תוכן השאלה
לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,
איך הער כסדר אייערע שיעורים און איך בין זיך זייער מחזק מיט זיי. איך הער אסאך ווי דער ראש ישיבה שליט"א רעדט איבער די וויכטיגקייט פון צאלן דירה געלט, און פרוביר טאקע צו צאלן צייטליך יעדן חודש, כאטש וואס איך מוטשע זיך זייער און איך ארבעט שווער פאר פרנסה.
ס'מאכט זיך אבער צומאל וואס איך פארשלעפ זיך און איך צאל צוביסלעך די רענט, אבער יעצט האט דער לענדלארד ארויפגעלייגט אן עלעקטעראנישער שלאס אויפ'ן עלעוועיטאר, און יעדע משפחה באקומען א קארטל מיט וואס מ'קען נוצן דעם עלעוועיטאר, און אויב האט מען נישט אויסגעצאלט די רענט ביים ערשטן טאג פון חודש, ארבעט נישט די קארטל.
דאס קאסט מיר א ים מיט עגמת נפש פאר מיין גאנצע משפחה, אויב בין איך נישט אנגעקומען צו צאלן ממש אויפ'ן ערשטן טאג, דארף די גאנצע משפחה זיך ארויפשלעפן א שיינע פאר שטאק, און מ'ווערט פארשעמט פאר יעדן איינעם. אדער דארף מען גיין יעדעס מאל בעטן פון א שכן א גאנצע טובה צו קומען עפענען די עלעוועיטאר, און דאס איז זייער שווער.
איך ווייס נישט ווי אזוי א מענטש האט די הארץ אזוי וויי צו טון א גאנצע משפחה פאר אפאר דאלער וואס ער האט נישט באקומען פונקטליך אין צייט, איך האב שוין פרובירט צו רעדן צו אים, אבער דערווייל האט עס נישט געהאלפן, וואס נאך קען איך טון?
יישר כח
תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:
בעזרת ה' יתברך
יום א' פרשת אחרי ב', כ"ג ניסן, שנת תשע"ט לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר.
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
וואס זאל איך דיר זאגן, 'דו ביסט נישט גערעכט'.
מוהרא"ש פלעגט אונז שטענדיג מזהיר זיין אויף צאלן רענט; מוהרא"ש זאגט: "רענט קומט פאר אלעס", נישט דא אזא זאך מען זאל נישט צאלן רענט צייטליך, דאס ערשטע זאך דארף מען צאלן רענט; רענט קומט פאר עסן, פאר קליידער און פאר א קאר וכו' וכו'. אלעס קען מען זיך שאפן; מען קען שאפן עסן, קליידער וכו', אבער אז דו וועסט נישט צאלן קיין רענט וועסטו נישט האבן קיין דירה.
דו פרעגסט וואס נאך דו קענסט טון אז ער זאל דיר לאזן וואוינען? גיי נאך געלט וועסטו קענען צאלן צייטליך רענט. אין שלחן ערוך ווערט גע'פסק'נט (יורה דעה, סימן רנג, סעיף ב) אז ווער עס האט נישט קיין געלט קען גיין קלייבן צדקה פאר זיך; אויב מען האט נישט קיין געלט איז נישט קיין בושה צו גיין נאך געלט פאר זיך, א בושה איז אז מען צאלט נישט קיין רענט, א בושה איז אז מען בארגט געלט פון די גאנצע שטאט און מען באצאלט נישט וואס דעמאלט ווערט מען אנגערופן א רשע, אזוי ווי עס שטייט אין פסוק (תהלים לז, כא): "לֹוֶה רָשָׁע וְלֹא יְשַׁלֵּם".
איך בעט דיר, זיי נישט קיין אויבער חכם. גיי נאך געלט אז מען זאל דיר נישט ארויסווארפן פון דיין דירה; דו דארפסט נישט זאגן פאר וועם דו גייסט. אז מען פרעגט דיר פארוועם דו גייסט, זאג: "איך גיי נאך געלט פאר אן ארימע משפחה", און גלייך ווען דו האסט געלט זאלסטו דאס טראגן פאר דיין לענדלארד, ווארט נישט ביז דו האסט דעם גאנצן סכום, נאר וויפיל דו האסט זאלסטו אים ברענגען און אביסל מיט אביסל פולט זיך אן א שיסל, ביז דו וועסט קענען אפצאלן אלע דיינע חובות.
מאך נישט דיין לענדלארד פאר א שלעכטער מענטש מיט דעם וואס ער פארלאנגט מען זאל צאלן פונקטליך אין צייט; ער ווערט נישט קיין גנב ווען ער בעט זיין רענט צייטליך.
זע צו דאווענען שחרית, מנחה, מעריב מיט מנין; מוהרא"ש פלעגט שטענדיג זאגן: "אז מען דאוונט מיט מנין האט מען א דבר שבמנין (געלט)".
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.