שאלה אין קורצן ענין
#538 - וואס קען איך טון געהאלפן צו ווערן מיט קינדער?
רפואה, קינדער, סגולות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח פאר אלע חיזוק און עצות, איך האב שוין געענדיגט פינף מאל משניות, און איך לערן יעדן טאג אפאר בלאר גמרא, אלעס א דאנק די הערליכע שיעורים.


ס'איז שוין אריבער צען יאר פון מיין חתונה, און איך האב נאכנישט זוכה געווען צו קינדער, וואס קען איך טון דערצו? זאל איך גיין צו מוהרא"ש'ס ציון אויף די יארצייט מיט מיין ווייב? אדער זאל מיין ווייב טון די סגולה פון מקוה מלכה אין יבנאל? זי איז שוין דארט געווען צוויי יאר צוריק, אבער דערווייל זענען מיר נאכנישט געהאלפן געווארן.


יישר כח, יעקב

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בשלח, י' שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד יעקב נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך בעט דיר זייער פארליר זיך נישט; מיר האבן א גרויסער באשעפער וואס אין זיינע הענט ליגט דער שליסל פון קינדער. בעט ווייטער דעם אייבערשטן אז דו זאלסט זוכה זיין צו קינדער, בנים ובני בנים עוסקים בתורה.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תענית ב.): "אָמַר רַבִּי יוֹחָנָן, שְׁלֹשָׁה מַפְתְּחוֹת בְּיָדוֹ שֶׁל הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא שֶּׁלֹּא נִמְסְרוּ בְּיַד שְׁלִיחַ", דריי שליסלעך ליגן נאר אינעם אייבערשטנ'ס הענט, און איינע פון זיי איז די שליסל פון קינדער וואס איז נישט איבערגעגעבן געווארן פאר קיינעם, עס ליגט נאר אין דעם אייבערשטנ'ס הענט; זאלסטו ווייטער מתפלל זיין אויף קינדער.


אז דו קענסט גיין קיין יבניאל צום ציון פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו זאלסטו אודאי גיין און דו וועסט דארט זען וואונדערליכע זאכן; מוהרא"ש שרייבט אין זיין צוואה (צוואת מוהרא"ש, סימן ה): "וּכְמוֹ בַּחַיִּים חַיּוּתִי נִתְעוֹרְרוּ עַל יָדִי אֲנָשִׁים בִּתְשׁוּבָה", אזוי ווי ווען איך האב געלעבט זענען דורך מיר נתעורר געווארן מענטשן תשובה צו טון, "כְּמוֹ כֵּן עַכְשָׁיו לְאַחַר הִסְתַּלְקוּתִי לְעֵילָא כְּשֶׁיָבוֹאִי אֶל קִבְרִי יִתְעוֹרְרוּ בִּתְשׁוּבָה שְׁלֵימָה", אזוי אויך נאכדעם וואס איך וועל אוועק גיין פון דער וועלט, ווען מען וועט קומען צו מיין קבר וועט מען אויך נתעורר ווערן צו תשובה טון, "וְיַמְשִׁיכוּ לְעַצְמָם יְשׁוּעוֹת וּפְלָאוֹת בְּעֶזְרָתוֹ יִתְבָּרַךְ, וְאֶהְיֶה לָהֶם לְמֵלִיץ יוֹשֶׁר בַּשָׁמַיִם, וְלֹא אָנוּחַ וְלֹא אֶשְׁקוֹט עַד שֶׁיִּהְיֶה לְמִי שֶׁבָּא אֶל קִבְרִי לְהִתְפַּלֵּל וְלִלְמוֹד יְשׁוּעָה שְׁלֵימָה מִן הַשָּׁמַיִם", און איך וועל נישט רוען ביז איך וועל פועל'ן פאר דעם מענטש וואס איז געקומען צו מיר א ישועה.


אזוי אויך זאל דיין ווייב טון נאכאמאל די סגולה פון מקוה מלכה; מוהרא"ש האט צוגעזאגט אז ווער עס וועט טון די סגולה פון מקוה מלכה וועט האבן קינדער. און מוהרא"ש האט זיך אויסגעדרוקט: "אפילו א בוים וואס קען נישט האבן קינדער, אויב וועט מען טון די סגולה וועט מען האבן קינדער"; איך האב תלמידים וואס האבן נישט געהאט קיין קינדער פאר לאנגע יארן און זיי זענען געפארן קיין יבניאל און זיי זענען געהאלפן געווארן נאטורליך מיט ליכטיגע קינדער.


אזוי אויך זאלסטו געדענקען אז ווען א צדיק געבט אן הבטחה אדער א ברכה דארף מען האבן סבלנות אויסצואווארטן די ישועה און נישט אפלאזן די אמונה. אזוי ווי מיר געפונען אין די מעשה (סיפורי מעשיות, מעשה ה' פון דער בן מלך וואס איז געווען פון אבנים טובות) דער צדיק האט צוגעזאגט פארן קעניג אז ער וועט האבן א קינד וואס וועט זיין פון אבנים טובות, למעשה האט דער קעניג געהאט א קינד אבער מען האט נישט געזען אז ער איז פון אבנים טובות. שפעטער - פארציילט דער רבי – פלעגט דער צדיק שטענדיג דאווענען צום אייבערשטן, אז ער האט דאך צוגעזאגט פארן קעניג אז דער זון זאל זיין פון אבנים טובות און עס איז נישט מקוים געווארן, ער האט גע'טענה'ט צום אייבערשטן: "האב איך דאס דען געטון פאר מיין כבוד וועגן? איך האב דאס דאך געטון נאר פאר דיין כבוד וועגן, און עס איז נאכאלץ נישט מקוים געווארן", זעט מען אין די מעשה אז ווען דער צדיק זאגט צו א ברכה און ער גיבט אן הבטחה בעט ער ווייטער דעם אייבערשטן דערויף, און דער מענטש דארף אויסווארטן אויף די סגולה.


דער אייבערשטער זאל דיר העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#537 - ווי אזוי האט מען זיך צוריק אויפגעבויעט, נאך די ביטערע צווייטע וועלט קריג?
התחזקות, התחדשות, היסטאריע

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


דער ראש ישיבה האט מיר דערציילט אז ער האט געליינט דעם ספר "גור אריה יהודה", פון מיין זיידע רבי יודל ראזענבערג ע"ה, און דער ראש ישיבה האט הנאה געהאט צו זען ווי אזוי ס'האט זיך געבויט די סאטמארע מוסדות אין די ערשטע יארן אין אמעריקא.


וויל איך בעטן אויב דער ראש ישיבה קען אביסל מער מאריך זיין וואס מ'קען ארויסנעמען פון דעם? און אויך ווי אזוי האבן זיי טאקע מצליח געווען אנצופאנגען פון פריש נאך אזא גרויסע חורבן רחמנא ליצלן, אן קיין געלט און אן קיין מענטשן?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בשלח, י"א שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז נישט שייך אראפצושרייבן דאס גרויסקייט פון די אידן פונעם פריערדיגע דור וואס זענען אריבער דעם ביטערן קריג. נאכדעם וואס זיי האבן אלעס פארלוירן, זייער גאנצע משפחה, און זיי האבן זיך געטראפן נאכן קריג 'אחד מעיר, ושנים ממשפחה' - טראץ דעם גרויסן חורבן וואס זיי האבן צוגעזען מיט זייערע אייגענע אויגן האבן זיי נישט געקוקט אויף גארנישט נאר צוריק אויפגעשטעלט מיט מסירות נפש א נייע דור פון אידישע קינדער.


מיר קוקן זיך אן ווי מיר ווערן אזוי צעפאלן ווען עפעס גייט נישט אזוי ווי מיר ווילן, פון יעדע קלייניקייט ווערן מיר ממש אויסער זיך און מען איז מלא טענות אויף יעדע קלייניקייט וכו', בשעת וואס די אידן פונעם פריערדיגן דור האבן געהאט אויף וואס צו וויינען און קרעכצן, און מיט דעם אלעם האבן זיי נישט געקרעכצט און געוויינט נאר געטון למעשה, אנגעהויבן פונדאסניי אויפצושטעלן א נייעם דור פארן אייבערשטן.


איך האב געליינט אינעם ספר "גור אריה יהודה", וואו עס איז באשריבן אז ווען דיין זיידע ר' יודל עליו השלום האט געהערט אז דער רבי זכותו יגן עלינו איז נפטר געווארן, וואס דעמאלט זענען ווי פארשטענדליך אלע געפארן צו דו לויה קיין קרית יואל, האט ער געזאגט: "איך בלייב אין קעמפ מיט די קינדער, איך וויל נישט איבערלאזן די קינדער"; דאס האט מיר זייער באנומען. ווייל פון איין זייט איז ער דאך געווען פון די געטרייסטע תלמידים ביים רבי'ן, ער איז געווען דער ערשטער מלמד פון די סאטמאר'ע חדר, ביי אים אין שטוב האט מען געעפנט די חדר מיט זעקס קינדער.


הגם היינט קוקט מען אן די מוסדות פון סאטמאר בלי עין הרע ווי עס באשטייט פון צענדליגער טויזנטער קינדער כן ירבו, אבער ווען עס האט זיך אנגעהויבן איז דאס געווען זייער שווער; ווען דער רבי האט אים געבעטן צו זיין מלמד האט ער געזאגט פארן רבי'ן אז ער האט נישט קיין גמרא, האט אים דער רבי געגעבן א גמרא פון זיין פריוואטע ש"ס וואס איז געווען אריין געשריבן דעם נאמען פונעם הייליגן קדושת יו"ט זכותו יגן עלינו, א "מסכת ביצה יומא סוכה". עס איז נישט געווען קיין פלאץ וואו צו מאכן די חדר, האט אים דער רבי געזאגט אז ביז דערווייל זאל ער מאכן די חדר ביי זיך אין שטוב. דער רבי האט אים צוגעזאגט אז ער וועט אים באצאלן יעדע סוף וואך, און איינמאל האט אים דער רבי געזען דאנערשטאג אין שול, דיין זיידע איז נישט צוגעגאנגען בעטן זיין געהאלט פונעם רבי'ן, נאר דער רבי איז צו אים צוגעגאנגען און געזאגט: "גלייב מיר, איך האב נאך נישט פאר מיר אליינס אויף שבת"; אזוי האט ער געבויט דעם חדר און די קעמפס מיט אזא מסירות נפש.


עס האט מיר אויך זייער באנומען צו ליינען וואס דיין באבע האט דערציילט, אז ווען דער רבי האט געזאגט פאר דיין זיידע: "איך וויל האבן א קעמפ", איז דיין זיידע אהיים געקומען און איר געזאגט: "איך גיי מאכן א קעמפ", האט זי אים אנגעקוקט מיט וואונדער: 'ווי? וואס? ווען? דו גייסט מאכן א קעמפ?! ווי אזוי גייסטו מאכן א קעמפ?!' (דא רעדט מען נישט פון עפעס אן עושר וכו', דא רעדט מען פון א מענטש וואס האט קוים געהאט פאר זיך צו לעבן) האט ער אויפגעהויבן זיינע צען פינגער און איר געזאגט: "אז דער רבי האט מיר געזאגט ער דארף א קעמפ וועל איך עס בויען מיט מיינע צען פינגער".


מיט דעם אלעם, ווען עס איז געווען די פטירה פון רבי'ן האט ער געזאגט פאר אלעמען אז ער פארט נישט צו די לוי' נאר ער בלייבט מיט די קינדער זיי ווייטער מחנך זיין.


זעט מען וואס הייסט א געטרייער מחנך פאר אידישע קינדער, אז ער לאזט נישט אפ די קינדער אפילו פאר די חשוב'סטע זאך. אזוי ווי דער רמב"ם פסק'נט (פרק ב' מהלכות תלמוד תורה, הלכה ב'): "וְאֵין מְבַטְּלִין הַתִּינוֹקוֹת, וַאֲפִלּוּ לְבִנְיַן בֵּית הַמִּקְדָּשׁ", מען טאר נישט מבטל זיין קינדער פון לערנען תורה אפילו מען דארף זיי האבן צו העלפן בויען דעם בית המקדש, און דער רמב"ם זאגט דאס איבער נאכאמאל (פרק א' מהלכות בית הבחירה, הלכה יב): "וְאֵין מְבַטְּלִין תִּינוֹקוֹת שֶׁל בֵּית רַבָּן לַבִּנְיָן", מען טאר נישט שטערן די קינדער פון לערנען אפילו מען דארף זיי האבן צו בויען דעם בית המקדש; לכאורה פארוואס שרייבט דער רמב"ם די הלכה נאכאמאל אין הלכות בית הבחירה? זאגן צדיקים אז חוץ פון די הלכה אין הלכות תלמוד תורה - אז קינדער דארפן לערנען און טארן זיך נישט מבטל זיין פאר גארנישט, איז דאס אויך א דין אין בויען דעם בית המקדש; אונז צו ווייזן אז דער בית המקדש קען נישט געבויט ווערן נאר אז די קינדער זיצן און לערנען. מיט דעם וואס מען לערנט מיט קינדער, דאס אליינס העלפט אז דער בית המקדש זאל אויפגעבויט ווערן.


דער אייבערשטער זאל העלפן אז מיר זאלן אויך האבן א חלק אין אויפבויען אידישע קינדער צום אייבערשטן.

#536 - ווי אזוי ווייס איך אויב איך וועל זיין ערליך נאך די חתונה?
חתונה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין ב"ה א חתן געווארן בשעה טובה ומצלחת, און אזוי ווי איך הער פון אייך כסדר אז א בחור פאלט אלץ אראפ אין עבירות, און די עצה דערצו איז נאר חתונה צו האבן, פריי איך זיך אז איך האלט שוין דא ברוך ה'.


פון די אנדערע זייט זע איך בריוו פון אינגעלייט וואס זיי רעדן זיך אפ אז זיי פאלן ווייטער אראפ, אויך נאך די חתונה. אפשר קענט איר מיר קלאר מאכן וואס דער אמת איז? וואס איז דער ריכטיגער וועג חתונה צו האבן אז מ'זאל טאקע מער נישט צוריק פאלן אין שלעכטע זאכן?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בשלח, י' שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד החתן ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דאנק דעם אייבערשטן אז דו גייסט שוין חתונה האבן, ווייל יעצט וועסטו קענען דינען דעם אייבערשטן בטהרה.


דער הייליגער רבי נתן זכרונו לברכה האט אמאל געזאגט פאר א בחור: "אַז דוּ וֶועסְט חֲתוּנָה הָאבְּן אוּן דוּ וֶועסְט מִיר זָאגְן דוּ בִּיסְט אַן עֶרְלִיכֶער אִיד, וֶועל אִיךְ דִיר גְלֵייבְּן, אָבֶּער אַז דוּ וֶועסְט בְּלַייבְּן אַ בָּחוּר אוּן מִיר זָאגְן אַז דוּ בִּיסְט אַן עֶרְלִיכֶער אִיד וֶועל אִיךְ דִיר נִישְׁט גְלֵייבְּן"; אז מען האט חתונה קען מען זיך גרינגער שלאגן מיט'ן יצר הרע. אזוי ווי דער הייליגער רמב"ם זאגט (פרק כב מהלכות איסורי ביאה, הלכה כא): "וְלֹא יֵשֵׁב בְּלֹא אִשָּׁה, שֶׁמִּנְהָג זֶה גּוֹרֵם לְטָהֳרָה יְתֵרָה", אז מען האט חתונה ברענגט דאס צו טהרה.


איז יעצט ווען דו גייסט חתונה האבן בשעה טובה ומצלחת זאלסטו דאנקען דעם אייבערשטן אויף די גרויסע נס אז דו האסט זוכה געווען צו טרעפן דיין זיווג, אזוי וועסטו שוין קענען זיין אפגעהיטן פון שלעכטס.


דאס מיינט נישט צו זאגן אז ווען מען האט חתונה פארלירט מען דעם יצר הרע, ווייל דער יצר הרע לאזט נישט אפ דעם מענטש א גאנץ לעבן. מען דארף זיך היטן פון אים ווי מען היט זיך פון פייער; יעדן טאג קומט ער מיט פרישע נסיונות און פרישע קאפדרייענישן און אז מען היט זיך נישט די אויגן איז גאר ביטער; אז מען האלט זיך קלוגער פון אלע ערליכע אידן און מען האט א קאמפיוטער, סמארטפאון, טעבלעט וכדומה, מיט אפענע אינטערנעט איז נאך די חתונה אויך זייער ביטער. מען רעדט אז דער מענטש טוט אלעס וואס ער קען זיך צו היטן, איז נאך די חתונה גרינגער זיך צו מתגבר זיין אויף דעם יצר הרע.


דער עיקר זאלסטו אכטונג געבן נישט אויסצושטעלן דיין לעבן מיט חומרות ופרישות, וואס דאס איז א פארשטעלאכטס פונעם יצר הרע. ער רעדט איין דעם מענטש ער זאל זיך אפשיידן וכו' און נאכדעם ווארפט ער אים אראפ אין עבירות רחמנא לצלן.


געדענק וואס דער גרויסער צדיק הרב הקדוש רבי אברהם בן רבי נחמן מטולטשין זכרונו לברכה (בעל מחבר ספר "באור הלקוטים") פלעגט זאגן - ווען מען פלעגט אים בעטן הדרכות של בינו לבינה וכו': "קִינְדֶערְלֶעךְ, הִיט אַייךְ פוּן כְּרִיתוּת", געבט אכטונג נישט נכשל צו ווערן אין קיין שום הלכה, אבער ווען מען מעג, מעג מען אלעס וכו'; און מען זאל זיך נישט מבלבל זיין פון קיין שום זאך אויף דער וועלט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט גיין אונטער די חופה בשעה טובה ומוצלחת, און זאלסט זוכה זיין אויפצושטעלן א בית נאמן בישראל.

#535 - מיין שטוף טאטע הרג'ט מיין לעבן מיט'ן סמארטפאון
התחזקות, חיזוק פאר מיידלעך, כיבוד אב ואם, סמארטפאון

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א מיידל פון ארץ ישראל, איך האב געזען דעם ניגון פונעם ראש ישיבה שליט"א וואו עס ווערט גוט אראפגעלייגט ווי אזוי א טאטע איז פארנומען מיט זיין סמארטפאון און ער האט נישט קיין צייט און געדולד אויסצוהערן זיין קינד וואס וויל דערציילן זאכן פון חדר.


איך האב געוויינט ווען איך האב דאס געזען, ווייל דאס איז וואס קומט פאר ביי מיר אינדערהיים. מיין מאמע האט חתונה געהאט נאכאמאל, און מיין שטוף טאטע האט געקויפט א טייערע סמארטפאון פאר מיין מאמע, און דארט האט זיך מיין לעבן געענדיגט, ס'איז נישטא מער ווער ס'זאל מיר אויסהערן, איך האב מער נישט צו וועם צו רעדן.


איך שפיר ווי איך גיי ממש אראפ פון זינען פון גרויס צער, אפשר קען דער ראש ישיבה שליט"א מיר מחזק זיין?


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת בשלח, ט' שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך שטארקן מיט אלע אייערע כוחות; אפילו איר גייט אריבער זייער ביטערע יסורים פון אייערע עלטערן וכו', איר שפירט זיך איינער אליינס און אייער צער איז זייער גרויס, זאלט איר אבער וויסן אז דער אייבערשטער הערט אייך אויס; ער ווארט אז איר זאלט רעדן צו אים, און ער וועט אייך געבן אלעס וואס איר בעט אים.


דער אייבערשטער פאררופט זיך מיטן נאמען: "אֲבִי הַיְתוֹמִים", דער טאטע פון די יתומים. אויף דעם זאגן אונז חכמינו הקדושים (שמות רבה ל, ח) רבי יוסי זאגט: פארוואס האט דער אייבערשטער ליב יתומים און אלמנות? "אֶלָּא שֶׁאֵין עֵינֵיהֶם תְּלוּיוֹת אֶלָּא בּוֹ", ווייל זיי האבן נישט צו וועמען זיך צו ווענדן, דערפאר ווענדן זיי זיך נאר צו אים, אזוי ווי עס שטייט (תהלים סח, ו): "אֲבִי יְתוֹמִים וְדַיַּן אַלְמָנוֹת", דער אייבערשטער איז דער טאטע פון די יתומים און נעמט זיך אן פאר אלמנות; זעט מען אז דער אייבערשטער האט ליב די מענטשן וואס האבן קיינעם נישט אויף דער וועלט.


בפרט קינדער וואס זייערע עלטערן האבן זיך גע'גט לא עלינו, אדער קינדער וואס די עלטערן זענען צעטיילט וכו' וכו' אויף זיי איז זייער א גרויסע רחמנות, ווייל זיי האבן נישט צו וועם צו רעדן; אויף זיי האט דער אייבערשטער זייער שטארק רחמנות און הערט צו זייער וויי געשריי.


דעריבער בעט איך אייך, נעמט אן די עצה פון הייליגן רבי'ן וואס האט אונז געגעבן אזא שיינע מתנה וואס הייסט 'התבודדות'; איר זאלט גיין אויף א פלאץ וואו קיינער איז נישט דארט און זיך אויס רען אייער הארץ צום אייבערשטן. פארציילט אים אייער ווייטאג, זאגט'ס אים אז איר שפירט זיך איינער אליין; איר האט נישט קיין טאטע און יעצט האט אייער מאמע חתונה געהאט, און אלץ רעזולטאט שפירט איר זיך איבעריג אין שטוב וכו' וכו'. אז איר וועט רעדן צום אייבערשטן אויף אייער שפראך וועט זיך עפענען פאר אייך א נייע לעבן; איר וועט אנהייבן שפירן עפעס וואס איר האט נאך קיינמאל בעפאר נישט געשפירט, איר וועט אנהייבן לעבן א גוטע לעבן.


איך וועל אייך דערציילן א מעשה וואס די מעשה וועט אייך שטארק צוניץ קומען אין אייער לעבן. דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו איז געבוירן געווארן ווען זיינע עלטערן זענען געווען זייער אלט, ער האט קיינמאל נישט געקענט זיין מאמע נאכדעם וואס זי איז נפטר געווארן בשעת זי האט אים געבוירן. ווען דער בעל שם טוב איז אלט געווען פינף יאר האט אים זיין טאטע גערופן און געזאגט בזה הלשון: "ישראל'יק, איך גיי יעצט אוועק פון דער וועלט כדרך כל הארץ, איך בעט דיר זאלסט נישט מורא האבן פון קיינעם! דו ביסט נישט אליין; דער אייבערשטער איז מיט דיר, ביי דיר און נעבן דיר", און דערנאך איז ער נפטר געווארן.


דער בעל שם טוב - אלט זייענדיג פינף יאר – האט זיך געטראפן איינער אליינס אין א גרויסע וועלט – אן א טאטע און אן א מאמע. ער האט אבער שטענדיג געדענקט זיין טאטע'ס לעצטע ווערטער: "ישראל'יק, זאלסט נישט מורא האבן פון קיינעם! דו ביסט נישט אליין; דער אייבערשטער איז מיט דיר, ביי דיר און נעבן דיר", אזוי איז ער אויפגעוואקסן, און וואס ער האט נאר געדארפט האט ער געבעטן דעם אייבערשטן.


דאס זאלט איר אויך געדענקען אייער גאנץ לעבן, זאג'ט זיך עס אליינס: "איך בין קינמאל נישט אליין, דער אייבערשטער איז דא מיט מיר, ביי מיר און נעבן מיר"; וואס איר דארפט זאלט איר פון אים בעטן, און וואס עס שטערט אייך זאלט איר אים דערציילן; וועט אייך גוט זיין און איר וועט לעבן א פרייליכע לעבן.


איר דארפט פארשטיין אייער מאמע אז זי האט חתונה געהאט; איך ווייס אז דאס איז אייך זייער שווער און עס שטערט אייך, איר שפירט ווי דער שטיף טאטע נעמט איר אוועק פון אייך וכו'. איר דארפט אבער געדענקען אז פאר אייער מאמע איז שווער צו זיין אליינס; קיינער וויל נישט זיין אליינס, איר ווילט אויך נישט זיין אליינס. איר וועט אויך אם ירצה ה' בקרוב זיך בויען א היים ווען איר וועט טרעפן אייער ריכטיגער זיווג, זאלט איר נישט וויי טון אייער מאמע. איר זאלט שעצן איר מאן און אים מכבד זיין.


אין זכות פון כיבוד אם וועט איר זוכה זיין צו טרעפן אייער זיווג בקרוב.

#534 - ס'איז שובבי"ם, ווי אזוי קען איך זיך פאררעכטן?
אומאן, לימוד התורה, תשובה, שובבי"ם

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין דורכגעגאנגען זייער א שווערער עבר, איך בין ליידער דורכגעפאלן מיט גאר הארבע עבירות, אפילו אויף איסורי כריתות רחמנא ליצלן, און ב"ה אז מיט אסאך תפלות און אסאך הילף האב איך זוכה געווען ארויסצוקריכן פון די בלאטע, און ווערן א ריינער ערליכער איד.


אזוי ווי מ'האלט יעצט אין די טעג פון שובבי"ם, וויל איך וויסן אויב ס'איז דא א וועג פאר מיר מתקן צו זיין דעם שווארצן עבר, אינגאנצן אפצומעקן די אלע שלעכטע עבירות. איך בין גרייט צו טון אלעס וואס דער ראש ישיבה שליט"א וועט מיר שרייבן, אפילו צו פארן קיין אומאן זאגן תיקון הכללי, זאגן משניות, אדער סיי וואס, אויסער צו פאסטן וואס אויף דעם האב איך נישט קיין כח; אבער איך וויל וויסן אויף זיכער מיט א קלארקייט אז נאכדעם וואס איך האב געטון די אלע זאכן, האב איך מיט דעם שוין אלעס פארראכטן, און ס'איז נישט געבליבן מער קיין זכר פון מיינע שלעכטע מעשים פון אמאל.


יישר כח פאר אלעס, און ספעציעל פאר די אלע בריוו, וואס העלפן אזויפיל טויזנטער אידן איבער די וועלט, יעדער מיט זיינע שוועריקייטן.


לוי

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת בשלח, ח' שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד לוי נרו יאיר.


וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק אז דו האסט אפגעלאזט אלע שלעכטע מעשים און זוכה געווען זיך צוריק קערן צום אייבערשטן.


דו קענסט זיך נישט פארשטעלן וואס פאר א שמחה דו האסט גורם געווען אויבן אין הימל מיט דעם וואס דו האסט אפגעלאזט דיינע שלעכטע מעשים; אליהו הנביא זאגט (תנא דבי אליהו רבא, פרק לא): "מֵעִיד אֲנִי עָלַי שָׁמַיִם וָאָרֶץ", די הימל און ערד זענען מיינע עדות, "שֶׁהַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא יוֹשֵׁב וּמְצַפֶּה לָהֶן לְיִשְׂרָאֵל יוֹתֵר מִמַּה שֶׁמְּצַפֶּה הָאָב לִבְנוֹ וְהָאִשָּׁה לְבַעֲלָהּ שֶׁיַּעֲשׂוּ תְּשׁוּבָה", אז דער אייבערשטער ווארט אז אידישע קינדער זאלן זיך צוריק קערן צו אים אסאך מער ווי א טאטע ווארט צו זען זיינע קינדער און אסאך מער ווי א פרוי ווארט אויף איר מאן; עס איז נישט דא קיין גרעסערע תענוג און נחת רוח ביים אייבערשטן ווי ווען א איד טוט תשובה, דער אייבערשטער איז אים מוחל אויף אלע זיינע עבירות.


דו שרייבסט אז דו ביסט גרייט צו טון אלעס אויף דער וועלט אפצומעקן דיינע זינד, חוץ איין זאך האסטו נישט קיין כח - צו פאסטן; זאלסטו וויסן אז דער רבי האט געזאגט (עיין חיי מוהר"ן, סימן תצא): "ווער עס ווייסט פון מיר - וואס דארף ער פאסטן, און ווער עס ווייסט נישט פון מיר - וואס העלפט אים פאסטן"; אז מען ווייסט פון די עצות פון הייליגן רבי'ן דארף מען נישט טון קיין שווערע עבודות צו מתקן זיין די פגמים, נאר מען קען אלעס פאררעכטן מיט די זיסע עצה פון רעדן צום אייבערשטן און דערציילן אלעס פאר'ן אייבערשטן. דער רבי האט בפירוש געזאגט אז ווען ער וואלט ווען געוואוסט אין זיינע יונגע יארן צו וואס מען קען צוקומען אז מען רעדט צום אייבערשטן, וואלט ער זיך נישט אזוי געמוטשעט מיט שווערע עבודות, ער וואלט נאר עוסק געווען אין התבודדות; דערפאר זאלסטו זיך צוגעוואוינען צו רעדן צום אייבערשטן אויף דיין שפראך וואס דו ביסט צוגעוואוינט צו רעדן. זאלסט אים אלעס דערציילן, אלעס וואס דו האסט אפגעטון און דיינע יונגע יארן, און אים בעטן ער זאל דאס אלעס אפמעקן - וועט אלעס ווערן אפגעמעקט.


אוודאי און אוודאי זאלסטו זיך אריבער כאפן צום רבינ'ס ציון אין אומאן; דער רבי האט צוגעזאגט (חיי מוהר"ן, סימן רכה): ווער עס וועט קומען צו זיין ציון און זאגן דארט דעם תיקון הכללי - די צען קאפיטלעך תהילים (קאפיטל - ט"ז, ל"ב, מ"א, מ"ב, נ"ט, ע"ז, צ', ק"ה, קל"ז, ק"נ) און געבן א פרוטה לצדקה פאר זיין זכות, אפילו ער האט געטון די הארבסטע עבירות, "וועל איך מיר לייגן אויף די לענג און אויף די ברייט, אים א טובה צו טון, ביי די פיאות וועל איך אים ארויס נעמען פון שאול תחתית"; דערפאר אז דו ווילסט פאררעכטן וואס דו האסט פוגם געווען זאלסטו זיך אריבערכאפן קיין אומאן, וואו דו זאלסט זאגן דעם תיקון הכללי און זיך מתוודה זיין פארן אייבערשטן, דורכדעם וועסטו זוכה זיין אלעס צו פאררעכטן.


מאך זיך א שיעור אין משניות, און אפילו דו פארשטייסט נישט וואס דו לערנסט זאלסטו זאגן די ווערטער אן פארשטיין. דאס וועט אראפ נעמען פון דיר אלע פלעקן און דו וועסט באקומען א נייע נשמה, אזוי ווי דער הייליגער אריז"ל זאגט (טעמי המצוות, פרשת ואתחנן, עמ' צב) אז מִשְׁנָה איז די אותיות נְשָׁמָה.


אויך זאלסטו לערנען יעדן טאג גמרא; דאס וועט אפמעקן פון דיר אלע דיינע עבירות. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן )ירושלמי ראש השנה, פרק ד, הלכה ח): "כֵּיוָן שֶׁקִּבַּלְתֶּם עֲלֵיכֶם עוֹל תּוֹרָה, מַעֲלֶה אֲנִי עֲלֵיכֶם כְּאִילוּ לֹא חֲטָאתֶם מִיְמֵיכֶם", דער אייבערשטער זאגט פאר אידישע קינדער: "אז איר נעמט אן צו לערנען די הייליגע תורה וועל איך נישט רעכענען אייערע עבירות, איך וועל קוקן אויף אייך כאילו איר האט קיינמאל נישט געזינדיגט פאר מיר".


אז דו וועסט דאס אלעס מקיים זיין קענסטו זיין זיכער מיט א קלארקייט אז דו האסט אלעס פארראכטן.

#533 - וואס איז אזוי שלעכט מיט דראגס?
חסידות ברסלב, דראגס

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


צום ערשט דארף איך זיך באדאנקען פאר אייערע שיעורים, מיין גאנצע אידישקייט האלט זיך נאר אין אייער זכות. איך הער אלע שיעורים, און אויך מיינע חברים הערן די שיעורים, און מיר זענען זיך זייער מחזק מיט דעם.


איך האב געהערט אויף אייערע שיעורים אז איר רעדט זייער שטארק קעגן דראגס. מיין מצב איז אז איך בין זייער פארקויפט פאר דעם, איך רייכער מאריכוואנא, און ס'איז טאקע אמת אז דאס קאסט מיר אסאך געלט, אבער למעשה איז מיר דאס זייער גוט, איך זע נישט קיין סיבה פארוואס איך זאל וועלן זיך אפלאזן פון דעם.


שלום

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת בשלח, ח' שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד שלום נרו יאיר


דיין בריוו איז איין שטיק סתירה, קודם באדאנקסטו זיך אז דו ביסט זיך מחזק מיט די דיבורים פון הייליגן רבי'ן אבער פון די צווייטע חלק זע איך נישט אז דו ביסט זיך מחזק מיט די דיבורים פון הייליגן רבי'ן; פון דעם אז דו לויפסט זיך פאר'סמ'ען מיט דראגס רחמנא לצלן זע איך אז דו נעמסט נישט דעם רבינ'ס ווערטער פאר התחזקות, וויי ווען דו וואלסט טאקע אנגענומען די התחזקות פון רבי'ן וואלסטו נישט געלאפן צו דעם השם ירחם.


איך בעט דיר זייער, האב רחמנות אויף דיר און אויף דיינע קינדער; אנטלויף פון דראגס וואס איז סם המות. קוק וואס שלמה המלך זאגט (משלי טז, כה): "יֵשׁ דֶּרֶךְ יָשָׁר לִפְנֵי אִישׁ, וְאַחֲרִיתָהּ דַּרְכֵי מָוֶת", עס זענען דא זאכן וואס זעט אויס פאר'ן מענטש ווי א גלייכע זאך אבער דער סוף פון דעם איז טויט; דאס איז ממש וואס פאסירט ביים נעמען דראגס, עס זעט אויס אין אנהייב ווי א געשמאקע זאך, עס קען זיך דאכטן אז עס מאכט פרייליך אבער דער סוף איז אז מען פארלירט אלעס.


נאך זאגט שלמה המלך - דער חכם מכל אדם (משלי כג לא-לה): "אַל תֵּרֶא יַיִן כִּי יִתְאַדָּם", גיי נישט נאך רויטע פיינע וויין וואס זעט אויס געשמאק, "כִּי יִתֵּן בַּכּוֹס עֵינוֹ", ווייל ווען מען הייבט אן טרינקן וויין, "יִתְהַלֵּךְ בְּמֵישָׁרִים", ווערן אלע וועגן גלייך; אלע עבירות זען אויס ווי גלייכע וועגן. "אַחֲרִיתוֹ כְּנָחָשׁ יִשָּׁךְ", דער סוף פונעם שיכור איז ווי מען כאפט א ביס פון א שלאנג, "וּכְצִפְעֹנִי יַפְרִשׁ", אדער א ביס פון א גיפטיגע שלאנג וואס שטעכט מיט גיפט, "עֵינֶיךָ יִרְאוּ זָרוֹת", דער שיכור הייבט אן קוקן אויף פרעמדע פרויען רחמנא לצלן, "וְלִבְּךָ יְדַבֵּר תַּהְפֻּכוֹת", און מען הייבט אן רעדן פארקערטע זאכן. דאס זעלבע איז מיט דראגס, מען פארלירט אלע הרגשים און מען פארלירט אינגאנצען דעם מח. "וְהָיִיתָ כְּשֹׁכֵב בְּלֶב יָם", דער שיכור, און אזוי אויך דער מענטש וואס נעמט דראגס - שפירט זיך ווי א מענטש וואס ליגט אויפן וואסער, "וּכְשֹׁכֵב בְּרֹאשׁ חִבֵּל", און אזוי ווי דער וואס ליגט אויפן שיף וואס שאקלט זיך. און ווען דער שיכור ניכטערט זיך אויס, זאגט ער "הִכּוּנִי בַל חָלִיתִי", מען האט מיר טאקע געשלאגן אבער עס טוט נישט וויי, "הֲלָמוּנִי בַּל יָדָעְתִּי", מען האט מיר אנגעקלאפט אבער איך האב עס נישט געשפירט. "מָתַי אָקִיץ אוֹסִיף אֲבַקְשֶׁנּוּ עוֹד", ער פרעגט: "ווען וועל איך שוין אויפשטיין און גיין טרינקען נאך וויין?"


עס איז כדאי דו זאלסט זיך מאכן א שיעור אין ספר משלי; ספר משלי האט אין זיך איין און דרייסיג פרקים, אז דו וועסט לערנען יעדן טאג א פרק וועסטו עס מסיים זיין יעדן חודש. נאכן לערנען ספר משלי וועסטו שוין נישט פרעגן אזא נארישע קשיא: 'וואס איז שלעכט מיט דראגס?' ווייל דו וועסט זען די סוף פונעם מענטש וואס געוואוינט זיך צו צו שלעכטע געוואוינהייטן.


ענדערש טרינק זיך אן מיט אונגארישע וויין, די יין המשומר פון הייליגן רבי'ן; דאס מאכט פרייליך דעם מענטש און עס נעמט אוועק פון אים אלע צער און עגמת נפש. איינמאל דער מענטש איז טועם פון רבינ'ס ווערטער קען מען אים שוין נישט אפנארן, אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן רס): "ווער עס האט געטרינקען אונגארישע וויין, דעם קען מען שוין נישט פארנארן".


דער אייבערשטער זאל רחמנות האבן אויף דיר זאלסט באקומען שכל און אויפהערן נעמען סם.

#532 - דער אייבערשטער האט מיר נאכאלץ ליב?
חיזוק פאר מיידלעך, תשובה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח פאר אלע שיעורים און חיזוק און פאר אלעס.


איך בין א מיידל, און ליידער האב זיך נישט אויפגעפירט ווי עס דארף צו זיין, איך האב געטון זאכן וואס טויגן נישט, וויל איך וויסן אויב דער אייבערשטער האט מיר נאכאלץ ליב.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת בשלח, ח' שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


... תחי'


מען קען זיך נישט פארשטעלן ווי גרויס תשובה איז, אזוי ווייט אז די הייליגע חכמים זאגן (תנא דבי אליהו רבא, פרק כב) דער אייבערשטער זאגט: "אֲפִילוּ הִגְדִּיל אָדָם מֵאָה עֲבֵירוֹת זוּ לְמַעְלָה מִזּוּ - וְעָשָׂה תְּשׁוּבָה, הֲרֵינִי עִמּוֹ בְּרַחֲמִים וָאֲקַבֵּל אֶת תְּשׁוּבָתוֹ", אפילו א מענטש האט געזינדיגט און געטון איבער הונדערט עבירות, אויב טוט ער תשובה האב איך רחמנות אויף אים און איך נעם אן זיין תשובה, "וַאֲפִלּוּ עוֹמֵד אָדָם וּמְחָרֵף כְּלַפֵּי מַעֲלָה, וְיַחֲזֹר וְיַעֲשֶׂה תְּשׁוּבָה, הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מוֹחֵל לוֹ עַל כּוּלָם", און אפילו א מענטש איז אזוי ווייט אוועק געפאלן אז ער רעדט אנטקעגן דעם אייבערשטן רחמנא לצלן, אויב טוט ער תשובה איז אים דער אייבערשטער מוחל און האט אים ליב.


אז איר ווילט תשובה טון זאלט איר דערציילן פארן אייבערשטן אלעס וואס איר האט געטון; אזוי ווי דער רמב"ם זאגט (פרק א מהלכות תשובה, הלכה א): אויב מען האט עובר געווען אויף איינע פון די מצוות פון די תורה, בשוגג אדער במזיד, דארף מען זיך מתוודה זיין צום אייבערשטן, אזוי ווי עס שטייט אין די תורה (במדבר ה, ז): "וְהִתְוַדּוּ אֶת חַטָּאתָם אֲשֶׁר עָשׂוּ"; ווי אזוי איז מען זיך מתוודה? זאגט דער רמב"ם, מען זאל זאגן: "אָנָּא הַשֵּׁם חָטָאתִי עָוִיתִי פָּשַׁעְתִּי לְפָנֶיךָ וְעָשִֹיתִי כָּךְ וָכָךְ, וַהֲרֵי נִחַמְתִּי וּבוֹשְׁתִּי בְּמַעֲשַׂי וּלְעוֹלָם אֵינִי חוֹזֵר לְדָבָר זֶה", איך בעט דיר אייבערשטער, איך האב געזינדיגט פאר דיר, איך האב געטון די און די עבירה און איך האב חרטה אויף וואס איך האב געטון, איך שעם זיך מיט מיינע מעשים וואס איך האב געטון און איך נעם זיך פאר אז איך גיי עס מער קיינמאל נישט טון - דאס איז וידוי, "וְכָל הַמַּרְבֶּה לְהִתְוַדּוֹת וּמַאֲרִיךְ בְּעִנְיָן זֶה - הֲרֵי זֶה מְשֻׁבָּח", און ווער עס פארמערט זיך צו מתוודה זיין פארן אייבערשטן, דער איז געלויבט.


אויב איר וועט תשובה טון, איר וועט זיך מתוודה זיין אויף אייערע זינד, וועט דער אייבערשטער אייך פארגעבן אויף אלעס און אייך ווייטער ליב האבן.

#531 - וואס טו איך אז מיין זון האט נישט קיין נארמאלע סדר היום?
שידוכים, חינוך הילדים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א פרוי, איך האב א זון אין די דרייסיגער יארן, וואס ער האט זיך ליידער גע'גט, און ער וואוינט ביי מיר אינדערהיים.


איך בין זייער צופרידן פון זיין התנהגות, און איך האף אז ער וועט טרעפן זיין ריכטיגער זיווג בקרוב, עס שטערט מיר אבער זייער שטארק אז ער שטייט אויף יעדן טאג זייער שפעט, ער האט א צעפארענער סדר, און איך האב מורא אז דאס וועט אים זייער שטארק שטערן פאר שידוכים, ווער וועט דען וועלן נעמען איינעם וואס האט נישט קיין נארמאלער סדר היום?


וואס קען איך טון דאס צו פאררעכטן, אים צו שטעלן נארמאל אויפ'ן פלאץ?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת בשלח, ח' שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


אז איר ווילט העלפן אייער זון, זאלט איר אים גארנישט זאגן; נישט נאר איר זאלט אים נישט קריטיקירן, נאר איר זאלט פרובירן מיט אלע אייערע כוחות צו קוקן אויף אים מיט א גוט אויג. קוקט נאר אויף זיינע גוטע זאכן וועט איר האבן אסאך נחת פון אים.


עס איז זייער וויכטיג פאר קינדער זיי זאלן שפירן אז זייערע עלטערן האלטן פון זיי; אז א קינד שפירט ווי זיינע עלטערן האלטן נישט אזוי שטארק פון אים ברענגט דאס אז ער זאל זיך נישט וועלן פארבעסערן וכו'. דעריבער איז זייער וויכטיג מען זאל קוקן אויף קינדער מיט א גוט אויג, זיי זאלן שפירן ווי מען טראסט זיי, און איינמאל קינדער שפירן אז די עלטערן האבן טראסט אין זיי וואקסן זיי אויף לשם ולתפארת. דערפאר זאלט איר פרובירן מיט אלע אייערע כוחות צו קוקן נאר אויף זיינע גוטע חלקים, וועט דאס אים געבן כח צו וועלן און פרובירן בעסער צו ווערן.


בנוגע דאס וואס ער שטייט אויף שפעט וכו'; איר זאלט נישט זיין באזארגט אויף דעם, ווייל דאס קומט נישט פון שלעכטיקייט נאר דאס קומט פון זיין איינער אליין וכו'. דער אייבערשטער האט מיר מזכה געווען צו טון מיט תלמידים שוין איבער פיפצן יאר; איך האב געזען ביי אסאך תלמידים ווי זיי פלעגן זיך זייער מוטשען מיט'ן אויפשטיין אינדערפרי, גארנישט האט זיי געקענט מאכן אויפשטיין, ביז זיי האבן געטראפן זייער זיווג, און ווען זיי האבן חתונה געהאט האבן זיי זיך זייער שיין מסדר געווען.


אזוי וועט זיין מיט אייער זון, ווען ער וועט טרעפן זיין זיווג וועט ער זיך שיין מסדר זיין, אבער ביז דעמאלט דארפט איר רחמנות האבן אויף אים און אים נאר געבן ליבשאפט. דאנקט דעם אייבערשטען אז ער פירט זיך ערליך, און עס זאל אייך בכלל נישט אנגיין אז ער שטייט אויף שפעט; קוקט'ס נישט אויף דעם, דאס קומט פון צעבראכענקייט - פון זיין אליין, און איינמאל ער וועט טרעפן זיין זיווג וועט ער אויפשטיין צייטליך.


איך ווארט צו הערן פון אייך בקרוב אז אייער זון האט געטראפן זיין שידוך; ער וועט אייך אם ירצה ה' ברענגען נאר נחת.


 

#530 - מעג מען ליינען גוי'אישע ביכער איבער שלום בית?
שלום בית, חיזוק פאר פרויען

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א פרוי וואס הערט אויס די שיעורים, און איך בין זיך מחיה מיט זיי, ס'האט מיר שוין געלערנט אסאך אין לעבן.


מיט עטליכע יאר צוריק איז ארויסגעקומען א געוויסע בוך פון א גויטע איבער שלום בית, דער בוך איז געווארן זייער שטארק אויפגעכאפט אין די אלגעמיינע וועלט, אבער אויך אסאך היימישע פרויען פון דא אין ניו יארק זענען געווארן זייער באגייסטערט פון די הדרכה פון דעם בוך.


איך האב נישט געוואלט ליינען דעם בוך, פארוואס זאל איך זיך לערנען פון א גוי ווי אזוי צו פירן א אידישע שטוב, א "מקדש מעט". אבער מיינע חבר'טעס רעדן מיר זייער שטארק צו דאס צו קויפן און ליינען, זיי טענה'ען אז "חכמה בגוים תאמין", איך ווייס נישט אויב דאס מיינט טאקע דאס, און איך ווילן וויסן אויף למעשה אויב ס'איז כדאי צו נעמען השקפה פון גוים אויף שלום בית, אויב ס'איז נישט קעגן די תורה.


און אויך וויל איך פארשטיין פארוואס אזויפיל היימישע ערליכע פרויען, וואס וויל בויען ערליכע אידישע שטיבער, ווערן אזוי שטארק צוצוגעצויגן צו הערן וואס א גוי האט צו זאגן ווי אזוי צו בויען א שטוב.


יישר כח, פון א פרוי וואס וויל בויען אן ערליכע תורה'דיגע שטוב

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בא, ד' שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


זייער גוט טוט איר אז איר ליינט נישט דעם בוך וואס א גוי'טע האט געשריבן; וואס זאלן מיר טון אז אידישע קינדער זענען אזוי שטארק איינגעזינקען אין גלות, מען לעבט שוין אזויפיל יאר צווישן די אומות העולם וואס דורכדעם כאפט זיך אריין אין אידישע שטובער גוי'שע דיעות.


עס זענען דא זייער שיינע ספרים אויף שלום בית פון ערליכע אידן; עס איז נישט גוט צו ליינען ביכער וואס גוים שרייבן. מוהרא"ש זכרונו לברכה האט געשריבן וואונדערליכע ספרים אויף שלום בית וואס איז שוין דא היינט אויף אפאר שפראכן. אין לשון הקודש איז דא: "אוצר שלום בית", אין אידיש איז דא עטליכע שיינעס ספרים: "מכבד זיין די ווייב"; "מכבד זיין דעם מאן"; "שלום אין שטוב"; "זיך גט'ן איז נישט די עצה"; אזוי אויך איז דא אין ענגליש עטליכע ספרים. דאס זאלט איר ליינען, וועט איר וויסן ווי אזוי צו בויען א ערליכע שטוב.


איך בעט אייך זייער איר זאלט בלייבן שטארק מיט אייער ערליכע וועג און איר זאלט נישט אריין נעמען אין שטוב קיין שום בוך וואס קומט פון גוים, און אויך נישט פון אידיש'ע שרייבער'ס אן אן הסכמה פון אן ערליכער רב. פונקט אזוי ווי ווען עס קומט אריינצוברענגען עסן און טרינקען וועט איר נישט אריין נעמען אין שטוב נאר א זאך וואס האט א גוטע הכשר, נאך אסאך מער דארף מען אכטונג געבן ביים ליינען, כדי מען זאל נישט ווערן פארכאפט מיט שלעכטע דעות.


בויט אייער שטוב אויף די וועג פון די תורה נישט אויף חבר'טעס; ווען איר זעט ביי א חבר'טע א מעגעזין וואס זעט אויס אידיש לויפט דאס נישט קויפן. ווען איר וועלט געוויסט ווער דער שרייבער איז וואלט איר אים דאך נישט אריין גענומען אין שטוב, אזוי אויך זאלט איר נישט אריין נעמען זיינע געשריבענע ארטיקלען.


ווען איר האט אפאר איבעריגע מינוט נעמט דעם ספר תהילים און זאגט אפאר קאפיטלעך תהילים; שמועסט מיטן אייבערשטן און בעט'ס אים: "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל זוכה זיין צו האבן א ערליכע אידישע שטוב און קענען מגדל זיין מיינע קינדער און אייניקלעך מיט אמונה און יראת שמים".


אין דעם זכות וואס איר האלט אייער שטוב זויבער און ריין, וועט איר זוכה זיין צו האבן הצלחה אין אלע אייערע וועגן.

#529 - יישר כח פאר'ן מיר מאכן לערנען תורה
לימוד התורה, סדר דרך הלימוד, שיעורים כסדרן

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


א גרויסן יישר כח פאר אלע שיעורים און חיזוק וואס דער ראש ישיבה שליט"א געבט כסדר.


איך בין א בחור פון ארץ ישראל, און איך האב ב"ה זוכה געווען צו ענדיגן צום צווייטן מאל ששה סדרי משנה, און איך האב יעצט געענדיגט צום ערשטן מאל מעביר סדרה צו זיין סדר בראשית שנים מקרא ואחד תרגום. און איך וויל אייך זייער שטארק באדאנקען פאר דעם.


ביטע נישט מפרסם זיין מיין גאנצע נאמען, נאר שלמה


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בא, ג' שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד שלמה נרו יאיר.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו האסט שוין מסיים געווען צוויי מאל ששה סדרי משנה.


מען קען זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון לימוד משניות; מוהרא"ש זאגט: "ווען מענטשן וואלטן ווען געוויסט וואס משניות טוט מיט'ן מענטש וואלטן אלע עוסק געווען אין דעם בהתמדה רבה"; דאס רייניגט דעם מענטש, אזוי ווי דער הייליגער אריז"ל זאגט (עיין באר היטב, אינעם ערשטן סימן אין שולחן ערוך, הלכות השכמת הבוקר, סעיף קטן ו): "וְשִׁיעוּר מִשְׁנַיוֹת קוֹדֶם לְכָל דָּבָר, וְעַל יְדֵי זֶה זוֹכֶה לִנְשָׁמָה, כִּי 'מִשְׁנֶה' אוֹתִיוֹת 'נְשָׁמָה'", ווען מען שטייט אויף אינדערפרי זאל די ערשטע שיעור זיין אין משניות, ווייל דורך משניות איז מען זוכה צו א ריינע נשמה.


משניות וואשט אפ די נשמה פונעם מענטש פון אלע פלעקן; עס איז נישט דא נאך אזא שטארקע טהרה פאר'ן מענטש ווי לימוד משניות, דער גאנצער מענטש ווערט געטוישט צום גוטן, און במשך הזמן באקומט מען א קלאר'ן קאפ.


דער הייליגער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן כג): "וואויל איז דעם מענטש וואס עסט יעדן טאג פרקים משניות, טרינקט קאפיטלעך תהילים און טוט זיך אן מיט מצוות ומעשים טובים"; איז וואויל איז דיר אז דו פאלגסט דעם רבי'ן און דו לערנסט משניות יעדן טאג, דאס וועט דיר אפוואשן פון אלע זינד און דיר ברענגען צו די גרעסטע מדריגות.


אזוי אויך זאלסטו ווייטער לערנען יעדן טאג מקרא – שנים מקרא ואחד תרגום; זונטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי און אזוי ווייטער. דער מחבר פסק'נט (אורח חיים, סימן רפה, סעיף ג): "מִיּוֹם רִאשׁוֹן וְאֵילַךְ חָשׁוּב עִם הַצִּבּוּר", פון זונטאג קען מען שוין אנהייבן מעביר סדרה זיין; און דער משנה ברורה ברענגט אראפ (שם) אז דער גר"א זכר צדיק לברכה, האט זיך אזוי געפירט, יעדן טאג האט ער מעביר סדרה געווען אביסל; זונטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי, דינסטאג ביז רביעי און אזוי ווייטער. אז מען גייט אויף דעם וועג, דעמאלט קען מען זיין זיכער אז מען וועט ענדיגן יעדע וואך די פרשה.


אויך זאלסטו צולייגן א שיעור אין גמרא; זאלסט יעדן טאג לערנען לכל הפחות איין בלאט גמרא. אויף מער איז נישט דא קיין שיעור, אבער נישט ווייניגער פון א בלאט. דער חיד"א ברענגט אראפ אין ספר שם הגדולים (מערכת ספרים, אות ת) פון הגאון מוה"ר רבי שעפטל, א זון פון דעם הייליגן של"ה הקדוש זכותו יגן עלינו, אז לימוד גמרא דארף זיין א חיוב פארן מענטש אזוי ווי לייגן תפילין.


אפילו דו פארשטייסט נישט וואס דו לערנסט - דאך זאלסטו זאגן די ווערטער פון די גמרא, אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן עו): "שֶׁאֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד רַק הָאֲמִירָה לְבַד, לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר, וּמִמֵּילָא יָבִין", מען דארף נישט פארשטיין דאס לערנען, מען דארף נאר לערנען – זאגן די ווערטער, 'וּמִמֵּילָא יָבִין' און מען וועט שוין סיי ווי פארשטיין; אז מען פאלגט דעם רבי'ן איז מען זוכה אז דער קאפ עפנט זיך אויף און במשך הזמן הייבט מען אן צו פארשטיין. איך האב דאס געזען ביי אסאך בחורים און יונגעלייט וואס האבן געפאלגט דעם רבי'ן בתמימות ופשיטות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#528 - וואס מיינט די ווערטער, "איך האב אויסגעפירט, און איך וועל אויספירן"?
ספרי ברסלב, פירושים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח פאר'ן דורכברעכן דאס חתונה מאכן פאר ביליג, און מאכן אזא הערליכע חתונה פאר אזוי ביליג. הלואי זאלן מיר זיך אויך אפלערנען און חתונה מאכן אזוי.


איך האב נאר געוואלט וויסן וואס איז דער פשט פון די ווערטער וואס זענען אויפגעשריבן אויף די חופה, "איך האב אויסגעפירט, און איך וועל אויספירן", וואס דארף דאס צו מיינען?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בא, ד' שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


"איך האב אויסגעפירט און איך וועל אויספירן" איז א ווארט פון הייליגן רבי'ן.


רבי נתן זכרונו לברכה ברענגט דעם דיבור און דעם סיפור ווי אזוי דאס איז צוגעגאנגען (חיי מוהר"ן, סימן רכט): "איך האב געפרעגט דעם רבי'ן: 'וואס וועט זיין מיט אלע דיבורים וואס מיר האבן געהערט פון רבי'ן וכו'?' ווייל עס האט אויסגעזען פון רבינ'ס ווערטער אז ער וועט בלייבן לעבן און אויספירן אלעס וואס ער האט געוואלט בחייו וכו', האט זיך דער רבי אנגערופן צום עולם וואס זענען געשטאנען דארט: 'עטץ הערטס וואס רבי נתן פרעגט?' – און רופט זיך אן - 'האב איך דען נישט אויסגעפירט? איך האב אויסגעפירט און וועל אויספירן'".


מען זעט טאקע ממש בחוש ווי דער רבי פירט אויס; צוביסלעך גייען אריין זיינע הייליגע דיבורים אין די וועלט; מען רעדט שוין היינט איבעראל פון התבודדות און עס הייבט שוין צוביסלעך אויך אן אריין צו גיין אין די וועלט דעם רבינ'ס 'סדר דרך הלימוד'; מען זעט שוין ביי אלע מקומות און ביי אלע חסידות'ן ווי בחורים און יונגעלייט זאגן משניות און דפים גמרא; דאס איז וואס דער רבי וויל - אז אלע אידן זאלן לערנען און דאווענען.


נאך אביסל וועט אויך אנהייבן אריין גיין אין די וועלט דעם ענין פון חתונה מאכן יונג די קינדער, אזוי ווי דער רבי האט געוואלט; עס וועט קומען א צייט וואס מען וועט שוין מוזן אננעמען די עצה פון חתונה מאכן יונג. ווער עס וועט נישט וועלן פארלירן די קינדער וועט זיי חתונה מאכן יונג, ווען מען איז נאך ריין און ערליך.


געלויבט דעם אייבערשטן אז תלמידי היכל הקודש פאלגן דעם רבי'ן און מאכן חתונה די קינדער יונגערהייט; דו שרייבסט אז דו האסט מיט געהאלטן די חתונה אין ישיבה, האסטו דאך געזען ווי דער רבי פירט אויס. מען מאכט חתונה די קינדער יונג ווען זיי זענען נאך ריין און הייליג, איז דאס דאך ממש וואס דער רבי האט געזאגט: "נִצַּחְתִּי וָאֲנַצֵּחַ".


דער הייליגער רבי איז אמאל געפארן אונטערוועגנס, אינמיטן וועג זענען אריבער געפארן אסאך זעלנער פון די קאזאקן, האט דער רבי אנגעהויבן צו שמועסן איבער רוסלאנד און די רוסן, וואס עס וועט זיך טון זיי איר ביז משיח וועט קומען, און וואס עס וועט זיין מיט זיי פון נאך ביאת המשיח ביז תחיית המתים. רבי נתן און רבי נפתלי זענען דעמאלט מיטגעפארן אינעם וואגן, אויך איז דעם רבינ'ס איידעם ר' יוסקא דארט געווען, ער איז געזיצן נעבן רבי'ן, אויסער דעם זענען געווען אינעם וואגן נאך צוויי מענטשן - אנשי שלומינו - פון טעפליק; אלע האבן געקוקט דעם רבי'ן אין פנים בשעת דער רבי האט דערציילט וואס עס וועט זיין דער סדר פון ביאת המשיח. נאכדעם האט רבי נתן געוואלט איבער שמועסן מיט ר' יוסקא האט ער געזען אז ער ווייסט נישט גארנישט פונעם גאנצן שמועס, אויך ווען רבי נפתלי האט געוואלט איבערגיין מיט די צוויי מענטשן פון טעפליק דעם שמועס האט ער אויך געזען אז זיי ווייסן נישט פון וואס מען רעדט, דעמאלט האט רבי נתן און רבי נפתלי פארשטאנען אז דער רבי וויל אז קיינער זאל נישט וויסן פון דעם גאנצען שמועס. (דאס אליינס איז גאר א וואונדערליכע זאך, ווי עס קען זיין אזא זאך אז עס זיצן מענטשן צוזאמען מיטן רבי'ן, דער רבי רעדט און קיינער הערט גאר נישט נאר רבי נתן און רבי נפתלי; רבי נתן האט אלעס אפגעשריבן מיט ראשי תיבות, און דאס איז דער ספר "מגילת סתרים").


אמאל האט מען שטארק צוגעדרוקט רבי נפתלי ער זאל דערציילן עפעס פון ספר "מגילת סתרים" האט ער געזאגט: "איך טאר גארנישט אנטפלעקן - אזוי האט מיר דער רבי אנגעזאגט – אבער איין זאך קען איך אייך זאגן, ווען די וועלט וועט אננעמען דעם רבינ'ס ספרים קען מען זיך גרייטן אויף משיח" (עיין בספר פעולת הצדיק סימן תרח, וסימן תתלו בהערה צ).


 יעצט אז מען זעט שוין ווי דער וועלט נעמט אן דעם רבינ'ס ספרים מער און מער, דארף מען זיך גיין גרייטן אויף משיח צדקינו שיבא במהרה בימינו.

#527 - ווי אזוי קען א פרוי אפוואשן די נשמה פון שמוציגע פלעקן?
חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען, תשובה, תפלות אויף אידיש

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב געהערט א שיעור פונעם ראש ישיבה שליט"א אז ווען א מענטש טוט עבירות, אפילו ער טוט תשובה, בלייבט נאך איבער שלעכטע זאכן אין אים פון די עבירות, אזוי ווי ווען א מענטש הערט אויף רויכערען, בלייבט נאך איבער די סימנים אויף זיינע לונגען. און דער ראש ישיבה שליט"א האט דארט געזאגט אז די איינציגסטע עצה צו רייניגן די נשמה אינגאנצן איז נאר דורכ'ן לערנען תורה.


איז מיין שאלה וואס קען א פרוי טון אפצואוואשן די פלעקן פון די נשמה? א פרוי לערנט דאך נישט קיין תורה?


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בא, ד' שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


מען קען זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון תשובה; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא פו:): "רַבִּי מֵאִיר אוֹמֵר: גְדוֹלָה תְּשׁוּבָה - שֶׁבִּשְׁבִיל יָחִיד שֶׁעָשָֹה תְּשׁוּבָה מוֹחֲלִין לְכָל הָעוֹלָם כּוּלוֹ", תשובה איז אזוי גרויס, אז ווען א מענטש טוט תשובה איז מען מוחל פאר אים און פאר די גאנצע וועלט.


ווען א מענטש זאגט פארן אייבערשטן: "רבונו של עולם, זיי מיר מוחל אויף מיינע שלעכטע מעשים. זיי מיר מוחל אויף ... וואס איך האב געטון; איך זאג דיר צו אז איך גיי עס מער נישט טון. איך האב עס נישט געטון פון מיין אייגענע ווילן, נאר איך האב אזא גרויסער יצר הרע וואס ברענט אין מיר, און ווארפט מיר אראפ אין עקלדיגע מעשים. טאטע זיסער, האב אויף מיר רחמנות; העלף מיר אז איך זאל נישט טון קיין נארישקייטן, העלף מיר אז איך זאל זיין פרייליך און נישט נאכלויפן קיין שלעכטע מעשים", איז מען אים מוחל און מען איז מוחל פאר יעדן איינעם.


אזוי זאלט איר רעדן צום אייבערשטן; איר זאלט אים דערציילן אלעס וואס איז אריבער אויף אייך.


מען קען זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון זיך אויסשמועסן דאס הארץ מיטן אייבערשטן אויף די אייגענע שפראך; אז עס רעדט זיך בעסער אין אידיש זאל מען רעדן צום אייבערשטן אין אידיש, אז עס רעדט זיך בעסער אין ענגליש זאל מען רעדן אין ענגליש - יעדער איינער אויף זיין שפראך, איז דער אייבערשטער מוחל אויף אלעס.


ווי מער א מענטש רעדט צום אייבערשטן ווערט ביי אים שטערקער זיין אמונה, און איינמאל אז מען האט אמונה איז מען זוכה אז דער אייבערשטער איז מוחל אויף אלע עבירות. אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות אמונה, סימן לג): "עַל יְדֵי אֱמוּנָה, הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא יִסְלַח לְךָ עַל כָּל עֲווֹנוֹתֶיךָ", אז מען האט אמונה איז דער אייבערשטער מוחל אויף אלע עבירות.


ביי פרויען איז נישט שייך לימוד התורה, ווייל א פרוי איז פטור פון לערנען תורה, וואס איז יא שייך ביי פרויען? אויפציען ערליכע דורות. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה פרעגן (ברכות יז.): "נָשִׁים בְּמַאי זָכְיָין?" די פרויען לערנען דאך נישט קיין תורה, אויף וואס גייען זיי באקומען שכר? ענטפערט די גמרא: "בְּאַקְרוּיֵי בְּנַיְיהוּ לְבֵי כְּנִישְׁתָּא, וּבְאַתְנוּיֵי גַבְרַיְיהוּ בֵּי רַבָּנָן, וְנָטְרָין לְגַבְרַיְיהוּ עַד דְּאָתוּ מִבֵּי רַבָּנָן", מיט דעם וואס זיי טראגן די קינדער אין חדר און מיט דעם וואס זיי ווארטן אפ זייערע מענער ווען זיי קומען אהיים פון לערנען די הייליגע תורה אויף דעם וועלן זיי באקומען שכר; א פרוי וואס ציט אויף אירע קינדער לתורה ולמעשים טובים איז דאס אזוי ווי זי אליינס לערנט און דאס איז איר זכות.


דערפאר, אז איר ווילט פאררעכטן אייערע מעשים, זאלט איר מחנך זיין אייערע קינדער לתורה ולמעשים טובים.

#526 - זאל איך מיטנעמען מיינע קינדער אויף אומאן, טראץ די נסיונות פון שמירת עינים אויפ'ן וועג?
אומאן, חינוך הילדים, שמירת עינים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


צום ערשט וויל איך אייך באדאנקען אויף אייערע הערליכע שיעורים וואס האט געמאכט א ריזיגע טויש אין מיין לעבן, הקב"ה ישלם שכרכם בכפלי כפלים.


איך פאר שוין אסאך יארן אויף אומאן ראש השנה ב"ה, אבער איך האב קיינמאל נישט מיטגענומען קיין קינדער. איך הער אבער ביי די שיעורים אז ס'איז יא וויכטיג מיטצונעמען די קינדער אהין. מיין שאלה איז, אזוי ווי מיין שטוב ווערט געפירט אויף א פרומען אופן, הן בנוגע זיין אפגעשיידט פון אלע סארט מאדערנקייטן וואס כאפט זיך אריין, סמארטפאון און ווידיאס איז טרייף פסול ביי מיר און שטוב, און אויך אין די בית המדרש וואו איך דאווען, און אין די תלמוד תורה וואו איך שיק מיינע קינדער זענען רובם ככולם פון אזעלכע שטובער.


יעצט ווען איך נעם מיט מיין זון פון 11 יאר קיין אומאן, איז תיכף ביים אנקומען צום עירפארט וועט ער זען אז מער פון רוב פון די אידן וואס ווארטן ארויף צו גיין אויפ'ן פליגער האבן יא א סמארטפאון אין האנט, און בשעת'ן זיצן אויפ'ן פליגער וועט ער זען ווי אידן קוקן יא ווידיאס, און בכלל די הנהגה און די דיבורים אויפ'ן פליגער קען זיין מיט לייכטזיניגקייט פון אסאך מענטשן, איז ווי אזוי וועט ער אויפנעמען אזא זאך, אז יעצט בשעת'ן טון די גרעסטע זאך וואס איז שייך, צו פארן קיין אומאן אויף ראש השנה, זעט ער גאר אז אזויפיל אידן וואס פארן אויך קיין אומאן, טוען אזעלכע סארט זאכן וואס ער זעט נישט זיין גאנצע לעבן?


איך פארשטיי אז די אידן דארף מען דן זיין לכף זכות, און דער רבי איז א דאקטער וואס היילט אויס סיי מיך און סיי זיי, אבער א קינד וואס דארף בכלל חיזוק אוועקצושטיין פון די שרעקליכע נסיונות הדור, קען פון דעם קומען צו א מסקנא אז מ'קען זיין אן ערליכער איד צוזאמען מיט די אלע טריפה'נע זאכן.


יישר כח פאר'ן אוועק געבן פון אייער טייערע צייט.


יוסף

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת בא, ראש חודש שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד יוסף נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואויל איז דיר אז דו ביסט מחנך דיינע קינדער זיי זאלן זיין אפגעשיידט פון שלעכטס; אז מען איז מחנך די קינדער מיט ליבשאפט וועלן זיי אויסוואקסן ערליכע אידן. שלמה המלך זאגט (משלי כט, יז): "יַסֵּר בִּנְךָ וִינִיחֶךָ, וְיִתֵּן מַעֲדַנִּים לְנַפְשֶׁךָ", אז מען איז מחנך קינדער אויפן גוטן וועג וועלן זיי נאר ברענגען נחת.


דער עיקר זאלסטו זיי מחנך זיין אז זיי זאלן לעבן מיטן אייבערשטן און יעדע זאך וואס זיי דארפן זאלן זיי אים בעטן; קינדער האבן אין זיך א ריינקייט אין זיך, ביי זיי איז די אמונה קלאר און לויטער, דערפאר זאלסטו זיי מחנך זיין זיי זאלן לעבן מיט אמונה; דערצייל זיי מעשיות פון תפילה ווי דער אייבערשטער העלפט ווען מען בעט אים, וועלן זיי אויס וואקסן ערליכע אידן.


אודאי זאלסטו ברענגען דיינע קינדער קיין אומאן צום הייליגן רבי'ן אויף ראש השנה; עס איז באוויסט די מעשה אז ווען רבי יודל פון דאשוב זכותו יגן עלינו - איינער פון די גרויסע תלמידים פון רבי'ן - איז געקומען צום רבי'ן אויף ראש השנה, אזוי ווי דער רבי האט געהייסן, האט זיין זון אויך זייער שטארק געוואלט מיט קומען, אבער רבי יודל האט געטראכט אז עס איז וועט זיין זייער שווער פארן קינד די שווערע וועג וכו', אויך האט אים געפעלט געלט אויף שפעזן. למעשה איז ער געקומען צום רבי'ן אליינס אן זיין זון; ווען ער איז אריין געקומען צום רבי'ן שלום געבן האט דער רבי זיך אנגערופן: "איך בין א וואונדער; דער טאטע קומט צו מיר - גלייבט ער דאך אין מיר, און דער זון גלייבט אויך אין מיר, און פון דעסטוועגן האלט דער טאטע אפ דעם זון פון קומען צו מיר"; עס האט געבאדערט פאר'ן רבי'ן אז ער האט נישט מיט געברענגט זיין זון ווייל דער רבי האט געוואלט אז מען זאל קומען צו אים מיט די קינדער.


אזוי פירן זיך אלע תלמידי היכל הקודש; מיר פארן ראש השנה מיט אלע קינדער פון פאר זיי ווערן זיבן יאר. מיר קוקן נישט אויף גארנישט און מיר ברעכן אלע מניעות, יעדער איינער האט זיך זיינע נסיונות און אין יעדע תקופה קומען אפיר אנדערע נסיונות, אמאל איז געווען די נסיון אז עס איז נישט דא קיין עסן געהעריג, אדער די בעט איז נישט געהעריג, האבן מיר דאס צעבראכן און געקומען אפילו אן עסן און אן שלאפן, אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תד): "יא עסן - נישט עסן, יא שלאפן – נישט שלאפן, יא דאווענען – נישט דאווענען, דער עיקר אז מען זאל זיין ביי מיר אויף ראש השנה"; און אזוי קומען כסדר אן פרישע נסיונות, אבער מיר פאלגן דעם רבי'ן און קומען צו אים אויף ראש השנה.


אז דו ווילסט געבן א גוטע חינוך פאר דיינע קינדער זאלסטו זיי מיט נעמען מיט דיר און זיי מחנך זיין אונטער וועגנס זיי זאלן האבן שמירת עיניים, וועסטו זוכה זיין צו ערליכע אידישע דורות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#525 - ווי אזוי געב איך מיין מעשר געלט פאר הפצה?
הפצה, מוסדות, צדקה, מעשר

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


קודם מוז איך זיך באדאנקען פאר די ווארעמע דרשות און חיזוק, ס'איז ממש מחיה נפשות.


איך האב געמאכט עפעס אן אינוועסטמענט, און איך האב זיך אונטערגענומען אז א חלק פון די מעשר וועל איך געבן פאר הפצה. יעצט איז מיין שאלה וואס ס'גייט אריין אין גדר פון הפצה, נאר צו דרוקן ספרים, אשר בנחל און קונטרסים? אדער אויך צו פארשפרייטן די שיעורים און ניגונים, אדער אפשר פאר די טעלעפאן ליין וואו מ'קען הערן די שיעורים?


א גרויסן יישר כח, יחזקאל

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בא, ג' שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד יחזקאל נרו יאיר.


מען קען זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון מזכה זיין אידישע קינדער זיי זאלן אויך וויסן פונעם הייליגן רבינ'ס עצות.


דער הייליגער רבי נתן זכרונו לברכה זאגט (ליקוטי הלכות ברכת השחר, הלכה ה', אות לו): אויפן פסוק (תהלים קיט, קמב): "צִדְקָתְךָ צֶדֶק לְעוֹלָם, וְתוֹרָתְךָ אֱמֶת", וועלכע צדקה בלייבט אויף אייביג? ווען מען גיבט צדקה צו פארשפרייטן די לימודים פונעם צדיק וואס איז מגלה תורת אמת, ער ווייזט פאר אלעמען אז מען קען נאך צוריק קומען צום אייבערשטן – דאס בלייבט אויף אייביג.


דעריבער איז נישט דא קיין גרעסערע צדקה ווי צו געבן געלט פאר די ספרים; בפרט אין אונזער דור וואס מיר דארפן זייער וויכטיג האבן די ספרים, נאכדעם וואס מיר געפונען זיך אין א וועלט וואס איז אנגעפולט מיט כפירות און אפיקורסות, און מען קען זייער גרינג אנקומען צו עבירות. עס ווערן געדרוקט יעדע רגע אזויפיל עקלדיגע און אויסגעלאסענע מאגאזינען וכו' וואס דורך דעם ווערן אוועק געריסן אידישע קינדער פונעם אייבערשטן, און נאר די ספרים פונעם הייליגן רבי'ן האבן א כח און ברענגען צוריק אזויפיל אידן צום אייבערשטן, אפילו פון די ווייטסטע פלעצער.


וואויל איז פאר דעם וואס גיבט זיין צדקה צו קענען דרוקן די ספרים, בפרט אז ער העלפט דרוקן די קונטרסים וואס מוהרא"ש האט געשריבן - וואס עס איז ארויס גענומען די תמצית פון רבינ'ס ספרים, כדי עס זאל זיין גרינג צו פארשטיין פאר אלע וואס זענען שוין ווייט פארקראכן - איז נישט דא קיין גרעסער'ס פון דעם.


פארבינד זיך מיט 'מוסדות היכל הקודש ברסלב וויליאמסבורג' און געב זיי איבער דיין נדבה; דאס וועט גיין פאר די ספרים, קונטרסים, גליונות און פאר אלע אופנים ווי אזוי מען קען נאר פארשפרייטן די ריינע אמונה פאר אידישע קינדער.


אין זכות וואס דו פארשפרייטס'ט די הייליגע דיבורים אויף די וועלט זאלסטו מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

#524 - וואס זאל איך טון ווען איך זע אנדערע בחורים טוען עבירות?
ניבול פה, עבירות, בחור, ישיבה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


קודם כל א גרויסן יישר כח פאר די הערליכע שיעורים וואס זענען ממש כמים קרים על נפש עייפה.


איך לערן אין א חסיד'ישע ישיבה גדולה אין ארץ ישראל, און ברוך השם איך פרוביר דאס בעסטע צו זיין אן ערליכער איד און זיך האלטן בקדושה וכו'. אבער ליידער זענען דא פון מיינע חבירים וואס הערן נישט אויס די שיעורים און זיי פאלן אדורך מיט הארבע עבירות רח"ל, און זיי כאפן אויך אריין יונגע בחורים וכדו'. וויל איך וויסן צי איך דארף אדער איך מעג בכלל עפעס טון וועגן דעם, און אויב יא, וואס קען איך טון?


איך קוק ארויס צו באקומען א תשובה, א גרויסן יישר כח.


ארי

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת בא, ב' שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ארי נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואויל איז דיר אז דו האסט נישט קיין שייכות מיט די בחורים וואס רעדן ניבול פה; מוהרא"ש זכרונו לברכה האט געגעבן א סימן ווי אזוי מען קען וויסן מיט וועם מען קען זיך חבר'ן, אויב רעדט יענער איידל איז א סימן אז ער איז ערליך איז גוט און מען מעג זיך חבר'ן מיט יענעם, אבער אויב יענער רעדט נישט איידל, אפילו ער זעט אויס פון אינדרויסן גוט, ער גייט אנגעטון מיט חסידי'שע קליידער - זאל מען אנטלויפן פון יענעם.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (חולין יז:): "רַב בָּדִיק בְּלִישְׁנֵיהּ"; זאגן צדיקים א רמז אז מען קען דערקענען אויף א מענטש לויט זיין רעדן - ווער ער איז; אויב רעדט ער איידל איז א סימן אז ער איז אן ערליכער איד, און אז נישט דארף מען אנטלויפן פון יענעם. אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות ניבול פה, סימן א): "ווער עס רעדט ניבול פה איז א סימן אז זיין גאנצע קאפ איז אים פארדארבן רחמנא לצלן"; דעריבער פריי איך זיך זייער צו הערן אז דו האסט נישט קיין שייכות מיט די בחורים וואס פירן זיך אויף נישט איידל.


אודאי זאלסטו טון צו דער זאך; זאלסט מודיע זיין פאר דיין ראש ישיבה אז עס זענען דא בחורים וואס טוען מעשה נבלה צווישן זיך רחמנא לצלן. וועט ער אוועק שיקן די בחורים וואס פארכאפן יונגע בחורים אין עבירות וועט די ישיבה נאך קענען אנגיין, און אז נישט וועט גארנישט בלייבן פון די גאנצע ישיבה.


דאס וואס מען זעט ווי ישיבות מאכן זיך צו און עס בלייבט גארנישט דערפון, דאס קומט פון די עבירה וואס בחורים טוען צווישן זיך רחמנא לצלן. אזוי ווי מיר געפונען אין חז"ל (תנא דבי אליהו רבה, פרק יח): אליהו הנביא האט דערציילט: "פַּעַם אַחַת הָיִיתִי מְהַלֵּךְ בְּתוֹךְ הַגּוֹלָה שֶׁבְּבָבֶל, וְנִכְנַסְתִּי לְעִיר גְדוֹלָה שֶׁל יִשְׂרָאֵל וְאֵין שָׁם עֲכּוּ"ם כְּלָל. וּמָצָאתִי שָׁם מְלַמֵּד תִּינוֹקוֹת אֶחָד, וְיָשְׁבוּ לְפָנָיו מָאתַיִם נְעָרִים שֶׁרוּבָּן בְּנֵי שְׁמוֹנָה עֶשְׂרֵה שָׁנָה וּבְנֵי עֶשְׂרִים שָׁנָה", איך בין אמאל געגאנגען אין א שטאט אין חוץ לארץ, אין בלל, און איך האב געטראפן א מלמד וואס האט געהאט זייער אסאך תלמידים - בערך צוויי הונדערט תלמידים אין די יארגענג פון אכצן ביז צוואנציג יאר, "וּלְשָׁנָה הָאַחֶרֶת חָזַרְתִּי לְשָׁם וּמָצָאתִי אֶת הַתַּלְמִידִים וְאֵין רַבָּם בֵּינֵיהֶם אֶלָּא בֶּן אֶחָד בִּלְבָד שֶׁהוּא הָיָה בֶּן בֶּן בְּנוֹ שֶׁבִּשְׁבִיל מַעֲשֵׂיהֶם הַמְקֻלְקָלִים שֶׁל אוֹתָן נְעָרִים מֵּת רַבָּן וּמֵתָה אִשְׁתּוֹ וּמֵת בְּנוֹ וּמֵתוּ כָּל הַנְּעָרִים שֶׁרוּבָּן בְּנֵי שְׁמוֹנָה עֶשְׂרֵה וּבְנֵי עֶשְׂרִים וְלֹא נִשְׁתַּייְרוּ רַק הַקְּטַנִּים", נאך א יאר בין איך צוריק געקומען צו דעם שטאט און איך האב נישט געקענט טרעפן דעם מלמד, האט מען מיר געזאגט אז דער מלמד איז שוין געשטארבן, אזוי אויך זענען געשטארבן זיין ווייב און קינדער און אלע תלמידים, און עס זענען נאר איבערגעבליבן אפאר יונגע תלמידים, "וְהָיִיתִי בּוֹכָה וּמִתְאַנֵּחַ עֲלֵיהֶם", האב איך אנגעהויבן זייער שטארק צו וויינען, טראכטנדיג צו מיר: 'פארוואס איז דער מלמד, זיין משפחה מיט די תלמידים – געשטארבן?' "עַד שֶׁבָּא אֵלַי מַלְאָךְ מִן הַשָּׁמַיִם וְאָמַר לִי מִפְּנֵי מָה אַתָּה בּוֹכֶה וּמִתְאַנֵּחַ, אָמַרְתִּי לוֹ וְכִי לֹא אֶבְכֶּה וְאֶתְאַנַּח עַל אֵלּוּ שֶׁבָּאוּ לִידֵי מִקְרָא וּמִשְׁנָה וְעַכְשָׁיו הָלְכוּ לָהֶם וְהָיוּ כְּלֹא הָיוּ", ביז עס איז געקומען צו מיר א מלאך פון הימל און מיר געפרעגט: "אליהו, פארוואס וויינסטו?" האב איך אים געענטפערט: "צי דען זאל איך נישט וויינען, אז די אלע זענען געשטארבן..." "וְאָמַר לִי לֹא יָפָה עָשִׂיתָ שֶׁאַתָּה בּוֹכֶה וּמִתְאַבֵּל וּמִתְאַנֵּחַ עֲלֵיהֶם, אָמַרְתִּי לוֹ מִפְּנֵי מָה, וְאָמַר לִי שֶׁהֵן הָיוּ עוֹשִׂין דְּבָרִים מְכֹעָרִים וּדְבָרִים שֶׁאֵינָן רְאוּיִין, וּמְקוּלְקָלִין בְּעַצְמָם, וְהָיוּ מוֹצִיאִין שִׁכְבַת זֶרַע חִנָּם וְהֵן לֹא הָיוּ יוֹדְעִין בְּעַצְמָן שֶׁהַמִּיתָה מַשִּׂיגָתָן", האט מיר דער מלאך געזאגט: "וויין נישט אליהו, זיי האבן געטון שמוציגע מעשים; זיי האבן געטון עבירות איינער מיטן צווייטן".


מוהרא"ש האט מיר אנגעזאגט איך זאל נישט ארויס ווארפן קיין בחור פאר קיין שום זאך, חוץ אויב ער איז א קראנקער בחור וואס לויפט נאך אנדערע בחורים; אזא איינעם זאל איך פארשיקן ווי פריער, אז נישט וועט זיך די ישיבה נישט האלטן.


ממילא זאלסטו זיכער גיין צום ראש ישיבה און אים דערציילן אלע פרטים וואס דו ווייסט.


דו נוץ אויס ריכטיג דיינע יונגע יארן, ווייל וואס מען לערנט אין די יונגע יארן דאס בלייבט אויף א גאנץ לעבן. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קנד.): "יַנְקוּתָא כְּלִילָא דְוַרְדָא", די שענסטע צייט פונעם מענטשנ'ס זענען זיינע יונגע יארן. דערפאר זאלסטו זיך מאכן א שיעור אין משניות און אין גמרא כסדרן, הייב אן פון אנהייב און ווי לאנג דו ביסט נישט מסיים גאנץ ש"ס זאלסטו נישט איבער חזר'ן, נאר גיין ווייטער כסדרן. אמת טאקע, עס איז זייער שווער פאר א בחור צו זיין אפגעהיטן כל זמן מען האט נישט חתונה, אבער פון די אנדערע זייט האסטו נאך נישט קיין עול פרנסה, איז יעצט א צייט וואס מען קען אסאך אנקומען.


א גוטן טאג.

#523 - מ'טשעפעט מיך אין ישיבה וועגן ברסלב, וואס קען איך טון?
חסידות ברסלב, בחור, ישיבה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א בחור, דרייצן יאר אלט, אין זכות פון די שיעורים האב איך שוין געלערנט גמרא מסכת ברכות שבת און עירובין, און פיר מאל ששה סדרי משנה.


איך לערן אין א ישיבה, נישט קיין ברסלב'ע ישיבה, און מען טשעפעט מיר און מ'טענה'ט מיט מיר וועגן דעם, וואס זאל איך טון?


אליעזר

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בא, ג' שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד הבחור אליעזר נרו יאיר.


אשריך ואשרי חלקיך אז דו ניצט אויס דיינע יונגע יארן מיט לימוד התורה; דו האסט אנגעהויבן לערנען ש"ס כסדרן אויפן סדר דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן און דו האסט שוין זוכה געווען צו מסיים זיין מסכת ברכות, שבת און עירובין. אזוי אויך לערנסטו משניות און דו האסט שוין מסיים געווען פיר מאל ששה סדרי משנה; וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק אויף די וועלט און אויף יענע וועלט.


בנוגע דאס וואס מען טשעפעט דיר אין ישיבה; איך וואלט דיר געזאגט זאלסט נישט דערציילן פאר קיינעם וואס דו טוסט, נאר זאלסט זיצן פאר זיך און לערנען, וועלן זיי דיר נישט טשעפען. מען קען נישט טשעפען מיט איינעם וואס מאכט זיך נישט צוטון; אז דו וועסט זיצן פאר דיר אין די פרייע צייט ווען אלע זענען פארנומען מיט נארישקייטן, וועסט זיך מאכן א גוטע נאמען; דיינע עלטערן וועלן האבן נחת פון דיר און דו וועסט אויסוואקסן א ערליכער איד א גרויסער צדיק.


זע צו מכבד זיין דיינע מגידי שיעורים און האלט מיט די שיעורים אין ישיבה, וואס דאס קומט פאר אלעס. אזוי ווי די הייליגע חכמים זאגן (תנא דבי אליהו רבה, א): "דֶּרֶךְ אֶרֶץ קָדְמָה לַתּוֹרָה", די ערשטע זאך איז דרך ארץ און מידות טובות; בפרט ביים הייליגן רבי איז דרך ארץ געווען די ערשטע זאך. אזוי ווי דער רבי האט געזאגט: "ווען קעניגן וואלטן געוואוסט וואס פאר א דרך ארץ איך לערן אויס פאר מיינע תלמידים, וואלטן זיי געשיקט זייערע קינדער צו מיר איך זאל זיי אויסלערנען דרך ארץ".


זאלסט מיט האלטן די סדרים אין ישיבה, און אין די זייטיגע צייטן ווען קיינער לערנט נישט וכו' זאלסטו זיצן מיט א משניות און א גמרא און לערנען בהתמדה רבה. און ווען עס קומען בחורים זיך אונטער האלטן אויף דיין חשבון זאלסטו נישט ענטפערן נאר ווייטער לערנען; קוק נישט אויף קיינעם וועסטו אויסוואקסן לשם ולתפארת.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#522 - וויפיל איז דער שיעור זיך מחזק צו זיין?
התחזקות, חתונה, חתן

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב געליינט דעם בריוו וואס איר האט געענטפערט אויף די פראגע וויפיל איז דער שיעור אנצוהויבן נאכאמאל און נאכאמאל. ווען מ'פאלט און מ'פאלט אזויפיל מאל, שפירט מען שוין אז ס'איז באמת נאריש צו זאגן אז מ'הויבט אן נאכאמאל.


איך האב זיך מחיה געווען מיט דעם בריוו, ווייל די זעלבע קשיא דרוקט מיר שוין פאר אסאך יארן, און איך האב זייער הנאה געהאט פונעם ענטפער, אבער איך האב פרובירט מקיים צו זיין די עצות פונעם בריוו, סיי צו זאגן תהלים און סיי צו לערנען יעדן טאג כך וכך, איך שפיר אבער נישט אז ס'זאל מיר העלפן, איך פאל צוריק אריין אין עבירות טאג טעגליך, אז איך ווייס שוין באמת נישט וויפיל איז דער שיעור זיך מחזק צו זיין.


איך בין א חתן, און ס'הויבט מיר אן אויפקומען געפילן אז אפשר גייט זיך גארנישט טוישן נאך די חתונה. ביז יעצט פלעג איך זיך טרייסטן אז נאך די חתונה קומט גוטע צייטן אן קיין פראבלעמען, אבער יעצט הויב איך שוין אן האבן ספיקות אין דעם.


איך האף דער ראש ישיבה שליט"א וועט מיר קענען אן עצה געבן וואס צו טון.


א גרויסן יישר כח.


שמואל

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וארא, כ"ה טבת, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד החתן שמואל נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דאנק און לויב דעם אייבערשטן אז דו האסט געטראפן דיין שידוך; נאך אביסל וועסטו חתונה האבן וועסטו זוכה זיין צו זיין אן ערליכע איד. די הייליגע חכמים זאגן (פסחים קיב:): "מִצְוָה וְגוּף טָהוֹר - נוֹשֵׂא אִשָׁה וְלוֹ בָּנִים", ווען מען האט חתונה איז מען ריין און מען קען דינען דעם אייבערשטן מיט א ריינע מח.


איך בעט דיר זייער זאלסט אפלאזן דיינע אלטע מעשים; יעצט הייבט זיך אן א נייע תקופה אין דיין לעבן מיט דעם וואס דו גייסט חתונה האבן. דער הייליגער רבי האט אמאל געזאגט פאר א חתן דאס וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (כתובות יז.): "כֵּיצַד מְרַקְּדִין לִפְנֵי הַכַּלָּה", אז מרקדים איז א לשון פון טאנצן און שפרינגען, "כֵּיצַד 'מְרַקְּדִין וּמְדַלְּגִין' עַל מַה שֶּׁהָיָה לִפְנֵי הַכַּלָּה, הַיְנוּ לִפְנֵי הַחֲתֻנָּה", דאס הייסט אז א חתן דארף איבערשפרינגען וואס איז געווען פאר די חתונה, ער דארף פארגעסן זיין גאנצע עבר און אנהייבן פונדאסניי (חיי מוהר"ן, סימן תקפו).


דאס וואס דו פרעגסט: "וויפיל איז דער שיעור זיך צו מחזק זיין?" וויסן זאלסטו אז אריין גיין אין די קדושה נעמט נישט איין מינוט, מען דארף אסאך ווארטן ביז מען איז זוכה צו ווערן א כהן גדול. דער הייליגער רבי ר' אלימלך פון ליזענסק זכותו יגן עלינו טייטשט וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא כ:): "כְּבָר צָוַוח הַכֹּהֵן אָנָּא הַשֵּׁם, וְנִשְׁמַע קוֹלוֹ בִּירִיחוֹ", זאגט ער (נועם אלימלך, תחלת פרשת וישלח): "שֶׁזְמַן אָרוֹךְ צָרִיךְ הָאָדָם לִצְעֹק: 'אָנָא הַשֵׁם, עָזְרֵנִי שֶׁאֶזְכֶּה לְעָבְדְּךָ בֶּאֱמֶת', וְאָז וְנִשְׁמַע קוֹלוֹ, אֲבָל לֹא בְּיָמִים מוּעָטִים", מען דארף אסאך שרייען צום אייבערשטן ביז מען איז זוכה צו ווערן א צדיק.


זיי נישט צעבראכן פון דעם וואס דו זעסט אז עס גייט אריבער אסאך צייט און דו מוטשעסט זיך און דו קומסט נישט אן וכו' וכו', ווייל דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן מח): "כְּשֶׁאָדָם נִכְנָס בַּעֲבוֹדַת הַשֵּׁם, אֲזַי הַדֶּרֶךְ שֶׁמַּרְאִין לוֹ הִתְרַחֲקוּת, וְנִדְמֶה לוֹ שֶׁמַּרְחִיקִין אוֹתוֹ מִלְמַעְלָה וְאֵין מַנִּיחִין אוֹתוֹ כְּלָל לִכָּנֵס לַעֲבוֹדַת הַשֵּׁם", אזוי גייט עס ווען א מענטש וויל ווערן אן ערליכער איד, ער שפירט ווי קיינער דארף אים נישט, "וּבֶאֱמֶת כָּל הַהִתְרַחֲקוּת הוּא רַק כֻּלּוֹ הִתְקָרְבוּת", אבער דאס איז נאר א וועג ווי אזוי מען וויל דערנענטערן דעם מענטש צום אייבערשטן, און אויב דער מענטש איז שטארק ביי זיך און ער דערהאלט זיך, דאן וועט ער אלעס אריבער גיין און ער וועט זוכה זיין צו אלע מדריגות וואס זענען נאר פארהאנען.


דאס איז דיין שיינקייט און דאס האט דער אייבערשטער ליב; צו זען ווי א איד וואס עס קאכט אין אים אלע שמוץ און נארישקייטן, מיט דעם אלעם דערהאלט ער זיך און ער קומט נאכאמאל צוריק, ער בעט דעם אייבערשטן און ער וויינט זיך אויס: "רבונו של עולם איך וויל זיין אן ערליכער איד, האב אויף מיר רחמנות וכו' וכו'"; דאס קען אפילו א מלאך נישט באווייזן.


זאלסט גיין צו דיין חתונה מיט גרויס פרייד און אויפשטעלן א ערליכע אידישע שטוב.

#521 - ווי אזוי קריכט מען ארויס פון הארבע עבירות?
אומאן, תשובה, עבירות, בחור, תיקון הכללי, חתן

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך הער אויס אייערע שיעורים און איך האב זייער הנאה. די שיעורים האבן מיר אסאך מחזק געווען, איך פרוביר צו רעדן צום אייבערשטן, צו לערנען משניות, און אזוי ווייטער די אנדערע עצות. איך בין אייך זייער מחשיב, און דעריבער שפיר איך אז איר זענט דער פאסיגער מענטש מיט וועמען אויסצושמועסן אזא וויכטיגע נושא.


איך בין געגאנגען קיין ארץ ישראל לערנען אין א ישיבה, און איך האב אנגעהויבן פאלן זייער שטארק. איך האב זיך געשאפט א קליינע סמארטפאון, פארשטייט זיך נישט אויף צו קוקן אייערע שיעורים, נאר צו זען שמוץ און נאך שמוץ, שעות אויף שעות.


פון אינדרויסן זע איך אויס ווי א געהעריגער בחור מיט א גארטל, קיינער חלומ'ט נישט וואס איך האב אלץ אפגעטון, אבער ליידער בין איך מיאוס דורכגעפאלן פיל מאל. ס'איז נישט געבליבן ביים קוקן, איך האב געזוכט און געזוכט וואו איך קען למעשה טון עבירות, און אז מ'זוכט טרעפט מען, און זייט דעמאלט בין איך שוין געווען מיט איבער צען עבירות רחמנא ליצלן, און איך שפיר אז איך האלט עס מער נישט אויס.


יעדעס מאל מאך איך אפ אז דאס איז, פון יעצט וועל איך שוין זיין וואויל און ערליך, איך ווארף אוועק דעם סמארטפאון און איך וויל אנהויבן נאכאמאל, אבער עס נעמט נישט לאנג ביז איך שאף זיך א פרישער סמארטפאון, און איך פאל ווייטער. איך האב שוין זיכער אוועקגעווארפן צוואנציג סמארטפאונס.


לעצטנס בין א חתן געווארן, פארשטייט זיך מיט א וואוילע מיידל, קיינער ווייסט דאך נישט וואס איך בין באמת, און היינט בין איך שוין ווייטער געגאנגען מיט אן עבירה. איך ווייס באמת נישט וואס צו טון, איך טראכט ערנסט פון אפלאזן דעם שידוך, פארוואס זאל איך חרוב מאכן דאס לעבן פון א וואויל מיידל? ווער ווייסט וויפיל מאל איך וועל דורכפאלן נאך די חתונה מיט אנדערע רחמנא ליצלן?


איך טראכט אפשר אהיימצופארן פון ארץ ישראל ביז צו די חתונה, אפשר איז דאס א גוטע עצה, אבער וואס וועל איך זאגן פאר מיין טאטע און מיין מחותן? און וואס זאל איך טון דארט א גאנצן טאג?


איך בעט אייך, העלפט מיר ארויס, און געבט מיר אן עצה וואס צו טון, ווייל איך האלט עס ממש נישט אויס. איך ווייס איר זענט א קלוגער מענטש, און איך וועל פאלגן וואס איר וועט מיר זאגן, אבער איך מוז שוין האבן אן עצה וואס צו טון, איך מער נישט אנגיין אזוי ווייטער.


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וארא, כ"ה טבת, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד החתן ... נרו יאיר.


איך בין זייער דערציטערט געווארן ווען איך האב געליינט דיין בריוו.


דו האסט איין ברירה וואס דו קענסט טון אויב דו ווילסט בלייבן לעבן, דו זאלסט שוין תשובה טון; אז נישט וועסטו האבן א ביטערן סוף.


תשובה טון מיינט אז דו זאלסט זאפארט אפלאזן אלע עבירות און אפהאקן די קשר מיט זיי, אז נישט וועט דיר זיין זייער ביטער.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בראשית רבה כו, ה): "עַל הַכֹּל הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מַאֲרִיךְ אַפּוֹ", אויף אלע עבירות וואס א מענטש טוט ווארט דער אייבערשטער אז מען זאל תשובה טון, "חוּץ מִן הַזְּנוּת", אבער ווען עס קומט צו ניאוף רחמנא לצלן דארט איז דער אייבערשטער נישט מאריך אף, דער אייבערשטער באשטראפט דעם מענטש מיט א ביטערן עונש.


זאלסט נישט מיינען אז מען קען זיך באהאלטן מיט עבירות וכו'; מען קען גיין מיט פרעמדע פרויען וכו' רחמנא לצלן - און דאס וועט בלייבן א סוד, ווייל דער פסוק זאגט (איוב כד, טו): "וְעֵין נֹאֵף שָׁמְרָה נֶשֶׁף לֵאמֹר לֹא תְשׁוּרֵנִי עָיִן", די בעלי עבירות טראכטן ביי זיך: 'מיר וועלן ווארטן עס זאל ווערן נאכט דעמאלט וועלן מיר טון עבירות; מיר וועלן גיין אין באהאלטענע פלעצער אז קיינער זאל אונז נישט זען', אזוי מיינט מען, זאגן אויף דעם די הייליגע חכמים (במדבר רבה ט, א): "הַנּוֹאֵף אוֹמֵר אֵין בְּרִיָה יוֹדַעַת בִּי, לְפִי שֶׁכָּל מַעֲשָׂיו אֵינָן אֶלָּא בַּחשֶׁךְ", א מענטש מיינט טאקע אז ער קען זיך באהאלטן פונעם אייבערשטן, וואס טוט דער אייבערשטער? "וְהַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מְפַרְסְמָן בָּעוֹלָם", דער אייבערשטער פארשעמט אים פאר די גאנצע וועלט.


מיין נישט אז מען קען זיך באהאלטן פונעם אייבערשטן, "אִם יִסָּתֵר אִישׁ בַּמִּסְתָּרִים וַאֲנִי לֹא אֶרְאֶנּוּ, נְאֻם ה'" (ירמיהו כג, כד), דער אייבערשטער זאגט: ווי קען זיך א מענטש באהאלטן פון מיר? "הֲלוֹא אֶת הַשָּׁמַיִם וְאֶת הָאָרֶץ אֲנִי מָלֵא נְאֻם ה'", דער אייבערשטער איז דאך איבעראל!


דערפאר, הדבר הראשון זאלסטו אפהאקן אלע דיינע קשרים וואס דו האסט מיט עבירות; אפילו זיי שרייבן דיר און רופן דיר אן זאלסטו זיי נישט ענטפערן. טויש דיין נומער און פארמאך אלע דיינע סאושעל מידיע אקאונטס.


צווייטנס - זאלסטו זען צו פארן קיין אומאן צום הייליגן רבינ'ס ציון נאך פאר דיין חתונה. דער הייליגער רבי האט צוגעזאגט (חיי מוהר"ן, סימן רכה) אז ווער עס וועט קומען צו זיין ציון און זאגן דארט דעם תיקון הכללי - די צען קאפיטלעך תהילים [קאפיטל - ט"ז, ל"ב, מ"א, מ"ב, נ"ט, ע"ז, צ', ק"ה, קל"ז, ק"נ] און געבן א פרוטה לצדקה פאר זיין זכות, אפילו ער האט געטון די הארבסטע עבירות - האט דער רבי געזאגט - "וועל איך מיר לייגן אויף די לענג און אויף די ברייט, אים א טובה צו טון, ביי די פיאות וועל איך אים ארויס נעמען פון שאול תחתית"; דערפאר אז דו ווילסט פאררעכטן וואס דו האסט פוגם געווען, זאלסטו דיר אריבערכאפן קיין אומאן וואו דו זאלסט זאגן דעם תיקון הכללי ביים רבינ'ס ציון און דו זאלסט זיך מתוודה זיין פארן אייבערשטן - אים דערציילן אלעס וואס דו האסט געטון, דורכדעם וועסטו זוכה זיין צו פאררעכטן אלעס.


דריטנס - אז דו ווילסט באמת ארויס גיין פון דיינע שלעכטע מעשים זאלסטו דיר מאכן א קביעות צו לערנען משניות. יעדן טאג זאלסטו זאגן פרקים משניות; אפילו דו פארשטייסט נישט וואס דו לערנסט, דאך זאלסטו זאגן פרקים משניות יעדן טאג, דאס וועט דיר ארויס נעמען פון דיין בלאטע. אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "אֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד, שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון קדושה - ער טוט עבירות רחמנא לצלן און ער איז שוין אראפ געפאלן אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם; וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה; בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד", אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג "כך וכך", וועט ער סוף כל סוף ארויס גיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס, אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס.


אז דו וועסט פאלגן אלעס וואס שטייט דא וועסטו זוכה זיין אז דער אייבערשטער וועט דיר מוחל זיין דיינע עבירות און דו וועסט אויפשטעלן א ערליכע שטוב, א בית נאמן בישראל.

#520 - וואס טו איך אז מיין ראש הכולל איז זייער נערוועז?
לימוד התורה, פרנסה, כולל

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך לערן אין א כולל, אבער דער ראש הכולל איז אלעמאל אנגעצויגן און ברוגז אויף די אינגעלייט, און דאס שטערט ממש פון צו קענען לערנען געהעריג מיט ישוב הדעת. האט איר אפשר אן עצה פאר מיר וואס איך קען טון?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וארא, כ"ג טבת, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


די גאנצע זאך פון גיין אין כולל איז נישט אזוי פשוט; א יונגערמאן וואס האט חתונה געהאט דארף גיין ארבעטן און ברענגען פרנסה, אזוי ווי ער האט געשריבן אין די כתובה: "וַאֲנָא אֲפַלַח וְאוֹקִיר וְאֵיזּוֹן וַאֲפַרְנֵס יָתִיכִי כְּהִלְכוֹת גּוּבְרִין יְהוּדָאִין, דְּפָלְחִין וּמוֹקְרִין וְזָנִין וּמְפַרְנְסִין לִנְשֵׁיְהוֹן בְּקוּשְׁטָא", איך וועל דיר שפייזן אזוי ווי א איד דארף שפייזן זיין ווייב מיט אן אמת; דאס איז דער דרך התורה, אז דער מאן זאל ברענגען פרנסה און די ווייב זאל אויפציען די קינדער, טון די שטוב ארבעט, מסדר זיין די שטוב, קאכן פאר די מאן און קינדער און אזוי ווייטער.


'כולל' איז נישט געמאכט פאר יעדן איינעם, כולל איז נאר געמאכט פאר יונגעלייט וואס נפשם חשקה בתורה, זיי לערנען מיט גרויס התמדה און זענען נישט מבטל קיין איין רגע. דעמאלט איז א גרויסע זאך אז די ווייב איז גרייט זיך מוסר נפש צו זיין און ברענגען פרנסה אז איר מאן זאל זיצן און לערנען, אבער דאס וואס יונגעלייט זיצן אין כולל און גייען ליידיג וכו' בשעת די ווייב זייערע דארף זיך ארויס שלעפן ארבעטן עבודת הפרך, נאכדעם נעמט ער די געלט פאר זיך מעשה פריץ און טיילט איר איין וואס צו טון דערמיט וכו' - דאס איז א שרעקליכע זאך, דאס ווייזט אז דער מענטש איז פול מיט אכזריות.


יעצט וועסטו שוין פארשטיין פארוואס דיין ראש הכולל איז אזוי ברוגז; ער דארף זוכן צו שאפן געלט צו צאלן פאר די כולל יונגעלייט ווען רובו דרובם דרייען זיך ליידיג און בטל'ן די צייט. השם ישמרינו וואס קומט ארויס פון גיין ליידיג! איז אוודאי פארשטיי איך דיין ראש הכולל פארוואס ער איז ברוגז; ער זוכט פון וואו ער קען אויס האלטן די יונגעלייט, און ווען ער בעט זיך אז מען זאל לערנען לאכט מען אים אין פנים וכו'.


דו פרעגסט וואס דו קענסט טון; דו האסט צוויי ברירות, אדער זעץ דיך לערנען פלייסיג, דעמאלט וועט ער נישט זיין ברוגז אויף דיר, נאר ער וועט דיר מחזק זיין און העלפן מצליח זיין אין לערנען. אבער אויב דו האלסט נישט ביים לערנען לאז אפ כולל; פארוואס זאלסטו זיצן אין כולל און מבטל זיין צייט און גורם זיין צער פאר דיר און פאר דיין ראש הכולל? ענדערש גיי זוך א מלאכה קלה ונקיה, א זויבערע ריינע ארבעט, און ווען דו האסט אביסל איבעריגע צייט זאלסטו לערנען פאר דיר אביסל חומש, אביסל משניות און אביסל גמרא.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע דיינע וועגן.

#519 - וואס טו איך אז מיין שווער ברענגט אריין א סמארטפאון?
שלום בית, חינוך הילדים, שווער און שוויגער, קאמפיוטער, משפחה, סמארטפאון

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


א גרויסן יישר כח פאר די שיעורים און חיזוק, איך בין היינט ב"ה אן אנדער מענטש אינגאנצן, איך האב אנגעהויבן לערנען שיעורים כסדרן, איך גיי יעצט ענדיגן תנ"ך צום ערשטן מאל אין לעבן, און אין די אנדערע שיעורים בין איך ב"ה אויך זייער שיין מצליח.


איך האב געוואלט פרעגן ווי אזוי זיך צו פירן וועגן מיין שווער. ער קומט צו מיר אהיים און ער ווייזט פאר די קינדער קליפס אויף זיין אייפאון. איך פרוביר אים צו זאגן אז ביי אונז קוקט מען נישט אין די זאכן, אבער ער זאגט אז אביסל מעג מען יא, און אז מ'דארף אויסלערנען די קינדער וואס מ'מעג זען און וואס מ'טאר נישט זען.


ווידער איז ער א ביזנעס מאן, ער פארט אסאך איבער די וועלט, און מיר האבן נישט אלץ א וועג ווי אזוי אנצוקומען צו אים. און דעריבער זאגט ער אונז אלץ אז מיר זאלן אריינעמען די כלים אינדערהיים כדי צו קענען האלטן קשר מיט אים.


אויך האבן מיר א שאלה וואס צו טון ווען ער איז ביי אונז אויף שבת, מיר ווייסן נישט אויב מיר קענען יוצא זיין קידוש פון אים, צי מ'מעג טרינקען פון זיין וויין, און אזוי ווייטער לגבי אנדערע הלכות, וואס איז זיין דין?


אויך מאכט זיך אז ער רעדט אמאל זאכן וואס מ'רעדט נישט אין א אידישע שטוב.


איך האף דער ראש ישיבה שליט"א וועט מיר געבן הדרכה וואס צו טון און ווי אזוי זיך צו פירן. ביז יעצט האב איך געהאט נאר קליינע קינדער, אבער יעצט הויבן זיי שוין אן צו פארשטיין אביסל, און מיר מוזן וויסן וואס זיי צו זאגן, און ווי אזוי זיך צו פירן מיט זיי.


יישר כח פאר אלעס.

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וארא, כ"ג טבת, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אשריך ואשרי חלקיך אז דו לערנסט אויפן סדר דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן; ווער עס נעמט אן דעם רבינ'ס ווערטער בתמימות ופשיטות איז זוכה צו גאר שיינע זאכן, מען איז זוכה צו מטייל זיין בכל התורה כולה און צו זיין דבוק אינעם אייבערשטן.


אויף דיינע פראגות וואס דו פרעגסט וועל איך דיר ענטפערן על ראשון ראשון ועל אחרון אחרון:


א)   וויסן זאלסטו אז דער רבי גיבט אונז א וועג צו קענען זיין ערליך און הייליג און אין די זעלבע צייט אויך מכבד זיין די עלטערן אפילו זיי פירן זיך אנדערש וכו'.


בנוגע אייער שווער וואס ער קומט אין שטוב און ווייזט פאר די קינדער קליפס וכו'; וויסן זאלט איר אז כיבוד אב ואם איז זייער א הארבע מצוה און מען דארף זייער אכטונג געבן אויף די כבוד פון עלטערן. דער רמב"ם שרייבט (פרק ה' מהלכות ממרים, הלכה טו): "כָּל הַמְבַזֶּה אָבִיו אוֹ אִמּוֹ אֲפִילוּ בִּדְבָרִים וַאֲפִלּוּ בִּרְמִיזָה - הֲרֵי זֶה אָרוּר מִפִּי הַגְּבוּרָה", אויב מען פארשעמט עלטערן אפילו נאר מיט ווערטער, אדער אפילו נאר ברמיזה - איז מען שוין פארשאלטן פונעם אייבערשטן; דעריבער דארף מען זייער אכטונג געבן ווען מען רעדט מיט עלטערן צו רעדן צו זיי בדרך כבוד, מיט דרך ארץ און הכנעה.


וואויל איז דיר אז דו נעמסט נישט אריין אין דיין שטוב קיין שום סארט כלי וואס ערליכע אידן נעמען נישט אריין אין שטוב און דו ווילסט אויפצוען ערליכע אידישע דורות, אבער פון די אנדערע זייט דארפסטו וויסן אז דער שטערקסטער חינוך פאר די קינדער איז זיי ווייזן ווי מען שעצט די עלטערן; קינדער קען מען נישט אויסשפילן, קינדער ווייסן אלעס און כאפן אלעס אויף. אפילו ווען מען פירט זיך מער אפגעהיטן ווי די עלטערן וכו' טאר מען נישט רעדן צו זיי מיט חוצפה און זלזול, מען טאר נישט אוועק מאכן די עלטערן ווי אזוי זיי פירן זיך, נאר מען דארף בעטן דעם אייבערשטן פאר זיי און פאר אלע אידן אז אלע זאלן תשובה טון און זיך פירן על דרך התורה.


אז דו וועסט מכבד זיין דיין שווער און פון די אנדערע זייט וועסטו ווייטער זיין שטארק מיט דיין וועג פון חינוך וכו' וועט דיין שווער אליינס האבן שכל נישט צו קומען צו דיר מיט דעם וכו', ער וועט אליינס אויפהערן ווייזן פאר דיינע קינדער קליפס וכדומה.


דו קענסט אים זאגן מיט גרויס דרך ארץ מיט געמאסטענע ווערטער פאר ער קומט צו דיר אין שטוב אז דו ביסט מחנך די קינדער זיי זאלן זיין אפגעזונדערט פון די כלים וכו' און אזוי לערנט מען מיט זיי אין חדר און אין סקול און אז זיי זעען דאס ביי זייער זיידע טוט עס זיי צעמישן; אז דו וועסט אים דאס זאגן מיט דרך ארץ, נישט אויף אן אופן אז דו לערנסט אים וואס צו טון נאר אז דאס צעמישט די קינדער וועט ער זיכער מער נישט קומען צו דיר מיט דעם.


ב)   אויף דיין צווייטע פראגע אז ער בעט איר זאלט אריין נעמען אין שטוב א קאמפיוטער אז ער זאל קענען רעדן וכו'; וואס זאל איך דיר זאגן, הונדערטער שטובער זענען שוין ליידער חרוב געווארן פון דעם וואס מען האט אריין געברענגט אין שטוב א קאמפיוטער, טעבלעט, אייפאד, אייפעד וכו' וכו'. דאס רייסט ארויס יעדעס ברעקל יראת שמים, עס קילט אפ די אמונה, עס איז גורם אז די גאנצע שטוב זאל צעפאלן ווערן, און צום סוף פאלט מען אראפ אין זייער א טיפע אפגרינד. דערפאר איז אסור צו האבן אין שטוב סיי וואס פאר א כלי וועלכע מען קען מחבר זיין צום אינטערנעט, אדער וואס מען קען זען דערויף מאוויס. דאס האט נישט צו טון מיט פרומקייט, דאס איז פשוט'ע שכל; און די אלע וואס לאכן זיך אויס דערפון, זיי לאכן אפ פון ערליכע אידן וואס זאגן אז מען זאל דאס נישט אריין ברענגען אין שטוב, די מאכן לצנות פון זיך אליינס און זיי וועלן באצאלן א טייערן פרייז ה' ירחם.


ג)     אויף דיין דריטע פראגע; דו שרייבסט נישט פארוואס מען קען נישט יוצא זיין קידוש פון אים וכו'. דו קענסט נוצן פאר קידוש מאסט וכדומה לזה וואס האט נישט די אלע שאלות, אבער חס ושלום מאכן א פירוד לבבות צווישן אירע עלטערן.


דער אייבערשטער זאל העלפן אז אין דעם זכות וואס דו וועסט מכבד זיין דיינע עלטערן און דיין ווייב'ס עלטערן זאלסטו זען נחת ביי דיינע קינדער.

#518 - ווי אזוי מאכט מען די קינדער זאלן מסכים זיין צו ביליגע שמחות?
אידיש געלט, שמחות, חינוך הילדים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


מיר גייען אי"ה בר מצוה מאכן בקרוב, און מיר גרייטן זיך צו מאכן בלויז א קידוש שבת אין שול, אזוי ווי דער ראש ישיבה שליט"א איז שטענדיג מעורר אז ס'איז נישט כדאי צו אויסווארפן אזויפיל געלט אויף די עטליכע שעה פון די שמחה, ובפרט אז מ'האט נישט פון וואו דאס צו באצאלן.


דער פראבלעם איז אבער אז מיין זון, דער בר מצוה בחור, איז זייער נישט צופרידן דערפון. וויפיל מיר האבן פרובירט אים מסביר צו זיין די גרויסע זכות צו מאכן א ביליגע שמחה און נישט אריינפאלן אין חובות, וויל ער דאס נישט פארשטיין, און אויך האט ער מורא פון זיין חברים וואס לאכן פון אים אז ער גייט נישט האבן א נארמאלע בר מצוה אין א זאל אזוי ווי יעדער איינער.


איך בין זיכער אז אויב וועט ער באקומען א בריוו פונעם ראש ישיבה שליט"א מיט חיזוק אויף דעם ענין, וואס דאס אים געבן די כוחות עס יא צו טון.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שמות, י"ח טבת, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אלעס ווענדט זיך אינעם חינוך וואס מען געבט פאר די קינדער; קינדער וואס וואקסן אויף געזונט, אז יעדע זאך וואס מען 'דארף' האבן קויפט מען און יעדע זאך וואס מען 'וויל' האבן – ווייל יענער האט דאס – קויפט מען נישט, אזוי אויך קינדער וואס וואקסן אויף מיט אן אמת'ע לעבן וואס מען לעבט פאר זיך, מען לעבט נישט ווייל יענער לעבט, דעמאלט ווען עס קומט צו פראווען זייערע שמחות, ווי א בר מצוה, חתונה וכדומה, וועלן זיי נישט בעטן פון די עלטערן צו מאכן טייערע שמחות צוליב וואס 'יענער' מאכט אזוי און אזוי, נאר זיי וועלן זיין פרייליך מיט די שמחה אליינס און פארשטיין אז טאטע מאמע האבן נישט וכו'.


געלויבט דעם אייבערשטן אז ביי אונז אינעם מוסד אין וויליאמסבורג איז מען מחנך די קינדער צו לעבן פאר זיך און נישט קוקן אויף יענעם; מען לייגט א שטארקע דגוש אויף דעם - בעיקר ביי די מיידלעך - אז נישט יעדע זאך וואס מען 'וויל' באקומט מען. מען לערנט זיי אויס דעם חילוק פון א זאך וואס מען 'דארף' און א זאך וואס מען 'וויל'.


איך כאפ אן א דוגמא, ווען עס קומט אנהייב יאר, די צייט ווען מען דארף זיך אנגרייטן פארן קומענדיגן יאר שולע, אויב קען מען נאך נוצן די טאש פון פאריאר 'דארף' מען נישט קויפן א נייע; עס קען זיין צומאל אז מען 'וויל' א נייע, ווייל יעדער מענטש 'וויל' נייע און שיינע זאכן וכו', אבער מען איז מסביר אין שולע פאר די קינדער אז א נייע טאש קאסט פאר די עלטערן געלט. מען לערנט מיט זיי אז זאכן קאסטן געלט און מען קען נישט מוטשען די טאטע מאמע און בלאזן, סטראשענדיג אז מען גייט נישט אין שולע ביז מען באקומט א נייע, אפילו עס רעדט זיך דא פון קליין געלט, אבער אז מען איז מחנך די קינדער אויף דעם וועלן זיי דאס פארשטיין ווען עס קומט זייער צייט חתונה צו האבן אדער בר מצוה האבן און זיי וועלן גיין צו די שמחה פרייליך און צופרידן.


דעריבער אז דו דארפסט אן עצה ווי אזוי דו קענסט אריין ברענגען ביי דיינע קינדער ביליגע שמחות וכדומה, זאלסטו רעדן מיט דיינע קינדער אסאך דיבורים פון אמונה. ביי די שבת'דיגע סעודות זאלסטו אסאך רעדן פון דאס גרויסקייט פון לעבן מיטן אייבערשטן, דערצייל זיי די מעשה פונעם 'בעל תפילה' וואס דער הייליגער רבי האט אונז דערציילט (סיפורי מעשיות, מעשה יב), ווי דער בעל תפילה פלעגט זאגן פארן אלעמען: "עֶס אִיז נִישְׁט דָא קַיין אַנְדֶערֶע תַּכְלִית אוֹיף דֶער וֶועלְט, נָאר צוּ דִינֶען דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן", וואס דער גיבור האט געזאגט פארן בעל תפילה: "אִיךְ הָאבּ גֶעהֶערְט פוּנֶעם קֶענִיג אַז פוּן אַלֶע תַּאֲווֹת קֶען מֶען אַרוֹיס נֶעמֶען דֶעם מֶענְטְשׁ חוּץ אַ מֶענְטְשׁ וָואס אִיז אַרַיין גֶעפַאלְן אִין תַּאֲוַת מָמוֹן", און וואס דער בעל תפילה האט געזאגט: "נָאךְ אַלְץ וִוילְט אִיר גֶעלְט? פוּן גֶעלְט זָאלְט אִיר מִיט מִיר נִישְׁט שְׁמוּעֶסְן".


אז דו וואוינסט אין ארץ ישראל זאלסטו פארן קיין יבנאל מיט דיינע קינדער און זען דאס בית המדרש וואס מוהרא"ש האט געבויט, זאלסט געבן א קוק וואס שטייט ביים אריינגאנג צום בית המדרש; מוהרא"ש האט געשריבן אויפן טיר פונעם בית המדרש די ווערטער: "הַבַּעַל תְּפִילָּה אָמַר: עֲדַיִן אַתֶּם רוֹצִים מָמוֹן? מִמָּמוֹן לֹא תְּדַבְּרוּ כְּלָל", אין אידיש: "דער בעל תפילה האט געזאגט: נאך אלץ ווילט איר געלט? פון געלט זאלט איר מיט מיר נישט שמועסן".


יעדעס מאל ווען איך בין זוכה צו זיין אין יבנאל גיי איך נאכאמאל צום גרויסן בית המדרש נאר צו זען דעם טאוול; דאס ברענגט יעדעס מאל אריין אין מיר א שטארקע התעוררות, זעענדיג ווי מוהרא"ש האט געלעבט מיטן אייבערשטן און ווי שטארק מוהרא"ש האט גענומען דעם רבינ'ס ווערטער בתמימות ופשיטות אן קיין חכמות און אן קיין דריידלעך.


ליין איבער דעם בריו נאכאמאל און נאכמאל.

#517 - איז טאקע גוט דער מאן זאל לערנען אינדערהיים?
שלום בית, לימוד התורה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


מיר האבן ברוך ה' חתונה געהאט נישט לאנג צוריק, און מיר האבן זייער א גוטע גליקליכע לעבן צוזאמען. הודו לה'.


מיר האבן יעצט געזען א בריוו פונעם ראש ישיבה אז עס איז זייער גוט אז דער מאן זאל לערנען אינדערהיים, און איך האב טאקע שטארק הנאה ווען מיין מאן לערנט אינדערהיים. אבער אייביג ווען ער זעצט זיך לערנען, נעמען מיר זיך שמועסן און פארברענגען און עס ענדיגט זיך נישט אזוי שנעל. און צוליב דעם יאגט מיין מאן נישט אן צו לערנען צופיל.


ברוך ה' אז דאס איז אונזער איינציגסטער פראבלעם, אבער מיר וואלטן געוואלט הערן פונעם ראש ישיבה וואס מ'קען טון וועגן דעם.


א גרויסן יישר כח אויף אלעס.

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שמות, י"ח טבת, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס איז ממש א מחי' צו ליינען אזא שאלה; פון צווישן אלע פראלעמען וואס מענטשן פרעגן - יעדער איינער מיט זיינע שוועריקייטן - ברענגט אזא שאלה אריין פרישע כוחות, הערנדיג אז איר לעבט בשלום און איר פארברענגט אינאיינעם; אזוי זאלט איר ווייטער טון, שמועסן און פארברענגען אינאיינעם.


איך זאג שטענדיג פאר מיינע תלמידים זיי זאלן לערנען אין שטוב אויפן קול בשעת די ווייב איז פארנומען מיט די שטוב ארבעט, קאכן, באקן, מסדר זיין די שטוב און מאכן די וועש וכו' וכו'. דאס בויט אויף די שטוב, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות בית, סימן ט): "כָּל בַּיִת שֶׁנִּשְׁמָעִין בּוֹ דִּבְרֵי תוֹרָה, שׁוּב אֵינוֹ נֶחֱרַב", א הויז וואס מען הערט דארט א קול תורה וועט נישט חרוב ווערן; ווייל אז מען לערנט תורה אין שטוב ברענגט מען אריין דעם אייבערשטן אין שטוב.


ווען איר וועט זיין פארנומען מיט די שטוב ארבעט דעמאלט וועט אייער מאן לערנען אויפן קול פאר זיך וכו', און ווען איר וועט נישט זיין פארנומען זאלט איר אודאי שמועסן און פארברענגען צוזאמען מיט ליבשאפט און שלום.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#516 - וואס קענט איר מיר דערציילן איבער מוהרא"ש?
מוהרא"ש

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך ווער אי"ה אן אייניקל פון מוהרא"ש זי"ע, וואס קענט איר מיר דערציילן מער איבער מוהרא"ש, און וואס דאס מיינט פאר מיר, ווערנדיג יעצט אן אייניקל?


יישר כח, שלומי

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שמות, י"ח טבת, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד החתן שלומי נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


די שאלה איז נישט קיין גרינגע שאלה, עס איז א שאלה וואס האט נישט קיין ענדע; ווי קען מען אראפ שרייבן ווער מוהרא"ש איז געווען? ווער קען דערציילן וואס א צדיק איז? עס איז נישט דא קיין אנהייב און קיין ענדע צו די מעשים פון א צדיק.


איך וועל דיר זאגן אפאר ווערטער וואס מוהרא"ש האט מיר געזאגט אין שפיטאל עטליכע טעג פאר זיין הסתלקות.


געווען איז דאס מוצאי שבת קודש פרשת בשלח ווען איך בין אריבער אינעם קאלאמביע שפיטאל, און איך האב זוכה געווען צו זען מוהרא"ש נאכאמאל איידער ער איז אוועק פון דער וועלט, עס האט אויס געזען ווי מוהרא"ש גייט שוין נסתלק ווערן דעמאלט און מען האט קיינעם נישט אריין געלאזט. עס איז געווען אזא טומל ביי אנשי שלומינו, מיר זענען געווען זייער דערציטערט פון די שלעכטע נייעס, אלע זענען געקומען צו לויפן צום שפיטאל אבער מען האט קיינעם נישט אריין געלאזט. למעשה איז א זון פון מוהרא"ש ארויס געקומען פון צימער מיר זאגן אז איך זאל אריין קומען; מיר איז פשוט שלעכט געווארן צו זען ווי מוהרא"ש ליגט אין בעט, אלע מיינע גלידער האבן מיר געציטערט. איך האב געוואלט געבן שלום אבער מוהרא"ש האט מיר געוויזן אז איך זאל אים נישט געבן די האנט.


מוהרא"ש האט מיר געוויזן אז איך זאל זיך אוועק זעצן, און ער האט מיר דערציילט די שיחה וואס דער רבי ברענגט אראפ פונעם הייליגן בעל יסוד ושורש העבודה זכותו יגן עלינו (חיי מוהר"ן תקכב) אז פאר ער איז אוועק פון דער וועלט האט ער געגעבן א קנאק מיט זיין פינגער און געזאגט: "אִיבֶּער גִּישְׁפְּרִינְגֶען"; ער האט געמיינט צו זאגן אז ער פריידט זיך אז עס איז אים געלונגען איבער צו שפרינגען אלע נארישקייטן פון דער וועלט. און רבי נתן שרייבט (שם): "וְהָיָה רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה מְשַׁבֵּחַ מְאֹד אֶת הַצַּדִּיק הַזֶּה שֶׁזָּכָה לוֹמַר כָּךְ קֹדֶם מוֹתוֹ", אז דער רבי האט אים זייער אויסגעלויבט אז ער האט זוכה געווען צו קומען צו דעם.


מוהרא"ש האט געוויזן מיט די פינגער ווען ער האט דערציילט די שיחה און געזאגט: "און איך גיי יעצט אוועק פון דער וועלט, און איך פאטש פאר שמחה אז איך האב מיין גאנץ לעבן זיך אוועק געגעבן פאר אידישע קינדער"; מוהרא"ש האט אנגעהויבן פאטשן מיט זיינע הייליגע הענט און געשמייכלט ווען ער האט געזאגט די ווערטער "און איך פאטש אז איך גיי שוין אוועק פון דער וועלט"; די פאר ווערטער קען איך דיר שרייבן אויף מוהרא"ש זכרונו לברכה אויפן שפיץ גאפל.


עס איז כדאי דו זאלסט פארן צום ציון הקדוש - פון דיין צוקונפטיגער זיידע - קיין יבניאל און דו זאלסט זיך מתבונן זיין לויט די נוסח המציבה. איך בין דיר עס מעתיק דא: "פֹּה נִטְמַן", דָא לִיגְט, "הַחָסִיד הָאֲמִתִּי, עוֹבֵד ה' בִּתְמִימוּת וּבִפְשִׁיטוּת", אַן אֱמֶת'עֶר עֶרְלִיכֶער אִיד וָואס הָאט גֶעדִינְט דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן בִּתְּמִימוּת וּפְּשִׁיטוֹת, "מָסַר נַפְשׁוֹ אֵלָיו יִתְבָּרַךְ בְּכָל יוֹם וָיוֹם מִיּוֹם עָמְדוֹ עַל דַּעְתּוֹ", עֶר הָאט זִיךְ מוֹסֵר נֶפֶשׁ גֶעוֶוען פַארְן אֵייבֶּערְשְׁטְן יֶעדְן טָאג פוּן וֶוען עֶר אִיז גְרוֹיס גֶעוָוארְן, "וְסָבַל יִסּוּרִים קָשִׁים וּמָרִים כָּל יְמֵי חַיָּיו", עֶר הָאט גֶעלִיטְן שְׁוֶוערֶע אוּן בִּיטֶערֶע יִסוּרִים זַיין גַאנְץ לֶעבְּן, "רַבִּים הֵשִׁיב מֵעָוֹן וְקֵירְבָם אֵלָיו יִתְבָּרַךְ וכו' וכו'", אַסַאךְ מֶענְטְשְׁן הָאט עֶר מַחְזִיר בִּתְשׁוּבָה גֶעוֶוען אוּן זֵיי דֶערְנֶענְטֶערְט צוּם אֵייבֶּערְשְׁטְן, עֶר הָאט אוֹיפְגֶעשְׁטֶעלְט פִילֶע תַּלְמִידִים עֶרְלִיכֶע אִידְן אוּן יִרְאֵי ה'.


איך שפיר יעצט וואס רבי נתן שרייבט אויפן רבי'ן (אינעם הקדמה אויפן ספר המידות): "וְא עָלֵינוּ לְהַרְבּוֹת שְׁבַח דְּבָרִים אֵלּוּ, כִּי כָּל הַמּוֹסִיף גּוֹרֵעַ", מיר קענען נישט מרבה זיין מיט קיין שבחים אויפן רבי'ן, ווייל ווי מער מען רעדט פון שבחים מאכט מען נאר ווייניגער; איין זאך קען איך דיר זאגן, אז דו ביסט זוכה אריין צו קומען אין אזא הייליגע משפחה, דו ווערסט אן אייניקל פון אזא גרויסן צדיק, זאלסטו גוט געדענקען אז אמת טאקע זכות אבות איז א גרויסע זאך אבער נאר אז דו וועסט האבן זכות עצמו מיט דעם וואס דו וועסט גיין אין זיינע וועגן - וועט דיר דאס ביישטיין.


אז דו ווילסט וויסן פון מוהרא"ש זאלסטו לערנען זיינע ספרים און בריוון; דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קצב): "פָּנָיו שִׂכְלוֹ וְנִשְׁמָתוֹ נִמְצָאִים בְּתוֹךְ סִפְרוֹ", די פנים, שכל און נשמה פונעם צדיק געפונט זיך אין זיינע ספרים; מוהרא"ש האט געשריבן איבער זיבעציג טויזנט בריוו, דארט קען מען אים טרעפן און זיין דבוק צו אים; אזוי ווי מוהרא"ש האט געזאגט פאר א בחור וואס האט זיך געשטופט אנצוכאפן מוהרא"ש'ס האנט בשעת מען האט געטאנצן נאך קידוש לבנה: "דו ווילסט מיר אנכאפן? לערן אשר בנחל, אזוי וועסטו מיר אנכאפן".


דא ביי אונז רעדט מען זייער אסאך פון מוהרא"ש; ביי יעדע שמועס הערט מען: "מוהרא"ש", "מוהרא"ש", אזוי אויך ביי יעדע שיעור וואס מען לערנט פאר דא אין היכל הקודש הערט מען: "מוהרא"ש", "מוהרא"ש", "מוהרא"ש"; זענען דא די פרישע תלמידים וואס ווערן לעצטנס מקורב וועלכע קומען מיט א געשריי: "היתכן מיר האבן נישט מוהרא"ש, מיר זענען שוין געקומען צו שפעט?! זאג איך זיי שטענדיג וואס רבי נתן זכר צדיק לברכה האט געזאגט פאר רבי נחמן טולטשינער ווען ער איז געקומען דערציילן אז ער האט געטראפן א איד וואס האט געקענט דעם רבי'ן, די מעשה איז געווען אז רבי נחמן טולטשינער האט אמאל געכאפט א היטש (טרעמפ) מיט איינעם יוסל פאראנטשיק, אזוי שמועסנדיג זאגט ער פאר רבי נחמן טולטשינער: "איך האב געקענט דעם רבי'ן", און רבי נחמן טולטשינער האט אים מקנא געווען מיט דעם וואס ער האט געקענט דעם רבי'ן, האט אים רבי נתן געזאגט: "יוסל פאראנטשיק האט נישט 'געקענט' דעם רבי'ן, ער האט 'געזען' דעם רבי'ן, דו 'קענסט' דעם רבי'ן, ווייל דו לערנסט די ספרים פון רבי'ן", אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קצב): "פָּנָיו שִׂכְלוֹ וְנִשְׁמָתוֹ נִמְצָאִים בְּתוֹךְ סִפְרוֹ", די פנים, שכל און נשמה פונעם צדיק געפונט זיך אין זיינע ספרים; דאס זאג איך אויך פאר אלע פרישע מקורבים: "אז איר וועט לערנען מוהרא"ש'ס ספרים וועט איר אלע האבן שייכות מיט דעם צדיק".


דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט גיין צו דיין חתונה בשעה טובה ומוצלחת און אויפבויען א שטוב לשם ולתפארת.

#515 - זאל מען אפשרייבן די "מעשיות פון תפלה"?
תפילה והתבודדות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב געקלערט פון א געדאנק, אז אזוי ווי דער ראש ישיבה שליט"א רעדט אזוי סאך וועגן תפלה, וועגן מעשיות פון תפלה, איז אפשר א גוטע זאכן צו זאגן פאר מענטשן אז מ'זאל זיך אפשרייבן די מעשיות, יעדער זאל האבן ביי זיך א ביכל אין וואס ער זאל אריינשרייבן אלע זיין מעשיות וואס ער האט געבעטן דעם אייבערשטן און ער איז געהאלפן געווארן, דאס קען העלפט מער צו לעבן מיט דעם כסדר.


יישר כח אויף אלעס.

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שמות, י"ח טבת, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מען קען זיך נישט פארשטעלן וואס פאר א גרויסע כח תפילה האט; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי ברכות, סג.): "אִם בָּא עַל אָדָם צָרָה, לֹא יִצְוַוח - לֹא לְמִיכָאֵל, וְלֹא לְגַבְרִיאֵל, אֶלָא לִי יִצְוַוח, וַאֲנִי עוֹנֶה לוֹ מִיַד", דער אייבערשטער זאגט, ווען א מענטש האט א צרה און ער דארף א ישועה, זאל ער נישט שרייען - נישט צו מלאך מיכאל און נישט צו מלאך גבריאל, נאר צו מיר זאל ער שרייען, פון מיר זאל ער בעטן און איך וועל אים גלייך ענטפערן; זעט מען פון דא אז ווען א מענטש געפונט זיך אין א צרה זאל ער נישט גיין צו קיינעם נישט, נאר שרייען צום אייבערשטן. אפילו עס זעט אויס ווי מען קען דאס נישט טוישן זאל מען ווייטער שרייען צום אייבערשטן, ווייל מיט תפילה קען מען אלעס פועל'ן.


טאקע אזוי ווי דו שרייבסט טוען אלע תלמידים - סיי די אינגלעך און סיי די מיידלעך, אלע האבן א "תפלה צעטל" וואו שרייבט מען אויף אלעס וואס מען דארף האבן אין לעבן, און יעדעס מאל ווען מען שמועסט זיך אויס צום אייבערשטן נעמט מען ארויס דעם "תפלה צעטל" און מען בעט אויף אלעס וואס שטייט דארט. און ווען מען ווערט געהאלפן מאכט מען א סימן כדי מען זאל געדענקען צו דאנקען דעם אייבערשטן אויף דעם. און ווען מען ווערט געהאלפן מיט אלע בקשות פונעם צעטל לייגט מען דאס אוועק אויף שפעטער זיך צו מחזק זיין און געדענקען די חסדים און ניסים וואס מען באקומט ווען מען בעט דעם אייבערשטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#514 - אויף וועלכע עבירות העלפט דער "תיקון הכללי"?
תשובה, תיקון הכללי, בין אדם לחבירו

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך וויל וויסן אויב די "תיקון הכללי" איז נאר פאר מקרה לילה רחמנא ליצלן, אדער איז דאס אויך א תיקון פאר אנדערע עבירות, ווי למשל חילול שבת, גניבה, שקר, און אזוי ווייטער.


יישר כח, שלמה

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת שמות, ט"ו טבת, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד שלמה נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בשעת דער רבי האט מגלה געווען די 'תיקון הכללי' האט דער רבי געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קמא): "אסאך צדיקים האבן געוואלט דערגיין דעם תיקון אבער זיי האבן עס נישט געקענט משיג זיין; א טייל צדיקים זענען אוועק פון דער וועלט פאר זיי האבן בכלל געקענט דערגיין דעם תיקון, און א טייל האבן יא אנגעהויבן משיג צו זיין דעם תיקון, אבער זיי זענען נפטר געווארן אינמיטן, אבער מיר האט דער אייבערשטער געהאלפן אז איך האב געקענט דערגיין דעם תיקון".


א מענטש וואס וויל פאררעכטן וואס ער האט פוגם געווען זאל זאגן דעם "תיקון הכללי" - די צען קאפיטלעך תהילים וואס דער הייליגער רבי האט מתקן געווען [קאפיטל ט"ז, ל"ב, מ"א, מ"ב, נ"ט, ע"ז, צ', ק"ה, קל"ז, ק"נ], דאס איז א תיקון אויף אלע עבירות בכלליות; יעדע עבירה האט זיין ספעציעלע תיקון ווי אזוי מען איז דאס מתקן אבער דער תיקון הכללי איז כלול פון אלע תיקונים.


דער רבי האט געזאגט (שם): "צען קאפיטל תהילים צו זאגן איז נישט קיין שווערע זאך, דאך, וויבאלד איך האב דאס געהייסן זאגן וועט דאס אנקומען זייער שווער צו זאגן"; ובעוונותינו הרבים איז עס מקיום געווארן אז רוב וועלט זאגט דאס נישט צוליב די מחלוקת וואס עס איז דא אויפן רבי'ן, עיין שם.


דו פרעגסט צי 'תיקון הכללי העלפט אויף חילול שבת, גניבה וכו'?' דו כאפסט צוזאמען עבירות שבין אדם למקום און עבירות שבין אדם לחבירו; אויף עבירות וואס עס איז צווישן דעם מענטש מיטן אייבערשטן - אויף דעם העלפט תיקון הכללי, אבער ווען איינער טוט איינעם וויי, מען גנב'ט, אדער מען בארגט געלט און מען צאלט נישט צוריק אויף דעם העלפט נישט קיין תשובה, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא פה:): "עֲבֵירוֹת שֶׁבֵּין אָדָם לַחֲבֵירוֹ אֵין יוֹם כִּפּוּרִים מְכַפֵּר עַד שֶׁיְרַצֶה אֶת חֲבֵירוֹ", עס וועט גארנישט נוצן ביז ווי לאנג מען פאררעכט וואס מען האט געטון און מען טוט תשובה; סיי מען בעט מחילה און מען דארף באצאלן די גניבה וכו'.


דער אייבערשטער זאל דיר העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.