בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ראה, כ"ה מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך בעט דיר זייער זאלסט זיך מחזק זיין מיט אלע דיינע כוחות; מיר האבן אזעלכע גוטע עצות מיט וואס מיר קענען זיך מחזק זיין. דער הייליגער רבי האט אונז געגעבן אזעלכע ליכטיגע עצות, וואס ווער עס טוט די עצות קריכט ארויס פון אלע פראבלעמען. די ערשטע עצה איז שכחה; דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן כו): "אֵצֶל הָעוֹלָם הַשִּׁכְחָה הִיא חִסָּרוֹן גָּדוֹל בְּעֵינֵיהֶם", ביי די וועלט איז שכחה א חסרון, "אֲבָל בְּעֵינַי יֵשׁ בְּהַשִּׁכְחָה מַעֲלָה גְּדוֹלָה, כִּי אִם לֹא הָיְתָה שִׁכְחָה, לֹא הָיָה אֶפְשָׁר לַעֲשׂוֹת שׁוּם דָּבָר בַּעֲבוֹדַת ה'", אבער איך זאג אז שכחה איז א מורא'דיגע מעלה, ווייל ווען א מענטש וואלט געדענקט יעדע זאך וואס ער האט געטון וואלט ער נישט געקענט אנגיין ווייטער אין לעבן, ווייל עס וואלט אים געשטערט אלעס וואס ער האט געטון.

די ערשטע זאך זאלסטו פאלגן דעם רבי'ן; פארגעס וואס איז געווען און הייב אן דיין לעבן פונדאסניי. דאנק דעם אייבערשטן אז דו האסט א וואוילע ווייב און ליכטיגע קינדער; שלעפ נישט מיט דיר דיין עבר און קוק קיינמאל נישט אויף צוריק, וואס איז געווען איז געווען, דער עיקר זאלסטו פון יעצט טון נאר גוטס.

דו שרייבסט אז ביידע פון אייך זענט איר אריבער א שווערע יוגנט, זאלט איר זיך ביידע מחזק זיין איינער דעם צווייטן. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קו): "עס איז א מורא'דיגע עצה צו ווערן אליין מחוזק, דורכדעם וואס מען איז מחזק א צווייטן", מיט דעם טייטשט דער רבי אויס דעם פסוק (תהלים מא, ב): "אַשְׁרֵי מַשְׂכִּיל אֶל דָּל", ווען א מענטש איז צעבראכן, "אִם לֹא יָכוֹל בְּעַצְמוֹ לָבוֹא לְגַדְלוּת הַמֹּחִין; עֵצָה לָזֶה, שֶׁיַּשְׂכִּיל אֲחֵרִים, וְעַל יְדֵי זֶה נִתְעוֹרֵר גַּם אֶצְלוֹ", דורכדעם וואס ער איז מחזק א צווייטן וועט ער אליינס ווערן מחוזק; זאלסטו זען צו מחזק זיין דיין ווייב אזוי וועסטו צוויי מאל פארדינען, איינס אז דיין ווייב וועט זיין מחוזק וועט זי דיר העלפן וכו', און אפילו דיינע ווערטער וועט נישט אריין גיין אין אירע אויערן וועט דאס צוריק קומען צו דיר, עס וועט ווערן אן אור חוזר, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קפד) אז ווען מען רעדט צו א צווייטן דיבורי התחזקות ווערט אן אור ישר און אן אור חוזר, דאס הייסט אז אפילו עס גייט נישט אריין אין יענעמ'ס אויער דאך ווערט אן אור חוזר און דער מענטש אליינס ווערט שטארק מחוזק.

איך בעט דיר זייער, יעצט אז דו האסט גענומען דעם רבינ'ס סדר דרך הלימוד (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו) מיט אזא ערנסטקייט, אז דו לערנסט גוזמאות; דו האסט שוין געענדיגט ש"ס, שלחן ערוך, זוהר הקדוש וכו' וכו' - זאלסטו יעצט פאלגן דעם רבי'ן מיט די עצה פון שכחה. פארגעס וואס איז געווען און הייב אן פונדאסניי, געב אכטונג אויף דיין ווייב; זיי איר מכבד און רעד צו איר שיינע ווערטער, וועסטו האבן כח אויפצוצוען דיינע קינדער על דרך התורה והיראה.

פרוביר אויס די זיסע עצה פון התבודדות; דער הייליגער רבי האט אונז געגעבן א מתנה וואס הייסט 'התבודדות'; מען זאל גיין אין א פלאץ וואו קיינער איז נישט דארט און זיך אויסרעדן דאס הארץ צום אייבערשטן אויף די שפראך וואס מען איז געוואוינט צו רעדן. טו די עצה, גיי אין א פלאץ און זאג: "רבונו של עולם, וואס זאל איך טון אז דער יצר הרע ווארפט מיר אראפ נאכאמאל און נאכאמאל? וויפיל מאל איך נעם זיך פאר צו זיין וואויל פאל איך נאכאמאל אראפ, איך הער זיך נישט אויף קריגן מיט מיין ווייב, איך שריי אויף מיינע קינדער ביז איך ווער אזוי בכעס אז איך שלאג זיי מיט רציחה, העלף מיר אייבערשטער איך זאל זיך קענען איינהאלטן און איך זאל לעבן בשלום מיט זיי".

איך האף אז דו וועסט ליינען דעם בריוו נישט איינמאל נישט צוויי מאל נאר אן א שיעור מאל און מקיים זיין יעדעס ווארט וואס שטייט דא - וועסטו האבן די וועלט און יענע וועלט, אז נישט וועסטו אלעס פארלירן; ווייל שלאגן די קינדער טאר מען נישט און עס העלפט נישט. אז מען שלאגט די קינדער פארלירט מען זיי און די גאנצע שטוב צעפאלט ה' ירחם.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת דברים, ד' מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דו דערמאנסט מיר א מעשה וואס מוהרא"ש פלעגט דערציילן פון הרב הקדוש רבי אברהם קאליסקער זכותו יגן עלינו, אז א איד אין די אכציגער יארן איז אמאל געקומען צו אים און געוויינט: "רבי, עס איז מיר נמאס דאס לעבן איך וויל שטארבן!" האט אים דער הייליגער רבי אברהם קאליסק'ער געזאגט: "דו טיפש וואס דו ביסט, עס לוינט זיך צו לעבן אכציג יאר אבי צו לייגן תפילן איינמאל אין לעבן, און דו ווילסט שטארבן?!" דו קענסט דאך לייגן תפילין נאך א טאג וועסטו זוכה זיין צו אייביגע גוטס, דער אייבערשטער וועט דיר מוחל זיין אלע דיינע עבירות.

דאס וואס דו שפירסט זיך ליידיג און פיסט, דו שפירסט דעם טויט - דאס קומט פון עבירות. ווען א מענטש זינדיגט, ער היט זיך נישט זיינע אויגן און ער קוקט עבירות ביז ער פאלט אראפ אין פגם הברית הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן רחמנא לשיזבן, די עבירה מאכט אים דעפרעסט און צעבראכן. דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק א', סימן נ): "וְזֶה בְּחִינַת חוֹלַאַת שֶׁקּוֹרִין בְּרֶעכֶנִישׁ, רַחֲמָנָא לִצְלָן, שֶׁשּׁוֹבֵר עֲצָמוֹת שֶׁל אָדָם", פון די עבירה קומט די מחלה וואס הייסט 'ברעכעניש' - דער מענטש ווערט צעבראכן אויף שטיק שטיקלעך און שפירט נישט קיין טעם אין זיין לעבן.

די עצה ארויס צו קריכן פון די שלעכטע געוואוינהייט - איז תפילה והתבודדות, מען דארף שרייען צום אייבערשטן אז מען זאל קענען ארויסגיין פון די ביטערע עבירה.

נאך א עצה האב אים פאר דיר און פאר אלע וואס זוכן צו האבן א טעם אין לעבן, א געשמאק אינעם טאג טעגליכע לעבן, - זאלסט פאלגן דעם רבי'ן און אנהייבן לערנען אויפ'ן סדר דרך הלימוד (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו). נעם היינט א משניות און הייב אן זאגן די ווערטער פון מסכת ברכות; גיי כסדרן א פרק נאך א פרק, זאג די ווערטער אויפ'ן קול. אפילו דו פארשטייסט ניטאמאל די פשוט'ע טייטש - זאלסטו זאגן די ווערטער. אזוי זאלסטו טון ביז דו וועסט ענדיגן מסכת ברכות, נאכדעם גיי צו די קומענדיגע מסכתא ביז דו וועסט ענדיגן א סדר און ווען דו ענדיגסט א סדר זאלסטו ווייטער זאגן פרקים משניות ביז דו וועסט ענדיגן ששה סדרי משנה, נאכדעם זאלסטו אנהייבן נאכאמאל משניות וכו' וכו', אזוי זאלסטו טון דיין גאנצע לעבן.

אזוי זאלסטו אויך טון מיט גמרא; הייב אן ש"ס כסדרן דיקא. נעם מסכת ברכות און הייב אן זאגן די ווערטער פון די הייליגע גמרא; זאג א בלאט נאך א בלאט ביז דו וועסט ענדיגן די גאנצע מסכתא, נאכדעם זאלסטו אנהייבן מסכת שבת, אזוי זאלסטו גיין כסדרן ביז דו וועסט ענדיגן גאנץ ש"ס, אפילו אין אנהייב וועסטו נישט פארשטיין וואס דו לערנסט, דאך זאלסטו ווייטער לערנען אן פארשטיין; זאג די הייליגע ווערטער פון די תורה, דאס וועט אריין בלאזן אין דיר א פרישע חיות און א געשמאק אין לעבן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת שלח, כ' סיון, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק אז דו לערנסט אויפ'ן 'סדר דרך הלימוד' פון הייליגן רבי'ן וואס האט אונז געזאגט (שיחות הר"ן, סימן עו): "טּוֹב לִלְמֹד בִּמְהִירוּת וְלִבְלִי לְדַקְדֵּק הַרְבֵּה בְּלִמּוּדוֹ, רַק לִלְמֹד בִּפְשִׁיטוּת בִּזְרִיזוּת. וְלִבְלִי לְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ הַרְבֵּה בִּשְׁעַת לִמּוּדוֹ מֵעִנְיָן לְעִנְיָן, רַק יִרְאֶה לְהָבִין הַדָּבָר בִּפְשִׁיטוּת בִּמְקוֹמוֹ", עס איז גוט אז מען זאל זיך צוגעוואוינען צו לערנען שנעל און נישט מדקדק זיין צופיל בשעת מען לערנט, נאר זען צו פארשטיין דעם פשטות הפשט, "וְאִם לִפְעָמִים אֵינוֹ יָכוֹל לְהָבִין דָּבָר אֶחָד, אַל יַעֲמֹד הַרְבֵּה שָׁם וְיַנִּיחַ אוֹתוֹ הָעִנְיָן וְיִלְמַד יוֹתֵר לְהַלָּן", און אויב מען פארשטייט נישט פשט זאל מען נישט פארברענגען אסאך צייט, נאר ענדערש זאל מען גיין ווייטער, "וְעַל־פִּי הָרֹב יֵדַע אַחַר־כָּךְ מִמֵּילָא מַה שֶּׁלֹּא הָיָה מֵבִין בִּתְחִלָּה, כְּשֶׁיִּלְמַד כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת לְהַלָּן יוֹתֵר", און דורכדעם וואס מען לערנט אסאך וועט מען שפעטער פארשטיין וואס מען האט פריער נישט אזוי גוט פארשטאנען.

אוודאי איז מען יוצא לימוד התורה אז מען לערנט אויף דעם וועג, אזוי ווי דער רבי זאגט דארט קלאר: "וְאֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד רַק הָאֲמִירָה לְבַד - לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר", אפילו מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט זאל מען זאגן די ווערטער, "וּמִמֵּילָא יָבִין", און ביים סוף וועט מען פארשטיין. "וְלֹא יְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ בִּתְחִלַּת לִמּוּדוֹ שֶׁיִּרְצֶה לְהָבִין תֵּכֶף, וּמֵחֲמַת זֶה יִקְשֶׁה לוֹ הַרְבֵּה תֵּכֶף וְלֹא יָבִין כְּלָל. רַק יַכְנִיס מֹחוֹ בְּהַלִּמּוּד וְיֹאמַר כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת וּמִמֵּילָא יָבִין", מען זאל נישט ווערן צעבראכן ווען מען זעט אז מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט, וואס דאס אליינס - אז מען וויל גלייך פארשטיין - מאכט אז עס זאל זיין שווער צו פארשטיין דאס לערנען, נאר מען זאל זאגן די ווערטער כסדרן און מען וועט שוין פון זיך אליינס פארשטיין, "וְאִם לֹא יָבִין תֵּכֶף, יָבִין אַחַר כָּךְ, וְאִם יִשָּׁאֲרוּ אֵיזֶה דְּבָרִים, שֶׁאַף עַל פִּי כֵן לֹא יוּכַל לַעֲמֹד עַל כַּוָּנָתוֹ - מַה בְּכָךְ?" און אויב מען פארשטייט נישט ביים ערשטן מאל, וועט מען עס פארשטיין ביים צווייטן מאל; און אויב מען וועט נישט פארשטיין דעם צווייטן מאל איז אויך גארנישט, "כִּי מַעֲלַת רִבּוּי הַלִּמּוּד עוֹלָה עַל הַכֹּל, וּכְמוֹ שֶׁאָמְרוּ רַבּוֹתֵינוּ זִכְרוֹנָם לִבְרָכָה (עבודה זרה יט.): 'לִגְּמוֹר, וַהֲדַר לִסְבֹּר, וְאַף עַל גַּב דְּלָא יָדַע מַה קָאָמַר' שֶׁנֶּאֱמַר (תהלים קיט, כ): "גָּרְסָה נַפְשִׁי לְתַאֲבָה", ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן, אז א מענטש זאל קודם אסאך זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה, אפילו ער פארשטייט נישט וואס ער לערנט, און דערנאך זאל ער לערנען צו פארשטיין, "כִּי עַל יְדֵי רִבּוּי הַלִּמּוּד, שֶׁיִּלְמַד בִּמְהִירוּת, וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה, עַל יְדֵי זֶה יִזְכֶּה לַעֲבֹר כַּמָּה פְּעָמִים אֵלּוּ הַסְּפָרִים שֶׁלּוֹמֵד, לְגָמְרָם, וְלַחֲזֹר לְהַתְחִיל, וּלְגָמְרָם פַּעַם אַחַר פַּעַם, וְעַל יְדֵי זֶה מִמֵּילָא יָבִין וכו'", ווייל אז מען געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעל, קען מען זוכה זיין צו לערנען זייער אסאך; מען איז זוכה איבערצוגיין יעדע זאך זייער אסאך מאל, ביז מען איז זוכה דאס צו פארשטיין.

זאלסט ווייטער לערנען דיינע שיעורים צופרי און ביינאכט און א גאנצן טאג ווען דו האסט איבעריג צייט זאלסטו גורס זיין דפים גמרא באמירה בעלמא, זאג די ווערטער אפילו אן פארשטיין און יעדעס מאל ווען דו ענדיגסט א מסכתא זאלסטו מאכן א סיום מסכתא פאר דיין ווייב און קינדער, וועסטו זען אין א קורצע צייט אז דיין קאפ וועט זיך דיר עפענען און דו וועסט אנהייבן פארשטיין די תורה אסאך מער ווי ווען מען לערנט און מען וויל גלייך אלעס פארשטיין, אזוי ווי רבי נתן זאגט דארט ווייטער: "וְדִבֵּר הַרְבֵּה מְאֹד בְּעִנְיָן זֶה וְאִי אֶפְשָׁר לְבָאֵר דְּבָרִים אֵלּוּ בִּכְתָב הֵיטֵב, אֲבָל בֶּאֱמֶת הוּא דֶּרֶךְ עֵצָה טוֹבָה מְאֹד בְּעִנְיַן הַלִּמּוּד, כִּי עַל יְדֵי זֶה יְכוֹלִים לִזְכּוֹת לִלְמֹד הַרְבֵּה מְאֹד, לִגְמֹר כַּמָּה וְכַמָּה סְפָרִים, וְגַם יִזְכֶּה לְהָבִין הַדְּבָרִים יוֹתֵר, מֵאֲשֶׁר הָיָה לוֹמֵד בְּדִקְדּוּק גָּדוֹל, כִּי זֶה מְבַלְבֵּל מְאֹד מִן הַלִּמּוּד", דער רבי האט זייער אסאך גערעדט פונעם דרך הלימוד, אז מען זאל נישט זוכן צו פארשטיין גלייך ווען מען לערנט נאר מען זאל לערנען אסאך אן פארשטיין, ביז מען וועט זוכה זיין צו פארשטיין; ווען מען לערנט אויף דעם סדר דרך הלימוד איז מען זוכה אנצוקומען אסאך מער ווי ווען מען לערנט שטייט און מען קלערט אריין אין יעדע ווארט, וואס דאס שטערט נאר דאס לערנען, "וְכַמָּה בְּנֵי אָדָם פָּסְקוּ מִלִּמּוּדָם לְגַמְרֵי עַל יְדֵי רִבּוּי הַדִּקְדּוּקִים שֶׁלָּהֶם, וּמְאוּמָה לֹא נִשְׁאַר בְּיָדָם", און זייער אסאך מענטשן האבן אינגאנצן אויפגעהערט צו לערנען צוליב דעם וואס זיי האבן געלערנט און געקוועטשט וכו'.

קוק נישט אויף קיינעם און הער נישט צו דו וואס מאכן אוועק דעם סדר דרך הלימוד, דו וועסט זען צו וואס דו וועסט אנקומען אז דו וועסט פאלגן דעם רבי'ן, דו וועסט אנקומען צו לערנען און פארשטיין גמרא מיט אלע פוסקים, תנ"ך מיט אלע מדרשים און זוהר הקדוש, אזוי ווי דער רבי האט געוואלט אז מיר זאלן דורך לערנען כל התורה כולה. עיי"ש.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת בהעלותך, י"ח סיון, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דאס ערשטע זאך בעט איך דיר דו זאלסט זיך שטארקן און זיין פרייליך, ווייל שמחה איז מסוגל אויף פרנסה בניקל, אזוי ווי מען זעט אז דער שם פון פרנסה 'חַתָּ"ךְ' וואס איז די ראשי תיבות פונעם פסוק (תהלים קמה, טז): "פּוֹתֵחַ' אֶת' יָדֶךָ'", איז אויך די ראשי תיבות פונעם פסוק (דברים טז, טו): "וְהָיִיתָ' אַךְ' שָׂמֵחַ'"; זאלסטו פרובירן מיט אלע כוחות צו זיין פרייליך.

וויסן זאלסטו אז פרנסה געבט דער אייבערשטער פאר יעדן איינעם צוגלייך, און דאס וואס מען זעט אז איינער ארבעט שווערער פונעם צווייטן - איז ווי דער הייליגער רבי האט דערציילט, אז אמאל זענען געווען צוויי גרויסע עשירים וואס זענען געווען שכנים הויז צו הויז, איינער איז געווען א קמצן - א קארגער מענטש, און דער צווייטער איז געווען א גרויסער בעל צדקה; די ארימעלייט האבן געוויסט פון דעם גרויסן עושר דער נדיב לב וואס טיילט מיט א ברייט הארץ צדקה, מען פלעגט קומען צו אים און ער פלעגט אויפנעמען יעדן איינעם מיט א געשמאקע סעודה און צוגעבן א שיינע סכום געלט.

ויהי היום עס איז געווען אן ארימאן וואס האט געהערט אז אין דעם געוויסן שטאט וואוינט דער גוטהארציגער עושר, איז ער אהין געפארן אבער צו זיין מזל האט ער זיך טועה געווען און ער איז אנגעקומען צו דעם עושר דעם קמצן אין אים געבעטן צדקה, האט אים דער קמצן געענטפערט: "איך האב דא ביי מיר אין גארטן אסאך ביימער וואס מען דארף זיי צעשניידן, אז דו וועסט מיר צעשניידן די אלע גרויסע ביימער אויף קליינע שטיקלעך האלץ וועל איך דיר געבן עסן", אומר ועושה, דער ארימאן האט גענומען א האק און זיך גענומען צו די שווערע ארבעט, ער האט צעהאקט אלע ביימער אויף שפענדלעך און ווען ער האט געענדיגט איז ער געקומען צום בעל הבית בעטן עסן, זאגט אים דער קמצן: "קום מיט מיר", און ער פירט אים צום שכן'ס הויז - די הויז פונעם צווייטן עושר - זאגנדיג: "קלאפ אריין ביי דעם טיר, דא וועסטו אלעס באקומען; עסן, געלט וכו'", דער ארימאן האט געמיינט אז דאס איז איין זאך, איין בעל הבית; האט ער אריינגעקלאפט און תיכף ומיד האט מען אים אויף גענומען מיט א מורא'דיגע שמחה און אים געגעבן צו עסן מכל טוב וטוב, אינמיטן עסן האט זיך דער ארימאן אנגערופן: "איך האב זייער שווער געהארעוועט פאר די עסן", ווען מען האט אים געפרעגט: "וואס הייסט?" האט ער געענטפערט: "איך האב געהאקט האלץ א גאנצן טאג ביז איך האב באקומען דאס עסן, דאס איז מיר בכלל נישט אנגעקומען גרינג", האט מען אים געזאגט: "אִיר הָאט גֶעאַרְבֶּעט אוּמְזִיסְט אוּן גֶעגֶעסְן אוּמְזִיסְט", מען האט אים ערקלערט וואס דא איז פארגעקומען, אז דאס זענען צוויי מענטשן און אויב וואלט ער קודם אנגעקומען אהער וואלט ער בכלל נישט געדארפט ארבעטן, ווייל דא געבט מען פאר יעדן איינעם עסן בחינם.

מוהרא"ש זאגט אז דער רבי לערנט אונז מיט די מעשה אז דער אייבערשטער געבט פאר יעדן איינעם עסן און געלט אומזיסט, אבער אז מען זינדיגט דארף מען ארבעטן אפצוקומען דאס וואס מען האט שלעכטס געטון. דאס האט מען געזאגט פאר דעם ארימאן: "אִיר הָאט גֶעאַרְבֶּעט אוּמְזִיסְט אוּן גֶעגֶעסְן אוּמְזִיסְט", א מענטש האט געזינדיגט דארף ער ארבעטן ביטער שווער און מיט דעם קומט ער אפ זיינע עבירות, אבער פרנסה געבט דער אייבערשטער פאר יעדן איינעם בחינם.

גיי צום אייבערשטן און רעד מיט אים יעדן טאג אפאר מינוט, זאלסט אים בעטן עס זאל דיר אנקומען גרינג דיין פרנסה און דו זאלסט זיך נישט דארפן אזויפיל מוטשען, ווייל מיט תפילה קען מען אלצדינג באקומען. זאלסט נישט אויפהערן צו בעטן דעם אייבערשטן ער זאל דיר העלפן מיט א גרינגערע פרנסה, בעט אים: "רבונו של עולם העלף מיר איך זאל האבן פרנסה בריווח, העלף מיר איך זאל טרעפן א פרנסה וואס איך זאל אויך האבן צייט צו לערנען, דאווענען און פארברענגען מיט מיין ווייב און קינדער", אזוי זאלסטו בעטן יעדן טאג וועסטו זען אז דער אייבערשטער וועט מאכן א נס און דו וועסט טרעפן א גרינגע פרנסה.

שטארק זיך אין אמונה וועט דיר אנקומען דיין פרנסה אסאך גרינגער, דער רבי זאגט (ספר המדות, אות ממון, סימן פג): "אֱמוּנָה הוּא טוֹב לְפַרְנָסָה", אז מען האט אמונה האט מען פרנסה; נעם אריין אין דיר אז אלעס איז דער אייבערשטער און דיין פרנסה קומט פונעם אייבערשטן, וועסטו זוכה זיין צו אלעס גוטס.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת בהעלותך, ט"ו סיון, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וואויל איז דיר אז דו לערנסט יעדן טאג לכל הפחות א בלאט גמרא; דאס איז געווען פון די וויכטיגסטע זאכ'ן ביים רבי'ן, אזוי ווי מען זעט אז דער רבי שרייבט פאר זיין איידעם (מכתבי רבינו ז"ל, בתחלת ספר עלים לתרופה): "בַּקָּשָׁתִי מַאֲהוּבִי חֲתָנִי", איך בעט דיר מיין טייערער איידעם, "שֶׁתִּלְמַד בְּכָל יוֹם שִׁיעוּר גְמָרָא וּפוֹסֵק", זאלסט לערנען יעדן טאג גמרא און הלכה, "שֶׁלֹא תַּעֲשֶׂה חַס וְשָׁלוֹם מִטָפֵל עִיקָר", זאלסט נישט מאכן פון נישט וויכטיגע זאכן אן עיקר און פון וויכטיגע זאכן א טפל, "רַק אֶת הָאֱלֹקִים יְרֵא וְכוּ', כִּי זֶה כָּל הָאָדָם"; דער רבי האט געוואלט נאר תורה, תפילה ויראת שמים.

עס איז מיר א גרויסע פרייד ליינענדיג וואס דו שרייבסט מיר אז שוין דורך א האלבע יאר וואס יעדן איינציגסטע טאג האסטו געלערנט גמרא; ווען מענטשן וואלטן ווען געוויסט פונעם סדר דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן, די זיסע וועג פון לערנען תורה אז אפילו מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט זאל מען ווייטער לערנען - וואלט דאך יעדער איינער געלערנט, ווייל יעדער איד וויל לערנען און יעדער איד טוט וויי ווען ער זעט ווי עס גייט אריבער א יאר נאך א יאר אן לערנען און אן עפענען א אידיש ספר, נאר וויבאלד ער פארשטייט נישט קיין לערנען - יעדער איינער לפי בחינתו, און אזוי ווי עס גייט איבער אויף איטליכן מענטש שווערע ביטערע נסיונות, גייט אריבער וואכן, חדשים און יארן וואס מען לערנט נישט. קומט אבער דער רבי און געבט אונז א וועג צו לערנען אז אפילו מען פארשטייט נישט און אפילו מען האט תירוצים וכו' וכו' זאל מען זאגן די ווערטער פון תורה; דורך דעם וועג וואלט יעדער איינער געשפירט דעם פארגענוגן וואס דו שפירסט.

בנוגע מעביר סדרה זיין וכו'; וואויל איז דיר אז דו ביסט נזהר אין די מצוה פון מעביר סדרה זיין. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות ח.): "אָמַר רַב הוּנָא בַּר יְהוּדָה אָמַר רַבִּי אַמִּי, לְעוֹלָם יַשְׁלִים אָדָם פָּרָשִׁיּוֹתָיו עִם הַצִּבּוּר שְׁנַיִם מִקְרָא וְאֶחָד תַּרְגּוּם, שֶׁכָּל הַמַּשְׁלִים פָּרָשִׁיּוֹתָיו עִם הַצִּבּוּר, מַאֲרִיכִין לוֹ יָמָיו וּשְׁנוֹתָיו"; א מענטש איז מחויב צו לערנען די פרשה פון די וואך, צוויי מאל די חומש און איין מאל תרגום, און ווער עס איז מעביר סדרה איז זוכה צו אריכת ימים.

אז דו ביסט מעביר סדרה יעדן טאג, זונטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי און אזוי ווייטער כמבואר בשלחן ערוך (אורח חיים סימן רפה, סעיף ג), זאלסטו אויך צו לערנען רש"י אויפ'ן טאג; זונטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי און אזוי ווייטער.

אלע צדיקים האבן זייער מזהיר געווען זייערע תלמידים צו לערנען חומש רש"י יעדן טאג. מען זאגט נאך פון הייליגן רבי יששכר דוב מבעלזא זכותו יגן עלינו וואס האט געזאגט: "א טאג וואס מען לערנט חומש מיט רש"י, איז מען פארזיכערט אז אין דעם טאג וועט מען נישט זינדיגן". אויך איז ידוע ביי סאטמערע חסידים אז דער הייליגער קדושת יום טוב זכותו יגן עלינו האט געשיקט זיינע צוויי קינדער דער הייליגער עצי חיים און דעם סאטמערער רבי זכותם יגן עלינו ווען זיי זענען נאך געווען גאר קליין, אז זיי זאלן גיין נעמען א ברכה פון דעם הייליגן צדיק רבי מרדכי'לע מנאדבורנא זכותו יגן עלינו. ר' מרדכי'לע האט זיי געבענטשט און זיי געזאגט די ווערטער: "קינדערלעך, פילעוועט זיך אין חומש רש"י (לערנט אסאך חומש רש"י), ווייל איך האב געקענט גרויסע גאונים וואס האבן נישט געוויסט וואו דער אייבערשטער וואוינט ווייל זיי האבן נישט געלערנט חומש רש"י".

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (מדרש אותיות דרבי עקיבא, אות ב): "פארוואס הייבט זיך אן די תורה מיט'ן אות ב'? ווייל א בית איז פארמאכט פון אלע זייטן, עס איז אפן נאר אויף פארויס"; אונז צו ווייזן אז ווער עס וויל לערנען תורה און מצליח זיין בעבודת השם זאל קוקן אויף פאראויס, נישט אויף צוריק; דעריבער זאלסטו ווייטער לערנען חומש רש"י יעדע וואך לויט די פרשה און נישט קוקן אויף צוריק, גיי ווייטער כסדרן וועסטו מצליח זיין און זוכה זיין צו אלעס גוטס וואס ליגט אין די תורה.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת במדבר, ראש חודש סיון, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דאס וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תענית ז.) אויפן פסוק (ירמיהו נ, לו): "חֶרֶב" – עס זאל קומען א שווערד, "אֶל הַבַּדִּים" - אויף די וואס לערנען אליינס אן קיין חברותא; "וְנֹאָלוּ" – מען ווערט פארנארט און מען קומט צו זינד ווען מען לערנט אליינס; זאגט מען נאך פונעם הייליגן חזון איש זכותו יגן עלינו (ראה שאלות ותשובות תשובות והנהגות חלק א, סימן תקמב; ועוד) אז דאס איז געזאגט געווארן אין די צייטן פון חז"ל ווען עס איז נישט געווען קיין ספרים און מען האט געלערנט בעל פה, דעמאלט אויב מען לערנט אליינס קען מען צוקומען צו לערנען מיט טעותים דעריבער דארף מען לערנען מיט א חבר נישט צו קומען צו לערנען מיט גרייזן, אבער היינט ווען מען לערנט אין ספרים דארף מען נישט לערנען דוקא מיט א חבר; בפרט אז מען זיצט און מען פלוישט מיט א חבר דעמאלט איז זיכער בעסער צו לערנען אליינס. ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן (חגיגה יב:): "כָּל הַפּוֹסֵק מִדִּבְרֵי תּוֹרָה וְעוֹסֵק בְּדִבְרֵי שִׂיחָה, מַאֲכִילִין אוֹתוֹ גַחֲלֵי רְתָמִים", ווער עס איז מפסיק אינמיטן לערנען באקומט אן עונש אז מען געבט אים צו עסן גחלי רתמים.

דעריבער אז דיר איז גרינגער צו לערנען אליינס זאלסטו נישט קוקן אויף גארנישט, נאר זיך קובע זיין שיעורים בכל התורה כולה על פי סדר דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן. נעם א חומש און לערן יעדן טאג חומש רש"י, נאכדעם מאך זיך א שיעור אין נ"ך, משניות, בבלי, ירושלמי, און אין שלחן ערוך. רוב גדולים זענען אויסגעוואקסן גדולים וצדיקים דורך לערנען אליינס, זיי האבן נישט געהאט צוטון מיט קיינעם.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת בהר, י"ח אייר, ל"ג בעומר, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אשריך ואשרי חלקך אז דו לערנסט בהתמדה רבה, דו האסט שוין זוכה געווען צו מסיים זיין ששה סדרי משנה און אפאר מסכתות אין ש"ס אויפ'ן סדר דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן (כמבואר בשיחות הר"ן, סימן עו) אז מען זאל לערנען אפילו אן פארשטיין.

אפילו מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט פארשטייט דאס די נשמה, אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן כו): "וְדַע שֶׁלֶּעָתִיד מַזְכִּירִין אֶת הָאָדָם כָּל מַה שֶּׁלָּמַד, אַף אִם שָׁכַח", אויף יענע וועלט דערמאנט מען די נשמה אלעס וואס זי האט געלערנט און פארגעסן, "גַּם בְּנֵי אָדָם הַשּׁוֹמְעִים הַתּוֹרָה שֶׁל הַצַּדִּיק הָאֱמֶת וְאֵינָם מְבִינִים אוֹתָהּ", אזוי אויך, אויב מען האט נישט פארשטאנען וואס מען לערנט, "לֶעָתִיד - בָּעוֹלָם הַבָּא - יָבִינוּ", וועט מען אויף יענע וועלט זוכה זיין דאס צו פארשטיין, "כִּי עִקַּר הַתּוֹרָה הִיא לְהַנְּשָׁמוֹת", ווייל דער עיקר וואס מען לערנט תורה איז פאר די נשמה, "שֶׁבָּעוֹלָם הַבָּא יִהְיוּ הַנְּשָׁמוֹת בְּקִיאִים וּמַשִּׂיגִים הֵיטֵב אֶת הַתּוֹרָה שֶׁלָּמַד וְשָׁמַע הָאָדָם בָּעוֹלָם הַזֶּה", אז אויף יענע וועלט זאלן די נשמות פארשטיין די תורה וואס זיי האבן געלערנט אויף די וועלט; "אַשְׁרֵי הַמְבַלֶּה יָמָיו בְּתוֹרָה וַעֲבוֹדָה הַרְבֵּה", וואויל איז פאר'ן מענטש וואס פארברענגט זיינע טעג און יארן מיט תורה און מיט עבודת השם.

חוץ פון דיינע שיעורים וואס דו לערנסט אויפ'ן סדר דרך הלימוד בגירסא, מאך זיך א שיעור מיט א חברותא צו פארשטיין וואס דו לערנסט. אזוי ווי דער רבי זאגט (שם, סימן עו): "גַּם צְרִיכִין לִלְמֹד אֵיזֶה שִׁעוּר בַּיּוֹם, בִּקְצָת עִיּוּן", מען דארף האבן א שיעור אין עיון יעדן טאג; אבער רוב צייט זאלסטו זאגן אסאך גמרא און אסאך משניות.

דו פרעגסט אין דיין בריוו: ווי קען מען זאגן אן פארשטיין, מען זעט דאך פון רבי'ן אז מען דארף יא פארשטיין וואס מען לערנט, ווייל דער רבי האט דערציילט ווי אזוי ער האט אנגעפאנגען לערנען ווען ער איז געווען א יונג קינד (שבחי הר"ן, סימן ח): "כִּי בִּתְחִלָּה הָיָה לוֹמֵד מִשְׁנָיוֹת וְלא הָיָה מֵבִין לִמּוּדוֹ", ער האט געלערנט משניות אבער ער האט נישט פארשטאנען וואס ער לערנט, "וְהָיָה בּוֹכֶה הַרְבֵּה לִפְנֵי הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ שֶׁיָּאִיר עֵינָיו", וואס האט ער געטון? ער האט זייער אסאך געוויינט צום אייבערשטן אז ער וויל זוכה זיין צו פארשטיין, "וְהָיָה בּוֹכֶה וּבוֹכֶה כָּל כָּךְ עַד שֶׁזָּכָה שֶׁיּוּכַל לִלְמוֹד מִשְׁנָיוֹת", ער האט אזוי סאך געוויינט צום אייבערשטן ביז ער האט זוכה געווען צו קענען לערנען און פארשטיין משניות; זעט מען אז מען דארף יא פארשטיין?

דאס איז בכלל נישט קיין קשיא, ווייל אודאי דארף מען פארשטיין וואס מען לערנט און דעריבער האט דער רבי געוויינט צום אייבערשטן ער זאל זוכה זיין צו פארשטיין די הייליגע תורה, אבער ווען עס קומט צו לערנען דעמאלט טאר מען נישט קוקן אויף דעם אז מען וויל פארשטיין - אז דאס זאל מונע זיין פון לערנען.

אז מען קוקט מיט אן אמת'ע אויג זעט מען אז רוב מענטשן האלטן זיך אפ פון לערנען צוליב דעם וואס מען וויל פארשטיין, און מען האט יעדן טאג אן אנדערע תירוץ פארוואס נישט צו לערנען. אבער אז מען לערנט אויפ'ן סדר דרך הלימוד פון רבי'ן, דאס שניידט שטיקער, ווייל דאס איז א דרך הלימוד פאר יעדן מענטש און יעדע צייט. עס איז נישט דא קיין שום זאך וואס קען מונע זיין דעם מענטש פון לערנען ווען מען לערנט אויפ'ן סדר דרך הלימוד; מען דארף נישט קיין חברותא, מען דארף נישט קיין קאפ, מען דארף גארנישט. נאר וואו מען איז, אין וואס פאר א מצב מען געפונט זיך, נעמט מען דעם משניות און מען זאגט א פרק נאך א פרק, מען נעמט די הייליגע גמרא און מען זאגט א בלאט נאך א בלאט. וואויל איז דעם וואס לאזט זיך נישט נארן, וועט ער זוכה זיין צו מסיים זיין כמה פעמים כל התורה כולה און דאס פארשטיין.

אז דו האסט א שטארקע געפיל אין דעם הייליגן ספר ליקוטי הלכות זאלסטו דאס נישט אפלאזן. מוהרא"ש האט דערציילט אז ער האט במשך א שטיק צייט געלערנט אויסטערליש פלייסיג דעם ספר ליקוטי הלכות פון רבי נתן זכרונו לברכה, אז ער פלעגט דאס ענדיגן יעדן חודש. ער האט זיך אזוי געפירט צוויי און א האלב יאר - דרייסיג חדשים ברציפות. רבי נתנ'ס התחזקות איז אים אריין אין די בלוט און פון דעם האט ער זוכה געווען צו מחבר זיין די הייליגע קונטרסים, פופצן הונדערט באזונדערע סארט קונטרסים האט מוהרא"ש געשריבן, וואס איז התחזקות - ארויס גענומען פון ליקוטי הלכות - פאר אידישע קינדער אין אלע מצבים.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת בהר, ט"ז אייר, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

וואויל איז אייך אז איר שעצט אייער מאן מיט זיין לערנען. עס איז נישט דא נאך איינער וואס קען אויפהייבן דעם מענטש לעבודת השם אזוי ווי א גוטע פרוי. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (בראשית רבה יז, ז): "מַעֲשֶׂה בְּחָסִיד אֶחָד", עס איז געווען א מעשה מיט א חסיד וואס האט געהאט אן ערליכע פרוי אבער וויבאלד זיי האבן נישט געהאט קיין קינדער האבן זיי זיך גט'ן, "הָלַךְ זֶה וְנָשָׂא רְשָׁעָה אַחַת, וְעָשְׂתָה אוֹתוֹ רָשָׁע", נאכדעם האט דער חסיד חתונה געהאט מיט נישט אן ערליכע פרוי און מיט די צייט האט זי אים געמאכט פאר א רשע, "הָלְכָה זֹאת וְנִשַֹּׂאת לְרָשָׁע אֶחָד, וְעָשְׂתָה אוֹתוֹ צַדִּיק", ווידער די ערליכע פרוי האט חתונה געהאט מיט א מאן א רשע און זי האט אים געמאכט פאר א צדיק, "הֱוֵי, שֶׁהַכֹּל מִן הָאִשָּׁה", זעט מען די געוואלדיגע כח פון א פרוי.

שטארקטס אייך און האטס נישט מורא פון אייער קאפ וויי; געבט אכטונג צו שלאפן און עסן און זייטס ווייטער מחזק אייער מאן, וועט איר זיין געזונט און שטארק.

בנוגע די קמיע פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו; מוהרא"ש זאגט אז מען קען גיין מיט די קמיע וואו אימער - אפילו אין בית הכסא און אין נישט ריינע פלעצער. אז איר וועט קוקן אויף די אותיות פון די קמיע וועט איר זען אז די קמיע איז די נאמען פון מוהרא"ש; מוהרא"ש זאגט אז אלע שדים, קליפות און מזיקים האבן מורא פון זיין נאמען, און ווען זיי זעען זיין נאמען אנטלויפן זיי פונעם מענטש. דאס היט דעם מענטש פון אלעם שלעכטס.

דער עיקר דארף מען בעטן דעם אייבערשטן מען זאל האבן אמונת חכמים, ווייל ווער עס האט אמונת חכמים דער האט א גוט לעבן.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט מצליח זיין אין אלע אייערע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת טהרה, ד' ניסן, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וואויל איז דיר אז דו לערנסט די הייליגע תורה אויפן 'סדר דרך הלימוד' פון הייליגן רבי'ן (כמבואר בשיחות הר"ן, סימן עו); א שאד צו טענה'ן איבער דעם סדר דרך הלימוד ווען אין די צייט וואס מען טענה'ט זיך קען מען זוכה זיין צו ענדיגן נאך בלעטער גמרא און נאך פרקים משניות, עס איז נישט דא קיין צייט צו ענטפערן פאר לצים.

מוהרא"ש פלעגט שטוענדיג חזר'ן דעם פסוק וואס שלמה המלך זאגט (משלי ט, יב): "אִם חָכַמְתָּ - חָכַמְתָּ לָּךְ", אויב ביסטו קלוג - ביסטו קלוג פאר דיר, "וְלַצְתָּ - לְבַדְּךָ תִשָּׂא", און אויב מאכסטו ליצנות - מאכסטו פון דיר אליין ליצנות; ווען איינער מאכט ליצנות פונעם רבינ'ס סדר דרך הלימוד מאכט ער נישט ליצנות פון רבי'ן, ער מאכט ליצנות פון זיך אליינס. ווייל ווען ער וועט אוועק גיין מזה העולם און דער מלאך וועט אים פרעגן אויבן אין הימל: "עֲרֹךְ מִקְרָא שֶׁקָרִיתָ"; "עֲרֹךְ מִשְׁנָה שֶׁשָׁנִיתָ", וועט ער נעבעך בלייבן מיט אן ארויסגעשטעקטן צינג, ווידעראום דער וואס האט יא געפאלגט דעם רבי'ן און געלערנט פלייסיג אויפן סדר דרך הלימוד, ביי אים וועט זיין (משלי לא, כה): "וַתִּשְׂחַק לְיוֹם אַחֲרוֹן", ער וועט לאכן ביים לעצטן טאג.

בנוגע וואס פאר א מסכתא צו לערנען צווישן יום טוב פסח און יום טוב שבועות? מוהרא"ש זאגט אז מען זאל לערנען מסכת סוטה און מסכת שבועות ווייל ביידע מסכתות האבן ניין און פערציג בלעטער אנקעגן די ניין און פערציג טעג פון ספירה; יעדן טאג לערנט מען איין דף גמרא פון ביידע מסכתות און ביידע מסכתות האבן א קשר צו די ספירה טעג. ווייל דער זוהר הקדוש (פרשת אמור, צז.) רופט אן די טעג פון ספירה "טעג וואס כלל ישראל ציילט זיך צו רייניגן צו מתן תורה אזוי ווי א אשה איז זיך מטהר לבעלה" און אז אין די טעג "איז דער אייבערשטער בודק די אידן אזוי ווי מען איז בודק א סוטה פאר איר מאן צו זי איז באגלייבט וכו'", אזוי אויך האט מסכת שבועות א שייכות צו די טעג פון ספירה, ווייל מיר ציילן די טעג צו מתן תורה ווען מיר זענען מקבל די תורה פון בארג סיני וואס דארט האט מען באשוואוירן די אידן מיט שבועות וכו'.

מוהרא"ש אליינס פלעגט זיך אזוי פירן, צו לערנען אין די טעג פון ספירה ביידע מסכתות - סוטה און שבועות, און אזוי האבן זיך געפירט אסאך צדיקים.

וואויל איז דעם וואס פירט זיך אזוי און נוצט אויס די טעג מיט די ריכטיגע הכנה און מאכט זיך נישט וואוסנדיג פון די וואס לאכן און שפעטן אפ פונעם "סדר דרך הלימוד", ווייל: "לאכן, לאכט דער וואס לאכט צום לעצט"; ווער לאכט באמת? דער וואס לאכט ביים סוף. ווען איינער מאכט אוועק דעם רבינ'ס סדר דרך הלימוד, ער לאכט אפ דערפון און מאכט ליצנות: "עס הייסט נישט געלערנט", ווען עס וועט קומען דעם לעצטן טאג וועט מען זיך איבערצייגן ווער עס קען לאכן, ווען מען וועט צוריק גיין צום אייבערשטן אנגעפילט מיט תורה - צענדליגער מאל מסיים געווען ששה סדרי משנה; בבלי; ירושלמי; תוספתא; רמב"ם; טור; שלחן ערוך; זוהר; תיקוני זוהר און אלע מדרשים; דעמאלט וועט זיין א גרויס געלעכטער, ביי יענעם וועט נעבעך מקוים ווערן (רות א, כא): "אֲנִי מְלֵאָה הָלַכְתִּי, וְרֵיקָם הֱשִׁיבַנִי", דאס גייט ארויף אויף א מענטש וואס ער האט נישט אויסגענוצט זיינע יארן, וואס דאן קלאגט די נשמה: "אֲנִי מְלֵאָה הָלַכְתִּי", איך בין אראפ געקומען אנגעפילט מיט כל התורה כולה, אבער: "וְרֵיקָם הֱשִׁיבַנִי", איך גיי צוריק ליידיג.

דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צום (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.

א פרייליכן יום טוב.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת שמיני, כ"א אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

בנוגע דעם דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן (עיין שיחות הר"ן, סימן עו); עס איז נישט שייך צו גיין אויף דעם אין וויכוחים; ביי דעם איז געזאגט געווארן וואס שלמה המלך זאגט (משלי ט, יב): "אִם חָכַמְתָּ - חָכַמְתָּ לָּךְ, וְלַצְתָּ - לְבַדְּךָ תִשָּׂא"; ווען איינער איז קלוג, ער נעמט אן די ווערטער פון די תורה און פון די הייליגע צדיקים - טוט ער קיינעם נישט קיין טובה, ער טוט נאר פאר זיך אליינס א טובה, און ווען איינער מאכט ליצנות פון די ווערטער פון צדיקים, מאכט ער פון זיך אליינס ליצנות.

בנוגע לערנען אן פארשטיין; חכמינו הקדושים זאגן (שיר השירים רבה ב, טו): "אָמַר רַבִּי אַחָא, עַם הָאָרֶץ שֶׁקּוֹרֵא לְאַהֲבָה אֵיבָה, כְּגוֹן וְאָהַבְתָּ וְאָיַבְתָּ, אָמַר הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא 'וְדִלּוּגוֹ עָלַי אַהֲבָה'", אן עם הארץ וואס זאגט די ווערטער פון די תורה מיט גרייזן; אנשטאט זאגן: "וְאָהַבְתָּ אֵת ה'" מען זאל ליב האבן דעם אייבערשטן, זאגט ער: "וְאָיַבְתָּ אֵת", מען זאל פיינט האבן חס ושלום, זאגט דער אייבערשטער (שיר השירים ב, ד): "וְדִלּוּגוֹ עָלַי אַהֲבָה", איך האב ליב זיינע גרייזן; ווייל ביים אייבערשטן איז זייער באליבט דער וואס לערנט תורה - אפילו ער פארשטייט נישט וואס ער לערנט און אפילו ער זאגט עס מיט גרייזן, ער זאגט דאס פארקערטע וואס מען דארף ווען זאגן - דאך האט דאס דער אייבערשטער ליב; אזוי באליבט איז ביים אייבערשטן דער וואס לערנט תורה, עיין שם.

קוק וואס דער זוהר הקדוש זאגט (קדושים פה:): "וּמַאן דְּתִיאוּבְתֵּיה לְמִלְעֵי בְּאוֹרַיְיתָא", ווער עס וויל לערנען די הייליגע תורה, "וְלָא אַשְׁכַּח מַאן דְּיוֹלִיף לֵיהּ", און ער האט נישט ווער עס זאל אים אויסלערנען און געבן צו פארשטיין וואס ער לערנט, "וְהוּא בִּרְחִימוּתָא דְּאוֹרַיְיתָא", אבער וויבאלד ער האט ליב צו לערנען, "לָעֵי בָּהּ", מוטשעט ער זיך, "וּמְגַּמְגֵּם בָּהּ בְּגִמְגוּמָא דְּלָא יָדַע", און לערנט אן פארשטיין, "כָּל מִלָּה וּמִלָּה סַלְּקָא", גייט יעדעס ווארט תורה וואס ער לערנט אן פארשטיין ארויף אויבן אין הימל, "וְקוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא חַדֵּי בְּהַהִיא מִלָּה", און דער אייבערשטער פריידט זיך מיט דעם. "וְקַבִּיל לָהּ", דער אייבערשטער נעמט די ווערטער, "וְנָטַע לָהּ סָחֲרָנֵיהּ דְּהַהוּא נַחֲלָא", און ער פלאנצט דאס איין אויבן אין הימל ארום א טייך, "וְאִתְעָבִידוּ מֵאִלֵּין מִלִּין אִילָנִין רַבְרְבִין" און עס ווערט פון די ווערטער גרויסע ביימער, "וְאִקְרוּן עַרְבֵי נַחַל", וואס מען רופט אן 'ערבות', "הֲדָא הוּא דִכְתִיב (משלי ה, יט): בְּאַהֲבָתָהּ תִּשְׁגֶּה תָמִיד"; דאס איז דער וועג ווי אזוי מען איז זוכה צוצוקומען צו פארשטיין דאס לערנען.

די תורה איז נישט קיין גשמיות'דיג זאך אזוי ווי דו שרייבסט וכו' פון גוים וכו'; דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קי) אויפן פסוק (יהושע א, ח): "לֹא יָמוּשׁ סֵפֶר הַתּוֹרָה הַזֶּה מִפִּיךָ", - "כִּי הַתּוֹרָה הִיא רוּחָנִיּוּת", די תורה איז א רחניות'דיגע זאך, "וַאֲשֶׁר זַךְ וְיָשָׁר פָּעֳלוֹ, וְשִׂכְלוֹ רוּחָנִי יָכוֹל לִתְפֹּס כָּל הַתּוֹרָה כֻּלָּהּ וְלֹא יִשְׁכַּח דָּבָר", ווער עס פירט זיך ערליך און הייליג דער קען פארשטיין די תורה און וועט גארנישט פארגעסן, "כִּי דָּבָר רוּחָנִי אֵינוֹ תּוֹפֵס מָקוֹם, וִיכוֹלָה הַתּוֹרָה לְהִתְפַּשֵּׁט וְלִשְׁכֹּן בְּשִׂכְלוֹ", ווייל א רחניות'דיגע זאך פארנעמט נישט קיין פלאץ, עס קען זיך צעשפרייטן אן קיין שיעור, "אַךְ מִי שֶׁהוּא מְגַשֵּׁם דִּבְרֵי הַתּוֹרָה וְעוֹשֶׂה מִמֶּנָּה מַמָּשׁוּת, אֲזַי יֵשׁ לָהּ שִׁעוּר וְקִצְבָּה כַּמָּה הוּא יָכוֹל לִתְפֹּס בְּשִׂכְלוֹ וְלֹא יוֹתֵר", ווער עס קוקט אויף די תורה ווי א גשמיות'דיגע זאך, דער קען נישט זוכה זיין צו די תורה נאר וויפיל עס גייט אריין אין זיין מח. מיט דעם טייטשט דער רבי דעם פסוק: "לֹא יָמוּשׁ סֵפֶר הַתּוֹרָה", מיטן פסוק (שְׁמוֹת י, כא): "וְיָמֵשׁ חֹשֶׁךְ", אז יָמוּשׁ איז א לשון פון ממשות, דאס ווארנט אונז די תורה: "הִזָּהֵר שֶׁלֹּא תִּהְיֶה מַמָּשׁוּת וְגַשְׁמִיּוּת בְּדִבְרֵי הַתּוֹרָה", מאך מישט קיין גשמיות פון די תורה, נאר קוק אויף די תורה ווי א זאך וואס איז רוחניות וועסטו מצליח זיין.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת שמיני, י"ט אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איר קענט זיך גארנישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון א מלמד; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא בתרא ח:): אויפן פסוק (דניאל יב, ג): "וּמַצְדִּיקֵי הָרַבִּים כַּכּוֹכָבִים" - אֵלוּ מְלַמְּדֵי תִּינוֹקוֹת, א מלמד איז צוגעגליכן צו די שטערנס, פונקט אזוי ווי מען קען נישט ציילן די שטערנס פון הימל, אזוי אויך קען מען נישט ציילן די זכותים פון א מלמד; אמת, ביי די וועלט איז א מלמד נישט אזא חשוב'ע שטעלע, אבער עס איז נישט אזוי. מלמדות איז זייער א הייליגע ארבעט און אן אחריות'דיגע ארבעט, ווייל א מלמד קען אויפהייבן קינדער און זיי אויפבויען פאר זייער גאנצן לעבן, און פארקערט אויך - ער קען נעמען א קינד און אים אזוי אראפקלאפן, אז דער קינד זאל בלייבן א צעקלאפטע נשמה אויף זיין גאנץ לעבן.

הדבר הראשון בעט איך אייך איר זאלט זיך זייער פרייען אז דער אייבערשטער האט אייך געגעבן די זכיה צו האבן א מאן וואס איז עוסק אין אזא הייליגע ארבעט און עס זאל אייך נישט באדערן אז ער גייט נישט ביינאכט לערנען וכו'. איך זאג שטענדיג פאר מיינע תלמידים וואס זענען מלמדים ווען זיי קומען צו מיר מיט די טענה אז זיי קומען נישט אן צו לערנען זייער אייגענע שיעורים: "לערנען מיט קינדער איז מער ווי לערנען פאר זיך"; ווען מען לערנט מיט קינדער איז דאס תורה לשמה, אזוי ווי די הייליגע חכמים זאגן (סוכה מט:): אויפן פסוק (משלי לא, כו): "פִּיהָ פָּתְחָה בְחָכְמָה וְ'תוֹרַת חֶסֶד' עַל לְשׁוֹנָהּ", וואס איז תורת חסד און וואס איז נישט קיין תורת חסד? "תּוֹרָה לְלַמְּדָהּ - זוֹ הִיא תּוֹרָה שֶׁל חֶסֶד, שֶׁלֹּא לְלַמְּדָהּ - זוֹ הִיא תּוֹרָה שֶׁאֵינָהּ שֶׁל חֶסֶד", ווען מען לערנט תורה מיט א צווייטן - בפרט מיט ריינע קינדער תינוקת של בית רבן וואס זענען נאך לויטער און ריין - דאס איז תורה לשמה, עס איז נישט דא קיין גרעסערע זאך פון אזא תורה.

דערפאר זאלט איר זיך פרייען אז אייער מאן איז זוכה צו לערנען א גאנצן טאג תורה לשמה; איר דארפט פארשטיין אז עס איז נישט קיין גרינגע זאך צו זיצן מיט קינדער א גאנצן טאג, די גאנצע כח און מח ווערט אפגעשוואכט נאך א טאג זיצן מיט קינדער, זאלט איר אים נאר מחזק זיין און אים מכבד זיין.

בעטס דעם אייבערשטן אז ער זאל אייך געבן ערליכע קינדער. עס פעלט נישט אויס צו שרייבן פאר'ן אייבערשטן בריוון וכו'; ווען מען איז צוקריגט מיט איינעם און מען שעמט זיך צו רעדן צו יענעם הייבט מען אן מיט א בריוו, ווייל מען שעמט זיך אנצוהייבן רעדן מיט יענעם וכו', אבער מיט'ן אייבערשטן דארף מען זיך נישט שעמען צו רעדן, דעם אייבערשטן דארף מען בעטן נאכאמאל און נאכאמאל אן אויפהער, ביז ער וועט אייך העלפן.

אודאי זאלט איר אים דאנקען אויף אלע חסדים וואס ער טוט מיט אייך. אז איר האט א טייערע מאן וכו', אז איר זענט ביידע געזונט וכו' און אז איר ווייסט פון הייליגן רבינ'ס עצות אז מען קען רעדן צום אייבערשטן און וואס מען דארף זאל מען זיך נאר ווענדן צו אים, אויף דעם אלעם זאלט איר אים דאנקען און נאכן דאנקען בעטס אים: "רבונו של עולם, גרויסער באשעפער, וואס דו האסט באשאפן אזא גרויסע שיינע וועלט, העלף מיר, געב מיר קינדער"; שמועסט מיט אים אזוי ווי חנה – שמואל הנביא'ס מאמע - האט געבעטן קינדער, אזוי ווי מיר געפונען וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות לא.): "כַּמָּה הִלְכָתָא גִּבָּרָתָא אִיכָּא לְמִשְׁמַע מֵהָנֵי קְרָאֵי דְּחַנָּה", זייער אסאך הלכות אין הלכות תפילה לערנט מען ארויס פון חנה – די מאמע פון שמואל הנביא; זי האט נישט אפגעלאזט דעם אייבערשטן ביז זי האט זוכה געווען צו אזא הייליג קינד. זי האט גע'טענה'ט מיטן אייבערשטן: "ה' צְבָאוֹת" זאגן חז"ל (ברכות, שם) אז זי האט געזאגט: "רבונו של עולם, דו האסט באשאפן אזא גרויסע וועלט, בעט איך דיר געב מיר א קינד", בעטס אויך אזוי דעם אייבערשטן וועט איר זען אז דער אייבערשטער וועט אייך העלפן.

איך האף צום אייבערשטן אז בקרוב וועט איר מיר מבשר זיין א פרייליכע בשורה.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת שמיני, י"ז אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

וואויל איז דיר אז דו לערנסט די הייליגע תורה - בפרט לימוד גמרא.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סנהדרין כד.) אויפן פסוק (איכה ג, ו): "בְּמַחֲשַׁכִּים הוֹשִׁיבַנִי כְּמֵתֵי עוֹלָם" - זֶה תַּלְמוּד בַּבְלִי; פרעגט מוהרא"ש: "ווי קען מען זאגן אויף תלמוד בבלי, די הייליגע גמרא, אז דאס איז א טונקלקייט, א טויטקייט? נאר חכמינו זכרונם לברכה מיינען צו זאגן פאר א מענטש וואס באקלאגט זיך: 'מיין לעבן איז מיר טונקל, מיין לעבן איז מיר טויט', אז עס איז דא אן עצה פאר אים: נעם די הייליגע גמרא און לערן דאס, 'בְּמַחֲשַׁכִּים הוֹשִׁיבַנִי' - דער לעבן איז דיר פינסטער? 'כְּמֵתֵי עוֹלָם' - דו שפירסט ווי א טויטער מענטש? עס איז דא פאר דיר אן עצה, 'זֶה תַּלְמוּד בַּבְלִי' - נעם די הייליגע גמרא, דאס וועט דיר מאכן ליכטיג און דיר מאכן לעבן".

אז דו שפירסט נישט קיין טעם ווען דו לערנסט די הייליגע תורה זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן ער זאל דיר עפענען דיינע אויגן און דיין הארץ אז דו זאלסט שפירן דאס זיסקייט און דאס ליכטיגקייט וואס ליגט אין די תורה. בפרט ביי די ברכה פון אהבה רבה האט דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו געזאגט זאל מען מאריך זיין און בעטן דעם אייבערשטן, ווייל מען האט אים אנטפלעקט פון הימל אז די סיבה פארוואס מיר זענען אזוי לאנג אין גלות איז ווייל מען איז נישט מאריך ביי די ברכה (כמובא בתולדות יעקב יוסף פרשת וארא); דעריבער זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן ביי די ברכה פון אהבת עולם: "וְהָאֵר עֵינֵינוּ בְּתוֹרָתֶךָ, הֶעלְף מִיר אֵייבֶּערְשְׁטֶער אִיךְ זָאל לִיבּ הָאבְּן צוּ לֶערְנֶען דִי הֵיילִיגֶע תּוֹרָה, הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל שְׁפִּירְן אַ טַעַם אִין דִי תּוֹרָה, אִיךְ וִויל שְׁפִּירְן דָאס זִיסְקַייט וָואס לִיגְט אִין דִי גְּמָרָא", וועסטו זען אז ביז א קורצע צייט וועסטו זוכה זיין צו שפירן א טעם אין די תורה, דעמאלט וועסטו שוין גארנישט דארפן - נישט די וועלט און נישט יענע וועלט - נאר די תורה אליינס.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ויקרא, ד' אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אז דו ווילסט מצליח זיין און אויסנוצן דיינע יונגע יארן ווי עס דארף צו זיין זאלסטו אננעמען דעם הייליג'ן רבינ'ס "סדר דרך הלימוד". דער וואס לערנט אויפן 'סדר דרך הלימוד' פון רבי'ן (כמבואר בשיחות הר"ן, סימן עו) ווערט מיט די צייט מיושב; מען איז זוכה צו ווערן א רואיגער מענטש, מען שפירט א טעם אין לעבן און מען שפירט שוין נישט ווי דער אייבערשטער וויל נישט אויסהערן, מען הייבט אן שפירן ווי מען איז יא ווערד.

דערפאר זאלסטו זיך מאכן א שיעור אין לימוד משניות; משניות וועט דיר אויסרייניגן און דו וועסט שוין נישט שפירן ביי זיך אז דו ביסט גארנישט ווערד. "מִשְׁנָה" איז די אותיות "מְשַׁנֶה"; משניות איז מְשַׁנֶה דעם מענטש און מאכט אים ריין. אזוי אויך האט משניות א סגולה אז עס שלעפט ארויס דעם מענטש פון די טיפסטע בלאטע; הֶ'עֱלִיתָ מִ'ן שְׁ'אוֹל נַ'פְשִׁי (תהילים ל, ד), איז די ראשי תיבות: 'מִשְׁנָה', משניות נעמט ארויס דעם מענטש פון די טיפסטע שמוציגסטע פלעצער וואו דער מענטש איז רחמנא לצלן אריין געפאלן.

פרוביר צו זאגן יעדן טאג אכצן פרקים משניות; אז מען זאגט יעדן טאג ח"י פרקים משניות מאכט דאס לויטער דעם מענטש און עס געבט אים צוריק דעם מח. ווייל ווען א מענטש זינדיגט אין די עקלדיגע עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, ווערט אים אויסגעריסן זיין מח-מחשבה, ווייל די זרע קומט פונעם מח, דעריבער אז מען זינדיגט ווערט דער מח אויסגעטריקנט וכו', און אז מען זאגט אסאך פרקים משניות באקומט מען צוריק א קלארע מח.

אויך זאלסטו זאגן אסאך דפים גמרא יעדן טאג; ווייל דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ריד): "תַּלְמוּד בְּגִימַטְרִיָּא אוֹתִיּוֹת שֶׁל שְׁמָהּ לִילִית, עַל כֵּן יֵשׁ כֹּחַ בְּלִמּוּד הַתַּלְמוּד לְהַכְנִיעַ אוֹתָהּ", תלמוד באטרעפט די זעלבע ווי דער נאמען פון די קליפה וואס מאכט א מענטש זינדיגן אין פגם הברית; און אז מען לערנט גמרא איז מען מכניע די קליפה, זיי ווערן כעפרא בעלמא.

אז דו וועסט טון וואס שטייט אינעם בריוו וועסטו שפירן חשוב ביי דיר.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת ויקרא, ג' אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וויסן זאלסטו אז די ערגסטע זאך איז צו 'גיין ליידיג'; אלע פראבלעמען קומען פון גיין ליידיג. אז מען גייט ליידיג קומט מען צו טון עבירות און עס ברענגט אלע שלעכטס פארן מענטש, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (כתובות נט:): "הַבַּטָּלָה מְבִיאָה לִידֵי זִמָּה וְלִידֵי שִׁעֲמוּם", אז מען בטל'ט די צייט קומט מען צו עבירות און מען ווערט דעפרעסט.

איז זיכער אז דו זאלסט זען אנצופולן דיין טאג; זאלסט לערנען דיינע אייגענע שיעורים כסדרן און נעמען אן ארבעט, ווייל (אבות ב, ב): "יָפֶה תַלְמוּד תּוֹרָה עִם דֶּרֶךְ אֶרֶץ", עס איז גוט פאר'ן מענטש ער זאל לערנען און ארבעטן, "שֶׁיְּגִיעַת שְׁנֵיהֶם מְשַׁכַּחַת עָוֹן"; 'מְשַׁכַּחַת' איז דער זעלבער לשון פון: 'שִׁכְחָה', אז מען ארבעט און מען לערנט פארגעסט מען צו זינדיגן און מען האט ניטאמאל קיין צייט צו זינדיגן.

בנוגע דיין שווער וכו'; א שווער קען מען נישט אפנארן, יעדער שווער ווייסט פונקט דעם מצב מיט זיין איידעם - צי ער לערנט אדער ער גייט ליידיג, מיט דעם וואס דו זיצט אין כולל און דו בטל'סט צייט וכו' וועסטו אים נישט מאכן קיין נחת. דעריבער זאלסטו שוין זוכן עפעס מיט וואס אנצופולן דיינע שעות.

אז דו וועסט גיין ארבעטן, זיך פירן מיט יראת שמים און דו וועסט אויסנוצן דיין צייט; יעדע איבעריגע מינוט וועסטו לערנען דיינע שיעורים כסדרן, חומש רש"י מיט'ן תרגום איינגעטיילט אויפ'ן טאג: זונטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי און אזוי ווייטער, אזוי אויך וועסטו זאגן פרקים משניות, דפים גמרא און קאפיטלעך תהילים - וועסטו מאכן נחת פאר דיינע עלטערן און פאר דיין ווייב'ס עלטערן; אלע וועלן האלטן פון דיר.

כולל איז געמאכט נאר פאר יונגעלייט וואס נפשם חשקה בתורה, זיי לערנען אן קיין הפסק א גאנצן טאג.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת ויקהל, כ"ג אדר א', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו ביסט זיך מחי' מיטן הייליגן רבינ'ס ווערטער, און אז דיין לעבן האט זיך געטוישט, דו ביסט ממש געווארן א נייע מענטש. בפרט אז דו האסט אנגענומען דעם סדר דרך הלימוד פון רבי'ן און דורך דעם לערנסטו תורה יעדן טאג.

דער סדר דרך הלימוד פון רבי'ן איז אזא שיינע מתנה, און ווער עס נעמט דאס אן בתמימות ופשיטות קען זוכה זיין דורך צו גיין די גאנצע תורה אן א שיעור מאל. עס איז כדי דו זאלסט אריין קוקן וואס דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן עו): "טּוֹב לִלְמֹד בִּמְהִירוּת וְלִבְלִי לְדַקְדֵּק הַרְבֵּה בְּלִמּוּדוֹ. רַק לִלְמֹד בִּפְשִׁיטוּת בִּזְרִיזוּת וְלִבְלִי לְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ הַרְבֵּה בִּשְׁעַת לִמּוּדוֹ מֵעִנְיָן לְעִנְיָן, רַק יִרְאֶה לְהָבִין הַדָּבָר בִּפְשִׁיטוּת בִּמְקוֹמוֹ", עס איז גוט מען זאל זיך צוגעוואוינען צו לערנען שנעל און נישט מדקדק זיין צופיל בשעת מען לערנט, נאר זען צו פארשטיין דעם פשטות הפשט, "וְאִם לִפְעָמִים אֵינוֹ יָכוֹל לְהָבִין דָּבָר אֶחָד, אַל יַעֲמֹד הַרְבֵּה שָׁם וְיַנִּיחַ אוֹתוֹ הָעִנְיָן וְיִלְמַד יוֹתֵר לְהַלָּן", און אויב מען פארשטייט נישט זאל מען נישט פארברענגען אסאך צייט אויף דעם ענין, ענדערש זאל מען גיין ווייטער, "וְעַל־פִּי הָרֹב יֵדַע אַחַר־כָּךְ מִמֵּילָא מַה שֶּׁלֹּא הָיָה מֵבִין בִּתְחִלָּה, כְּשֶׁיִּלְמַד כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת לְהַלָּן יוֹתֵר", און אז מען לערנט אסאך וועט מען שפעטער פארשטיין וואס מען האט פריער נישט אזוי גוט פארשטאנען.

דער רבי זאגט דארט ווייטער: "שֶׁאֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד רַק הָאֲמִירָה לְבַד - לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר", אפילו מען פארשטייט גארנישט זאל מען זאגן די ווערטער, "וּמִמֵּילָא יָבִין", און ביים סוף וועט מען פארשטיין. "וְלֹא יְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ בִּתְחִלַּת לִמּוּדוֹ שֶׁיִּרְצֶה לְהָבִין תֵּכֶף, וּמֵחֲמַת זֶה יִקְשֶׁה לוֹ הַרְבֵּה תֵּכֶף וְלֹא יָבִין כְּלָל. רַק יַכְנִיס מֹחוֹ בְּהַלִּמּוּד וְיֹאמַר כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת וּמִמֵּילָא יָבִין", מען זאל נישט ווערן צעבראכן ווען מען זעט אז מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט, וואס דאס אליינס - אז מען וויל גלייך פארשטיין - מאכט אז עס זאל זיין שווער צו פארשטיין דאס לערנען, נאר מען זאל בלויז זאגן די ווערטער כסדרן און מען וועט שוין פון זיך אליינס פארשטיין, "וְאִם לֹא יָבִין תֵּכֶף יָבִין אַחַר כָּךְ, וְאִם יִשָּׁאֲרוּ אֵיזֶה דְּבָרִים, שֶׁאַף עַל פִּי כֵן לֹא יוּכַל לַעֲמֹד עַל כַּוָּנָתוֹ - מַה בְּכָךְ?" און אויב מען פארשטייט נישט דעם ערשטן מאל, וועט מען עס פארשטיין ביים צווייטן מאל; און אויב מען וועט נישט פארשטיין דעם צווייטן מאל איז אויך גארנישט, "כִּי מַעֲלַת רִבּוּי הַלִּמּוּד עוֹלָה עַל הַכֹּל, וּכְמוֹ שֶׁאָמְרוּ רַבּוֹתֵינוּ זִכְרוֹנָם לִבְרָכָה: 'לִגְּמוֹר, וַהֲדַר לִסְבֹּר, וְאַף עַל גַּב דְּלָא יָדַע מַה קָאָמַר' שֶׁנֶּאֱמַר: "גָּרְסָה נַפְשִׁי לְתַאֲבָה", ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן, אז א מענטש זאל קודם אסאך זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה, אפילו ער פארשטייט נישט וואס ער לערנט, און דערנאך זאל ער לערנען צו פארשטיין, "כִּי עַל יְדֵי רִבּוּי הַלִּמּוּד שֶׁיִּלְמַד בִּמְהִירוּת, וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה, עַל יְדֵי זֶה יִזְכֶּה לַעֲבֹר כַּמָּה פְּעָמִים אֵלּוּ הַסְּפָרִים שֶׁלּוֹמֵד, לְגָמְרָם, וְלַחֲזֹר לְהַתְחִיל, וּלְגָמְרָם פַּעַם אַחַר פַּעַם, וְעַל יְדֵי זֶה מִמֵּילָא יָבִין וכו'", ווייל אז מען געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעל, קען מען זוכה זיין צו לערנען זייער אסאך; מען איז זוכה איבערצוגיין יעדע זאך זייער אסאך מאל, ביז מען איז זוכה דאס צו פארשטיין.

רבי נתן זאגט דארט: "וְדִבֵּר הַרְבֵּה מְאֹד בְּעִנְיָן זֶה, וְאִי אֶפְשָׁר לְבָאֵר דְּבָרִים אֵלּוּ בִּכְתָב הֵיטֵב, אֲבָל בֶּאֱמֶת הוּא דֶּרֶךְ עֵצָה טוֹבָה מְאֹד בְּעִנְיַן הַלִּמּוּד, כִּי עַל יְדֵי זֶה יְכוֹלִים לִזְכּוֹת לִלְמֹד הַרְבֵּה מְאֹד, לִגְמֹר כַּמָּה וְכַמָּה סְפָרִים, וְגַם יִזְכֶּה לְהָבִין הַדְּבָרִים יוֹתֵר מֵאֲשֶׁר הָיָה לוֹמֵד בְּדִקְדּוּק גָּדוֹל, כִּי זֶה מְבַלְבֵּל מְאֹד מִן הַלִּמּוּד", דער רבי האט זייער אסאך גערעדט פונעם דרך הלימוד, אז מען זאל נישט זוכן צו פארשטיין גלייך ווען מען לערנט, נאר מען זאל לערנען אסאך אן פארשטיין, ביז מען וועט זוכה זיין צו פארשטיין.

ווען מען לערנט אויף דעם סדר דרך הלימוד איז מען זוכה אנצוקומען אסאך מער ווי ווען מען לערנט שטייט און מען קלערט אריין אין יעדע ווארט, וואס דאס שטערט נאר דאס לערנען, "וְכַמָּה בְּנֵי אָדָם פָּסְקוּ מִלִּמּוּדָם לְגַמְרֵי עַל יְדֵי רִבּוּי הַדִּקְדּוּקִים שֶׁלָּהֶם, וּמְאוּמָה לֹא נִשְׁאַר בְּיָדָם", און זייער אסאך מענטשן האבן אינגאנצן אויפגעהערט צו לערנען צוליב דעם וואס זיי האבן געלערנט און געקוועטשט וכו'.

"אֲבָל כְּשֶׁיַּרְגִּיל עַצְמוֹ לִלְמֹד בִּמְהִירוּת כַּנִּזְכָּר לְעֵיל - בְּלִי דִּקְדּוּקִים הַרְבֵּה, הַתּוֹרָה תִּתְקַיֵּם בְּיָדוֹ, וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה מְאֹד, גְּמָרָא וּפוֹסְקִים כֻּלָּם, וְתַנַ"ךְ וּמִדְרָשִׁים וְסִפְרֵי הַזוֹהַר וְקַבָּלָה, וּשְׁאָר סְפָרִים כֻּלָּם", אבער אז א מענטש געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעלערהייט - אזוי ווי אויבן דערמאנט, וועט ער זוכה זיין צו לערנען זייער אסאך; ער וועט לערנען די גאנצע תורה - גמרא מיט אלע פוסקים, תנ"ך מיט אלע מדרשים, און זוהר הקדוש, "וּכְבָר מְבֹאָר שִׂיחָתוֹ שֶׁל רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה, שֶׁטּוֹב לָאָדָם שֶׁיַּעֲבֹר בְּחַיָּיו בְּכָל הַסְּפָרִים שֶׁל הַתּוֹרָה הַקְּדוֹשָׁה", אזוי ווי דער רבי האט געוואלט, אז מיר זאלן דורך לערנען כל התורה כולה. עיין שם.

אנשטאט רעדן און זיך טענה'ען מיט חברים וכו' קענסטו אין די צייט ענדיגן נאך א מסכתא און נאך א מסכתא. א שאד צו טענה'ען מיט מענטשן בכלל, בפרט אינעם סדר דרך הלימוד, אזוי ווי מוהרא"ש זכרונו לברכה שרייבט אין די צוואה (אות יג): "וּכְשֶׁתַּגִיעוּ לְעוֹלָם הָאֱמֶת, אָז תִּיוָכְחוּ צִדְקַת "סֵדֶר דֶּרֶךְ הַלִימוּד" שֶׁל רַבֵּינוּ זַ"ל", ווען איר וועט ארויף קומען אויף יענע וועלט וועט איר זיך איבערצייגן די ווארהייט פונעם הייליגן רבינ'ס 'סדר דרך הלימוד', "וְעַל כֵּן מַה וְלָמָּה לָכֶם לְהִתְוַכֵּחַ?!" אויב אזוי פארוואס זאלט איר זיך טענה'ען מיט מענטשן? "טַעֲמוּ וּרְאוּ כִּי טוֹב הַשֵּׁם, הַרְגִילוּ עַצְמְכֶם לָזֶה וְאָז תִּרְאוּ וְתִּרְגְשׁוּ כָּל מִינֵי טַעֲמִים בְּחַיֵּיכֶם", געוואוינט אייך צו צו לערנען לויט דעם סדר דרך הלימוד, דעמאלט וועט איר זען און שפירן אלע טעמים אויף די וועלט, "כִּי הַתּוֹרָה הִיא חִיוּתֵנוּ בָּעוֹלָם הַזֶה וּבָעוֹלָם הַבָּא, חִיוּת גַּשְׁמִי וְחִיוּת רוּחְנִי", ווייל די תורה איז אונזער לעבן אויף די וועלט און אויף יענע וועלט, די תורה געבט אונז לעבן סיי בגשמיות און סיי ברוחניות, "אַשְׁרֵי מִי שֶׁאֵינוֹ מַטְעֶה עַצְמוֹ בָּזֶה הָעוֹלָם כְּלָל, וְיוֹדֵעַ אַשֶׁר עִיקָר הַלִימוּד הוּא רַק לַעֲשׂוֹת רְצוֹנוֹ יִתְבָּרַךְ וְלוֹמֵד עַל מְנָת לְקַיֵים מִצְווֹתָיו יִתְבָּרַךְ וְלַעֲשׂוֹת נַחַת רוּחַ לוֹ יִתְבָּרַךְ", וואויל איז דעם מענטש וואס לאזט זיך נישט נארן און ווייסט אז דער עיקר לימוד התורה איז צו טון דעם רצון פונעם אייבערשטן, עיין שם.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת ויקהל, כ"ג אדר א', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד אברהם נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דעם 'רבי'נס סדר דרך הלימוד' איז א דרך הלימוד פאר יעדן איינעם - מקטן ועד גדול, פונעם שוואכסטן קאפ ביזן טיפסטן קאפ. ממה נפשך - דער וואס פארשטייט לערנען, פאר אים זאגט דער רבי (שיחות הר"ן, סימן עו): "רַק יִרְאֶה לְהָבִין הַדָּבָר בִּפְשִׁיטוּת בִּמְקוֹמוֹ. וְאִם לִפְעָמִים אֵינוֹ יָכוֹל לְהָבִין דָּבָר אֶחָד, אַל יַעֲמֹד הַרְבֵּה שָׁם וְיַנִּיחַ אוֹתוֹ הָעִנְיָן וְיִלְמַד יוֹתֵר לְהַלָּן", און פאר דעם וואס ווייסט גארנישט - ניטאמאל די פירוש המילות - פאר אים זאגט דער רבי (שם): "שֶׁאֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד, רַק הָאֲמִירָה לְבַד; לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר, וּמִמֵּילָא יָבִין".

דער רבי וויל איין זאך: "מען זאל נישט אויפהערן לערנען, צוליב דעם וואס מען וויל בעסער לערנען"; דעריבער בעט איך דיר זייער זאלסט ווייטער אנהאלטן מיט דיין שיעור בגמרא רש"י תוספות, חוץ מזה זאלסטו זיך מאכן שיעורים בכל התורה כולה, אז דו פארשטייסט איז גוט און אז נישט איז ווייטער גוט. שלמה המלך זאגט (קהלת ז, יח): "טוֹב אֲשֶׁר תֶּאֱחֹז בָּזֶה, וְגַם מִזֶּה אַל תַּנַּח אֶת יָדֶךָ כִּי יְרֵא אֱלֹהִים יֵצֵא אֶת כֻּלָּם"; עס איז דא צייט פאר ביידע, סיי פאר לערנען שנעל און סיי פאר לערנען בעיון, אדרבה - זע צו לערנען ווייטער דיינע שיעורים גמרא תוספות וכו', אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, שם): "גַּם צְרִיכִין לִלְמֹד אֵיזֶה שִׁעוּר בַּיּוֹם, בִּקְצָת עִיּוּן", א מענטש זאל אויך האבן א שיעור צו לערנען אביסל בעיון יעדן טאג.

אויך זאלסטו לערנען אסאך פרקים משניות און אסאך דפים גמרא - אפילו אן פארשטיין, און במשך הימים וועסטו זוכה זיין צו שפירן א טעם אין די הייליגע תורה, דיין קאפ וועט זיך דיר עפענען און דו וועסט פארשטיין אלעס וואס דו לערנסט.

וואס זאל איך דיר זאגן טייערער ברודער, אז דו וועסט אננעמען דעם רבינ'ס "סדר דרך הלימוד" וועסטו זוכה זיין צו מטייל זיין בכל התורה כולה און דו וועסט האבן אנגעפולטע טעג; יעדן טאג וועט דיר זיין אנגעפולט מיט תורה און צום סוף וועסטו זוכה זיין צו פארשטיין נאך מער ווי די וואס לאכן אפ פונעם סדר דרך הלימוד וכו'.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת ויקהל, כ"ב אדר א', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

אודאי האב איך אן עצה פאר דיר.

נעם די עצה פון הייליגן רבי'ן וואס האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "אֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד, שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון קדושה, ער טוט עבירות רחמנא לצלן, "עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם, רַחֲמָנָא לִצְלָן", און ער איז שוין אזוי צוגעוואוינט צו טון די עבירות אז ער קען זיך נישט אפקלעבן דערפון, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם", מיט דעם אלעם איז די כח פון תורה אזוי גרויס, "וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד", אז אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג "כך וכך" וועט ער סוף כל סוף ארויס גיין פון זיין עדיקשן, די כח פון תורה איז אזוי גרויס אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס.

זאגן משניות איז די עצה פאר אלע וואס זענען נעבעך אריין געפאלן אין די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן; נאר דאס קען העלפן דעם מענטש. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (מכילתא דויסע, פרשה א) דער אייבערשטער זאגט פאר די אידן: אָמַר לוֹ הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא לְמשֶׁה: אֱמוֹר לָהֶם לְיִשְׂרָאֵל, "דִּבְרֵי תּוֹרָה שֶׁנָּתַתִּי לָכֶם רְפוּאָה הֵם לָכֶם, חַיִּים הֵם לָכֶם", שֶּׁנֶּאֱמַר: כִּי חַיִּים הֵם לְמוֹצָאֵיהֶם, וְאוֹמֵר: רִפְאוּת תְּהִי לְשָׁרֶךָ וְשִׁקּוּי לְעַצְמוֹתֶיךָ, אז מען לערנט תורה ווערט מען אויסגעהיילט פון אלע מחלות וחלאים רעים.

וויסן זאלסטו אז עס נישט דא קיין מחלה וואס עס זאל נישט זיין דערויף א רפואה; עס איז נישט דא קיין 'עדיקשן' פון וואס מען קען נישט אויסגעהיילט ווערן, אזוי ווי די הייליגע חכמים זאגן (תנחומא נח, ח): "אֵין מַכָּה בָעוֹלָם שֶׁאֵין לָהּ רְפוּאָה", פון יעדע קרענק קען מען זיך אויסהיילן, וואס איז די רפואה פאר'ן יצר הרע? "רְפוּאָתוֹ שֶׁל יֵצֶר הָרַע, תְּשׁוּבָה", אז מען זאל תשובה טון; דערפאר זאלסטו אננעמען די עצה פון רבי'ן און הייב אן זאגן משניות. אפילו דו פארשטייסט נישט וואס דו לערנסט, דו שפירסט ווי דו טוסט גארנישט אויף מיט דעם, דאך זאלסטו ווייטער זאגן די ווערטער אן קיין טעם, זאלסט נישט קוקן אויף די אלע מחשבות נאר זאלסט ווייטער ממשיך זיין צו זאגן די ווערטער.

אויך זאלסטו זיך מאכן א שיעור אין גמרא; דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ריד): "תַּלְמוּד" גִימַטְרִיָא שֶׁל הַקְלִיפָּה הֲמַחְטַאת אֶת הָאָדָם בִּפְגָם הַבְּרִית שֶׁנִּקְרֵאת "לִילִית", ווען א מענטש לערנט גמרא פארברענט ער די קליפה וואס ווארפט אראפ א מענטש אין פגם הברית.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (קידושין ל.): דער אייבערשטער זאגט: "בָּרָאתִי יֵצֶר הָרָע", איך האב באשאפן דעם יצר הרע, "וּבָרָאתִי לוֹ תּוֹרָה תַּבְלִין", אבער איך האב א רפואה פאר'ן יצר הרע, דאס איז די הייליגע תורה וואס איז א מעדיצין קעגן אים, "וְאִם אַתֶּם עוֹסְקִים בַּתּוֹרָה אֵין אַתֶּם נִמְסָרִים בְּיָדוֹ", אויב לערנט איר תורה וועט איר נישט זיין אונטער די הענט פונעם יצר הרע, "וְאִם אֵין אַתֶּם עוֹסְקִין בַּתּוֹרָה, אַתֶּם נִמְסָרִים בְּיָדוֹ", אבער אויב לערנט מען נישט קיין תורה איז מען אונטער אים.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זוכה זיין צו תשובה טון.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת בשלח, ח' שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד לוי נרו יאיר.

וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק אז דו האסט אפגעלאזט אלע שלעכטע מעשים און זוכה געווען זיך צוריק קערן צום אייבערשטן.

דו קענסט זיך נישט פארשטעלן וואס פאר א שמחה דו האסט גורם געווען אויבן אין הימל מיט דעם וואס דו האסט אפגעלאזט דיינע שלעכטע מעשים; אליהו הנביא זאגט (תנא דבי אליהו רבא, פרק לא): "מֵעִיד אֲנִי עָלַי שָׁמַיִם וָאָרֶץ", די הימל און ערד זענען מיינע עדות, "שֶׁהַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא יוֹשֵׁב וּמְצַפֶּה לָהֶן לְיִשְׂרָאֵל יוֹתֵר מִמַּה שֶׁמְּצַפֶּה הָאָב לִבְנוֹ וְהָאִשָּׁה לְבַעֲלָהּ שֶׁיַּעֲשׂוּ תְּשׁוּבָה", אז דער אייבערשטער ווארט אז אידישע קינדער זאלן זיך צוריק קערן צו אים אסאך מער ווי א טאטע ווארט צו זען זיינע קינדער און אסאך מער ווי א פרוי ווארט אויף איר מאן; עס איז נישט דא קיין גרעסערע תענוג און נחת רוח ביים אייבערשטן ווי ווען א איד טוט תשובה, דער אייבערשטער איז אים מוחל אויף אלע זיינע עבירות.

דו שרייבסט אז דו ביסט גרייט צו טון אלעס אויף דער וועלט אפצומעקן דיינע זינד, חוץ איין זאך האסטו נישט קיין כח - צו פאסטן; זאלסטו וויסן אז דער רבי האט געזאגט (עיין חיי מוהר"ן, סימן תצא): "ווער עס ווייסט פון מיר - וואס דארף ער פאסטן, און ווער עס ווייסט נישט פון מיר - וואס העלפט אים פאסטן"; אז מען ווייסט פון די עצות פון הייליגן רבי'ן דארף מען נישט טון קיין שווערע עבודות צו מתקן זיין די פגמים, נאר מען קען אלעס פאררעכטן מיט די זיסע עצה פון רעדן צום אייבערשטן און דערציילן אלעס פאר'ן אייבערשטן. דער רבי האט בפירוש געזאגט אז ווען ער וואלט ווען געוואוסט אין זיינע יונגע יארן צו וואס מען קען צוקומען אז מען רעדט צום אייבערשטן, וואלט ער זיך נישט אזוי געמוטשעט מיט שווערע עבודות, ער וואלט נאר עוסק געווען אין התבודדות; דערפאר זאלסטו זיך צוגעוואוינען צו רעדן צום אייבערשטן אויף דיין שפראך וואס דו ביסט צוגעוואוינט צו רעדן. זאלסט אים אלעס דערציילן, אלעס וואס דו האסט אפגעטון און דיינע יונגע יארן, און אים בעטן ער זאל דאס אלעס אפמעקן - וועט אלעס ווערן אפגעמעקט.

אוודאי און אוודאי זאלסטו זיך אריבער כאפן צום רבינ'ס ציון אין אומאן; דער רבי האט צוגעזאגט (חיי מוהר"ן, סימן רכה): ווער עס וועט קומען צו זיין ציון און זאגן דארט דעם תיקון הכללי - די צען קאפיטלעך תהילים (קאפיטל - ט"ז, ל"ב, מ"א, מ"ב, נ"ט, ע"ז, צ', ק"ה, קל"ז, ק"נ) און געבן א פרוטה לצדקה פאר זיין זכות, אפילו ער האט געטון די הארבסטע עבירות, "וועל איך מיר לייגן אויף די לענג און אויף די ברייט, אים א טובה צו טון, ביי די פיאות וועל איך אים ארויס נעמען פון שאול תחתית"; דערפאר אז דו ווילסט פאררעכטן וואס דו האסט פוגם געווען זאלסטו זיך אריבערכאפן קיין אומאן, וואו דו זאלסט זאגן דעם תיקון הכללי און זיך מתוודה זיין פארן אייבערשטן, דורכדעם וועסטו זוכה זיין אלעס צו פאררעכטן.

מאך זיך א שיעור אין משניות, און אפילו דו פארשטייסט נישט וואס דו לערנסט זאלסטו זאגן די ווערטער אן פארשטיין. דאס וועט אראפ נעמען פון דיר אלע פלעקן און דו וועסט באקומען א נייע נשמה, אזוי ווי דער הייליגער אריז"ל זאגט (טעמי המצוות, פרשת ואתחנן, עמ' צב) אז מִשְׁנָה איז די אותיות נְשָׁמָה.

אויך זאלסטו לערנען יעדן טאג גמרא; דאס וועט אפמעקן פון דיר אלע דיינע עבירות. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן )ירושלמי ראש השנה, פרק ד, הלכה ח): "כֵּיוָן שֶׁקִּבַּלְתֶּם עֲלֵיכֶם עוֹל תּוֹרָה, מַעֲלֶה אֲנִי עֲלֵיכֶם כְּאִילוּ לֹא חֲטָאתֶם מִיְמֵיכֶם", דער אייבערשטער זאגט פאר אידישע קינדער: "אז איר נעמט אן צו לערנען די הייליגע תורה וועל איך נישט רעכענען אייערע עבירות, איך וועל קוקן אויף אייך כאילו איר האט קיינמאל נישט געזינדיגט פאר מיר".

אז דו וועסט דאס אלעס מקיים זיין קענסטו זיין זיכער מיט א קלארקייט אז דו האסט אלעס פארראכטן.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת בא, ג' שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד שלמה נרו יאיר.

איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו האסט שוין מסיים געווען צוויי מאל ששה סדרי משנה.

מען קען זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון לימוד משניות; מוהרא"ש זאגט: "ווען מענטשן וואלטן ווען געוויסט וואס משניות טוט מיט'ן מענטש וואלטן אלע עוסק געווען אין דעם בהתמדה רבה"; דאס רייניגט דעם מענטש, אזוי ווי דער הייליגער אריז"ל זאגט (עיין באר היטב, אינעם ערשטן סימן אין שולחן ערוך, הלכות השכמת הבוקר, סעיף קטן ו): "וְשִׁיעוּר מִשְׁנַיוֹת קוֹדֶם לְכָל דָּבָר, וְעַל יְדֵי זֶה זוֹכֶה לִנְשָׁמָה, כִּי 'מִשְׁנֶה' אוֹתִיוֹת 'נְשָׁמָה'", ווען מען שטייט אויף אינדערפרי זאל די ערשטע שיעור זיין אין משניות, ווייל דורך משניות איז מען זוכה צו א ריינע נשמה.

משניות וואשט אפ די נשמה פונעם מענטש פון אלע פלעקן; עס איז נישט דא נאך אזא שטארקע טהרה פאר'ן מענטש ווי לימוד משניות, דער גאנצער מענטש ווערט געטוישט צום גוטן, און במשך הזמן באקומט מען א קלאר'ן קאפ.

דער הייליגער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן כג): "וואויל איז דעם מענטש וואס עסט יעדן טאג פרקים משניות, טרינקט קאפיטלעך תהילים און טוט זיך אן מיט מצוות ומעשים טובים"; איז וואויל איז דיר אז דו פאלגסט דעם רבי'ן און דו לערנסט משניות יעדן טאג, דאס וועט דיר אפוואשן פון אלע זינד און דיר ברענגען צו די גרעסטע מדריגות.

אזוי אויך זאלסטו ווייטער לערנען יעדן טאג מקרא – שנים מקרא ואחד תרגום; זונטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי און אזוי ווייטער. דער מחבר פסק'נט (אורח חיים, סימן רפה, סעיף ג): "מִיּוֹם רִאשׁוֹן וְאֵילַךְ חָשׁוּב עִם הַצִּבּוּר", פון זונטאג קען מען שוין אנהייבן מעביר סדרה זיין; און דער משנה ברורה ברענגט אראפ (שם) אז דער גר"א זכר צדיק לברכה, האט זיך אזוי געפירט, יעדן טאג האט ער מעביר סדרה געווען אביסל; זונטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי, דינסטאג ביז רביעי און אזוי ווייטער. אז מען גייט אויף דעם וועג, דעמאלט קען מען זיין זיכער אז מען וועט ענדיגן יעדע וואך די פרשה.‎

אויך זאלסטו צולייגן א שיעור אין גמרא; זאלסט יעדן טאג לערנען לכל הפחות איין בלאט גמרא. אויף מער איז נישט דא קיין שיעור, אבער נישט ווייניגער פון א בלאט. דער חיד"א ברענגט אראפ אין ספר שם הגדולים (מערכת ספרים, אות ת) פון הגאון מוה"ר רבי שעפטל, א זון פון דעם הייליגן של"ה הקדוש זכותו יגן עלינו, אז לימוד גמרא דארף זיין א חיוב פארן מענטש אזוי ווי לייגן תפילין.

אפילו דו פארשטייסט נישט וואס דו לערנסט - דאך זאלסטו זאגן די ווערטער פון די גמרא, אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן עו): "שֶׁאֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד רַק הָאֲמִירָה לְבַד, לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר, וּמִמֵּילָא יָבִין", מען דארף נישט פארשטיין דאס לערנען, מען דארף נאר לערנען – זאגן די ווערטער, 'וּמִמֵּילָא יָבִין' און מען וועט שוין סיי ווי פארשטיין; אז מען פאלגט דעם רבי'ן איז מען זוכה אז דער קאפ עפנט זיך אויף און במשך הזמן הייבט מען אן צו פארשטיין. איך האב דאס געזען ביי אסאך בחורים און יונגעלייט וואס האבן געפאלגט דעם רבי'ן בתמימות ופשיטות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת וארא, כ"ג טבת, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

די גאנצע זאך פון גיין אין כולל איז נישט אזוי פשוט; א יונגערמאן וואס האט חתונה געהאט דארף גיין ארבעטן און ברענגען פרנסה, אזוי ווי ער האט געשריבן אין די כתובה: "וַאֲנָא אֲפַלַח וְאוֹקִיר וְאֵיזּוֹן וַאֲפַרְנֵס יָתִיכִי כְּהִלְכוֹת גּוּבְרִין יְהוּדָאִין, דְּפָלְחִין וּמוֹקְרִין וְזָנִין וּמְפַרְנְסִין לִנְשֵׁיְהוֹן בְּקוּשְׁטָא", איך וועל דיר שפייזן אזוי ווי א איד דארף שפייזן זיין ווייב מיט אן אמת; דאס איז דער דרך התורה, אז דער מאן זאל ברענגען פרנסה און די ווייב זאל אויפציען די קינדער, טון די שטוב ארבעט, מסדר זיין די שטוב, קאכן פאר די מאן און קינדער און אזוי ווייטער.

'כולל' איז נישט געמאכט פאר יעדן איינעם, כולל איז נאר געמאכט פאר יונגעלייט וואס נפשם חשקה בתורה, זיי לערנען מיט גרויס התמדה און זענען נישט מבטל קיין איין רגע. דעמאלט איז א גרויסע זאך אז די ווייב איז גרייט זיך מוסר נפש צו זיין און ברענגען פרנסה אז איר מאן זאל זיצן און לערנען, אבער דאס וואס יונגעלייט זיצן אין כולל און גייען ליידיג וכו' בשעת די ווייב זייערע דארף זיך ארויס שלעפן ארבעטן עבודת הפרך, נאכדעם נעמט ער די געלט פאר זיך מעשה פריץ און טיילט איר איין וואס צו טון דערמיט וכו' - דאס איז א שרעקליכע זאך, דאס ווייזט אז דער מענטש איז פול מיט אכזריות.

יעצט וועסטו שוין פארשטיין פארוואס דיין ראש הכולל איז אזוי ברוגז; ער דארף זוכן צו שאפן געלט צו צאלן פאר די כולל יונגעלייט ווען רובו דרובם דרייען זיך ליידיג און בטל'ן די צייט. השם ישמרינו וואס קומט ארויס פון גיין ליידיג! איז אוודאי פארשטיי איך דיין ראש הכולל פארוואס ער איז ברוגז; ער זוכט פון וואו ער קען אויס האלטן די יונגעלייט, און ווען ער בעט זיך אז מען זאל לערנען לאכט מען אים אין פנים וכו'.

דו פרעגסט וואס דו קענסט טון; דו האסט צוויי ברירות, אדער זעץ דיך לערנען פלייסיג, דעמאלט וועט ער נישט זיין ברוגז אויף דיר, נאר ער וועט דיר מחזק זיין און העלפן מצליח זיין אין לערנען. אבער אויב דו האלסט נישט ביים לערנען לאז אפ כולל; פארוואס זאלסטו זיצן אין כולל און מבטל זיין צייט און גורם זיין צער פאר דיר און פאר דיין ראש הכולל? ענדערש גיי זוך א מלאכה קלה ונקיה, א זויבערע ריינע ארבעט, און ווען דו האסט אביסל איבעריגע צייט זאלסטו לערנען פאר דיר אביסל חומש, אביסל משניות און אביסל גמרא.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת שמות, י"ח טבת, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

עס איז ממש א מחי' צו ליינען אזא שאלה; פון צווישן אלע פראלעמען וואס מענטשן פרעגן - יעדער איינער מיט זיינע שוועריקייטן - ברענגט אזא שאלה אריין פרישע כוחות, הערנדיג אז איר לעבט בשלום און איר פארברענגט אינאיינעם; אזוי זאלט איר ווייטער טון, שמועסן און פארברענגען אינאיינעם.

איך זאג שטענדיג פאר מיינע תלמידים זיי זאלן לערנען אין שטוב אויפן קול בשעת די ווייב איז פארנומען מיט די שטוב ארבעט, קאכן, באקן, מסדר זיין די שטוב און מאכן די וועש וכו' וכו'. דאס בויט אויף די שטוב, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות בית, סימן ט): "כָּל בַּיִת שֶׁנִּשְׁמָעִין בּוֹ דִּבְרֵי תוֹרָה, שׁוּב אֵינוֹ נֶחֱרַב", א הויז וואס מען הערט דארט א קול תורה וועט נישט חרוב ווערן; ווייל אז מען לערנט תורה אין שטוב ברענגט מען אריין דעם אייבערשטן אין שטוב.

ווען איר וועט זיין פארנומען מיט די שטוב ארבעט דעמאלט וועט אייער מאן לערנען אויפן קול פאר זיך וכו', און ווען איר וועט נישט זיין פארנומען זאלט איר אודאי שמועסן און פארברענגען צוזאמען מיט ליבשאפט און שלום.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ויחי, ט' טבת, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וויסן זאלסטו אז ווער עס פאלט אריין אין די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה ווערט פשוט משוגע... די עבירה רייסט אויס דעם מענטש און עס נעמט אוועק פון אים די גאנצע שכל. אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן לו) אז רוב משגעים ווערן משוגע פון די עבירה פון פגם הברית, אלע צרות וואס מען ליידט קומט פון חטאות נעורים, פון מוציא זיין זרע לבטלה און דאס מאכט אז דער מענטש זאל אלעס פארלירן. אבער דער רבי געבט אונז אן עצה אויף דעם (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן א): "דער יצר הרע וואס מאכט משוגע דעם מענטש מיט עבירות קען מען נישט מכניע זיין נאר מיט א שטעקן וואס זעט אויס ווי א ו',  דאס מיינט מען די תורה"; איז מוהרא"ש זכרונו לברכה מסביר אז דאס גייט ארויף אויף די "ו' סדרי משנה", אז מען לערנט משניות קען מען זיך רייניגן פון אלע פלעקן און צוריק באקומען דעם מח.

דעריבער ווער עס האט פוגם געווען אין פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה דארף זאגן אסאך משניות, ביז ער וועט קענען אראפ נעמען פון זיך אלע פלעקן. משניות האט א סגולה אז עס רייניגט די נשמה און עס נעמט אראפ פון איר אלע ראסט, אזוי ווי עס ווערט געברענגט (מדרש תלפיות אות אל"ף, סוף ענף "אפוד") אז אשר בן יעקב זיצט ביים טויער פונעם גיהנום און לאזט נישט אריין די אלע וואס האבן געלערנט אסאך משניות.

וואויל איז דעם וואס לערנט אסאך משניות; משניות ברענגט פרנסה, אזוי ווי מען זעט אז משנ"ה באטרפעט וויפיל פרנס"ה. אזוי אויך באטרעפט משנ"ה די זאלבע "נשמה", ווייל ווער עס לערנט אסאך משניות באקומט א נייע נשמה און וועט האבן פרנסה בשפע.

אז דו האסט חתונה געהאט און עס פלאקערט אין דיר ווייטער די גרויסע עבירה פון הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן צוליב דיין רגילות פון דיינע יונגע יארן, זאלסטו נעמען די עצה פון הייליגן רבי'ן און זאגן אסאך משניות. ווייל עס איז נישט דא נאך א זאך וואס זאל אויסריין דאס שלעכץ פונעם מענטש ווי לימוד משניות. ווען מענטשן וואלטן ווען געוויסט וואס משניות טוט פארן מענטש וואלטן זיך אלע געפלייסט אין דעם.

מוהרא"ש זכרונו לברכה ברענגט פון זוהר הקדוש (כי תצא רעז:): "מָארֵי מִשְׁנָה, דְּאִינּוּן מַלְאֲכֵי הַשָּׁרֵת מַמָּשׁ", די אלע וואס לערנען משניות ווערן אזוי ריין און הייליג ממש ווי מלאכים, "וּבְגִין דָּא אוֹקְמוּהָ מָארֵי מַתְנִיתִין, עַל בַּר נָשׁ אִי יְהֵא כְּמַלְאַךְ יְיָ צְבָקוֹת תּוֹרָה יְבַקְשׁוּ מִפִּיהוּ, וְאִי לָאו לֹא יְבַקְשׁוּ תּוֹרָה מִפִּיהוּ", די אלע וואס לערנען משניות ווערן אזוי ווי די הייליגע מלאכים וואס באדינען דעם אייבערשטן און זענען זוכה צו לערנען תורה מיט אנדערע אידן וכו'.

איך בעט דיר זייער דו זאלסט אפלאזן דיינע שלעכטע מעשים, ווייל חוץ וואס די ברענגסט א שאדן אויף דיין נשמה וועסטו אויך האבן א שאדן אויף דיין גוף, אזוי ווי עס ווערט געברענגט אין שלחן ערוך (אורח חיים סימן רמ, סעיף יד): ווי מער א מענטש איז פוגם בברית - "זִקְנָה קוֹפֶצֶת עָלָיו", ווערט ער אפגעשוואכט און פארעלטערט, "וְכֹחוֹ תָּשַׁשׁ", און ער פארלירט די כוחות. אזוי אויך "עֵינָיו כֵּהוֹת", די אויגן ווערן אים אפגעשוואכט, "וְרֵיחַ רַע נוֹדֵף מִפִּיו", עס הייבט אן גיין א שלעכטע גערוך פון זיין מויל; "וְשַׂעַר רֹאשׁוֹ וְגַבּוֹת עֵינָיו וְרִיסֵי עֵינָיו נוֹשְׁרִים וְכוּ'", די האר פון קאפ און פון די אויגן ברעמען פאלט ארויס, "וְהַרְבֵּה כְּאֵבִים חוּץ מֵאֵלּוּ בָּאִים עָלָיו", און עס ברענגט אויף אים נאך אסאך ווייטאגן.

יעדע איבעריגע מינוט וואס דו האסט זאלסטו זאגן משניות, דורכדעם וועסטו זוכה זיין ארויס צו קריכן פון אלעם שלעכטס.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת וישלח, י' כסליו, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

סתם זיך שטארקן און גארנישט טון - דאס הייסט נישט אז מען איז זיך מחזק; דער רבי האט וואונדערליכע עצות וואס ווער עס טוט די עצות איז זוכה ארויס צו גיין אפילו פון די גרעסטע בלאטע, אבער די עצות העלפט נישט נאר מיט איין תנאי: אויב מען טוט די עצות! אויב מען דריידט זיך אין ברסלב און מען טוט נישט וואס דער רבי זאגט קען מען זינגען א גאנצן טאג: "שטארק זיך", "שטארק זיך", "שטארק זיך", אבער עס וועט גארנישט נוצן.

אז דו ווילסט באמת ארויס קריכן פון דיינע נפילות, פארוואס זאלסטו נישט טון וואס דער רבי זאגט?! דער רבי געבט אונז גרינגע עצות; דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן עג): "מִי שֶׁרוֹצֶה לִזְכּוֹת לִתְשׁוּבָה, יִהְיֶה רָגִיל בַּאֲמִירַת תְּהִלִּים, כִּי אֲמִירַת תְּהִלִּים מְסֻגָּל לִתְשׁוּבָה וכו'. וְהִנֵּה, הַכֹּל חֲפֵצִים לְיִרְאָה אֶת שְׁמֶךָ, וְאַף עַל פִּי כֵן לָאו כָּל אָדָם זוֹכֶה לַעֲשׂוֹת תְּשׁוּבָה, כִּי יֵשׁ אֶחָד שֶׁאֵין לוֹ הִתְעוֹרְרוּת כְּלָל לִתְשׁוּבָה", ווער עס וויל זוכה זיין תשובה צו טון, זאל זאגן תהלים; יעדער איד וויל זיין אן ערליכער איד און טון דעם ווילן פונעם אייבערשטן, אבער נישט יעדער איז זוכה אויסצופירן זיין ווילן אויף למעשה, ווייל ער האט בכלל נישט קיין שום התעוררות תשובה צו טון, "וַאֲפִילּוּ מִי שֶׁיֵּשׁ לוֹ הִתְעוֹרְרוּת לִתְשׁוּבָה, אֵינוֹ זוֹכֶה לְהַגִּיעַ אֶל הָאוֹת וְהַשַּׁעַר שֶׁל תְּשׁוּבָה הַשַּׁיָּךְ לוֹ", און אפילו איינער וואס האט שוין יא אן התעוררות תשובה צו טון, ווייסט ער נישט וואס ער זאל טון דאס צו קענען אויספירן, "וַאֲפִילּוּ אִם מַגִּיעַ לְשָׁם, יָכוֹל לִהְיוֹת שֶׁהַשַּׁעַר שֶׁל תְּשׁוּבָה סָגוּר, וּמֵחֲמַת כָּל זֶה אֵין הָאָדָם זוֹכֶה לִתְשׁוּבָה", און אפילו איינער וואס וואס האט יא אן התעוררות תשובה צו טון און ער ווייסט וואס מען דארף טון צו ווערן אן ערליכער איד, דארף ער נאך אויך זוכה זיין צו טון למעשה און נישט ווערן צעבראכן וכו' וכו', דערפאר איז נישט יעדער זוכה תשובה צו טון, "וְעַל יְדֵי אֲמִירַת תְּהִלִּים, אֲפִילּוּ מִי שֶׁאֵין לוֹ שׁוּם הִתְעוֹרְרוּת לִתְשׁוּבָה, הוּא מִתְעוֹרֵר לַעֲשׂוֹת תְּשׁוּבָה", פירט דער רבי אויס; אז א מענטש איז זוכה און ער זאגט תהלים, אפילו ער האט נישט קיין שום התעוררות, ווערט ער אבער נתעורר תשובה צו טון דורך דעם, "וְגַם זוֹכֶה עַל יְדֵי תְּהִלִּים לְהַגִּיעַ אֶל הַשַּׁעַר וְאוֹת הַשַּׁיָּךְ לוֹ, וְלִפְתֹּחַ הַשַּׁעַר; נִמְצָא שֶׁזּוֹכֶה עַל יְדֵי תְּהִלִּים לַעֲשׂוֹת תְּשׁוּבָה", און ער קען אנגיין מיט א מורא'דיגע שטארקייט וכו', ביז ער איז זוכה תשובה צו טון און ווערן אן ערליכער איד.

דערפאר אז דו ווילסט באמת א וועג ארויס פון דיינע עבירות, הייב אן זאגן אביסל תהלים יעדן טאג וועסטו זוכה זיין אלעס צו פאררעכטן. תשובה איז נישט פאסטן, תשובה איז נישט סיגופים, תשובה איז צוריק קומען צום אייבערשטן; תשובה איז צו זאגן פארן אייבערשטן: "רבונו של עולם, איך הייב אן פון יעצט צו זיין אן ערליכער איד, איך הייב אן פון היינט צו גיין אין שול דאווענען, העלף מיר אייבערשטער איך זאל האבן כח זיך צו שטארקן אויף מיין יצר הרע"; עס איז זייער גרינג צו זיין צעבראכן און עס איז זייער גרינג אויפצוגעבן און האבן טענות אויף יעדן איינעם, אבער אזוי וועסטו אין ערגעץ נישט אנקומען, אויב דו ווילסט באמת ארויס קריכן פון דיינע שמוציגע מעשים נעם דעם רבינ'ס עצה, און אז דו וועסט פאלגן דעם רבי'ן וועסטו זען ווי צוביסליך קריכסטו ארויס פון דיינע עקלדיגע מעשים.

נאך אן די עצה פאר דעם איז תורה, אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "אֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד, שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון קדושה, ער טוט עבירות רחמנא לצלן און ער ליגט שוין אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם, וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק, לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד", אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג "כך וכך" וועט ער סוף כל סוף ארויס גיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס.

אז דו וועסט פאלגן דעם רבי'ן וועסטו זען ווי די תורה שלעפט דיר ארויס פון בלאטע.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת וישלח, י"א כסליו, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד יואל נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וואויל איז דיר אז דו לערנסט דעם הייליגן רבי'נס ספרים און דו האסט א שיעור אין ספר שיחות הר"ן.

דער הייליגער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שנח): "מיט יעדע שיחה וואס איך שמועס מיט ענק קען מען זיין אן ערליכער איד, און נישט סתם אן ערליכער איד נאר אן ערליכע איד אזוי ווי איך מיין אן ערליכער איד"; ר' נתן זאגט (שם): "וְגַם אֲפִלּוּ עַכְשָׁו כְּשֶׁלּוֹמְדִין דְּבָרָיו הַקְּדוֹשִׁים יֵשׁ לָהֶם גַּם-כֵּן כֹּחַ גָּדוֹל לְעוֹרֵר לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ לִזְכּוֹת לְדַרְכֵי ה' בֶּאֱמֶת, לְמִי שֶׁיָּשִׂים לִבּוֹ הֵיטֵב לִדְבָרָיו וּלְשִׂיחוֹתָיו הַקְּדוֹשִׁים הַנֶּאֱמָרִים בְּזֶה הַסֵּפֶר, וּבִשְׁאָר סְפָרָיו הַקְּדוֹשִׁים", דעם רבינ'ס ספרים פארמאגן א מורא'דיגן כח צו מעורר זיין א מענטש צו דינען דעם אייבערשטן; אין יעדע שמועס פון רבי'ן ליגן געוואלדיגע עצות און הדרכות פארן לעבן.

מוהרא"ש איז מקורב געווארן צום הייליגן רבי'ן ווען ער איז געווען א בחור פון זעכצן יאר. מוהרא"ש האט דערציילט אז עס איז אים זייער שווער אנגעקומען צו לערנען דעם ספר ליקוטי מוהר"ן, ער האט זיך זייער געפלאגט צו פארשטיין דעם ספר, האט ער קודם גענומען די שיחות פון רבי'ן - שיחות הר"ן און חיי מוהר"ן, און אזוי אויך די קליינע תורות פון ליקוטי מוהר"ן וואס איז גרינג צו פארשטיין, און דאס גע'חזר'ט אן א שיעור מאל, ביז עס איז אים געווען שגור על פיו, נאכדעם האט ער אנגעהויבן לערנען ליקוטי מוהר"ן.

אז דו פארשטייסט נישט קיין לשון הקדוש איז זייער גוט צו לערנען שיחות הר"ן אין אידיש; מען האט דאס זייער שיין איבערגעטייטשט.

דער עיקר זאלסטו זיך מאכן שיעורים אין מקרא, משנה, גמרא וכו' אויפן סדר דרך הלימוד פונעם הייליגן רבי'ן (עיין שיחות הר"ן סימן עו); דער רבי האט געזאגט: "איך האב גענומען דאס גוטס פון די חסידים און דאס גוטס פון די ליטווישע"; ביי חסידים איז דער עיקר 'תפילה', און ביי די ליטווישע איז דער עיקר 'תורה', און דער רבי האט גענומען ביידע - סיי תורה און סיי תפילה, וואס דאס איז געווען ביים רבי'ן דער עיקר, אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן רפז): "מַה יֵּשׁ לְהָאָדָם לַעֲשׂוֹת בְּזֶה הָעוֹלָם?" וואס האט א מענטש צו טון אויף דער וועלט? "אֵין צָרִיךְ כִּי אִם לְהִתְפַּלֵּל, וְלִלְמֹד, וּלְהִתְפַּלֵּל", נאר דאווענען, לערנען און דאווענען.

דער רבי שרייבט פאר זיין איידעם (מכתבי רבינו ז"ל, בריש ספר עלים לתרופה): "בַּקָּשָׁתִי מֵאֲהוּבִי חֲתָנִי, שֶׁתִּלְמוֹד בְּכָל יוֹם שִׁיעוּר גְמָרָא וּפוֹסֵק, שֶׁלֹא תַּעֲשֶׂה חַס וְשָׁלוֹם מִטָּפֵל עִיקָר, רַק אֶת הָאֱלֹקִים יְרֵא וְכוּ', כִּי זֶה כָּל הָאָדָם", מיין ליבער איידעם, איך בעט דיר זייער זאלסט לערנען יעדן טאג גמרא און שלחן ערוך, זאלסט חס ושלום נישט מאכן פונעם טפל אן עיקר און פון עיקר א טפל; זעט מען וואס דער רבי האט געוואלט און וואס עס איז געווען ביים רבי'ן אן עיקר - נאר תורה ותפילה ויראת שמים.

דערפאר זע צו לערנען אסאך משניות און דפים גמרא יעדן טאג, און אפילו דו פארשטייסט נישט וואס דו לערנסט - דאך זאלסטו זאגן די ווערטער, ווייל די ווערטער פון תורה וואשט אפ דעם מענטש אינגאנצן פון זיין שלעכטס.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת וישלח, י' כסליו, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

זייער אסאך אינגעלייט און בחורים ווילן נישט לערנען צוליב דעם וואס מען האט זיי פארשעמט אין די יונגע יארן, ווען זיי זעען א גמרא קומט זיי ארויף אלטע ווייטאגן, בזיונות און שפיכות דמים וכו' וואס זיי זענען אדורך אין די יונגע יארן. אבער באמת ווען זיי וואלטן ווען געוויסט ווי זיס די הייליגע תורה איז וואלטן זיי גארנישט געוואלט חוץ תורה, אזוי ווי דער רבי האט אמאל געזאגט פאר איינעם פון אנשי שלומינו (עיין שיחות הר"ן, סימן יז): "איינמאל די תורה וועט דיר ווייזן איר פנים, וועסטו שוין גארנישט וועלן, נאר די תורה".

היות אייער מאן איז דאס אריבער אין זיינע יונגע יארן האט דאס גורם געווען אז ער זאל מער נישט וועלן לערנען. יעצט אז איר ווילט וויסן וואס איר קענט טון ער זאל יא לערנען תורה? אזוי ווי איר טוט יעצט זאלט איר ווייטער טון - ביתר שאת וביתר עוז; איר זאלט אים ווייטער מחזק זיין, מעודד זיין און ארויס ווייזן ווי שטארק איר שעצט זיין לערנען און דאווענען; ווען ער לערנט און דאוונט זאלט איר אים אויפהייבן. דאס וועט מאכן ער זאל לערנען מער און מער.

איר זאלט ווייטער בעטן דעם אייבערשטן אז איר זאלט האבן א שטוב וואס פירט זיך מיט די תורה און אייער מאן און קינדער זאלן לערנען די הייליגע תורה; ווען איר צינדט אן די שבת ליכט און איר שטייט מיט די הענט אויפן פנים זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער! העלף מיין מאן זאל לערנען, דאווענען און זיין א צדיק; העלף מיר אז מיינע קינדער זאלן לערנען, דאווענען און זיין ערליכע אידן צדיקים"; אזוי זאלט איר בעטן אן א שיעור מאל, וועט דער אייבערשטער עפענען זיין הארץ און ער וועט לעבן מיט די תורה.

בנוגע פארוואס מען דארף אוועק מאכן וכו'; דער פראגע איז ממש פלאי פלאים... עס איז נישט דא נאך אזא פארשעמטע רבי און פארשעמטע חסידות ווי ברסלב! קיינער וויל נישט אנערקענען ברסלב און א ברסלב'ער חסיד איז צו שאנד און צו שפאט ביי אלע חסידות'ן. ווען מען דערוויסט זיך אז א בחור אדער א אינגערמאן איז אנגעקומען קיין ברסלב הייבט מען אן חוזק מאכן און אים אויפמערקזאם מאכן אז עס איז נישט פאר אים, און ווען מען וויל זיך שטארקן מיט וואס מיר זענען זוכה וכו' הייסט דאס אז אונז מאכן אוועק אנדערע?! אז מען לייגט אריין שטארקייט אין פרישע תלמידים זיי זאלן נישט ווערן נתפעל פון לצים און פון די וואס לאכן אפ וכו', דאס הייסט אז מען בויעט זיך אויף אוועק מאכן?!

ווען איינער קומט און ווארפט זיך ארויף אויף מיר און וויל מיך דערווערגן, מעג איך יענעם אראפ ווארפן פון מיר? אדער דא וועט מען אויך שרייען: "פארוואס דארף מען אים אראפ ווארפן?" און "מען ווערט נישט גרעסער אז מען ווארפט יענעם אראפ!" אדער דא פארשטייט יעדער אז איך זוך נישט יענעם אראפווארפן נאר פשוט יענער זאל מיר אפלאזן און מיר לאזן לעבן?!

ברסלב דארף נישט יענעם אוועק מאכן זיך צו בויען, ווייל עס איז נישט דא נאך א רבי וואס האט אזוי פיל סחורה צו פארקויפן ווי דער הייליגער רבי און עס איז נישט דא א פלאץ וואו די תלמידים באקומען פון זייער רבי אזוי סאך ווי די ברסלב'ע חסידים, וואס דער רבי מאכט זיי אליינס פאר גרויסע צדיקים.

מען האט אמאל געפרעגט מוהרא"ש וואס איז די נפקא מינה צווישן ברסלב און אנדערע חסידות'ן, האט מוהרא"ש געענטפערט: "ביי אנדערע רבי'ס טאנצן די חסידים ארום דעם רבי'ן, אבער אין ברסלב טאנצט דער רבי ארום יעדן חסיד"; דאס איז מורא'דיג מגדיר געווען אין געציילטע ווערטער וואס מען איז זוכה דא ביים הייליגן רבי'ן, אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שלה): "מיין גאנצע נחת און תענוג איז ווען איך זע ווי מיינע תלמידים פירן זיך מיט יראת שמים און דינען דעם אייבערשטן. איך האב אלעס מפקיר געווען; מיין לעבן, מיין ווייב און מיינע קינדער - אלעס נאר פאר ענק, "הַאִם לֹא הָיִיתִי יָכוֹל לִהְיוֹת מְפֻרְסָם וּמַנְהִיג שֶׁקּוֹרִין 'גוּטֶער אִיד' כְּמוֹ כָּל הַמַּנְהִיגִים, שֶׁנּוֹסְעִים הַחֲסִידִים אֲלֵיהֶם וְאֵינָם יוֹדְעִים עַל מָה נוֹסְעִים, וְחוֹזְרִים וְשָׁבִים וּבָאִים וְאֵינָם יוֹדְעִים מַה בָּאִים, וואלט איך נישט געקענט זיין א רבי פונקט ווי אלע רבי'ס וואס די חסידים ווייסן נישט פארוואס מען פארט צום רבי'ן, און ווען מען קומט אהיים ווייסט מען נישט מיט וואס איז מען צוריק געקומען?!" פארוואס גייט מען צו א רבי? וואס איז א רבי? אז ער קען מיר מאכן פאר א צדיק, אז ער קען מיר צוברענגען צום אייבערשטן, אז ער מאכט מיר לערנען און דאווענען.

אויפן רבי'ן וועט סיי ווי זיין טענות און מחלוקת; דעם רבינ'ס מאמע די צדיקת פייגא איז געווען א בעלת רוח הקודש און זי האט געזען וואס גייט זיין מיט איר הייליג קינד, אירע הייליגע ברודער פלעגן איר רופן "פייג'עלע די נביאת'טע", ווערט דערציילט אז בשעת דעם הייליגן רבינ'ס ברית האט דער רבי'ס מאמע געבעטן איר ברודער דער הייליגער צדיק רבי ר' ברוכל פון מעז'בוז זכותו יגן עלינו: "ברוכ'ל - אזוי האט זי אים גערופן - וואונטש אן פארן קינד אז מען זאל נישט קריגן אויף אים", האט דער הייליגער צדיק רבי ברוכ'ל איר גענטפערט: "פייגעלע דאס קען נישט זיין, עס איז פארפאלן, מען מוז קריגן אויף אים (קוקט נאך אין ספר פעולת הצדיק אות כא)".

דער אייבערשטער זאל העלפן אז די וועלט זאל שוין אננעמען די לימודים פון רבי'ן, די לימודים וואס משיח וועט אויסלערנען פאר די וועלט. דער לימוד וואס דער בעל תפילה האט אויסגעלערנט, ער פלעגט זאגן (ספורי מעשיות, מעשה יב): "עס איז נישט דא קיין אנדערע תכלית אויף דער וועלט, נאר צו דינען דעם אייבערשטן"; אז עס איז נישט דא קיין אנדערע עצה אויסער תפילה, ביז מיר ווילן ארויס גיין פון אונזער גלות.