְרִיכִין שְׁמִירָה שֶׁלֹּא נִכָּשֵׁל חַס וְשָׁלוֹם", אין הכשרים, אויף עסן - דארט דארפן מיר גרויס שמירה מיר זאלן נישט נכשל ווערן, "וְעַל זֶה צְרִיכִין שֶׁהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ יִשְׁמֹר אוֹתָנוּ וּצְרִיכִין לְבַקֵּשׁ מֵהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ עַל זֶה שֶׁיִּשְׁמֹר אוֹתָנוּ מִזֶּה", און מיר דארפן אסאך בעטן דעם אייבערשטן אויף דעם.


בפרט ווען עס קומט צו פלייש - דארט דארף מען זיך מאכן א שטארקע גדר וואס פאר א פלייש מען עסט, פון וואס פאר א שחיטה; מען זאל נאר עסן פון ערליכע קהילות בישראל וואס האבן ערליכע שוחטים און בודקים, נישט עסן פון כל הבא בידו, נאר פון ערליכע קהילות וואס זענען מחמיר מיט שטארקע חומרות, צום ביישפיל סאטמאר וכדומה, ווייל דער רמב"ם זאגט (אגרת הרמב"ם, הובא בדגל מחנה אפרים פרשת עקב, דבור המתחיל 'ומלתם את ערלת לבבכם') אז מען עסט טריפות און נבילות ווערט די בלוט פונעם מענטש שמוציג, נאכדעם קען מען שוין נישט האבן קיין אמונה.


א פרייליכן יום טוב.

#2 - דאס עסן פון יום טוב איז אויך אזוי הייליג ווי אכילת שבת קודש?
שבת קודש, יום טוב, עסן

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


דער רבי זאגט אין ליקוטי מהר"ן אז דאס עסן פון שבת איז כלו אלוקות כלו קודש, וויל איך וויסן אויב דאס גייט אויך אויף עסן פון יום טוב אדער איז דאס נאר פון שבת?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' לסדר כי תבוא לאומאן, י"ח אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דאס וואס דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן יז): "אֲכִילַת שַׁבָּת הִיא כָּל כֻּלּוֹ קֹדֶשׁ", - דאס איז אויך אויף די סעודות פון יום טוב; אזוי ווי רבי נתן זאגט (לקוטי הלכות יום טוב ב, ב): "כִּי אֲכִילַת יִשְרָאֵל, בִּפְרָט בְּשַׁבָּת וְיוֹם טוֹב, הוּא קֹדֶשׁ", די סעודות פון שבת און יום טוב איז הייליג; אזוי אויך זאגט רבי נתן אויף די סעודה פון ערב יום הכיפורים (שם הלכות שבת ז, נא): "כִּי הָאֲכִילָה שֶׁל עֶרֶב יוֹם כִּפּוּר שֶׁהוּא מִצְוָה זֶה בְּחִינַת אֲכִילַת שַׁבַּת קֹדֶשׁ", - אז דאס איז אויך הייליג.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן קענען פאלגן דעם רבי'ן, זיין פרייליך שבת און יום טוב.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#1 - דארף מען איבערלאזן אביסל פון דאס עסן?
פרנסה, מנהגים, סגולות, עסן

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך וויל זיך זייער באדאנקען פאר די שיינע ניגונים, ספעציעל פאר די ניגונים איבער די מלחמה אין אוקריינא, עס איז מיר זייער מחזק. וואס איך פארשטיי נישט אזוי גוט אידיש, באקום איך אבער א חשק צום אייבערשטן ביים הערן די ניגונים.


איך האב געוואלט פרעגן איבער דעם וואס דער רבי שרייבט, "מה שאתה אוכל תשייר, כדי שיכול ברכת ה' במזונותיך", מען זאל איבערלאזן אביסל פון וואס מען עסט, און דאס ברענגט עס זאל אריינקומען די ברכה. האב איך געוואלט פרעגן ווי אזוי דאס ארבעט, וואס טוט מען מיט דאס עסן וואס בלייבט איבער? איז דאס נישט בל תשחית סתם אוועקצואווארפן עסן?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת אמור, ז' אייר, כ"ב לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דער הייליגער רבי זאגט (ספר המדות אות אכילה, סימן א): "מִמַּה שֶּׁאַתָּה אוֹכֵל תְּשַׁיֵּר, כְּדֵי שֶׁיָּחוּל בִּרְכַּת הַשֵּׁם בִּמְזוֹנוֹתֶיךָ", ווען דו עסט זאלסטו עפעס איבערלאזן כדי עס זאל אריינקומען די ברכה אין דיין עסן.


אזוי זאגט דער הייליגער זוהר הקדוש (פרשת יתרו פז:) רַבִּי שִׁמְעוֹן פָּתַח: רבי שמעון זאגט, עס שטייט (מלכים-ב ד, ב): "וַיֹּאמֶר אֵלֶיהָ אֱלִישָׁע מָה אֶעֱשֶׂה לָּךְ", אלישע האט געפרעגט די ווייב פון עובדיה הנביא, וואס קען איך דיר העלפן? "הַגִּידִי לִי מַה יֶּשׁ לָךְ בַּבָּיִת", זאג מיר, וואס האסטו אין שטוב? "אָמַר לָהּ אֱלִישָׁע, כְּלוּם אִית לָךְ עַל מַה דְּתִשְׁרֵי בִּרְכָתָא דְּקוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא", האסטו דען אין שטוב עפעס אויף וואס די ברכה זאל קענען חל זיין? "דְּתָנֵינָן אָסוּר לֵיהּ לְבַר נָשׁ לְבָרְכָא עַל פָּתוֹרָא רֵיקָנַיָּא", ווייל מען טאר נישט בענטשן אויף א ליידיגע טיש, "מַאי טַעְמָא", פארוואס טאר מען נישט בענטשן אויף א ליידיגע טיש? "מִשּׁוּם דְּבִרְכָּתָא דִּלְעֵילָּא, לָא שַׁרְיָא בַּאֲתָר רֵיקָנַיָּא", ווייל די ברכה קען נישט קומען אויף א ליידיגע טיש, "וּבְגִינֵי כַּךְ, בָּעֵי בַּר נָשׁ לְסַדְּרָא עַל פָּתוֹרֵיהּ, חַד נַהֲמָא אוֹ יַתִּיר, לְבָרְכָא עֲלוֹי", דעריבער דארף מען אנגרייטן א ברויט עס זאל בלייבן ביי ברכת המזון, "וְאִי לָא יָכִיל", און אויב מען קען נישט אוועקלייגן א גאנצע ברויט, "בָּעֵי לְשַׁיְּירָא מֵהַהוּא מְזוֹנָא דְּאָכַל", דארף מען איבערלאזן אביסל פון וואס מען האט געגעסן, "עַל מַה דִּיבָרֵךְ", אויף וואס צו בענטשן, "וְלָא יִשְׁתְּכַּח דִּיבָרֵךְ בְּרֵיקַנְיָּא", כדי נישט צו בענטשן אויף א ליידיגע טיש.


אזוי אויך זאגט דער זוהר אין פרשת תרומה (דף קנז:): "פָּתוֹרֵיהּ אִצְטְרִיךְ דְּלָא יְהֵא בְּרֵיקָנַיָּא", דער טיש זאל נישט זיין ליידיג, "דְּהָא לֵית בִּרְכְתָא מִשְׁתַּכְּחָא עַל פָּתוֹרָא רֵיקָנַיָּא", ווייל די ברכה קומט נישט ביי א ליידיגע טיש, "כְּמָה דְּאוּקְמוּהָ, דִּכְתִיב (מלכים-ב ד, ב): "הַגִּידִי לִי מַה יֶּשׁ לָךְ בַּבָּיִת" וְגוֹ', אזוי ווי מיר געפונען ביי אלישע, ער האט געפרעגט די ווייב פון עובדיה הנביא זאג מיר אויב דו האסט עפעס אין שטוב וכו', "וְעַל דָּא פָּתוֹרָא לָא אִצְטְרִיךְ לְאִתְחֲזָאָה בְּרֵיקָנַיָּא", דעריבער זאל דער טיש נישט זיין ליידיג, "דְּהָא בִּרְכָּאן עִלָּאִין לָא שַׁרְיָין, אֶלָּא בַּאֲתָר שְׁלִים", ווייל די ברכות פון אייבערשטן קומט נישט נאר אין א פלאץ וואס איז גאנץ, "וְרָזָא דָּא", דעם סוד געפונען מיר (שמות לא, ו) "וּבְלֵב כָּל חֲכַם לֵב נָתַתִּי חָכְמָה", דער אייבערשטער געבט חכמה אין א הארץ וואס האט שוין חכמה, "וּכְתִיב", נאך שטייט (דניאל ב, כא) "יָהֵב חָכְמְתָא לְחַכִּימִין", דער אייבערשטער געבט חכמה פאר ווער עס האט שוין חכמה, "וְעַל רָזָא דְּנָא", דאס איז דער סוד פונעם "שֻׁלְחָן דְּלֶחֶם הַפָּנִים, דִּכְתִיב (שמות כה, ל) 'וְנָתַתָּ עַל הַשֻׁלְחָן לֶחֶם פָּנִים לְפָנַי תָּמִיד'", עס האט שטענדיג געדארפט זיין ברויט אין בית המקדש אויפ'ן שלחן אז די ברכה זאל חל זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.