תוכן השאלה
לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,
איך וויל פרעגן איבער א זאך וואס לאזט מיר נישט מנוחה, איך בין בטבע זייער א שטארקע דייקן און איך גיי נאך זאכן ביז'ן סוף. במשך די יארן האב איך אסאך געליינט איבער פאלושן און ענווייראנמענט, איך ווייס אז אסאך זאכן וואס מען זאגט איבער דעם זענען טאקע נארישקייטן, אבער ס'איז יא דא זאכן וואס איז א מציאות, און מענטשן מאכן זיך נישט וויסנדיג פון דעם.
צום ביישפיל, עס איז נאר דא א געוויסע סכום געז אויף די וועלט, און אנשטאט אכטונג צו געבן עס זאל זיך נישט אויסנוצן, נוצט מען עס אן א חשבון. יעדעס מאל איך פיל אן די טאנק פון מיין קאר מיט געז, דריקט מיר די הארץ אויף דעם, אויך מאכט עס פארפעסטעט די לופט מיט פאלושען, מענטשן אטעמען עס אריין און נאכדעם וואונדערט מען זיך אז עס איז דא אזויפיל מחלות ל"ע.
אן עלעקטריק קאר איז נאך פיל ערגער, ווייל ווען מען ענדיגט נוצן די בעטערי מאכט עס א מורא'דיגע חורבן אויף די ענווייראנמענט.
דאס קען מען פאקטיש זען אז די וועלט ווערט אלץ מער ווארעמער, און עס קומט לעצטנט מער האריקעינס און ערד ציטערנישן צוליב דעם. לעצטע יאר, ווען עס איז געווען די קאראנע צייט, האט מען געזען בחוש אז עס איז געווען מער א קעלטערע ווינטער, דאס איז געווען ווייל מען האט נישט גענוצט אזויפיל קארס און עראפלאנען.
אויך פלעסטיק נוצט מען אויס אן א חשבון, און מען פארדארבט די ענווייראנמענט מיט דעם. מען ווארפט אזוי סאך פלעסטיק אין די מיסט, אז איין טאג ווען עס וועט נישט זיין מער קיין פלעסטיק וועט מען זיך רייסן די האר פון קאפ.
אויך האקט מען אויס גאנצע וועלדער פון ביימער צו בויען הייזער, וואס די ביימער פעלט אזוי וויכטיג אויס פאר די וועלט, סיי פאר די אקסידשען און סיי פאר די חיות זאלן האבן וואו צו וואוינען.
איך זע אז דער ראש ישיבה רעדט אזויפיל דרשות, און עס קומט אן צו אזוי סאך מענטשן, האב איך געוואלט פרעגן אויב דער ראש ישיבה קען רעדן אויך פון דעם, מענטשן זאלן וויסן אכטונג צו געבן און נישט צוגרונד לייגן די וועלט.
יישר כח
תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת בשלח, ח' שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
בארואיג זיך, די וועלט פאלט נישט צאם, עס איז דא א בעל הבית וואס געבט אכטונג אויף די וועלט; דער אייבערשטער האט באשאפן די וועלט, ער האלט די וועלט, ער פירט עס הערליך שיין, און די וועלט ווערט אלץ שענער און שענער.
אזוי האט דער רבי געזאגט (שיחות הר"ן, סימן רלז; סימן שז) אין אנהייב איז די וועלט געווען פוסט און וויסט, עס איז נישט געווען קיין תורה, נישט קיין אמונה; עס זענען געווען געצנדינער, מען האט געדינט עבודה זרה; ביז שפעטער איז געקומען אברהם אבינו, ער האט מגלה געווען פאר אלעמען אז עס איז דא א באשעפער אויף די וועלט; ער פירט די וועלט, ער טוט אלעס, ער מאכט אלעס און ער איז אלעס.
שפעטער איז געווען מתן תורה, איז די וועלט געווארן נאך שענער, נאכדעם זענען געקומען די הייליגע צדיקים - איז די וועלט געווארן נאך שענער, דער רבי האט אויסגעפירט: "און אזוי גייט עס ווייטער און ווייטער, דער אייבערשטער פירט די וועלט שענער און שענער", און עס איז נאריש צו רעדן די אלע זאכן וואס די אומות העולם רעדן, אז די וועלט גייט אונטערגיין; די אלע וואס זאגן אז די וועלט גייט צאמפאלן צוליב די זאכן וואס דו שרייבסט וכדומה - דאס קומט פון חסרון אמונה.
לייג זיך אריין אין אמונה - וועסטו נישט האבן קיין שום פחדים. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן ה): "הָעִקָּר הוּא הָאֱמוּנָה, וְצָרִיךְ כָּל אֶחָד לְחַפֵּשׂ אֶת עַצְמוֹ, וּלְחַזֵּק אֶת עַצְמוֹ בֶּאֱמוּנָה", דער עיקר אויף וואס א מענטש דארף ארבעטן צוצוקומען - איז אמונה, "כִּי יֵשׁ סוֹבְלֵי חֳלָאִים, שֶׁיֵּשׁ לָהֶם מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת, וְהֵם סוֹבְלִים הֶחֳלָאִים רַק בִּשְׁבִיל נְפִילַת הָאֱמוּנָה", ווייל עס זענען דא זייער אסאך מענטשן וואס האבן מחלות, און זיי ליידן פון דעם נאר ווייל זיי האבן נישט קיין אמונה; דאס גייט ארויף אויף יסורי הנפש וואס מענטשן ליידן זיך נעבעך צאם. זאגט דער רבי ווייטער: "כִּי עַל יְדֵי נְפִילַת הָאֱמוּנָה, בָּאִים מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת שֶׁאֵין מוֹעִיל לָהֶם - לֹא רְפוּאוֹת, וְלֹא תְּפִלָּה, וְלֹא זְכוּת אָבוֹת", ווען א מענטש האט נישט קיין אמונה און ער ליידט נעבעך פון די מחלות וואס קומט פון חסרון אמונה, דאן העלפט אים נישט קיין רפואות, עס העלפט נישט קיין תפילה און אויך נישט זכות אבות. דאס גייט ארויף אויף די יסורים וואס מענטשן מאכן נעבעך מיט פון אלע סארט פחדים, די איינציגסטער רפואה אויף דעם איז אמונה.
ווען א מענטש נעמט אריין אין זיך די אמונה, ער ווייסט אז עס איז גארנישט דא אויף די וועלט אויסער דעם אייבערשטן, און דער אייבערשטער איז 'מְמַלֵּא כָּל עָלְּמִין, וְסוֹבֵב כָּל עָלְּמִין, וּבְתוֹךְ כָּל עָלְּמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַךְ כְּלָל', - דאן לעבט ער א רואיג לעבן.
מוהרא"ש זכרונו לברכה האט פארפאסט א ניגון אויף די ווערטער ווען ער פלעגט גיין אין וואלד רעדן צום אייבערשטן; עס איז אים געווען זייער שווער אין אנהויב, ער האט מורא געהאט צו זיין אליינס אין וואלד, פון די חיות וכו', האט ער זיך אונטער געזינגען די ווערטער: "מְמַלֵּא כָּל עָלְּמִין, וְסוֹבֵב כָּל עָלְּמִין, וּבְתוֹךְ כָּל עָלְּמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַךְ כְּלָל, וּבְכָל תְּנוּעָה וּתְּנוּעָה שָׁם אֲלוּפוֹ שֶׁל עוֹלָם", ער האט דאס גע'חזר'ט אן א שיעור, ביז ער האט שוין נישט געהאט קיין שום פחד פון קיינעם, פון דעם איז געווארן די שיינע ניגון אויף די ווערטער.
די הייליגע חכמים זאגן (אבות א, ב): "עַל שְׁלשָׁה דְבָרִים הָעוֹלָם עוֹמֵד", די וועלט שטייט אויף דריי זאכן, "עַל הַתּוֹרָה וְעַל הָעֲבוֹדָה וְעַל גְּמִילוּת חֲסָדִים"; אידישע קינדער קענען העלפן די וועלט זאל שטיין דורכדעם וואס מען לערנט תורה, מען דינט דעם אייבערשטן און מען טוט חסד מיט אנדערע. אזוי אויך קען מען העלפן די וועלט זאל נישט אונטערגיין דורכ'ן העלפן בויען מוסדות התורה, חדרים, ישיבות און מיידל שולע'ס, ווייל אויף די תורה פון די קינדער שטייט די וועלט, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קיט:): "אֵין הָעוֹלָם מִתְקַיֵּם אֶלָּא בִּשְׁבִיל הֶבֶל תִּינוֹקוֹת שֶׁל בֵּית רַבָּן", די וועלט קען נישט אנגיין נאר אז קינדער לערנען די הייליגע תורה.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
