לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,
איך האב ב"ה זוכה געווען צו ענדיגן ששה סדרי משנה די זעקסטע מאל, און אנגעהויבן די זיבעטע מאל, כל השביעין חביבין, און איך האף צו פארן צו מוהרא"ש'ס ציון לכבוד דעם סיום, אזוי איך האב שוין געטון די לעצטע צוויי מאל.
אויך האב איך געענדיגט דעם ספר "חיי מוהר"ן" צו די יארצייט פון הייליגן רבי'ן דעם פארגאנגענעם חול המועד, און איך האב שוין אנגעהויבן לערנען יעצט "שיחות הר"ן", אזוי ווי איך האב פארשטאנען פון די שיעורים פונעם ראש ישיבה שליט"א אז מ'זאל קודם לערנען די גרינגערע ספרים פון רבי'ן, איידער מ'הויבט אן לערנען ליקוטי מוהר"ן.
דעריבער האב איך געוואלט פרעגן וועלכע ספר איך זאל לערנען נאך שיחות הר"ן, זאל איך לערנען ספר המדות און ספורי מעשיות, אדער זאל איך שוין גלייך גיין צו ליקוטי מוהר"ן? גראדע האט מיר זייער שטארק געכאפט דער ספר שיחות הר"ן, איך שפיר ווי דאס רעדט זייער צו מיין הארץ.
ווי אויך לערן איך יעצט דעם ספר "אוצר האמונה" פון מוהרא"ש זי"ע, נאכדעם וואס איך האב שוין דורכגעלערנט דעם ספר "ארך אפים". איך האב אבער פארשטאנען פון די דרשות אז ס'גוט צו לערנען די ספרים "אשר בנחל", איך ווייס אבער נישט וועלכע חלקים צו לערנען, ס'דא אזויפיל חלקים אז ס'איז ממש ווי מים שאין להם סוף.
א גרויסן יישר כח פאר אלעס.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת נח, ב' מר-חשון, שנת תשע"ט לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר.
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
וואויל איז דיר אז דו לערנסט פלייסיג די הייליגע תורה אויפן סדר דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן און דו האסט שוין מסיים געווען ששה סדרי משנה זעקס מאל.
ווען מענטשן וואלטן ווען געוויסט די געוואלדיגע מעלות פון לימוד משניות וואלטן אלע געלערנט משניות. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ויקרא רבה, פרשה ו): "אֵין כָּל הַגָּלֻיּוֹת הַלָּלוּ מִתְכַּנְסוֹת אֶלָּא בִּזְכוּת מִשְׁנָיוֹת", די גאולה וועט קומען בזכות לימוד משניות; דאס איז בכלליות און אזוי אויך קען יעדער איינער זוכה זיין ארויס צו גיין פון זיין אייגענע פרטיות'דיגן גלות בזכות וואס ער לערנט משניות.
מען קען זיך גארנישט פארשטעלן וואסערע כח משניות האט און וואס עס טוט פארן מענטש; מיר זאגן יעדן טאג ביים דאווענען (תהלים ל, ד): "הֶ'עֱלִיתָ מִ'ן שְׁ'אוֹל נַ'פְשִׁי", דאס איז ראשי תיבות 'משנ"ה'; אז א מענטש זאגט משניות נעמט עס אים ארויס פון שאול תחתית.
בפרט איינער וואס דער יצר הרע האלט אים אין איין מכשיל זיין אין פגם הברית; וויפיל ער וויל זיין גוט און ער מאכט פעסט אפ ביי זיך אז ער גייט שוין מער נישט טון קיין נארישקייטן, מיט דעם אלעם האלט זיך דער יצר הרע אין איין מתגבר זיין אויף אים, ער ווארפט אים אראפ אין ביטערע עבירות, אזא מענטש - אויב וועט ער זיך באפלייסן אין משניות וועט אים די תורה ראטעווען פון דעם. אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "אֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד, שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון קדושה, ער טוט עבירות רחמנא לצלן און ער איז שוין אראפ געפאלן אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם. וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד", אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג "כך וכך", וועט ער סוף כל סוף ארויס גיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס.
עס איז מקובל פון אנשי שלומינו אז דער שיחה גייט ארויף אויף ח"י פרקים משניות; אפילו איינער וואס איז נעבעך אריין געפאלן אין שמוציגע מעשים, אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו זאגן יעדן טאג אכצן פרקים משניות וועט אים דאס ארויס נעמען פון זיינע נישט גוטע מעשים.
בנוגע וואספארא ספרים צו לערנען וכו'; אז דו האסט א געפיל אין שיחות הר"ן זאלסטו זיך באפלייסן אין דעם ספר און דאס וועט דיר ברענגען נענטער צום אייבערשטן, אזוי ווי דער רבי האט בפירוש געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שנח): "מיט יעדע שיחה וואס איך שמועס מיט ענק קען מען זיין אן ערליכער איד, און נישט סתם אן ערליכער איד נאר אן ערליכע איד אזוי ווי איך מיין אן ערליכער איד"; ר' נתן זאגט (שם): "וְגַם אֲפִלּוּ עַכְשָׁו כְּשֶׁלּוֹמְדִין דְּבָרָיו הַקְּדוֹשִׁים יֵשׁ לָהֶם גַּם-כֵּן כֹּחַ גָּדוֹל לְעוֹרֵר לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ לִזְכּוֹת לְדַרְכֵי ה' בֶּאֱמֶת, לְמִי שֶׁיָּשִׂים לִבּוֹ הֵיטֵב לִדְבָרָיו וּלְשִׂיחוֹתָיו הַקְּדוֹשִׁים הַנֶּאֱמָרִים בְּזֶה הַסֵּפֶר וּבִשְׁאָר סְפָרָיו הַקְּדוֹשִׁים", דעם רבינ'ס ספרים פארמאגן א מורא'דיגן כח צו מעורר זיין א מענטש צו דינען דעם אייבערשטן, און אין יעדע שמועס פון רבי'ן ליגן געוואלדיגע עצות און הדרכות פארן לעבן.
ווען א מענטש האט א געפיל אין א ספר קען מען נישט קוקן אויף א צווייטן; יעדער מענטש האט זיין חלק אין די תורה, אזוי ווי מיר בעטן ביים דאווענען: 'ותן חלקינו בתורתיך'. אז דו האסט א געפיל אינעם ספר "אוצר אמונה" זאלסטו דאס נישט אפלאזן.
אזוי אויך דער ספר ארך אפים איז א כרכא דכולא ביה; עס איז דא אסאך וואס צו דערציילן אויף דעם ספר, ווי אזוי דער ספר איז געשריבן געווארן און וואס האט זיך אפגעטון ווען דער ספר איז ארויס געקומען לאור עולם.
לכתחילה האט מוהרא"ש געוואלט שרייבן אן הקדמה אויפן ספר 'שמירת הזמן'; מוהרא"ש האט זיך אוועק געזעצט איין נאכט שרייבן אן הקדמה אויפן ספר שמירת הזמן, פלוצלינג זעט מוהרא"ש אז עס איז שוין טאג - איז ער געגאנגען דאווענען, נאכדעם האט ער זיך בארעכנט אז עס איז שוין כמעט א גאנצע ספר פאר זיך, מען קען דאס נישט נוצן פאר אן הקדמה, דעריבער וועט ער דאס ענדיגן און מאכן פון דעם א ספר פאר סבלנות. גלייך נאכן דאווענען האט ער ווייטער געשריבן דעם ספר ביז ביינאכט, נאך מעריב האט ער געטראכט צו זיך, אז ער איז שוין אויף געווען א נאכט און א טאג וועט ער ווייטער בלייבן אויף נאך א נאכט אזוי וועט ער קענען טון דאס וואס דער רבי האט געגעבן א תיקון פאר ר' נתן צו זיין אויף א נאכט א טאג מיט א נאכט ברציפות, אזוי האט ער געענדיגט שרייבן דעם ספר.
מוהרא"ש האט דערציילט אז בשעת דער ספר איז אריין צום דרוק האט אויסגעבראכן א שריפה ביי אים אין שטוב, ער האט געוויסט אז עפעס וועט פאסירן ווען דער ספר גייט ארויס אויף דער וועלט, אז דער יצר הרע וועט אים נישט אפלאזן צוליב דעם ספר, אזוי אויך האט זיך דעמאלט אנגעהויבן די מחלוקת פון אנשי שלומינו ברסלב'ע חסידים אויף מוהרא"ש – פון ווען דער ספר איז געדרוקט געווארן; עס איז דא אסאך צו דערציילן אויף דעם ספר ואין כאן המקום להאריך.
ווען איך בין מקורב געווארן האב איך אסאך געלערנט דעם ספר 'ארך אפים' ביז איך האב דאס געקענט בעל פה, האב איך דאס אנגעהויבן איבער צו שרייבן אויף אידיש; ווען איך האב געזאגט פאר מוהרא"ש אז איך שרייב איבער דעם ספר אין אידיש האט מיר מוהרא"ש געזאגט: "נאר בתנאי אז דו וועסט נישט ארויס נעמען קיין איין ווארט".
מוהרא"ש האט מיר דעמאלט דערציילט אז ווען עס איז ארויס געקומען דעם ספר 'ארך אפים' האט מען געשריגן אויף אים: "היתכן מען שרייבט אינעם ספר אזוי אפן ארויס געשריבן, אז אפילו מען פאלט אראפ אין עבירות קען מען תשובה טון"; למעשה האט זיך ארויס געשטעלט אז די וואס האבן געהאט די טענות - זיי אליינס זענען געווען גרויסע בעלי עבירה רחמנא לצלן.
מאך זיך א שיעור אין ספר הקדוש 'אשר בנחל'; נישט קיין חילוק וואספארא חלק, אז מען לערנט דעם ספר ווערט ממש ביטול הבחירה. דער ספר איז מחי' מתים; נישט קיין חילוק אין וואספארא מצב דער מענטש געפונט זיך, וועט אים דאס ספר צוריק ברענגען צום אייבערשטן.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.
