בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת חקת, ז' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

געב אכטונג נישט צו שלאגן קיין קינדער, ווייל דער הייליגער רבי האט זייער מקפיד געווען מען זאל נישט שלאגן קינדער. בדרך כלל, ווען קומט אויס א מלמד זאל שלאגן קינדער? ווען דער מלמד איז נערוועז און אנגעצויגן, ער איז נישט געשלאפן געהעריג ביינאכט, ער איז הונגעריג וכדומה, דעמאלט פאסירן די אלע מעשיות פון שלאגן קינדער השם ישמרינו; קינדער פרובירן אויפצורעגן דעם מלמד, זיי טוען ווילדע זאכן, זיי ווילן זען אויב עס גייט זיי געלונגען אויפצורעגן דעם מלמד; אויב דער מלמד פארלירט זיך און שלאגט די קינדער - דאן האט ער אלעס פארלוירן, ווייל די קינדער זעען אז מען קען אים אויפרעגן און אים ארויסנעמען פון די גלידער, גייען זיי ווייטער אויף דעם וועג, די פעטש שטעלט זיי נישט אפ.

דעריבער ווערט גע'פסק'נט אין שלחן ערוך (יורה דעה סימן רמה, סעיף יח) אז א מלמד טאר זיך נישט מסגף זיין; מען דארף גוט עסן און גוט שלאפן, זיין זאט און אויסגערוט, כדי צו האבן אייזערנע נערווען פאר די קינדער. א מלמד וואס איז גוט אויסגערוט און גוט זאט, ווען א קינד וויל אים אויפרעגן - פארלירט ער זיך נישט, ער ווערט נישט נערוועז, ער שלאגט נישט, אדער מאכט ער זיך ווי ער זעט נישט. רוב מאל איז דאס די וועג מיט די קינדער וואס זוכן צו אויספרובירן דעם מלמד, מען זאל זיך מאכן ווי מען זעט נישט, מען זאל ווייטער אנגיין מיט די סדר היום, און ווען דער קינד זעט אז ער האט נישט מצליח געווען - הערט ער אויף צו שטערן, און ווען מען דארף יא זאגן, מען קען נישט פארזען - דעמאלט געבט מען א קנס אדער באקומט נישט דער קינד א גוטע זאך וכו'; אבער ער שלאגט נישט, ער האלט זיך רואיג.

די שטערקסטע זאך וואס א מלמד קען טון מיט קינדער וואס מען דארף זיי לערנען דרך ארץ וכדומה - איז נישט ארויסלאזן ביי הפסקה; מען הייסט זיי בלייבן זיצן אין כתה דורכאויס די צייט וואס די קינדער גייען זיך שפילן, דאס שטעלט א קינד אין פלאץ. פארשטייט זיך דער קינד וועט פרובירן אלע מיטלען צו קענען גיין שפילן, ער וועט שרייען, ער וועט וויינען און פארפירן, אבער אז דער מלמד בלייבט שטארק, ער ווערט נישט פארלוירן, ער זאגט דעם קינד: "היינט האסטו געשטערט די כתה, קענסטו נישט ארויסגיין שפילן", "היינט ביסטו געווען נישט דרך ארץ'דיג - וועסטו בלייבן דא"; דער קינד וועט וויינען, ער וועט ווילדעווען אבער ער וועט זיך בארואיגן און ביז אפאר מאל וועט ער פארשטיין אז ער דארף זיך פירן מיט דרך ארץ.

נאך א וויכטיגע זאך צו וויסן, מען טאר נישט ווייזן פארלוירנקייט פאר די קינדער. אז דער קינד הייבט אן פארפירן, ער קען נישט נעמען די עונש, די קנס וכו'; אז דער מלמד ווערט שוואך און ער זאגט פאר'ן קינד: "אוקעי, יעצט קענסטו גיין, איך בין דיר מוחל", האט דער מלמד פארלוירן אלעס, ער האט גארנישט אויפגעטון; די קינדער דארפן וויסן אז א ווארט פונעם מלמד איז א ווארט, אז מען האט אים געזאגט בלייבן אין כתה בלייבט עס אזוי, מען זאגט רואיגערהייט פאר'ן קינד: "מארגן וועסטו קענען גיין שפילן".

פארשטייט זיך מען דארף האבן שכל, מען דארף וויסן ווי איין און ווי אויס; ווען יא צו געבן אן עונש און ווען נישט; נישט אויף יעדע זאך געבט מען אן עונש, אבער ווען מען געבט שוין יא, דארף מען זיין זייער שטארק מיט דעם.

עס איז זייער א גוטע זאך אז מלמדים און מחנכים זאלן געבן פרסים, און מיט דעם קען מען אויך אויפטון זיי מחנך זיין אויף דרך ארץ. די קינדער וואס זענען דרך ארץ'דיג, זיי באקומען, און א קינד וואס פארפירט און פירט זיך נישט אויף אזוי ווי מען דארף - ער באקומט נישט די פרס, פרסים איז א שטארקע מיטל פאר'ן מלמד.

אויב א קינד שטערט די לימודים מיט א זאך וואס ער האט געברענגט פון שטוב - נעמט מען אוועק די זאך און מען געבט דאס נישט צוריק פאר אפאר טעג, אזוי לערנט ער זיך אויס נישט צו שטערן מער, אפילו דער קינד קומט וויינען און שרייען אז ער דארף צוריק די שפיל, לערנט מען אים אויס, מען זאגט אים: "ניין, דו באקומסט נישט צוריק די שפיל; האסט געשטערט דאס לערנען וועסטו דאס נישט קענען האבן פאר א וואך". אזוי און דאס גלייכן קען מען מחנך זיין די קינדער, אבער נישט שלאגן; שלאגן איז בכלל נישט קיין חינוך, שלאגן מאכט נאר ערגער, שלאגן ווייזט אז דער מלמד איז שוואך און ער קען זיך נישט קיין עצה געבן אין כתה.

א מלמד דארף זיין זייער שטארק שטענדיג געדענקען דעם כלל וואס די הייליגע חכמים זאגן (סוטה מא.): "שמאל דוחה וימין מקרבת", פון איין זייט זיין שטארק, אבער אין די זעלבע צייט - זיין ווייך, ווייזן א שטארקע ליבשאפט פאר די קינדער. דער מלמד דארף געדענקען אז די כתה איז נישט קיין תפיסה, די תכלית איז נישט איינצושפארן די קינדער, בינדן די קינדער מיט קייטן, זיי זאלן שפירן ווי זיי זיצן אין תפיסה, די כתה דארף זיין אין די אויגן פונעם מלמד און ביי די קינדער - ווי א פאלאץ, די חדר איז די פאלאץ פונעם אייבערשטן; אין כתה לערנט מען פונעם אייבערשטן, דער מלמד דארף שטענדיג רעדן צו די קינדער אז דער אייבערשטער איז דא, אלעס איז ער, און ער איז אלעס.

אז מען שטעלט אוועק די כתה אויף דעם אופן דארף מען בכלל נישט שלאגן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין מיט די תלמידים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת חקת, ו' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

קענסט זיך ענדיגן לערנען די פאך ביי דיר אין שטוב.

אז דו וועסט אכטונג געבן נישט צו נוצן דעם קאמפיוטער נאר אויף זיך צו לערנען די פאך - וועט דיר נישט שאטן; אז דו וועסט דאס נוצן פאר אנדערע זאכן, קוקן אויף דעם זאכן - דאס מיינט מוהרא"ש אז עס קען שאטן פאר די קינדער.

דער אייבערשטער זעל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת חקת, ו' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

רבי נתן זאגט (לקוטי הלכות שלוחין, הלכה ה), דער צדיק אמת לאזט איבער נאך זיך אין יעדן דור תלמידים וואס זיי ברענגען אריין די אמונה; אין יעדן דור איז דא צווישן זיינע תלמידים א ראש בית וואס ער ברענגט אלעמען צוריק צום אייבערשטן.

מוהרא"ש דערציילט, ווען רבי נתן איז נסתלק געווארן האבן אנשי שלומינו געזאגט אז רבי נחמן טולטשינער זכרונו לברכה - ער איז דער ראש בית פון דעם דור, און אזוי גייט עס אין יעדן דור, די אמת'ע תלמידים פון רבי'ן וואס האבן מקבל געווען דעם רבינ'ס וועג - זיי זענען די ראש בית פונעם דור, זיי זארגן עס זאל זיין א בית, עס זאל נישט זיין אזוי ווי דער נביא קלאגט (איכה ד, א): "תִּשְׁתַּפֵּכְנָה אַבְנֵי קֹדֶשׁ בְּרֹאשׁ כָּל חוּצוֹת", עס וואלגערן זיך הייליגע נשמות אין די גאסן, ווייל אז עס איז נישט דא קיין ראש בית וכו' - ווערן פארפאלן אידישע קינדער; אזוי ווי עס פאסירט אין אונזער דור, אידישע קינדער בני הנעורים גייען ארויס לתרבות רעה רחמנא לצלן, קיינער זארגט נישט פאר זיי.

קוק אריין אין די תפילה ווי רבי נתן בעט זיך ביים אייבערשטן (ליקוטי תפילות חלק ב', תפלה לג): "'וְזַכֵּנוּ בְּרַחֲמֶיךָ הָעֲצוּמִים, שֶׁנִּזְכֶּה לֵידַע בֶּאֱמֶת מִי הוּא הָרֹאשׁ בַּיִת שֶׁל הָעוֹלָם עַתָּה, אֲשֶׁר מְקַבֵּל כֹּחַ מֵהַצַּדִּיקִים הָאֲמִתִּיִּים הָאֵלֶּה',  העלף מיר רבונו של עולם מיט דיין גרויס רחמנות איך זאל וויסן ווער איז דער ראש בית אין די היינטיגע צייטן, וואס ער האט מקבל געווען די כח פון די הייליגע צדיקים"; ווייל אז עס איז דא א ראש בית ווערן אלע דבוק צום אייבערשטן, ווייל ער איז מגלה ומפרסם פאר די גאנצע וועלט דעם צדיק און אלע ציען זיך צום צדיק, עס בלייבט נישט פארפאלן קיין איין נשמה.

וואויל איז דעם וואס האט א חלק אין די הייליגע ארבעט פון פארשפרייטן דעם צדיק אמת, דער הייליגער רבי, וואס דורך דעם ווערט דער אייבערשטער פארשפרייט אין די גאנצע וועלט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת חקת, ו' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

ליין איבער דיין שאלה, וועסטו זען אז אין די ווערטער פון די שאלה - ליגט די ענטפער. דו שרייבסט אז דו האסט נישט קיין געפיל צו לערנען, דו קענסט זיך נישט קאנצעטרירן, דיין קאפ פליט אוועק ביים לערנען, דו ווייסט נישט וואס צו טון; א שורה נאכדעם שרייבסטו אז דו האסט א געפיל אין קוקן מאוויס, - דאס איז די ענטפער; ווייל אז דו קוקסט מאוויס, דו היטסט נישט דיינע אויגן, דו קוקסט עבירות רחמנא לצלן - נו, וואס ווילסטו? וואס טראכסטו, נאכן קוקן עבירות ווילסטו שפירן א טעם אין לערנען און דאווענען? קוקן ניאוף פארשטאפט די הארץ און די מח, מען קען נישט שפירן קיין טעם אין רוחניות אז מען היט נישט די אויגן.

אז דו ווילסט שפירן א טעם אין עבודת השם, אז דו ווילסט שפירן א טעם אין לערנען די הייליגע תורה - זאלסטו אוועק ווארפן דיינע כלים אויף וואס דו קוקסט עבירות. זיי מקיים די מצוה וואס שטייט אין די הייליגע תורה (דברים יב, ג): "וְנִתַּצְתֶּם אֶת מִזְבּחֹתָם וְשִׁבַּרְתֶּם אֶת מַצֵּבֹתָם, וַאֲשֵׁרֵיהֶם תִּשְׂרְפוּן בָּאֵשׁ, וּפְסִילֵי אֱלֹהֵיהֶם תְּגַדֵּעוּן, וְאִבַּדְתֶּם אֶת שְׁמָם מִן הַמָּקוֹם הַהוּא"; די כלים איז א שטיק עבודה זרה, גלוי עריות און שפיכות דמים; צעברעך די כלים, ווארף אוועק די געטשקעס און זאלסט זיך אסאך אויסוויינען צום אייבערשטן ביי ברכת התורה: "וְהַעֲרֶב נָא ה' אֱלֹקֵינוּ אֶת דִּבְרֵי תוֹרָתְךָ בְּפִינוּ וּבְפִיּוֹת עַמְּךָ בֵּית יִשְֹרָאֵל", הייליגער באשעפער מאך מיר זיס דיין תורה, מאך מיר געשמאק דיין תורה, "וְנִהְיֶה אֲנַחְנוּ וְצֶאֱצָאֵינוּ", איך בעט דיר אייבערשטער, העלף מיר און מיינע קינדער, "וְצֶאֱצָאֵי צֶאֱצָאֵינוּ", און מיינע אייניקלעך, "כֻּלָּנוּ יוֹדְעֵי שְׁמֶךָ וְלוֹמְדֵי תוֹרָתֶךָ לִשְׁמָהּ", אלע זאלן מיר וויסן פון דיר, דיר דינען און לערנען די הייליגע תורה.

אויך זאלסטו זיך גוט אויסוויינען ביי די ברכה פון אהבת עולם. מוהרא"ש זאגט (סידור עת רצון, ברכת אהבת עולם): "וּצְרִיכִים לִשְׁפֹּךְ דְּמָעוֹת כַּמַּיִם בְּאָמְרוֹ וְהָאֵר עֵינֵינוּ בְּתוֹרָתֶךָ", מען דארף זיך אויסוויינען, גיסן טייכן טרערן ביי די ווערטער והאר עינינו בתורתך, "כִּי הַכֹּל תָּלוּי בִּקְדֻשַּׁת הָעֵינַיִם", ווייל אלעס ווענדט זיך אין די אויגן; "כִּי אִם אֵין הָאָדָם נִזְהָר בִּשְׁמִירַת הָעֵינַיִם רַחֲמָנָא לִישֵׁזְבָן", אויב מען היט נישט די אויגן, "וּמִסְתַּכֵּל בִּמְקוֹמוֹת הַמְזֹהָמִים", מען קוקט אין שמוציגע פלעצער, "עַל יְדֵי זֶה נֶחֱשָׁכוֹת עֵינָיו", ווערט פארטונקלט די אויגן, "וְאֵינוֹ זוֹכֶה שֶׁיָּאִירוּ עֵינָיו בַּתּוֹרָה הַקְּדוֹשָׁה", מען איז נישט זוכה צו זען די ליכטיגקייט פון די תורה, "כִּי מִי שֶׁפּוֹגֵם בְּעֵינָיו, אֵינוֹ זוֹכֶה שֶׁיִּצְטַיֵּר לוֹ הָאוֹר לִבְרָכָה", ווייל אז מען היט נישט די אויגן קען מען נישט האבן קיין געפיל אין די תורה.

גיי אביסל התבודדות, רעד צום אייבערשטן; בעט אים דו זאלסט האבן די כוחות צו היטן דיינע אויגן, בעט אים אויף דיין אייגענע שפראך דו זאלסט שפירן א טעם אין לערנען, בעט אים אזוי לאנג ביז דו וועסט זוכה זיין צו שפירן די זיסקייט וואס ליגט אין די תורה.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת חקת, ו' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער הייליגער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תה): "הָרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי הוּא חִדּוּשׁ גָּדוֹל, וְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ יוֹדֵעַ שֶׁאֵין הַדָּבָר הַזֶּה בִּירֻשָּׁה מֵאֲבוֹתַי, רַק הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ נָתַן לִי זֹאת בְּמַתָּנָה, שֶׁאֲנִי יוֹדֵעַ מַהוּ רֹאשׁ הַשָּׁנָה. לֹא מִבָּעֲיָא אַתֶּם כֻּלְּכֶם בְּוַדַּאי תְּלוּיִין בָּרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי, אֶלָּא אֲפִילּוּ כָּל הָעוֹלָם כֻּלּוֹ תָּלוּי בָּרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי", די גאנצע וועלט איז אנגעהאנגען אין מיין ראש השנה און דער אייבערשטער האט מיר דאס געגעבן פאר א מתנה; נישט נאר עטס - מיינע תלמידים - זענט איר תלוי אין מיין ראש השנה, נאר די גאנצע וועלט שטייט אויף מיין ראש השנה.

נאך האט דער רבי געזאגט (שם, סימן תג): "הָרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי עוֹלֶה עַל הַכֹּל, וְהָיָה פֶּלֶא אֶצְלִי, מֵאַחַר שֶׁהַמְּקֹרָבִים שֶׁלִּי מַאֲמִינִים לִי, וְלָמָּה לֹא יִזָּהֲרוּ כָּל הָאֲנָשִׁים הַמְקֹרָבִים אֵלַי, שֶׁיִּהְיוּ כֻּלָּם עַל רֹאשׁ הַשָּׁנָה, אִישׁ לֹא יֵעָדֵר; כִּי כָּל עִנְיָן שֶׁלִּי הוּא רַק רֹאשׁ הַשָּׁנָה", מיין גאנצע זאך איז ראש השנה און עס איז מיר א וואונדער פארוואס מיינע מענטשן וואס גלייבן אין מיר, זאלן נישט רעדן צו אלעמען מען זאל קומען צו מיר אויף ראש השנה, "וְהִזְהִיר לַעֲשׂוֹת כְּרוּז, שֶׁכָּל מִי שֶׁסָּר אֶל מִשְׁמַעְתּוֹ וּמְקֹרָב אֵלָיו יִהְיֶה עַל רֹאשׁ הַשָּׁנָה אֶצְלוֹ, לֹא יֶחְסַר אִישׁ, וּמִי שֶׁזּוֹכֶה לִהְיוֹת עַל רֹאשׁ הַשָּׁנָה רָאוּי לוֹ לִשְׂמֹחַ מְאֹד מְאֹד", דער רבי האט געהייסן מאכן א כרוז אז אלע זאלן קומען צו זיין ראש השנה. נאך האט דער רבי געזאגט, אז ווער עס קומט צו אים אויף ראש השנה דארף זיין פרייליך א גאנץ יאר.

עס איז דא אסאך התנגדות אויפ'ן רבינ'ס ראש השנה, היינט איז שוין דא התנגדות אויך פון אינעווייניג, עס זענען דא וואס זאגן אין ברסלב אליינס אז מען זאל נישט קומען צום רבינ'ס קיבוץ; קוק נישט אויף קיינעם, בעט דעם אייבערשטן זאלסט קענען זוכה זיין צו זיין ראש השנה ביים רבי'ן אין אומאן - וועסטו זוכה זיין צו אלע תיקונים וואס דער רבי איז מתקן.

דער רבי האט געזאגט (שם, סימן תו): "שֶׁיְּכוֹלִין אָז אֲנָשִׁים לְקַבֵּל תִּקּוּנִים מַה שֶּׁבְּכָל הַשָּׁנָה לֹא הָיָה בְּאֶפְשָׁר שֶׁיִּהְיֶה לָהֶם תִּקּוּן בְּשׁוּם אֹפֶן, אַף עַל פִּי כֵן בְּרֹאשׁ הַשָּׁנָה יְכוֹלִין אֲפִילּוּ הֵם לְקַבֵּל תִּקּוּן. אַף עַל פִּי שֶׁבְּכָל הַשָּׁנָה אֲפִילּוּ הוּא בְּעַצְמוֹ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה לֹא הָיָה יָכוֹל לְתַקְּנָם, אֲבָל בְּרֹאשׁ הַשָּׁנָה גַּם הֵם יְכוֹלִים לְקַבֵּל תִּקּוּנִים, כִּי אָמַר שֶׁהוּא עוֹשֶׂה בְּרֹאשׁ הַשָּׁנָה עִנְיָנִים וְתִקּוּנִים מַה שֶּׁבְּכָל הַשָּׁנָה גַּם הוּא אֵינוֹ יָכוֹל לַעֲשׂוֹת", ראש השנה קען ער יעדן איינעם העלפן, אפילו מענטשן וואס ער קען זיי נישט מתקן זיין א גאנץ יאר.

וואו צו זיין אין אומאן - דאס מאכט נישט אויס; גיי וואו עס איז דיר מער באקוועם, דער עיקר זאלסטו קומען קיין אומאן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת חקת, ו' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

ווארט נאך א וואך צו האבן די טערעפי דורך א מאן; עס לוינט זיך צו ווארטן צו האבן א מאן אלס א טערעפיסט, דו וועסט מער הנאה האבן, דו וועסט זיך איינשפארן קאפ וויי.

רבי נתן דערציילט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן קיד): "איך בין אמאל געווען ביים רבי'ן, איך האב פארשטאנען אז דער רבי וויל מיר עפעס זאגן, ער וויל עפעס מגלה זיין אבער עס איז שווער פאר'ן רבי'ן דאס צו מגלה זיין, אזוי ווי עס איז שטעדיג געווען ביים רבי'ן, ווען דער רבי האט געוואלט עפעס מגלה זיין איז דאס געווען זייער שווער, איך בין געגאנגען מיט'ן רבי'ן, פלוצלונג רופט זיך דער רבי אן: 'סֶע הָאט אַ פָּנִים אַז מֶע מוּז זִיךְ פוּן אַ הִרְהוּר זֵייעֶר הִיטְן'; איך האב פארשטאנען פון רבי'ן, פון די תנועות וואס דער רבי האט געמאכט, ווי ווייט מען איז פוגם מיט איין שלעכטע הרהור, 'שֶׁפּוֹגֵם מְאֹד מְאֹד, רַחֲמָנָא לִצְלָן, וְאִי אֶפְשָׁר לְצַיֵּר זֹאת בִּכְתָב'".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן א שנעלע רפואה.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת חקת, ה' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

די זאך אז עס איז דיר שווער צו געבן גוטע ווערטער אין שטוב, דו קענסט נישט ארויסרעדן פון מויל פשוט'ע ווערטער צו דיין ווייב - דאס איז נישט דער פראבלעם פון דיין חתן מדריך, מען דארף נישט קיין חתן מדריך צו וויסן אז מען דארף געבן גוטע ווערטער פאר די ווייב, דאס איז א שכל'דיגע זאך צו געבן גוטע ווערטער פאר די ווייב, צום ביישפיל: "איך האב דיר ליב", "ביסט אזוי שיין", "ביסט מיין לעבן", וכדומה לזה.

אז דו ווילסט קענען רעדן צו דיין ווייב, דו ווילסט איר קענען געבן גוטע ווערטער - זאלסטו נעמען די עצה פון התבודדות. געוואוין זיך צו צו רעדן צום אייבערשטן, דערצייל אים אלעס וואס ליגט אויף דיין הארץ; אז דו וועסט רעדן צום אייבערשטן וועסטו קענען רעדן צו מענטשן, רעדן צום אייבערשטן געבט זעלבסטזיכערקייט, עס העלפט אז דער מענטש זאל זיך קענען עפענען.

דער הייליגער רבי נתן דערציילט (שיחות הר"ן, סימן רלב) עס איז געווען איינער פון אנשי שלומינו וואס פלעגט קומען אסאך צום רבי'ן, ער האט געהאט זאכן וואס ער האט געוואלט רעדן מיט'ן רבי'ן, אבער ער האט זיך נישט געקענט עפענען דאס מויל צו רעדן מיט'ן רבי'ן וואס ליגט אים אלץ אויפ'ן הארץ, ביז איין מאל איז אים אויסגעקומען צו באדינען דעם רבי'ן, ער האט געטראכט 'יעצט וועל איך רעדן, איך וועל אלעס דערציילן דעם רבי'ן', אבער די מויל האט זיך אים נישט געעפנט. דער רבי איז דעמאלט געווען אויפ'ן וועג אהיים פון זיך וואשן לכבוד שבת, דער רבי האט אים געבעטן ער זאל אים געבן די שיך אנצוטון, פלוצלונג רופט זיך דער רבי אן (פון זיך אליינס): "געוואוין זיך צו צו רעדן צום אייבערשטן, נאכדעם וועסטו קענען רעדן מיט מיר".

פארוואס זאלסטו נישט נעמען די עצה פון התבודדות? די עצה איז אן עצה פאר אלע פראבלעמען; וואס עס גייט אריבער, יעדע שווערע זאך - רעדט מען אויס צום אייבערשטן, מען בעט אים ער זאל רחמנות האבן, אזוי ווי אן ארעמאן בעט זיך מען זאל אים העלפן.

אז דו וועסט בעטן דעם אייבערשטן אויף דעם פרט טאג נאך טאג, וועסטו זען אז אלעס וועט זיך איבערדרייען לטובה.

איך לייג יא אריין די שאלה אין ספר עצתו אמונה, פארוואס זאלן נישט נאך מענטשן מיט'ן זעלבן פראבלעם האבן אן עצה אויף דעם? זייער אסאך וואס שרייבן זייערע שאלות בעטן מען זאל נישט אריין לייגן זייער שאלה און תשובה אין ספר עצתו אמונה, אויב איז דאס א שאלה און תשובה וואס אנדערע קענען הנאה האבן און נעמען חיזוק, נעם איך ארויס די פרטים פון די שאלה אז קיינער זאל נישט כאפן פון וועם מען רעדט.‎

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

 בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת חקת, ד' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

קענסט פרעגן נאך שטערקער; אויב איינער וויל מנדב זיין געלט פאר אשר בנחל אויב ער מעג גיין איינברעכן אין א הויז גנב'נען געלט צו קענען דרוקן אשר בנחל, אדער גיין שטילערהייט ארויסנעמען געלט פון איינעמס טאש צו קענען דרוקן אשר בנחל; וואס טראכסטו, וואס וואלסטו געזאגט, מען מעג? איז דאס בכלל א שאלה?! אודאי טאר מען נישט! מען טאר נישט גנב'נען אפילו מען וויל טון מצוות, דאס איז א מצוה הבאה בעבירה.

אזוי איז ווען איינער איז שולדיג געלט פאר אנדערע, יעדע פרוטה וואס ער האט דארף ער קודם צוריקצאלן פאר זיינע בעלי חובות; ער טאר אפילו נישט געבן קיין מעשר, די מעשר געהערט פאר די בעלי חובות.

אז דו האסט א געפיל אין ספר אשר בנחל זאלסטו טון וואס מוהרא"ש חזר'ט טויזנטער מאל אין ספר אשר בנחל, מען זאל באצאלן חובות; אז מען האט נישט קיין געלט זאל מען גיין צאמנעמען געלט צו קענען באצאלן די חובות, עס איז נישט קיין בושה צאמצונעמען געלט ווען מען האט נישט צו באצאלן, א בושה איז בארגן אן קיין חשבון, זיין שולדיג חובות - דאס איז א חרפה און בושה; א בושה איז ווען מען קומט געלט פאר בעלי חובות און מען געבט צדקה, מען האלט זיך ווי א שיינער איד, דאס איז די גרעסטע בושה.

עס איז וויכטיג צו באמערקן אז ווען מען רעדט פון חובות מיינט דאס נישט א מארטגידזש, אז מען האט א מארטגידזש (משכנתא); דאס איז אזוי ווי רענט, דאס צאלט מען צוביסליך יעדע חודש, אזוי אויך אז מען האט געבארגט פון גמ"ח און עס גייט אראפ חודש'ליך פונעם באנק אקאונט, דאס איז עפעס אנדערש; מען רעדט פון חובות, פון זיין שולדיג פאר מענטשן, עס איז שוין לאנג אריבער דער זמן הפרעון און אנשטאט באצאלן געבט מען צדקות, דאס איז גניבה וגזילה.

אז דו ביסט מקורב צום רבי'ן, דיין חיות איז דער רבי, דיין וועג ווייזער איז דער רבי - זאלסטו אכטונג געבן פון יעצט מער נישט צו בארגן און שוין מאכן א פלאן ווי אזוי צו באצאלן די אלטע חובות, ווייל דער רבי זאגט (ספר המידות אות תשובה, סימן מו): "מִי שֶׁרוֹצֶה לָשׁוּב, יִזָּהֵר מִלִּהְיוֹת בַּעַל חוֹב", ווער עס וויל תשובה טון, זאל אכטונג געבן נישט צו זיין קיין בעל חוב.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת חקת, ה' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דיין ווייב איז גערעכט, מען טוט נישט וואס מען וויל און וואס מען האט ליב, מען טוט וואס מען דארף צו טון; אז דיינע עלטערן ווילן דו זאלסטו קומען - זאלסטו גיין צו זיי, און אז די לופט דארט איז נישט פרייליך - זאלסטו עס פרייליך מאכן, זאלסט זינגען שיינע זמירות און דערציילן שיינע מעשיות מיט שיינע תורות אויף די פרשה.

נעם דעם רבינ'ס ווערטער און טו עס אן מיט אנדערע קליידער; דאס הייסט, דו קענסט עס נאכזאגן אין נאמען פון 'צדיקים', אין נאמען פון 'ספרים הקדושים', דארפסט נישט זאגן אז דאס איז ברסלב; וועסטו זיי אויפלעבן און האבן די גרויסע מצוה פון פרייליך מאכן טאטע מאמע.

נעם אן דיין ווייב'ס ווערטער; מען טוט נישט וואס מען וויל און וואס מען האט ליב, מען טוט וואס דער איבערשטער הייסט, וואס די תורה זאגט. די תורה זאגט (שמות כ, יא): "כַּבֵּד אֶת אָבִיךָ וְאֶת אִמֶּךָ", זיי מכבד דיין טאטע און מאמע; דארף מען זיך מוסר נפש זיין פאר די מצוה, נישט קוקן אויף די אייגענע באקוועמליכקייטן.

ערליכע אידן איידער זיי גייען צו זייערע עלטערן און בעפאר זיי רופן זייערע עלטערן זאגן זיי: "הֲרֵינִי מוּכָן וּמְזוּמָן לְקַיֵּם מִצְוַת עֲשֵׂה שֶׁל כִּיבּוּד אָב וָאֵם כַּכָּתוּב בַּתּוֹרָה, לְשֵׁם יִחוּד קוּדְשָא בְּרִיךְ הוּא וּשְׁכִינְתֵּיהּ, לַעֲשׂוֹת נַחַת רוּחַ לְהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ", אזוי ווי דער הייליגער רבי אלימלך פון ליזענסק זכותו יגן עלינו זאגט (צעטל קטן, אות ד): "בְּכָל הַדְבָרִים שֶׁבָּעוֹלָם, הֵן בַּתּוֹרָה, הֵן בִּתְּפִלָה, הֵן בְּמִצְוֹת מַעֲשִׂיוֹת, יַרְגִיל אֶת עַצְמוֹ לוֹמַר בָּזֶה הַלָשׁוֹן", איידער מען טוט א מצוה, סיי פאר'ן לערנען, פאר'ן דאווענען אדער אנדערע מצוות, זאל מען זאגן: "הֲרֵינִי עוֹשֶׂה זֹאת", איך גיי יעצט טון די מצוה מיט איין כוונה: "לְשֵׁם יִחוּד קוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא וּשְׁכִינְתֵּיהּ", איך זאל ווערן צוגעקלעבט צום אייבערשטן דורך די מצוה וואס איך טו, "לַעֲשׂוֹת נַחַת רוּחַ לְהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ", צו טון א נחת רוח פאר'ן הייליגן באשעפער. אפילו אין אנהייב שפירט מען נישט קיין טעם ווען מען זאגט די ווערטער, דאך זאל מען זאגן די ווערטער, "וּבְהֶמְשֵׁךְ הַזְמַן יַרְגִישׁ הֶאָרָה גְדוֹלָה בְּאֲמִירָה זוּ", מיט די צייט וועט מען שפירן א גרויסע ליכטיגקייט ביים זאגן די ווערטער.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת חקת, ה' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

ווען מען פלעגט פרעגן מוהרא"ש אויב מען זאל מאכן די סליוו פלעגט מוהרא"ש נישט צורעדן צו דעם, מוהרא"ש האט געהאלטן אז ווילאנג מען קען אויסמיידן דעם מעסער - זאל מען דאס אויסמיידן און זיכער נישט גיין לכתחילה זיך שניידן. מוהרא"ש זאגט אז מיט א שטארקע ווילן קען מען אפפאלן פונט אן זיך שניידן, מיט א שטארקע רצון קען מען דאס באווייזן.

אבער אז די דאקטורים זאגן אז עס איז א סכנה צו בלייבן אזוי, בפרט אז דו ליידסט פון הויך צוקער, וואס דאס איז זייער א גרויסע סכנה, און זיי זאגן דו זאלסט זיך סליוון - זאלסטו גיין צו גאר א גרויסער דאקטער, און דער אייבערשטער זאל דיך היטן דו זאלסט זיין געזונט און שטארק.

בעט דעם אייבערשטן; תפילה איז זייער שטארק, מיט תפילה קען מען אלעס טוישן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת חקת, ה' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

שווער צו טראכטן אז דו וועסט קענען פועל'ן ביי דעם אדמו"ר מען זאל אננעמען דיינע קינדער, דו קענסט פרובירן.

איך טראכט אן אנדערע עצה, אפשר איז צייט דו זאלסט עפענען א מוסד וואו מען וועט אננעמען אלע קינדער; וואס מיינסטו, ווי אזוי האבן מיר געעפנט מוסדות אין אמעריקע - א ברסלב'ער חדר, א ברסלב'ער סקול? היינט האבן מיר שוין אין דריי שטעט מוסדות, ווי אזוי האבן מיר דאס געעפנט? נאר צוליב אזא מעשה וואס דו האסט, מען האט ארויסגעווארפן מיינע אינגלעך פון די מוסד וואו זיי האבן געלערנט, האבן מיר געעפנט א חדר, צוויי יאר שפעטער האט מען ארויסגעווארפן מיידלעך פון זייער סקול ווייל זיי האבן ברידערס וואס לערנען ביי אונז אין ישיבה, האט מוהרא"ש געזאגט עס איז געקומען די צייט צו עפענען א סקול (דער בריוו איז בייגעלייגט צום סוף פון דעם בריוו); מיר האבן געעפנט די חדר מיט געציילטע קינדער, אויך די סקול האבן מיר געעפנט מיט געציילטע קינדער, היינט איז דא הונדערטער קינדער כן ירבו.

צו עפענען מוסדות דארף מען נישט קיין געלט, מען דארף נישט גארנישט, מען דארף נאר א שטארקע ווילן, ערליכע מלמדים און ערליכע טיטשערס. מען דארף נישט קיין חכמים און נבונים, מיר פירן די מוסד אן קיין חכמים ונבונים, מיר גייען נישט מיט די נייע וועגן וואס כאפט זיך אריין פון די פעלקער, מיר גייען נאך די פריערדיגע צדיקים, אזוי ווי שלמה המלך זאגט (שיר השירים א, ח): "אִם לֹא תֵדְעִי לָךְ הַיָּפָה בַּנָּשִׁים צְאִי לָךְ בְּעִקְבֵי הַצֹּאן", גיי נאך די פריערדיגע דורות, "וּרְעִי אֶת גְּדִיֹּתַיִךְ עַל מִשְׁכְּנוֹת הָרֹעִים", פאשע די שאף אזוי ווי זיי האבן געפאשעט, מאך נישט קיין נייע זאכן.

מוהרא"ש שרייבט מיר אין די בריוו: "איך זע א רמז פון הימל אז מיר דארפן עפענען פאר די מיידלעך"; טראכט איבער, אפשר איז דאס א רמז פאר אונז אז מיר זאלן עפענען אייגענע מוסדות, מיר וועלן קענען מחנך זיין די קינדער אזוי ווי מוהרא"ש האט אונז געלערנט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

...

[דער בריוו צו וועלכע די אויבנדערמאנטע בריוו באציט זיך:

בְּעֶזְרַת הַשֵׁם יִתְבָּרַךְ, יוֹם ב' לְסֵדֶר נֹחַ, כ"ו תִּשְׁרֵי ה'תשע"ב.

שָׁלוֹם וּבְרָכָה אֶל הָאַבְרֵךְ הַיָקָר לִי מְאֹד ... נֵרוֹ יָאִיר

אַזוֹי וִוי עֶס אִיז גֶעקוּמֶען צוּ מִיר הַיינְט צְוֵויי עֶלְטֶערְן וָואס זֵיי הָאבְּן טֶעכְטֶער אוּן קֵיינֶער וִויל זֵיי נִישְׁט אַרַיינְנֶעמֶען לֶערְנֶען אִין זֵייעֶר סְקוּל, וַוייל זֵיי זָאגְן זֵייעֶרֶע אִינְגְלֶעךְ לֶערְנֶען אִין אוּנְזֶער תַּלְמוּד תּוֹרָה, זֶע אִיךְ אַ רֶמֶז פוּן הִימְל אַז מֶען דַארְף אוֹיפְמַאכְן אַ מֵיידְל שׁוּלֶע, הֵן אֱמֶת סְ'אִיז זֵייעֶר זֵייעֶר שְׁוֶוער צוּ הַאלְטְן אַ תַּלְמוּד תּוֹרָה מִיט אַ גַאנְצֶע סְטֶעף מְלַמְדִים, אָבֶּער אַזוֹי וִוי עֶטְץ הָאטְס גֶעהַאט נִיסִים וְנִפְלָאוֹת אַ גַאנְץ יָאר, הַאלְט אִיךְ זִיכֶער וֶועט אִיר מִיט דִי מֵיידְל שׁוּלֶע אוֹיכֶעט הָאבְּן נִיסִים וְנִפְלָאוֹת.

מֶען דַארְף בַּיים אָנְפַאנְג נִישְׁט נֶעמֶען קַיין מְנַהֶלֶת וְכוּ', נָאר אֵיין אָדֶער צְוֵויי פְרוֹיעֶן וָואס זֵיי זָאלְן זַיין דִי לֶערֶערִינְ'ס, מֶען בַּאצָאלְט זֵיי אַרוּם דְרֵיי הוּנְדֶערְט פוּפְצִיג דָאלֶער אַ וָואךְ, אוּן זֵיי וֶועלְן לֶערְנֶען מִיט דִי פָּאר מֵיידְלֶעךְ הֲלָכוֹת, אוּן שְׁרַייבְּן, אוּן רֶעכֶענֶען, אוּן שְׁפְּרַאךְ, וְכוּ', וְכוּ', אוּן אַזוֹי וֶועט זִיךְ אָנְהֵייבְּן דִי מֵיידְל שׁוּלֶע.

עֶס אִיז בַּאוואוּסְט אַז דֶער הֵיילִיגֶער סַאטְמַאר רָב זי"ע, בַּעַל "דִבְרֵי יוֹאֵל", הָאט אָנְגֶעהוֹיבְּן זַיין מֵיידְל שׁוּלֶע "בֵּית רָחֵל" מִיט צְוֵויי תַּלְמִידוֹת, אוּן עֶס אִיז צוּאוַואקְסְן גֶעוָוארְן אַ גַאנְצֶע אִימְפֶּערִיֶע, קָרוֹב צוּ צֶען טוֹיזְנְט מֵיידְלֶעךְ כֵּן יִרְבּוּ, דָאס אִיז מְקוּבָּל פוּן צַדִיקִים אַז יֶעדֶע זַאךְ וָואס מֶען טוּט מִיט מְסִירוּת נֶפֶשׁ אוּן מִיט אֱמֶת, הָאט הַצְלָחָה, אָבֶּער אוֹיבּ אֵיינֶער הָאט אִינְזִינֶען זִיךְ וְכוּ', יֵשׁוּת וְכוּ', פִּרְסוּם וְכוּ', אִיז צוּם סוֹף פַאלְט דָאס אַוֶועק אוּן סְ'וֶוערְט בָּטוּל וּמְבוּטָל כְּעַפְרָא דְאַרְעָא, אִיבֶּערְדֶעם וַוייל קַיין שׁוּם מוֹסָד וִויל נִישְׁט אַרַיינְנֶעמֶען אוּנְזֶערֶע טֶעכְטֶער, וַוייל זֵייעֶרֶע זִין לֶערְנֶען אִין אוּנְזֶער תַּלְמוּד תּוֹרָה, זֶע אִיךְ נִישְׁט קַיין אַנְדֶערֶע עֵצָה, נָאר אוֹיפְמַאכְן אַ מֵיידְל שׁוּלֶע, מֶען דַארְף אָנְהֵייבְּן מִיט קְלֵיינֶעם, נִישְׁט מִיט קַיין גְרוֹיסְן סְטֶעף, וֶועט מֶען הָאבְּן גְרוֹיס הַצְלָחָה.

אִיךְ בֶּעט דִיךְ זֵייעֶר דוּ זָאלְסְט זִיךְ זֶען מְבַטֵל זַיין אִינְגַאנְצְן צוּם בּוֹרֵא כָּל עוֹלָמִים, אוּן זָאלְסְט גוּט גֶעדֶענְקֶען, כָּל זְמַן מֶען הָאט זִיךְ אִינְזִינֶען וְכוּ' וֶוערְט לֶעכֶער פוּן אַלֶע זַייטְן וְכוּ', אוּן עֶס רִינֶען אַרוֹיס דִי הַשְׁפָּעוֹת וְכוּ', אוּן מֶען וֶוערְט פַארְפְּלָאנְטֶערְט אִין אַלֶע עֶרְלֵיי פַארְפְּלָאנְטֶערְנִישְׁן, אָבֶּער וֶוען אַ אִיד אִיז זוֹכֶה אוּן עֶר אִיז זִיךְ אִינְגַאנְצְן מְבַטֵל צוּם בּוֹרֵא כָּל עוֹלָמִים, אוּן עֶר וִויל גָארְנִישְׁט נָאר טוּן דֶעם רָצוֹן פוּן בּוֹרֵא כָּל עוֹלָמִים, דֶער הָאט נִישְׁט קַיין מוֹרָא פוּן קַיין מֶענְטְשׁ אוֹיף דֶער וֶועלְט, אוּן דָאס קֶען זַיין דִי כַּוָנָה וָואס עֶס שְׁטֵייט אִין דִי וָואכֶעדִיגֶע סֶדְרָה (בְּרֵאשִׁית ו', ט') "אֶת הָאֶלֹקִים הִתְהַלֶךְ נֹחַ" נֹחַ אִיז גֶעגַאנְגֶען נָאר מִיטְ'ן בּוֹרֵא כָּל עוֹלָמִים, אִיבֶּערְדֶעם הָאט עֶר נִישְׁט מוֹרָא גֶעהַאט פוּן קֵיינֶעם נִישְׁט.

עֶס הָאט מִיר דֶערְצֵיילְט, פַאר אִיבֶּער פוּפְצִיג יָאר צוּרִיק, אַ בָּחוּר וָואס עֶר אִיז גֶעוֶוען אֵיינְמָאל אִין מִירוֹן בַּיים תַּנָא רַבִּי שִׁמְעוֹן בֶּן יוֹחָאִי, אוּן דֶעמָאלְט אִיז נָאךְ גֶעוֶוען דָארְטְן אַ וִויסְטֶענִישׁ, עֶס אִיז גֶעוֶוען אַ וִוינְטֶער נַאכְט, אוּן קַיין נֶפֶשׁ חַיָה אִיז נִישְׁט גֶעוֶוען בַּיים צִיוּן, נָאר דֶער גְרוֹיסֶער צַדִיק רַבִּי שְׁמוּאֵל הוֹרְוִויץ זי"ע וָואס עֶר אִיז גֶעוֶוען אַ וואוּנְדֶערְלִיכֶער מֶענְטְשׁ, נָאכְדֶעם וָואס עֶר הָאט אוֹיסְגֶעזָאגְט גַאנְץ תְּהִלִים בַּיים צִיוּן פוּן רַבִּי שִׁמְעוֹן בֶּן יוֹחָאִי הָאט עֶר זִיךְ גֶעוָואנְדֶען צוּ דֶעם בָּחוּר, "קוּם מִיט מִיר אַרוֹיס צְוִוישְׁן דִי בֶּערְג זִיךְ מִתְבּוֹדֵד זַיין", אוּן דֶער בָּחוּר הָאט אָנְגֶעהוֹיבְּן אַרוֹיסְצוּגֵיין מִיט אִים, עֶס אִיז גֶעוֶוען שְׁטָאק פִינְסְטֶער, אוּן וִוי זֵיי הָאבְּן אָנְגֶעהוֹיבְּן אַרָאפְּצוּגֵיין צוּ דִי זַייט פוּן דִי מְעָרָה שֶׁל הִלֵל, הָאט דֶער בָּחוּר זִיךְ אָנְגֶערוּפְן אוּן עֶר הָאט גֶעזָאגְט, "רַבִּי שְׁמוּאֵל, אִיךְ הָאבּ מוֹרָא וַוייטֶער מַמְשִׁיךְ צוּ זַיין", (וַוייל עֶס אִיז גֶעוֶוען אַזוֹי פִינְסְטֶער הָאט עֶר מִיךְ דֶערְצֵיילְט, אַז אֵיינֶער הָאט נִישְׁט גֶעזֶען דֶעם אַנְדֶערְן, אוּן עֶר הָאט פָּשׁוּט גֶעצִיטֶערְט) הָאט אִים רַבִּי שְׁמוּאֵל גֶעעֶנְטְפֶערְט מִיט דִי וֶוערְטֶער, "מֶען דַארְף זִיךְ אִינְגַאנְצְן אִיבֶּערְגֶעבְּן פַארְ'ן בּוֹרֵא כָּל עוֹלָמִים דֶעמָאלְט הָאט מֶען פוּן גָארְנִישְׁט קַיין מוֹרָא" (אָבֶּער דֶער בָּחוּר הָאט מִיךְ דֶערְצֵיילְט אַז עֶס הָאט אִים אָנְגֶעכַאפְּט אַזַא מִין שְׁרֶעק אַז עֶר אִיז צוּרִיק גֶעלָאפְן צוּם צִיוּן פוּן רַבִּי שִׁמְעוֹן בֶּן יוֹחָאִי, אוּן עֶר אִיז דָארְטְן גֶעבְּלִיבְּן אַ גַאנְצֶע נַאכְט אוּן גֶעצִיטֶערְט וְכוּ' וְכוּ',) אוּן רַבִּי שְׁמוּאֵל אִיז זִיךְ אַרָאפְּגֶעגַאנְגֶען צוּם טָאל וְכוּ', אָן קַיין שׁוּם פַּחַד, אוּן פַארְטָאגְס אִיז עֶר צוּרִיקְגֶעקוּמֶען, אוּן עֶר הָאט אִים אוֹיסְגֶע'מוּסָרְ'ט "וִוי קֶען אַ מֶענְטְשׁ מוֹרָא הָאבְּן פוּן חַיוֹת רָעוֹת וְכוּ', אוֹיבּ עֶר אִיז צוּגֶעקְלֶעבְּט צוּם בּוֹרֵא כָּל עוֹלָמִים"?

זֶעט מֶען פוּן דֶעם אַז אוֹיבּ אַ מֶענְטְשׁ גֶעוואוֹינְט זִיךְ צוּ, אוּן עֶר טְרַאכְט נָאר פוּן בּוֹרֵא כָּל עוֹלָמִים, אוּן נִישְׁט פוּן זִיךְ, דֶעם קֶען קֵיינֶער גָארְנִישְׁט טוּן, אֲפִילוּ אַלֶע חַיוֹת רָעוֹת וָואס זֶענֶען בִּדְמוּת בְּנֵי אָדָם זֶענֶען אִים מְבַזֶה מְחַרֵף וּמְגַדֵף מַאכְט דָאס נִישְׁט אוֹיף אִים אַ רוֹשֶׁם.

אַז וואוֹיל אִיז דֶעם מֶענְטְשׁ וָואס גֶעוואוֹינְט זִיךְ צוּ, צוּ רֶעדְן שְׁטֶענְדִיג צוּם בּוֹרֵא כָּל עוֹלָמִים, בִּיז עֶר וֶוערְט נִכְלָל אִין מְחוּיָב הַמְצִיאוּת, אַזוֹי וִוי דֶער הֵיילִיגֶער רֶבִּי הָאט אוּנְז גֶעלֶערְנְט (לִיקוּטֵי מוֹהֲרַ"ן, חֵלֶק א', סִימָן נ"ב), דֶעם אִינְטֶערֶעסִירְט שׁוֹין גָארְנִישְׁט, נִישְׁט קַיין גֶעלְט, נִישְׁט קַיין כָּבוֹד, נִישְׁט קַיין פִּרְסוּם, וְכוּ', וְכוּ', עֶר וִויל נָאר מְגַלֶה זַיין דֶעם בּוֹרֵא כָּל עוֹלָמִים, אוּן עֶר שַׁיינְט אַרַיין אִין דִי מֶענְטְשְׁן וָואס זֵיי הֶערְן אִים צוּ, נָאר אֱמוּנָה אִין דֶעם בּוֹרֵא כָּל עוֹלָמִים, אוּן לִימוּד הַתּוֹרָה הַקְדוֹשָׁה, בִּפְרַט מִקְרָא מִשְׁנָה גְמָרָא, וָוארוּם דָאס אִיז דֶער גְרֶעסְטֶער עֲשִׁירוּת פוּן אַ אִיד, וֶוען עֶר אִיז זוֹכֶה דָאס צוּ לֶערְנֶען יֶעדְן טָאג, וִוי דִי חֲזַ"ל זָאגְן (שַׁבָּת ק"כ.) "וּבְבֵיתִי אֵין לֶחֶם וְאֵין שִׂמְלָה", שֶׁאֵין בְּיָדִי לֹא מִקְרָא וְלֹא מִשְׁנָה וְלֹא תַּלְמוּד.

אַ אִיד הָאט אַמָאל גֶעפְרֶעגְט דֶעם הֵיילִיגְן סַאטְמַאר רָב זי"ע, בַּעַל "דִבְרֵי יוֹאֵל", וָואס הֵייסְט אַ רֶבִּי? אוּן וָואס הֵייסְט אַ חָסִיד? הָאט עֶר אִים גֶעעֶנְטְפֶערְט, אַ רֶבִּי אִיז דֶער וָואס עֶר לֶערְנְט גְמָרָא אוּן בְּרֶענְגְט אַרַיין אִין זַיינֶע תַּלְמִידִים זֵיי זָאלְן לֶערְנֶען גְמָרָא, אוּן אַ חָסִיד אִיז דֶער וָואס אִיז זִיךְ מוֹסֵר נֶפֶשׁ מְקַיֵים צוּ זַיין יֶעדְן סָעִיף פוּן שׁוּלְחָן עָרוּךְ.

אִיבֶּערְדֶעם בֶּעט אִיךְ דִיר זֵייעֶר שְׁטַארְק, דוּ זָאלְסְט נָאר רֶעדְן מִיט דִי בָּחוּרִים דִיבּוּרֵי אֱמוּנָה אוּן הַשְׁגָחָה פְּרָטִית, עֶס זָאל זַיין שֵׁם שָׁמַיִם שָׁגוּר בְּפִיהֶם, וִוי דֶער הֵיילִיגֶער רֶבִּי זָאגְט (לִיקוּטֵי מוֹהֲרַ"ן, חֵלֶק ב', סִימָן מ"ד) אַז דָאס וָואס מֶען רֶעדְט אֱמוּנָה, דָאס אִיז אַלֵיין אֱמוּנָה, אוּן דָאס בְּרֶענְגְט צוּ אֱמוּנָה, וִוידֶערְאוּם זָאגְט דֶער הֵיילִיגֶער רֶבִּי (סֵפֶר הַמִדוֹת, אוֹת אֱמוּנָה, סִימָן ל"ג) עַל יְדֵי אֱמוּנָה, יִסְלַח לְךָ הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא עַל כָּל עַווֹנוֹתֶיךָ; אוֹיבּ אֵיינֶער אִיז שְׁטַארְק אִין אֱמוּנָה, אוּן רֶעדְט פוּן אֱמוּנָה, אִיז אִים דֶער בּוֹרֵא כָּל עוֹלָמִים מוֹחֵל אוֹיף אַלֶע עַווֹנוֹת.

מֶען דַארְף אַסַאךְ רֶעדְן מִיט דִי בָּחוּרִים זֵיי זָאלְן אַכְטוּנְג גֶעבְּן נִישְׁט רֶעדְן נִיבוּל פֶּה, וָוארוּם דִי חֲזַ"ל זָאגְן (שַׁבָּת ל"ג.) בַּעֲוֹן נַבְלוּת פֶּה צָרוֹת רַבּוֹת וּגְזֵירוֹת קָשׁוֹת מִתְחַדְּשׁוֹת וּבַּחוּרֵי שׂוֹנְאֵי יִשְׂרָאֵל מֵתִים, יְתוֹמִים וְאַלְמָנוֹת צוֹעַקִין וְאֵינָן נֶעֱנִין; אוּן אַזוֹי זָאגְט דֶער הֵיילִיגֶער רֶבִּי (סֵפֶר הַמִדוֹת, אוֹת נִיבוּל פֶּה, סִימָן ד') הַמְנַבֵּל פִּיו, אֲפִילוּ חוֹתְמִים עָלָיו גְזַר דִין שֶׁל שִׁבְעִים שָׁנָה לְטוֹבָה, הוֹפְכִים עָלָיו לְרָעָה, גַם מַעֲמִיקִין לוֹ גֵיהִנוֹם, גַם לְהַשׁוֹמֵעַ וְשׁוֹתֵק; וָוארוּם לֵיידֶער הַיינְט רֶעדְן דִי בְּנֵי הַנְעוּרִים גֶעמֵיינֶע נִיבוּל פֶּה וְכוּ', אוּן עֶס אִיז בַּאוואוּסְט דֶעם מַאֲמַר הַחָכָם "הַלָשׁוֹן הוּא קוּלְמוֹס הַלֵב", וָואס אַ מֶענְטְשׁ טְרַאכְט, דָאס רֶעדְט עֶר, אוּן אַזוֹי זָאגְט דֶער הֵיילִיגֶער רֶבִּי (סֵפֶר הַמִדוֹת, אוֹת נִיבוּל פֶּה, סִימָן א') מִי שֶׁמְדַבֵּר נִיבוּל פֶּה, בְּיָדוּעַ שֶׁלִבּוֹ חוֹשֵׁב מַחֲשָׁבוֹת אָוֶן.

דוּ זָאלְסְט נִישְׁט אוֹיפְהֶערְן אַרַיינְצוּפְּרֶעגְלֶען אִין דִי בָּחוּרִים זֵיי זָאלְן לֶערְנֶען מִיט גְרוֹיס הַתְמָדָה מִשְׁנַיוֹת כְּסִדְרָן, אֲפִילוּ זֵיי פַארְשְׁטֵייעֶן גָארְנִישְׁט, נָאר זָאגְן, וַוייל דוּרְךְ לִימוּד אוּן זָאגְן מִשְׁנַיוֹת, וֶוערְט דִי נְשָׁמָה אוֹיסְגֶערֵיינִיגְט פוּן אַלֶעם שְׁלֶעכְטְס, אוּן אַזוֹי אוֹיךְ צוּגֶעוואוֹינֶען זִיךְ זָאגְן אַסַאךְ דַפִין גְמָרָא כְּסִדְרָן דַיְקָא, בִּיז מֶען עֶנְדִיגְט גַאנְץ שַׁ"ס, אוֹיסֶערְדֶעם וָואס מֶען נֶעמְט אַ מְסֶכְתָּא אוֹיף זִיךְ אוּן מֶען חַזְרְ'ט דָאס אִיבֶּער הוּנְדֶערְט אוּן אֵיין מָאל, וָואס דָאס בְּלַייבְּט נָאכְדֶעם אִין קָאפּ.

אַזוֹי וִוי אִיךְ פָאר אַוֶועק דֶעם דִינְסְטָאג אוֹיף אֶרֶץ יִשְׂרָאֵל, אוּן אִיךְ וֶועל דָא נִישְׁט זַיין לְכָל הַפָּחוֹת דְרֵיי שַׁבָּתִים וְכוּ', אוּן אֶפְשָׁר מֶער וְכוּ', זָאלְסְטוּ מִיר בְּלַייבְּן גֶעזוּנְט, אוּן דוּ זָאלְסְט זַיין זֵייעֶר פְרֵיילִיךְ, אוּן עֶס זָאל נִתְרַבֶּה וֶוערְן גְבוּלְךָ בַּתַּלְמִידִים.

הַמְאַחֵל לְךָ בְּרָכָה וְהַצְלָחָה מִן הַשָׁמַיִם].

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת חקת, ג' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

עס איז זייער וויכטיג איר זאלט זיין אפן מיט אייער מאן, דאס איז פון די וויכטיגסטע זאכן אין שלום בית, מען זאל זיין אפן איינער מיט'ן צווייטן, זיך דורך רעדן, זאגן אלעס וואס מען שפירט פונעם צווייטן, דאס מאכט מען זאל לעבן בשלום.

פרעגט אייער מאן ווי אזוי איר זאלט טון ווען איר זעט אז ער פירט זיך נישט ווי די הלכה. פרעגט אים שיינערהייט אויב עס שטערט אים ווען איר זאגט אים אן הלכה, זאגט אים אז איר ווילט נישט זיין קיין פאליציאנט, געבט אים צו פארשטיין אז איר קוקט אים נישט אראפ ווען ער טוט נישט ווי אזוי מען דארף טון, איר פארשטייט אז מען האט נישט געלערנט ביי זיי אין שטוב קיין הלכות, ביי זיי איז געווען נאר איין זאך, ווי מער חאניאקיש - אלץ מער איז מען א איד; שמועסט אויס מיט אים די גאנצע זאך, אז מען שמועסט זיך דורך שיינערהייט ווערט שטערקער די גאנצע שלום בית.

דער אמת איז, עס ווענדט זיך ווי אזוי מען זאגט דאס; זאגן פאר די מאן ווען ער טוט אנדערש פון די הלכה איז נישט קיין פראבלעם, עס ווענדט זיך אבער ווי אזוי מען זאגט עס. ווען מען באמערקט א צווייטן אויף זיין אויפפירונג קען דאס צוגיין אין א וועג פון קריטיקירן, פון שאפן אויף יענעם, אונטעררייסן יענעם; צום ביישפיל: "וואס טוסטו?" "וואס מאכסטו?" "מען טאר נישט!" "שעם זיך!" און עס קען צוגיין אין א גוטע וועג, א וועג פון דערמאנען יענעם, לערנען יענעם, הייבן יענעם; צום ביישפיל, מען זאגט: "איך מיין די הלכה איז אזוי", "איך האב געלערנט אז מען מאכט אזוי", "שבת מאכט מען נישט אזוי", "עס איז א שאלה אויב מען מעג אזוי מאכן"; דאס איז גאר אנדערש ווי מען שאפט אויף יענעם.

אויב איר זאגט אים אין א וועג פון לערנען, אין א וועג פון זיך נישט גרויסן אויף אים - וועט ער זיכער וועלן איר זאלט אים ווייטער זאגן, אים לערנען די הלכות.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת חקת, ג' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

ווען מען ווערט מקורב צום הייליגן רבי'ן, מען הייבט אן לערנען און דאווענען, מען הייבט אן לעבן א לעבן מיט חיות וכו' וכו', - איז די שענסטע זאך אז מען געבט דאס איבער פאר אנדערע, דאס האט מוהרא"ש געטון זיין גאנץ לעבן.

מוהרא"ש האט פארשפרייט פאר די גאנצע וועלט אז עס איז דא א רבי וואס קען יעדן איינעם העלפן, עס איז דא א וועג פאר יעדן איינעם צו ווערן א צדיק, עס איז דא א וועג ווי אזוי מען קען לערנען און ענדיגן כל התורה כולה, עס איז דא א וועג ווי אזוי מען קען האבן שלום אין שטוב וכו' וכו'.

ווען מוהרא"ש איז געווארן מקורב האט מען נישט געוויסט בכלל פון ברסלב, ממש געציילטע האבן געוויסט פון רבי'ן; דעמאלט האט מוהרא"ש צוגעזאגט אז ער גייט פארשפרייטן דעם רבי'ן פאר די גאנצע וועלט, אזוי האט ער געטון גלייך נאך זיין חתונה. מוהרא"ש האט חתונה געהאט שנת תשכ"ב, צוויי יאר שפעטער האט ער שוין אפגעדרוקט פינף און אכציג טויזנט ספרים במשך איין יאר.

מיר דארפן אלע עוסק זיין אין הפצה, מקיים זיין וואס דער רבי האט אונז געזאגט (סיפורי מעשיות, מעשה ג, מחיגר) מיר זאלן אנטרינקען ביימער, און מקיים זיין די צוואה פון רבי נתן וואס ער האט געזאגט: "אייער עובדא זאל זיין יפוצו מעיינותיך חוצה".

וואויל איז דעם מענטש וואס איז עוסק אין ברענגען משיח צדקינו, ער פארשפרייט די ספרים, ער פארשפרייט די דיבורים פאר אלעמען; דער האט א חלק אין די גאולה, אין ביאת משיח צדקינו.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת חקת, ג' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

דאנקט דעם אייבערשטן אז איר האט א וואוילער מאן, אן ערליכער מאן, א גוטער מאן; דאנקט דעם אייבערשטן אז ער טשעפעט אייך נישט. עס איז נישט אזוי געפערליך אז איר זאלט מאכן די החלטות, מען קען האבן א גאלדנע לעבן אינאיינעם, א הערליכע שלום בית - אפילו ווען דער מאן ווייסט נישט אליינס מחליט זיין וואס, ווען און וואו.

געדענקט דעם כלל, ווילאנג מאן און ווייב גרויסן זיך נישט איינער אויפ'ן צווייטן, זיי זענען זיך מכבד, זיי האבן זיך באמת ליב - איז אלעס אנדערש נישט וויכטיג, אלעס אנדערש פאלט אוועק ווען עס איז דא ליבשאפט, מען גרויסט זיך נישט. אז איר וועט אים ארויפקוקן, איר וועט אים מכבד זיין - וועט די שכינה רוען ביי אייך, עס איז דא צענדליגער משפחות וואס די פרוי מאכט די החלטות, זי זאגט וואס מען זאל טון וכו' - און זיי לעבן א חיים טובים. עס איז נישט עק וועלט אז איר זענט די וואס דארף זאגן וואס צו טון.

נישט איך זאג דאס אז א פרוי קען טוישן די מאן; מוהרא"ש זאגט דאס, אבער אין אייער פאל דארפט איר אים נישט טוישן, איר דארפט טוישן אייער וועג פון טראכטן, הייבט אן טראכטן אז עס איז אייך גוט, הייבט אן דאנקען דעם אייבערשטן אז איר האט א גוטער מאן, ער טשעפעט נישט, ער טוט אייך נישט וויי; דאס אז ער ווייסט נישט וויאזוי צו מאכן החלטות - דאס איז נישט קיין חסרון, וועט איר מאכן די החלטות, כל זמן ער רעדט שיין צו אייך, ער קריגט זיך נישט, ער טוט אייך נישט וויי - דארפט איר זיך זייער פרייען.

היינט האב איך באקומען א בריוו פון א פרוי וואס זי וויינט אז איר מאן שלאגט איר, איר מאן צווינגט איר, ער שלעפט איר און ווארפט איר אראפ די טרעפ רחמנא לצלן; די פרוי האט קינדער, זי פרעגט אויב זי זאל זיך גט'ן, וואס זי זאל טון? דאס איז א שווערע שאלה, דאס איז א צרה; א פרוי וואס האט חתונה געהאט מיט א שגץ וואס שלאגט, א מאן וואס ווארפט אראפ די פרוי - דאס איז יענץ צרה, אבער אין אייער פאל וואס איר שרייבט 'איך האב זייער א טייערער מאן, זייער א גוטער, א גוט הארץ, א ווייכע הארץ, ער איז נאר גוט צו מיר, ער האט מיר נאך קיינמאל נישט געטשעפעט, ער האט נאר איין גרויסע פראבלעם, ער ווייסט נישט אליינס מחליט זיין' - זאלט איר מאכן די החלטות.

איר וועט זען אז איר וועט אים אנהייבן הייבן, איר וועט אים לויבן און איר וועט מאכן די החלטות, און מיט חכמה וועט איר מאכן ער זאל שפירן ווי ער האט געמאכט די החלטות - וועט נישט לאנג נעמען ביז ער וועט ווערן א נייער מענטש, ער וועט באקומען זיכערקייט, ער וועט שוין קענען פירן די שטוב.

הייבט אן דאנקען דעם אייבערשטן אויף אייער מאן וואס איר האט, אויך זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן ער זאל אייך געבן חכמת נשים ווי אזוי איר זאלט אים מאכן זיכער מיט זיך, וועט איר זען גרויסע ניסים.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

קאנפידענס באקומט מען דורך אמונה, ווען מען האט א שטארקע אמונה מאכט דאס מען זאל זיין זיכער מיט זיך אליינס. ווען מען געדענקט פונעם איבערשטן, מען ווייסט קלאר אז עס איז גארנישט דא אויף די וועלט נאר דער אייבערשטער און אלעס איז נאר א פארשטעלאכטס; אלעס וואס מיר זעען און אלעס וואס מיר זעען נישט, איז עצם עצמיות חיות אלקותו יתברך - דאס געבט א שטארקייט מען זאל נישט מורא האבן פון קיינעם, מען זאל זיין זיכער מיט זיך.

דו זאגסט אז דו האסט געליינט צענדליגער ביכער און געצאלט שווערע געלטער צו וויסן און זיך לערנען ווי אזוי צו האבן קאנפידענס, דאס איז א גרויסער פראבלעם; די ביכער וואס דו האסט געליינט - דאס איז וואס פארשטעלט דיר פון האבן אמונה אינעם אייבערשטן, די ביכער זענען געבויט אויף חנופה, זיי לערנען אויס ווי אזוי מען קען יענעם חנפה'נען, ווי אזוי מען קען זיין געלונגען מער פון יענעם, געפעלן פאר יענעם וכו' וכו', אלעס צו פארשטעלן דעם אייבערשטן.

יעצט אז דיין קאפ איז דיר אנגעפילט מיט גוי'שע ביכער - זאלסטו אסאך לערנען ספר אשר בנחל, דאס וועט דיר אויסוואשן דיין קאפ, עס וועט אריינגיין אין דיר א רוח טהרה, דו וועסט אנהייבן שפירן די ליכטיגקייט, די זיסקייט, די איינגענעמקייט און די געשמאקע טעם פון אייבערשטן. עס וועט ווערן ביי דיר קלאר אז קיינער קען נישט אליינס נעמען פרנסה, קיינער קען נישט צונעמען פרנסה, נאר וואס דער אייבערשטער געבט - דאס האט מען, ווי מער דו וועסט לערנען די בריוו - אלץ מער וועסטו באקומען א קלארע אמונה, דו וועסט ווערן זיכער מיט זיך.

ווען דו רעדסט מיט מענטשן, דו פרובירסט מאכן ביזנעס מיט מענטשן, זאלסטו אלץ געדענקען אז געלט געבט דער אייבערשטער, פרנסה קומט נאר פון אים; 'דאס וואס איך זוך פרנסה, דאס וואס איך פרוביר רעדן מיט דעם מענטש - דאס טו איך ווייל דער אייבערשטער האט מיר געהייסן איך זאל טון עפעס פאר פרנסה; נישט דער מענטש גייט מיר געבן פרנסה און נישט יענער וועט מיר געבן פרנסה'. אזוי זאלסטו זיך חזר'ן, דאס וועט דיר מאכן שטארק, דו וועסט נישט ווערן דערשראקן, דו וועסט נישט זוכן יענעם צו חנפה'נען - אזוי וועסטו מצליח זיין.

נאך אן עצה פאר פרנסה בשפע, זיי מכבד דיין ווייב; רעד שיין צו איר, האב געדולד צו אירע זאכן און ווער נישט נערוועז אין שטוב, דאס וועט דיר געבן גרויסע שפע. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן סט): "עִקַּר הַמָּמוֹן שֶׁל הָאָדָם, בָּא לוֹ עַל יְדֵי בַּת זוּגוֹ", די עיקר געלט קומט פון די ווייב; אז מען איז מכבד די ווייב - האט מען שפע.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וויסן זאלסטו אז די מצוה פון כיבוד אב ואם איז זייער א הארבע מצוה, די הייליגע חכמים באטיטלען די מצוה (ירושלמי פאה א, א): "חמורה שבחמורות", הארבער פון דאס הארבסטע; די מצוה פון כיבוד אב ואם איז נישט נאר ווען עס איז באקוועם דעם מענטש, כיבוד אב ואם דארף מען טון אין אלע אומשטענדן, אויך ווען די עלטערן שרייען, זיי בייזערן זיך און זיי פארשעמען, אין אלע צייטן דארף מען זיי מכבד זיין.

וואס גייט דיר אן אז דיין טאטע איז מוחה וכו'? פארוואס זאלסטו קוקן אויף אים מיט זלזול? פארוואס זיך שעמען מיט א טאטע ווען ער האט זיין שיטה, זיין וועג - ווי אזוי ער פירט זיך? איך וויל דיר פרעגן, ווען דו זעסט א פרעמדער מענטש מוחה זיין, וואלט דיר עס אנגעגאנגען? ווען דו זעסט אין בית המדרש א פרעמדער מענטש שרייט און איז מוחה - וואלסטו זיך געשעמט? עס וואלט דיר געבאדערט? זיכער נישט, פארוואס זאל אנגיין וואס א צווייטער טוט? וואס זאל שטערן ווען איינער איז מוחה? פרעג איך דיר, ווייל עס איז דיין טאטע דארפסטו זיך אויפעסן? ווייל עס איז דיין טאטע דארפסטו זיך שעמען? ווער האט דיר געבעטן טראגן אחריות אויף אים? ווער האט דיר געבעטן דו זאלסט אים איינטיילן דעות? ווען דיין טאטע איז מוחה זאלסטו אים אויסהערן באימה וביראה, ווען ער זאגט זיינע שיטות זאלסטו חס ושלום זיך נישט אונטער לאכן. אז דו וועסט נישט נעמען קיין אחריות, דו וועסט נישט שפירן ווי דו דארפסט געפעלן פאר אנדערע - וועט דיר עס נישט אנגיין.

רוב קינדער שעמען זיך מיט זייערע עלטערן ווייל זיי מיינען אז זיי זענען אחראי ווי אזוי די עלטערן טראכטן, רעדן, טוען, און אזוי ווייטער. אנשטאט נעמען אחריות אויף זיך אליינס, אכטונג געבן זיך צו פירן ווי אזוי מען דארף זיך פירן - זוכט מען חסרונות ביי די עלטערן. אנשטאט פאררעכטן די אייגענע חסרונות און אכטונג געבן אויף טאטע מאמע, נישט אריינרעדן אין זייער הנהגה, נישט חוזק מאכן ווי אזוי זיי פירן די שטוב - איז מען פארנומען פאררעכטן די עלטערן.

אז דו ווילסט שפירן א זיסקייט אין אידישקייט, א טעם אין אידישקייט - זאלסטו גיין התבודדות, בעט דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער העלף מיר, איך וויל דיר שפירן, איך וויל דיר ליב האבן, איך וויל טון די מצוה מיט א ליבשאפט און א שמחה", בעט אויך דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל ליב האבן מיין טאטע מאמע, איך זאל זיי מכבד זיין און שעצן".

התבודדות און תפילה ברענגט זיסקייט און א טעם אין אידישקייט; אז דו וועסט זיך מתבודד זיין וועסטו ווערן א גרויסער ערליכער איד, עס וועט דיר שוין מער נישט שטערן ווי אזוי מענטשן פירן זייער שטוב, דו וועסט זען דאס שיינקייט ביי אלעמען.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת קרח, כ"ח סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

מען דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן מען זאל וויסן וואו צו גיין און פון וועם צו מקבל זיין הדרכה אין לעבן.

דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן ו): "הַיֵּצֶר הָרָע דּוֹמֶה כְּמוֹ מִי שֶׁהוֹלֵךְ וְרָץ בֵּין בְּנֵי אָדָם", דער יצר הרע איז צוגעגליכן צו א מענטש וואס לויפט צווישן מענטשן, "וְיָדוֹ סְגוּרָה", מיט א פארמאכטע האנט, "וְאֵין אָדָם יוֹדֵעַ מַה בְּתוֹכָהּ", ער פאפט אויס אלעמען, יעדעם דאכט זיך אז ער האט אין זיין האנט דאס וואס ער וויל, דעריבער לויפן אים אלע נאך, ווייל מען מיינט אז מען וועט באקומען די זאך וואס מען וויל, "וְאַחַר כָּךְ הוּא פּוֹתֵחַ אֶת יָדוֹ וְאֵין בָּהּ כְּלוּם", ביים ענדע עפנט ער זיין האנט און מען זעט אז עס איז גארנישט דא דארט; "כְּמוֹ כֵן מַמָּשׁ הַיֵּצֶר הָרָע", אזוי טוט דער יצר הרע, "שֶׁהוּא מְרַמֶּה כָּל הָעוֹלָם, וְהַכֹּל רָצִים אַחֲרָיו וּמְרַמֶּה לְכָל אֶחָד וְאֶחָד", ער רעדט איין א מענטש מען זאל אים נאכלויפן, ביים סוף ווען דער מענטש גייט אוועק פון דער וועלט, עפנט ער זיין האנט און מען דערזעט זיך אינגאנצן אפגעפאטשט נאכדעם וואס מען איז אים נאכגעלאפן א גאנץ לעבן אומזיסט.

מוהרא"ש זאגט, דער רבי מיינט מיט דעם משל בעיקר דאס נאכלויפן א צווייטן; עס זענען דא וואס לויפן נאך אנדערע, מען לויפט צו משפיעים, צו רבי'ס - און מען ווערט אפגענארט, עס גייט אריבער דאס לעבן מיט גארנישט.

איין עצה איז דא: 'אסאך בעטן דעם אייבערשטן מען זאל אנקומען צום אמת'; מען דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן מען זאל זיך נישט נארן בזה העולם, דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן נא): "אֶת זֶה תְּקַבְּלוּ מִמֶּנִּי, שֶׁלֹּא יַטְעֶה אֶתְכֶם הָעוֹלָם, כִּי הָעוֹלָם מַטְעֶה מְּאֹד", דאס זאלט איר מקבל זיין פון מיר: די וועלט נארט אייך, לאזט אייך נישט נארן.

מוהרא"ש זאגט (צוואת מוהרא"ש, אות טו): "וִוי אַזוֹי קֶען מֶען וִויסְן אוֹיבּ אֵיינֶער אִיז אַ פַאלְשֶׁער מַנְהִיג? דֶער סִימָן דֶערְצוּ זָאגְט דֶער רֶבִּי (לִיקוּטֵי מוֹהֲרַ"ן חֵלֶק ב' סִימָן ע"ב) אַז וֶוען אַ מֶענְטְשׁ גֵייט צוּ אַן אֱמֶת'עֶר צַדִיק דַאן פַאלְט אוֹיף אִים אַרוֹיף אַ שִׁפְלוּת, עֶר פִילְט אַז עֶר אִיז דֶער עֶרְגְסְטֶער מֶענְטְשׁ, אוּן עֶר הַאלְט זִיךְ נִישְׁט גְרֶעסֶער פוּן אַ צְוֵוייטְן. אוֹיבּ אָבֶּער וֶוען מֶען גֵייט צוּ אַ מֶענְטְשׁ, אוּן מֶען בַּאקוּמְט דָארְט אַ גַאֲוָה אוּן מֶען הַאלְט זִיךְ גְרֶעסֶער פוּן אַ צְוֵוייטְן, אַז נָאר עֶר וֵוייסְט דֶעם אֱמֶת אוּן קֵיינֶער וֵוייסְט נִישְׁט דֶעם אֱמֶת, דָאס אִיז אַ סִימָן אַז מֶען אִיז בַּיי אַ פַאלְשְׁן מַנְהִיג אוּן מֶען דַארְף אַנְטְלוֹיפְן פוּן דָארְט. פוּן אַן אֱמֶת'ן צַדִיק בַּאקוּמְט מֶען שִׁפְלוּת.

נָאךְ אַ סִימָן אִיז דָא אַז אַן אֱמֶת'עֶר צַדִיק אִיז מְעוֹרֵר זַיינֶע מֶענְטְשְׁן צוּ לֶערְנֶען דִי הֵיילִיגֶע תּוֹרָה, אוּן אַ פַאלְשֶׁער מַנְהִיג וֶועט רֶעדְן פוּן אַלֶעס אוֹיסֶער פוּן תּוֹרָה, דֶערִיבֶּער וֶוען אִיר גֵייט צוּ אַ מֶענְטְשׁ אוּן אִיר זֶעט אַז דוּרְךְ יֶענֶעם בַּאקוּמְט אִיר אַ חֵשֶׁק צוּ לֶערְנֶען פְלַייסִיג דִי הֵיילִיגֶע תּוֹרָה, אִיז אַ סִימָן אַז אִיר זֶענְט בֵּיי אַן אֱמֶתְ'ן צַדִיק".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת קרח, כ"ט סיון, ערב ראש חודש תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

רבי נתן זאגט (חיי מוהר"ן, סימן תרג) דער רבי האט אונז דערציילט, עס איז דא א פייגל וואס לייגט זייער אסאך אייער, די פייגל לייגט אזויפיל אייער אז עס איז נישט מעגליך פאר די פייגל זי זאל קענען זיצן אויף אלע אייער אויף איינמאל און געבוירן פייגלעך, האט דער אייבערשטער אריינגעלייגט אינעם פייגל א טבע אז  זי שווינדלט אריין אייער אין אנדערע נעסטן. די פייגל פון די אנדערע נעסטן כאפן נישט, זיי ווייסן נישט פון די שפיל, זיי מיינען אז דאס זענען זייערע אייער, די פייגל פון די אנדערע נעסט זיצן אויף די אייער ביז עס ווערן געבוירן פייגלעך, אזוי טוט די פייגל מיט אסאך נעסטן, אלע פייגלעך מיינען אז די אייער זענען זייערע אייער, ביז די פייגל, די עכטע מאמע - געבט א פייף, און ווען די אלע געבוירענע פייגלעך הערן די פייף הייבן זיך אלע אויף פון זייער נעסט און פליען מיט די עכטע מאמע.

רבי נתן פירט אויס: "והנמשל מובן מעט למי שיודע איזה רמז מענין גדולת עסק הנהגת של רבנו זכרונו לברכה עם העולם", די נמשל פארשטייען שוין די וואס ווייסן ווי אזוי דער רבי מאכט מיט זיינע מקורבים; די אלע וואס קומען צו לויפן פון אנדערע חסידות'ן צום רבי'ן, די אלע זענען דעם רבינ'ס מענטשן, די באלאנגען צום רבי'ן, דער רבי האט זיי שטילערהייט צוריק געברענגט צום אייבערשטן; זיי געשטארקט, זיי פרייליך געמאכט, דער רבי האט זיי ארויסגענומען פון וואו זיי זענען געלעגן, וואס נאר דער אייבערשטער ווייסט. אינדרויסן מיינט מען אז זיי באלאנגען צו אנדערע פייגלעך, צו דעם רבי'ן, צו דעם מפורסם וכו' וכו', אבער באמת זענען זיי דעם רבינ'ס אייער, און ווען דער רבי געבט איין פייף, דער רבי זאגט: "הראש השנה שלי עולה על הכל", מיין ראש השנה איז העכער פון אלעס, "איש בל יעדר, קיינער טאר נישט פעלן", - קומען אלע קיין אומאן, אלע לאזן איבער זייערע נעסטן און קומען צום הייליגן רבי'ן.

דאס זעט מען קלאר, ווער עס ווערט מקורב צום רבי'ן ווערט אינגאנצן געטוישט צום גוטן. דער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן שי): וויפיל פון מיינע מענטשן וואס זענען ביי מיר וואס איך האב זיי ארויסגענומען פון רפש וטיט, זיי זענען געליגן אין בלאטעס, "ועל ידי נתקרבו אליו יתברך בהתקרבות כזו שאין להם להתבייש מצדיקים גדולים", און איך האב זיי געברענגט צו אזא הויכע דרגא אז זיי דארפן זיך נישט שעמען פון גרויסע צדיקים; נאך האט דער רבי געזאגט: "יש אצלי אנשים", איך האב ביי מיר מענטשן, "שאיני יודע אם השאול תחתיות היה די להם", וואס איך ווייס נישט אויב דער שאול תחתית וואלט געווען גענוג פאר זיי, "כי גם השאול תחתיות היה קטן לפניהם", זיי קומען פון אזא נידריגע פלאץ וואס דער שאול תחתיות איז אויך צו קליין, "שאם היה אפשר להם לחתור תחת שאול תחתית היו חותרים", וואלט מען ווען געקענט אויפגראבן א טיפערע לאך פון שאול תחתיות וואלט מען ווען געדארפט פאר זיי גראבן א טיפערע לאך, "ועל ידי נתקרבו אליו יתברך בהתקרבות כזו שאין להם להתבייש מצדיקים גדולים", און דורך מיר זענען זיי געקומען צו אזא גרויסע דרגא אז זיי דארפן זיך נישט שעמען פון גרויסע צדיקים.

דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן האבן א חלק אין העלפן דעם רבי'ן לייגן אייער אין אלע נעסטן, מיר זאלן אונזער גאנץ לעבן עוסק זיין אין הפצה; פארשפרייטן דעם רבינ'ס חיזוק, דער רבינ'ס ווערטער. דער רבי האט א שפראך וואס רעדט צו אלעמען, סיי צו דרי מעלה - די וואס זענען ערליכע אידן, און סיי דרי מטה, די וואס ליגן וואו זיי ליגן; דער רבי ברענגט אלע צוריק צום אייבערשטן.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת קרח, כ"ט סיון, ערב ראש חודש תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

פון ווען מען האט שוין קינדער פירט מען זיך אז טאטע מאמע רופן זיך נישט ביים נאמען, די טאטע רופט די ווייב 'מאמע' און די פרוי רופט דעם מאן 'טאטע', ווייל קינדער רעדן און פירן זיך אזוי ווי זיי הערן און זעען ביי די עלטערן.

אז דו ווילסט דיינע קינדער זאלן זיך פירן מיט דרך ארץ זאלסטו און דיין ווייב זיך נישט רופן ביי די נעמען, וועלן די קינדער אויך נישט רופן ביים נאמען, נאר זאגן טאטע מאמע.

ווען די קינדער ווערן אביסל עלטער און זיי רופן ביים נאמען דעמאלט קען מען זיי אויסלערנען אז מען טאר נישט רופן טאטע מאמע ביים נאמען, עס איז נישט קיין דרך ארץ, אבער ווען זיי זענען נאך ממש קליין דעמאלט קען מען נאך נישט לערנען, די ריכטיגע וועג איז מען זאל זיך רופן 'טאטע מאמע'.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת קרח, כ"ט סיון, ערב ראש חודש תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אזוי גייט עס מיט יעדן איינעם; אין אנהייב איז מען נישט מסודר, מען ווייסט נישט ווי אזוי צו רעדן צום אייבערשטן, מען הייבט אן רעדן, מען פארט אריין פון איין שמועס צו אן אנדערע שמועס, מען הייבט אן בעטן אויף איין זאך און מען קען זיך נישט געהעריג ארויסברענגען, הייבט מען אן בעטן אויף דעם אליינס, מען זאל קענען רעדן; א רגע שפעטער הייבט מען אן דאנקען, מען איז צעמישט אן א שיעור.

מען טאר נישט ווערן צעבראכן פון דעם, אפילו מען איז נישט מסודר ביי התבודדות, מען ווייסט נישט ווי אזוי צו רעדן - דארף מען ווייטער אזוי רעדן. אויבן אין הימל איז א גרויסע פרייד ווען מען הערט ווי מען רעדט צום אייבערשטן, אפילו מען זאגט נאר איין ווארט. מוהרא"ש פלעגט אונז אלעמאל זאגן דעם ביישפיל ווי שטארק א טאטע מאמע פרייען זיך ווען זיי הערן זייער קליין קינד הייבט אן רעדן האלבע ווערטער, מען מאכט א גאנצע עסק פון דעם, מען האט אזא תענוג און שעשועים ווען דער קינד מורמעלט עפעס ווערטער, אדער אפילו דער קינד מאכט נאר א קול. מען פריידט זיך, מען שפירט אזא געשמאק; כל שכן וקל וחומר אויבן אין הימל ווערט אזא גערודער, אזא פרייד - ווען מען הערט א קרעכץ, א קול, א ווארט, א געשריי: 'טאטע!' און זיכער ווען מען זאגט א זאץ: 'טאטע העלף מיר!' 'טאטע איך קען נישט מער!' 'טאטע איך וויל זיין גוט!' 'טאטע איך מיין נישט קיין שלעכטס!' 'טאטע, זע מיין הארץ'; עס ווערט א שמחה אין אלע וועלטן.

איך בעט דיר זייער, לאז נישט אפ די הייליגע זאך פון התבודדות. דער רבי האט אונז געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תמ): "אפילו כשאין יכולין לדבר בהתבודדות, רק תבת 'רבונו של עולם', גם כן טוב מאד", אפילו מען קען נישט רעדן קיין ווערטער, מען קען נאר זאגן 'טאטע' - איז דאס אויך זייער חשוב.

אפילו מען קען נאר געבן א קרעכץ: "אוי, אוי" - איז דאס זייער גוט. דער רבי האט געגעבן אן עצה פאר איינעם וואס איז געקומען פרעגן דעם רבי'ן אז ער קען נישט עפענען זיין מויל צו רעדן צום אייבערשטן (שם, סימן תקיא), האט אים דער רבי געזאגט: "אם כן שוכבין עצמן וגונחין גניחה אחר גניחה", אז דו קענסט נישט רעדן, דו האסט נישט קיין ווערטער - זאלסטו קרעכצן, "ועשה רבנו זכרונו לברכה בעצמו גניחות תכופות, כמרמז שכך יעשה", דער רבי האט אים געוויזן ווי אזוי דאס צו טון.

הכלל, דו גיי ווייטער אן מיט דיין צעמישטע וועג פון רעדן צום אייבערשטן. תפילה איז צוגעגליכנט צו פיילן. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן ב) תפילה איז אזוי ווי געווער, אזוי ווי עס שטייט (בראשית מח, כב): "בְּחַרְבִּי וּבְקַשְׁתִּי", זאגט רש"י: "תפלה ובקשה"; ווען מען שיסט פיילן ווייסט מען נישט וואס פאר א פייל וועט ריכטיג צוטרעפן, מען שיסט פיילן, אפילו אלע פיילן וועלן גיין לאיבוד און נאר איין פייל וועט צוטרעפן - איז שוין גענוג, אזוי איז ווען מען רעדט צום אייבערשטן, מען ווייסט נישט וואס פאר א תפילה וועט צוטרעפן, וואס וועט מאכן א רושם. רעד ווי אזוי עס לאזט זיך, צעמישטערהייט; ווייל איין ווארט וועט אנקומען און שפאלטן אלע הימלען, עס וועט ברענגען דיין ישועה.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת קרח, כ"ז סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

ביי אונז פירט מען זיך אז די עלטערן מאכן רוב ארבעט פונעם שידוך; זיי פרעגן זיך גוט נאך אויפ'ן שידוך, זיי טרעפן זיך מיט די בחור אדער מיידל, נאכדעם ווען די עלטערן טראכטן אז דאס איז פאסיג - דאן טרעפן זיך די בחור און מיידל איין מאל אדער צוויי מאל, און אז עס איז דא חן צווישן זיי ענדיגט מען די שידוך.

ביי אנדערע פלעצער טרעפט מען זיך מער; איינער מער, איינער ווייניגער. ביי דעם איז נישט געזאגט געווארן 'וכל המרבה הרי זה משובח'; אז מען זעט אז די מיידל איז בא'חנ'ט, זי איז געזונט און האט יראת שמים - שליסט מען די שידוך, עס האט נישט קיין שום זין צו שלעפן צייט.

מען דארף געדענקען פון תכלית; מען טאר נישט פארגעסן וואס איז די זאך פון חתונה האבן. פארוואס האט מען חתונה? נאר ווייל דער אייבערשטער האט געהייסן, נאר כדי מקיים זיין די מצוה פון פריה ורביה, מקיים זיין די מצוה פון זיין חתונה געהאט. מען דארף זיך טרעפן פאר די שידוך, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (קידושין מא.): "אסור לאדם שיקדש את האשה עד שיראנה", מען טאר נישט חתונה האבן נאר אז מען זעט די מיידל, "שמא יראה בה דבר מגונה ותתגנה עליו", כדי מען זאל זיך נישט קריגן און זיך פיינט האבן חס ושלום; דעריבער טרעפט מען זיך פאר'ן שידוך, אבער סתם ארויסגיין איינמאל און נאכאמאל און א צענטע מאל און א צוואנציגסטע מאל - איז א געלעכטער, נישטא וואס צו זען יעצט וואס מען האט נישט געזען פריער, עס איז סתם ליצנות.

ווער רעדט נאך אז מען וויל שוין יא מאכן א שידוך, נאר דער יצר הרע זאגט מען זאל זיך ארום דרייען, ארויסגיין וכו' וכו', מען קומט צו שווערע ביטערע עבירות רחמנא לצלן, מען פאלט אראפ אין פגם הברית רחמנא לישזבן; פון דעם ווערט נישט קיין שידוך, פון דעם ווערט נאר אפגעשטופט די שידוך. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן פז): "וְלִפְעָמִים, מֵחֲמַת פְּגָם הַבְּרִית יוּכַל לְאַבֵּד אֶת זִוּוּגוֹ", ווען א מענטש זינדיגט אין פגם הברית פארלירט ער זיין שידוך, "וַאֲפִילּוּ אִם יִמְצָא אֶת זִוּוּגוֹ, תִּהְיֶה לוֹ מְנַגֶּדֶת וְלֹא תִּהְיֶה נוֹטָה אַחַר רְצוֹנוֹ", און אפילו איינער וואס האט שוין חתונה געהאט, אויב איז ער פוגם בברית - הוצאת זרע לבטלה, וועט ער זיך קריגן מיט די ווייב, ער וועט ווייטער נישט האבן זיין שידוך.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת קרח, כ"ז סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דו קענסט זיך נישט פארשטעלן ווי גרויס איז די מצוה פון כיבוד אב ואם. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (קידושין ל:): "שְׁשָׁה שֻׁתָּפִין הֵן בְּאָדָם, הַקָדוֹשׁ בָּרוּ הוּא, וְאָבִיו וְאִמּוֹ, בִּזְמַן שֶׁאָדָם מְכַבֵּד אֶת אָבִיו וְאֶת אִמּוֹ, אֹמֵר הַקָדוֹשׁ בָּרוּ הוּא, מַעֲלֶה אֲנִי עֲלֵיהֶם כְּאִילוּ דַרְתִּי בֵּינֵיהֶם וְכִבְּדוּנִי", ווען א מענטש איז מכבד טאטע מאמע, זאגט דער אייבערשטער, איך רעכן עס כאילו ער איז מיך מכבד; נאך זאגן די הייליגע חכמים (ירושלמי קידושין א, ז): "רַבִּי שִׁמְעוֹן בֶּן יוֹחָאִי אוֹמֵר, גָדוֹל הִיא כִּיבּוּד אָב וָאֵם שֶׁהֶעֱדִיפוֹ הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא יוֹתֵר מִכְּבוֹדוֹ", רבי שמעון בן יוחאי זאגט, דער אייבערשטער האט אונז באפוילן מען זאל מער מכבד זיין טאטע מאמע ווי מען זאל מכבד זיין דעם אייבערשטן אליינס.

קענסט בלייבן וואוינען דארט וואו דו וואוינסט; כיבוד אב מיינט נישט צו זאגן אז מען דארף טון וואס די עלטערן זאגן, עס איז דא הלכות וואס מיינט כיבוד אב ואם, א גאנצע סימן אין שלחן ערוך (יורה דעה, סימן רמ) - וואס מיינט כיבוד, וואס מיינט מורא; עס מיינט נישט צו זאגן אז יעדע זאך וואס טאטע מאמע פארלאנגען פון די קינדער מוזן די קינדער טון, דו זיי מכבד דיינע עלטערן; רוף זיי יעדן איינציגסטן טאג, דערצייל זיי פון דיינע קינדער, דערצייל זיי שיינע זאכן, מעשיות פון צדיקים, מעשיות פון השגחה פרטיות; דו דארפסט נישט אהין גיין וואוינען.

די גרעסטע כיבוד אב איז, ווען די עלטערן זעען זייער קינד לערנט און דאווענט און פירט זיך מיט יראת שמים (עיין קיצור שלחן ערוך הלכות כיבוד אב ואם, סימן קמג). ווער עס וויל באמת מכבד זיין זיינע עלטערן זאל לערנען די הייליגע תורה און עוסק זיין אין מצוות ומעשים טובים, דאס איז דער גרעסטער כיבוד אב וואס עס איז נאר שייך, מענטשן זאגן: "וואויל איז פאר די עלטערן וואס האבן מגדל געווען אזא קינד", חס ושלום, אז מען גייט נישט בדרך התורה - דאן ווערן די עלטערן זייער פארשעמט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת שלח, כ"ג סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער רבי האט זייער אסאך גערעדט פון דאס גרויסקייט פון זיין פרייליך; דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן כד) אז מען מוז זיין פרייליך, מען מוז זיך שטארקן אויף אלע וועגן צו זיין פרייליך; דאס איז די טיר אריין צו גיין צו די קדושה.

דער רבי געבט אן עצה ווען מען איז נישט פרייליך - ווי אזוי מען קען ווערן פרייליך. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן עד): "ואם לפעמים דעתו מבולבל ואינו יכול בשום אופן לשמח עצמו", אז עס מאכט זיך א צייט וואס מען איז נישט פרייליך, מען איז זייער צעטומלט, "אז עצתו שיעשה עצמו כאלו הוא שמח", די עצה פאר דעם איז מען זאל זיך מאכן כאילו מען איז פרייליך, "ואף על פי שבתחלה עדיין אין השמחה באמת בלב", אפילו אין אנהייב וועט עס נישט העלפן, עס וועט זיין נאר א געמאכטע שמחה, אין הארץ וועט מען נישט זיין פרייליך, - "אף על פי כן, על ידי שעושה עצמו כאלו הוא שמח, על ידי זה יזכה אחר כך באמת לשמחה", דאך וועט עס העלפן אז מען וועט טאקע ווערן עכט פרייליך, "ועצה זאת היא עצה גדולה מאד, גם בכל הדברים שבקדושה", די עצה איז אן עצה פאר אלע זאכן אין קדושה; "שבתחלה צריכין לעשות עצמו כאלו הוא להוט אחר אותו הדבר שבקדושה, ואחר כך זוכין באמת לזה", אין אנהייב זאל מען זיך מאכן ווי מען וויל עס, ווי מען האט דאס, נאכדעם איז מען זוכה צו די זאך.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת שלח, כ"ג סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער עיקר וואס עלטערן דארפן זיך פארלייגן ביי חינוך הבנים והבנות - איז אויסלערנען די קינדער אז מען מוז פאלגן טאטע מאמע, דאס איז דער יסוד ביי חינוך, דאס דארף מען טון ווען די קינדער זענען נאך גאר קליין, ביי צוויי יאר, דריי יאר אלט - ביז די קינדער לערנען זיך אויס צו פאלגן די עלטערן.

רוב עלטערן ווייסן דאס נישט; מען טראכט נישט, אדער מען ווייסט נישט, אדער האט מען נישט קיין כח, מען לאזט די קינדער טון וואס זיי ווילן, די קינדער וואקסן אויף אן דרך ארץ און שפעטער ווען זיי ווערן עלטער קומט ארויס די חוצפה זייער שטארק, דעמאלט איז שוין צו שפעט, דעמאלט קען מען זיי שוין שווער בייגן צום גוטן.

יא מקוה, נישט מקוה - נישט דאס איז דיין פראבלעם; מען קען זאגן אז מען דארף גיין אין מקוה און מען קען זאגן אז עס איז נישט געפערליך אז דער קינד וויל נישט גיין, נישט דאס איז דער פראבלעם, דיין פראבלעם איז אז דיינע קינדער דארפן וואקסן געזונט, זיי דארפן וויסן אז א טאטע מאמע זאגן יא איז יא און אז טאטע מאמע זאגן ניין איז ניין, מען קען נישט זאגן פארקערט.

בעט דעם אייבערשטן דו זאלסט וויסן ווי אזוי צו רעדן צו דיינע קינדער, ווי אזוי זיי מחנך זיין, ווי אזוי זיי פרייליך מאכן; מיט תפילה וועסטו זוכה זיין צו ערליכע קינדער, ערליכע אייניקלעך, עס וועלן זיך ציען שיינע דורות פון דיר.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת שלח, כ"ג סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

עס איז דא פאר יעדן איינעם א וועג צוריק צו קומען צום אייבערשטן און ווערן דער גרעסטער צדיק, נישט קיין חילוק ווי ווייט מען איז פארקראכן, ווי ווייט מען איז געפאלן און וואס מען האט נאר געטון; אלץ קען מען צוריק קומען צום אייבערשטן.

אז דו ביסט נעבעך געפאלן א קרבן פאר א מנוול רחמנא לצלן און יעצט איז דיר ביטער שווער, דו פאלסט אין פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן; דאס ערשטע זאך בעט איך דיר פארליר זיך נישט, דו קענסט נאך אלעס פאררעכטן און דו וועסט אלעס פאררעכטן; דו קענסט צוריק ווערן אזוי ריין ווי דו ביסט געווען פאר דו ביסט נעבעך אריינגעפאלן ביי דעם רוצח; אויב דו וועסט נעמען דעם רבינ'ס ווערטער מיט אן ערנסטקייט, דו וועסט זיך פלייסן אינעם רבינ'ס עצות.

הדבר הראשון דארפסטו אפלאזן וואס איז געווען; דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן כו): "אֵצֶל הָעוֹלָם הַשִּׁכְחָה הִיא חִסָּרוֹן גָּדוֹל בְּעֵינֵיהֶם", ביי די וועלט איז שכחה א חסרון, "אֲבָל בְּעֵינַי יֵשׁ בְּהַשִּׁכְחָה מַעֲלָה גְּדוֹלָה", אבער איך זאג אז שכחה איז א מורא'דיגע מעלה, "כִּי אִם לֹא הָיְתָה שִׁכְחָה, לֹא הָיָה אֶפְשָׁר לַעֲשׂוֹת שׁוּם דָּבָר בַּעֲבוֹדַת ה'", ווייל ווען א מענטש וויל נישט פארגעסן וואס איז געווען, ער געדענקט יעדע זאך וואס ער האט געטון - וועט ער נישט קענען לערנען, דאווענען און טון מצוות, עס וועט אים שטערן די זאכן וואס ער האט געטון, דאס קלאפט אראפ דעם מענטש; אבער אז מען פארגעסט וואס איז געווען, מען הייבט אן פונדאסניי - קען מען יא דינען דעם אייבערשטן, מען קען אנקומען צו זייער גרויסע מדריגות.

דו געפונסט זיך יעצט ביי א פרשת דרכים, אדער קענסטו גיין לינקס צום טויט, וויינען און זיין דעפרעסט אז דו ביסט געפאלן א קרבן, אדער קענסטו גיין רעכטס - צום לעבן. אז דו וועסט פאלגן דעם רבי'ן, דו וועסט פארגעסן וואס איז געווען, דו וועסט זיך נישט צעברעכן מיט'ן עבר, דו וועסט ווייטער דאווענען און לערנען - וועסטו זוכה זיין צו בלייבן געזונט, דו וועסט קענען חתונה האבן, דו וועסט אויפשטעלן א שיינע שטוב, ערליכע דורות.

הדבר השני, מאך זיך א שיעור צו לערנען יעדן טאג ח"י פרקים משניות; אפילו דו פארשטייסט נישט דאס לערנען - זאלסטו זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה. געווענליך, די וואס פאלן אראפ אין די עבירה פון פגם הברית - פארלירן דעם כח הריכוז, זיי קענען זיך נישט מרכז זיין, קאנצעטרירן; די מח שוועבט זיי און פליט ארום אין עולם התוהו, דעריבער זאלסטו זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "אֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד, שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון די קדושה - ער טוט עבירות רחמנא לצלן און ער איז שוין אראפגעפאלן אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם; וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה; בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד", אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג 'כך וכך', וועט ער סוף כל סוף ארויסגיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס.

ווען דער רבי האט דאס געזאגט האט רבי נתן געפרעגט דעם רבי'ן: "צי תורה קען אויך העלפן אזא איינעם וואס איז אראפגעפאלן אין די עקלדיגע עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן?" האט דער רבי געשריגן אויף אים און געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תקעג): "דו ווייסט ווי גרויס דער כח פון תורה איז?! תורה איז העכער פון אלעס! אפילו א מענטש וואס איז רגיל אין די עקלדיגע עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, אויב וועט ער לערנען יעדן טאג תורה וועט ער ארויסקריכן פון אלעם שלעכטס און ווערן אן ערליכער איד".

הדבר השלישי, זאלסטו ארבעטן אויף שמחה; די קליפה וואס מאכט דעם מענטש זינדיגן - איר נאמען איז "וויינען", לילית איז א לשון פון יללה; זיי זענען מצליח אראפצואווארפן די מענטשן וואס וויינען, די וואס זענען אין עצבות און מרה שחורה; די עצה ניצול צו ווערן פון זיי איז דורך שמחה, ביים אייבערשטן איז נאר דא שמחה, אזוי ווי עס שטייט (דברי הימים-א טז, כז): "עֹז וְחֶדְוָה בִּמְקֹמוֹ"; אפילו ווען מען וויל זיך אויסוויינען צום אייבערשטן קען דאס נאר זיין מיט שמחה, מיט האפענונג.

זיי פרייליך, און אז דו קענסט נישט - זאלסטו זיך מאכן פרייליך; זיי זיך מחי' מיט יעדע גוטע זאך וואס דו האסט, דאס וועט דיר היטן, דאס וועט דיר געבן שטארקייט זאלסט קענען אנגיין אין עבודת השם.

ועל כולם זאלסטו זיך אויסרעדן דיין הארץ צום אייבערשטן, דערצייל אים אז דו ביסט אראפגעפאלן דורך א רוצח, דערצייל אים אלעס; דערצייל דעם אייבערשטן ווי ריין דו ביסט געווען, ווי דיין לעבן האט זיך אזוי פלוצלונג פארלאשן, דו קענסט גארנישט טון, דו ביסט יעצט אזוי פארדרייט, דיין מח מחשבה ליגן אין נישט גוטע זאכן. רעד צום אייבערשטן אין דיין שפראך, אין דיין מאמע לשון; זאג אים די ווערטער: "רבונו של עולם, האב רחמנות אויף מיר, איך בין אראפגעפאלן אין עקלדיגע עבירות, איך האב געטון מעשה תועבה, איך בין אזוי פארקראכן, איך האלט אין איין פאלן אין פגם הברית, איך וויל נישט טון די עבירה; איך וויל זיין ריין, איך קען זיך אליינס נישט מתגבר זיין, איך בעט דיר אייבערשטער, העלף מיר, ראטעווע מיר, ברענג מיר צוריק צו דיר, השיבנו ה' אליך ונשובה חדש ימינו כקדם, באניי מיר מיינע טעג אזוי ווי אמאל".

אזוי זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן טאג נאך טאג, אויך זאלסטו צולייגן דיינע אייגענע ווערטער, וועסטו אלעס פאררעכטן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.