שאלה אין קורצן ענין
#74 - זאל מען גיין אין מקוה אינעם זעלבן טאג וואס מען איז דורכגעפאלן?
קדושה, תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, תשובה, מקוה, תיקון הכללי

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


אויב איז מען חס ושלום דורכגעפאלן אין פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה, רחמנא ליצלן, ביינאכט נאך די שקיעה, דארף מען גיין אין מקוה נאך יענעם טאג, אדער איז גענוג אז מען גייט אין מקוה דעם קומענדיגן אינדערפרי?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

 בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת חיי שרה, מברכים החודש, כ"ד מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


ווען דער הייליגער רבי האט מגלה געווען דעם תיקון הכללי האט דער רבי געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קמא) בזו הלשון: "דאס ערשטע איז מקוה", נאכדעם האט דער רבי אונז מגלה געווען די צען קאפיטלעך תהילים.


דעריבער, אז דו ביסט נכשל געווארן - זאלסטו די ערשטע זאך גיין אין מקוה. אפילו דו ביסט שוין געווען אינדערפרי אין מקוה - זאלסטו גיין נאכאמאל; אז מען וואשט אויס א קלייד און עס ווערט שמוציג פארשטייט יעדער אז מען דארף דאס נאכאמאל ריין מאכן, און נאכאמאל ריין מאכן; אזוי אויך, אז מען איז געווען אין מקוה, מען האט זיך מטהר געווען פארן אייבערשטן און מען איז ליידער נכשל געווארן אינעם זעלבן טאג - דארף מען זיך גיין פונדאסניי רייניגן. אזוי ווי דער רבי זאגט (שם): "צְּרִיכִין לִזָּהֵר מְאֹד לִטְבֹּל בְּאוֹתוֹ הַיּוֹם שֶׁיִּהְיֶה הָאָדָם בִּלְתִּי טָהוֹר", מען זאל גיין אין מקוה אינעם טאג וואס מען איז נישט ריין, "וַאֲפִלּוּ אִם לֹא יוּכַל לִטְבֹּל בַּבֹּקֶר", און אז מען קען נישט גיין אינדערפרי, "עַל כָּל פָּנִים יִטְבֹּל בְּאוֹתוֹ הַיּוֹם, אֲפִלּוּ לִפְנוֹת עֶרֶב", זאל מען כאטשיג גיין פארנאכטס, "כִּי צְרִיכִין לִזָּהֵר מְאֹד לִטְבֹּל בְּאוֹתוֹ הַיּוֹם דַּיְקָא", מען זאל זיך טובל'ן אין יענעם טאג.


נעם די עצה פון רבי'ן, פון תפילה והתבודדות; זוך א שטילע פלאץ וואו קיינער איז נישט דארט, און שמועס אויס דיין הארץ אויף דיין אייגענע שפראך, בעט דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם, זיי מיר מוחל, איך בין נאכאמאל אראפגעפאלן אין פגם הברית רחמנא לצלן, איך נעם זיך פאר איך גיי מער נישט זינדיגן. רבונו של עולם, האב רחמנות אויף מיר, איך ווייס נישט וואס צו טון, איך האלט אין איין פאלן אין די עבירה, איך וויל זיין גוט, איך וויל זיין ערליך"; אזוי זאלסטו רעדן צום אייבערשטן ביז דער אייבערשטער וועט רחמנות האבן אויף דיר.


דער רבי זאגט, התבודדות ותפילה - דאס איז די וועג, און ווער עס איז שטארק אין דעם וועט זוכה זיין אלעס צו פאררעכטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#73 - איך בין שוין אזויפיל געפאלן, קען איך נאך ווערן אן ערליכער איד?
קדושה, תפילה והתבודדות, תשובה, עבירות, יונגע יארן, שמירת עינים, בחור, משניות, בר מצוה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


צום ערשט מוז איך זיך באדאנקען פאר'ן ראש ישיבה שליט"א אויף די הערליכע שיעורים, איך בין זיך ממש מחי', דער ראש ישיבה שליט"א איז מיין לעבן, מיין רוחניות'דיגע לעבן און מיין גשמיות'דיגע לעבן, און יעצט וויל איך אנהויבן מיט מיין שווערע לעבנ'ס געשיכטע.


מען האט קיינמאל נישט גערעדט צו מיר גארנישט וועגן קדושה וטהרה, ווען איך בין מקורב געווארן צום ראש ישיבה און מוהרא"ש האב איך די ערשטע מאל געהערט איבער קדושה, איבער די הארבקייט פון די עבירה פון פגם הברית רחמנא ליצלן, און ליידער האט דאס מיר אפגעקאסט מיין לעבן.


שוין אין כתה ב' געדענק איך אז עטליכע חברים האבן זיך באהאלטן אינאיינעם און מיר צוגערעדט צו טון נישט איידעלע זאכן, זיך אנרירן איינער דעם צווייטן אויף א וועג וואס מען טאר נישט רחמנא ליצלן. שפעטער זייענדיג עלף יאר האב איך ווידער אראפגעפאלן, מיין מאמע האט געהאט א סמארטפאון מיט אפענע אינטערנעט, און איינמאל ווען זי האט געקויפט א נייע טעלעפאן, און איך בין געווען דעמאלט לאנגווייליג, האט דער יצר הרע זיך געשטארקט אויף מיר, איך האב גענומען דעם טעלעפאן, און יעדע נאכט געקוקט דארט די ערגסטע שמוציגסטע זאכן רחמנא ליצלן, און קיינער האט נישט געוואוסט דערפון, ביז איין נאכט האב איך אנגעטראפן א ווידיא פון א דרשה פונעם ראש ישיבה וואס האט מיר זייער מחזק געווען, און פון דעמאלט האב איך צוביסלעך אפגעלאזט דעם טעלעפאן, ביז איך האב מער נישט צוגערירט דערצו פאר עטליכע חדשים. אבער זייט דעמאלט איז שוין מיין מח געווען פארברענט, איך האב נישט געקענט מער לערנען און דאווענען, און ביז היינט האב איך שוין נישט קיין שום טעם אין לערנען.


א יאר שפעטער איז געקומען מיין גרעסטע ירידה, איך האב ווידער אנהויבן קוקן שמוציגע מאוויס, די ערגסטע זאכן, און איך בין געווען אין פארבינדונג מיט מיינ'ס א קאזינע, גאר א פארדארבענע, פון אינדרויסן זעט זי אויס ערליך, אבער אינעווייניג איז גענצליך פארדארבן. איך פלעג זיך טרעפן מיט איר און טון די הארבסטע עבירות רחמנא ליצלן.


אין יענע צייט בין איך געווען געפערליך צעבראכן און דעפרעסט, איך האב זיך ממש געוואלט נעמען דאס לעבן, איך האב נישט געהאט קיין שום טעם און סיפוק אין מיין לעבן; ביז איך האב ווידער אנגעהויבן הערן די שיעורים, און איך האב תשובה געטון.


יעצט האלט איך פאר מיין בר מצוה, איך גיי יעצט ענדיגן גאנץ משניות מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף, איך שלאג זיך מיט אלע כוחות מיט מיין יצר הרע נישט צוריק צו פאלן צו די הארבע עבירות, אבער איין זאך איז מיר גאר שווער, איך קען זיך נישט מתגבר זיין אויף דעם, דאס איז צו קוקן אויף פרויען און מיידלעך. איך גיי אויפ'ן גאס מיט די קאפ אויף ארויף, און איך מוז קוקן אויף יעדע מיידל וואס גייט דורך, איך שפיר ווי עס איז מיר ממש נישט מעגליך צו היטן די אויגן.


איך וויל זיין אן ערליכער איד, אבער עס גייט מיר נישט. איך בעט דעם אייבערשטן אזוי סאך אז איך וויל זיך היטן די אויגן, וואס בין איך שולדיג אז דער יצר הרע איז שטערקער פון מיר און איך קען אים נישט בייקומען?


איך בעט דער ראש ישיבה שליט"א זאל מתפלל זיין פאר מיר, און מיר געבן עפעס עצות און חיזוק, ווייל איך קען זיך נישט ערלויבן נאכאמאל צוריק צו פאלן אין גרוב.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וירא, י"ב מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דאס ערשטע זאך זאלסטו וויסן אז דער אייבערשטער איז מוחל אויב מען טוט תשובה, בפרט אז דו ביסט נאך א קינד, נאך אביסל גייסטו ווערן א בר מצוה בחור - קענסטו יעצט אנהויבן א נייער בלעטל אין לעבן. דער הייליגער זוהר זאגט (משפטים, צח.) ווען א קינד ווערט בר מצוה - ווערט ער ניי געבוירן, אזוי ווי עס שטייט (תהילים ב, ז): "אֲנִי הַיּוֹם יְלִדְתִּיךָ", ער באקומט א הייליגע נשמה, עיין שם.


דאס וואס דו פרעגסט וואס דו קענסט טון פאר שמירת עיניים? ווען דו גייסט אין גאס ברענט אין דיר א פייער צו קוקן אויף מיידלעך, דו ווערסט פארברענט, נאכדעם וואס דו ביסט שוין אראפגעפאלן אין די ערגסטע עבירות, קיינער האט דיר נישט געזאגט זיך צו היטן, דו האסט שוין עובר געווען אויף די הארבסטע עבירות, גילוי עריות רחמנא לצלן, און יעצט האסטו זיך דערוויסט פון הייליגן רבי'ן, און ווי מער דו הערסט און לערנסט פון רבי'ן - זעסטו אין וואס פאר א פלאנטער דו ביסט אריינגעפאלן.


נעם די עצה פון הייליגן רבי'ן, פון זאגן יעדן טאג משניות; הויב אן ששה סדרי משנה כסדרן, גיי אין א סדר, פון מסכת ברכות און אזוי ווייטער. אפילו דו פארשטייסט נישט דאס לערנען - זאלסטו זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה, דאס וועט אויסרייסן דיין אלטע געוואוינהייט, עס וועט דיר מאכן פאר א גרויסער צדיק. אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "שֶׁאֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון קדושה, "שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", ער טוט עבירות רחמנא לצלן, און ער איז שוין אראפגעפאלן אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם, וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד"; אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג "כך וכך" - וועט ער סוף כל סוף ארויסגיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס.


רבי נתן האט דערציילט (חיי מוהר"ן, סימן תקעג): "ווען דער רבי האט געזאגט דעם שיחה, האב איך געפרעגט דעם רבי'ן צי תורה קען העלפן אזא איינעם וואס איז אראפגעפאלן אין די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן? האט דער רבי געשריגן אויף מיר און געזאגט: 'דו ווייסט ווי גרויס דער כח פון תורה איז? תורה איז העכער פון אלעס'"; און אפילו אז א מענטש ליגט נעבעך אין די עקלדיגע עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, אויב ער וועט לערנען יעדן טאג 'כך וכך' וועט ער ווערן אן ערליכער איד.


אויך זאלסטו זיך מתבודד זיין; דערצייל דעם אייבערשטן דיין גאנצע פרשה, אלעס אלעס זאלסטו אים דערציילן, שעם זיך נישט. שמועס מיט'ן אייבערשטן אויף דיין שפראך, דערצייל אים אז דו האסט גארנישט געוויסט, מען האט דיר נישט געלערנט, און אזוי ביסטו נעבעך אנגעקומען צו די הארבסטע זאכן. און בעט דעם אייבערשטן ער זאל דיר פארגעבן און דיך מקרב זיין צו אים, אזוי זאלסטו טון טאג נאך טאג, וואך נאך וואך - וועסטו זען אז דער אייבערשטער וועט דיך מקרב זיין צו אים, און דו וועסט וואקסן א גרויסער צדיק.


די צוויי עצות וועלן דיר העלפן; דארפסט נאר האבן אביסל סבלנות, אויסווארטן מיט געדולד, מיט אסאך חיזוק. ווייל דער יצר הרע וועט זען ווי דו הויבסט אן אנטלויפן פון אים וועט ער דיר פרובירן נאכלויפן, ער וועט דיר נישט וועלן אזוי שנעל אויפגעבן. אבער שרעק זיך נישט, ווייל די הייליגע צדיקים, דער הייליגער רבי - איז שטערקער און גרעסער פון אלע קליפות, און מיט זיינע עצות און חיזוק וועסטו ווערן א גרויסער צדיק.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#72 - איך ציטער איך וועל דורכפאלן, ווי אזוי קען איך גיין שלאפן?
אומאן, התחזקות, קדושה, ראש השנה, צדיקים, שמחה, פחדים, מחשבות, נעגל וואסער, קריאת שמע, נערווען

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח פאר'ן מיר ברענגען קיין אומאן אויף ראש השנה, עס איז געווען ברוך ה' זייער א שיינע ראש השנה.


איך האב א פראבלעם וואס מוטשעט מיר שוין א שטיק צייט. אין זכות פון די שיעורים פונעם ראש ישיבה שליט"א בין איך ברוך ה' ארויס פון שמוץ, איך האב זיך אפגעלאזט פון שלעכטע זאכן, פון פגם הברית רחמנא ליצלן, אבער איך פאל נאכאלץ דורך צומאל ביינאכט מיט מקרה לילה רחמנא ליצלן.


איך בעט אסאך דעם אייבערשטן עס זאל נישט געשען, איך היט זיך די אויגן וויפיל איך קען, און איך פרוביר צו היטן מיינע מחשבות און געדאנקען, אבער נאכאלץ פאל איך אראפ.


דאס ערגסטע איז אבער געווען ביי מיר ווען איך בין אראפגעפאלן אום ראש השנה ביינאכט, איך בין געווארן זייער צעשוידערט און דערשראקן פון דעם, איך בין גלייך געלאפן אין מקוה און געלאפן צום ציון און געזאגט די צען קאפיטלעך פון תיקון הכללי, אבער זייט דעמאלט האט מיר אנגעכאפט א שרעק צו גיין שלאפן, יעדע נאכט ציטער איך אז איך וועל אפשר אראפפאלן, און דאס מאכט מיר ממש צעדרייט.


דער ראש ישיבה שליט"א זאגט אלץ אז די עצה פאר "אה סי די" איז אז מען זאל נישט אוועקשטופן די מחשבה, נאר מיטפארן מיט דעם, למשל אז מען טראכט אז די טיר איז געבליבן אפן זאל מען מיטפארן מיט דעם און טראכטן אז ס'איז טאקע אפן און ס'איז נישט קיין פראבלעם, אבער ביי מיין פראבלעם קען איך נישט מיטגיין מיט די מחשבה, איך וויל דאך נישט אראפפאלן אין דעם.


אפשר קען דער ראש ישיבה שליט"א מיר אויסגראדן מיין מח, און מיר געבן צו פארשטיין וואס איך האב צו טון.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת האזינו, ז' תשרי, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אשריך ואשרי חלקך אז דו האסט זוכה געווען צו זיין אין אומאן ביים הייליגן רבי'ן אויף ראש השנה, דער רבי האט בפירוש געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תה): "איך קען ראש השנה פאררעכטן אפילו די וואס א גאנץ יאר קען איך זיי נישט פאררעכטן"; און אז דו האסט זיך גע'טובל'ט און געזאגט די תיקון הכללי ביים ציון - האסטו פארראכטן וואס דו האסט פוגם געווען, דו דארפסט זיך גארנישט זארגן.


דאס וואס דו ביסט אזוי צעבראכן פון וואס עס האט פאסירט מיט דיר אין אומאן, דו ביסט אראפגעפאלן אין מקרה לילה; עס איז כדאי דו זאלסט זען די ווערטער וואס דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן קיז): "מַה שֶּׁמְּבַלְבֵּל אֶת הָאָדָם, כְּשֶׁנִּכְנָס לִקְדֻשָּׁה גְבוֹהָה", דאס וואס גייט אריבער אויפ'ן מענטש ווען ער קומט צו א העכערע דרגא, "כְּגוֹן כְּשֶׁמִּתְקָרֵב לְצַדִּיק הָאֱמֶת וְכַיּוֹצֵא", ווען ער קומט צום אמת'ן צדיק, "אֲזַי דַּיְקָא יִקְרֶה לוֹ מִקְרֶה בִּלְתִּי טָהוֹר, חַס וְשָׁלוֹם", דעמאלט פאסירט מיט אים אז ער פאלט אראפ אין מקרה לילה חס ושלום. "צָרִיךְ לָדַעַת", וויסן זאלסטו, "כְּשֶׁהָאָדָם נִכְנָס לִקְדֻשָּׁה", ווען דער מענטש קומט אריין שטערקער אין די קדושה, "מִתְגַּבֵּר עָלָיו הַיֵּצֶר הָרָע בְּיוֹתֵר", דעמאלט פארלייגט זיך דער יצר הרע אויף אים אסאך שטערקער, "כִּי כָל מַה שֶּׁנִּכְנָס בִּקְדֻשָּׁה יוֹתֵר", ווייל ווי מער מען ווערט הייליגער, "יֵשׁ לוֹ בְכָל פַּעַם יֵצֶר הָרָע חָדָשׁ גָּדוֹל מִבַּתְּחִלָּה", אלץ קומט דער יצר הרע שטערקער.


"וּבֶאֱמֶת הַבִּלְבּוּל הַזֶּה שְׁטוּת", נישטא וואס צו צעבראכן ווערן פון דעם, ווייל ממה נפשך, "אִם יִקְרֶה לוֹ מֵחֲמַת הִרְהוּר, מִי חַיָּב בָּזֶה", אויב האט דאס פאסירט פון טראכטן שלעכטע מחשבות - איז דאך נישטא וועם צו באשולדיגן, אז מען טראכט שלעכט פאלט מען אראפ, "וְאֵין לוֹ לְהִתְרַעֵם כְּלָל", קענסטו נישט האבן קיין טענות אויף קיינעם, "מֵאַחַר שֶׁהוּא בְּעַצְמוֹ גָּרַם לוֹ", ווייל דו האסט דאס אליינס גורם געווען. "וְאִם אֵינוֹ מֵחֲמַת הִרְהוּר, אֲזַי בְּוַדַּאי אֵינוֹ סִימָן רַע כְּלָל", האט דאס פאסירט אן טראכטן שלעכטס? איז דאס נישט קיין שלעכטע זאך, "כִּי אִם הָיָה עִנְיָן רַע, לֹא הָיוּ רַבּוֹתֵינוּ זִכְרוֹנָם לִבְרָכָה נוֹתְנִין אוֹתוֹ לְסִימָן יָפֶה לְחוֹלֶה", אויב וואלט דאס געווען א שלעכטע זאך - וואלטן די הייליגע חכמים נישט געגעבן דער זאך פאר א גוטע סימן פאר א חולה. אזוי ווי די הייליגע חכמים זאגן (ברכות נז:) קרי איז א סימן יפה פאר א חולה.


"וּבֶאֱמֶת", נאר וואס דען? "אַדְּרַבָּא, מֵחֲמַת שֶׁנִּתְקָרֵב לִקְדֻשָּׁה גָבוֹהַ מְאֹד, מֵחֲמַת זֶה נִזְדַּמֵּן לוֹ", דיקא ווייל מען איז אנגעקומען צו אזא הייליגע פלאץ, מען איז אריין אין די קדושה - האט דאס פאסירט. ווייל די הייליגע חכמים זאגן "כִּי (תענית ח.): 'כָל הַמַּצְדִּיק אֶת עַצְמוֹ מִלְּמַטָּה, מַצְדִּיקִין עָלָיו הַדִּין מִלְּמַעְלָה'", ווען מען הייליגט זיך פון אונטן, קומען די מקטריגים און זוכן ווי זיי קענען אראפווארפן דעם מענטש, "שֶׁנֶּאֱמַר", אזוי ווי עס שטייט (תהלים צ, יא): "וּכְיִרְאָתְךָ עֶבְרָתֶךָ", איז דאך נישטא אויף וואס צו זיין צעבראכן; פארקערט, ווייל דו ביסט אנגעקומען צום הייליגן רבי'ן - דעריבער קומט דער שטן און רייצט זיך מיט דיר און וויל דיך צעברעכן.


איך בעט דיר זייער, צעברעך זיך נישט און מאך נישט קיין נערווען וכו'. דו היט זיך פון קוקן עבירות און זיי ממשיך מיט דינען דעם אייבערשטן, אבער מאך זיך נישט קראנק, ווער נישט קיין נערווען קראנקער מענטש. נישט דאס איז רצון השם - מורא האבן צו גיין שלאפן, אויב מען וועט אראפפאלן. מען דארף מורא האבן פונעם אייבערשטן, מען דארף מורא האבן פון טון עבירות, אבער מורא האבן פון גיין שלאפן - דאס איז שוין א נערווען זאך, דאס אליינס קען אראפווארפן דעם מענטש.


דריי אויס דיין קאפ אויף טראכטן גוטס; אנשטאט טראכטן: 'אפשר גיי איך אראפפאלן?' טראכט: 'איך האב פיאות, איך האב א בארד, איך האב ציצית, איך טו אן תפילין'; דאס איז נישט זאכן פון 'אפשר', דאס איז 'זיכערע' זאכן! 'איך היט שבת, איך עס כשר'ס'. און ווען דער שטן שלעפט דיך אריין צוריק אין לאך 'אפשר גיי איך אראפפאלן?' זאלסטו זאגן: 'איך בין א איד! איך גלייב אינעם אייבערשטן, איך דאווען, איך לערן, איך בין גע'מל'עט, איך בין אנגעפילט מיט מצוות כרמון'.


ליין קריאת שמע און גרייט זיך אן נעגל וואסער, נעם אין בעט א ספר - אגדות חז"ל אדער מעשיות פון צדיקים; דאס וועט דיך היטן.


א גמר חתימה טובה.

#71 - אז איך זאג פאר א בחור צו זאגן משניות, בין איך אין שאול תחתית?
קדושה, חסידות ברסלב, הפצה, בחור, ישיבה, התנגדות, משניות, לצנות, וויכוחים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך לערן אין א ברסלב'ע ישיבה, און איך האב יעצט ברוך ה' זוכה געווען מקרב צו זיין נאך א בחור צו די עצות פון הייליגן רבי'ן, איך האב גערעדט צו אים איבער דעם סדר דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן, און ער האט אנהויבן זאגן משניות יעדן טאג, ער האט אנגעהויבן ממש צו לעבן.


ווען דער משגיח האט עס אבער באמערקט איז ער געווארן זייער בייז, ער האט אים צורופן און אנגעהויבן זאגן אז דאס הייסט נישט געלערנט, אלע משפיעי אנ"ש זאגן אז נישט דאס האט דער רבי געמיינט, און אזוי ווייטער פרובירט ער אויף אלע וועגן אפצורעדן דעם בחור.


ער איז אבער נאכנישט צופרידן מיט דעם, יעצט הייבט ער אן רעדן אויף מיר, ער זאגט אויף מיר, "ער איז א נעבעך, ער ליגט אין שאול תחתית, ער ליגט אין ביטערע עבירות, און עס איז אים שווער צו זיין אליין שלעפט ער מיט נאך בחורים מיט אים דורך דעם וואס ער רעדט זיי איין צו זאגן משניות, אין אויך דיר וויל ער מיטשלעפן, געב אכטונג פון אים, דו ביסט נאך אין אנהויב, ביסט נאכנישט אריינגעפאלן אזוי טיף אין תהום ווי ער, ראטעווע זיך יעצט פאר עס איז צו שפעט". די ווערטער האט דער משגיח אים געזאגט אויף מיר.


איך קען עס ממש נישט פארשטיין און עס טוט מיר זייער וויי. אז איך זאג משניות, בין איך אין שאול תחתית?! אז איך זאג פאר א צווייטן בחור צו זאגן משניות, שלעפ איך אים אריין אין תהום?! וואו איז געהערט געווארקן אזוינס? זעט אויס אז איך דארף גיין נאך מער הפצה.


איך וועל זיך פרייען צו באקומען אביסל חיזוק אויף הפצה.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת דברים, ז' אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


האב נישט מורא פון קיינעם, דו רעד צו וואס מער בחורים פון סדר דרך הלימוד; די זקנים אין ברסלב וואס רעדן קעגן דעם סדר דרך הלימוד פון רבי'ן - פון זיי זאלסטו זיך גאר ווייניג צוטון מאכן, אויף זיי זאגן חכמינו זכרונם לברכה (קנים ג, ו): "זִקְנֵי עַם הָאָרֶץ, כָּל זְמַן שֶׁמַּזְקִינִין, דַּעְתָּן מִטָּרֶפֶת עֲלֵיהֶן", ווי עלטער זיי ווערן - ווערן זיי מער נאריש, ווידער "זִקְנֵי תוֹרָה אֵינָן כֵן", די וואס לערנען, ווי עלטער זיי ווערן - "דַּעְתָּן מִתְיַשֶּׁבֶת עֲלֵיהֶן", ווערן זיי מער באזעסן.


טענה נישט מיט קיינעם און זיכער נישט מיט די וואס פאררופן זיך ברסלב'ער און זיי שפעטן פון רבינ'ס סדר דרך הלימוד (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו). מוהרא"ש זאגט, רבי לוי יצחק בענדער זכרונו לברכה האט געזאגט פאר א בחור וואס איז געקומען פרעגן וואס צו טון מיט די לצים וואס שפעטן אויפ'ן סדר דרך הלימוד, האט ער געזאגט פאר דעם בחור: "דו טענה נישט מיט קיינעם, ווען איינער קומט שפעטן, זאג אים 'איך ווייס גארנישט, איך ווייס נאר איין זאך, דער ברסלב'ער רבי האט מיר געזאגט איך זאל זאגן די ווערטער פון די תורה, מער פון דעם ווייס איך נישט, איך טענה נישט, איך פאלג, איך טו וואס מיין רבי - דער ברסלב'ער רבי - האט מיר געלערנט'".


קוק ווערטער פון רבי'ן (שיחות הר"ן, סימן עו): "טוֹב לִלְמֹד בִּמְהִירוּת וְלִבְלִי לְדַקְדֵּק הַרְבֵּה בְּלִמּוּדוֹ רַק לִלְמֹד בִּפְשִׁיטוּת בִּזְרִיזוּת, וְלִבְלִי לְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ הַרְבֵּה בִּשְׁעַת לִמּוּדוֹ מֵעִנְיָן לְעִנְיָן, רַק יִרְאֶה לְהָבִין הַדָּבָר בִּפְשִׁיטוּת בִּמְקוֹמוֹ", עס איז גוט מען זאל זיך צוגעוואוינען צו לערנען שנעל און נישט מדקדק זיין צופיל בשעת מען לערנט, נאר זען צו פארשטיין דעם פשטות הפשט, "וְאִם לִפְעָמִים אֵינוֹ יָכוֹל לְהָבִין דָּבָר אֶחָד, אַל יַעֲמֹד הַרְבֵּה שָׁם וְיַנִּיחַ אוֹתוֹ הָעִנְיָן וְיִלְמַד יוֹתֵר לְהַלָּן", און אויב מען פארשטייט נישט זאל מען נישט פארברענגען אסאך צייט אויף דעם ענין, ענדערש זאל מען גיין ווייטער, "וְעַל פִּי הָרֹב יֵדַע אַחַר כָּךְ מִמֵּילָא מַה שֶּׁלֹּא הָיָה מֵבִין בִּתְחִלָּה, כְּשֶׁיִּלְמַד כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת לְהַלָּן יוֹתֵר", און אז מען לערנט אסאך וועט מען שפעטער פארשטיין וואס מען האט פריער נישט אזוי גוט פארשטאנען.


נאכדעם ברענגט רבי נתן אז דער רבי האט געזאגט: "שֶׁאֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד רַק הָאֲמִירָה לְבַד, לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר", אפילו מען פארשטייט גארנישט זאל מען זאגן די ווערטער, "וּמִמֵּילָא יָבִין", און ביים סוף וועט מען פארשטיין. "וְלֹא יְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ בִּתְחִלַּת לִמּוּדוֹ שֶׁיִּרְצֶה לְהָבִין תֵּכֶף, וּמֵחֲמַת זֶה יִקְשֶׁה לוֹ הַרְבֵּה תֵּכֶף וְלֹא יָבִין כְּלָל, רַק יַכְנִיס מֹחוֹ בְּהַלִּמּוּד וְיֹאמַר כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת וּמִמֵּילָא יָבִין", מען זאל נישט ווערן צעבראכן ווען מען זעט אז מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט, וואס דאס אליינס - אז מען וויל גלייך פארשטיין - מאכט אז עס זאל זיין שווער צו פארשטיין דאס לערנען, מען זאל נאר זאגן די ווערטער כסדרן און מען וועט שוין פון זיך אליינס פארשטיין, "וְאִם לֹא יָבִין תֵּכֶף, יָבִין אַחַר כָּךְ, וְאִם יִשָּׁאֲרוּ אֵיזֶה דְּבָרִים, שֶׁאַף עַל פִּי כֵן לֹא יוּכַל לַעֲמֹד עַל כַּוָּנָתוֹ, מַה בְּכָךְ?" און אויב מען פארשטייט נישט דעם ערשטן מאל, וועט מען עס פארשטיין ביים צווייטן מאל, און אויב מען וועט נישט פארשטיין דעם צווייטן מאל איז אויך גארנישט, "כִּי מַעֲלַת רִבּוּי הַלִּמּוּד עוֹלָה עַל הַכֹּל, וּכְמוֹ שֶׁאָמְרוּ רַבּוֹתֵינוּ זִכְרוֹנָם לִבְרָכָה: 'לִגְּמוֹר, וַהֲדַר לִסְבֹּר, וְאַף עַל גַּב דְּלָא יָדַע מַה קָאָמַר' שֶׁנֶּאֱמַר 'גָּרְסָה נַפְשִׁי לְתַאֲבָה'", ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן, אז א מענטש זאל קודם אסאך זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה, אפילו ער פארשטייט נישט וואס ער לערנט, און דערנאך זאל ער לערנען צו פארשטיין, "כִּי עַל יְדֵי רִבּוּי הַלִּמּוּד, שֶׁיִּלְמַד בִּמְהִירוּת, וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה, עַל יְדֵי זֶה יִזְכֶּה לַעֲבֹר כַּמָּה פְּעָמִים אֵלּוּ הַסְּפָרִים שֶׁלּוֹמֵד, לְגָמְרָם, וְלַחֲזֹר לְהַתְחִיל, וּלְגָמְרָם פַּעַם אַחַר פַּעַם, וְעַל יְדֵי זֶה מִמֵּילָא יָבִין וכו'", ווייל אז מען געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעל, קען מען זוכה זיין צו לערנען זייער אסאך; מען איז זוכה איבערצוגיין יעדע זאך זייער אסאך מאל, ביז מען איז זוכה דאס צו פארשטיין.


רבי נתן זאגט דארט ווייטער: "וְדִבֵּר הַרְבֵּה מְאֹד בְּעִנְיָן זֶה, וְאִי אֶפְשָׁר לְבָאֵר דְּבָרִים אֵלּוּ בִּכְתָב הֵיטֵב, אֲבָל בֶּאֱמֶת הוּא דֶּרֶךְ עֵצָה טוֹבָה מְאֹד בְּעִנְיַן הַלִּמּוּד, כִּי עַל יְדֵי זֶה יְכוֹלִים לִזְכּוֹת לִלְמֹד הַרְבֵּה מְאֹד, לִגְמֹר כַּמָּה וְכַמָּה סְפָרִים, וְגַם יִזְכֶּה לְהָבִין הַדְּבָרִים יוֹתֵר, מֵאֲשֶׁר הָיָה לוֹמֵד בְּדִקְדּוּק גָּדוֹל, כִּי זֶה מְבַלְבֵּל מְאֹד מִן הַלִּמּוּד", דער רבי האט זייער אסאך גערעדט פונעם דרך הלימוד, אז מען זאל נישט זוכן צו פארשטיין גלייך ווען מען לערנט, נאר מען זאל לערנען אסאך אן פארשטיין, ביז מען וועט זוכה זיין צו פארשטיין; ווען מען לערנט אויף דעם סדר דרך הלימוד איז מען זוכה אנצוקומען אסאך מער ווי ווען מען לערנט שטייט און מען קלערט אריין אין יעדע ווארט, וואס דאס שטערט נאר דאס לערנען, "וְכַמָּה בְּנֵי אָדָם פָּסְקוּ מִלִּמּוּדָם לְגַמְרֵי עַל יְדֵי רִבּוּי הַדִּקְדּוּקִים שֶׁלָּהֶם, וּמְאוּמָה לֹא נִשְׁאַר בְּיָדָם", זייער אסאך מענטשן האבן אינגאנצן אויפגעהערט צו לערנען צוליב דעם וואס זיי האבן געלערנט און געקוועטשט וכו'.


"אֲבָל כְּשֶׁיַּרְגִּיל עַצְמוֹ לִלְמֹד בִּמְהִירוּת כַּנִּזְכָּר לְעֵיל, בְּלִי דִּקְדּוּקִים הַרְבֵּה, הַתּוֹרָה תִּתְקַיֵּם בְּיָדוֹ, וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה מְאֹד, גְּמָרָא וּפוֹסְקִים כֻּלָּם, וְתַנַ"ךְ וּמִדְרָשִׁים וְסִפְרֵי הַזוֹהַר וְקַבָּלָה, וּשְׁאָר סְפָרִים כֻּלָּם", אבער אז א מענטש געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעלערהייט - אזוי ווי אויבן דערמאנט, וועט ער זוכה זיין צו לערנען זייער אסאך, און ער וועט לערנען די גאנצע תורה - גמרא מיט אלע פוסקים, תנ"ך מיט אלע מדרשים, און זוהר הקדוש, "וּכְבָר מְבֹאָר שִׂיחָתוֹ שֶׁל רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה, שֶׁטּוֹב לָאָדָם שֶׁיַּעֲבֹר בְּחַיָּיו בְּכָל הַסְּפָרִים שֶׁל הַתּוֹרָה הַקְּדוֹשָׁה", אזוי ווי דער רבי האט געוואלט אז מיר זאלן דורך לערנען כל התורה כולה, עיין שם.


אזוי זאלסטו טון, טענה נישט מיט קיינעם; די אלע וואס טענה'ן - ביים סוף לאזן זיי אלעס אפ, זיי קילן זיך אפ. רבי נתן האט געזאגט: "די אלע וואס האבן זיך גע'טענה'ט - האבן זיך נישט דערהאלטן".


רעד צו נאך און נאך בחורים זיי זאלן לערנען אויפ'ן סדר דרך הלימוד פון רבי'ן, האב נישט מורא פון קיינעם. עס איז א רחמנות אויף בחורים, זיי גייען אראפ פון זין, זיי ווייסן נישט וואס צו טון; פון איין זייט ברענט אין זיי תאוות ניאוף, זיי פאלן נעבעך אין פגם הברית רחמנא לצלן, און פון די אנדערע זייט יאגט מען זיי אין ישיבה זיי זאלן לערנען; זיי האבן נישט קיין מח, זיי האבן נישט קיין כח, ווייל די עבירה פון פגם הברית רייסט אויס דעם מח, מען קען זיך מער נישט קאנצעטרירן, נאר דער דרך הלימוד וועט זיי העלפן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#70 - זאל איך לאזן מיין בחור גיין אליין אין מקוה?
צניעות, חינוך הילדים, קדושה, תפילה והתבודדות, בחור, מקוה, סיפורי מעשיות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


א גרויסן יישר כח פאר אלעס, איך האב זייער הנאה געהאט פון די בריוו איבער נעמען קינדער אין מקוה, ווי ווייט מען דארף אכטונג געבן אז עס זאל בקדושה וטהרה, עס זאל נישט קומען צו קיין פראבלעמען.


ביים סוף פונעם בריוו שרייבט דער ראש ישיבה, "אפילו בחורים טארן נישט זיין אליין אין מקוה, עס דארף זיין א מקוה איד וואס קוקט זיך אום עס זאל נישט פאסירן קיין שלעכטס", האב איך געוואלט פרעגן אזוי ווי מיין זון ווערט אי"ה בר מצוה אין א חודש ארום, וועל איך זייער פרייען אויב דער ראש ישיבה וועט מיר ערקלערן ווי אזוי מען פירט דאס אויס אויף למעשה, זאל איך גיין מיט אים אינאיינעם אין מקוה יעדן אינדערפרי אכטונג צו געבן אויף אים? און וואס טוט מען אויב מיר שטייען נישט אויף אין די זעלבע צייט? זאל איך אים אנזאגן נישט צו גיין אליין אין מקוה ביז א געוויסע עלטער? זאל ער גיין נאר אין געוויסע שעות?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת קרח, כ"ח סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בדרך כלל זענען יונגע בחורים אזוי ווי קינדער; אז מען האט בר מצוה, מען טוט זיך אן א הוט און רעקל - מיינט נאכנישט אז מען איז שוין דערוואקסן און מען איז גענוג פארשטענדליך זיך צו היטן פון שלעכטס. א בר מצוה בחור קען אויך נישט גיין אליינס אין מקוה, א בר מצוה בחור איז א קינד.


נאר אז מען גרייט אן די קינדער, מען לערנט זיי אויס זיך אכטונג געבן פון שלעכטס - דעמאלט קענען זיי גיין אליינס אין מקוה, אבער נאר אז מען גרייט זיי אן; זיי ווייסן פון וואס זיך צו היטן.


העיקר דאווען צום אייבערשטן אז דיינע קינדער זאלן זיין ערליך און הייליג; תפילה איז די שליסל פאר גוטע קינדער, תפילה איז דער סוד פון גוטע קינדער. מוהרא"ש דערציילט, מען האט געפרעגט דעם הייליגן חתם סופר זכותו יגן עלינו ווי אזוי ער האט זוכה געווען צו אזעלכע הייליגע קינדער, האט דער הייליגער חתם סופר געענטפערט: "יעדע נאכט בשעת איך האב געזאגט תיקון חצות האב איך אנגעפילט א כוס מיט טרערן, איך האב געבעטן פאר הייליגע קינדער"; מיט תפילה איז מען זוכה צו ערליכע דורות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#69 - נאך פאלן פאר אזויפיל יארן, קען איך זיך נאך צוריק כאפן?
קדושה, תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, אמונה, ספרי ברסלב, שמחה, תשובה, עבירות, עצבות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין ברוך ה' זוכה צו הערן אביסל שיעורים און חיזוק פון אייך, עס געבט מיר חשק און ווילן צו זיין אן ערליכער איד, די שיעורים ציען מיר צו תורה און עבודה, יראת שמים און חסידות, עס רעדט צו מיין הארץ און איז מעורר מיין נשמה.


איך וויל זיך אביסל אויסרעדן וואס ליגט מיר אויפ'ן הארץ, אזוי ווי איך מוטשע זיך שוין אזויפיל יארן מיט שווערע איבערלעבענישן, און איך קען זיך נישט בארואיגן, אפשר וועט דער ראש ישיבה מיר קענען עפעס העלפן.


היינט צו טאגס בין איך ברוך ה' א אינגערמאן, מיט א ווייב און עטליכע קינדער, און איך פרוביר צו לערנען און דאווענען און דינען דעם אייבערשטן; איך מוז אבער צוריק מישן דעם בלעטל עטליכע יאר צו פארשטיין אין וועלכע גרוב איך בין אריינגעפאלן דורכאויס די יארן.


זייענדיג א קינד אין כתה ז' האט א אינגל פון מיין קלאס אנגעהויבן טשעפען מיט מיר, ער האט געטון מיט מיר עבירות רחמנא ליצלן, און דאס האט ווייטער אנגעהאלטן אריין אין כתה ח', און אזוי איז עס געגאנגען ווייטער, ער איז מיטגעקומען מיט מיר אין ישיבה קטנה, אבער דארט האט זיך עס נאך מער פארברייטערט צו א גאנצע נעץ פון בעלי עבירה רחמנא ליצלן, פילע וואס זענען געטשעפעט געווארן און דערנאך אנגעהויבן טשעפען אנדערע, עס איז געווען אסאך עבירות דארט ה' ישמרנו.


אין ישיבה גדולה האב איך זיך ערשט געכאפט ווי טיף אין דער ערד איך בין, איך האב זיך אנגעהויבן נעמען אין די הענט אריין ברוך ה', און פרובירט מיט אלע כוחות זיך צוריק צו האלטן פון די אלע עבירות און נארישקייטן, עס איז מיר געלונגען נאר פאר א ממש א קורצע צייט, אבער דעמאלט בין איך געכאפט געווארן דורך א געוויסע ארגאניזאציע וואס האט מיר געשיקט צו א פסיכיאטאר, וואס ער האט מיר ארויפגעלייגט אויף מעדעצין פאר א שטיק צייט.


איך האב ברוך ה' חתונה געהאט, זוכה געווען צו גאר א וואוילע ערליכע פרוי מיט גוטע מידות, איך האב געמיינט אז דא וועט זיך ענדיגן מיינע פראבלעמען, עס האט זיך מיר געדאכט אז נאך די חתונה בין איך שוין פטור געווארן פון מיינע נסיונות, דער יצר הרע איז אבער נישט געגאנגען שלאפן, איך האלט שוין א שיינע פאר יאר נאך די חתונה, און איך פאל נאך ווייטער כסדר דורך אין פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה, רחמנא ליצלן, אויף א שרעקליכן פארנעם.


נאך די חתונה האב איך טאקע פרובירט צו גיין פאר הילף אויף עטליכע פלעצער, עס האט מיר אבער נישט געהאלפן. איך בין ווידער געגאנגען צום דאקטער, וואס האט געזאגט אז אין מיין מצב וועט נאר העלפן מעדעצין, און איך האב טאקע גענומען מעדעצין פאר א שטיק צייט און עס האט געהאלפן אביסל, שפעטער האב איך ווידער אנגעהויבן נעמען מעדעצין, אבער ס'האט אויך נאר געהאלפן פאר ווי לאנג איך האב עס גענומען.


יעצט שטיי איך אין זייער א שווערע פלאץ ברוחניות, איך פאל דורך כמעט יעדן טאג, און מיין הארץ וויינט דערויף. איך פרוביר צו טון גוטע זאכן, לערנען א שיעור יעדן טאג, דאווענען שחרית מנחה מעריב, וואס איז געווענליך מיט א קאלטקייט אן קיין געפיל, איך גיי אין מקוה יעדן טאג, און איך פרוביר זיך צוריק צו האלטן פון שלעכטע כלים וואס מ'קען זען אויף זיי שלעכטע זאכן. עס מאכט זיך אבער צומאל אז איך טרעף זיך יא ביי א קאמפיוטער אדער אנדערע כלים אויף וואס איך זע שלעכטע זאכן, און אזוי שלעפ איך זיך מיט מיינע נסיונות און דורכפעלער איינמאל און נאכאמאל, איך קען נישט טרעפן קיין היילונג פאר מיין זעל וואס וויינט אין מיר מיט ביטערע טרערן אויף מיין וואקלדיגע רוחניות'דיגער מצב; אויסער די אנדערע פראבלעמען אין געזונט, שלום בית, און נאך, וואס איך שפיר אז זיי זענען א תוצאה פון דעם.


איך בעט דעם  ראש ישיבה שליט"א ברחמים ותחנונים ער זאל רחמנות האבן אויף מיר און מיר ווייזן א וועג ארויס פון דעם פארפלאנטערן געמויזעכטס אין וואס איך געפין זיך. ווי אזוי שטארקט מען זיך איבער'ן שווערן יצר הרע? ווי אזוי ווערט מען אן אמת'ער ערליכער איד? קען איך נאך האבן א פרייליכע, רואיגע, ערליכע לעבן?


דער אייבערשטער זאל געבן פאר'ן ראש ישיבה שליט"א אסאך כח ווייטער אנצוגיין מיט די הייליגע ארבעט פון מחזק זיין אידישע קינדער און זיי צוריק ברענגען צום אייבערשטן.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת שלח, כ"א סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז זייער ביטער ווען מען איז פוגם בברית, אלעס ווערט חרוב, מען ווערט א פארוואגלטער מענטש. מען ווערט א נערוועזער, א בייזער און א שלעכטער. מען פארלירט די מח, מען פארלירט די געזונט; אלעס גייט צוגרינד פון פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן.


די עבירה איז אזוי שלעכט, אז די ספרים הקדושים זאגן, ווער עס פאלט אריין אין די עבירה - קען זיך פון דעם נישט ארויסזען, מען בלייבט פארקראכן, מען איז נישט זוכה צו תשובה. דער זוהר הקדוש זאגט (עיין זוהר הקדוש פרשת וישב, דף קפח ע"א; לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן ה) אויף די חטא איז געזאגט געווארן (משלי ב, יט): "כָּל בָּאֶיהָ", אלע וואס ווערן נכשל אין די עבירה, "לֹא יְשׁוּבוּן", קענען זיך מער נישט אומקערן, "וְלֹא יַשִּׂיגוּ", און זיי קענען נישט דערגרייכן, "אָרְחוֹת חַיִּים", די וועג צו לעבן; זיי קענען נישט תשובה טון.


עס איז נישטא א הארבערע עבירה ווי פוגם זיין בברית. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (נדה יג:): "כָּל הַמוֹצִיא שִׁכְבַת זֶרַע לְבַטָּלָה, חַיָיב מִיתָה", דער וואס זינדיגט אין פגם הברית, ער איז מוציא זרע לבטלה רחמנא לצלן - איז חייב מיתה. נאך זאגן חז"ל (שם): "כְּאִילוּ שׁוֹפֵךְ דָמִים", ווער עס זינדיגט אין פגם הברית, ער איז מוציא זרע לבטלה, איז אזוי ווי איינער איז עובר אויף רציחה און שפיכות דמים. אזוי אויך: "כְּאִילוּ עוֹבֵד עֲבוֹדַת כּוֹכָבִים", עס איז אזוי ווי ער דינט עבודה זרה רחמנא לצלן.


דער אייבערשטער האט רחמנות געהאט אויף אונזער דור און אונז געשיקט דעם הייליגן רבי'ן, דער נחל נובע מקור חכמה, וואס זאגט אונז (שיחות הר"ן, סימן עא): "שֶׁבְּזֶה הַמַּאֲמָר זוֹהַר אֵין שׁוּם אָדָם מֵבִין הַפְּשָׁט", אין דעם שטיקל זוהר פארשטייט נישט קיינער פשט, "רַק הוּא לְבַד", נאר דער רבי אליינס, דער רבי זאגט עס העלפט יא תשובה, "וְהַכְּלָל, שֶׁבֶּאֱמֶת מוֹעִיל תְּשׁוּבָה בְּוַדַּאי עַל חֵטְא זֶה", עס העלפט יא תשובה אפילו אויף די עבירה פון פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, "אֲפִילּוּ אִם הִרְבָּה לִפְשֹׁעַ, חַס וְשָׁלוֹם", אפילו אויב מען האט אסאך געזינדיגט אין די חטא פון פגם הברית חס ושלום - קען מען אויך תשובה טון; דער עיקר תשובה איז זיך פארנעמען דאס מער נישט צו טון.


אז דו ווילסט פאררעכטן וואס דו האסט פוגם געווען - זאלסטו זיך מתבודד זיין; דערצייל דעם אייבערשטן אלעס וואס דו האסט געטון ביז אהער און אלעס וואס דו טוסט נאכאלץ. דערצייל אים, שמועס מיט אים כידבר איש אל רעהו, אזוי ווי מען רעדט זיך אויס און מען שמועסט זיך אויס - מיט א גוטע פריינט. דאס זאלסטו טון אויף דיין שפראך וואס דו ביסט געוואוינט צו רעדן, דיין מאמע לשון; אזוי וועסטו זיך קענען בעסער ארויסברענגען. אזוי זאלסטו טון יעדן טאג מיט עקשנות, ביז דער אייבערשטער וועט דיר העלפן.


ווער עס פאלט נעבעך אריין אין די עבירה - העלפט אים גארנישט; טערעפי העלפט נישט, גארנישט העלפט, נאר דער רבי קען העלפן; מיט די עצות פון רבי'ן קען מען ארויסגיין פון דעם, מען קען צוריק ווערן א געזונטער מענטש, און אויך קען מען ווערן א גרויסער צדיק.


דעריבער זאלסטו אזוי טון, רעד זיך אויס צום אייבערשטן, דערצייל אים אלעס וואס דו האסט געטון - במחשבה, דיבור ומעשה; זיי זיך מתוודה צום באשעפער, זאג אים אלעס ווי און ווען עס האט זיך אנגעהויבן.


דו האסט דאך א טענה; עס האט זיך אנגעהויבן אלס קינד, קיינער האט צו דיר נישט גערעדט, מען האט דיר נישט געלערנט וואס מען טאר נישט טון, און אזוי ביסטו אראפגעפאלן טיפער און טיפער אינעם טיפסטן אפגרונד רחמנא לצלן.


לפי מוהרא"ש ביסטו בכלל נישט קיין מזיד. מוהרא"ש זאגט, עס איז נישטא אזא זאך א איד זאל זינדיגן במזיד. ווייל דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן פט) אויף דעם וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ד, ב): "עֲבֵירָה גוֹרֶרֶת עֲבֵירָה", איין עבירה שלעפט די צווייטע עבירה. "כְּשֶׁאָדָם עוֹבֵר עֲבֵירָה חַס וְשָׁלוֹם", ווען א מענטש זינדיגט חס ושלום, "אֲזַי הָעֲבֵרָה גּוֹרֶרֶת אוֹתוֹ לַעֲבֹר עֲבֵירוֹת אֲחֵרוֹת וְכוּ'", שלעפט אים די עבירה צו זינדיגן אין נאך אן עבירה וכו'; קומט אויס אז אויב מען האט איינמאל געזינדיגט בשוגג, ווער רעדט נאך אז מען האט בכלל נישט געוויסט וואס מען טאר נישט טון, אזוי ווי דו שרייבסט באריכות דיין עבר וכו' וכו' - שלעפט דאס צו נאך עבירות, דער אייבערשטער זאל אונז אפהיטן דערפון; קענסטו דאס טענה'ען צום באשעפער, אים בעטן ער זאל רחמנות האבן אויף דיר און דיר העלפן תשובה טון, און אננעמען דיין תשובה.


ביים אנהויב וועט דיר דאס בכלל נישט זיין קיין גרינגע זאך, ווייל ווען מען זינדיגט, בפרט ווען מען זינדיגט אין די עבירה פון פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן - רייסט מען זיך אפ פון די אמונה, עס קומט אריין מחשבות פון אפיקורסות, מען שפירט נישט אלוקית, מען שפירט נישט אייבערשטער; דורכדעם ווערט שווער דאס רעדן צום אייבערשטן, ווייל מען מיינט אז קיינער הערט נישט אויס, אבער אז דו וועסט זיך עקשנ'ען, דו וועסט נישט אפלאזן, דו וועסט וויינען צו אים און שרייען צו אים: "ה' הושיעה, העלף מיך אייבערשטער!" און אפילו דו האסט נישט קיין געפילן, דו שפירסט נישט ווי א רחמנות, עס קומט דיר נישט צו וויינען - זאלסטו רעדן טריקענע תפילות אן קיין ענדע, וועסטו זען ווי דו וועסט פטור ווערן פונעם יצר הרע, דו וועסט ווערן אן ערליכער איד.


מאך זיך שיעורים אין רבינ'ס ספרים - וועסטו זען נאך אסאך עצות, דו וועסט האבן אסאך חיזוק נישט צו פאלן.


איך האב דיר נאר געשריבן אויפ'ן שפיץ גאפל די א' ב' ווי אזוי מען קען געהאלפן ווערן.


נאך איין וויכטיגע זאך; דו קענסט נישט ארומגיין א גאנצן טאג צעבראכן און דערקלאפט, ווייל צעבראכנקייט ווארפט אראפ דעם מענטש אין פגם הברית, ווידער שמחה היט דעם מענטש. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קסט) ווען א מענטש איז פרייליך - היט אים דער אייבערשטער אליינס אפ פון פגם הברית; זאלסטו זיך זייער היטן פון מרירות און דערביטערטקייט, נאר פרייליך; א גאנצן טאג זאלסטו זיין פרייליך.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#68 - קענט איר מיר געבן א תיקון אויף פגם הברית?
אומאן, קדושה, תפילה והתבודדות, תשובה, הפצה, תיקון הכללי, רצונות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


אפשר קען דער ראש ישיבה שליט"א מיר געבן א תיקון אויף פגם הברית, אויף די עבירות אין וואס איך בין ליידער דורכגעפאלן?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת בהעלותך, י"ג סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה איז זייער א הארבע עבירה, עד כדי כך אז חכמינו זכרונם לברכה זאגן (נדה יג:): "כָּל הַמוֹצִיא שִׁכְבַת זֶרַע לְבַטָּלָה חַיָיב מִיתָה", דער וואס זינדיגט אין פגם הברית, ער איז מוציא זרע לבטלה רחמנא לצלן - איז חייב מיתה. נאך זאגן חז"ל (שם): "כְּאִילוּ שׁוֹפֵךְ דָמִים", ווער עס זינדיגט אין פגם הברית, ער איז מוציא זרע לבטלה, איז אזוי ווי איינער איז עובר אויף רציחה און שפיכות דמים. אזוי אויך: "כְּאִילוּ עוֹבֵד עֲבוֹדַת כּוֹכָבִים", עס איז אזוי ווי ער דינט עבודה זרה רחמנא לצלן.


אפגערעדט אז מען פארלירט אלעס אין לעבן (שלחן ערוך אורח חיים סימן רמ, סעיף יד): "זִקְנָה קוֹפֶצֶת עָלָיו, וְכֹחוֹ תָּשַׁשׁ" – מען ווערט אפגעשוואכט און פארעלטערט, מען פארלירט די כוחות, אזוי אויך "עֵינָיו כֵּהוֹת, וְרֵיחַ רַע נוֹדֵף מִפִּיו", די אויגן ווערן אפגעשוואכט, עס הויבט אן גיין א שלעכטע גערוך פון מויל, "וְשַׂעַר רֹאשׁוֹ וְגַבּוֹת עֵינָיו וְרִיסֵי עֵינָיו נוֹשְׁרִים וְכוּ'", די האר פונעם קאפ פאלט ארויס, "וְהַרְבֵּה כְּאֵבִים חוּץ מֵאֵלּוּ בָּאִים עָלָיו", און עס ברענגט אסאך ווייטאג אויפ'ן מענטש; זעט מען פון דעם וואס די עבירה ברענגט אויפ'ן מענטש בגשמיות, ווער רעדט נאך ברוחניות; מען פארמאכט אלע טירן, אלע ליכטיגקייטן פון דעם מענטש.


אז דו ווילסט פאררעכטן דעם פגם; די ערשטע זאך זאלסטו פארן קיין אומאן צום הייליגן רבינ'ס ציון. דער רבי האט צוגעזאגט (חיי מוהר"ן, סימן רכה) אז ווער עס וועט קומען צו זיין ציון זאגן דעם תיקון הכללי, די צען קאפיטלעך תהילים [קאפיטל - טז, לב, מא, מב, נט, עז, צ, קה, קלז, קנ] און געבן א פרוטה לצדקה פאר זיין זכות, אפילו ער האט געטון די הארבסטע עבירות: "וועל איך מיך לייגן אויף די לענג און אויף די ברייט אים א טובה צו טון, ביי די פאות וועל איך אים ארויסציען פון שאול תחתית".


צווייטנס, זאלסטו עוסק זיין אין הפצה. דער רבי זאגט (ספר המדות אות ניאוף, סימן מא): "תיקון להוצאת זרע לבטלה, שישתדל להחזיר בני אדם בתשובה", א תיקון פאר פגם הברית, מען זאל צוריקברענגען מענטשן צום אייבערשטן.


ועל כולם זאלסטו זיך צוגעוואוינען מיט די הייליגע עבודה פון התבודדות ותפילה; דער רבי האט אונז געגעבן א מתנה, א וועג ווי אזוי צו דינען דעם אייבערשטן - התבודדות ותפילה. מען זאל זיך קובע זיין צו גיין אין א שטילע פלאץ, א פלאץ וואו קיינער איז נישט דארט, און זיך דארט אויסרעדן דאס הארץ מיט'ן אייבערשטן. אים דערציילן אלעס וואס גייט אריבער, אלעס וואס מען האט פוגם געווען, אלעס וואס מען טוט. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן כה) די עבודה איז גאר א הויכע עבודה, דאס ברענגט א מענטש צו די גרעסטע מדריגות.


דעריבער זאלסטו אזוי טון, גיי אין א שטילע ליידיגע פלאץ און גיס זיך אויס דיין הארץ צום אייבערשטן. דערצייל אים ווי שטארק דו ווילסט זיין גוט און ווי דער יצר הרע ווארפט דיר אראפ נאכאמאל און נאכאמאל, דערצייל דעם אייבערשטן ווי דו פאלסט און דו ביסט פוגם בברית, און בעט אים ער זאל רחמנות האבן אויף דיר און דיך מקרב זיין צו אים.


מען קען זיך נישט פארשטעלן וואס פאסירט ווען א מענטש וויינט צום אייבערשטן און זאגט: "איך וויל זיין גוט", "איך וויל זיין ערליך", "איך וויל זיין א צדיק"; ער וויינט צום אייבערשטן: "איך וויל נישט פוגם זיין, וואס זאל איך טון, דער יצר הרע איז זיך אלץ מתגבר אויף מיר און ווארפט מיר אראפ אין שמוץ"; עס ווערט א רעש אויבן אין הימל, דער אייבערשטער פארטרייבט אלע מקטריגים, מען מעקט אויס די עבירות, מען האט רחמנות אויף די נשמה און מען נעמט אן איר תשובה.


וואויל איז דעם מענטש וואס פירט זיך מיט די הייליגע עבודה, וועט ער אלעס פאררעכטן.

#67 - וואס טו איך מיט מיין קליין קינד וואס פירט זיך נישט איידל
צניעות, חינוך הילדים, קדושה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך מוז זיך קודם באדאנקען פאר דעם יום טוב שבועות וואס איך האב געהאט דאס יאר, עס איז די ערשטע מאל ביי מיר וואס איך האב געהאט אמת'דיג א געפיל מקבל צו זיין די תורה פון פריש, איך האב קיינמאל נישט געטראכט אז איך האב עפעס שייכות מיט די הייליגע תורה, אז איך קען אויך לערנען, איך האב געוואוסט גלייך ביים מאכן די גוטע קבלה, אז איך נַאר זיך אליין, איך וועל עס קיינמאל נישט קענען מקיים זיין, אבער דאס יאר, זייענדיג שוין מקורב צום הייליגן רבי'ן, איז עס געווען אן אמת'ער דערהויבענער שבועות, איך האב שוין זוכה געווען אזויפיל צו לערנען דורכ'ן סדר דרך הלימוד פון רבי'ן, און איך האב זיך אויפגעפרישט יעצט צו לערנען נאך מער מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף.


יעצט צו מיין שאלה, מיין זון איז פינף יאר אלט, ער איז ברוך ה' זייער וואויל, מיר האבן אסאך נחת פון אים, מיר זענען אים מחנך מיט עצות פון הייליגן רבי'ן, אבער מיר האבן איין שטארקע פראבלעם מיט אים.


בערך א יאר צוריק האט מיין ווייב געזען ווי ער רירט זיך אן ווי מען טאר נישט, זי האט אים אנגעהויבן מסביר זיין אז מ'טאר דאס נישט טון, און שפעטער אויך געשריגן אויף אים, און אזוי האט זיך עס איבערגע'חזר'ט אסאך מאל. מיר האבן פרובירט מברר זיין וואס טוט זיך אין זיין חדר, און מיר האבן געהערט אז א צווייטע אינגל האט גערעדט צו אים וועגן דעם, מיר האבן גערעדט מיט'ן מלמד, און למעשה איז די זאך דורכגעגאנגען און מען האט פארגעסן דערפון. אבער יעצט האט מיר מיין ווייב געזאגט איין טאג איך זאל זען פארוואס ער פארזוימט זיך אזוי לאנג אינעם פריוואטן צימער, און ווען איך בין אריין האב איך געזען אז ער טוט עס שוין ווייטער. איך האב זיך איינגעהאלטן און גארנישט געטון, ווייל איך האב נישט געוואלט טון זאכן פון כעס, אבער איך בין זייער דערשראקן און פארלוירן, ווי אזוי האנדל איך דעם מצב?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת נשא, י' סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מען דארף אויסלערנען קינדער זיי זאלן זיין געווארנט נישט אנצורירן דעם אות ברית קודש; ווי יונגער מען רעדט צו זיי, מען געוואוינט זיי צו צו זיין הייליג - וועלן זיי אויסוואקסן גרויסע צדיקים.


מען רעדט צו זיי איין מאל און נאכאמאל, און אמאל געבט מען א קליין פעטשל. שלמה המלך זאגט (משלי כב, טו): "אִוֶּלֶת, קְשׁוּרָה בְלֶב נָעַר", א קינד איז צוגעבינדן מיט נארישע זאכן, א קינד ווערט געבוירן מיט נארישקייטן, "שֵׁבֶט מוּסָר, יַרְחִיקֶנָּה מִמֶּנּוּ", די שטעקן מיט וואס מען שלאגט אים - וועט עס דערווייטערן פון אים; מען דארף אויסלערנען די קינדער פון יונגווייז אן צו זיין ערליך, הייליג און אפגעהיטן.


פארגעס נישט, קינדער דארף מען אסאך זאגן ביז זיי פאלגן, מען טאר נישט זיין פויל, מען קען נישט ערווארטן זיי זאלן פאלגן מיט איין מאל הייסן, מען דארף זאגן נאכאמאל און נאכאמאל, יעדע מאל מיט אן אנדערע וועג.


אויך דארף מען אסאך אויסלויבן א קינד; קינדער האבן נאכנישט קיין שטארקע דעת, זיי דארפן אסאך כבוד. דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רב): "כָּל מִי שֶׁשִּׂכְלוֹ קָטָן בְּיוֹתֵר, צָרִיךְ לַחֲלֹק לוֹ כָּבוֹד בְּיוֹתֵר", ווי ווייניגער שכל מען האט - דארף מען מער כבוד, "כִּי כָּל מַה שֶּׁשִּׂכְלוֹ יוֹתֵר קָטָן, הוּא יוֹתֵר חָפֵץ בְּכָבוֹד", ווייל די וואס האבן ווייניג שכל - דארפן מער כבוד; דאס איז געזאגט געווארן פאר קינדער וואס זיי דארפן אסאך כבוד, דארף מען זיי אלץ לויבן און אויסרומען, און אויך זאגן ווי אזוי צו זיין הייליג.


האב נישט מורא צו זאגן אפן פאר דיינע קינדער: "דא טאר מען נישט אנרירן, דער אייבערשטער לאזט נישט"; זאג נישט מער און נישט ווייניגער, די ווערטער זאלסטו זאגן נאכאמאל און נאכאמאל: "מען טאר נישט אנרירן דא, דער אייבערשטער לאזט נישט".


וואויל זענען די עלטערן וואס לערנען אויס די קינדער צו זיין ערליך, וועלן זיי זוכה זיין צו זען נחת.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#66 - ווי אזוי זעט מען זיך ארויס פון די צוגעבינדענקייט צו שמוציגע זאכן?
קדושה, תפילות אויף אידיש, לימוד התורה, תפילה והתבודדות, תשובה, מעביר סדרה, התנגדות, סדר דרך הלימוד, מקוה, משניות, תיקון הכללי, גמרא, לצנות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך מוטשע זיך געפערליך אין קדושה, איך בין ממש צוגעבינדען צו קוקן שמוציגע זאכן, און איך פאל ליידער דורך אין פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה, רחמנא ליצלן, כמעט יעדן איינציגסטן טאג, און דאס טוט מיר זייער וויי.


גראדע האב איך איינמאל געהאט אז איך האב זיך געהאלטן ריין און ערליך פאר אביסל מער פון צוויי חדשים אין א צו, אבער נאכדעם בין איך דורכגעפאלן, און דא האט זיך עס געענדיגט. איך גיי אין מקוה צוויי מאל א וואך, אבער עס העלפט מיר נישט, איך מוטשע זיך נאך ווייטער.


איך גלייב אז דאס איז גורם אסאך פון מיינע פראבלעמען, איך מוטשע זיך מיט שידוכים, כ'האב נישט קיין ישוב הדעת, און עס לאזט מיר נישט לערנען און דאווענען נארמאל, און איך טרעף זיך נישט דאס פלאץ.


אפשר קען דער ראש ישיבה שליט"א מיר העלפן און ווייזן דעם וועג ארויס פון מיין פלאנטער, ווי אזוי קען איך צוריק ווערן א נארמאלער און ערליכער איד, אנהויבן צוריק דאווענען מיט מנין, די שידוכים זאלן גיין גרינגער, און אזוי ווייטער ארויסקריכן פון אלע מיינע פראבלעמען אין לעבן?


איך וועל זייער דאנקבאר זיין אויב דער ראש ישיבה קען מיר ענטפערן ווי שנעלער.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת אמור, י"א אייר, כ"ו לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


געב נישט אויף, עס איז דא א וועג ארויס אויך פאר דיר.


ערשטנס איז מקוה; טובל זיך אין מקוה יעדן טאג, בפרט ווען דו ביסט אראפגעפאלן אין פגם הברית זאלסטו זייער מקפיד זיין אין טבילת מקוה, דער הייליגער רבי זאגט: "די ערשטע תיקון איז מקוה".


צווייטנס איז תיקון הכללי; זאג די תיקון הכללי, די צען קאפיטלעך תהילים יעדן טאג - קאפיטל טז, לב, מא, מב, נט, עז, צ, קה, קלז, קנ; דער הייליגער רבי האט אונז געגעבן דעם תיקון, דער רבי האט געזאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן צב) ווער עס זאגט די צען קאפיטלעך תהילים דארף גארנישט זארגן, נאך האט דער רבי געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קמא): "אסאך צדיקים האבן געוואלט דערגיין דעם תיקון, אבער זיי האבן עס נישט געקענט משיג זיין; א טייל זענען אוועק פון די וועלט פאר זיי האבן בכלל געקענט דערגיין דעם תיקון, און א טייל צדיקים האבן יא אנגעהויבן משיג צו זיין דעם תיקון, זיי זענען אבער אינמיטן נפטר געווארן, מיר האט דער אייבערשטער געהאלפן איך האב געקענט דערגיין דעם תיקון".


דריטנס איז לימוד התורה; מאך זיך שיעורים קבועים, לערן יעדן טאג חומש - שנים מקרא ואחד תרגום פון פרשת השבוע, זונטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי און אזוי ווייטער ביז סוף וואך.


אויך זאלסטו זיך מאכן א קביעות אין לימוד משניות; משניות רייניגט דעם מענטש, משניות איז משנה דעם מענטש, "מִשְׁנָה" איז די אותיות "מְשַׁנֶה" - ווי מער מען זאגט משניות איז מען זיך אינגאנצן מְשַׁנֶה און מען ווערט ריין.


משניות שלעפט ארויס דעם מענטש פון די טיפסטע בלאטע; די ראשי תיבות פון: הֶ'עֱלִיתָ מִ'ן שְׁ'אוֹל נַ'פְשִׁי - איז מִשְׁנָה, אז מען זאגט משניות נעמט עס ארויס דעם מענטש פון די טיפסטע שמוציגסטע פלעצער וואו דער מענטש איז רחמנא לצלן אריינגעפאלן.


מה טוב ומה נעים, אויב דו קענסט זאגן אכצן פרקים משניות בכל יום - איז דאס א מורא'דיגע זאך, און אז דו האסט נישט קיין צייט צו זאגן ח"י פרקים - זאג וויפיל דו קענסט.


אויך זאלסטו זיך מאכן א שיעור אין גמרא; לכל הפחות זאלסטו לערנען א בלאט גמרא. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן ריד): "'תַּלְמוּד' בְּגִימַטְרִיָּא אוֹתִיּוֹת שֶׁל הַקְלִיפָּה הֲמַחְטַאת אֶת הָאָדָם בִּפְגָם הַבְּרִית שֶׁנִּקְרֵאת לִילִית'", און אז מען לערנט גמרא פארברענט מען די קליפה וואס מאכט דעם מענטש זינדיגן אין פגם הברית.


ווען דו וועסט פרובירן לערנען וועסטו זיך טרעפן אין א פראבלעם, דו וועסט נישט פארשטיין דאס לערנען; דאס פאסירט ווען מען איז פוגם בברית, מען פארלירט די כח פון זיך קענען מרכז זיין. בעט איך דיר זייער זאלסט נישט ווערן צעבראכן ווען דו זעסט אז דו פארשטייסט נישט דאס לערנען, דו לערן אפילו אן פארשטיין, זאג די ווערטער. דער רבי זאגט בפירוש (שיחות הר"ן, סימן עו): "אֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד רַק הָאֲמִירָה לְבַד, לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר", מען דארף נישט ביים לערנען נאר איין זאך, זאגן די ווערטער, "וּמִמֵּילָא יָבִין", מען וועט שפעטער פארשטיין.


זיכער וועסטו זיך אנטרעפן מיט לצים וואס וועלן אוועקמאכן די וועג פון לערנען - זאלסטו זיי נישט אויסהערן, זאלסט רחמנות האבן אויף דיר, אויף דיין נשמה, אויף דיין עתיד; אז דו וועסט נישט רחמנות האבן אויף דיר - וועט קיינער נישט רחמנות האבן אויף דיר. שלמה המלך זאגט (משלי ט, יב): "אִם חָכַמְתָּ חָכַמְתָּ לָּךְ", ווער עס איז קלוג און נעמט אן די ווערטער פון די הייליגע צדיקים - טוט קיינעם נישט קיין טובה, נאר פאר זיך אליינס, "וְלַצְתָּ לְבַדְּךָ תִשָּׂא", און ווער עס מאכט ליצנות פון די ווערטער פון צדיקים - מאכט ליצנות פון זיך אליינס. חכמינו הקדושים זאגן (תנא דבי אליהו, פרק א): "יִקְרָא אָדָם, כְּדֵי שֶׁלֹא תַּשִּׂיגֶנּוּ בּוּשָׁה וּכְלִמָּה בְּשָׁעָה שֶׁאוֹמְרִים לוֹ עֲמֹד וַעֲרוֹךְ מִקְרָא שֶׁקָרִיתָ, עֲמֹד וַעֲרוֹךְ מִשְׁנָה שֶׁשָׁנִיתָ", מען זאל לערנען חומש און משניות כדי מען זאל נישט דארפן פארשעמט ווערן אויבן אין הימל ווען מען וועט פרעגן די נשמה: "הויב אן זאגן די חומש און משניות וואס דו האסט געלערנט".


ווען א מענטש זינדיגט אין די עבירה פון פגם הברית רחמנא לצלן לויפן אים נאך די קליפות און מזיקים, זיי ווילן אים הרג'ענען. ווען די קליפות זעען ווי דער מענטש וויל תשובה טון - קומען זיי צו אים פארשטעלט ווי מענטשן, זיי מאכן אים חלישות הדעת, און ווען זיי זעען ווי דער מענטש ווערט מקורב צום צדיק - הויבן זיי אן רעדן ליצנות קעגן דעם צדיק; אז דו ביסט נעבעך אזוי אראפגעפאלן און יעצט ווילסטו זיך צוריקקערן צום אייבערשטן - דארפסטו זיין פעלזן פעסט נישט אויסצוהערן געשפעט אויף צדיקים, אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן נא): "אֶת זֶה תְּקַבְּלוּ מִמֶּנִּי, שֶׁלֹא יַטְעֶה אֶתְכֶם הָעוֹלָם".


פערטנ'ס - התבודדות; זאלסט זיך צוגעוואוינען צו רעדן צום אייבערשטן, יעדע זאך וואס גייט איבער אויף דיר און וואס באדערט דיר - זאלסטו פארציילן פאר'ן אייבערשטן אויף די שפראך וואס דו רעדסט. טייל איין די שמועס אין דריי; אין די ערשטע חלק פון די שמועס זאלסטו נאר דאנקען דעם אייבערשטן אויף אלעס וואס ער טוט מיט דיר, אויך ווען דו ביסט דערביטערט - זאלסטו זוכן עפעס פינטלעך פון גוטס און דאנק דעם אייבערשטן אויף דעם, אין די צווייטע חלק פון די שמועס זאלסטו תשובה טון, זאג אויס פאר'ן אייבערשטן אלעס וואס דו האסט געטון, זאג ארויס מיט דיין מויל יעדע פרט וואס דו האסט פוגם געווען, סיי דיינע מחשבות, סיי דיינע דיבורים און סיי דיינע מעשים, און זאג צו פאר'ן אייבערשטן אז דו גייסט עס מער נישט טון, און אין די דריטע חלק, די ענדע פונעם שמועס זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן אויף דיר, ער זאל דיר מקרב זיין, ער זאל דיר העלפן צו קענען אלעס מתקן זיין און אים קענען דינען.


מען קען זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון רעדן צום אייבערשטן אויף די אייגענע שפראך, עס גייט ארויס אזא פארגענוגן פון דעם; ווער רעדט נאך ווען מען קומט מיט טרערן צום אייבערשטן, מען בעט אים ער זאל רחמנות האבן, מען זאגט: "הייליגער באשעפער איך קען זיך נישט העלפן, איך קען זיך נישט קריגן מיט'ן סמ"ך מ"ם ער ווארפט מיר אראפ נאכאמאל און נאכאמאל, איך האלט אין איין פאלן, איך פאל אין די עבירה פון פגם הברית, איך בין אזוי צעבראכן"; די ווערטער מאכט א רעש אין הימל, אלע מקטריגים אנטלויפן, זיי האבן מער נישט קיין כח צו מקטרג זיין אויפ'ן מענטש.


אז דו וועסט טון וואס שטייט אינעם בריוו - וועסטו געראטעוועט ווערן פון פגם הברית; עס גייט נישט אין איין מינוט, עס נעמט צייט, אבער צום סוף וועסטו ארויסקריכן פון אלע דיינע טונקלקייטן און פון אלע דיינע תאוות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#65 - וואס טו איך מיט די קינדער וואס קוקן נישט גוטע זאכן?
חינוך הילדים, קדושה, תשובה, מוסר, מלמדים, עונשים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א מלמד, איך פרוביר צו רעדן צו די קינדער פון אמונה, יראת שמים, און קדושה. היינט איז מיר ווידער אויסגעקומען צו רעדן פון דעם, און נאכ'ן שיעור איז א אינגל צוגעקומען צו מיר און געזאגט אז עס איז דא צוויי קינדער וואס זאגן אז זיי האבן געזען צוזאמען א זייער שלעכטע מאווי.


וואס טוט מען אין אזא פאל?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קדושים, ד' אייר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד המלמד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אשריך ואשרי חלקיך אז דו ביסט זוכה צו לערנען מיט תינוקות של בית רבן תורה ויראת שמים. מען קען נישט באגרייפן דאס גרויסקייט פון א מלמד, די מלמדים היטן די וועלט, אויף זייער זכות שטייט די גאנצע וועלט.


דער הייליגער תנא רבי שמעון בר יוחאי הייבט אן דעם הייליגן ספר זוהר אין די הקדמה (דף א): "מָאן מְקַיֵּם עָלְמָא", אויף וועמענס זכות שטייט די וועלט? "וְגָרִים לַאֲבָהָן דְּאִתְגַּלְּיָן", אין וועמענס זכות ווערן אנטפלעקט די הייליגע אבות? "קַל יְנוֹקֵי דְּלָעָאן בְּאוֹרַיְתָא", אין די זכות וואס אידישע קינדער לערנען די הייליגע תורה. "וּבְגִין אִנּוּן רַבְיָין דְּעָלְמָא", אין די זכות פון די קינדער, "עָלְמָא אִשְׁתְּזִב" - היט דער אייבערשטער די וועלט. "לְקָבְלֵיהוֹן (שיר השירים א) תּוֹרֵי זָהָב נַעֲשֶׂה לָךְ, אִלֵּין אִנּוּן יְנוֹקֵי רַבְיָין עוּלְמִין", תורי זהב, דאס זענען די אידישע קינדער, "דִּכְתִיב (שמות כה) וְעָשִׂיתָ שְׁנַיִם כְּרוּבִים זָהָב".


וואויל איז דיר אז דו רעדסט פון קדושה וטהרה; זאלסט ווייטער רעדן צו די קינדער פון שמירת הברית, שמירת עיניים און שמירת הדיבור. וועסט זען על פי רוב נאכן רעדן צו קינדער פון קדושה פון יראת שמים, אז עס שווימט ארויף מעשיות, קינדער קומען דערציילן וכו'. אז א קינד איז דיר געקומען דערציילן אז קינדער קוקן עבירות זאלסטו נעמען די קינדער, יעדן קינד באזונדער, און אויספרעגן; ווען מען פרעגט אויס קינדער דארף מען זיי ווייזן פון איין זייט שטארקייט, און אויך רחמנות; דער קינד דארף וויסן אז ער האט געטון אן עוולה, אבער נאר אז מען ווייזט אים אז ער קען תשובה טון, ער האט א וועג צוריק צום אייבערשטן - וועט ער זיך מודה זיין און מען וועט אים קענען מאכן פאר א צדיק; אז מען ווארפט א שרעק, א מורא - קען זיין ער וועט מודה זיין, אויך קען זיין אז ער וועט פון יאוש גארנישט דערציילן.


אז די קינדער וועלן דיר דערציילן וואס גייט פאר - זאלסטו זיי זאגן: "דער אייבערשטער לאזט נישט קוקן עבירות, דער אייבערשטער איז אויף אלעס מוחל, אבער ביי דעם איז דער אייבערשטער נישט מאריך אפו", אזוי ווי די הייליגע חכמים זכרונם לברכה זאגן (בראשית רבה כו, ה): "עַל הַכֹּל הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מַאֲרִיךְ אַפּוֹ, חוּץ מִן הַזְּנוּת", אויף אלע עבירות וואס א מענטש טוט ווארט דער אייבערשטער מען זאל תשובה טון, אבער ווען עס קומט צו ניאוף רחמנא לצלן - דארט איז דער אייבערשטער נישט מאריך אף, נאר דער אייבערשטער באשטראפט דעם מענטש מיט א ביטערן עונש.


אויב עס פעלט זיך אויס - זאלסטו רעדן צו די עלטערן, אבער נאר אז עס וועט העלפן, זיי וועלן העלפן די קינדער.


זיי שטארק, גיי אן ביי דיין הייליגע ארבעט.

#64 - ווי אזוי לערנט מען אויס גאר קליינע קינדער צו זיין ערליך?
חינוך הילדים, סיפורי צדיקים, קדושה, תפילה והתבודדות, ברכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח פאר די שיינע אידישע ניגונים, זיי זענען ממש מחי' נפשות.


איך האב געוואלט פרעגן איבער מיין זון וואס ווערט יעצט דריי יאר. זייט מען האט אים אויסגעלערנט גיין אין בית הכסא, זע איך אז ער רירט זיך אן כסדר נישט צניעות'דיג. איך האב שוין פרובירט אלע עצות און גארנישט האט געהאלפן, עס גייט שוין אן אזוי פאר עטליכע חדשים, איז דא עפעס אן עצה דאס אפצושטעלן?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קדושים, ד' אייר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


חינוך איז אן עבודה וואס מען דארף האבן אסאך חכמה און אסאך געדולד דערצו. ערשטנס דארף מען וויסן ווען און וויפיל צו זאגן פאר די קינדער, אויך ווי אזוי צו רעדן אז זיי זאלן דאס אננעמען; ובנוסף לזה דארף מען האבן אסאך געדולד אויסצואווארטן ביז מען זעט די פירות.


קליינע קינדער, דריי יעריגע קינדער - זענען נישט שלעכט, זיי האבן נאכנישט קיין דעת, מען דארף זיי צוגעוואוינען ווי אזוי זיך צו פירן, אזוי וועלן זיי אויסוואקסן ערליכע אידן.


דעריבער זאלסטו מיט געדולד און מיט אסאך חכמה אים אויפבויען, אים אויסלערנען צו זיין ערליך; מען זאגט איין מאל, און נאכאמאל און א דריטע מאל ביז די קינדער ווערן ערליכע אידן. דאס איז ביי אלע זאכן, סיי ווען מען לערנט זיי אויס ווי אזוי צו זיין הייליג און סיי מיט אנדערע זאכן. צום ביישפיל, ווען א קינד וויל עסן דארף מען אים דערמאנען צו מאכן א ברכה; וועט איינער קומען זאגן 'איך ווייס נישט וואס צו טון, מיין קינד מאכט נישט קיין ברכות, איך האב אים שוין געזאגט אז מען דארף מאכן א ברכה און ער פאלגט נישט'; וועל איך יענעם זאגן: "איך זאג מיינע קינדער צו מאכן ברכות - נישט איין מאל, מן הסתם טויזנטער מאל"; יעדער קינד ביי מיר האט שוין זיכער געהערט טויזנטער מאל: "א ברכה!" "מען טאר נישט עסן אן א ברכה!" "אויב מען עסט אן א ברכה גנב'עט מען פונעם אייבערשטן!" אזוי רעדט מען צו זיי ביז זיי וואקסן אויף ערליכע אידן.


הכלל, מען דארף האבן אסאך געדולד צו רעדן נאכאמאל און נאכאמאל, און מען דארף בעטן דעם אייבערשטן מען זאל וויסן ווי אזוי צו רעדן אז די קינדער זאלן אננעמען די ווערטער, מען זאל נישט נערוועז ווערן ווען מען זאגט זיי ווי אזוי זיך צו פירן.


עלטערן דארפן בעטן און בעטן אן א שיעור דעם אייבערשטן מען זאל זוכה זיין צו ערליכע קינדער. מוהרא"ש דערציילט, אמאל איז א איד געקומען צום הייליגן חפץ חיים זכותו יגן עלינו און געבעטן א ברכה אויף גוטע קינדער, האט זיך דער הייליגער חפץ חיים אויפגעשטעלט פון זיין פלאץ און ארויסגענומען פון ספרים שאנק אן אלטע תהלים וואס איז געווען אויפגעבלאזן פון נאסקייט, ער האט דאס געוויזן פאר דעם איד און אים געזאגט: "זעסט? דאס איז דער תהלים פון מיין מאמע עליה השלום וואו זי פלעגט יעדן טאג וויינען אז זי זאל האבן גוטע קינדער, אזוי איז מען זוכה צו גוטע קינדער".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#63 - וואס טו איך אז מיין אינגל האט א נישט ערליכער חבר?
חינוך הילדים, קדושה, מנוולים, קינדער, חברים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


מיין אינגל דרייט זיך מיט א חבר וואס טוט מיט אים נישט איידעלע זאכן, דער חבר האט נישט קיין נארמאלע שטוב און ער מוטשעט אלץ מיין אינגל ער זאל קומען שפילן צו זיין הויז, אויסער וואס זיי שפילן זיך יעדן טאג אויפ'ן וועג אהיים פון חדר.


איך ווייס נישט ווי אזוי זיי צו צעטיילן אן דעם וואס איך זאל באליידיגן און טשעפען דעם חבר. איך האב שוין געזאגט פאר'ן מלמד דערוועגן, אבער וואס נאך קען איך און איך דארף טון וועגן דעם?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת אחרי ב', כ"ג ניסן, אסרו חג, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז זייער וויכטיג צו רעדן כסדר צו די קינדער זיי זאלן זיין אפגעהיטן באות ברית קודש. מען דארף אויסלערנען די קינדער די הלכות פון נישט אנרירן דעם אות ברית קודש, מען דארף זיי זאגן אז אויב א קינד אין חדר, א שכן, אדער אפילו א ברודער - וויל זיך באהאלטן, זיך אויסטון די קליידער, זיך אנרירן איינער דעם צווייטן רחמנא לצלן - זאל מען זיך נישט לאזן, מען זאל אוועקלויפן און דערציילן פאר טאטע מאמע.


מען דארף רעדן פון דעם צו די קינדער, זיי באקוועם מאכן אז זיי זאלן נישט מורא האבן צו דערציילן, ווייל נאר אז מען רעדט צו זיי - ווייסן זיי פון וואס זיך אכטונג צו געבן, און אז מען רעדט נישט צו די קינדער וועלן זיי פאלן קרבנות פאר מניוולים.


איך ווייס נישט פארוואס מענטשן זענען אזוי נאריש און פאר'עקשנ'ט נישט צו רעדן פון דעם, אדער אפשר איז מען פשוט דערשראקן צו רעדן צו קינדער איבער זיך היטן פון מניוולים; פארוואס זאל מען נישט רעדן צו די קינדער? אז מען רעדט נישט וועלן די קינדער פאלן קרבנות פאר מניוולים, זיי וועלן אנקומען צו רוצחים, נאכדעם וועט מען זיך רייסן די האר פון קאפ, מען וועט זיך נישט וויסן וואו זיך אהין צו טון.


מען זעט אזויפיל פאלן אוועק פון אידישקייט, מען ווערט אריינגעדרייט אין דראגס, על פי רוב זענען זיי קרבנות פון מניוולים; זיי ענדיגן די לעבן מיט דראגס, ביז זיי שטארבן השם ישמרינו.


דערפאר ליגט א חיוב אויף עלטערן צו מחנך זיין די קינדער זיי זאלן זיין ערליך און הייליג. עלטערן קענען זיך נישט פארלאזן אז מען וועט שוין רעדן צו די קינדער אין חדר, ווייל ווייניג תלמוד תורה'ס רעדן צו די קינדער פון יראת שמים, ליידער רעדט מען פון אלעס - אויסער פון יראת שמים; מען רעדט פון א נייע אידישקייט, מען רעדט פון תאוות אכילה; אנשטאט רעדן פון וויכטיגע זאכן, זיי זאלן קענען בלייבן ערליך, הייליג, זיי זאלן קענען חתונה האבן - רעדט מען אז די עסן פאסט נישט פאר אונזער קהלה צו עסן, און די טרינק פאסט נישט פאר אונזערע קרייז, הבל הבלים; אדער אז ביי אונז גייט מען מיט א גארטל א גאנצן טאג, וכדומה.


רעד צו דיין קינד, אויך רעד צו זיין חבר; זאג זיי: "איר קענט זיין חברים, אבער מען מוז שפילן מיט יראת שמים, מען מוז זיין ערליך, אז נישט באקומט מען אן עונש, דער אייבערשטער באשטראפט אויב מען איז נישט ערליך".


דער אייבערשטער זאל היטן אויף אידישע קינדער.


 

#62 - ווי אזוי איז מען מתקן מקרה לילה?
התחזקות, קדושה, תפילות אויף אידיש, לימוד התורה, שמחה, מקוה, משניות, תיקון הכללי, גמרא

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


צום ערשט א גרויסן יישר כח פאר אלע שיעורים, וואס זענען מיר זייער מחזק.


איך דארף אן עצה, ליידער פאסירט ביי מיר אסאך מאל מקרה לילה, און איך ווייס נישט וואס צו טון, איך שטיי אויף אינדערפרי צעמישט, דער גאנצער טאג איז מיר שוין גע'הרג'ט, איך קען שוין כמעט נישט לערנען, איך וועט זייער צעבראכן און צעקלאפט, וואס טו איך?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת תזריע-החודש, כ"ט אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


הדבר הראשון - זאלסטו גיין אין מקוה און זאגן די צען קאפיטלעך תהלים. דער הייליגער רבי האט אונז מגלה געווען א וואונדערליכע תיקון אויף מקרה לילה, צען קאפיטלעך תהלים; קאפיטל טז, לב, מא, מב, נט, עז, צ, קה, קלז, קנ.


דער רבי האט געזאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן צב) ווער עס זאגט די צען קאפיטלעך תהילים דארף גארנישט זארגן; נאך האט דער רבי געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קמא) אסאך צדיקים האבן געוואלט דערגיין דעם תיקון, אבער זיי האבן עס נישט געקענט משיג זיין; א טייל זענען אוועק פון די וועלט פאר זיי האבן בכלל געקענט דערגיין דעם תיקון, און א טייל צדיקים האבן יא אנגעהויבן משיג צו זיין דעם תיקון אבער זיי זענען נפטר געווארן אינמיטן, דער אייבערשטער האט מיר געהאלפן איך האב געקענט דערגיין דעם תיקון.


שנית - זאלסטו ארבעטן אויף שמחה; ווען א מענטש איז פרייליך היט אים דער אייבערשטער אפ פון אלע שלעכטס. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קסט) שמחה איז א שמירה אויף פגם הברית, אזוי ווי עס שטייט (תהילים קד, לד-לה): "אָנֹכִי אֶשְׂמַח בַּה', יִתַּמּוּ חַטָּאִים מִן הָאָרֶץ, וּרְשָׁעִים עוֹד אֵינָם", ווען איך פריי זיך מיט'ן אייבערשטן, דעמאלט: יִתַּמּוּ חַטָּאִים מִן הָאָרֶץ – איז מער נישטא קיין עבירות.


אז דו ביסט נכשל געווארן מיט מקרה לילה - זאלסטו נישט אויפגעבן אויף דיר, ווערן דעפרעסט און גארנישט טון יענעם טאג; וואס טוסטו ווען דו ציילסט דיין געלט און דו זעסט אז דו האסט פארלוירן אפאר הונדערט שקל? וועסטו יעצט נעמען דיינע איבריגע געלט און אוועקווארפן, מיט'ן טענה: 'איך האב שוין סיי ווי פארלוירן געלט, ווארף איך אוועק נאך געלט'?! דו וועסט דאס זיכער נישט טון, נאר דו וועסט אכטונג געבן נישט צו פארלירן נאכאמאל געלט; ברוחניות איז נאך אסאך מער וויכטיג אכטונג צו געבן נישט צו פארלירן קיין איין טאג, קיין איין שעה - פון דינען דעם אייבערשטן.


אז דו ביסט אראפגעפאלן אין מקרה לילה - זאלסטו וואס פריער גיין אין מקוה; וואס פריער איז בעסער, ווייל מקוה מעקט אויס אלעס, עס הרג'עט די משחיתים און קליפות, און זאג די צען קאפיטלעך תהלים. און אז דו קענסט זאלסטו זאגן די הארץ רייסנדע תפילה פון רבי נתן, די תפילה אויף תיקון הכללי, זאג די ווערטער ביי די תפילה: "וּבִפְרָט כָּל הַטִּפּוֹת שֶׁיָּצְאוּ מִמֶּנִּי בַּלַּיְלָה הַזֹּאת, עַל יְדֵי מִקְרֶה לַיְלָה שֶׁקָּרָה לִי בַּעֲווֹנוֹתַי הָרַבִּים", מען קען צעגיין פון די תפילה, דאס הארץ ווערט צעריסן פון די תפילה, ווי מען בעט: "מָר לִי מְאֹד אָבִי שֶׁבַּשָּׁמַיִם", עס איז מיר אזוי ביטער טאטע אין הימל, "מָר לִי מְאֹד רִבּוֹן כָּל הָעוֹלָמִים", עס איז מיר אזוי ביטער הייליגער באשעפער, "רְאֵה אַנְחָתִי וְאַנְקָתִי", קוק ווי איך קרעכץ, "כִּי נַפְשִׁי מָרָה לִי מְאֹד", עס איז מיר אזוי ביטער, "עַד אֲשֶׁר אֵינִי יוֹדֵעַ אֵיךְ אֲנִי יָכוֹל לִחְיוֹת מֵעֶצֶם מְרִירוּת נַפְשִׁי אֲשֶׁר עַד גָּבְהֵי שָׁמַיִם יַגִּיעַ", איך ווייס נישט ווי אזוי איך קען לעבן אזא לעבן, "כִּי קַצְתִּי בְחַיַּי, לָמָּה לִּי חַיִּים כָּאֵלֶּה", איך עקל זיך פון אזא סארט לעבן, וואס דארף איך אזא לעבן? "חַיִּים מָרִים וּמְרוֹרִים מִמָּוֶת", א לעבן וואס איז ערגער פון טויט, און אזוי ווייטער די גאנצע תפילה; די ווערטער פון רבי נתן צערייסט דאך דאס הארץ.


מאך זיך שיעורים בכל התורה כולה. לערן יעדן טאג אביסל חומש; שנים מקרא ואחד תרגום פון פרשת השבוע, זונטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי און אזוי ווייטער ביז סוף וואך. אויך זאלסטו לערנען יעדן טאג משניות; משניות רייניגט דעם מענטש, "מִשְׁנָה" איז די אותיות "מְשַׁנֶה"; ווי מער מען לערנט משניות איז מען זיך מְשַׁנֶה אינגאנצן, מען ווערט ריין. משניות שלעפט ארויס דעם מענטש פון די טיפסטע בלאטע, די ראשי תיבות פון הֶ'עֱלִיתָ מִ'ן שְׁ'אוֹל נַ'פְשִׁי איז מִשְׁנָה, אז מען זאגט משניות נעמט עס ארויס דעם מענטש פון די טיפסטע שמוציגסטע פלעצער וואו דער מענטש איז רחמנא לצלן אריינגעפאלן.


אויך זאלסטו לערנען גמרא יעדן טאג. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן ריא): "'תַּלְמוּד' גִימַטְרִיָא שֶׁל הַקְלִיפָּה הַמְחֲטַאַת אֶת הָאָדָם בִּפְּגַם הַבְּרִית שֶׁנִּקְרֵאת 'לִילִית'"; אז מען לערנט גמרא פארברענט מען די קליפה וואס מאכט דעם מענטש זינדיגן אין פגם הברית.


ועל כולם זאלסטו זיך צוגעוואוינען צו רעדן צום אייבערשטן, יעדע זאך וואס גייט איבער אויף דיר און וואס באדערט דיר - זאלסטו דערציילן פאר'ן אייבערשטן אויף די שפראך וואס דו רעדסט.


א פרייליכן שבת און א גוטן חודש.

#61 - ווי אזוי היט מען אפ די קינדער פון שלעכטע מענטשן?
חיזוק פאר מיידלעך, חינוך הילדים, סיפורי צדיקים, קדושה, קינדער, בית המדרש

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


לעצטע יאר פורים איז געווען א מעשה אין א געוויסע שול אז א טאטע האט געזוכט זיין זון פאר א לענגערע צייט און האט אים צום סוף געטראפן שרייען פארשפארט אין א זייטיגע שטיבל מיט א מנוול רחמנא ליצלן.


זייענדיג לעצטנס ביי א שמחה איז מיין שוועגערין אריין אין א געפערליכע פחד פון דעם אז זי האט נישט געקענט הנאה האבן פון די שמחה, ווייל יעדע מינוט און א האלב האט זי נאכאמאל גערופן מיין ברודער זיכער צו מאכן אז ער האט זייער קינד.


איך ווייס נישט, קען זיין איך בין נישט די סארט מענטש, אבער איך קען נישט לעבן מיט אזעלכע פחדים. אפשר איז גרינגער צו בעטן דעם אייבערשטן צו האבן נאר מיידלעך? אויב דאס וועט זיין בעסער. אודאי דארף מען אכטונג געבן און רעדן פון דעם אבער צי דארף מען לעבן מיט פחדים?


אויב דער ראש ישיבה שליט"א קען מיך ביטע מסביר זיין וואס איז די ריכטיגע וועג אין דעם.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויקרא, ה' אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואס מיינסטו, מיידלעך דארפן נישט קיין שמירה? מיידלעך דארפן מער שמירה ווי אינגלעך. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנחומא נשא, י) אויפ'ן פסוק (במדבר ו, כד): "יְבָרֶכְךָ ה' וְיִשְׁמְרֶךָ, יְבָרֶכְךָ בְּבָנִים", דער אייבערשטער וועט דיר בענטשן מיט קינדער, "וְיִשְׁמְרֶךָ בְּבָנוֹת", און דיר אפהיטן מיט דיינע טעכטער; זעט מען אז מיידלעך דארפן האבן מער שמירה ווי זין.


די ריכטיגע וועג איז אנצוגרייטן די קינדער פאראויס זיי זאלן נישט אריינפאלן אין די הענט פון מניוולים. ערשטנס דארפן עלטערן אויסלערנען די קינדער זיי זאלן נישט גיין מיט א פרעמדער מענטש, קיינמאל נישט אריינגיין אין א פרעמדע שטוב אדער קאר, און אזוי אויך ווען מען גייט אין שול אדער צו א שמחה - נישט צו גיין אין שטילע ליידיגע פלעצער.


אזוי אויך דארף מען רעדן צו די קינדער - סיי אינגלעך, סיי מיידלעך, קלאר און דייטליך - נישט זיך לאזן אנרירן אין פריוואטע פלעצער, און אויב חס ושלום איינער וויל טון עבירות, ער וויל אנרירן אין פריוואטע פלעצער וכו' - זאל עס זיין אפילו א נאנטער מענטש, איינעם וועם מען קען; א פעטער, א ברודער וכדומה - זאלסטו אנטלויפן און רופן פאר הילף. מען דארף רעדן צו קינדער ווען זיי זענען נאך ריין און געזונט, זיי זאגן: "עס זענען דא קראנקע מענטשן, פון אינדרויסן זעט מען דאס נישט אן, מען דארף זיך אכטונג געבן פון זיי; אויב זיי ווילן אנכאפן ביים אות ברית קודש - זאלסטו נישט מורא האבן צו שרייען אויף יענעם, און זאלסט קומען דערציילן".


מי לנו גדול פון דער הייליגער סאטמער רבי זכותו יגן עלינו וואס האט געהייסן די מלמדים רעדן צו די קינדער פון קדושה; עס איז היינט שוין געדרוקט די דרשות פון אסיפות מלמדים, ווי מען פרעגט דעם רבי'ן זכותו יגן עלינו וואס מען זאל טון, יא רעדן צו די קינדער פון קדושה אדער נישט רעדן פון קדושה? דער רבי ענטפערט: "אודאי זאל מען רעדן!" מען האט גע'טענה'ט מיטן רבי'ן, אפשר זאל מען נישט רעדן; דער סאטמער רבי האט אלעס אוועקגעמאכט און געהייסן זיינע מלמדים רעדן צו די קינדער פון קדושה. היינט זעט מען ווי גערעכט ער איז געווען, ווען עס קומען ארויף טאג טעגליך מעשיות, מענטשן דערציילן ווי זיי זענען געווארן גע'הרג'עט דורך מניוולים, און נאכאלץ זענען דא פאר'עקשנ'טע מענטשן מיט שיטות נישט צו רעדן. א רחמנות אויף א קינד וואס פאלט פאר א מניוול, עס וואלט אים שוין ענדערש געווען צו פאלן אין די הענט פון א רוצח און איין מאל שטארבן, ווי צו האלטן אין איין שטארבן א גאנץ לעבן.


עלטערן דארפן בעטן דעם אייבערשטן די קינדער זאלן בלייבן ריין, זיי זאלן בלייבן ערליך; לעבן מיט פחדים יעדע רגע 'וואו זענען די קינדער?' - איז נישט די וועג, פון די אנדערע זייט, לאזן די קינדער הפקר - איז זיכער נישט די וועג, מען דארף נעמען די מיטל וועג, אכטונג געבן אויף די קינדער, וויסן מיט וועם זיי חבר'ן זיך. ווען מען קומט אין שול דארף מען האלטן די קינדער מיט זיך, קליינע קינדער איז שווער זיי זאלן זיצן א גאנץ דאווענען, דארף מען מיט ברענגען קליינע שפילצייג מיט וואס די קינדער קענען זיך האלטן באשעפטיגט אין די צייט פון דאווענען, פארשטייט זיך עס זאל נישט מאכן קיין גערודער, נישט שטערן דאס דאווענען; מען ברענגט מיט גוטע זאכן און ווען די קינדער דאווענען מיט - האט מען זיי מיט וואס צו באלוינען.


וואויל זענען די עלטערן וואס זענען מחנך די קינדער, וואס בעטן פאר די קינדער - וועלן זיי זוכה זיין צו ליכטיגע דורות.


 דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#60 - וואס טוט מען ווען מען ציטערט פון יעדן מענטש, אפשר איז ער נישט ערליך?
צניעות, חינוך הילדים, קדושה, מנוולים, פחדים, חשדות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


עס איז מיר שווער צו שרייבן באריכות איבער די נושא, אבער איך מוז פרעגן, ווייל עס דרוקט מיר זייער אויפ'ן הארץ.


איך בין געוואויר געווארן אז מיין שווער איז ליידער א געפערליכער מנוול, אזוי ווייט אז ער טשעפעט און איז מטמא די אייגענע קינדער רחמנא ליצלן, און דאס האט מיר אוועקגענומען די גאנצע טראסט צו סיי וועלכער ערליכער איד, ווייל מיין שווער איז גאר א פרומער און ערליכער פון אינדרויסן, ער האט א שיינע לאנגע ווייסע בארד, און ער האט אלע סארט חומרות און דקדוקים.


ליידער האב איך געהערט ענליכע מעשיות אויף נאך אזעלכע מענטשן, און אלס א מאמע פון ליכטיגע קינדער לעב איך ממש אין א שרעק, יעדער מאן וואס איך זע טראכט איך אז אפשר איז ער אויך אזוי, ער מאכט זיך נאר פרום און באמת איז ער פארדארבן, און איך ציטער פאר מיינע קינדער, וואס זאל איך זיי יא לאזן און וואס נישט? מיט וועמען זאלן זיי זיך חבר'ן און מיט וועמען נישט?


ווען זיי גייען ארויס פון שטוב, בעט איך אסאך דעם אייבערשטן זיי זאלן זיי צניעות'דיג און ערליך, קיינער זאל זיי נישט טשעפען און זיי זאלן חלילה נישט טשעפען קיינעם. אבער איך שפיר אז איך נעם צופיל דרוק און שרעק פון דעם, דאס שטערט ממש מיין לעבן.


ווי אזוי קען איך ארויסקריכן פון די פחדים און מחשבות, און וואס איז די ריכטיגע וועג צו טראכטן און לעבן?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת פקודי, כ"ח אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס זענען ליידער דא קראנקע מענטשן וואס בזמן שבית המקדש היה קיים, ווען עס זענען געווען די הייליגע סנהדרין - וואלט מען אזא מענטש געגעבן סקילה, מען וואלט אזא איינעם אראפגעווארפן פון א הויכע געביידע און אים פארשטיינערט. קראנקע מענטשן וואס נעמען קינדער פאר זייערע תאוות רחמנא לצלן, עד כדי כך עס זענען דא קראנקע מענטשן וואס וועלן נעמען זייערע אייגענע קינדער און זיי שחט'ן פאר זייערע תאוות השם ישמרינו, די מענטשן דארף מען איינשפארן אין תפיסה אויף זייער גאנץ לעבן. מוהרא"ש זכותו יגן עלינו זאגט: "די אלע וואס נעמען קינדער פאר זייערע תאוות - זיי דארף מען מסרס זיין און לייגן אין תפיסה אין א פארמאכטע צימער וואו די זון שיינט נישט - פאר זייער גאנץ לעבן".


מוהרא"ש זכותו יגן עלינו האט מיר דערציילט, איינער פון די מתפללים פון היכל הקודש זענען געקומען מיט א געוויין צו מוהרא"ש זכותו יגן עלינו זאגן: "מיין שכן האט גענומען מיינע טעכטער און געטון מיט זיי מעשה תועבה"; מוהרא"ש האט אים געזאגט ער זאל גיין צו די פאליציי, אזוי האט יענער געטון און מען האט אריינגעלייגט דעם מניוול אין תפיסה, איז געקומען צו לויפן א גרויסער אדמו"ר צו מוהרא"ש פועל'ן ביי מוהרא"ש ער זאל רעדן צו דעם מתפלל אז ער זאל צוריקציען פון די זאך און מען זאל באפרייען דעם מניוול, דער מניוול האט געדאווענט ביי יענעם אדמו"ר. דער מניוול, אין בית המדרש האט ער אזוי הויך געשריגן: "אמן יהא שמי' רבה" – אז מען האט געקענט טויב ווערן, און שטילערהייט האט ער גענומען צוויי אידישע מיידלעך און זיי גע'שחט'ן! מוהרא"ש דערציילט מיר: "איך האב געפרעגט דעם אדמו"ר, זאגט מיר, ווען דער מניוול וואלט דאס געטון מיט אייערע קינדער, מיט אייערע אייניקלעך - וואלט איר אויך געזאגט מען זאל אים לאזן פריי?" מוהרא"ש האט נישט געקענט פארשטיין וואס איז די זאך פון דעם אדמו"ר זיך אנצונעמען פאר די רוצחים.


עס איז א געפערליכע זאך צו פארדעקן אויף די מניוולים, די קראנקע מענטשן וואס לויפן נאך קינדער; זיי שחט'ן די קינדער פאר זייער גאנץ לעבן. מוהרא"ש זאגט, די קינדער וואס פאלן אריין אין די הענט פון א מניוול - זענען גע'שחט'ן פאר זייער לעבן.


איך וויל אייך אבער פאררעכטן, דאס וואס אייער שווער האט געטון מיט זיינע אייגענע קינדער; אייער שווער גייט א לאנגע שיינע ווייסע בארד, ער שטעלט זיך ארויס ווי א פרומער מיט אלע חומרות וכו', ער איז א קראנקער מענטש, ער האט גענומען זיינע אייגענע קינדער און זיי גע'הרג'ט, - דאס מיינט אבער נישט אז יעדער מאנס-פערזאן איז א קראנקער, דאס מיינט נישט אז יעדער מאן אז א מניוול.


דאס איז אויך ביי אנדערע זאכן; אז מען איז אריינגעפאלן מיט א נישט געזונטע שידוך - מיינט נישט אז אלע זענען נישט געזונט. עס זענען דא ווייבלעך וואס האבן זיך אפגעליטן פון קראנקע מענער, זיי זענען דורך שרעקליכע פייניגונגען אין לעבן, ביי זיי איז אפגע'פסק'נט אז אלע מענער זענען קראנק, אלע מענער פייניגן. אזוי אויך איז דא ביי מענער גרושים וואס זענען אריינגעפאלן מיט א קראנקע פרוי, מען קען הערן פון זיי ווי זיי רעדן אז זיי ווילן מער נישט חתונה האבן, זיי רעדן צווישן זיך, זיי זאגן "אלע פרויען זענען קראנקע"; דאס איז נישט ריכטיג, אז דו ביסט אריינגעפאלן מיט א קראנקער מיינט נישט אז יעדער מאן איז אזוי, אדער יעדע פרוי איז אזוי; דאס זאג איך אייך, אז אייער שווער וואס שטעלט זיך אהער ווי א שיינער איד - איז א פארברעכער, מיינט נישט אז די גאנצע וועלט איז אזוי.


וואס יא? רעדט צו אייערע קינדער פון זיך היטן פון מניוולים, מען דארף רעדן צו קינדער אפענע דיבורים; וואס מיינט אפענע דיבורים? מען זאגט זיי אז עס זענען דא קראנקע מענטשן וואס ווילן אנכאפן אין פריוואטע פלעצער. לערנט אויס אייערע קינדער זיי זאלן דערציילן טאטי און מאמי אויב איינער וויל אנרירן ביי פריוואטע פלעצער, לערנט זיי אויס צו זיין הייליג; די אינגלעך זאלט איר לערנען זיי זאלן נישט אנרירן דעם אות ברית קודש, ווען מען גייט ארויס אין בית הכסא רירט מען נישט אן, אזוי אויך ווען מען וואשט זיך, מען באדט זיך - רירט מען נישט אן דעם אות ברית קודש, אויך די מיידלעך זאלט איר אויסלערנען צניעות, זיי זאלן קיינמאל נישט שפילן מיט אנדערע קינדער - שפילן מיט'ן גוף, און נישט שלאפן מיט אנדערע קינדער אין איין בעט.


וואויל זענען די עלטערן וואס זענען מחנך די קינדער בקדושה ובטהרה - וועלן זיי זען שיינע פירות.

#59 - ווי אזוי קען איך ארויסקריכן פון עבירות?
קדושה, תפילות אויף אידיש, לימוד התורה, תפילה והתבודדות, תשובה, עבירות, תפלין

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך פאל ליידער דורך אסאך מאל אין די הארבע עבירה פון פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה, רחמנא ליצלן, און אויך פארגעס איך אסאך מאל צו לייגן תפלין רחמנא ליצלן, איך שפיר אז איך האב שוין פארלוירן די פארבינדונג מיט'ן אייבערשטן.


ווי אזוי קען איך שטארקן צו געדענקען צו לייגן תפלין יעדן טאג, און נישט אראפפאלן אין הארבע עבירות?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויקהל, כ"ג אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וויסן זאלסטו אז די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה - איז זייער א הארבע עבירה, עד כדי כך אז חכמינו זכרונם לברכה זאגן (נדה יג:): "כָּל הַמוֹצִיא שִׁכְבַת זֶרַע לְבַטָּלָה חַיָיב מִיתָה", דער וואס זינדיגט אין פגם הברית, ער איז מוציא זרע לבטלה רחמנא לצלן - איז חייב מיתה. נאך זאגן די הייליגע חכמים (שם): "כְּאִילוּ שׁוֹפֵךְ דָמִים", עס איז אזוי ווי ער איז עובר אויף רציחה און שפיכות דמים. אזוי אויך: "כְּאִילוּ עוֹבֵד עֲבוֹדַת כּוֹכָבִים", עס איז אזוי ווי ער דינט עבודה זרה רחמנא לצלן.


אז דו ביסט נעבעך אריינגעפאלן אין די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, דו ליגסט אין שאול תחתית - איז נאר דא די איין עצה פון זאגן אסאך משניות און אסאך בלעטער גמרא. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "אֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד, שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון די קדושה - ער טוט עבירות רחמנא לצלן און ער איז שוין אראפגעפאלן אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם; וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה; בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד", אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג "כך וכך", וועט ער סוף כל סוף ארויסגיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס.


ווען דער רבי האט דאס געזאגט האט רבי נתן געפרעגט דעם רבי'ן: "צי תורה קען אויך העלפן אזא איינעם וואס איז אראפגעפאלן אין די עקלדיגע עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן?" האט דער רבי געשריגן אויף אים און געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תקעג): "דו ווייסט ווי גרויס די כח פון תורה איז?! תורה איז העכער פון אלעס!" אפילו א מענטש וואס איז רגיל אין די עקלדיגע עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, אויב וועט ער לערנען יעדן טאג תורה - וועט ער ארויסקריכן פון אלעם שלעכטס און ווערן אן ערליכער איד"; דעריבער זאלסטו זאגן יעדן טאג אכצן פרקים משניות און אסאך גמרא, דאס וועט דיר געבן די כוחות זיך אפצולאזן פון די שרעקליכע עבירה.


נאך א עצה פון רבי'ן איז דא, די עצה פון תפילה והתבודדות; א מענטש זאל זיך אויסרעדן זיין הארץ צום אייבערשטן, אים דערציילן די גאנצע זאך; ווי שווער עס איז אים צו זיין ערליך, ווי שווער עס איז אים מיט די זאך, ווי דער יצר הרע ארבעט אויף אים און ווארפט אים אראפ נאכאנאנד. התבודדות איז, מען רעדט צום אייבערשטן אויף די אייגענע שפראך, מען רעדט צום אייבערשטן אויף מאמע לשון, מען בעט אים אזוי ווי מען בעט א חבר. נעם די עצה, גיי אין א שטילע פלאץ וואו קיינער הערט דיך נישט, עס קען זיין אין א ליידיגע שטוב וכדומה, און זאג די ווערטער:


"רבונו של עולם איך דארף דיין הילף, איך זינדיג אין די עבירה פון פגם הברית, איך בין מוציא זרע לבטלה רחמנא לצלן, איך וויל דאס אבער נישט טון, איך פאל אראפ אין דעם אבער איך וויל נישט; איך וויל זיין גוט, איך וויל זיין ערליך, איך שפיר ווי איך פארליר מיינע כוחות; העלף מיר, ראטעווע מיר, הצלינו אב הרחמן. וואס וועט זיין מיט מיר, איך וויל נישט פארווארפן ווערן פון די וועלט און יענע וועלט. איך ברענג מיר צרות, איך ווייס אז די עבירה מאכט אלע צרות; אלע מחלוקות, אלע שלעכטס - אלעס קומט פון די עבירה, בעט איך דיר טאטע זיסער, העלף מיר!"


אזוי זאלסטו שרייען צום אייבערשטן; בעט אים, וויין צו אים; קודם וועסטו אראפנעמען פון דיר אלע דינים, ווייל ווען א מענטש קומט צום אייבערשטן און זאגט דעם אייבערשטן: "איך וויל זיין גוט, איך וויל זיין ערליך" - נעמט ער אראפ אלע דינים. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תורת כהנים, בחוקותי) דער אייבערשטער זאגט: "מִיַּד שֶּׁהֵם מִתְוַדִּים עַל עֲוֹנוֹתֵיהֶם, מִיַּד אֲנִי חוֹזֵר וּמְרַחֵם עֲלֵיהֶם", ווען א מענטש איז זיך מתודה אויף זיינע עבירות - בין איך אים גלייך מוחל און איך פיר זיך מיט אים מיט רחמנות; ווען א מענטש טוט תשובה - מעקט דער אייבערשטער אויס זיינע זינד.


זיי שטארק מיט די צוויי עצות: תורה, תפילה והתבודדות - וועסטו זען ווי דער אייבערשטער וועט דיר העלפן, דו וועסט ארויסגיין פון די טומאה.

#58 - האב איך שוין גענוג תשובה געטון אויף מיינע שווערע עבירות?
קדושה, תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, תשובה, עבירות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב לעצטנס געלערנט אין איינע פון די ספרים פון מוהרא"ש, איבער די הארבקייט פון די עבירה פון פגם הברית רחמנא ליצלן, עס איז ממש ווי מ'הרג'ט די אייגענע קינדער. איך האב שוין לאנג דאס געליינט און געהערט, אבער לעצטנס איז אריין אין מיר א געוואלדיגער פחד איבער דעם, כאטש וואס איך האב שוין תשובה געטון, איך רעד צום אייבערשטן יעדן טאג, און שוין א לאנגע צייט וואס איך היט זיך פון עבירות און איך היט זיך מיינע אויגן, האב איך אבער נאכאלץ גרויסע פחדים פון דעם, וואס איז די ריכטיגע זאך צו טון?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת יתרו, ט"ז שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וויסן זאלסטו, די עבירה פון פגם הברית – הוצאת זרע לבטלה איז זייער א געפערליכע עבירה. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (נדה יג:): "כָּל הַמוֹצִיא שִׁכְבַת זֶרַע לְבַטָּלָה חַיָיב מִיתָה", דער וואס זינדיגט אין פגם הברית, ער איז מוציא זרע לבטלה רחמנא לצלן - איז חייב מיתה. נאך זאגן חז"ל (שם): "כְּאִילוּ שׁוֹפֵךְ דָמִים", ווער עס זינדיגט אין פגם הברית, ער איז מוציא זרע לבטלה, איז אזוי ווי איינער איז עובר אויף רציחה און שפיכות דמים, ווייל יעדע טיפה איז א קינד, קומט אויס אז דער מענטש הרג'עט אויס זיינע אייגענע קינדער רחמנא לצלן. אזוי אויך: "כְּאִילוּ עוֹבֵד עֲבוֹדַת כּוֹכָבִים", עס איז אזוי ווי ער דינט עבודה זרה רחמנא לצלן; אויך זאגט דער זוהר הקדוש (וישב קפח.; ויחי ריט.) ווער עס זינדיגט אין די עבירה פון פגם הברית – הוצאת זרע לבטלה, העלפט נישט קיין תשובה.


אבער וויסן זאלסטו, דער אייבערשטער האט רחמנות געהאט אויף אונזער דור און אראפגעשיקט דעם הייליגן רבינ'ס נשמה אויף די וועלט, וואס ער הייבט אויף אלע נשמות וואס זענען אראפגעפאלן אין די עבירה, און דורך זיינע עצות ברענגט ער זיי אלע צוריק צום אייבערשטן. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן עא) קיינער פארשטייט נישט פשט אין דעם זוהר, נאר איך, און איך זאג אז עס העלפט יא תשובה, אפילו איינער וואס האט אסאך געזינדיגט אין די עבירה קען אויך תשובה טון.


דער הייליגער רבי האט אונז געגעבן אן עצה ווי אזוי מיר קענען זיך צוריקקערן צום אייבערשטן פון די נידריגסטע פלעצער, אפילו מען איז ווייט פארקראכן - זאל מען קענען צוריקקומען צום אייבערשטן, דורך התבודדות; מען זאל זיך אויסשמועסן מיט'ן אייבערשטן, זיך אויס'טענה'ן מיט אים, אים דערציילן ווי שווער עס זענען די נסיונות און ווי שטארק מען וויל זיין גוט; דאס ברענגט צוריק דעם מענטש צום אייבערשטן.


נעם די עצה פון רבי'ן, די עצה פון התבודדות; גיי אין א ווינקל וואו קיינער איז נישט דארט, און רעד צום אייבערשטן אויף דיין שפראך. דערצייל אים ווי שטארק דו ווילסט זיין גוט, אז דו ווילסט תשובה טון. דערצייל אים אלעס, זאלסט גארנישט באהאלטן פון בושה. זאג אים וואס דער יצר הרע טוט מיט דיר, ווי ער ווארפט דיר אראפ, וויין צו אים; זאג די ווערטער:


"רבונו של עולם איך האב געזינדיגט אזויפיל אין די עבירה פון פגם הברית הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, איך בין אזוי אראפגעפאלן; יעצט האב איך חרטה, איך וויל תשובה טון, איך וויל זיך אומקערן צו דיר טאטע זיסער. רבונו של עולם, איך שעם זיך זייער פון דיר, איך ווייס נישט וואס צו טון, איך האב באמת חרטה אויף די שלעכטע מעשים מיינע, זיי מיר מוחל.


אויך בעט איך דיר הייליגער באשעפער, איך בין זייער דערשראקן, איך האב מורא אז איך וועל שוין בלייבן פארווארפן אויף די וועלט און אויף יענע וועלט. איך האב אזא פחד, איך שפיר אז איך ווער גערירט ביים זינען; איך ווייס אז דאס געשעט ווען מען זינדיגט אין די עבירה, אבער יעצט וויל איך זיין גוט, יעצט וויל איך תשובה טון; בעט איך דיר, העלף מיר, זיי מיך מקרב צו דיר, איך גיי שוין זיין גוט".


אזוי זאלסטו זיך אויסרעדן דיין הארץ צום אייבערשטן כסדר, ביז דו וועסט זוכה זיין צו תשובה שלימה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#57 - זאל איך אנטראגן א שידוך פאר א מיידל וואס איז דורכגעגאנגען א פראבלעם?
שידוכים, חינוך הילדים, קדושה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך פרוביר די לעצטע שטיק צייט צו העלפן מענטשן מיט שידוכים. מיין ווייב האט א גוטע חבר'טע, 18 יאר אלט, וואס איז געווארן געטשעפעט דורך איר ברודער ווען זי איז געווען בערך 12-13 יאר אלט, מיין שאלה איז צי איך מעג אנטראגן א שידוך פאר איר? אפאר מאל זאגט זי אז זי וויל נישט חתונה האבן, און אפאר מאל זאגט זי אז זי האלט עס נישט אויס אז זי איז נאכנישט חתונה געהאט.


אויב איך ווייס אז ס'איז דא עפעס א פראבלעם דא, ווייס איך נישט אויב איך מעג ארייננארן א מענטש, וואס איז די ריכטיגע וועג?


איך מיין אז די מיידל דארף גיין פאר הילף, און ס'איז בעסער אויב זי גייט פאר איר חתונה.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בשלח, י' שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אויב זי וויל חתונה האבן - דארף זי נישט קיין הילף; אויב זי וויל נישט חתונה האבן, זי האט מורא פון א מאן וכו', - דעמאלט וועט נישט העלפן קיין הילף.


זאג דיין ווייב זי זאל רעדן צו איר קלארע ווערטער, איר פרעגן: "האסט מורא חתונה צו האבן? ווילסט חתונה האבן?"


יעצט זעסטו אביסל וואס גייט פאר אין די וועלט, ווי מען דארף רעדן צו קינדער ווען זיי זענען יונג זיי זאלן זיך אכטונג געבן; די וועלט איז אזוי געפאלן אז א ברודער זאל טשעפען א שוועסטער השם ישמרינו.


דער אייבערשטער זאל אונז היטן פון מנולים.

#56 - האב איך ריכטיג גערעדט צו די קינדער פון קדושה?
חינוך הילדים, קדושה, תשובה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח פאר אלעס וואס איך באקום פונעם ראש ישיבה, בעיקר די הרהורי תשובה, דאס געשמאק אין אידישקייט, זיין פרייליך צו זיין א איד און נאך זאכן וואס איך קען נישט אנהייבן שרייבן און זאגן.


איך בין א מלמד, און אזוי ווי איך הער פון דער ראש ישיבה מען זאל רעדן צו די קינדער פון קדושה, טו איך אזוי, איך רעדט צו די קינדער זיי זאלן זיין אפגעהיטן נישט פוגם זיין בברית, פאריגע וואך ווען איך האב גערעדט צו די קינדער פון זיין אפגעהיטן, האט א אינגל אנגעהויבן צו וויינען, איך האב אים געפרעגט פארוואס ער וויינט? האט ער מיר געזאגט ער טוט די עבירה, איך האב אים געזאגט אז דער אייבערשטער איז מוחל ווען מען טוט תשובה, מען זאגט פאר'ן אייבערטן מען גייט עס מער נישט טון, איך האב אים געזאגט ער זאל זאגן א קאפיטל תהלים, דערנאך האט ער נאכאלץ געוויינט בערך 10 מינוט, ביז ער האט זיך בארואיגט.


איך וויל וויסן אויב איך האב גוט געטון.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וארא, כ"ב טבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


זייער גוט האסטו געטון. אשריך ואשרי חלקך אז דו ביסט א מלמד, דו לערנסט די קינדער תורה, יראת שמים, קדושה וטהרה. ליידער איז געווארן א נייע שיטה ביי מחנכים, נישט צו רעדן פון קדושה; דאס איז נישט גערעכט. ווי אזוי זאלן קינדער וויסן פון זיך אכטונג געבן פון קדושת היסוד, קדושת הברית?!


דער הייליגער רבי זכותו יגן עלינו פון סאטמער האט אוועק געשטעלט א תקנה אין זיינע מוסדות אז די מלמדים זאלן רעדן צו די קינדער פון קליינווייז אן איבער די הארבקייט פון שמירת הברית, פון נישט לייגן די הענט אויפ'ן ברית, נישט אנרירן און חס וחלילה א צווייטער זאל קומען אנרירן.


עס איז דא אפגעכאפטע שמועסן פון אסיפות מלמדים, ווי רבנים, דיינים און מלמדים טענה'ען זיך מיט'ן רבי'ן זכותו יגן עלינו; זיי פרעגן: "אפשר זאל מען נישט רעדן צו קינדער פון קדושה, עס זענען דאך דא קינדער וואס ווייסן נישט בכלל פון וואס מען רעדט, וואס דארפן זיי יעצט אויסגעפונען פון דעם נסיון?" האט דער רבי זכותו יגן עלינו געזאגט: "עס איז נישט אמת; אלע קינדער וועלן דאך ביז אפאר יאר וויסן דערפון, דארף מען זיי אנגרייטן זיי זאלן זיין הייליג, נישט אנרירן דעם אות ברית קודש".


דער רבי האט דעמאלט דערמאנט די מעשה פון אליהו הנביא, וואס האט דערציילט (תנא דבי אליהו רבה, פרק יח): איך בין אמאל געווען אין א גרויסע שטאט אין בבל וואו איך האב געטראפן א מלמד וואס האט געהאט צוויי הונדערט תלמידים אין די יארגענג פון אכצן ביז צוואנציג יאר, נאך א יאר בין איך צוריק געקומען צו דער שטאט און איך האב מער נישט געטראפן דעם מלמד, האט מען מיר געזאגט אז דער מלמד איז שוין געשטארבן, אזוי אויך זענען געשטארבן זיין ווייב און קינדער און אלע תלמידים, עס זענען איבערגעבליבן בלויז עטליכע יונגע תלמידים, איך האב אנגעהויבן זייער שטארק צו וויינען, פארוואס דער מלמד מיט זיין משפחה מיט די תלמידים זענען געשטארבן, איז געקומן צו מיר א מלאך פון הימל און געפרעגט: אליהו, פארוואס וויינסטו? האב איך אים געענטפערט: צי דען זאל איך נישט וויינען, אז די אלע זענען געשטארבן...? וְאָמַר לִי: "לֹא יָפָה עָשִׂיתָ שֶׁאַתָּה בּוֹכֶה וּמִתְאַבֵּל וּמִתְאַנֵּחַ עֲלֵיהֶם", האט מיר דער מלאך געזאגט: וויין נישט אליהו, אָמַרְתִּי לוֹ: "מִפְּנֵי מָה?" וְאָמַר לִי: "שֶׁהֵן הָיוּ עוֹשִׂין דְּבָרִים מְכֹעָרִים וּדְבָרִים שֶׁאֵינָן רְאוּיִין, וּמְקוּלְקָלִין בְּעַצְמָם, וְהָיוּ מוֹצִיאִין שִׁכְבַת זֶרַע חִנָּם וְהֵן לֹא הָיוּ יוֹדְעִין בְּעַצְמָן שֶׁהַמִּיתָה מַשִּׂיגָתָן", זיי האבן געטון שמוציגע מעשים, זיי האבן געטון עבירות איינער מיט'ן צווייטן; האט דער הייליגער רבי זכותו יגן עלינו פון סאטמער אויסגעפירט: "זעט מען פון דעם אז עס ליגט א חוב אויף די מלמדים זיי זאלן לערנען מיט די קינדער די הארבקייט פון פוגם זיין בברית".


זייער גוט האסטו געטון אז דו האסט גערעדט צום קינד פון תשובה, אזוי דארף מען אלץ טון, מען דארף רעדן פון די הארבקייט און פון עונשים, און מען מוז ענדיגן מיט א וועג צו קענען זיין גוט, מען ענדיגט מיט די גרויסקייט פון תשובה, ווען מען זאגט דעם אייבערשטן: "איך גיי זיין גוט, איך גיי זיין וואויל" - איז דער אייבערשטער מוחל.


דער אייבערשטער זאל דיר געבן הצלחה און סייעתא דשמיא, זאלסט מצליח זיין מיט דיינע קינדער און דיינע תלמידים.

#55 - איז אויסגעהאלטן פאר מיידלעך איבערצושלאפן מיט חבר'טעס?
חיזוק פאר מיידלעך, תהלים, צניעות, קדושה, תפילה והתבודדות, ניגונים, חברים, שאלות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב נישט גענוג ווערטער זיך צו באדאנקען פאר'ן ראש ישיבה שליט"א פאר אלעס גוטס וואס איך האב באקומען.


איך האב געוואלט וויסן, אסאך מאל מאכן מיינע קאזינס א נאכט צוזאמען (סליפ-אווער), און זיי רופן מיר אויך, האבן איך געוואלט וויסן אויב ס'איז אויסגעהאלטן איבערצושלאפן מיט חבר'טעס.


נאך א שאלה, אסאך מאל ווען איך וויל עפעס בעטן פונעם אייבערשטן איז מיר שווער עס ארויסצוזאגן מיט מיין מויל, האב איך געוואלט וויסן אויב דאס צו טראכטן אדער אראפשרייבן הייסט אויך בעטן?


אויך האב איך געוואלט וויסן אויב מ'מעג הערן א שיעור אדער הערן מוזיק אינמיטן זאגן תהלים.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויחי, עשרה בטבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


בנוגע איבערשלאפן מיט חבר'טעס וכו'; אויב מען פירט זיך איידל און הייליג - דעמאלט אויב עס פעלט אויס קען מען גיין. עס איז נישט קיין פראבלעם אויפצוזיין א גאנצע נאכט שמועסן און פארברענגען, אבער עס מוז זיין איידל און הייליג; מען קען נישט שמועסן אין איין בעט, נישט ליגן און נישט זיצן.


ליידער לערנט מען נישט אויס מיידלעך צו זיין אפגעהיטן פון קראנקע זאכן; טייערע מיידלעך פאלן אריין אין שלעכטע זאכן אומוויסנדיג, וואס דאס וועט זיי שאטן פאר זייער לעבן. זיי ווערן נאנט מיט א חברט'ע אויף א נישט געזונטע וועג ביז זיי קענען נישט חתונה האבן, זיי קענען נישט ווערן נאנט מיט זייער מאן, מען בלייבט פארהאקט מיט די נישט גוטע נאנטשאפט וכו'.


(איך האב קיינמאל נישט געלאזט מיינע טעכטער גיין שלאפן ביי חבר'טעס).


בנוגע טראכטן אדער שרייבן וכו'; אז איר קענט נישט רעדן צום אייבערשטן זאלט איר אויף דעם אליינס בעטן, בעטס דעם אייבערשטן:


"רבונו של עולם איך האב א פראבלעם, איך קען נישט רעדן צו דיר; איך בעט דיר אייבערשטער, העלף מיר איך זאל קענען רעדן צו דיר און בעטן פון דיר אלעס וואס איך דארף, אלעס וואס איך וויל; העלף מיר אייבערשטער איך זאל שפירן ווי דו שטייסט דא נעבן מיר און דו הערסט צו יעדע ווארט וואס איך רעד צו דיר, געב מיר א לויטערע אמונה, איך זאל דיך שפירן און דיך זען".


אזוי זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן אן א שיעור מאל, ביז איר וועט שוין נישט דארפן שרייבן בריוו פאר'ן אייבערשטן און טראכטן וכו'; וואס איר וועט דארפן - וועט איר גלייך נאר פון אים בעטן.


איר קענט הערן מוזיק אדער א שיעור בשעת איר זאגט תהלים.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#54 - מעג מען קוקן אויף א שוועגערין?
הלכה, צניעות, קדושה, מאוויס, הכרת הטוב, דרשות, סמארטפאון, בחור, תודה והודאה, עצתו אמונה, ראש ישיבה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך ווייס נישט ווי אנצוהויבן מיין בריוו, איך האב אבער געשפירט אז איך מוז שרייבן.


איך לערן אין איינע פון די בעסטע חסידישע ישיבות, אין מיינע ערשטע יארן אין ישיבה בין איך געווען א גוטער בחור, איך האב אלץ געוואלט זיין גוט און איך האב זיך טאקע געפירט וואויל און ערליך, אבער דער יצר הרע האט נישט מוותר געווען אויף מיר, און ליידער ווען איך בין אריין אין ישיבה גדולה בין איך איינמאל אריינגעגאנגען צו עפעס א געשעפט פון א חסידישן איד, ער האט אויסגעזען ווי אן ערליכער איד, און איך בין אריין דארט אין זיין אפיס, און דארט אויף זיין קאמפיוטער האב איך געזען נישט איידעלע בילדער, און דער יצר הרע האט זיך אנגעצינדען אין מיר און איך האב עס שוין נישט געקענט פארלעשן.


איך האב אנגעהויבן זיצן ביי אים אין אפיס פאר לאנגע שעות, פארברענט מיין נשמה איינמאל און נאכאמאל, און איך בין געזינקען טיפער און טיפער אין שאול תחתית. טיף אין הארץ האט מיר וויי געטון פארוואס איך טו דאס, איך האב אבער נישט געהאט קיין וועג ווי אזוי זיך אפצורייסן דערפון. גלייכצייטיג אין די זעלבע צייט האב איך ווייטער געלערנט אין ישיבה, און פון אינדרויסן האב איך אויסגעזען ווי א געהעריגער ישיבה בחור מיט אלע מפורשים, אריינגערעכנט אלע השגות אין חסידות.


אין בין אנגעקומען צו אזא שלעכטער מצב אז איך האב שוין נישט געוואוסט וואס צו טון מיט זיך, צוביסלעך איז מיין מח געווארן מער און מער פארשטאפט, איך האב שוין נישט געקענט לערנען, טראץ מיין גוט קעפל. דער יצר הרע האט אבער פארמאכט מיינע אויגן, און ס'איז מיר נישט בייגעפאלן צו גיין זיך אויסרעדן צו איינעם דערוועגן, צו גיין בעטן הילף, אויסער דעם וואס איך האב זיך זייער געשעמט צו רעדן צו איינעם אין ישיבה איבער מיין מצב, און פארשטייט זיך אז אויב וואלט איינער פון די משגיחים אין ישיבה געוואויר געווארן וואס איך טו, וואלט איך געפלויגן פון דארט אין די זעלבע סעקונדע.


אין מיין גרויסער דמיון האב איך נאך געהאלטן אז איך בין א גוטער בחור אין ישיבה, באהאלטענערהייט האב איך זיך געקויפט א קליינעם סמארטפאון, און פון דעם האב איך זיך שוין בכלל נישט געקענט אפרייסן, איך בין געזעסן באהאלטענערהייט פאר פילע לאנגע שעות, און געקוקט די ערגסטע סארט זאכן וואס איז נאר פארהאן אויף דער וועלט, אבער אין די זעלבע צייט האב איך זיכער געמאכט אז מ'זאל מיר זען כסדר אין ישיבה, אז קיינער זאל מיר נישט חושד זיין מיט עפעס שלעכטס.


פאר א לאנגע צייט בין איך געווען אזוי שטארק פארזינקען אין די נארישקייטן און עבירות, אז פון יענע פאר יאר געדענק איך אפילו נישט וואס ס'איז געווען דעמאלט, מועדים וזמנים, פארשידענע געשעענישן, איך געדענק  גארנישט. איך בין אנגעקומען צו א מצב אז איך האב נישט געדאווענט שחרית מנחה מעריב, איך האב נאר מקפיד געווען צו לייגן תפלין יעדן טאג און זאגן קריאת שמע, דאס איז מיר געליגן איינגעבאקן אין די בלוט פון מיין טאטע, אז עס איז נישטא אזא זאך ס'זאל אריבערגיין א טאג אן לייגן תפלין, נישט צו זיין א 'קרקפתא דלא מנח תפילין'.


איין טאג איז מיר אויסגעקומען צו הערן איבער'ן ראש ישיבה שליט"א, און כאטש וואס איך האב געהערט אסאך לשון הרע אויף ברסלב, האט דער אייבערשטער רחמנות געהאט אויף מיר, און איך האב באקומען א שעצונג אין הארץ פאר'ן ראש ישיבה, איך האב געהערט איבער די חיזוק יומי און די איבריגע פעולות, און איך האב דאס זייער געשעצט.


איך האב זיך אבער נאכנישט אויפגעוועקט דעמאלט פון מיין שלאף, איך בין ווייטער געליגן אין אלע ביטערע שלעכטע זאכן, כאטש וואס קיינער ארום מיר האט נישט חושד געווען אז עפעס גייט פאר מיט מיר, איך האב גוטע כשרונות ברוך ה', און איך האב גוט געוואוסט ווי אזוי ארומצודרייען מיט יעדן, איך האב א גוטן זכרון און איך האב געקענט אלע פארהערן און בחינות און אזוי ווייטער, כאטש וואס צוויי מינוט נאכדעם איז מיר אלעס ארויסגעפלויגן פון קאפ, איך האב אלעס פארגעסן.


איין נאכט, נאך אסאך שעות קוקן אלע סארט שלעכטע זאכן רחמנא ליצלן, איז מיר פלוצלינג ארויפגעטאנצן א "חיזוק יומי" פונעם ראש ישיבה שליט"א, דער קעפל האט זיך געליינט "נישטא קיין ברירה, מען מוז רעדן וועגן דעם", איך ווייס נישט וואס האט מיר דעמאלט באטראפן, אבער דער אייבערשטער מיט זיין גרויס רחמנות האט מיר געגעבן א מתנת חנם אז איך האב געדרוקט אויף דעם, און דאן האט זיך געעפנט מיין טיר צום גן עדן! איך האב געהערט דעם חיזוק יומי, איך האב זייער הנאה געהאט, און איך האב אנגעהויבן זוכן נאך פון די סארט "חיזוק יומי", איך האב געהערט נאך און נאך פאר לאנגע שעות, דאס איז געווען ווי אן אטאם באמבע פאר מיין מח, און אזוי האב איך געהערט און געהערט ביז ווען די באטערי איז אויסגעלאפן, איך האב אפילו נישט געכאפט אז די באטערי ווערט שוואכער.


איך האב פארמאכט דעם טעלעפאן, און איך בין געגאנגען אין שול זוכן א מנין מעריב. די מח האט זיך מיר געדרייט און איך בין נישט געווען ביי זיך, איך האב אנגעהויבן דאווענען מערב ווארט ביי ווארט, נאך גאר א לאנגע צייט וואס איך האב בכלל נישט געדאווענט, ס'איז מיר נישט געווען גרינג, פשוט ווייל איך בין שוין לאנג געווען אפגעוואוינט פון זאגן די ווערטער, איך האב אריינגעקוקט אין סידור נישט צו ווערן צעמישט.


נאך מעריב האב איך ארויסגענומען די סים קארטל פונעם טעלעפאן און עס צעבראכן, און דאן האט זיך אנגעהויבן א לאנגע תקופה פון קויפן סים קארטלעך און עס צעברעכן. איך בין ווייטער דורכגעפאלן אין קוקן שלעכטע זאכן, און גלייך נאכדעם האב איך געהערט א שיעור פון ראש ישיבה שליט"א, ס'איז געווען ממש 'אור וחושך משתמשים בערבוביא', אויסגעמישט גוטס מיט שלעכטס אויף איינמאל.


צוביסלעך צוביסלעך האב איך אנגעהויבן רעדן צו אייבערשטן, בעטן דעם אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן אויף מיר און מיר ארויסנעמען פון די טיפע בלאטע און טומאה אין וואס איך ליג, איך בין געגאנגען צו קברי צדיקים און אסאך געשריגן צום אייבערשטן ער זאל זיך שוין דערבארעמען אויף מיר.


איך קען שרייבן א גאנצער בוך פון אלעס וואס איז אויף מיר אריבערגעגאנגען, איך וויל אבער נישט מאריך זיין אזוי סאך. נאך א לאנגע תקופה האב איך צוריק אנגעהויבן דאווענען ווי א איד דריי מאל א טאג, איך האב אנגעהויבן צוריק לערנען תורה, נאך א לאנגע צייט וואס איך האב נישט געעפנט קיין אידיש ספר, איך האב אנגעהויבן מיט משניות און געגאנגען ווייטער צו גמרא, מעביר סדרה זיין, נ"ך, זוהר, און נאך פילע שיעורים, צוביסלעך האב איך געשפירט ווי מיין מח הויבט זיך אן ערוועקן, איך קען שוין אנהויבן פארשטיין א דבר שבקדושה, איך האב אנגעהויבן גיין אויפ'ן וועג צו זיין אן ערליכער איד. קיינער האט נישט מיטגעהאלטן מיין שווערע און לאנגע רייזע, די שווערע בערג און טאלן אויף וואס אין האב געקלעטערט פאר אזוי לאנג, אבער דער אייבערשטער ווייסט יא און זעט אלעס, און ער האט זיכער אלעס מיטגעהאלטן.


מיינע הענט ציטערן ביים שרייבן דעם בריוו, מיינע אויגן גיסן יעצט טרערן, איך וויש זיך די אויגן איינמאל און נאכאמאל, פשוט אז איך זאל קענען זען וואס איך שרייב. היינט קען איך דאנקען דעם אייבערשטן, הודו לה' כי טוב כי לעולם חסדו, איך האב געענדיגט צום ערשטן מאל גאנץ ששה סדרי משנה, שוין א לאנגע צייט וואס איך ריר נישט אן קיין סמארטפאון און איך קוק נישט קיין מאוויס, איך הער די שיעורים פונעם ראש ישיבה שליט"א, איך ליין די "עצתו אמונה" און איך בין זיך מחי' דערמיט.


איך האב קיינמאל נישט געגלויבט אז איך וועל קענען ארויסקריכן פון די שווערע טומאה, מיין הארץ קלאפט יעצט אזוי ווי איך וואלט געלאפן עטליכע מייל, איך בין איבערגעפילט מיט רוישיגע געפילן, איך ווייס נישט וואס צו טון מיט זיך, איך וויל ארויסגיין שרייען אין די גאסן, "טייערע ברידער, ס'איז דא א באשעפער אויף דער וועלט! מיר האבן א טאטע וואס האט אונז ליב! ס'איז קיינמאל צו שפעט! ס'איז קיינמאל עק וועלט! מ'קען אלץ תשובה טון!", איך קען ממש נישט אויפהערן וויינען פון התרגשות.


איך דאנק דעם אייבערשטן יעדן טאג אויף אלע גוטס וואס ער האט געטון מיט מיר מיין גאנץ לעבן, און ספעציעל פאר די געוואלדיגע ליכטיגקייט וואס ער האט מיר געשיקט אין פארעם פונעם ראש ישיבה שליט"א. איך ווייס נישט ווי אזוי קען זיך גענוג באדאנקען פאר'ן ראש ישיבה שליט"א אויף אלע וואס איך האב באקומען פון אים.


איך האב זיך גענומען די מיה צו שרייבן דעם בריוו פאר פיר סיבות; צום ערשט פשוט צו זאגן "א גרויסן יישר כח", איך ווייס נישט אויב ס'איז בכלל דא די ווערטער צו קענען אויסדרוקן די דאנקבארקייט וואס מיין הארץ וויל ארויסשרייען, יישר כח יישר כח יישר כח און נאכאמאל יישר כח.


צווייטנס, וויל איך דער ראש ישיבה שליט"א זאל וויסן ווי ווייט זיינע כוחות גייען, איך בין זיכער נישט דער ערשטער און אויך נישט דער לעצטער, אבער איך בין איין רינגעלע אין די לאנגע קייט פון אידישע קינדער וואס קומען צוריק צום אייבערשטן דורכ'ן ראש ישיבה שליט"א.


דריטנס, ווי ווייט מען דארף אנווארענען בחורים זיך נישט צו לאזן אריינכאפן אין נעץ, זיי זאלן נישט כאפן קיין התפעלות פון קיינעם, אפילו אויב יענער זעט אויס ווי אן ערליכער איד, אויב קען יענעם נישט טאר מען גיין מיט אים און זיכער נישט אריינגיין אין זיין אפיס. ליידער האט זיך מיין נפילה אזוי אנגעהויבן, און דאס האט פארברענט אסאך יארן פון מיין לעבן, און איך פרוביר נאך מיט אסאך תפלות און טרערן צו פאררעכטן די שאדן וואס דאס האט געמאכט אויף מיין נשמה. איך האב טאקע נישט באקומען קיין חינוך אויף דעם, אפשר ווען איך וואלט מער געהערט ווי ווייט מען דארף זיך אכטונג געבן פון פרעמדע מענטשן, וואלט איך נישט געווארן אריינגעשלעפט, אדער וואלט איך כאטש געגאנגען צו איינעם זיך דורכרעדן און פרעגן וואס צו טון.


די פערטע סיבה פארוואס איך שרייב דאס איז צו פרעגן וואס איך קען טון ארויסצואווייזן מיין הכרת הטוב, כאטש איין פינטעלע, אויף דעם וואס דער ראש ישיבה שליט"א האט געטון מיט מיר? און וואס קען איך טון זיך אנצוהאלטן שטארק אין דעם הייליגן פלאץ און קיינמאל זיך נישט אוועקרירן פון דא?


אגב וויל איך פרעגן איך פרעגן אן הלכה שאלה, אויב מ'מעג קוקן אויף א שוועגערין, איינער האט מיר פארדרייט דעם קאפ אז מ'מעג, ס'איז אזוי ווי ביי א מאמע אדער שוועסטער.


א גרויסן יישר כח נאכאמאל פאר מיין לעבן ברוחניות ובגשמיות.

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויגש, ב' טבת, זאת חנוכה, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערשט יעצט געהאט די מעגליכקייט צו עפענען דיין בריוו און דאס ליינען.


וואס זאל איך דיר זאגן, האסט מיר אזוי מחי' געווען; איי וועסטו פרעגן 'דער ראש ישיבה דארף חיזוק? דער ראש ישיבה איז דאך יעדן איינעם מחזק?!' אבער אסאך מאל בין איך אזוי מסופק אויב איך זאל ווייטער רעדן די דרשות אדער אפהערן רעדן, זאל איך ווייטער שרייבן בריוו אדער אפלאזן דאס שרייבן; יעצט ליין איך דיין בריוו בין איך זייער פרייליך אז דורך די שיעורים ביסטו ארויס פון שאול תחתית און געווארן אן ערליכער איד.


בנוגע קוקן אויף א שוועגערין וכו'; א שוועגערין איז נישט אזוי ווי א מאמע און א שוועסטער, מען דארף האבן שמירת עיניים ביי א שוועגערין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#53 - ווען וועל איך שוין האבן א ריינעם מח?
התחזקות, קדושה, סבלנות, תפילות אויף אידיש, תשובה, מחשבות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


ווען איך בין געווען דאס יאר אין אומאן ראש השנה, האב איך דאס מערסטע געבעטן צו האבן א ריינע מחשבה, צו טראכטן נאר גוטע זאכן, איך האב כמעט נישט געבעטן אויף קיין שום אנדערע זאך אויסער דעם.


ס'איז שוין אריבער עטליכע וואכן פון ראש השנה און מיין הארץ איז צעריסן אויף שטיקלעך, איך וויין ממש ווען איך שרייב די ווערטער, איך בין געבליבן מיט'ן זעלבן שמוציגן מח, איך וויל אזוי שטארק האבן א ריינעם הייליגן מח, אבער אלע שמוץ איז געבליבן ביי מיר אין קאפ, וויפיל איך וויין צום אייבערשטן, וויפיל איך האב געוויינט צום רבי'ן אין אומאן, איז אבער אלעס געבליבן ביים אלטן. ווי לאנג וועל איך זיין געבינדען ביים יצר הרע?


איך האף דער ראש ישיבה שליט"א וועט מיר קענען ווייזן דעם ריכטיגן וועג און מיר מחזק זיין, איך וויל שוין חתונה האבן שוין פון אלס יונגער בחור וויין איך צום אייבערשטן כמעט יעדן טאג אז איך זאל שוין טרעפן מיין שידוך, וואס וועט זיין?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת נח, א' דראש חודש מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
וואס זאל איך דיר זאגן טייערער ברודער; ערשטנס, וואס מיינסטו, עס גייט אין איין מינוט זיך ארויסרייסן פון די קליפות? אין א קורצע צייט איז מען זוכה זיין צו טהרת המחשבה? דו ווייסט וויפיל מען דארף ווארטן און זיך פלאגן אויף דעם? דו ווייסט וויפיל מען דארף שרייען און בעטן דעם אייבערשטן מען זאל זוכה זיין צו האבן הייליגע געדאנקען? וואס איז מיט דיר? שוין זאלסטו אויפגעבן?!
צווייטנס; דאס אליינס וואס דו ווילסט אזוי שטארק זיין גוט, דו האלסט נישט אויס דיין מצב - דאס האסטו נאר באקומען ביים הייליגן רבי'ן; אז מען ליינט דיין בריוו צעגייט די הארץ, דו שרייבסט: "מיין הארץ איז צעריסן אויף שטיקלעך, איך וויין ממש ווען איך שרייב די ווערטער, איך בין געבליבן מיט'ן זעלבן שמוציגן מח, איך וויל אזוי שטארק האבן א ריינעם הייליגן מח, אבער אלע שמוץ איז געבליבן ביי מיר אין קאפ, וויפיל איך וויין צום אייבערשטן, וויפיל איך האב געוויינט צום רבי'ן אין אומאן, איז אבער אלעס געבליבן ביים אלטן. ווי לאנג וועל איך זיין געבינדען ביים יצר הרע?", דאס האסטו זוכה געווען צו באקומען אין אומאן; איך ליין דיינע ווערטער, דאס קען מען נישט שרייבן נאר נאכן זיין אין אומאן ביים רבינ'ס ציון.
דעריבער בעט איך דיר זייער, דראפע זיך און דערהאלט זיך; נעם די ווערטער וואס דו שרייבסט, די בריוו, און זאג די ווערטער פאר'ן אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, מיין הארץ איז מיר צעריסן אויף שטיקער; ראש השנה ביים ציון פון הייליגן רבי'ן די יאר אין אומאן האב איך געבעטן אזוי סאך אויף קדושת המחשבה, איך האב כמעט נישט געבעטן אויף קיין אנדערע זאך אויסער דאס, יעצט איז שוין אריבער אפאר וואכן און מיין הארץ איז מיר צעריסן אויף שטיקער; רבונו של עולם, איך וויין ווען איך זאג דיר די ווערטער, איך ליג אין טינוף, מיין גאנצע מח איז איין שטיק זבל, איין שטיק שמוץ, איך קען נישט טראכטן פון עפעס אנדערש אויסער טינוף; הייליגער באשעפער איך וויל אזוי שטארק האבן א ריינעם מח, וואס זאל איך טון? וויפיל איך וויין צו דיר - גארנישט רוקט זיך, עד מתי? ווי לאנג וועל איך זיין געבינדן ביים יצר הרע?!"
טייערער ברודער, לאז נישט אפ די עצה פון הייליגן רבי'ן; גיי יעדן טאג אביסל התבודדות, זוך דיר א שטילע פלאץ; אדער אין שטוב א ליידיגע צימער, אדער אין גאס א ליידיגע גאס און גיס זיך אויס דיין הארץ, בעט דעם אייבערשטן ער זאל דיר מקרב זיין צו אים, דו זאלסט אים שפירן; אזוי זאלסטו טון טאג נאך טאג, וואך נאך וואך, חודש נאך חודש, אפילו יאר נאך יאר - וועסטו זוכה זיין צו א ריינעם מח מחשבה. מען דארף האבן אסאך סבלנות פאר דעם, עס גייט נישט אין איין מינוט, מען דארף ווארטן און ווארטן ביז מען איז זוכה צו טהרת המחשבה.
קוק די ווערטער וואס דער הייליגער רבי נתן זאגט (עלים לתרופה, מכתב כח) ער שרייבט פאר זיין זון: "וְלֹא אוּכַל לְהִתְאַפֵּק מֵעֹצֶם אַהֲבָתְךָ מִלִּכְתֹב לְךָ מְעַט מִמַּה שֶּׁאָמַרְתִּי בְּשַׁבָּת קֹדֶשׁ הֶעָבַר", ווייל איך האב דיר אזוי ליב קען איך זיך נישט איינהאלטן, איך מוז דיר שרייבן אביסל פון וואס מיר האבן גערעדט דעם פארגאנגענעם שבת, די הייליגע תורה זאגט (בראשית יח, א): "וְהוּא ישֵׁב פֶּתַח הָאֹהֶל כְּחֹם הַיּוֹם", אברהם אבינו איז געזיצן ביים טיר ווען די זון האט געברענט, "יוֹשֵׁב" איז א לשון פון "הַמְתָּנָה וְעַכָּבָה זְמַן רַב", ווארטן; זיך אויפהאלטן א לאנגע צייט, "הַיְנוּ שֶׁאֵין הָאָדָם זוֹכֶה לְהִתְגַּלּוּת אֱלֹקוּת בְּחִינַת וַיֵּרָא אֵלָיו ה', כִּי אִם עַל יְדֵי שֶׁיּוֹשֵׁב וּמַמְתִּין וּמִתְעַכֵּב אֵצֶל פֶּתַח אֹהֶל הַקְּדֻשָּׁה זְמַן רַב", מען קען נישט זוכה זיין צו שפירן און טראכטן נאר פון אייבערשטן - נאר אז מען האט אסאך סבלנות, מען לויפט נישט אוועק, מען ווארט ביים טיר פון די קדושה, "וְאַף עַל פִּי שֶׁבְּתוֹךְ כָּךְ עוֹבֵר עָלָיו מַה שֶּׁעוֹבֵר", און אפילו עס גייט אריבער די גאנצע צייט וואס מען ווארט - וואס עס גייט אריבער, "וַחֲמִימוּת הַיּוֹם, שֶׁהֵם כְּלַל הַתַּאֲווֹת, בּוֹעֵר אוֹתוֹ הַרְבֵּה", עס ברענט די תאוות, מען שפירט ווי מען ווערט פארברענט, "אַף עַל פִּי כֵן הוּא אֵינוֹ מַנִּיחַ אֶת מְקוֹמוֹ חַס וְשָׁלוֹם", מיט דעם אלעם לאזט מען נישט אפ, מען געבט נישט אויף, "רַק הוּא יוֹשֵׁב וּמַמְתִּין וּמִתְעַכֵּב אֵצֶל הַפֶּתַח יָמִים וּזְמַנִּים רַבִּים, בְּחִינַת וְהוּא יוֹשֵׁב פֶּתַח הָאֹהֶל כְּחֹם הַיּוֹם, וְהָבֵן הֵיטֵב", מען ווארט און מען ווארט א לאנגע צייט, נאר אזוי איז מען זוכה צו וַיֵּרָא אֵלָיו ה'.
טייערער ברודער, וואס זאגסטו צו אזעלכע ליכטיגע ווערטער? דאס איז דאך ממש אזוי ווי קאלטע טרינקען פאר א הייסער דורשטיגער מענטש; בעט איך דיר זייער, ברודער ווארט, אנטלויף נישט, דו גיי אן מיט דיינע הייליגע עבודות, לערן דיינע שיעורים כסדרן; דער רבי זאגט נישט סתם, אז דער רבי זאגט אז דורך תורה און תפילה קומט מען אן צו די גרעסטע מדריגות - איז עס אזוי; אז דו וועסט ווארטן, דו וועסט נישט אנטלויפן - וועסטו זוכה זיין צו אלע מדריגות און אלע קדושות.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#52 - איך בין גאר טיף אין שאול תחתית, ווי אזוי קען איך ווערן אן ערליכער איד?
אומאן, קדושה, לימוד התורה, תשובה, עבירות, בחור, ישיבה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב שוין געשריבן אפאר בריוון בערך וואס עס גייט אריבער אויף מיר, איך בין שוין 19 יאר איך ווייס נישט וואס וועט דא זיין. מיינע יארן רוקן זיך און דער יצר הרע ברענט אין מיר, ער ווארפט מיר אראפ יעדן טאג זייער אסאך מאל אין די ביטערע עבירה פון פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה; איך טו עס כמעט א גאנצן טאג, ווען איך גיי אין גאס קוק איך איבעראל אויף פרויען וכו', איך געב מיך נישט קיין עצה אין מיין לעבן, עס גייט אריבער אסאך טעג וואס איך לייג נישט קיין תפילין און איך דאווען נישט קיין שחרית מנחה מעריב, און ווען איך דאווען שוין יא אמאל, ווי אזוי קוקט עס ליידער אויס.


איך האב שוין אסאך מאל אראפגעלייגט מיין תפילין אין די שיידל אויפ'ן ערד און געטראטן אויף דעם, איך ווארף אראפ ספרים און איך צערייס אסאך מאל ספרים ווען איך ווער אין כעס, און ווען איך ווער אין כעס קען איך טון די ערגסטע זאכן, איך זאג אסאך ארויס דעם אייבערשטנ'ס נאמען, אלע נעמען, און איך שווער אין זיין נאמען און איך שעלט אים מיט אלע קללות.


איך רעד ליידער ניבול פה גאנץ אסאך, איך עס אפאר מאל פליישיג גלייך נאכדעם מילכיג און פארקערט אויך, איך פאל אראפ אין די עבירה אז ביום התענית, תשעה באב, שבעה עשר בתמוז, תענית אסתר, צום גדלי', חוץ יום כיפור – עס איך, איך הייב אן צו פאסטן און אינמיטן ליידער קען איך זיך באהאלטן און עסן.


איך בין מחלל שבת, איך טראג אין שבת, איך רייכער אפאר מאל, איך האב נישט קיין פראבלעם צו האלטן געלט שבת, אנצינדן א לעקטער וכו', און איך טו נאך אסאך עבירות, איך בין עובר אסאך עבירות מדאורייתא ומדרבנן, איך ליג שוין אזוי טיף אז איך האב נישט קיין שום פראבלעם צו טון עבירות, בעיקר די עבירה פון פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה, וואס איך קען מיך נישט ארויסזען פון דעם, וויפיל איך פרוביר גייט עס מיר נישט און איך וויל באמת זיין אן ערליכער חסידי'שער איד.


אינדרויסן קוק איך אויס ווי אן ערליכער בחור, איך האב שוין ב"ה געענדיגט זיבן מאל משניות, מער ווי טויזנט מאל תהלים, ש"ס האלט איך אינמיטן מסכת יבמות, איך בין עוסק אויך אין אנדערע ספרים, אבער לעצטנס גייט מיר נישט קיין תפילין, נישט קיין דאווענען, נישט קיין לערנען וכו', אסאך מאל כאפט מיר אן א הרהור תשובה, לייג איך געהעריג תפילין און איך דאווען און איך לערן וכו', איך זאג אסאך תיקון הכללי און לקוטי תפילות.


איך וויל זייער שטארק זיין אין אומאן ראש השנה, אבער עס איז דא א תקנה אין ישיבה אז מ'טאר נישט אוועקפארן, אויב פארט מען קיין אומאן, ווארפט מען גלייך ארויס פון ישיבה.


אפשר האט דער ראש ישיבה אן עצה און א דרך ווי אזוי איך קען זיין אן ערליכער איד? איך וויל באמת זיין אן ערליכער איד, אפאר מאל קען איך וויינען ווייל איך קוק אזוי אויס ליידער, איך געב מיר נישט קיין עצה מיט מיין אידישקייט.


יישר כח


 

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת נצבים, כ"ב אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד הבחור ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


פרעג נישט קיין רשות פון קיינעם; קום קיין אומאן, דער רבי וועט דיר מתקן זיין.


דו קענסט נישט ווארטן אויף רשות פון דיין ראש ישיבה צו קומען קיין אומאן אן אים דערציילן ווער דו ביסט און וואס דו גייסט אריבער; ער ווייסט נישט וואס דו גייסט אריבער, ער ווייסט נישט וואס גייט אריבער אויף בחורים וכו' וכו'; איך זאג דיר, אויב דו וויסלט רחמנות האבן אויף דיר, אויף דיין נשמה און אויף דיין עתיד, פרעג נישט קיינעם קיין רשות, קום קיין אומאן.


קיינער אין דער וועלט חלומ'ט נישט וואס גייט אריבער אויף בחורים; ווי שווער עס איז זיי, ווי ביטער עס איז זיי, בפרט די וואס זענען נעבעך אראפגעפאלן אין די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, ווי ביטער עס איז זיי. וויפיל זיי ווילן זיך ארויסרייסן פון די עבירה - פאלן זיי מער און מער אראפ, ביז זיי פארלירן דעם טעם פון לעבן, זיי טראכטן שלעכטע מחשבות פון ענדיגן דאס לעבן השם ישמרינו.


צו זיי קומט דער הייליגער רבי און ווייזט זיי די רחמנות פונעם אייבערשטן, ער ווייזט זיי א וועג ווי אזוי זיי קענען זיך צוריקקערן צום אייבערשטן. דעריבער זעט מען ווי אלע בני הנעורים קלעבן זיך צום רבי'ן, די יוגענט וויל נאר דעם רבי'ן, ווייל נאר דער רבי פארשטייט זיי. ווען נישט די אלע לשון הרע'ס וואס מען רעדט צו זיי אין ישיבות און אין כוללים וואלט שוין די גאנצע וועלט געווען ביים רבי'ן, ווייל נאר דער רבי פארשטייט זיי, דער רבי האט א שפראך צו זיי.


דעריבער בעט איך דיר טייערער ליבער ברודער, קום קיין אומאן, קום צום הייליגן רבי'ן; ער וועט דיר מתקן זיין, ער וועט דיר ארויסנעמען פון דיינע שווערע נפילות. דו דארפסט נישט קיינעם פרעגן קיין רשות, דו ביסט א ביטערער רחמנות, דו דארפסט דעם גרעסטן דאקטער זאל דיר היילן, דאס איז דער רבי אליינס; וואס קען היילן יעדן איינעם, אפילו דער וואס איז שוין ווייט ווייט אוועקגעפאלן.


אויך זאלסטו זיך מאכן א שיעור אין משניות, הייב אן זאגן משניות אין א סדר, דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "שֶׁאֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד, שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון די קדושה - ער טוט עבירות רחמנא לצלן און ער איז שוין אראפגעפאלן אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם; וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה; בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד", אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג 'כך וכך', וועט ער סוף כל סוף ארויסגיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס.


ווען דער רבי האט געזאגט דעם שמועס, אז תורה נעמט ארויס פון עבירות, האט רבי נתן געפרעגט דעם רבי'ן אויב תורה קען אויך העלפן אזא איינעם וואס איז אראפגעפאלן אין די ביטערע עבירה פון פגם הברית הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, האט דער רבי אים געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תקעג): "דו ווייסט ווי גרויס דער כח פון תורה איז? תורה איז העכער פון אלעס", אפילו א מענטש וואס איז נעבעך צוגעוואוינט צו טון די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, אויב וועט ער לערנען יעדן טאג תורה וועט ער ארויס קריכן פון אלעם שלעכטס און ווערן אן ערליכער איד.


דארפסט נישט פארשטיין די ווערטער פון משניות, זאג די ווערטער; יעצט האסטו נישט קיין קאפ, האסט אזויפול געזינדיגט אז דיין קאפ איז נישטא, זאלסטו זאגן די ווערטער און ביים סוף וועסטו פארשטיין.


נאכאמאל, קום קיין אומאן; פרעג נישט קיינעם קיין קשיות.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.


 

#51 - איז נאך דא פאר מיר א וועג ארויסצוקריכן פון שמוץ?
התחזקות, תהלים, קדושה, תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, תשובה, שמירת עינים, סמארטפאון

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך שעם זיך זייער, אבער איך מוז שרייבן.


דער ראש ישיבה זאגט אסאך מאל ביי די שיעורים, "ברוך ה' דער אייבערשטער האט מיר אפגעהיטן אין מיינע בחור'ישע יארן פון שלעכטע זאכן", וואס זאל איך אבער טון? איך קען דאס נישט זאגן.


דער ראש ישיבה זאגט, "יעדער בר מצוה בחור טראכט 'איך גיי זיין א צדיק, איך הייב אן פון יעצט דינען דעם אייבערשטן", איך האב דאס אבער נישט געטראכט, איך האב געטראכט אנדערע זאכן ביי מיין בר מצוה. איך האב געטראכט 'איך ווער שוין א גרויסע בחור, איך גיי שוין זיין מעכטיג', איך האב נישט געטראכט איך גיי זיין א צדיק.


אלע יארן ווען איך האב געזען ווי א בחור האט א טעלעפאן, האב איך אלץ מקנא געווען, אלץ געוואלט אריינקוקן און זען די אינטערעסאנטע זאכן וואס ער זעט, ביז איך בין אליין אריינגעפאלן אין שלעכטע זאכן.


מיין מאמע האט א סמארטפאון, פארשטייט זיך אז זי לאזט נישט די קינדער דאס אנרירן, און עד היום ווייסט זי נישט ווען איך האב געקוקט און וואס איך האב געקוקט אויף איר טעלעפאן, רחמנא ליצלן.


אלץ ווען איך האב נאר געהאט א וועג צו קוקן עפעס וואס מען טאר נישט, בין איך געלאפן.


ברוך ה' איך האב חתונה געהאט, אבער מיין קאפ שטייט מיר ווייט פון גראד. איך האב נאכנישט פארגעסן פון די אלע שלעכטע זאכן, און ווען עס קומט מיר אונטער עפעס א געלעגנהייט לויף איך קוקן, אפילו איך ווייס אז דער אייבערשטער לאזט נישט, אפילו איך ווייס אז עס איז נישט גוט פאר מיר, אבער איך בין שוין אזוי אריינגעטון אין דעם אז מיין קאפ טראכט נאר פון טומאה, וואס קען איך טון?


איז דא אויך פאר מיר א וועג איך זאל אויסמעקן פון מיין קאפ אלע אלטע שמוץ און אנהייבן א נייע לעבן, טראכטן פונעם אייבערשטן און ווערן אן ערליכער איד? איך האב נישט קיין כח צו פאלן און פאלן, אין די צייט ווען איך זע אויס ווי א חסידישער, א פרומער, און א תלמיד חכם. איך שעם זיך פון מיך אליין אבער נאך מער דארף איך זיך שעמען נישט צו בעטן הילף. אסאך מאל טראכט איך ווען מענטשן זאל ווען וויסן וואס איך טו און וואס איך קוק וואלט קיינער נישט גערעדט מיט מיר. וואס זאל איך טון? איך דארף אן עצה, איך בין אזוי צעבראכן און פארשעמט. איך בעט דער ראש ישיבה שליט"א זאל מיר העלפן.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ראה, כ"ו מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וויסן זאלסטו, ווען א מענטש האט חרטה אויף זיינע נישט גוטע מעשים, ער שעמט זיך זייער פונעם אייבערשטן מיט וואס ער האט געטון און ער טוט תשובה, ער נעמט זיך פאר אז ער גייט מער נישט טון די זאכן - איז דער אייבערשטער אים מוחל און ער איז זוכה צו קומען צו די העכסטע דרגא, העכער ווי אלע צדיקים. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות לד.): "בְּמָקוֹם שֶׁבַּעֲלֵי תְּשׁוּבָה עוֹמְדִים, אֵין צַדִּיקִים גְמוּרִים יְכוֹלִים לַעֲמוֹד שָׁם", בעלי תשובה קומען אן אין א העכערע פלאץ וואו צדיקים קענען זיין; ווייל זיי זענען שוין געווען פארכאפט ביי די נישט גוטע און זיי האבן זיך פון דארט ארויסגעריסן און צוריק געקומען צום אייבערשטן.


מען קען זיך גארנישט פארשטעלן ווי גרויס תשובה איז; די הייליגע חכמים זאגן (מדרש שוחר טוב, ה): "אֲפִילוּ עוֹמֵד אָדָם וְעוֹשֶׂה גְדִישִׁין שֶׁל עֲבֵירוֹת", אפילו א מענטש האט געטון בערג פון עבירות, "אוֹמֵר הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא, יַעֲשֶׂה אָדָם תְּשׁוּבָה וַאֲנִי מוֹחֵל לוֹ", זאגט דער אייבערשטער ער זאל תשובה טון און איך וועל אים מוחל זיין, נאך זאגן די הייליגע חכמים (ילקוט הושע, תקלב): "בְּנֹהַג שֶׁבָּעוֹלָם, אָדָם הַמְבַזֶּה אֶת חֲבֵרוֹ בָּרַבִּים", ווען א מענטש פארשעמט איינעם ברבים, "וּלְאַחַר זְמַן מְבַקֵּשׁ לְרַצּוֹת אוֹתוֹ", נאך א שטיק צייט וויל ער יענעם איבערבעטן, "הוּא אוֹמֵר", ווען ער בעט יענעם איבער, זאגט דער וואס איז פארשעמט געווארן: "אַתָּה מְבַזֶּה לִי בָּרַבִּים וּמִתְרַצֶּה לִי בֵּינִי לְבֵינְךָ", דו האסט מיר פארשעמט ברבים און יעצט בעטסטו מיר איבער פריוואט?! "לֵךְ וְהָבֵא אוֹתָם אֲנָשִׁים שֶׁבִּזִּיתַנִי בִּפְנֵיהֶם", ברענג די מענטשן וואס האבן געהערט ווי דו האסט מיר פארשעמט, "וַאֲנִי מִתְרַצֶּה לָךְ", נאר אזוי וועל איך דיר מוחל זיין, "אֲבָל הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא אֵינוֹ כֵּן", אבער דער אייבערשטער איז נישט אזוי, "אֶלָּא אָדָם עוֹמֵד וּמְחָרֵף וּמְגַדֵּף בַּשׁוּק", א מענטש וואס האט געלעסטערט דעם אייבערשטן אין גאס, אלע האבן געהערט ווי ער רעדט קעגן דעם אייבערשטן, "וְהַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא אוֹמֵר לוֹ", זאגט דער אייבערשטער: "עֲשֵׂה תְּשׁוּבָה בֵּינִי לְבֵינְךָ וַאֲנִי מְקַבֶּלְךָ", בעט מיר איבער, אפילו פריוואט, און איך וועל דיר מוחל זיין.


זיי נישט מיואש, הייב אן פונדאסניי; אפילו דו ביסט שוין אראפגעפאלן אזויפיל מאל, דיין מח איז דיר פארדריידט, דיין קאפ טראכט נאר פון עבירות רחמנא לצלן און דו האלסט אין איין פאלן; הייב אן פונדאסניי דינען דעם אייבערשטן, דו קענסט נאך זיין א גרויסער צדיק. אז דו וועסט זיך אויסוויינען צום אייבערשטן, דו וועסט אים בעטן ער זאל דיר מוחל זיין אויף וואס דו האסט געטון - וועסטו קומען אזוי הויך, ביז'ן אייבערשטן אליינס. אז מען טוט תשובה קומט מען אן ביז'ן אייבערשטן, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ילקוט הושע, שם): "מִנְהָגוֹ שֶׁל עוֹלָם, אָדָם יוֹרֶה חֵץ, כַּמָּה מַהֲלָךְ", ווען מען שיסט א פייל, וויי ווייט קען דאס פליען? עס קען פליען אזוי ווייט ווי א בית כור אדער כורים, "כַּמָּה גָּדוֹל כּוֹחָהּ שֶׁל תְּשׁוּבָה, שֶׁמַּגַּעַת עַד כִּסֵּא הַכָּבוֹד", אבער ווען מען טוט תשובה קומט מען ביז'ן אייבערשטן אליינס, אזוי ווי עס שטייט (הושע יד, ב): "שׁוּבָה יִשְׂרָאֵל עַד ה' אֱלֹקֶיךָ".


טייערער ליבער ברודער, נעם די עצה פון הייליגן רבי'ן, די עצה פון התבודדות, די עצה וואס משיח וועט אויסלערנען פאר די גאנצע וועלט; גיי אין א שטילע פלאץ, א פלאץ וואו קיינער געפונט זיך נישט און רעד זיך אויס צום אייבערשטן, דערצייל אים דיינע יונגע יארן, דערצייל אים וואס דו האסט אלץ געטון, וואו דו ביסט געפאלן; דערצייל אים ווי דו האסט געקוקט אינעם טעלעפאן פון דיינע עלטערן, דערצייל אים ווי שווער עס איז דיר יעצט ווען דו האסט שוין אין קאפ נישט גוטע זאכן; בעט דעם אייבערשטן די ווערטער וואס דוד המלך בעט אין תהילים, אינעם קאפיטל פון תשובה (נא): "לֵב טָהוֹר בְּרָא לִי אֱלֹקִים", הייליגער באשעפער געב מיר א נייע הארץ, "וְרוּחַ נָכוֹן חַדֵּשׁ בְּקִרְבִּי", א נייע גייסט, א ריינע גייסט - באשאף אין מיר, קוק אריין אין די ווערטער פון די קאפיטל ווי דוד המלך טוט תשובה, ווי ער בעט זיך ביים אייבערשטן; זאג די קאפיטל, לייג אריין די ווערטער: "רבונו של עולם האב רחמנות אויף, מיר מעק אויס מיינע זינד, 'הֶרֶב כַּבְּסֵנִי מֵעֲוֹנִי', וואש מיר אסאך אפ פון מיינע זינד, 'וּמֵחַטָּאתִי טַהֲרֵנִי', רייניג מיר פון מיין עבירה, הייליגער באשעפער האב רחמנות אויף מיר, זיי מיר מוחל, 'כִּי פְשָׁעַי אֲנִי אֵדָע', ווייל איך ווייס מיינע זינד, 'וְחַטָּאתִי נֶגְדִּי תָמִיד', מיינע זינד שטייען פאר מיר א גאנצן צייט, איך האב שטענדיג חרטה דערויף, דעריבער בעט איך דיר, 'הַסְתֵּר פָּנֶיךָ מֵחֲטָאָי', קוק נישט אויף מיינע עבירות, 'וְכָל עֲונֹתַי מְחֵה', מעק זיי אויס; רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל מער נישט זינדיגן, 'לֵב טָהוֹר בְּרָא לִי אֱלֹקִים', באשאף מיר א נייעם הארץ, 'וְרוּחַ נָכוֹן חַדֵּשׁ בְּקִרְבִּי', א נייע גייסט געב מיר, איך זאל מער נישט זינדיגן; מיין אלטע קאפ, מיין אלטע הארץ איז אזוי פארשמירט, איך דארף א נייע הארץ, 'אַל תַּשְׁלִיכֵנִי מִלְּפָנֶיךָ', הייליגער באשעפער, ווארף מיר נישט אוועק פון דיר, זיי מיר מקרב צו דיר, געב מיר נאך א שאנס, 'וְרוּחַ קָדְשְׁךָ אַל תִּקַּח מִמֶּנִּי', נעם נישט אוועק פון מיר דיין הייליגקייט, איך וויל זיין הייליג, איך וויל זיין ערליך, עס איז מיר אזוי שווער; וויפיל איך פרוביר פאל איך צוריק, מיין קאפ איז מיר אזוי פארדריידט".


אזוי זאלסטו בעטן ביי התבודדות, וויין צום אייבערשטן; ער הערט דיר אויס, ער ווארפט דיר נישט אוועק אפילו ער ווייסט פונקטליך יעדע מעשה, דיבור און מחשבה דיינע.


דו שרייבסט אז מענטשן וואלטן נישט גערעדט מיט דיר ווען זיי ווייסן ווער דו ביסט, אבער דער אייבערשטער ווארפט נישט אוועק קיין שום מענטש. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שמות רבה יט, ד) אויפ'ן פסוק (איוב לא, לב): בַּחוּץ לֹא יָלִין גֵּר - "אֵין הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא פּוֹסֵל לִבְרִיָּה, אֶלָּא לַכֹּל הוּא מְקַבֵּל; הַשְּׁעָרִים נִפְתָּחִים בְּכָל שָׁעָה, וְכָל מִי שֶׁהוּא מְבַקֵּשׁ לִכָּנֵס יִכָּנֵס", דער אייבערשטער ווארפט נישט אוועק קיין שום מענטש, די טירן זענען שטענדיג אפן, ווער עס וויל צוריקקומען צום אייבערשטן קען שטענדיג צוריקקומען צו אים; אז דו וועסט דאס טון יעדן טאג וועסטו זוכה זיין צו באקומען א נייעם הארץ, א נייעם קאפ און א נייעם מח, דו וועסט ווערן א גרויסער צדיק.


זע צו זאגן אביסל תהילים יעדן טאג. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן עג): "מִי שֶׁרוֹצֶה לִזְכּוֹת לִתְשׁוּבָה, יִהְיֶה רָגִיל בַּאֲמִירַת תְּהִלִּים, כִּי אֲמִירַת תְּהִלִּים מְסֻגָּל לִתְשׁוּבָה", ווער עס וויל תשובה טון זאל זאגן תהילים; תהילים וועט דיר ברענגען דו זאלסט קענען שטיין שטארק און נישט צוריק פאלן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#50 - זאל איך זאגן פאר מיין מאן וואס עס שטערט מיר?
שלום בית, קדושה, חיזוק פאר פרויען, קאמפיוטער, מאוויס, מורה דרך, אידישע שטוב

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח פאר אלע עצות, חיזוק און הדרכה אין לעבן, ס׳געבט מיר חיות ווייטער אנצוגיין צו פירן א אידישע שטוב און עס מאכט ליכטיג מיין לעבן. איך וויל זיך באזונדער באדאנקען פאר די בריוו אין עצתו אמונה, דאס איז מיין וועג ווייזער, איך פריי מיך מיט דעם, איך דאנק דעם אייבערשטן מיט דעם, און אויך וויין איך אין דעם. יעדע בריוו רעדט פונקט צו מיר און ווייזט מיר ווי אזוי צו לעבן א גוטע לעבן מיט'ן אייבערשטן.


דער ראש ישיבה זאגט כסדר אז מאן און ווייב דארפן זיין אפן איינער צום צווייטן, ארויסזאגן זאכן וואס עס שטערט, האב איך געוואלט פרעגן אויב דאס גייט אויך אויף עפעס וואס קען נעמען א לענגערע צייט צו טוישן צום ביישפיל קוקן מאוויס און פארברענגן זייער אסאך צייט אויפ'ן טאבלעט? איך וויל אזוי שטארק האבן אן ערליכער מאן און אן ערליכע שטוב, מעג איך אים זאגן אז עס מאכט מיר זייער טרויעריג ווען איך זע אים פארנומען מיט אזעלכע נארישקייטן?


איך בעט אן א שיעור תפילות אויף דעם, און איך פלאן נישט אויפצוהערן, איך פיל אזוי שלעכט פאר אים אז ער איז אנגעטשעפעט אין דעם. אפשר קען דער ראש ישיבה שליט"א מיר העלפן?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ואתחנן, ט' מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


א פרוי, מיט אביסל חכמה - קען איבערדרייען איר מאן ער זאל ווערן א גרויסער צדיק.


חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (בראשית רבה יז, ז): "מַעֲשֶׂה בְּחָסִיד אֶחָד שֶׁהָיָה נָשׂוּי לַחֲסִידָה אַחַת, וְלֹא הֶעֱמִידוּ בָּנִים זֶה מִזֶּה, אָמְרוּ, אֵין אָנוּ מוֹעִילִים לְהַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא כְּלוּם, עָמְדוּ וְגֵרְשׁוּ זֶה אֶת זֶה", עס איז געווען אן ערליכער איד וואס איז געווען חתונה געהאט צו א צדיקת און זיי האבן נישט געהאט קיין קינדער, נאך לאנגע יארן וואס זיי האבן נישט געהאט קיין קינדער האבן זיי זיך ג'גט, "הָלַךְ זֶה וְנָשָׂא רְשָׁעָה אַחַת, וְעָשְׂתָה אוֹתוֹ רָשָׁע", דער ערליכער איד איז געגאנגען און האט חתונה געהאט מיט א שלעכטע פרוי און זי האט אים געמאכט פאר א רשע, "הָלְכָה זֹאת וְנִשֵּׂאת לְרָשָׁע אֶחָד וְעָשְׂתָה אוֹתוֹ צַדִּיק", ווידער די ערליכע פרוי האט חתונה געהאט מיט א רשע און זי האט אים געמאכט פאר א גרויסער צדיק, "הֱוֵי שֶׁהַכֹּל מִן הָאִשָּׁה", זעט מען פון דעם אז אלעס איז געוואנדן אין די פרוי.


אז מען וויל זאגן מוסר - מוז דאס זיין מיט ליבשאפט. דער רבי האט אונז אנטפלעקט וואס געשעט ווען מען זאגט מוסר אן ליבשאפט, דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן ח): "כְּשֶׁהַמּוֹכִיחַ אֵינוֹ רָאוּי לְהוֹכִיחַ", ווען מען זאגט מוסר איז דאס זייער איינגעשטעלט, ווייל אויב מען ווייסט נישט ווי אזוי צו זאגן מוסר, "אֲזַי לֹא דַּי שֶׁאֵינוֹ מוֹעִיל בְּתוֹכַחְתּוֹ, אַף גַּם הוּא מַבְאִישׁ רֵיחַ שֶׁל הַנְּשָׁמוֹת הַשּׁוֹמְעִים תּוֹכַחְתּוֹ", נישט נאר מען טוט גארנישט אויף מיט די מוסר, נאר מען מאכט גאר ערגער, מען מאכט א שלעכטע גערוך, "כְּמוֹ כְּשֶׁמֻּנָּח אֵיזֶה דָּבָר שֶׁיֵּשׁ לוֹ רֵיחַ שֶׁאֵינוֹ טוֹב, כָּל זְמַן שֶׁאֵין מְזִיזִין אוֹתוֹ הַדָּבָר, אֵין מַרְגִּישִׁין הָרֵיחַ רַע", אזוי ווי עס ליגט א זאך וואס האט נישט קיין גוטע גערוך, ווילאנג מען לאזט דאס שטיין, מען רוקט דאס נישט - שפירט מען נישט די שלעכטע גערוך, "אֲבָל כְּשֶׁמַּתְחִילִין לְהָזִיז אוֹתוֹ הַדָּבָר אֲזַי מְעוֹרְרִין הָרֵיחַ רַע", אבער ווען מען הייבט דאס אן רירן הייבט מען אן שפירן די שלעכטע גערוך, "כְּמוֹ כֵן עַל יְדֵי תּוֹכָחָה שֶׁל מִי שֶׁאֵינוֹ רָאוּי לְהוֹכִיחַ, עַל יְדֵי זֶה מְזִיזִין וּמְעוֹרְרִין הָרֵיחַ רַע שֶׁל הַמַּעֲשִׂים רָעִים וּמִדּוֹת רָעוֹת שֶׁל הָאֲנָשִׁים שֶׁמּוֹכִיחָם, וְעַל כֵּן הוּא מַבְאִישׁ רֵיחָם", אזוי אויך, ווער עס ווייסט נישט ווי אזוי צו זאגן מוסר, ווען ער הייבט אן מוסר'ן - מאכט ער א שלעכטע גערוך אויף די מענטשן וועם ער מוסר'ט, "וְעַל יְדֵי זֶה הוּא מַחֲלִישׁ אֶת הַנְּשָׁמוֹת שֶׁלָּהֶם וְעַל יְדֵי זֶה נִפְסָק הַשֶּׁפַע מִכָּל הָעוֹלָמוֹת הַתְּלוּיִים בְּאֵלּוּ הַנְּשָׁמוֹת", ער מאכט חרוב די מענטשן, ער נעמט אוועק פון זיי אלע גוטע זאכן.


דעריבער דארף מען זייער אכטונג געבן ווען מען זאגט מוסר; נאר דער וואס קען זאגן מוסר אזוי ווי משה רבינו - דער מעג זאגן מוסר. דער רבי זאגט, משה רבינו ווען ער איז אראפ פון הימל און געזען ווי די אידן האבן געמאכט די עגל האט ער זיי געזאגט: "דער אייבערשטער האט ענק נאכאלץ ליב, דער אייבערשטער ווארט איר זאלט תשובה טון".


שטעלט אייך פאר, מען שטייט ביים בארג סיני, מען האלט אינמיטן קבלת התורה, משה רבינו זאגט פאר די אידן: "איך גיי ארויף אין הימל פאר פערציג טעג, ווארטס אויף מיר דא", און די ערב רב זענען געקומען און איבערגערעדט די אידן זיי זאלן מאכן אן עגל, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנחומא כי תשא, סימן כ) די אידן האבן עובר געווען אויף די דריי הארבסטע עבירות; משה רבינו קומט אראפ פון הימל און זעט וואס דא גייט פאר, זאגט ער פאר די אידן (גיטין לו:): "עַדַיָין חֲבִיבוּתָא הוּא גַּבָּן", דער אייבערשטער האט ענק נאך אלץ ליב, אזוי ווי עס שטייט (שיר השירים א, יב): "נִרְדִּי נָתַן רֵיחוֹ, וְלֹא כְּתִיב הִסְרִיחַ"; נאר אזוי קען מען זאגן מוסר.


נישט נאר איר מעגט זיין אפן מיט אייער מאן, נאר איר זאלט זיין אפן; איר מעגט אים זאגן פון צייט צו צייט אז עס שטערט אייך צו האבן די זאכן אין שטוב, אבער דאס וועט נאר אויפטון אויב ער וועט שפירן אז איר האט אים נאכאלץ ליב, נאר אזוי וועט עס אויפטון.


איר וועט רעדן מיט אים שיין, ווייך, מיט הארץ, אז איר ווילט האבן א שיינע שטוב, א אידישע שטוב, נישט א אידישיסטישע שטוב; אז מען עסט שבת קוגל מיט געפילטע פיש - האט מען נאכנישט קיין אידישע שטוב, אז מען עסט ליל שישי טשאלנט און מען זינגט אידישע ניגונים - נישט דאס איז א היימישע שטוב, אויב מען וויל האבן הצלחה מיט די קינדער דארף מען האבן א רב וועם מען הערט אויס, וועם מען פאלגט; מען דארף האבן אן ערליכער איד ער זאל אויסשטעלן די שטוב, וואס ברענגט מען יא אריין אין שטוב און וואס ברענגט מען נישט אריין, וואס איז א סכנה און וואס איז א מנהג וכו' וכו'; נאר אזוי ציט זיך ערליכע דורות.


פאר זעכציג יאר צוריק האבן די צדיקים געשטורעמט מען זאל נישט אריינברענגען אין שטוב קיין טעלעוויזשן, דער הייליגער סאטמאר רבי זכותו יגן עלינו מיט נאך צדיקים האט געליארעמט און געפייערט מען זאל נישט האבן אין שטוב די זאכן, דעמאלט זענען אויך געווען מענטשן וואס האבן זיך געהאלטן קלוג, זיי האבן געזאגט 'מיר זענען חסידי'שע אידן, מיר עסן קוגל מיט געפילטע פיש, מיר עסן קרויט מיט קרעפלעך וכו' וכו', טעלעוויזשן איז נישט אזוי געפערליך ווי מען מאכט עס'; למעשה יעצט ווען עס זענען אריבער זעכציג יאר, זעט מען וואס איז מיט זייערע דורות; וואו זענען זיי? מען קען טרעפן געציילטע אייניקלעך וואס גייען זונטאג נאכמיטאג פאר א שעה אין א אידישע סקול וואו מען לערנט אויס וואס מיינט א מנורה וכו', און די אנדערע משפחות וואס האבן נישט געוויסט צופיל חכמות, זיי האבן געהערט צדיקים זאגן מען זאל נישט אריינברענגען אין שטוב די זאכן, זיי האבן זיך געשטעלט אויף דעם - זיי האבן קינדער, אייניקלעך און אור אייניקלעך ערליכע אידן.


איר מעגט רעדן און איר זאלט רעדן מיט אייער מאן; אז איר וועט רעדן שיין, ווייך, מיט הארץ - וועט ער אייך אויסהערן. ער וויל דאך אויך זיין גוט, עס איז אים נאר שווער, ער איז צוגעקלעבט צו די זאכן וכו' וכו'.


דער עיקר זאלט איר נישט אפלאזן תפילה והתבודדות; ווען איר זענט אליינס אין שטוב זאלט איר זיך אויסשמועסן אייער הארץ מיט'ן אייבערשטן, אים בעטן איר זאלט זוכה זיין צו ערליכע קינדער און קינד'ס קינדער.


ווען אידישע מאמעס וואלטן געוויסט וואס זייערע תפילות צום אייבערשטן טוט אויף, וואלטן זיי נישט אפגעלאזט די זאך פון בעטן; תפילה איז שטערקער פון די שטערקסטע זאך.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.