בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת חיי שרה, י"ט מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

מוהרא"ש זאגט, קיינער ווייסט נישט די צער פון א בחור, עס איז נישטא אזא צער ווי די צער פון א בחור, א בחור וויל חתונה האבן, ער וויל זיין ערליך און ריין און עס גייט אים נישט, און וויפיל מאל ער וויל זיך אויפשטעלן און תשובה טון און אנהויבן פון פריש זיין ערליך - פאלט ער און טראסקעט אין עבירות, אין פגם הברית רחמנא לצלן, און דאס מאכט אים אזוי בעצבות השם ישמרינו, ביז מען טראכט פון נישט וועלן לעבן חס ושלום.

איין עצה איז דא, אנטלויפן צום אייבערשטן און צו די תורה. אנטלויף צום אייבערשטן, דערצייל אים אין דיין שפראך ווי דו שטייסט, וואס עס גייט אריבער אויף דיר, וויין זיך אויס צום באשעפער, בעט אים ער זאל רחמנות האבן אויף דיר, ער זאל דיר געבן א שידוך. קענסט זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון רעדן צום אייבערשטן, פון זיך אויס'טענה'ן מיטן אייבערשטן. דער הייליגער זוהר זאגט (פרשת בלק, קצה) ווען א מענטש וויינט זיך אויס צום אייבערשטן, זאגט דער אייבערשטער: "לֹא בָּעִינָא הָכָא בֵּי דִינָא דִיְדוּנוּן בֵּינָנָא", ווען דער מענטש קומט מיט זיינע טענות צו מיר - וויל איך נישט בית דין של מעלה זאל זיך אריינמישן, "אַנָא וְהוּא בִּלְחוֹדָנָא", איך וויל זיין אליינס מיט דעם מענטש, "וְלֵית תֵּיאוּבְתָּא לְקוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא אֶלָּא כַּד מְקַבֵּל לוֹן וְאוֹשְׁדוּ קַמֵּיהּ", נישטא קיין גרעסערע פארגענוגן ביים אייבערשטן ווי ווען א מענטש וויינט זיך אויס פאר אים, "דְּהָא כָּל נִטוּרֵי תַּרְעִין לֹא שַׁבְקִין הָכִי לְמֵיְעַל כַּמָה דְשַׁבְקִין לְמִסְכְּנִין", אלע טירן פון הימל זענען אפן פאר א צעבראכענער מענטש וואס וויינט זיך אויס פאר'ן אייבערשטן, "דְּהָא בְּלֹא רְשׁוּתָא עָאֳלִין", און זיינע תפילות גייען ארויף אן קיין רשות; דאס הייסט, ווען א מענטש גייט אין א ווינקל וואו קיינער איז נישט דארט, ער רעדט זיך אויס זיין הארץ צום אייבערשטן און ער פארציילט אים אלעס - די תפילות גייען גלייך ארויף צום אייבערשטן, דער אייבערשטער ענטפערט פאר א צעבראכענע הארץ שנעלער ווי ער ענטפערט פאר דעם גרעסטן צדיק.

ביז דיין שידוך און אויך נאכן טרעפן דיין שידוך - זאלסטו זיך באהאלטן אין די תורה. אנטלויף צו די תורה, מאך זיך א שיעור אין משניות, זאג יעדן טאג אפאר פרקים משניות, און אויך אין די בלעטער פון די הייליגע גמרא, זאג גמרא אפילו אן פארשטאנד, דאס וועט דיר געבן כח זיך צו קענען דערהאלטן ביז דיין ישועה קומט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת בא, שובבי"ם, ה' שבט, שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

אודאי זאלט איר רעדן צו די בחורים פון קדושת הברית, אז מען רעדט נישט צו זיי - פון ווי זאלן זיי וויסן ווי זיך צו פירן און ווי צו זיין הייליג...?

איך ווייס עס איז דא וואס האבן פארדרייטע שיטות, מען זאל נישט רעדן צו קינדער פון קדושה וטהרה, אבער די צדיקים, די מנהיגי ישראל וואס האבן אוועקגעשטעלט אידישקייט פאר די קומענדיגע דורות, דער הייליגער רבי פון סאטמער זכותו יגן עלינו און נאך - זיי האבן אונז אוועקגעשטעלט קלארע אנווייזונגען, יא צו רעדן צו די קינדער פון נישט אנרירן די אות ברית קודש, און זיך היטן פון מענטשן וואס ווילן מטמא זיין.

אז איר וועט נישט רעדן צו די בחורים - וועלן זיי נכשל ווערן אין ביטערע עבירות פון הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, און נאכדעם וועט דאס גיין ווייטער, זיי וועלן טון עבירות איינער מיטן צווייטן. אזוי ווי ליידער עס טוט זיך, און עס קען אייך חס ושלום שאטן. אזוי ווי די הייליגע חכמים דערציילן (תנא דבי אליהו רבא, פרק יח) אליהו הנביא איז געווען אמאל אין בבל און געטראפן א ראש ישיבה פון צוויי הונדערט תלמידים, נאך א יאר איז ער נאכאמאל געווען דארט און מער נישט געטראפן דעם מלמד, דער מלמד איז געשטארבן, זיין ווייב און קינדער זענען געשטארבן און אלע תלמידים, עס זענען איבערגעבליבן בלויז עטליכע יונגע תלמידים, האט אליהו הנביא געוויינט פארוואס דער מלמד מיט זיין משפחה מיט די תלמידים זענען געשטארבן, איז געקומען צו אים א מלאך פון הימל און געפרעגט: אליהו, פארוואס וויינסטו? האב ער געענטפערט: צי דען זאל איך נישט וויינען, אז די אלע זענען געשטארבן...? וְאָמַר לִי: "לֹא יָפָה עָשִׂיתָ שֶׁאַתָּה בּוֹכֶה וּמִתְאַבֵּל וּמִתְאַנֵּחַ עֲלֵיהֶם", האט דער מלאך געזאגט: וויין נישט אליהו, אָמַרְתִּי לוֹ: "מִפְּנֵי מָה", וְאָמַר לִי: "שֶׁהֵן הָיוּ עוֹשִׂין דְּבָרִים מְכֹעָרִים וּדְבָרִים שֶׁאֵינָן רְאוּיִין, וּמְקוּלְקָלִין בְּעַצְמָם, וְהָיוּ מוֹצִיאִין שִׁכְבַת זֶרַע חִנָּם וְהֵן לֹא הָיוּ יוֹדְעִין בְּעַצְמָן שֶׁהַמִּיתָה מַשִּׂיגָתָן", זיי האבן געטון שמוציגע מעשים, זיי האבן געטון עבירות איינער מיטן צווייטן.

אויך זאלט איר אריינלייגן אין די בחורים די וועג פון לערנען פון הייליגן רבי'ן, דער סדר דרך הלימוד פון רבי'ן. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן עו): "טּוֹב לִלְמֹד בִּמְהִירוּת וְלִבְלִי לְדַקְדֵּק הַרְבֵּה בְּלִמּוּדוֹ. רַק לִלְמֹד בִּפְשִׁיטוּת בִּזְרִיזוּת וְלִבְלִי לְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ הַרְבֵּה בִּשְׁעַת לִמּוּדוֹ מֵעִנְיָן לְעִנְיָן, רַק יִרְאֶה לְהָבִין הַדָּבָר בִּפְשִׁיטוּת בִּמְקוֹמוֹ", עס איז גוט מען זאל זיך צוגעוואוינען צו לערנען שנעל און נישט מדקדק זיין צופיל בשעת מען לערנט, נאר זען צו פארשטיין דעם פשטות הפשט, "וְאִם לִפְעָמִים אֵינוֹ יָכוֹל לְהָבִין דָּבָר אֶחָד, אַל יַעֲמֹד הַרְבֵּה שָׁם וְיַנִּיחַ אוֹתוֹ הָעִנְיָן וְיִלְמַד יוֹתֵר לְהַלָּן", און אויב מען פארשטייט נישט זאל מען נישט פארברענגען אסאך צייט אויף דעם ענין, ענדערש זאל מען גיין ווייטער, "וְעַל פִּי הָרֹב יֵדַע אַחַר כָּךְ מִמֵּילָא מַה שֶּׁלֹּא הָיָה מֵבִין בִּתְחִלָּה, כְּשֶׁיִּלְמַד כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת לְהַלָּן יוֹתֵר", און אז מען לערנט אסאך - וועט מען שפעטער פארשטיין וואס מען האט פריער נישט אזוי גוט פארשטאנען.

דער רבי זאגט דארט ווייטער: "שֶׁאֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד רַק הָאֲמִירָה לְבַד, לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר", אפילו מען פארשטייט גארנישט זאל מען זאגן די ווערטער, "וּמִמֵּילָא יָבִין", און ביים סוף וועט מען פארשטיין. "וְלֹא יְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ בִּתְחִלַּת לִמּוּדוֹ שֶׁיִּרְצֶה לְהָבִין תֵּכֶף, וּמֵחֲמַת זֶה יִקְשֶׁה לוֹ הַרְבֵּה תֵּכֶף וְלֹא יָבִין כְּלָל. רַק יַכְנִיס מֹחוֹ בְּהַלִּמּוּד וְיֹאמַר כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת וּמִמֵּילָא יָבִין", מען זאל נישט ווערן צעבראכן ווען מען זעט אז מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט, וואס דאס אליינס - אז מען וויל גלייך פארשטיין - מאכט אז עס זאל זיין שווער צו פארשטיין דאס לערנען, נאר מען זאל בלויז זאגן די ווערטער כסדרן און מען וועט שוין פון זיך אליינס פארשטיין, "וְאִם לֹא יָבִין תֵּכֶף יָבִין אַחַר כָּךְ, וְאִם יִשָּׁאֲרוּ אֵיזֶה דְּבָרִים, שֶׁאַף עַל פִּי כֵן לֹא יוּכַל לַעֲמֹד עַל כַּוָּנָתוֹ, מַה בְּכָךְ", און אויב מען פארשטייט נישט דעם ערשטן מאל, וועט מען עס פארשטיין ביים צווייטן מאל; און אויב מען וועט נישט פארשטיין דעם צווייטן מאל איז אויך גארנישט, "כִּי מַעֲלַת רִבּוּי הַלִּמּוּד עוֹלָה עַל הַכֹּל, וּכְמוֹ שֶׁאָמְרוּ רַבּוֹתֵינוּ זִכְרוֹנָם לִבְרָכָה: 'לִגְּמוֹר, וַהֲדַר לִסְבֹּר, וְאַף עַל גַּב דְּלָא יָדַע מַה קָאָמַר' שֶׁנֶּאֱמַר: "גָּרְסָה נַפְשִׁי לְתַאֲבָה", ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן, אז א מענטש זאל קודם אסאך זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה, אפילו ער פארשטייט נישט וואס ער לערנט, און דערנאך זאל ער לערנען צו פארשטיין, "כִּי עַל יְדֵי רִבּוּי הַלִּמּוּד שֶׁיִּלְמַד בִּמְהִירוּת, וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה, עַל יְדֵי זֶה יִזְכֶּה לַעֲבֹר כַּמָּה פְּעָמִים אֵלּוּ הַסְּפָרִים שֶׁלּוֹמֵד, לְגָמְרָם, וְלַחֲזֹר לְהַתְחִיל, וּלְגָמְרָם פַּעַם אַחַר פַּעַם, וְעַל יְדֵי זֶה מִמֵּילָא יָבִין וכו'", ווייל אז מען געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעל, קען מען זוכה זיין צו לערנען זייער אסאך; מען איז זוכה איבערצוגיין יעדע זאך זייער אסאך מאל, ביז מען איז זוכה דאס צו פארשטיין.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת משפטים, ל"ז שובבי"ם, כ"ג שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דו זאגסט עס איז א שאד צו זיצן אין ישיבה? זאג א שאד צו ארבעטן, וועסט נאך גענוג ארבעטן אין לעבן. נאך די חתונה ווען דו וועסט דארפן ברענגען פרנסה, דעמאלט וועסטו מקיים זיין דעם (בראשית ג, יט): "בְּזֵעַת אַפֶּיךָ תֹּאכַל לֶחֶם"; יעצט, ווי לאנג דו ביסט נאך ביי דיין טאטע אין שטוב, דו דארפסט נישט זארגן פאר דירה געלט, דארפסט נישט זארגן פאר עסן וכדומה - זאלסטו לערנען תורה.

נוץ אויס די יארן וואס דו דארפסט נישט זארגן פאר פרנסה. נעם דעם רבינ'ס סדר דרך הלימוד, מאך זיך שיעורים בכל התורה כולה; במקרא, משנה, גמרא, מדרש, הלכה ואגדה - אפילו אן פארשטיין און אן חזרה, נאר כסדרן דיקא. אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן עו): "טּוֹב לִלְמֹד בִּמְהִירוּת וְלִבְלִי לְדַקְדֵּק הַרְבֵּה בְּלִמּוּדוֹ. רַק לִלְמֹד בִּפְשִׁיטוּת בִּזְרִיזוּת. וְלִבְלִי לְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ הַרְבֵּה בִּשְׁעַת לִמּוּדוֹ מֵעִנְיָן לְעִנְיָן, רַק יִרְאֶה לְהָבִין הַדָּבָר בִּפְשִׁיטוּת בִּמְקוֹמוֹ", עס איז גוט מען זאל זיך צוגעוואוינען צו לערנען שנעל און נישט מדקדק זיין צופיל בשעת מען לערנט, נאר זען צו פארשטיין דעם פשטות הפשט, "וְאִם לִפְעָמִים אֵינוֹ יָכוֹל לְהָבִין דָּבָר אֶחָד, אַל יַעֲמֹד הַרְבֵּה שָׁם וְיַנִּיחַ אוֹתוֹ הָעִנְיָן וְיִלְמַד יוֹתֵר לְהַלָּן", און אויב מען פארשטייט נישט זאל מען נישט פארברענגען אסאך צייט אויף דעם ענין, ענדערש זאל מען גיין ווייטער, "וְעַל־פִּי הָרֹב יֵדַע אַחַר כָּךְ מִמֵּילָא מַה שֶּׁלֹּא הָיָה מֵבִין בִּתְחִלָּה, כְּשֶׁיִּלְמַד כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת לְהַלָּן יוֹתֵר", און אז מען לערנט אסאך וועט מען שפעטער פארשטיין וואס מען האט פריער נישט אזוי גוט פארשטאנען. "וְאָמַר", דער רבי האט געזאגט: "שֶׁאֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד רַק הָאֲמִירָה לְבַד, לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר", אפילו מען פארשטייט גארנישט זאל מען זאגן די ווערטער, "וּמִמֵּילָא יָבִין", און ביים סוף וועט מען פארשטיין. "וְלֹא יְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ בִּתְחִלַּת לִמּוּדוֹ שֶׁיִּרְצֶה לְהָבִין תֵּכֶף, וּמֵחֲמַת זֶה יִקְשֶׁה לוֹ הַרְבֵּה תֵּכֶף וְלֹא יָבִין כְּלָל. רַק יַכְנִיס מֹחוֹ בְּהַלִּמּוּד וְיֹאמַר כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת וּמִמֵּילָא יָבִין", מען זאל נישט ווערן צעבראכן ווען מען זעט אז מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט, וואס דאס אליינס - אז מען וויל גלייך פארשטיין - מאכט אז עס זאל זיין שווער צו פארשטיין דאס לערנען, מען זאל נאר זאגן די ווערטער כסדרן און מען וועט שוין פון זיך אליינס פארשטיין, "וְאִם לֹא יָבִין תֵּכֶף, יָבִין אַחַר כָּךְ, וְאִם יִשָּׁאֲרוּ אֵיזֶה דְּבָרִים, שֶׁאַף עַל פִּי כֵן לֹא יוּכַל לַעֲמֹד עַל כַּוָּנָתוֹ, מַה בְּכָךְ?" און אויב מען פארשטייט נישט דעם ערשטן מאל, וועט מען עס פארשטיין ביים צווייטן מאל; און אויב מען וועט נישט פארשטיין דעם צווייטן מאל איז אויך גארנישט, "כִּי מַעֲלַת רִבּוּי הַלִּמּוּד עוֹלָה עַל הַכֹּל, וּכְמוֹ שֶׁאָמְרוּ רַבּוֹתֵינוּ זִכְרוֹנָם לִבְרָכָה: 'לִגְּמוֹר, וַהֲדַר לִסְבֹּר, וְאַף עַל גַּב דְּלָא יָדַע מַה קָאָמַר' שֶׁנֶּאֱמַר: 'גָּרְסָה נַפְשִׁי לְתַאֲבָה'", ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן, אז א מענטש זאל קודם אסאך זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה, אפילו ער פארשטייט נישט וואס ער לערנט, און דערנאך זאל ער לערנען צו פארשטיין, "כִּי עַל יְדֵי רִבּוּי הַלִּמּוּד, שֶׁיִּלְמַד בִּמְהִירוּת, וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה, עַל יְדֵי זֶה יִזְכֶּה לַעֲבֹר כַּמָּה פְּעָמִים אֵלּוּ הַסְּפָרִים שֶׁלּוֹמֵד, לְגָמְרָם, וְלַחֲזֹר לְהַתְחִיל, וּלְגָמְרָם פַּעַם אַחַר פַּעַם, וְעַל יְדֵי זֶה מִמֵּילָא יָבִין וכו'", ווייל אז מען געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעל, קען מען זוכה זיין צו לערנען זייער אסאך; מען איז זוכה איבערצוגיין יעדע זאך זייער אסאך מאל, ביז מען איז זוכה דאס צו פארשטיין.

רבי נתן זאגט דארט ווייטער: "וְדִבֵּר הַרְבֵּה מְאֹד בְּעִנְיָן זֶה, וְאִי אֶפְשָׁר לְבָאֵר דְּבָרִים אֵלּוּ בִּכְתָב הֵיטֵב, אֲבָל בֶּאֱמֶת הוּא דֶּרֶךְ עֵצָה טוֹבָה מְאֹד בְּעִנְיַן הַלִּמּוּד, כִּי עַל יְדֵי זֶה יְכוֹלִים לִזְכּוֹת לִלְמֹד הַרְבֵּה מְאֹד, לִגְמֹר כַּמָּה וְכַמָּה סְפָרִים, וְגַם יִזְכֶּה לְהָבִין הַדְּבָרִים יוֹתֵר, מֵאֲשֶׁר הָיָה לוֹמֵד בְּדִקְדּוּק גָּדוֹל, כִּי זֶה מְבַלְבֵּל מְאֹד מִן הַלִּמּוּד", דער רבי האט זייער אסאך גערעדט פונעם דרך הלימוד, אז מען זאל נישט זוכן צו פארשטיין גלייך ווען מען לערנט, נאר מען זאל לערנען אסאך אן פארשטיין, ביז מען וועט זוכה זיין צו פארשטיין; ווען מען לערנט אויף דעם סדר דרך הלימוד איז מען זוכה אנצוקומען אסאך מער ווי ווען מען לערנט שטייט און מען קלערט אריין אין יעדע ווארט, וואס דאס שטערט נאר דאס לערנען, "וְכַמָּה בְּנֵי אָדָם פָּסְקוּ מִלִּמּוּדָם לְגַמְרֵי עַל יְדֵי רִבּוּי הַדִּקְדּוּקִים שֶׁלָּהֶם, וּמְאוּמָה לֹא נִשְׁאַר בְּיָדָם", און זייער אסאך מענטשן האבן אינגאנצן אויפגעהערט צו לערנען צוליב דעם וואס זיי האבן געלערנט און געקוועטשט וכו'.

"אֲבָל כְּשֶׁיַּרְגִּיל עַצְמוֹ לִלְמֹד בִּמְהִירוּת כַּנִּזְכָּר לְעֵיל, בְּלִי דִּקְדּוּקִים הַרְבֵּה, הַתּוֹרָה תִּתְקַיֵּם בְּיָדוֹ, וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה מְאֹד, גְּמָרָא וּפוֹסְקִים כֻּלָּם, וְתַנַ"ךְ וּמִדְרָשִׁים וְסִפְרֵי הַזוֹהַר וְקַבָּלָה, וּשְׁאָר סְפָרִים כֻּלָּם", אבער אז א מענטש געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעלערהייט - אזוי ווי אויבן דערמאנט, וועט ער זוכה זיין צו לערנען זייער אסאך, און ער וועט לערנען די גאנצע תורה - גמרא מיט אלע פוסקים, תנ"ך מיט אלע מדרשים, און זוהר הקדוש, "וּכְבָר מְבֹאָר שִׂיחָתוֹ שֶׁל רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה, שֶׁטּוֹב לָאָדָם שֶׁיַּעֲבֹר בְּחַיָּיו בְּכָל הַסְּפָרִים שֶׁל הַתּוֹרָה הַקְּדוֹשָׁה", אזוי ווי דער רבי האט געוואלט אז מיר זאלן דורך לערנען כל התורה כולה. עיין שם.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת ויצא, ז' כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

געב זיך אכטונג צו האבן נאר ערליכע חברים, אז דו הערסט רעדן ניבול פה - זאלסטו אוועקגיין פונעם שמועס; נעם זיך חברים וואס רעדן איידל, וואס רעדן ריין.

ווארף אוועק אלע כלים וואס מען קען קוקן אויף דעם מאוויס, אויסגעלאסענע בילדער און קליפס. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תענית טז.): "אָדָם שֶׁתּוֹפֵס שֶׁרֶץ בְּיָדוֹ, אֲפִלּוּ טוֹבֵל בְּכָל מֵימוֹת שֶׁבָּעוֹלָם לֹא עָלְתָה לוֹ טְבִילָה, זְרָקוֹ מִיָּדוֹ כֵּיוָן שֶׁטָּבַל בְּאַרְבָּעִים סָאָה מִיַד עָלְתָה לוֹ טְבִילָה", אז מען טובל'ט זיך אין מקוה ווערט מען ריין נאר אויב מען ווארפט אוועק די טויטע שרץ, ווייל אויב מען כאפט ווייטער אן די טויטע שרץ, אפילו דער מענטש וועט זיך טובל'ן אין אלע מקוה'ס פון די וועלט - וועט ער בלייבן טמא; אז מען וויל תשובה טון - איז די ערשטע זאך אפלאזן די טויטע שרצים, די כלים וואס ברענגט טויט. מוהרא"ש באטיטלט דעם קאמפיוטער, מחשב - מיט'ן טיטל 'מכשף'; דער קאמפיוטער - אויב איז דאס נישט מסונן, געפילטערט - ברענגט דאס כישוף, עס ברענגט אלע צרות.

מאך זיך א שיעור אין ששה סדרי משנה. הויב אן אנהויב סדר זרעים, מסכת ברכות, זאג א פרק נאך א פרק, זאג די ווערטער אפילו אן פארשטיין. אז דו קענסט זאגן אכצן פרקים יעדן טאג - מה טוב ומה נעים, דאס וועט דיך ארויסנעמען פון דיינע בלאטעס, משניות רייניגט דעם מענטש פון אלע פלעקן.

אויך זאלסטו זיך מאכן א שיעור אין תלמוד בבלי. דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן ריד): "'תַּלְמוּד' בְּגִימַטְרִיָּא אוֹתִיּוֹת שֶׁל שְׁמָהּ 'לִילִית'", 'תלמוד' באטרעפט די זעלבע מספר ווי די נאמען פון די קליפה וואס מאכט א מענטש זינדיגן אין פגם הברית, "עַל כֵּן יֵשׁ כֹּחַ בְּלִמּוּד הַתַּלְמוּד לְהַכְנִיעַ אוֹתָהּ", און ווען מען לערנט גמרא איז מען מכניע די קליפה.

אודאי וועט דער סמ"ך מ"ם דיך נישט אזוי שנעל אפלאזן, ער געבט נישט אזוי שנעל אויף אויף זיינס א קרבן; ער וועט דיך נאכלויפן, ער וועט דיך נאכאמאל אראפווארפן אין די ביטערע עבירה פון פגם הברית רחמנא לצלן, אבער אז דו וועסט זיין שטארק מיט די זאכן וואס שטייט אינעם בריוו - וועסטו ווערן אן ערליכער איד.

גיי זיך מתבודד זיין, שמועס מיט'ן אייבערשטן אין דיין שפראך, אין ענגליש. דער אייבערשטער פארשטייט אלע שפראכן, דער אייבערשטער האט געמאכט אלע שפראכן. רעד אין ענגליש, זאג דעם אייבערשטן ווי שטארק דו ווילסט זיין ערליך און יעדע מאל פאלסטו נאכאמאל אראפ, דער יצר הרע ווארפט דיך אראפ אין פגם הברית, דו טוסט עבירות רחמנא לצלן. וויין צו אים אין דיין שפראך, בעט אים ער זאל דיר העלפן - וועסטו זיך ריינוואשן, און מיט די צייט וועסטו פטור ווערן פון די שווערע ביטערע נסיונות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' לסדר כי תבוא לאומאן, י"ט אלול, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

די פוסקים זאגן (שבט הלוי חלק ה', סימן רו, אות ב) היינטיגע צייטן, ווען די מאמעס ברענגען נישט די קינדער צום מלמד - קען א בחור אויך זיין א מלמד, און כל שכן א העלפער פאר א מלמד.

עס איז וויכטיג פאר מלמדים צו לערנען הלכות מלמדים. עס קומט מיר אויס צו טרעפן מלמדים, איך פרעג זיי אויב זיי האבן געלערנט הלכות מלמדים, זיי ווייסן ניטאמאל אז עס איז דא אזא זאך ווי הלכות מלמדים; ווי קען מען זיין א מלמד אן לערנען די הלכות?

עס איז דא וויכטיגע הלכות, צום ביישפיל, א מלמד טאר נישט זיין אויף ביינאכט, א מלמד מוז זיין גוט אויסגערוט ווען ער גייט אריין אין כתה. אויך טאר א מלמד נישט פאסטן; א מלמד מוז זיין אויסגערוט און זאט, אז מען איז אויסגערוט און זאט - האט מען געדולד צו די קינדער.

עס ווערט גע'פסק'נט (יורה דעה סימן רמה, סעיף טז): "וְאֵין לַמְלַמֵּד לִנְעוֹר בַּלַּיְלָה יוֹתֵר מִדַּאי שֶׁא יִּהְיֶה עָצֵל בַּיוֹם לִלְמֹד, וְכֵן לֹא יִתְעַנֶּה", א מלמד טאר נישט אויף זיין שפעט ביינאכט, כדי ער זאל נישט זיין מיד; אויך טאר א מלמד נישט פאסטן.

לייג אריין אין די קינדער אמונה, זינג מיט זיי: "מְמַלֵּא כָּל עָלְמִין, וְסוֹבֵב כָּל עָלְמִין, וּבְתוֹךְ כָּל עָלְמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַךְ כְּלַל, וּבְכָל תְּנוּעָה וּתְּנוּעָה שָׁם אֲלוּפוֹ שֶׁל עוֹלָם".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת עקב, כ' מנחם-אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

די געפערליכע זאכן וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (קידושין כט:), אז דער וואס האט נישט חתונה פאר די צוואנציג יאר ווערט באשטראפט: "תיפח עצמותיו", עס זאל אים צעגיין זיינע ביינער; דאס מיינט מען די וואס האלטן זיך קלוגער פון די הייליגע חכמים, די אויבער חכמים וואס זאגן אז זיי ווילן נאכנישט חתונה האבן, ענדערש קודם ארבעטן און אוועקלייגן געלט, אדער אפילו די וואס זאגן מען זאל ענדערש ווארטן ביז נאך די צוואנציג כדאי צו קענען לערנען - אויף די איז געזאגט געווארן די אלע שרעקעדיגע זאכן, אבער ווען א בחור איז גרייט חתונה צו האבן יונג און עס גייט אים נישט קיין שידוך, ער איז גרייט חתונה צו האבן מיט וועם אימער, און עס קומט נישט אונטער קיין שידוך - אויף די בחורים איז נישטא קיין שום שלעכטע זאכן.

אז דו ווילסט א שידוך - איז דא איין עצה פאר דיר, גיי אין א ווינקל, זוך א שטילע פלאץ און וויין זיך אויס צום אייבערשטן, בעט אים ער זאל רחמנות האבן אויף דיר, זאג פאר'ן אייבערשטן:

"הייליגער באשעפער איך וויל שוין מיין שידוך, איך וויל חתונה האבן, איך וויל זיין אן ערליכער איד, איך וויל נישט אריבערגיין די צוואנציג יאר און באקומען א קללה פון תיפח עצמותיו, דערבארעמדיגער באשעפער, וואס בין איך שולדיג אז איך האב נישט קיין שידוך? וואס בין איך שולדיג אז מיינע עלטערן וועלן זיך, אז זיי זאגן אפ שידוכים פאר גארנישט און נישט? וואס בין איך שולדיג צו באקומען די שלעכטע זאכן? איך וויל דאך חתונה האבן!

הייליגער באשעפער, איך וויל זיך אויסרעדן מיין ווייטאג; איך האלט אין איין אראפפאלן אין די עבירה פון פגם הברית הוצאת זרע לבטלה און דאס איז גורם אז מיין שידוך זאל זיך אפשטופן, אבער אייבערשטער וואס קען איך טון נישט אראפצופאלן אין די עבירה? איך קען נישט עומד זיין בנסיון, איך דארף חתונה האבן; אז איך וועל חתונה האבן וועל איך זיך קענען האלטן בקדושה ובטהרה, חכמינו זכרונם לברכה זאגן דאך זאגן (יבמות סב:): "כָּל אָדָם שֶׁאֵין לוֹ אִשָׁה שָׁרוּי בְּלֹא שִֹמְחָה, בְּלֹא בְּרָכָה, בְּלֹא טוֹבָה", איז דאך נישט שייך פאר מיר צו זיין ערליך און אפגעהיטן.

אנא ה' איך בעט דיר אייבערשטער, מאך א נס אז מיינע עלטערן זאלן אויסהערן שידוכים, און שיק מיר מיין שידוך בקרוב, איך וויל נישט מיין גאנצע לעבן דארפן זיין פארנומען מיט שלעכטע מחשבות; וואס בין איך שולדיג אז מיין גאנצע לעבן זאל זיין בהרהור עבירה? פארוואס?! נישט גענוג איך האב נישט מיין שידוך, קומט מיר דאס אויך? נישט האבן א ריינע מח?! איך וויל א שידוך און איך וויל א ריינעם מח".

אזוי זאלסטו בעטן טאג נאך טאג, ביז דער אייבערשטער וועט דיר העלפן, דו וועסט טרעפן דיין שידוך.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת נשא, ט' סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

א שידוך האט נאר מיט'ן אייבערשטן. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בראשית רבה סח, ג): "מָצִינוּ בַּתּוֹרָה בַּנְּבִיאִים וּבַכְּתוּבִים שֶׁאֵין זִוּוּגוֹ שֶׁל אִישׁ אֶלָּא מִן הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא", מיר געפונען אין די תורה, און נביאים און אין כתובים אז א שידוך האט נאר מיט'ן אייבערשטן; אין די תורה שטייט (בראשית כד, נ): "וַיַּעַן לָבָן וּבְתוּאֵל, וַיֹּאמְרוּ, מֵה' יָצָא הַדָּבָר", אין נביאים שטייט (שופטים יד, ד): "וְאָבִיו וְאִמּוֹ לֹא יָדְעוּ כִּי מֵה' הִיא", און אין כתובים שטייט (משלי יט, יד): "בַּיִת וָהוֹן נַחֲלַת אָבוֹת, וּמֵה' אִשָּׁה מַשְׂכָּלֶת", זעען מיר איבעראל אז א שידוך האט נאר מיט'ן באשעפער.

מען קען נישט זאגן: 'גיי דא וועסטו האבן דיין שידוך', 'קום דא וועסטו האבן דיין שידוך'; פון מיר האסטו נישט געהערט אזוינס אז מען דארף קומען ביי אונזער ישיבה פאר א שידוך, פון מיר האסטו געהערט אז קומען אין ישיבה וועט נישט שאטן פאר די שידוך. זייער אסאך בחורים ווילן קומען לערנען ביים רבי'ן און די עלטערן האבן מורא עס וועט זיי שאטן פאר א שידוך, פאר זיי זאג איך זיי זאלן נישט מורא האבן צו קומען אין ישיבה, דאס וועט נאר שנעלער מאכן די שידוך, אבער נישט אז מען דארף קומען לערנען דא, און נאר אזוי וועט זיין א שידוך; אזוינס קען מען נישט זאגן.

די וואס האבן מורא צו גיין קיין אומאן וועגן א שידוך, אדער זיי האבן מורא זיך צו דרייען צווישן ברסלב'ער חסידים און אפגערעדט צו קומען לערנען אין ברסלב - די דארפן זיך נישט זארגן, ווייל פון טון גוטע זאכן, הייליגע זאכן - פארלירט מען גארנישט.

מוהרא"ש האט מיט יארן צוריק געזאגט: "עס וועט קומען א צייט וואס מיידלעך וועלן נאר וועלן בחורים וואס זענען מקורב צום רבי'ן"; געווען איז דאס די צווייטע יאר וואס מיר האבן געעפנט די ישיבה, שנת תש"ע, דעמאלט איז געווען גרויסע מלחמות קעגן די ישיבה, מען האט געזוכט ווי אזוי מען קען פארמאכן די ישיבה, מען האט געמאכט א שלעכטע נאמען אויף אונז; עס איז געקומען צו א מצב אז עס איז נישט געגאנגען קיין שידוכים, עס זענען געווען אין ישיבה אסאך בחורים, און עס האט זיך נישט גערוקט קיין שידוכים, מען האט אפגעזאגט אלעס צוליב די שלעכטע נאמען אויף די ישיבה.

מיר זענען געגאנגען צו מוהרא"ש פרעגן וואס צו טון, מוהרא"ש האט מיר דעמאלט געזאגט: "שרייב אפ די ווערטער וואס איך זאג דיר, עס וועט קומען א צייט אז מיידלעך וועלן נאר וועלן א שידוך טון מיט בחורים פון די ישיבה", דעמאלט ווען מוהרא"ש האט דאס געזאגט האבן מיר דאס נישט געקענט גלייבן, אזא זאך איז נישט אריין אין קאפ, מיר האבן דאס אפגעשריבן; יעצט זעען מיר אז די ווערטער זענען מקוים געווארן, עס איז דא אזויפיל וואס ווארטן צו באקומען א בחור א תלמיד היכל הקודש.

עס איז זייער פארשטענדליך פארוואס מען וויל דוקא זיך משדך זיין מיט תלמידי היכל הקודש, ווייל ביים רבי'ן איז שלום בית געווען א יסוד, ביים רבי'ן האט מען נישט געקענט זיין אויב מען האט זיך געקריגט אין שטוב, דער רבי האט נישט געוואלט זיצן ביים טיש מיט אזא איינעם וואס קריגט זיך אין שטוב מיט די ווייב. די גאנצע ענין פון שלום בית, פון רעדן שיין אין שטוב, מכבד זיין די ווייב - געפונט מען נאר אין רבינ'ס ספרים, דעריבער ווילן מענטשן זיך משדך זיין מיט א ברסלב'ער בחור, מען וויל זען נחת ביי די קינדער.

לערן, דאווען און פיר זיך מיט גוטע מידות - וועסטו בקרוב טרעפן דיין שידוך.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת תזריע, כ"ה אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

מאך זיך צוויי שיעורים, איין שיעור זאלסטו זיך מאכן אין גמרא כסדרן; הויב אן ש"ס, הויב אן מסכת ברכות, גיי אין א סדר א בלאט נאך א בלאט, קוק נישט אויב דו פארשטייסט, גיי כסדרן מסכתא נאך מסכתא ביז דו וועסט ענדיגן ש"ס. אויך זאלסטו זיך מאכן נאך א שיעור, לערן יעדן טאג דעם בלאט גמרא; מוהרא"ש האט זייער געוואלט מיר זאלן אלע זיין צוגעבינדן צום בלאט גמרא, לערנען יעדן טאג דעם בלאט אינאיינעם.

נאכן ענדיגן ש"ס כסדרן דעמאלט קענסטו נעמען איין מסכתא און דאס איבערגיין מאה פעמים ואחד, אדער קענסטו נאכאמאל אנהויבן ש"ס און לערנען כסדרן אזוי ווי ביים ערשטן מאל; דאס ווענדט זיך אין דיר, ווי אזוי דו שפירסט א בעסערע טעם, און סיי ווי אזוי דו וועסט טון - זאלסטו ווייטער לערנען יעדן טאג דעם בלאט גמרא פונעם טאג.

לימוד גמרא איז אזוי גרויס, עס פארברענט אלע קליפות ומשחיתים. צדיקים זאגן אויף דעם וואס די הייליגע חכמים זאגן (שבת קו:): "גְּמָרָא גְמוֹר זְמוֹרְתָּא תְּהֵא", דאס איז א לשון פון "לְ'זַמֵּר' אֵת כָּל הֱעָרִיצִים וּלְהַכְרִית אֵת כָּל הַקּוֹצִים", דאס שניידט אוועק אלע שלעכטס; מוהרא"ש פלעגט זיך שטענדיג אויסדרוקן: "אלעס לאזט דער יצר הרע טון - נאר נישט עפענען די גמרא, ווייל דאס פארברענט אים".

א שאד מען עקשנ'ט זיך אזוי אין ישיבות, מען לאזט נישט בחורים לערנען אויפ'ן סדר דרך הלימוד (כמבואר בשיחות הר"ן, סימן עו). בחורים ווערן פארברענט פונעם יצר הרע, עס ברענט אין זיי אלע פייערן פון עבירות, און ווען מען כאפט א בחור אין ישיבה מיט א משניות ווארענט מען אים אז מען גייט אים ארויסווארפן; שומו שמים! ווי נאריש קען מען זיין! עס פאלן אוועק אזויפיל נשמות ישראל, יונגע בחורים פרעגלען זיך אין ברענעדיגע נסיונות, אנשטאט זיי געבן קאלטע וואסער מיט וואס זיך אפקילן זייער יצר הרע, קאלטע וואסער דאס איז משניות און גמרא; לאז זיי זאגן גמרא, לאז זיי זאגן משניות - וואס האסטו אזוי מורא?! אנשטאט דעם סטראשעט מען זיי אז מען גייט זיי פארשיקן פון ישיבה...

ווער עס ווייסט אביסל וואס טוט זיך אפ צווישן די בני הנעורים, ווי זיי פאלן אין פגם הברית, זיי פאלן אין הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן; מען וואלט זיי אלע געקענט ראטעווען פון אראפפאלן אין שאול תחתית דורך לימוד התורה.

געוואלד און געשריגן, וואס זאלן בחורים טון?! זיין פארנומען און שמועסן פון חסידות? הבל הבלים, שמועסן פון דעם רבי'ן און פון יענעם רבי'ן? דאס זעטיגט נישט דעם מענטש, מען דריידט זיך ארום פוסט און פאר ביז מען פאלט אין עבירות, פארוואס זאל מען נישט לאזן בחורים לערנען משניות, גמרא? וועלן זיי נישט טון קיין שלעכטע זאכן!

קוק וואס דער הייליגער רבי נתן שרייבט אין א בריוו (עלים לתרופה, מכתב קעד): "גַּם פֹּה נִמְצָא מִתְנַגֵּד אֶחָד", עס געפונט זיך דא א מתנגד, "שֶׁבְּנוֹ הִתְחִיל קְצָת לְהִתְקָרֵב לְאַנְשֵׁי שְׁלוֹמֵנוּ, וְלָמַד הַרְבֵּה גְּמָרָא וּפוֹסְקִים", זיין זון איז מקורב צו אנשי שלומינו און ער האט אנגעפאנגען צו לערנען פלייסיג, "וְעַתָּה, מַכְרִיחִים אוֹתוֹ אַנְשֵׁי בְּלִיַּעַל, הַמְכַנִּים עַצְמָם בְּשֵׁם חֲסִידִים, וּמוֹנְעִים אוֹתוֹ בְּעַל כָּרְחוֹ מִלִּלְמֹד גְּמָרָא וּפוֹסְקִים, וְאוֹמְרִים שֶׁטּוֹב יוֹתֵר לְדַבֵּר עִמָּהֶם", די מתנגדים רעדן אים אפ פון לערנען גמרא ופוסקים, און זיי זאגן אים אז ער זאל ענדערש פארברענגען מיט זיי ווי צו לערנען, "וְאָבִיו צָעַק עַל בְּנוֹ הַנַּ"ל, אֲנִי נוֹתֵן לְךָ לֶאֱכֹל עַל מְנָת שֶׁלֹּא תִּלְמַד רַק דַּף גְּמָרָא אֶחָד בְּכָל יוֹם, לֹא יוֹתֵר! כִּי מִי שֶׁלּוֹמֵד כָּל הַיּוֹם הוּא בְּרֶסְלְבֶר וְכוּ'", זיין טאטע שרייט אויף אים אז ער זאל אויפהערן צו לערנען אזוי סאך, ווייל ווער עס לערנט אסאך איז א ברסלב'ער, און דער טאטע זאגט אים אז ער גייט אים אויפהערן געבן עסן אויב לערנט ער מער ווי איין בלאט גמרא; רבי נתן זאגט דארט אינעם בריוו: "הַכְּלָל, שֶׁאֵין הַמִּתְנַגְּדִים עוֹמְדִים לִמְנֹעַ מִלִּלְמֹד סִפְרֵי רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה, רַק פְּנִימִיּוּת כַּוָּנַת הָרַע שֶׁבְּלִבָּם הוּא לְבַטֵּל מִיִּשְׂרָאֵל כָּל הַתּוֹרָה כֻּלָּהּ, כִּי יָדוּעַ לָכֶם מַעֲשֵׂי בְּנֵי הַנְּעוּרִים, בִּפְרָט בַּדּוֹר הַזֶּה, וְאֵין שׁוּם הַצָּלָה כִּי אִם עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, וְאֵין מִי שֶׁיַּכְנִיס לִמּוּד הַתּוֹרָה וְקִיּוּם הַתּוֹרָה בָּעוֹלָם כְּמוֹ אֲדוֹנֵנוּ מוֹרֵנוּ וְרַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה, עַל יְדֵי אֲמִתַּת דְּרָכָיו הַקְּדוֹשִׁים שֶׁגִּלָּה עַל יָדֵינוּ, וּבִסְפָרָיו הַקְּדוֹשִׁים", די מתנגדים ווילן נישט אז מען זאל נישט לערנען דעם רבינ'ס ספרים, נאר זיי ווילן אויסרייסן די גאנצע תורה, ווי עס איז אייך באוויסט די מעשי בני הנעורים פונעם דור, און עס איז נישט דא קיין שום וועג זיי צו ראטעווען נאר דורך לימוד התורה, און עס איז נישט דא ווער עס זאל אריינברענגען לימוד התורה נאר דער הייליגער רבי.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת פקודי, כ"ז אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וואס זוכסטו זיך פראבלעמען? וואס זוכסטו אנצורייצן די משגיחים?! אז דו ווילסט עוסק זיין אין הפצה קענסטו דאס טון אינדרויסן פון די ישיבה וואו דו לערנסט, ביי דיר אין ישיבה זאלסטו נישט איבערדרייען וכו', אין ישיבה זאלסטו מכבד זיין די מגידי שיעורים און משגיחים; טשעפע זיך נישט, מאך נישט קיין שלעכטע נאמען אויפ'ן רבי'ן.

די אלע בחורים וואס וויינען אז מען האט זיי ארויסגעווארפן פון זייער ישיבה צוליב ברסלב - איז ליגנט, מען ווארפט נישט ארויס בחורים וואס האבן חיות ביים הייליגן רבי'ן, מען ווארפט ארויס בחורים צוליב חוצפה און עזות; אז מען לאכט אין פנים פון די מגידי שיעורים - דעמאלט ווארפט מען ארויס.

אזוי אויך די מחלוקת פון סקווער'ער חסידים אויף ברסלב - איז נאר צוליב אפאר ברסלב'ער עזות פנימ'ער, גארנישט מער פון דעם. מוהרא"ש דערציילט ווי אזוי אפאר ברסלב'ער חסידים האבן זיך מתחצף געווען צו הרב הקדוש רבי דוד מסקווירא זכותו יגן עלינו, און ווען זיין זון דער פריערדיגער סקווער'ער רבי האט דאס געזען - האט ער דאס נישט געקענט אויסהאלטן וכו'; אזוי איז געווארן די זאך אז זיי ווילן נישט הערן פון ברסלב.

אויך איז געווען אין ברסלב א לץ מיט'ן נאמען... און ווען עס האט פאסירט די מעשה אז די סאווראנ'ער חסידים האבן געשיקט אן אתרוג פאר זייער רבי; יענע יאר איז נישט געווען צו באקומען אתרוגים, זיי האבן געצאלט אסאך געלט צו פארשאפן אן אתרוג פאר זייער רבי, זיי האבן געטראפן א שיינעם אתרוג פאר טייער געלט, זיי האבן דאס איינגעפאקט אין א טייערע קעסטל און געדינגען א שליח דאס צו טראגן קיין סאווראן.

אונטערוועגנס האט זיך דער שליח צוגעלייגט, ער האט געכאפט א דרימל, דערווייל איז א גוי דארט אריבער און דערזען דעם טייערן קעסטל, ער האט געוואלט זען וואס עס ליגט אינעם טייערן קעסטל, נאכן עפענען און זען אז דאס איז א פרי, האט ער געטראכט 'אז מען פאקט איין א פרוכט אין א טייערן קעסטל מוז זיין די פרוכט גאר א זיסע'; ער האט אריינגעביסן און גלייך אויסגעשפיגן דעם ביטערן אתרוג און דאס צוריק איינגעפאקט אינעם קעסטל. דער שליח וועקט זיך אויף, ער ווייסט פון גארנישט, ער ברענגט דעם סאווראנ'ער רבי אן אפגעהאקטן אתרוג, דאס איז געווען א גרויסער פאטש פאר די סאווראנ'ער חסידים. דער לץ האט זיך געשטעלט ביים פענסטער פון די ברסלב'ער קלויז, און ווען סאווראנ'ער חסידים זענען אריבער האט ער געשריגן: "פִּטּוּם הַקְ[-טוֹרֶת]", יעדער סאווראנ'ער חסיד האט געהערט ווי א ברסלב'ער חסיד שרייט: "פִּטּוּם הַקְ[-טוֹרֶת]"; דאס האט אנגעצינדן דעם ביטערן פייער.

מיר דארפן זייער אכטונג געבן נישט צו מאכן א שלעכטע נאמען אויפ'ן רבי'ן. דער רבי זאגט (ספר המדות אות צדיק, סימן סט): "מִי שֶׁאוֹהֵב אֶת הַצַּדִּיק, צָרִיךְ לִשְׁמֹר אֶת הַצַּדִּיק, שֶׁלֹּא יֵצֵא עָלָיו שֵׁם רָע", ווער עס האט ליב דעם צדיק - דארף אכטונג געבן אז עס זאל נישט ארויסגיין א שלעכטע נאמען אויף אים.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת תצוה, ז' אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

וואס רעגט אייך אויף? דאנקט דעם אייבערשטן אז אייער זון לערנט פלייסיג פון אינדערפרי ביז שפעט ביינאכט, דאס איז דאך די גרעסטע תענוג פאר עלטערן, צו זען די קינדער גיין אין ישיבה לערנען און דאווענען, דינען דעם הייליגן באשעפער! וויפיל עלטערן זעען זייער קינד גיין ארבעטן פון אינדערפרי ביז שפעט ביינאכט, זיי וואלטן ווען גע'חלש'ט אז זייער קינד זאל גיין אין ישיבה לערנען און דאווענען, וואס איז אייער פראבלעם?!

אז איר וועט אים אפווארטן מיט ווארעמקייט, מיט א גוט ווארט, מיט עסן וכדומה, און איר וועט אים אויפוועקן אינדערפרי ער זאל גיין לערנען - וועט איר זוכה זיין לחיי עולם הבא. אזוי ווי די הייליגע חכמים זאגן (ברכות יז.): "נָשִׁים בְּמַאי זָכְיָן?" פרויען האבן דאך נישט די מצוה פון לערנען די הייליגע תורה, וואס ברענגט זיי לחיי עולם הבא? "בְּאַקְרוּיֵי בְנַיְהוּ לְבֵי כְנִשְׁתָּא וּבְאַתְנוּיֵי גֻבְרַיְהוּ בֵּי רַבָּנַן, וְנָטְרִין לְגֻבְרַיְהוּ עַד דְּאָתוּ מִבֵּי רַבָּנַן", מיט דעם וואס זיי שיקן די קינדער לערנען תורה, אויף דעם וועלן זיי באקומען שכר.

א גוט ווארט פון א מאמע איז שטערקער פון אלעס אויף די וועלט, א ווארעם ווארט וואס א מאמע געבט פאר'ן בחור, זי מאכט אים זיך גוט שפירן; זי רומט אים, סיי דירעקט און סיי אומדירעקט, דאס הייסט זי זאגט א גוט ווארט אויפ'ן קינד פאר'ן מאן גענוג הויך אז דער קינד זאל הערן - דאס איז אזוי שטארק, עס קען אים ראטעווען פון אלע שווערע ביטערע נסיונות.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת וישלח, י"ב כסליו, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

מען דארף זייער אכטונג געבן וואס מען נעמט אריין אין די הענט; עס זענען דא מאשינען וואס זעען אויס צו זיין גוט אבער מען קען ווערן אומגליקליך פון דעם, מען קען זיך מחבר זיין צום אינטערנעט און צוקומען צו זען עבירות רחמנא לצלן.

עס איז נישט קיין פראבלעם צו האבן א כלי צו הערן ניגונים, אבער מען דארף דאס גוט בודק זיין אויב דאס איז כשר, עס זאל נישט ארויסקומען קיין מכשול פון דעם.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת ברכה, י"ג תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

האסט זיך אביסל צו שפעט אויפגעוועקט; חינוך הייבט זיך אן ווען די קינדער זענען גאר קליין, ווען זיי זענען צוויי יאר, דריי יאר, פיר יאר - דעמאלט איז צייט זיי אויסצולערנען ווי אזוי מען רעדט צו טאטע מאמע.

זייער אסאך מאכן דעם טעות, מען לאזט די קליינע קינדער אויפוואקסן קרום, מען לאזט זיי ענטפערן די עלטערן מיט חוצפה, מען זאגט 'יעצט זענען זיי נאך קליין, מען דארף זיי נישט מחנך זיין', און שפעטער ווען די קינדער וואקסן אויף - האט מען צער פון זיי.

אויב דו האסט נאך קליינע קינדער זאלסטו שוין אנהייבן זיי מחנך זיין ווי אזוי מען רעדט צו טאטע מאמע; שלמה המלך זאגט (משלי כג, יג-יד): "אַל תִּמְנַע מִנַּעַר מוּסָר", האלט זיך נישט צוריק פון זאגן מוסר פאר דיין קינד ווען ער איז יונג, "כִּי תַכֶּנּוּ בַשֵּׁבֶט, לֹא יָמוּת", האב נישט מורא אים צו שלאגן, ער וועט נישט שטארבן פון א פאטש, "אַתָּה, בַּשֵּׁבֶט תַּכֶּנּוּ", דו זאלסט אים שלאגן, "וְנַפְשׁוֹ, מִשְּׁאוֹל תַּצִּיל", אזוי וועסטו אים ראטעווען פון גיהנום.

יונגע קינדער דארף מען מחנך זיין צו פאלגן טאטע מאמע, קינדער דארפן וויסן אז א טאטע זאגט יא איז יא, אז א מאמע זאגט ניין איז ניין, און אז דאס קינד פאלגט נישט - געבט מען קליינע פעטשעלעך, אזוי ראטעוועט מען דאס קינד פון שלעכטס, אזוי וואקסן זיי אויף געזונט.

יעצט מיט דיין בחור איז שוין אביסל שפעט, יעצט דארפסטו שוין ארבעטן מיט חכמה; ווען ער פירט זיך אויף נישט דרך ארץ'דיג זאלסטו אים זאגן: "מען טאר נישט אזוי רעדן צו א טאטע".

גרינגער וועט דיר זיין זיך אנצונעמען פאר דיין ווייב; ווען דו הערסט אים רעדן נישט שיין צו דיין ווייב, זאלסטו אים באמערקן דערויף און זאגן: "מען קען נישט רעדן אזוי צו מאמי", און דיין ווייב וועט דיר העלפן, ווען זי הערט ווי ער רעדט צו דיר נישט שיין וועט זי אים זאגן: "מען קען נישט רעדן אזוי צו טאטי"; אין יעדע פאל זאלסטו אים זאגן: "מען קען נישט רעדן אזוי צו א טאטע".

חינוך איז פון די העכסטע זאכן ביי אידישע קינדער; ווען מען זעט זיך מיט קינדער מחוצפים, עזות פנימ'ער - ווייסט מען נישט ווער איז דער פראבלעם, רוב מאל איז דאס די עלטערנ'ס פראבלעם, זיי האבן נישט מחנך געווען די קינדער, און ווען מען זעט קינדער בעלי דרך ארץ - איז די קרעדיט די עלטערנ'ס. שלמה המלך זאגט (משלי יג, א): "בֵּן חָכָם", א קלוג קינד, "מוּסַר אָב", איז ווייל ער האט א טאטע וואס האט אים געלערנט ווי אזוי זיך צו פירן, "וְלֵץ", און קינדער וואס זענען לצים, "לֹא שָׁמַע גְּעָרָה", איז ווייל זיי האבן נישט געהערט קיין געשריי, נאך זאגט ער (שם כב, טו): "אִוֶּלֶת, קְשׁוּרָה בְלֶב נָעַר", קינדער זענען צוגעבינדן מיט נארישע נאטורן, "שֵׁבֶט מוּסָר, יַרְחִיקֶנָּה מִמֶּנּוּ", מיט שטראף נעמט מען אוועק די נארישקייטן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א פרייליכן יום טוב.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ראה, כ"ה מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אזוי גייט עס אין אנהייב ווען מען הייבט אן לערנען, מען שפירט נישט קיין געשמאק; מען שפירט נישט קיין טעם אין לערנען, מען שפירט ווי מען איז נישט מצליח, אבער אז מען איז אן עקשן, מען קוקט נישט אויף דעם, מען לערנט תורה אן קיין געשמאק, אן געפיל, מען לערנט ווייל דער אייבערשטער האט געהייסן - ווערט צוביסלעך זיס די תורה, ביז מען וויל שוין נישט אפלאזן די הייליגע תורה.

אן עצה טובה - דו זאלסט צעטיילן דיין טאג און צוויי; קודם זאלסטו פרובירן מיט האלטן די סדר הישיבה, נעם די מסכתא וואס מען לערנט אין ישיבה און חזר דאס אן א שיעור מאל, נאכדעם זאלסטו זיך מאכן שיעורים כסדרן אויפ'ן סדר דרך הלימוד וואס דער רבי האט אונז געגעבן, לערנען שנעל אפילו מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט (כמבואר בשיחות הר"ן, סימן עו).

מאך זיך א שיעור אין משניות און אין גמרא; הייב אן פון אנהייב, גיי אין א סדר, ביז דו וועסט ענדיגן א מסכתא; דעמאלט זאלסטו אנהייבן נאך א מסכתא און דאס לערנען כסדרן, קוק נישט אויף דעם אויב דו פארשטייסט נישט, זאג די ווערטער, אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, שם): "שֶׁאֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד רַק הָאֲמִירָה לְבַד, לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר, וּמִמֵּילָא יָבִין", מען דארף נישט פארשטיין ווען מען לערנט, מען דארף נאר זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה און צום סוף וועט מען פארשטיין, "וְלֹא יְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ בִּתְחִלַּת לִמּוּדוֹ שֶׁיִּרְצֶה לְהָבִין תֵּכֶף, וּמֵחֲמַת זֶה יִקְשֶׁה לוֹ הַרְבֵּה תֵּכֶף וְלֹא יָבִין כְּלָל, רַק יַכְנִיס מֹחוֹ בְּהַלִּמּוּד, וְיֹאמַר כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת וּמִמֵּילָא יָבִין", מען זאל נישט ווערן צעבראכן ווען מען זעט אז מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט, וואס דאס אליין - אז מען וויל גלייך פארשטיין - מאכט אז עס זאל זיין שווער צו פארשטיין דאס לערנען, נאר מען זאל בלויז זאגן די ווערטער כסדרן און מען וועט פון זיך אליינס פארשטיין, "וְאִם לֹא יָבִין תֵּכֶף, יָבִין אַחַר כָּךְ, וְאִם יִשָּׁאֲרוּ אֵיזֶה דְּבָרִים, שֶׁאַף עַל פִּי כֵן לֹא יוּכַל לַעֲמֹד עַל כַּוָּנָתוֹ - מַה בְּכָךְ", און אויב מען פארשטייט נישט דעם ערשטן מאל, וועט מען עס פארשטיין ביים צווייטן מאל און אויב מען וועט נישט פארשטיין דעם צווייטן מאל, איז אויך גארנישט, "כִּי מַעֲלַת רִבּוּי הַלִּמּוּד עוֹלָה עַל הַכֹּל, וּכְמוֹ שֶׁאָמְרוּ רַבּוֹתֵינוּ זִכְרוֹנָם לִבְרָכָה: 'לִגְּמוֹר וַהֲדַר לִסְבֹּר, וְאַף עַל גַּב דְּלָא יָדַע מַה קָאָמַר' שֶׁנֶּאֱמַר: 'גָּרְסָה נַפְשִׁי לְתַאֲבָה'", ווייל דאס לערנען אליינס איז גרעסער פון אלעם, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן אז א מענטש זאל קודם אסאך זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה אפילו ער פארשטייט נישט וואס ער לערנט און דערנאך זאל ער לערנען צו פארשטיין, "כִּי עַל יְדֵי רִבּוּי הַלִּמּוּד, שֶׁיִּלְמַד בִּמְהִירוּת וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה, עַל יְדֵי זֶה יִזְכֶּה לַעֲבֹר כַּמָּה פְּעָמִים אֵלּוּ הַסְּפָרִים שֶׁלּוֹמֵד – לְגָמְרָם, וְלַחֲזֹר לְהַתְחִיל וּלְגָמְרָם פַּעַם אַחַר פַּעַם, וְעַל יְדֵי זֶה מִמֵּילָא יָבִין וכו'", ווייל אז מען געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעל לערנט מען דאך זייער אסאך, דורכדעם איז מען איז זוכה איבערצוגיין יעדע זאך זייער אסאך מאל ביז מען איז זוכה צו פארשטיין וואס מען לערנט, דער רבי האט זייער אסאך גערעדט פונעם סדר דרך הלימוד, מען זאל נישט זוכן צו פארשטיין ווען מען לערנט, נאר מען זאל לערנען אסאך אן פארשטיין ביז מען וועט זוכה זיין צו פארשטיין.

ווען מען לערנט אויף דעם סדר דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן, איז מען זוכה אנצוקומען אסאך מער ווי ווען מען לערנט שטייט און מען קלערט אריין אין יעדע ווארט, וואס דאס שטערט נאר דאס לערנען, דער רבי זאגט (שם): "וְכַמָּה בְּנֵי אָדָם פָּסְקוּ מִלִּמּוּדָם לְגַמְרֵי עַל יְדֵי רִבּוּי הַדִּקְדּוּקִים שֶׁלָּהֶם, וּמְאוּמָה לֹא נִשְׁאַר בְּיָדָם", און זייער אסאך מענטשן האבן אינגאנצן אויפגעהערט צו לערנען צוליב דעם וואס זיי האבן געלערנט און געקוועטשט וכו', "אֲבָל כְּשֶׁיַּרְגִּיל עַצְמוֹ לִלְמֹד בִּמְהִירוּת כַּנִּזְכָּר לְעֵיל - בְּלִי דִּקְדּוּקִים הַרְבֵּה, הַתּוֹרָה תִּתְקַיֵּם בְּיָדוֹ, וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה מְאֹד, גְּמָרָא וּפוֹסְקִים כֻּלָּם, וְתַנַ"ךְ מִדְרָשִׁים וְסִפְרֵי הַזוֹהַר וְקַבָּלָה, וּשְׁאָר סְפָרִים כֻּלָּם", אז א מענטש געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעלערהייט - אזוי ווי אויבן דערמאנט, וועט ער זוכה זיין צו לערנען זייער אסאך; ער וועט זוכה זיין דורכצולערנען די גאנצע תורה - גמרא מיט אלע פוסקים, תנ"ך מיט אלע מדרשים און זוהר הקדוש, "וּכְבָר מְבֹאָר שִׂיחָתוֹ שֶׁל רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה, שֶׁטּוֹב לָאָדָם שֶׁיַּעֲבֹר בְּחַיָּיו בְּכָל הַסְּפָרִים שֶׁל הַתּוֹרָה הַקְּדוֹשָׁה", אזוי ווי דער רבי האט געוואלט אז מיר זאלן דורך לערנען כל התורה כולה, עיין שם.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת כי תשא, כ' אדר, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וואס דארפסטו זיך טענה'ען? וואס דארפסטו זיך רייצן? דו גיי אן מיט דיין עבודת השם, רייץ זיך נישט מיט קיינעם - וועט דיר קיינער נישט שטערן.

זיי מכבד דיינע מגידי שיעורים און חבר זיך נאר מיט די בחורים וואס פירן זיך מיט דרך ארץ. ווען דער מגיד שיעור אדער ראש ישיבה געבן זייערע שיעורים - זאלסטו זיי נישט שטערן, וועלן זיי דיר לאזן גיין דיין וועג, קיינער וועט זיך נישט אריינמישן אין דיין וועג.

מיט דעם וואס דו וועסט טענה'ען וועט מוהרא"ש נישט ווערן גרעסער; דער צדיק בלייבט צדיק און די וואס לאכן און שפעטן איז דער חסרון נאר ביי זיי. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (מגילה טו.) ווען א מענטש פארלירט א טייערע דיימאנד שטיין; אז מען טראכט אריין, דער דיימאנט שטיין, וואו זי געפונט זיך בלייבט זי א דיימאנד, דער גאנצער חסרון איז נאר אז עס פעלט פונעם מענטש, אזוי אויך, "הַצַּדִּיק אָבַד לְדוֹרוֹ אָבַד", ווען דער צדיק ווערט אפגעשפעט, דער צדיק בלייבט ווייטער צדיק, און די וואס שפעטן און לאכן - די האבן נישט די זכיה צו נעמען פון אים.

אויב דו וועסט נישט ענטפערן, דו וועסט נישט טענה'ען - וועט מען דיר אפלאזן.

בעזרת ה' יתברך

                                     יום ב' פרשת ויצא, ז' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד הרב ... שליט"א.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

רעדט צו אייערע תלמידים פון זאכן וואס איז נוגע פאר זייער גאנץ לעבן וועט איר נישט ווערן אנטוישט; אז מען לייגט א דגוש אויף זאכן וואס איז נישט וויכטיג און עס וועט סיי ווי נישט אנהאלטן - איז א שאד די ארבעט.

לייגט אריין אין זיי א ליבשאפט צו מצוות ומעשים טובים, א ליבשאפט צו אנטון תפילין און א ליבשאפט צו היטן שבת, וועלן זיי זייער גאנץ לעבן לייגן תפילין און היטן שבת.

אז מען לייגט א דגוש אויף עסן מיט א הוט, אדער גיין א גאנצן טאג מיט א גארטל וכדומה לזה - כל זמן די בחורים זענען יונג פאלגן זיי, אבער שפעטער בלייבט נישט פון דעם קיין שפיר.

איך מיש זיך נישט ווי אזוי איר זאלט מחנך זיין אייערע תלמידים, יעדע פלאץ האט זיך זייערע מנהגים, אלע מנהגים זענען חשוב און טייער אבער מען קען נישט מאכן פון טפל עיקר און פון עיקר טפל; דער עיקר דארף בלייבן עיקר, דער עיקר איז רעדן פונעם אייבערשטן.

טאג און נאכט דארפן מלמדים און מגידי שיעורים רעדן פון אמונה, פשוט'ע אמונה, אן קיין חכמות און אן קיין תורות; אריין ברענגען אין די תלמידים א ליבשאפט צו טון דעם ווילן פונעם אייבערשטן, מחשיב זיין יעדע גוטע נקודה וואס מען טוט. וועט איר זען אז נישט נאר זיי וועלן נישט פאלן, זיי וועלן גיין נאר מעלה מעלה און אויסוואקסן גרויסע צדיקים.

ביינאכט ווען איר לערנט מיט זיי ספרי חסידות זאלט איר זיי דערציילן אסאך מעשיות פון צדיקים. עס איז באוואוסט אז דער הייליגער צאנזער רב זכותו יגן עלינו האט אמאל געפרעגט דעם מלמד פון זיינע קינדער צי ער לערנט מוסר מיט זיינע קינדער, האט דער מלמד געזאגט: "יא"; האט ער אים געפרעגט: "וואס פאר א מוסר ספרים לערנסטו מיט זיי?" זאגט ער: "חובות הלבבות", זאגט אים דער הייליגער צאנזער רב: "נישט דאס מיין איך צו פרעגן, איך פרעג צי דו לערנסט 'מוסר', צי דו פארציילסט זיי מעשיות פון הייליגן רבי ר' אלימלך פון ליזענסק זכותו יגן עלינו און זיין ברודער דער הייליגער רבי ר' זושא זכותו יגן עלינו; ווייל מעשיות פון צדיקים פייערט אויף דאס הארץ צו זיין אן ערליכער איד.

אויך דארף מען רעדן צו בחורים אסאך חיזוק; רבי נתן האט געזאגט: "פאר יעדע לעפל מוסר וואס מען זאגט, דארף מען געבן א גאנצע שיסל התחזקות"; נאך האט רבי נתן געזאגט: "התעוררות וואס קומט פון מוסר האלט נישט אן צו לאנג, ווידער התעוררות וואס קומט ארויס פון א חיזוק שמועס - דאס האלט אן א לאנגע צייט"; ווען מען רעדט צו תלמידים, מען געבט זיי מוסר - דארף מען זיי אסאך מחזק זיין, זיי זאלן שפירן ווי דער אייבערשטער האט זיי ליב, זיי זאלן שפירן ווי דער אייבערשטער איז מיט זיי, דעמאלט וועלן זיי נישט פאלן, זיי וועלן בלייבן ערליך.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

                        יום א' פרשת תולדות, כ"ח מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

עס זעט אויס פון דיין שאלה ווי דו זוכסט חוזק צו מאכן; וואס האבן די ספרים, קונטרסים און גליונות מיט נסיונות?! איך ווייס נישט וואס דו מיינסט, פון וואס פאר א נסיונות רעדסטו? די ספרים זענען מגלה ומפרסם פאר די וועלט די זיסע עצות פון רבי'ן, די זיסע ווערטער וואס דער בעל תפילה פלעגט ארום גיין רעדן מיט מענטשן: "עס איז נישט דא קיין אנדערע תכלית אויף די וועלט, נאר צו דינען דעם אייבערשטן (ספורי מעשיות, מעשה יב - פון דער בעל תפלה)", פון וואס פאר א נסיונות רעדסטו?!

לאמיר עפענען די ספרים, לאמיר לערנען אינאיינעם די בריוו; וואס שטייט אין די ספרים? וואס שטייט אין די קונטרסים? וואס וועסטו זען אין די בריוו? וואס וועסטו געפונען דארט? נאכאמאל און נאכאמאל די ריינע אמונה, נאכאמאל און נאכאמאל חיזוק פאר יעדן מענטש אין יעדן מצב, מען זאל וויסן און געדענקען אז עס איז נישטא קיין שום זאך אויף די וועלט נאר דער אייבערשטער, ער מאכט אלעס און טוט אלעס, נאר צו אים דארף מען זיך ווענדן ווען מען האט א צרה.

די ספרים מאכן טראכטן וואס מען טאר נישט?! עס קומט ארויס יעדע רגע אלפים ורבבות טריף פסול, יעדער בחור רייסט זיך מיט די שווערסטע נסיונות וואס איז נאר פארהאן; וואו מען גייט און וואו מען שטייט איז דא די ערגסטע אויסגעלאסנסטע בילדער, קליפס און מאוויס רחמנא לצלן; יונגע קינדער האבן אין טאש טעלעפאונס, אייפאדס אנגעפילט מיט מאוויס מיט די ערגסטע גילוי עריות, בחורים פאלן אין פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, די איינציגסטע שפראך וואס רעדט צו זיי איז דער הייליגער רבי, קומסטו זאגן אויף די הייליגע ספרים אז דאס ברענגט נסיונות?!

רבי נתן האט געזאגט פאר זיין הסתלקות: "עזרא הסופר גייט אוועק פון די וועלט און טריף פסול איז זיך אזויפיל מתגבר, אזוי ווי עס איז היינט דא אלפים ורבבות טריף פסול; איך האף אז איין בלעטל פון רבינ'ס ספרים וועט זיין א תיקון אויף אלצדינג", עזרא הסופר איז נסתלק געווארן עשרה בטבת; רבי נתן האט דאס מרמז געווען אויף זיך, אז ער האט געהאט נשמת עזרא הסופר.

נאר דעם רבינ'ס ספרים קענען ראטעווען דעם דור, בפרט די בני הנעורים; זיי זענען די גרעסטע רחמנות, קיינער ווייסט נישט וואס עס גייט אריבער אויף בחורים און מיידלעך; פון אינדרויסן זעט אלעס אויס מסודר, עס קען זיך דאכטן אז זיי דארפן נישט קיין חיזוק, באמת גייען זיי אריבער ביטערע שווערע נסיונות וואס נאר דער אייבערשטער ווייסט. און נאר די ספרים, די שפראך - דאס ראטעוועט זיי.

די צווייטע פראגע איז נאך מער חוזק; אפשר זאל מען מער נישט ברענגען קיין ספרים אין שול ווייל מענטשן קענען נכשל ווערן מיט'ן לערנען אינמיטן דאווענען? אפשר זאל מען ארויסטראגן אלע חומשים און תהילים'ס ווייל מענטשן קענען נכשל ווערן נישט צו דאווענען; עס זעט אויס ווי דו זוכסט חוזק צו מאכן.

וויסן זאלסטו אז חוזק מאכן פון די ספרים קען מען נישט; ווער עס מאכט חוזק פון צדיקים וואס פארשפרייטן אמונה - דער מאכט חוזק פון זיך אליינס. מוהרא"ש פלעגט שטענדיג חזר'ן דעם פסוק אין משלי (ט, יב): "אִם חָכַמְתָּ - חָכַמְתָּ לָּךְ", אויב ביסטו קלוג - ביסטו נאר קלוג פאר דיר, "וְלַצְתָּ - לְבַדְּךָ תִשָּׂא", און אויב מאכסטו ליצנות - מאכסטו נאר פון דיר אליין ליצנות; ווען מען מאכט ליצנות פון די ספרים און קונטרסים מאכט מען נישט ליצנות פון רבי'ן, מען מאכט ליצנות פון זיך אליין. ווייל ווען עס וועט קומען דעם לעצטן טאג אין לעבן וועט מען זען ווער עס איז דער חוזק.

וואויל איז דעם וואס פארשפרייט די עצות און חיזוק פון הייליגן רבי'ן פאר אלעמען, ער געדענקט וואס די ספרים האבן געטון מיט אים, ער איז מודה על האמת ווי די ספרים האבן אים ארויסגעשלעפט פון שאול תחתית, ער פארגעסט נישט ווי אזוי ער האט אויסגעקוקט, פון אינדרויסן האט ער אויך אויסגעקוקט אזוי תמימות'דיג, אומשולדיג, בא'חנ'ט וכו' און אינעווייניג איז ער געווען אין די טומאה השם ישמרינו; דער וועט אלעס פאררעכטן, דאס וועט זיין פאר אים א תיקון. אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות ניאוף, סימן מא): "תִּקּוּן לְהוֹצָאַת זֶרַע לְבַטָּלָה - שֶׁיִּשְׁתַּדֵּל לְהַחֲזִיר בְּנֵי אָדָם בִּתְשׁוּבָה".

בעזרת ה' יתברך

                        יום א' פרשת תולדות, כ"ח מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

עס איז נישט קיין עסק צו אנטלויפן פון א פראבלעם; היינט איז עס מקוה, מארגן איז עס א צווייטע זאך אין א צווייטע פלאץ; וועסטו בלייבן א גאנץ לעבן פארשפארט אין שטוב?

הייב צוריק אן גיין אין מקוה, האב נישט מורא פון קיינעם; נעם אריין אמונה אין זיך, חזר טאג און נאכט: 'דער אייבערשטער איז מיט מיר, ביי מיר, און נעבן מיר', דאן וועט דיר נישט פאסירן קיין שום שלעכטס. אזוי ווי מיר געפונען, חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (סנהדרין סז:): א כישוף מאכערטע האט געוואלט מאכן כישוף אויפ'ן הייליגן צדיק רבי חנינא, האט זי גענומען זאמד פון אונטער זיינע פוס, ווען רבי חנינא האט באמערקט וואס זי וויל טון האט ער איר געזאגט: "אִי מִסְתַּיְּיעַת זִילִי עֲבִידִי", איך האב נישט מורא פון דיר, קענסט פרובירן צו מאכן כישוף וויפיל דו ווילסט, עס שטייט (דברים ד, לה): "אֵין עוֹד מִלְּבַדּוֹ", עס איז גארנישט דא אויסער דעם אייבערשטן; זעט מען פון דעם אז ווען מען לעבט מיט אמונה ווערט מען אזוי שטארק, מען האט פון קיינעם נישט קיין מורא.

אז דו וועסט זיך שטארקן אין אמונה וועלן די שדים און קליפות נישט קומען צו דיר; די מנולים דערשמעקן שוואכע מענטשן, זיי פרובירן נישט צוצוגיין צו שטארקע מענטשן. אזוי ווי מיר געפונען, ווען עמלק איז געקומען מטמא זיין אידישע קינדער האט ער גענומען שוואכע מענטשן וואס וואקלען זיך, עס שטייט (דברים כה, יח): "וַיְזַנֵּב בְּךָ כָּל הַנֶּחֱשָׁלִים אַחֲרֶיךָ", ער האט גענומען די אלע שוואכע וואס די וואלקן האט זיי ארויסגעווארפן; די וואס האבן נישט געהאט די שטארקע אמונה, די סארט מענטשן ווארפט ער אראפ, עמלק האט נישט קיין שליטה אויף מענטשן וואס זענען שטארק אין די אמונה.

דעריבער בעט איך דיר זייער, נעם אריין דעם אייבערשטן אין דיר, רעד צו אים, שמועס מיט אים, רעד צום אייבערשטן אזוי ווי דו רעדסט מיט א גוטער פריינט, רעד צו אים אין דיין שפראך; דאס וועט דיר געבן זעלבסט-זיכערקייט (סעלף קאנפידענס) דו וועסט ווערן א נייער מענטש, דו וועסט מער נישט מורא האבן פון קיינעם, דו וועסט מער נישט בלייבן מיט א פארמאכטע מויל ווען אזוינס פאסירט השם ישמרינו.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת בראשית, כ"ה תשרי, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וואס מאכסטו זיך אזוי תמ'עוואטע, דו פרעגסט וואס דו זאלסט טון?

וואס וואלסטו געטון ווען בחורים ווילן דיר ברענען מיט פייער? וואס וואלסטו געטון ווען מען וויל דיר שטעכן מיט מעסערס? וואס וואלסטו געטון ווען מען קומט צו דיר און מען וויל דיר פאר'סמ'ען? - וואלסט דעמאלט אויך געפרעגט וואס צו טון, אדער וואלסט אליינס געוואוסט וואס צו טון?

רעדן ניבול פה אדער הערן ניבול פה איז ערגער ווי ווערן פארברענט און צעשטאכן. דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות ניבול פה, סימן ג): "בַּעֲווֹן נִבּוּל פֶּה", דורך די עבירה פון רעדן ניבול פה, "צָרוֹת וּגְזֵרוֹת מִתְחַדְּשׁוֹת", קומען ביטערע צרות און נייע שלעכטע גזירות אויף די וועלט; "וּבַחוּרֵי יִשְׂרָאֵל מֵתִים חַס וְשָׁלוֹם", יונגע קינדער שטארבן חס ושלום, "וִיתוֹמִים וְאַלְמָנוֹת צוֹעֲקִים וְאֵינָם נַעֲנִין", אלע שרייען און קיינער הערט נישט זייער געשריי.

איך בעט דיר זייער, אנטלויף פון חברים וואס רעדן ניבול פה, מען פארלירט אלעס דורך ניבול פה. דער רבי זאגט (שם, סימן ד): "הַמְנַבֵּל פִּיו, אֲפִילּוּ חוֹתְמִין עָלָיו גְּזַר דִּין שֶׁל שִׁבְעִים שָׁנָה לְטוֹבָה, הוֹפְכִין עָלָיו לְרָעָה", ווער עס רעדט ניבול פה, אפילו מען האט אים פארזיגלט א גוטע גזירה פאר זיבעציג יאר, צערייסט מען די גוטע גזירה און ער ברענגט אויף זיך שלעכטס, "גַּם מַעֲמִיקִין לוֹ גֵּיהִנּוֹם", אויך אז מען רעדט ניבול פה מאכט מען זיך טיפער דעם גיהנום.

אז דו וועסט נישט רעדן קיין ניבול פה און דו וועסט נישט הערן רעדן ניבול פה זאג איך דיר צו דו וועסטו זוכה זיין צו טרעפן דיין שידוך בקרוב.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת בראשית, כ"ה תשרי, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וואויל איז דיר אז דו לערנסט פלייסיג די הייליגע תורה, דו האסט זוכה געווען צו לערנען און ענדיגן גאנץ ש"ס; ווי גוט איז דיין חלק אויף די וועלט און אויף יענע וועלט.

דו קענסט זיך נישט פארשטעלן וואס פאר א טובה דו טוסט פאר דיין טאטנ'ס נשמה אויבן אין הימל; מיט דיין לערנען משניות און בלעטער גמרא טראגסטו אים ארויף העכער און העכער, אלע נשמות זענען אים מקנא אז ער האט א זון וואס לערנט פלייסיג די הייליגע תורה.

בנוגע דיין מאמע תחי'; געב אכטונג אויף איר מיט אלע דיינע כוחות, זיי איר מכבד אפילו עס איז דיר שווער. אויב איז מעגליך דו זאלסט וואוינען ביי איר אין שטוב און ווייטער גיין מיט די וועג פון די תורה - זאלסטו בלייבן ביי איר אין שטוב, זאלסט איר העלפן און איר מחזק זיין. אויב שטערט עס דיר פון היטן די תורה, דעמאלט איז עפעס אנדערש; אבער ווי לאנג זי שטערט דיר נישט פון היטן די תורה, דאס הייסט דו קענסט עסן כשר'ס, היטן שבת און זיין אפגעהיטן בקדושה ובטהרה וכו' - זאלסטו איר ווייטער מכבד זיין, ווייל כיבוד אם איז זייער א גרויסע מצוה.

די הייליגע חכמים זאגן (קידושין לא:) אויפ'ן הייליגער אמורא רב יוסף: "כִּי הֲוָה שָׁמַע קָל כַּרְעָא דְּאִימֵּיהּ", ווען ער האט געהערט די קול פון זיין מאמעס פיס טריט, פלעגט ער זאגן: "אֵיקוּם מִקַּמֵּי שְׁכִינָה דְּאָתְיָא", איך גיי זיך אויפשטעלן פאר די כבוד פון די שכינה; רב יוסף איז געווען בלינד, ער האט נישט געקענט זען ווען זיין מאמע קומט אריין ער זאל זיך אויפשטעלן פאר איר, נאר ווען ער האט געהערט די קול פון אירע פיס טריט האט ער געוואוסט זיך אויפצושטעלן. זעט מען פון דעם אז ווען מען איז מכבד א מאמע איז מען מכבד די שכינה הקדושה; וואס מען טוט פאר א מאמע איז אזוי ווי מען טוט דאס פאר'ן אייבערשטן, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שם ל:): "אָמַר הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא, מַעֲלֶה אֲנִי עֲלֵיהֶם כְּאִלּוּ דַּרְתִּי בֵּינֵיהֶם וְכִבְּדוּנִי", ווען מען איז מכבד טאטע מאמע - זאגט דער אייבערשטער, איז עס אזוי ווי מען איז מיר מכבד.

דאס אז זי איז נישט נארמאל השם ירחם, ווענדט זיך; אז עס איז נישט מעגליך צו זיין מיט איר דעמאלט זאלסטו טון וואס דער הייליגער אמורא רבי אסי האט געטון (שם, לא:), ער האט געהאט אן אלטע מאמע, זי האט אים געבעטן זי דארף צירונג האט ער איר געמאכט שיינע צירונג, נאכדעם האט זי געבעטן איר זון רבי אסי אז זי וויל א מאן, האט רבי אסי געזאגט איך וועל דיר זוכן א מאן, האט זי געזאגט איך וויל א מאן אזוי שיין ווי דיר, ביז רבי אסי האט פארשטאנען אז זי איז נישט אינגאנצן נארמאל איר ער ארויף פון בבל קיין ארץ ישראל; אבער אז עס איז מעגליך פאר דיר צו וואוינען מיט איר זאלסטו זיכער בלייבן מיט איר און איר העלפן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן די זכות פון העלפן דיין מאמע וועסטו זוכה זיין צו אלעס גוטס.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת שופטים, כ"ט מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך קען נישט ענטפערן ווען איך ווייס נישט דיין מצב פון דער נאנט; עס ווענדט זיך ווי שטארק די פחדים זענען און ווי שטארק עס קלאפט אויס.

פרעג דיין מורה דרך וואס קען דיר פערזענליך ער זאל דיר זאגן אויב דיין מצב איז גוט אדער דו דארפסט פארציילן וכו'. ווייל נישט אלץ דארף מען זאגן, אבער דאס איז קלאר אז אויב די פחדים זענען זייער שטארק וכו' - דארף מען יא זאגן, זאלסטו דאס פרעגן דיין מורה דרך וואס קען דיר פערזענליך.

דער עיקר זאלסטו זיך זייער שטארקן, עס זאל דיר בכלל נישט אנגיין אז דו דארפסט נעמען מעדעצין צו זיין רואיג. דאנק דעם אייבערשטן אז דו האסט געטראפן די ריכטיגע מעדעצין וואס ארבעט פאר דיר און מאכט דיר רואיג און פרייליך.

דאנק און לויב דעם אייבערשטן פאר דיין גוטע לעבן וועסטו שפירן אויף די וועלט די זיסע טעם וואס אלע צדיקים שפירן אין גן עדן. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן ב): "ווען מען דאנקט דעם אייבערשטן שפירט מען א טעם פון גן עדן"; ווי מער א מענטש דאנקט דעם אייבערשטן איז דער מענטש נענטער צום אייבערשטן. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ויקרא רבה ט, ז): "לֶעָתִיד לָבוֹא כָּל הַקָּרְבָּנוֹת בְּטֵלִין, וְקָרְבַּן תּוֹדָה אֵינוֹ בָּטֵל; כָּל הַתְּפִלּוֹת בְּטֵלוֹת, הַהוֹדָאָה אֵינָהּ בְּטֵלָה", לעתיד לבוא וועלן אלע קרבנות בטל ווערן, חוץ קרבן תודה וועט איבערבלייבן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת עקב, י"ד מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

עס איז נישט כדאי דו זאלסט מוסר'ן די בחורים. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יבמות סה:): "כְּשֵׁם שֶׁמִּצְוָה עַל אָדָם לוֹמַר דָּבָר הֲנִשְׁמַע, כַּךְ מִצְוָה עַל אָדָם שֶּׁלֹא לוֹמַר דָּבָר שֶׁאֵינוֹ נִשְׁמַע", אויב מען ווייסט קלאר אז מען וועט זאגן פאר איינעם מוסר און יענער וועט דאס נישט אננעמען - זאל מען נישט מוסר'ן יענעם; זאג זיי נישט קיין מוסר, נישט נאר זיי וועלן נישט אננעמען וואס דו זאגסט, דו וועסט נאך ווערן א חוזק צווישן זיי.

דו פיר זיך אויף ווי עס דארף צו זיין און נוץ אויס דיינע יונגע יארן. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קנב.): "יַנְקוּתָא כְּלִילָא דְוַרְדָא", די יונגע יארן איז ווי א קרוין פון שיינע רויזן; אז מען נוצט אוס די יונגע יארן ווי עס דארף צו זיין איז די גאנצע לעבן נאכדעם ווי א קרוין. נאך זאגן חז"ל (שם): "וַוי לַהּ לַחֲדָא דְּאָזְלָא וְלָא אָתְיָא", וויי פאר די שיינע יונגע יארן וואס גייען אוועק און קומען נישט צוריק; נוץ אויס די יונגע יארן אין ישיבה מיט תורה און תפילה.

געב אכטונג קיינמאל נישט וויי צו טון א צווייטן - נישט קיין חילוק א בחור, א משגיח אדער דער וואס רוימט די ישיבה. אז דו וועסט רחמנות אויף אנדערע וועט דער אייבערשטער רחמנות האבן אויף דיר.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ואתחנן, ז' מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

די שאד איז נישט נאר פאר דיר, די שאד איז פאר אלעמען; א שאד פאר אלע בחורים וואס גייען ארויס לתרבות רעה ווייל זיי האלטן נישט מיט די לימודים אין ישיבה. זיי האבן נישט קיין סיפוק אין זייער לעבן דערפאר זוכן זיי נארישקייטן, ביז זיי פאלן אוועק. ווען זיי וואלטן ווען געוואוסט פונעם סדר דרך הלימוד פון רבי'ן (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו) וואלט קיינער נישט ארויס לתרבות רעה, יעדער וואלט געלערנט, יעדער וואלט געהאט חיות פון די הייליגע תורה און געלעבט מיט'ן אייבערשטן.

גלייב מיר, מען קען ראטעווען דעם גאנצן דור, עס איז דא א וועג צו ראטעווען די גאנצע יוגנט, וואס זאל מען אבער טון אז דער שטן שטעלט זיך אויף די לענג און אויף די ברייט דאס צו שטערן; ער שטעלט אויף פאלשע מנהיגים וואס רעדן אפ די בני הנעורים זיי זאלן נישט פאלגן דעם רבי'ן און נישט לערנען אויפ'ן רבינ'ס סדר דרך הלימוד. וואס זאלן טון די אלע וואס זענען נישט מצליח אין לערנען? וואס זאלן טון די אלע וואס זענען נישט זוכה צו פארשטיין לערנען? - זאלן זיי אינגאנצן אפלאזן די תורה?!

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (קהלת רבה ז, כח): "אֶלֶף בְּנֵי אָדָם נִכְנָסִין לַמִּקְרָא ... יוֹצֵא מֵהֶם אֶחָד לְהוֹרָאָה", פון טויזנט תלמידים קומט ארויס איין תלמיד וואס איז מצליח; וואס זאלן טון די אלע ניין הונדערט ניין און ניינציג תלמידים וואס זיי זענען נישט מצליח - זאלן זיי נישט לערנען? זאלן זיי אפלאזן די הייליגע תורה?! וואלט מען זיי געוויזן א וועג ווי אזוי זיי קענען אויך מצליח זיין, א וועג ווי אזוי זיי קענען לערנען די הייליגע תורה - וואלט יעדער פון זיי זוכה געווען צו זיין באהאפטן צום הייליגן באשעפער.

א שאד אויף די ישיבות וואס זענען נאך עד היום פאר'עקשנ'ט נישט אריין צו לאזן דעם רבי'ן; זיי צערייסן דעם רבינ'ס ספרים, זיי לאזן נישט בחורים שעפן חיות פון רבינ'ס וועג. אנשטאט די בחורים זאלן זיין פארנומען מיט'ן טעלעפאן, אנשטאט זיי זאלן זיין פארנומען מיט קוקן מאווי"ס וואלטן זיי געקענט לערנען אן א שיעור פרקים משניות און בלעטער גמרא. ווען א בחור הייבט אן לערנען אויפ'ן סדר דרך הלימוד פון רבי'ן, ער מאכט זיך שיעורים בכל התורה כולה; ער מאכט זיך א שיעור אין משניות - לערנען יעדן טאג אכצן פרקים משניות, אין אנהייב זאגט ער די ווערטער אן פארשטיין, פון דעם אליינס באקומט ער אזא חיות אז ער דארף מער גארנישט, ער זוכט נישט קיין מיסט, ער זוכט נישט קיין עבירות, די תורה - די ווערטער פון די תורה זעטיגט אים.

דער הייליגער רבי נתן האט דערציילט, ווען מען האט געזאגט אויפ'ן רבי'ן אז דער רבי איז פון די ביטערע כת רחמנא לצלן האט דער רבי זייער געוויינט: "ווי קען מען אויסטראכטן אויף מיר אזעלכע שקרים וכו' וכו'?" רבי נתן האט נישט פארשטאנען פארוואס דער רבי וויינט אזוי, 'וואס דארף אנגיין פאר'ן רבי'ן וואס יענער רעדט אויפ'ן רבי'ן? האט ער געזאגט! איז וואס?!' אבער שפעטער ווען רבי נתן האט געהאט אויסצושטיין זיין מחלוקת האט ער געזאגט: "איך פארשטיי שוין פארוואס דער רבי האט געוויינט; עס איז נישט אגעגאנגען פאר'ן רבי'ן אז יענער רעדט אויף אים, עס האט וויי געטון פאר'ן רבי'ן אז מענטשן וועלן נישט קענען מקורב ווערן, ווייל דער זקן זאגט אויף אים אזא לשון הרע"; דער רבי האט א כח צו ראטעווען דעם גאנצן דור. ווען נישט די לשון הרע'ס וואס מען הערט נישט אויף רעדן אויפ'ן הייליגן רבי'ן, ווען נישט די וואס שטערן און מאכן חוזק - וואלט מען געקענט ראטעווען דעם גאנצן דור.

מוהרא"ש האט מייסד געווען ישיבות אין אמעריקא און אין ארץ ישראל וואו מען לערנט אויפ'ן סדר דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן; די ישיבות זענען געבויט אויף די שיחה פון הייליגן רבי'ן וואס ער האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן עו): "שֶׁאֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד רַק הָאֲמִירָה לְבַד, לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר, וּמִמֵּילָא יָבִין", מען דארף נישט פארשטיין ווען מען לערנט, מען דארף נאר זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה און צום סוף וועט מען פארשטיין, "וְלֹא יְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ בִּתְחִלַּת לִמּוּדוֹ שֶׁיִּרְצֶה לְהָבִין תֵּכֶף, וּמֵחֲמַת זֶה יִקְשֶׁה לוֹ הַרְבֵּה תֵּכֶף וְלֹא יָבִין כְּלָל, רַק יַכְנִיס מֹחוֹ בְּהַלִּמּוּד, וְיֹאמַר כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת וּמִמֵּילָא יָבִין", מען זאל נישט ווערן צעבראכן ווען מען זעט אז מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט, וואס דאס אליין - אז מען וויל גלייך פארשטיין - מאכט אז עס זאל זיין שווער צו פארשטיין דאס לערנען, נאר מען זאל בלויז זאגן די ווערטער כסדרן און מען וועט פון זיך אליינס פארשטיין, "וְאִם לֹא יָבִין תֵּכֶף, יָבִין אַחַר כָּךְ, וְאִם יִשָּׁאֲרוּ אֵיזֶה דְּבָרִים, שֶׁאַף עַל פִּי כֵן לֹא יוּכַל לַעֲמֹד עַל כַּוָּנָתוֹ - מַה בְּכָךְ?" און אויב מען פארשטייט נישט דעם ערשטן מאל - וועט מען עס פארשטיין ביים צווייטן מאל און אויב מען וועט נישט פארשטיין דעם צווייטן מאל איז אויך גארנישט, "כִּי מַעֲלַת רִבּוּי הַלִּמּוּד עוֹלָה עַל הַכֹּל, וּכְמוֹ שֶׁאָמְרוּ רַבּוֹתֵינוּ זִכְרוֹנָם לִבְרָכָה: 'לִגְּמוֹר וַהֲדַר לִסְבֹּר, וְאַף עַל גַּב דְּלָא יָדַע מַה קָאָמַר' שֶׁנֶּאֱמַר: 'גָּרְסָה נַפְשִׁי לְתַאֲבָה'", ווייל דאס לערנען אליינס איז גרעסער פון אלעם, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (עבודה זרה יט.) אז א מענטש זאל קודם אסאך זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה אפילו ער פארשטייט נישט וואס ער לערנט און דערנאך זאל ער לערנען צו פארשטיין, "כִּי עַל יְדֵי רִבּוּי הַלִּמּוּד, שֶׁיִּלְמַד בִּמְהִירוּת וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה, עַל יְדֵי זֶה יִזְכֶּה לַעֲבֹר כַּמָּה פְּעָמִים אֵלּוּ הַסְּפָרִים שֶׁלּוֹמֵד - לְגָמְרָם, וְלַחֲזֹר לְהַתְחִיל וּלְגָמְרָם פַּעַם אַחַר פַּעַם, וְעַל יְדֵי זֶה מִמֵּילָא יָבִין וכו'", ווייל אז מען געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעל לערנט מען דאך זייער אסאך, דורכדעם איז מען זוכה איבערצוגיין יעדע זאך זייער אסאך מאל ביז מען איז זוכה צו פארשטיין וואס מען לערנט.

דער הייליגער רבי נתן זאגט: (שם) דער רבי האט זייער אסאך גערעדט פונעם דרך הלימוד, אז מען זאל נישט זוכן צו פארשטיין ווען מען לערנט, נאר מען זאל לערנען אסאך אן פארשטיין ביז מען וועט זוכה זיין צו פארשטיין, ווייל ווען מען לערנט אויף דעם וועג איז מען זוכה אנצוקומען אסאך מער ווי ווען מען לערנט שטייט און מען קלערט אריין אין יעדע ווארט, וואס דאס שטערט נאר דאס לערנען, זייער אסאך מענטשן לאזן אפ דאס לערנען צוליב דעם וואס זיי האבן גלייך געוואלט פארשטיין. ווען מען לערנט שנעלערהייט - אזוי ווי אויבן דערמאנט, איז מען זוכה צו לערנען זייער אסאך; מען איז זוכה דורכצולערנען די גאנצע תורה - גמרא מיט אלע פוסקים, תנ"ך מיט אלע מדרשים און זוהר הקדוש, "וּכְבָר מְבֹאָר שִׂיחָתוֹ שֶׁל רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה, שֶׁטּוֹב לָאָדָם שֶׁיַּעֲבֹר בְּחַיָּיו בְּכָל הַסְּפָרִים שֶׁל הַתּוֹרָה הַקְּדוֹשָׁה", אזוי ווי דער רבי האט געוואלט אז מיר זאלן דורך לערנען כל התורה כולה (שיחות הר"ן, סימן כח), עיין שם.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת מטות-מסעי, כ"ג תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אין רבינ'ס ספרים איז אלעס דא; ווער עס לערנט דעם הייליגן רבינ'ס ספרים באקומט זייער א גראדע שכל, א קלארע פארשטאנד. דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שמז): "שֶׁיְּכוֹלִין לִהְיוֹת נַעֲשֶׂה בַּעַל מֹחַ גָּדוֹל עַל יְדֵי סִפְרוֹ", ווער עס וועט לערנען זיינע ספרים וועט באקומען א טיפע מח, "כִּי יֵשׁ בּוֹ שֵׂכֶל גָּדוֹל וְעַמְקוּת נִפְלָא מְאֹד עַל פִּי פְּשׁוּטָן שֶׁל דְּבָרִים", ווייל אין די ספרים ליגט טיפע שכל, מען באקומט שכל צו וויסן ווי אזוי זיך צו פירן אין יעדן פרט.

בפרט דארפן די וואס זענען עוסק מיט בני הנעורים - לערנען דעם רבינ'ס ספרים, ווייל דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן רנח): "הָיִיתִי סָבוּר שֶׁהַיֵּצֶר הָרָע שֶׁלִּי אוֹמֵר לִי שֶׁאֵין מִי שֶׁיּוּכַל לְהַנְהִיג אֶת בְּנֵי הַנְּעוּרִים כָּמוֹנִי", אין אנהייב האב איך געמיינט אז דאס וואס איך טראכט אז נאר איך פארשטיי צו די יונגווארג, איך קען זיין זייער מנהיג - דאס זאגט מיר דער יצר הרע, "עַכְשָׁו אֲנִי יוֹדֵעַ בְּבֵרוּר אַז אִיךְ בִּין אֵיין מַנְהִיג, וְאֵין מַנְהִיג כָּמוֹנִי", יעצט ווייס איך קלארערהייט אז נאר איך פארשטיי צו די יוגענט, נאר איך קען זיין זייער פירער; אזוי ווי מען זעט היינטיגע צייטן אז קיינער האט נישט קיין שפראך צו די יוגענט, אלע חכמים און פותרי חלומות ברעכן זיך קאפ: 'וואס טוט מען מיט די יוגענט? וואס טוט מען מיט די בחורים? וואס טוט מען מיט די מיידלעך?' אלע זענען פארלוירן, זיי זענען מודה אז זיי ווייסן נישט וואס צו טון, נאר דער רבי האט א שפראך צו זיי, די חיזוק פון רבי'ן דאס האלט זיי און מאכט זיי פאר ערליכע אידן.

מאך זיך שיעורים אין ספר אשר בנחל - בריוו וואס מוהרא"ש האט געשריבן, אויך זאלסטו לערנען ספר עצתו אמונה - בריוו וואס דער אייבערשטער האט מיר מזכה געווען צו שרייבן דורכאויס די יארן וואס איך בין באשעפטיגט מיט בני הנעורים; דארט וועסטו זען די שכל פון רבי'ן, דו וועסט האבן א קלארקייט אין יעדע ענין, אויף אלע שאלות וואס די בחורים פרעגן דיר וועסטו זיין קלאר, דו וועסט זיי קענען מחי' זיין.

שטארק זיך, לאז נישט אפ דיין הייליגע ארבעט; היינט איז דאס די חשוב'סטע זאך - רעדן מיט בחורים, לערנען מיט זיי און אריין לייגן אין זיי אמונה אינעם אייבערשטן און אמונת חכמים.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת פנחס, ט"ו תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער הייליגער רבי נתן זכרונו לברכה האט געהאט א תלמיד רבי שאול מטעפליק זכרונו לברכה, ער איז געווען א גרויסער עובד ה', ער האט געדאווענט און געלערנט מיט א געוואלדיגע ברען; ממש אזוי ווי דו שרייבסט, ווי עס פלעגט זיין ביי דיר - אויפגעשטאנען פרי, געלאפן אין מקוה, געדאווענט און געלערנט. איינמאל איז רבי נתן געווען אין טעפליק און צוזעענדיג זיינע עבודות, ווי ער דינט דעם אייבערשטן מיט אזא התלהבות, האט אים רבי נתן געזאגט: "שאול שאול, איך האב פון דיר נאך נישט קיין הנאה; ווען איך וועל זען ווי דו פאלסט אראפ און דו הייבסט זיך צוריק אויף און דו דינסט ווייטער דעם אייבערשטן, דעמאלט וועל איך הנאה האבן פון דיר".

דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ו): "כְשֶׁרוֹצֶה אָדָם לֵילֵךְ בְּדַרְכֵי הַתְּשׁוּבָה", ווער עס וויל תשובה טון, "צָרִיךְ לִהְיוֹת בָּקִי בַּהֲלָכָה", דארף וויסן אז נישט אלץ גייט מען אויף ארויף, מען דארף זיין באקאנט ווי אזוי צו גיין מער און מער און מען דארף זיין באקאנט ווי אזוי מען גייט אויף צוריק; דער רבי רופט דאס אן "בָּקִי בְּרָצוֹא, בָּקִי בְּשׁוֹב". ווייל אויב מען ווייסט נאר פון איין וועג, מען ערווארט צו גיין העכער און העכער, נאכדעם ווען מען זעט אז מען גייט נישט העכער און העכער ווערט מען צעפאלן.

דעריבער זאלסטו זיך שטארקן בעבודת השם, דו זאלסט ווייטער דינען דעם אייבערשטן לויט דיינע כוחות וואס דו האסט; זיי מקפיד צו דאווענען די דריי תפילות יעדן טאג און זיי זיך קובע צו לערנען אביסל תורה. מאך זיך א שיעור אין חומש רש"י מיט'ן תרגום - יעדן טאג אביסל, נאכדעם זאלסטו לערנען אביסל משניות און גמרא, לערן ווי אזוי עס גייט, אז דו פארשטייסט איז גוט און אז דו פארשטייסט נישט, דו קענסט זיך נישט מצמצם זיין דיין מח מחשבה צוליב די אלע שוועריקייטן וואס גייען אריבער אויף דיר - זאלסטו זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה, וועט דער אייבערשטער האבן גרויס תענוג און פרייד פון דיר. אזוי ווי רבי נתן האט געזאגט פאר זיין תלמיד: "ווען איך וועל זען ווי עס גייט איבער און דו וועסט זיין שטארק, דעמאלט וועל איך הנאה האבן פון דיר".

בנוגע דיין אנגעצויגנקייט וואס דו האסט פון ימים טובים; טו וואס דער רבי פלעגט טון. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן ב): "וְדַרְכִּי, כְּשֶׁבָּא הַיּוֹם אֲנִי מוֹסֵר כָּל הַתְּנוּעוֹת שֶׁלִּי, וְשֶׁל בָּנַי, וְהַתְּלוּיִים בִּי - עַל הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, שֶׁיִּהְיֶה הַכֹּל כִּרְצוֹנוֹ יִתְבָּרַךְ, וְזֶה טוֹב מְאֹד", איך פיר זיך אז יעדן טאג געב איך איבער פאר'ן אייבערשטן דעם גאנצן טאג און אלעס וואס איך דארף ערלעדיגן - סיי פון מיר און סיי פון מיינע קינדער, אז דער אייבערשטער זאל טון ווי אזוי ער פארשטייט.

"וְכֵן כְּשֶׁמַּגִּיעַ שַׁבָּת אוֹ יוֹם טוֹב", אזוי אויך - זאגט דער רבי - ווען עס קומט שבת און יום טוב, "אֲזַי אֲנִי מוֹסֵר כָּל הַהִתְנַהֲגוּת וְכָל הָעִנְיָנִים וְהַתְּנוּעוֹת שֶׁל אוֹתוֹ הַשַּׁבָּת אוֹ הַיּוֹם טוֹב לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, שֶׁיִּהְיֶה הַכֹּל כִּרְצוֹנוֹ יִתְבָּרַךְ", געב איך זיך אינגאנצן איבער פאר'ן אייבערשטן, "וַאֲזַי, אֵיךְ שֶׁמִּתְנַהֵג בְּאוֹתוֹ הַשַּׁבָּת וְיוֹם טוֹב, שׁוּב אֵינוֹ חוֹשֵׁב וְחוֹשֵׁשׁ כְּלָל שֶׁמָּא לֹא יָצָא יְדֵי חוֹבָה בְּהַנְהָגַת קְדֻשַּׁת אוֹתוֹ הַיּוֹם, מֵאַחַר שֶׁכְּבָר מָסַר הַכֹּל לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, וְסָמַךְ עָלָיו יִתְבָּרַךְ לְבַד", אזוי בין איך רואיג און פרייליך ווי אזוי דער שבת און יום טוב פירט זיך, איך דארף נישט איבער טראכטן און איבער קלערן צי איך האב גוט געטון צי נישט.

איך בעט דיר נאכאמאל, שטארק זיך און ווער נישט צעפאלן; זוך נישט צו נאכמאכן דיינע אלטע צייטן, דין דעם אייבערשטן לויט די יעצטיגע מצב.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת חקת-בלק, ז' תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער רבי האט געזאגט פאר אנשי שלומינו מען זאל כסדר רעדן מיט מענטשן, מען זאל זיי דערציילן די דיבורים וואס ער זאגט און מען דארף נישט זאגן פון וועם מען האט דאס געהערט; דער רבי האט געזאגט: "וואס ארט מיר אז א איד וועט בענטשן ברכת המזון ערליך מיט כוונה, און ער וועט נישט וויסן אז דאס קומט פון מיר".

דאס וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ו, ו): "כָּל הָאוֹמֵר דָּבָר בְּשֵׁם אוֹמְרוֹ - מֵבִיא גְאֻלָּה לָעוֹלָם", אז מען זאגט עפעס נאך אינעם נאמען פון וועם מען האט דאס געהערט - ברענגט מען די גאולה; דאס איז ווען עס קומט ארויס פון דעם א גאולה, עס ברענגט שלום, אבער אויב וועט דאס מאכן א חורבן דאן איז נישט כדאי צו זאגן פון וועם מען האט עס געהערט.

עס איז געווען א גרויסער צדיק, א ברסלב'ער חסיד, ער פלעגט שטענדיג רעדן מיט יעדן איינעם שיינע זאכן פון רבי'ן; ווען מען האט אים געפרעגט פון וואו ער נעמט די שיינע דיבורים פלעגט ער זאגן אז דאס קומט פונעם הייליגן מגלה עמוקות. ער פלעגט זאגן פאר אנשי שלומינו: "דער רבי איז דאך מגלה עמוקות, ער אנטפלעקט טיפע סודות, ממילא איז דאס נישט קיין ליגנט".

יעצט וועסטו פארשטיין וואס איז טאקע דער פשט פון דעם מאמר חז"ל, אז מען זאגט נאך אינעם נאמען פון וועם מען האט דאס געהערט ברענגט מען די גאולה; וואלטן זיך אלע מודה געווען פון וואו זיי נעמען זייער חיזוק, וואלטן אלע פארציילט פאר זייערע תלמידים וואו דער סוד ליגט באהאלטן - וואלט משיח געקומען. ווייל פונקט ווי דו נעמסט שכל, עצות און חיזוק פון הייליגן רבי'ן - אזוי איז אין די גאנצע וועלט; יעדער לעבט פון רבי'ן, יעדער איז זיך מחי' מיט'ן רבינ'ס חיזוק, עס איז אבער בהסתר, באהאלטן; מען שעמט זיך מיט'ן רבי'ן, דער רבי איז פארשעמט; וואלט ווען יעדער איינער מודה געווען פון וואו מען נעמט די חיזוק, מען וואלט נאכגעזאגט די דיבורים בשם אומרם - וואלט שוין געווען די גאולה.

אויף דיין צווייטע פראגע פון וואו מען נעמט כח וכו'; אויב מען ווייסט דאס גרויסקייט פון זיך אפגעבן מיט בני הנעורים, בפרט אין אונזער דור וואס עס איז א גרויסע רחמנות אויף בחורים - נישט נאר עס נעמט נישט אוועק קיין כח, פארקערט, מען באקומט כח פון דעם.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.