שאלה אין קורצן ענין
#11 - מעג איך פארן קיין ארץ ישראל ווען יעצט איז דארט א מצב מלחמה?
צרות, סכנה, ארץ ישראל, מלחמה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


מיר וואוינען אין אייראפע, און מיר האבן א נאנטע משפחה חתונה אין ארץ ישראל אין בערך צוויי חדשים ארום, אבער אזוי ווי דער מצב אין ארץ ישראל איז דערווייל נישט זיכער, עס איז א מצב מלחמה, האב איך געוואלט פרעגן אויב מען מעג הלכה'דיג אהינפארן?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת תולדות, כ"ט מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


קענסט פארן קיין ארץ ישראל.


וואו איז דען נישט קיין סכנה? איבעראל דארף מען רחמי שמים; אין חוץ לארץ איז מען גארנישט פארזיכערט, אידישע קינדער זענען אזוי ווי א שעפעלע צווישן זיבעציג פארציקנדע וועלף, וואס בדרך נס בלייבט די שעפעלע גאנץ, דער אייבערשטער היט אונז. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (תנחומא תולדות, סימן ה) אַדְרִיָּאנוֹס האט געזאגט פאר רבי יהושע: "גְּדוֹלָה הַכִּבְשָׂה הָעוֹמֶדֶת בֵּין שִׁבְעִים זְאֵבִים", די שעפסעלע וואס שטייט צווישן די זיבעציג וועלף איז זייער גרויס און שטארק; ער האט געוואלט אויסלויבן די אידן אז אידן מוזן זיין זייער א שטארקע פאלק, אז מיט דעם וואס אלע פעלקער ווילן איר אויסרייסן, אזוי ווי וועלף וואס ווילן פארציקן א שעפעלע, איז די שעפעלע נאכאלץ דא, "אָמַר לוֹ", האט רבי יהושע אים געזאגט: עס האט נישט צוטון מיט אונזער שטארקקייט, "גָּדוֹל הוּא הָרוֹעֶה שֶׁמַּצִּילָהּ וְשׁוֹמְרָהּ וְשׁוֹבְרָן לְפָנֶיהָ", דער פאסטוך איז א שטארקער, דער פאסטוך היט איר; דער אייבערשטער היט די אידישע פאלק.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#10 - ווי אזוי שטארק מען זיך, נישט צו הערן נייעס?
אמונה, פחדים, נייעס, מלחמה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


אפשר קען דער ראש ישיבה שליט"א מיר געבן חיזוק אויף דעם ענין נישט צו הערן קיין נייעס? ווייל אפילו איך האב שוין א לאנגע צייט נישט נאכגעגאנגען אדער געהערט נייעס, קען איך אבער יעצט זיך נישט איינהאלטן, ווייל עס ציעט מורא'דיג מיטצוהאלטן די נייעס פון די מלחמה אין ארץ ישראל, אבער למעשה דערשרעקט עס מורא'דיג שטארק.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת נח, ב' דראש חודש מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז נישט גוט צו הערן און קוקן נייעס, ווייל ווי מער מען הערט די נייעס - פארגעסט מען אז דער אייבערשטער פירט אלעס און מאכט אלעס; נישט די לאנד און נישט דער פירער, נאר דער אייבערשטער אליין; ביז מען ווערט זייער דערשראקן.


חזר זיך אמונה - וועסטו נישט האבן קיין שרעק; "אין עוד מלבדו" - נעמט אוועק אלע שרעק, שרעק קומט ווען מען פארגעסט פונעם אייבערשטן. דער רבי זאגט (ספר המדות אות פחד, סימן כה): "כְּשֶׁשּׁוֹכְחִים אֶת הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ וְאֵינָם נִשְׁעָנִים עָלָיו, עַל יְדֵי זֶה מִתְפַּחֲדִים מֵאֻמּוֹת", ווען מען פארגעסט פונעם אייבערשטן ווערט מען דערשראקן פון פעלקער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#9 - איז דא אן עצה נישט מורא צו האבן פון די מלחמה?
פחדים, מלחמה, מוזיק

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך וואוין דא אין ארץ ישראל, יעדער איז זייער דערשראקן פון די מלחמה, אפשר קען דער ראש ישיבה שליט"א מיר געבן אן עצה נישט צו מורא האבן פון די מלחמה?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת נח, ב' דראש חודש מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


געבט זיך איבער צום אייבערשטן - וועט איר ניצול ווערן פון די פחדים. חזר'ט זיך אמונה, דער אייבערשטער - ער מאכט אלעס און פירט אלעס. דער הייליגער רבי זאגט (ספר המדות אות מריבה, סימן כא): "כְּשֶׁיֵּשׁ הַכְנָעָה, עַל יְדֵי זֶה אֵין מוֹרָא בְּמִלְחָמָה, כְּאִלּוּ הוּא יוֹשֵׁב בְּמָצוֹר", אז מען האט הכנעה פארן אייבערשטן - דעמאלט האט מען נישט מורא אין צייט פון מלחמה, מען איז אזוי זיכער ביי זיך אזוי ווי מען וואלט ווען געזיצן אין א פעסטונג.


צינדט אן אין שטוב לעבעדיגע מוזיק. דער רבי זאגט (שם אות פחד, סימן יא): "מִי שֶׁיֵּשׁ לוֹ פְּחָדִים, יְזַמֵּר זֶמֶר שֶׁל שִׂמְחָה", ווער עס האט שרעק זאל זינגען לעבעדיגע ניגונים.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#8 - זאל איך בויען א בונקער זיך צו ראטעווען פון א נוקלאערע קריג?
לימוד התורה, פחדים, סכנה, נייעס, מלחמה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך הער ווי יעדער רעדט אז עס קומט חס ושלום א נוקלאערע קריג מיט רוסלאנד, אפילו די מקובלים זאגן שוין אויך אזוי, איך בין זייער נערוועז דערפון און איך קען נישט איינשלאפן ביינאכט, יעדעס מאל וואס איך הער עפעס אן אלארם ווער איך דערשראקן, איך טראכט צו בויען א בונקער אונטער מיין הויז, אבער איך ווייס נישט אויב עס וועט מיך העלפן.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וירא, ט"ו מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אינטערעסאנט אז דו ווערסט דערשראקן פון נייעס וואס איז אלץ נאר דמיונות, און פון זיכערע זאכן - ווערסטו נישט דערשראקן; דאס איז דאך זיכער אז איין טאג וועט קומען א גרויסער מלאך, אויסגעצויגן ביזן הימל, מיט אפאר טויזנט אויגן, דער מלאך וועט קומען מיט א גרויסע שווערד און צונעמען די נשמה; פון דעם מלאך קען זיך קיינער נישט ארויסדרייען, ער איז שטערקער פון יעדן איינעם; אינטערעסאנט אז פון דעם מלאך האסטו נישט מורא, דו זארגסט זיך גארנישט פאר דעם; וואלסט געדארפט פרעגן אויב דו זאלסט בויען א בונקער אונטער דיין הויז, זיך צו באשיצן פון אים.


איך בעט דיר זייער, בוי זיך א בונקער אין דיין הויז זיך צו באשיצן פון נוקלעאר און פון אלעם שלעכטס. בוי עס מיט תורה; מאך זיך א שיעור צו לערנען יעדן טאג פרקים משניות און בלעטער גמרא, אויך בוי עס מיט קאפיטלעך תהילים, דאס וועט דיר באשיצן פון אלעם שלעכטס. אזוי ווי דער הייליגער זוהר זאגט (הקדמה, דף יא.): "תָּא חֲזֵי", קום און זע, "כַּמָּה הוּא חֵילָא תַּקִּיפָא דְּאוֹרַיְיתָא", ווי שטארק איז די כח פון די הייליגע תורה, "וְכַמָּה הוּא עִלָּאָה עַל כֹּלָּא", און ווי שטארק דערהויבן איז די תורה מער פון אלעס, "דְּכָל מַאן דְּאִשְׁתְּדַּל בְּאוֹרַיְיתָא", ווייל דער וואס לערנט די הייליגע תורה, "לָא דָּחִיל מֵעִלָּאֵי", שרעקט זיך נישט פון אויבן, "וְתַתָּאֵי", און ער שרעקט זיך נישט פון אונטן; אז מען לערנט תורה האט מען נישט מורא - נישט פון מלאכים און נישט פון מענטשן, ווייל די תורה היט דעם מענטש פון אלעם שלעכטס. "וְלָא דָּחִיל" אויך האט מען נישט מורא, "מִמַּרְעִין בִּישִׁין דְּעָלְמָא", פון קיין שום שלעכטע פאסירונג פון די וועלט. "בְּגִין דְּאִיהוּ אָחִיד", ווייל דער וואס לערנט תורה, ער כאפט זיך אן - "בְּאִילָנָא דְחַיֵּי", אינעם עץ החיים, די בוים פון לעבן - "וְיַלִּיף מִינֵּיהּ בְּכָל יוֹמָא", דאס מיינט מען דעם אייבערשטן; דער וואס לערנט תורה כאפט זיך אן כביכול אינעם אייבערשטן אליינס.


"דְּהָא אוֹרַיְיתָא", ווייל די תורה, "תּוֹלִיף לְבַר נָשׁ", לערנט דעם מענטש - "לְמֵיזַל בְּאֹרַח קְשׁוֹט", צו גיין אויף אמת'דיגע וועגן, "תּוֹלִיף לֵיהּ עֵיטָא", עס לערנט דעם מענטש עצות, "הֵיךְ יָתוּב קַמֵּי מָארֵיהּ", ווי אזוי זיך צוריק צו קערן צום אייבערשטן; אפילו ווער עס איז געפאלן אין בלאטע, ער טוט נעבעך עבירות, אויב וועט ער לערנען די הייליגע תורה - וועט די תורה אים ווייזן די וועג ווי אזוי ארויס צו קריכן פון בלאטע, ווי אזוי צו ווערן אן ערליכע איד, "לְבַטְלָא הַהִיא גְּזֵרָה", און צו מבטל זיין גזירות.


"דְּאֲפִילּוּ אִתְגְּזַר עֲלֵיהּ דְּלָא יִתְבַּטֵּל הַאי גְּזֵרָה", אפילו ווען עס איז נגזר געווארן א גזירה אויף די גזירה, אז מען וועט נישט קענען מבטל זיין די גזירה, "מִיָּד אִתְבַּטֵּל וְאִסְתָּלַּק מִנֵּיהּ", דורך תורה וועט די גזירה יא בטל ווערן, "וְלָא שַׁרְיָא עֲלֵיהּ דְּבַר נָשׁ בְּהַאי עַלְמָא", און די גזירה וועט נישט זיין אויף אים, "וּבְגִין כָּךְ", דערפאר - "בָּעֵי לֵיהּ לְבַר נָשׁ לְאִשְׁתַּדְּלָא בְּאוֹרַיְתָא", דארף מען לערנען די הייליגע תורה, "יְמָמָא וְלֵילֵי", בייטאג און ביינאכט, "וְלָא יִתְעַדֵי מִינָהּ", און זיך נישט אפלאזן פון די תורה, "הֲדָא הוּא דִכְתִיב", אזוי ווי עס שטייט אין פסוק (יהושע א, ח): "וְהָגִיתָ בוֹ", זאלסט לערנען די תורה, "יוֹמָם וָלַיְלָה", בייטאג און ביינאכט. "וְאִי אִתְעַדֵּי מִינָּהּ דְּאוֹרַיְיתָא", ווייל אויב מען לערנט נישט די הייליגע תורה, "אוֹ אִתְפְּרַשׁ מִינָהּ", אדער מען שיידט זיך אפ פון גיין אין די וועג פון די תורה, "כְּאִלּוּ אִתְפְּרַשׁ מֵאִילָנָא דְחַיֵּי", איז דאס אזוי ווי מען שיידט זיך אפ פונעם אייבערשטן אליינס; עיין שם.


הער נישט קיין נייעס - וועסטו לעבן א חיים טובים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#7 - ווי אזוי בארואיגט מען די פאניק פון די מלחמה אין אוקריינא?
אמונה, מוהרא"ש, פחדים, מלחמה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך ליין אייערע בריוון און איך הער אייערע שיעורים און ניגונים, יישר כח פאר די ניגונים געמאכט ספעציעל פאר די יעצטיגע מלחמה לאגע אויף דער וועלט, עס איז שטארק מחזק אין אמונה.


איך וויל זיך באציען צו דאס וואס איר האט געזאגט ביי א דרשה, איר פרעגט דארט וואס איז די פארגעניגן פון מענטשן זיך אריינצולייגן אין א פאניק פון די מלחמה, און איר ענטפערט אז עס איז פשוט אז אזוי דארף מען זיך נישט אפגעבן מיט די אייגענע פראבלעמען, מען דארף נישט אוועקלייגן די שטריימל נאך שבת, און מען דארף נישט קער נעמען פון זיך.


איך וואונדער זיך אויף א מנהיג ישראל זאל נישט פארשטיין אז מענטשן פאלן באמת אריין אין א פאניק פון די מלחמה, אודאי זענען דא אינגעלייט ליידיגייערס וואס זיצן און פארברענגען די נעכט אין בית המדרש און זיי האבן א תירוץ נישט אהיימצוגיין ווייל עס איז דא א מלחמה, אבער דער חלק פון פאניק דאס איז א זאך וואס געשעט אויטאמאטיש.


איך זע עס ביי מיר אליין, איך קום אין בית המדרש און מען רעדט נייעס, איך וואלט ווען געוואלט גיין אין וואלד, איך וויל נישט הערן קיין נייעס, אבער וואו מ'גייט און וואו מ'שטייט רעדט מען פון די מלחמה, רוסלאנד איז אריין אין אוקריינא, עס פאלט א פחד צו הערן, עס איז נאכנישט געווען אזא זאך זייט דייטשלאנד איז אריין אין פוילן. און אז איינער קען א טראפ חשבון, זעט ער אז דער פוטין איז עלול אויף צעדרייטע זאכן און דער אמעריקאנער פרעזידענט איז אויך נישט אינגאנצן ביים זינען, און אין איין רגע קען ווערן א שרעקליכע מלחמה רחמנא ליצלן.


אמאל איז אמעריקא געווען אויף די אנדערע זייט וועלט, אבער היינט איז די וועלט זייער קליין, אין איין רגע קען חס ושלום פאסירן דאס ערגסטע רחמנא ליצלן, סיי די נוקלאערע מעגליכקייטן סיי די סייבער מעגליכקייטן וואס קען מאכן אז אין אפאר טעג זאל נישט זיין קיין ברויט פאר די קינדער. די פאניק קומט פון זיך אליין, דער מח לויפט, וואו וועל איך לויפן? וואו וועל איך גיין?


איך האב אויך געליינט די שאלה וואס איינער האט לעצטנס געפרעגט וועגן די מלחמה, די שאלה איז שטערקער פון די תשובה, ער שרייט דאך אזוי אמת'דיג: "איך דערמאן זיך די מעשה ווי דער רבי איז געווען בייז ווען מ'האט אים געזאגט אז די גזירות וואס מען האט דעמאלט געשמועסט איז גארנישט, ער איז נישט געווען צופרידן פון די וואס זאגן אז דער אייבערשטער וועט עס זיכער נישט טון צו אונז. וואס טו איך? ווי אזוי געב איך זיך אן עצה? עס ווערט ערגער פון טאג צו טאג, יעצט הער איך אז עס איז פיל ערגער פון וואס איך האב געמיינט, ביי קאראנא האב איך אויך געפאניקט, אבער איך פיל ווי די אלע זאכן וואס האבן זיך אפגעשפילט די לעצטע פאר יאר איז נאר געווען אן הכנה צו דאס ערגסטע" עד כאן לשונו, און ער זאגט דאך אזוי גוט און אמת'דיג.


איך פארשטיי אז דער ראש ישיבה שליט"א האט א שטארקע מח, שטארקע נערוון, און ווערט נישט אזוי שנעל איבערגענומען פון פחד און פאניק, אבער אלס א מנהיג פון אזויפיל הונדערטער טויזענטער אידן וואס הערן אייך אויס, דארפט איר וויסן אז 80 אדער 90 פראצענט פון די מענטשהייט זיצט אין שרעק און פאניק, עס שפילט זיך אפ שוידער אין קאפ, חס ושלום איך וויל נישט טראכטן וואס איך טראכט.


אנטשולדיגט פאר'ן אזוי מאריך זיין, אבער איך האף אז אפשר וועט ארויסקומען פון דעם א שיינע קלארע ענטפער, אדער א תפילה, וואס וועט העלפן אידישע קינדער.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שמיני, י"ט אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


א שטארקע מח און שטארקע נערווען - קען יעדער איינער האבן; שטארקע נערווען און א שטארקע מח באקומט מען דורך אמונה. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן ה): "הָעִקָּר הוּא הָאֱמוּנָה, וְצָרִיךְ כָּל אֶחָד לְחַפֵּשׂ אֶת עַצְמוֹ וּלְחַזֵּק אֶת עַצְמוֹ בֶּאֱמוּנָה", דער עיקר אויף וואס א מענטש דארף ארבעטן צוצוקומען איז אמונה, "כִּי יֵשׁ סוֹבְלֵי חֳלָאִים, שֶׁיֵּשׁ לָהֶם מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת, וְהֵם סוֹבְלִים הֶחֳלָאִים רַק בִּשְׁבִיל נְפִילַת הָאֱמוּנָה", ווייל עס זענען דא זייער אסאך מענטשן וואס האבן מחלות, און זיי ליידן פון דעם נאר ווייל זיי האבן נישט קיין אמונה; דאס גייט ארויף אויף יסורי הנפש וואס מענטשן ליידן זיך נעבעך צאם. זאגט דער רבי ווייטער: "כִּי עַל יְדֵי נְפִילַת הָאֱמוּנָה, בָּאִים מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת שֶׁאֵין מוֹעִיל לָהֶם לֹא רְפוּאוֹת, וְלֹא תְּפִלָּה, וְלֹא זְכוּת אָבוֹת", ווען א מענטש האט נישט קיין אמונה און ער ליידט נעבעך פון די מחלות וואס קומט פון חסרון אמונה, דאן העלפט אים נישט קיין רפואות, עס העלפט נישט קיין תפילה און אויך נישט זכות אבות. דאס גייט ארויף אויף די יסורים וואס מענטשן מאכן נעבעך מיט פון אלע סארט יסורי הנפש; עס פייניגט זיי פון אינעווייניג - יעדער מיט זיינע שלעכטע מחשבות, און די איינציגסטע רפואה אויף דעם איז אמונה.


ווען א מענטש נעמט אריין אין זיך די אמונה איז דא אן אנדערע חשבון; ווען מען חזר'ט די אמונה אז עס איז גארנישט דא אויף די וועלט אויסער דעם אייבערשטן, דער אייבערשטער איז 'מְמַלֵּא כָּל עָלְּמִין, וְסוֹבֵב כָּל עָלְּמִין, וּבְתוֹךְ כָּל עָלְּמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַךְ כְּלָל', לעבט מען רואיג.


מוהרא"ש זכרונו לברכה האט פארפאסט א ניגון אויף די ווערטער ווען ער פלעגט גיין אין וואלד רעדן צום אייבערשטן; עס איז אים געווען זייער שווער אין אנהויב, ער האט מורא געהאט צו זיין אליינס אין וואלד, פון די חיות וכו', האט ער זיך אונטערגעזינגען די ווערטער: "מְמַלֵּא כָּל עָלְּמִין, וְסוֹבֵב כָּל עָלְּמִין, וּבְתוֹךְ כָּל עָלְּמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַךְ כְּלָל, וּבְכָל תְּנוּעָה וּתְּנוּעָה שָׁם אֲלוּפוֹ שֶׁל עוֹלָם", ער האט דאס גע'חזר'ט אן א שיעור, ביז ער האט שוין נישט געהאט קיין שום פחד פון קיינעם, פון דעם איז געווארן די שיינע ניגון אויף די ווערטער.


איך האב א גוטע עצה פאר דיר, חזר זיך די שטיקל צוואה וואס מוהרא"ש האט אונז געגעבן - וועסטו זיך גוט אויסלאכן פון אלע נייעס, דו וועסט באקומען א שטארקע מח און שטארקע נערווען.


צוואת מוהרא"ש, אות ח:


"מַיינֶע טֵייעֶרֶע קִינְדֶער אוּן תַּלְמִידִים, אִיךְ בֶּעט אַייךְ אִיר זָאלְט זִיךְ שְׁטַארְקְן מִיט דִי פָּשׁוּטֶע אֱמוּנָה צוּ גְלֵייבְּן אִינֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן, שְׁטֶענְדִיג זָאלְט אִיר הַאלְטְן פַאר דִי אוֹיגְן אַז נָאר דֶער אֵייבֶּערְשְׁטֶער פִירְט דִי וֶועלְט מִיט אַ גֶעוַואלְדִיגֶע הַשְׁגָחָה פְּרָטִית, אוּן אַז עֶס אִיז גָארְנִישְׁט דָא אוֹיסֶערְן אֵייבֶּערְשְׁטְן.


אִיר זָאלְט קֵיינְמָאל נִישְׁט קוּקְן אוֹיף אַ צְוֵוייטְן. דִי וֶועלְט אִיז נִישְׁט אֵייעֶרְס, נָאר דֶער אֵייבֶּערְשְׁטֶער פִירְט דִי וֶועלְט, אוּן דֶערִיבֶּער דַארְפְט אִיר זִיךְ נִישְׁט זָארְגְן פַאר אַ וֶועלְט וָואס גֶעהֶערְט נִישְׁט צוּ אַייךְ. אִיר דַארְפְט אַייךְ קֵיינְמָאל נִישְׁט מְבַלְבֵּל זַיין פוּן אַנְדֶערֶע מֶענְטְשְׁן, נִישְׁט קוּקְן אוֹיף קַיין אַנְדֶערֶע מֶענְטְשְׁן. וָואס אִיר דַארְפְט הָאבְּן זָאלְט אִיר זִיךְ צוּגֶעוואוֹינֶען צוּ רֶעדְן אוּן צוּ בֶּעטְן נָאר פוּנֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן אוֹיף אִידִישׁ, אָדֶער אוֹיף סֵיי וֶועלְכֶע שְׁפְּרַאךְ אִיר זֶענְט צוּגֶעוואוֹינְט צוּ רֶעדְן.


דָאס רֶעדְן צוּם אֵייבֶּערְשְׁטְן בּוֹיעֶט אוֹיף דִי אֱמוּנָה פוּנֶעם מֶענְטְשׁ, מִיט דֶעם וָואס אַ מֶענְטְשׁ רֶעדְט צוּם אֵייבֶּערְשְׁטְן, עֶר בֶּעט דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן אַלֶעס וָואס עֶר דַארְף, מִיט דֶעם וַוייזְט עֶר אַז עֶר וֵוייסְט אוּן גְלֵייבְּט קְלָאר אַז עֶס אִיז גָארְנִישְׁט דָא אוֹיסֶערְן אֵייבֶּערְשְׁטְן, אוּן אַז נָאר דֶער אֵייבֶּערְשְׁטֶער פִירְט דִי גַאנְצֶע וֶועלְט.


אֱמוּנָה אִיז דֶער יְסוֹד פוּן אִידִישְׁקַייט, אֱמוּנָה קְלֶעבְּט צוּ דֶעם מֶענְטְשׁ צוּם אֵייבֶּערְשְׁטְן. וֶוען אַ מֶענְטְשׁ נֶעמְט אַרַיין אִין זִיךְ דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן, עֶר שְׁטֶעלְט זִיךְ פָאר אִין זַיין מֹחַ אַז דִי גַאנְצֶע וֶועלְט אִיז אֵיין שְׁטִיק אֵייבֶּערְשְׁטֶער אוּן עֶר שְׁטֵייט אִינְדֶערְמִיט, דָאס אִיז דִי גְרֶעסְטֶע הַנָאָה אוּן גֶעשְׁמַאק וָואס מֶען קֶען הָאבְּן אוֹיף דֶער וֶועלְט, מֶען שְׁפִּירְט שׁוֹין אוֹיף דִי וֶועלְט דִי גֶעוַואלְדִיגֶע גוּטֶע גֶעשְׁמַאק אוּן הַנָאָה פוּן גַן עֵדֶן. אוּן צוּ דֶעם קֶען מֶען נָאר זוֹכֶה זַיין וֶוען מֶען לֵייגְט זִיךְ אַרַיין אִין דִי פָּשׁוּטֶע אֱמוּנָה, צוּ גְלֵייבְּן אִינֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן אוּן צוּ רֶעדְן צוּ אִים מִיט תְּמִימוּת וּפְּשִׁיטוֹת אַזוֹי וִוי אַ מֶענְטְשׁ רֶעדְט צוּ זַיין חַבֶר אוּן אַזוֹי וִוי אַ קִינְד רֶעדְט צוּ זַיין טַאטְן".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#6 - ווי אזוי האלט מען זיך רואיג אין צייט פון מלחמות?
אמונה, פחדים, נייעס, מלחמה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך קוק ארויס אזוי שטארק אויף א בארואיגונג, איך ציטער און איך ווארף זיך פאר שרעק, איך קען נישט עסן, איך פאניק שרעקליך, איך הער שרעקליכע שמועות פון רוסלאנד און אוקריינע, מען האט היינט געהערט אז רוסלאנד האט אינוואדירט אוקריינע און עס פאלן באמבעס איבער גאנץ אוקריינע.


ווי אזוי געבט מען זיך א עצה נישט צו ווערן דערשראקן? איך האב שוין פון לאנג אויפגעהערט צו הערן נייעס, אבער עס איז א זאך וואס מען קען נישט גענצליך פארמיידן, איך קום אין שול און איך הער די נייעס, איך גיי אין מקוה און מען רעדט דארט פון די נייעס, די פחדים רויבן מיר צו מיין לעבן.


איך הער שוין אסאך יארן די דרשות און די שיעורים און איך פאלג אלעס, אבער מיט דעם אלעם ווען עס קומט שרעקעדיגע נייעס נעמט עס מיר זייער איבער, איך לויף און איך שריי צם אייבערשטן, "אייבערשטער, מיינע נערוון טוען וויי, איך האב מורא, היט מיך, איך בין אין א שרעקליכע צרה, ס'שאקלט אין מיר שרעקליך, איך וויל נישט ארויסזאגן מיטן מויל וואס איך טראכט וואס עס גייט זיין חס ושלום".


איך דערמאן זיך די מעשה ווי דער רבי איז געווען בייז ווען מ'האט אים געזאגט אז די גזירות וואס מען האט דעמאלט געשמועסט איז גארנישט, ער איז נישט געווען צופרידן פון די וואס זאגן אז דער אייבערשטער וועט עס זיכער נישט טון צו אונז. וואס טו איך? ווי אזוי געב איך זיך אן עצה? עס ווערט ערגער פון טאג צו טאג, יעצט הער איך אז עס איז פיל ערגער פון וואס איך האב געמיינט, אביסל האב איך זיך בארואיגט ווען איך האב געזען די בריוו וואס דער ראש ישיבה האט געשריבן אז מען דארף נישט מורא האבן צו פארן צום רבי'ן, האב איך געטראכט מסתם וועט די מלחמה נישט גיין ווייטער, אבער למעשה גייט עס יא פיל ווייטער.


אפשר זאל דער ראש ישיבה שרייבן א תפילה אויף דעם? ביי קאראנא האב איך אויך געפאניקט, אבער איך פיל ווי די אלע זאכן וואס האבן זיך אפגעשפילט די לעצטע פאר יאר איז נאר געווען אן הכנה צו דאס ערגסטע. איך קען נישט תשובה טון פאר די גאנצע וועלט. ראש ישיבה, ראטעווע מיך, איך שטארב.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת פקודי, כ"ח אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


נעם אריין אין דיר אז עס איז גארנישט דא אויסער דעם אייבערשטן, אלעס איז דער אייבערשטער; גיי מיט די מחשבה - וועסטו פטור ווערן פון די אלע שרעק. ווען א איד טראכט נאר פונעם אייבערשטן, ער קלעבט זיך צו צום אייבערשטן - ווערט ער געראטעוועט פון אלעם שלעכטס.


וויסן זאלסטו, אלע פחדים און אלע שרעק קומען פון דמיונות וואס דער מענטש אליינס טראכט, דער מענטש אליינס רודפ'ט זיך. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי שבת פרק יד, הלכה ג) אויפ'ן פסוק (דברים ז, טו): "וְהֵסִיר ה' מִמְּךָ כָּל חֹלִי - זֶה רַעֲיוֹן", דאס מיינט מען די געדאנקען, אזוי ווי רבי אליעזר זאגט אויפ'ן פסוק (דברים כח, מח): "וְנָתַן עֹל בַּרְזֶל עַל צַוָּארֶךָ - זֶה הָרַעֲיוֹן", וואס איז די שווערסטע זאך פאר'ן מענטש, די שווערסטע יאך? די דמיונות, די געדאנקען וואס דער מענטש טראכט זיך אליינס אויס; בפרט ווען מען זינדיגט אין די עבירה פון פגם הברית רחמנא לצלן איז מען שטענדיג אנגעצויגן, דער מענטש טראכט שרעקעדיגע זאכן וכו' 'מען וועט מיך הרג'ענען', 'איך גיי שטארבן', 'מען גייט מיך שיסן'; באמת איז דער מענטש אליינס זיין גרעסטע פיינט, קיינער רודפ'ט נישט, עס איז נאר די אייגענע מחשבות; ווייל ווער עס טראכט נאר פונעם אייבערשטן, ער פרובירט צו טראכטן פון אמונה - ווערט פטור פון די אלע שלעכטע מחשבות.


חזר אמונה - וועסטו נישט מורא האבן פון גארנישט. דער רבי זאגט (ספר המדות אות פחד, סימן כה): "כְּשֶׁשּׁוֹכְחִים אֶת הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ וְאֵינָם נִשְׁעָנִים עָלָיו, עַל יְדֵי זֶה מִתְפַּחֲדִים מֵאֻמּוֹת", ווען מען פארגעסט פונעם אייבערשטן ווערט מען דערשראקן פון פעלקער.


וואויל איז דעם מענטש וואס טראכט נאר פונעם אייבערשטן, ער ווייסט אז אלעס איז דער אייבערשטער; ווערט ער נישט דערשראקן פון גארנישט.

#5 - מעג מען קויפן עפעס פון א פירמע וואס איז אפשר געווען פון די נאציס ימ"ש?
מלחמה, דייטשלאנד

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


א גרויסן יישר כח פאר'ן מיר געבן לעבן. די שיעורים זענען הערליך שיין, און איך האב זייער הנאה.


איך האב אמאל געהערט פונעם ראש ישיבה אז מ'זאל נישט קויפן קיין זאכן וואס קומט פון די נאציס. האב איך געוואלט וויסן אויב ס'איז א פראבלעם צו קויפן פערפיום פון Coco Chanel, איז זי געווען א נאצי?


יישר כח פאר אלעס, און הצלחה אויף ווייטער אנצוגיין מיט די הייליגע ארבעט.

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


מוצאי שבת קודש פרשת יתרו, כ"א שבט, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מוהרא"ש פלעגט זאגן אז מען זאל נישט קויפן זאכן וואס קומען פון די פארשאלטענע עמלקים - די דייטשן ימח שמם.


מוהרא"ש דערציילט פון דעם גרויסן צדיק רבי יוסף חיים זאנענפעלד זכותו יגן עלינו – דער ירושלים'ער רב, וואס ער האט געזאגט אז ער האט מקובל פון זיינע רבי'ס אויף די דייטשן, אז זיי זענען מזרע עמלק. און ווען דער דייטשער קיסר ווילהעלם איז געקומען קיין ארץ ישראל האט דער צדיק נישט געוואלט גיין אים מקבל פנים זיין, ער האט נישט געוואלט זען דעם פנים פון אן עמלקי.


מוהרא"ש פלעגט זאגן: "הלוואי וואלטן אלע תלמוד תורה'ס און מיידל סקולס גענומען די קינדער איין מאל א יאר צו א האלאקאסט מוזעאום, די קינדער זאלן זען וואס די רוצחים - די עמלקים - האבן געטון מיט אונזערע זיידעס און באבעס"; די רוצחים, די דייטשן זענען ערגער פון די ווילדסטע חיות! א חיה וועט נישט טשעפען א מענטש נאר ווען עס איז הונגעריג, ווידער זיי, די עמלקים - האבן גענומען אומשולדיגע מענטשן, מענער, פרויען און קינדער, זיי געפייניגט מיט די ערגסטע פייניגונגען וואס קיין שום בר דעת קען נישט פארשטיין ווי אזוי מען קען דאס טון; דאס דארף מען חזר'ן מיט קינדער, זיי זאלן וויסן וואס די פארשאלטענע גוים זענען גרייט צו טון.


דו קענסט נוצן די פערפיום קוקו שנאל.

#4 - די פחד איז דא זייער גרויס, זאלן מיר זיך אוועקציען?
תהלים, קינדער, שמחה, פחדים, ארץ ישראל, מלחמה, מוזיק

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


ברוך ה' אז דער מצב מלחמה דא אין ארץ ישראל איז יעצט בחסד וברחמים, איך בעט אבער דעם אייבערשטן אז עס זאל אויך נישט זיין קיין שרעק. איך בין א מאמע פון קליינע קינדער קע"ה, און ווען עס פלאצט באמבעס, עס ברעכן אויס גרויסע פייערס, עס פליען מיליטערישע עראפלאנען, ספעציעל אום ערב שבת ויום טוב און אום יום טוב, און אין נאך פארשידענע צייטן, פיל איך זיך ווי אן אנדערע סארט מענטש; מיין געדולד און שמחה איז היבש שוואכער, איך עס ווייניגער, איך האב נישט קיין אפעטיט, איך וויל זאכן ווייניגער, און איך האב א לחץ פון וואס עס קען ווייטער פאסירן.


די ניסים איז אין לשער, אבער פסח זענען געפאלן אסאך באמבעס; די טעג ארום ל"ג בעומר, און שבועות צופרי, האט געפיפן עטליכע סיירינען, און אסאך שרעקעדיגע באמבעס. מיין קליינער אינגל קוקט מיר אן און וויינט, מיין קליינע טאכטער איז נישט רואיג. אסרו חג האט געפיפן זיבן מאל אין איין שעה, מיט שטארקע באמבעס; און מיינע  קינדער זענען דעמאלט געווען אונטערוועגנס אין שטאט.


איך שפיר אז איך בין נישט די זעלבע ווי אמאל, בפרט נאך לעכט צינדן און שבת נאכמיטאג, וואס דעמאלט ווער איך זייער נערוועז.


וואס קען איך טון? איך שטארק זיך מיט תפילה, מיט נעגל וואסער, מיט אני מאמין, און מיט תהילים, אבער איך טראכט שוין אז אפשר איז כדאי זיך אוועקצוציען צו אן אנדערע שטאט, מען רעדט אז די מלחמה וועט זיך ציען פאר דריי יאר רחמנא ליצלן.


איך וועל זיך פרייען צו באקומען חיזוק.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת שלח, י"ז סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס איז נישטא וואו צו אנטלויפן, נאר צום אייבערשטן און צו די תורה. טוט די עצה וואס די פייגל האט געטון; חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (שמות רבה כז, ג): עס איז געווען א פייגל וואס מען האט איר געזוכט צו כאפן, וואו זי איז נאר געגאנגען - איז מען איר נאכגעלאפן, זי האט זיך באהאלטן אין אלע סארט פלעצער, אבער איבעראל זענען געקומען די פאנגערס איר טשעפען, איז די פייגל אויפגעקומען מיט א געדאנק: 'איך וועל זיך באהאלטן אינעם פאלאץ פונעם קעניג, ווייל דארט וועט קיינער זיך נישט טרויען צו קומען שיסן אויף מיר'.


נעמט דעם תהלים און זינגט די לידער פון דוד המלך, ווי ער זינגט צו זיך (תהילים סא, ה): "אֶחֱסֶה בְסֵתֶר כְּנָפֶיךָ סֶּלָה" איך טו זיך באהאלטן אונטער דיינע פליגלען; דוד המלך האבן אלע געוואלט הרג'ענען, מען האט געשאסן אויף אים אלע סארט באמבעס, דוד המלך האט זיך באהאלטן ביים אייבערשטן (שם יח, ג): "ה' סַלְעִי" דער אייבערשטער איז מיין פעלז, "וּמְצוּדָתִי" און מיין פעסטונג, "וּמְפַלְטִי" און מיין רעטער, "אֵלִי" דער אייבערשטער, "צוּרִי" איז מיין פעלז, "אֶחֱסֶה בּוֹ" איך טו זיך ביי אים באשיצן, "מָגִנִּי" מיין פּאַנצער, "וְקֶרֶן יִשְׁעִי, מִשְׂגַּבִּי" און מיין שטארקער באשיצער.


עס איז זייער וויכטיג עס זאל שפילן הויך פרייליכע ניגונים אין שטוב, בעיקר ניגוני אמונה, דאס וועט האלטן די קינדער רואיג. אזוי ווי די קולות פון די ערעפלאנען און באמבעס - דערשרעקן, אזוי איז פארקערט, פרייליכע לידער פון אמונה – בארואיגן; עס געבט כח און נעמט אוועק אלע שרעק.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#3 - וואס קען מען טון פאר שרעקעדיגע חלומות?
פחדים, חלומות, מזוזה, ארץ ישראל, נייעס, מלחמה, קריאת שמע

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך הער נישט אויף חלומ'ען שרעקעדיגע חלומות, ווי אראבערס הרג'ענען מיך, און זיי לויפן מיר נאך און פארכאפן מיר. יעדע שלאף א פרישע חלום. וואס קען מען טון פאר שרעקעדיגע חלומות?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בראשית, כ"ו תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


שלעכטע חלומות קומען בדרך כלל אדער ווייל די מזוזות אין שטוב זענען נישט גוט, אדער ווען מען ליינט נישט קריאת שמע; דעריבער זאלסטו באקוקן די מזוזות פון שטוב און זען עס זאל זיין כשר, און אויך מקפיד זיין צו ליינען קריאת שמע דווקא אין א קריאת שמע ליינער בכוונה און מיט די פירוש המילות, אזוי וועסטו מער קיינמאל נישט חלומ'ען שלעכטע חלומות.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות נו.) וואס מען טראכט בייטאג - דאס חלומ'ט מען ביינאכט; יעצט ווען מען הערט די נייעס ווי די רוצחים, די פארציקנדע וועלף, די אראבער ימח שמם וזכרם - הרג'ענען אידן מיט די ערגסטע מיתות, און מען טראכט א גאנצן טאג פון דעם - דאס מאכט מען זאל זיך חלומ'ען ביינאכט פון דעם; דעריבער זאלסטו זיך נישט צוהערן צו קיין נייעס, און דו זאלסט חזר'ן אמונה אז דער אייבערשטער היט אונז, הנה לא ינום ולא ישן שומר ישראל.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#2 - נעמען א קינד קיין אומאן פאר די זיבן יאר, אין דעם מצב מלחמה?
אומאן, קינדער, סכנה, מלחמה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח פאר די שיינע לעבן וואס דער ראש ישיבה געבט אונז, יישר כח פאר אלע שיעורים און בריוו.


איך האב געוואלט פרעגן, אזוי ווי מיין זון ווערט דעם קומענדיגן חודש אלול זיבן יאר, וויל איך פרעגן אויב איך מעג יעצט פארן צום רבינ'ס ציון אים נעמען קיין אומאן פאר די זיבן יאר, אדער עס איז צו איינגעשטעלט צוליב די מלחמה דארט?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת בהעלותך, י"ט סיון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אזוי ווי די מצב המלחמה איז יעצט - איז נישט קיין סכנה צו פארן קיין אומאן. מיטן אייבערשטנ'ס הילף און מיט אסאך תפילות - וועלן מיר פארן די יאר הבא עלינו לטובה, אויך נעמען מיר די קינדער; דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן פארן געזונט, צוריק קומען געזונט און פועל'ן ישועות.


עס איז א גרויסע זאך צו ברענגען קיין אומאן צום רבי'ן א קינד פאר די זיבן וכו'; דער רבי האט מבטיח געווען אז א קינד וואס וועט קומען צו אים פאר די זיבן יאר - וועט גיין צו די חתונה מיט א ריינע העמד (חיי מוהר"ן, סימן תקיז).


עלטערן וואס הערן די ווערטער פון א צדיק - וועלן אלעס טון אז זייערע קינדער, די זין - זאלן קומען צום רבי'ן איידער די זיבן יאר, פאר אזא הבטחה פון הייליגן רבי'ן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#1 - נעמען א יונג קינד קיין אומאן, כאטש ער קען נישט זאגן תיקון הכללי?
אומאן, חינוך הילדים, תיקון הכללי, מלחמה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


ראשית כל א גרויסן יישר כח פאר אלע גוטע חיזוק וואס איך באקום פון דעם ראש ישיבה שליט"א, ס'איז ממש א מחי'.


אזוי ווי עס הערשט יעצט די מלחמה אין אוקריינע, וויל איך וויסן אויב איך האב א געלעגנהייט צו נעמען מיין אינגל קיין אומאן, אויב ס'איז כדאי אים יעצט צו נעמען אהין פאר די זיבן יאר, אפילו ער איז נאך היבש יונגער און ער קען נאכנישט זאגן תיקון הכללי, איך ווייס דאך נישט וואס וועט זיין שפעטער, אויב עס וועט זיין שייך צו פארן, אדער זאל איך ענדערש ווארטן ביז ווען ער וועט שוין ווערן אביסל עלטער און יא קענען זאגן תיקון הכללי.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שמות, י"ח טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


נעמען א קינד קיין אומאן צום רבינ'ס ציון פאר די זיבן יאר - האט נישט צוטון אויב דער קינד וועט זאגן די צען קאפיטלעך תהילים, דאס ברענגען די קינדער איידער די זיבן יאר - דאס אליינס איז זייער א גרויסע זאך. דער רבי האט צוגעזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תקיז): "אֲנִי בָּטוּחַ בְּהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, שֶׁכָּל תִּינוֹק שֶׁיָּבוֹא לְפָנַי קוֹדֶם שֶׁיַּגִּיעַ לְבֶּן שֶׁבַע שָׁנִים, בְּוַדַּאי יִהְיֶה נָקִי מִן הַחֵטְא עַד יוֹם חֲתֻנָּתוֹ", איך זאג צו פאר יעדן קינד וואס וועט קומען צו מיר פאר די זיבן יאר - וועט גיין צו זיין חתונה מיט א ריינע העמד; דאס האט נישט מיט זאגן די תיקון הכללי.


וואויל איז דעם וואס ברענגט די קינדער איידער די זיבן יאר, וועט ער זוכה זיין צו די הבטחה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.