שאלה אין קורצן ענין
#98 - ווי אזוי קען איך זיין צופרידן פון מיין ווייב?
שלום בית, קדושה, תפילות אויף אידיש, אמונה, שמחה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין נישט קיין ברסלב'ער חסיד, אבער די זאך פון רעדן צום אייבערשטן האב איך יא אביסל, נאך אלס קינד פלעגט מיין שוועסטער זאגן אז איר לערערין זאגט אז מ'קען רעדן צום אייבערשטן אויף אידיש, אין אנהויב האב איך געלאכט דערפון, אבער שפעטער האט עס מיר יא געכאפט, איך האב געשפירט אז איך האב אלעמאל אן אוזן קושבת, דער אייבערשטער איז גרייט מיר אויסצוהערן אלעמאל, אפילו ווען מענטשן פארשטייען מיר נישט.


מיין שאלה איז אזוי, איך האב ברוך ה' פיין חתונה געהאט, איך האב א גוטע און וואוילע ווייב, אבער מיר קומען פון פרומע משפחות, און איך שפיר אז זי איז נישט גענוג אהערגעשטעלט פאר מיר, און איך האב אסאך פראבלעמען אין שמירת עינים, וואס שטערט מיר אסאך אין לעבן.


ווען איך האב זיך אויסגערעדט פאר חברים, האבן זיי מיר גע'עצה'ט זיך צו גט'ן, איך וויל אבער נישט, איך בין זייער צופרידן מיט איר, נאר עס שטערט מיט די פרומע וועג ווי אזוי זיך גייט אנגעטון. וואס איז יא די עצה? ווי אזוי קען איך מאכן אז איך זאל באמת זיין צופרידן אין שטוב, און נישט זוכן קיין גליקן אינדרויסן?


איך האב נישט קיין ווערטער צו דאנקען אויף די פילע עצות און חיזוק וואס איך האב שוין באקומען פון אייך.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ראה, כ"ו מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


זיי מיר מוחל וואס איך גיי דיר זאגן, אויב איינער דארף זיך פאררעכטן - איז דאס נישט דיין ווייב; אז דו ביסט נישט צופרידן, דו ביסט נישט זאט אין לעבן - האט דאס נישט מיט איר, דו ביסט דער פראבלעם, אז דו ווילסט זיך שפירן צופרידן און גליקליך - ליגט דאס אין דיינע הענט. זיין א צופרידענער מענטש האט מיט זיך אליינס; די וואס טראכטן: 'אויב מיין ווייב וועט זיין אזוי און אזוי, זי וועט זיך אנטון אזוי און אזוי - וועל איך זיין גליקליך און צופרידן', אזוי אויך די פרויען וואס טראכטן: 'ווען מיין מאן וועט זיין אזוי און אזוי, וועל איך זיין א גליקליכע' - די זענען זיך טועה, ווייל זיין פרייליך, גליקליך און צופרידן - דאס האט מיט זיך אליינס.


ווי אזוי ווערט מען א צופרידענער מענטש? ווען א מענטש געבט זיך איבער צום אייבערשטן, ער איז זיך אינגאנצן מבטל צום אייבערשטן - דעמאלט הייבט מען אן שפירן א צופרידנקייט אין לעבן, מען ווערט אזוי פרייליך, מען שפירט זיך זייער גליקליך.


וואס איז ביטול? ווי אזוי איז מען זיך מבטל צום אייבערשטן? ווען מען ווייסט און געדענקט אז דער אייבערשטער פירט די וועלט, גארנישט איז א פערצופאל, נישטא קיין טבע, נישטא קיין מקרה און קיין מזל, אלעס איז דער אייבערשטער, אלעס איז א לבוש, א פארשטעלאכטץ פונעם אייבערשטן; מיין ווייב, מיין מאן, מיינע קינדער, מיין פרנסה, מיין הויז, מיין קאר, מיין טאטע, מיין מאמע, מיינע שוועריקייטן, מיינע איבערגייאכטץ, מיין אלעס וואס איך האב און וואס איך גיי אריבער - איז דער אייבערשטער, ווען מען נעמט דאס גוט אריין אין זיך, ווערט מען איינס מיט'ן אייבערשטן, דאס איז ביטול; דעמאלט איז מען צופרידן מיט וואס דער אייבערשטער געבט.


אז דער אייבערשטער האט דיר געגעבן א וואוילע ווייב און א גוטע ווייב, אזוי ווי דו שרייבסט אינעם בריוו: "זי איז וואויל, זי איז גוט", - דארפסטו דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן, וואס דארף מען מער פון גוט און וואויל? עפעס אנדערש איז נאר דמיונות. מיר געפונען, חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (תענית כג:) דער הייליגער אמורא רבי מני האט זיך באקלאגט פאר רבי יצחק בן אלישיב: "לֹא מִיקַּבְּלֵי עֲלֵי אִינְשֵׁי בֵּיתִי", איך האב נישט קיין געפיל צו מיין ווייב, זי איז נישט שיין פאר מיר, האט רבי יצחק מתפלל געווען פאר איר זי זאל שיין ווערן און עס איז געשען א נס אז זי איז שיין געווארן. נאכדעם איז ער געקומען וויינען צו רבי יצחק און געזאגט: "קָא מִגַּנְדְּרָא עֲלֵי", פון ווען זי איז שיין געווארן גרויסט זי זיך אויף מיר, זי איז מזלזל אין מיר, האט רבי יצחק געבעטן דעם אייבערשטן עס זאל אוועק גיין דאס שיינקייט פון איר כדי זי זאל נישט טשעפען איר מאן און זי איז צוריק געווארן ווי פריער, אים איז ענדערש געווען א פשוט'ע פרוי וואס איז נישט אזוי אהערגעשטעלט וכו' אבער זי האט הכנעה; זי גרויסט זיך נישט, זי איז געטריי, זי איז גרייט פאר אים, זי קוקט ארויף אויף אים - ווי איידער האבן א פרוי וואס גרויסט זיך און טרעט אויף אים.


אסאך אינגעלייט ווי דיר האבן די פייגלעך אין קאפ, זיי פייניגן זיך מיט דער געדאנק: 'איך וויל מיין ווייב זאל גיין אנגעטון אזוי', 'איך וויל א ווייב אזוי', זיי שלאגן זיך אין קאפ מיט מחשבות: 'ווען זי וואלט ווען געווען אזוי וואלט איך געווען פרייליך', 'ווען זי וואלט זיך געטוישט וואלט איך געהאט שמירת עיניים'; דאס איז אלעס פונעם יצר הרע וואס וויל נישט דער מענטש זאל זיין ערליך, הייליג און ריין; ער ברענגט די סארט מחשבות פון נישט זיין צופרידן פון די ווייב.


בעט דעם אייבערשטן דו זאלסט זיין פרייליך, בעט דעם אייבערשטן אויף אמונה, בעט אים די ווערטער:


"הייליגער באשעפער העלף מיר, מאך רוען די שכינה ביי אונז אין שטוב, געב מיר צופרידנקייט; איך זאל זיין צופרידן מיט מיר, איך זאל זיין צופרידן מיט מיין לעבן, מיט מיין ווייב און מיט אלעס וואס איך האב.


"הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל זיך קענען היטן מיינע אויגן; איך בין אזוי פארזינקען אין טומאה, איך האב מפקיר געווען מיינע אויגן, איך קוק אויף פרעמדע פרויען; דאס מאכט איך זאל נישט ליב האבן מיין ווייב. איך בין אזוי משוגע געווארן פון קוקן אזויפיל שמוץ, עס איז ביי מיר מקוים געווארן דער פסוק פון די תוכחה (דברים כח, לד): "וְהָיִיתָ מְשֻׁגָּע מִמַּרְאֵה עֵינֶיךָ אֲשֶׁר תִּרְאֶה", איך האב א וואוילע ווייב, אבער די עבירות מאכן איך זאל זיין אזוי פארדריידט אז איך טראכט נארישע מחשבות פון זיך גט'ן השם ישמרינו; העלף מיר טאטע, איך וויל זיין גוט, איך וויל זיך צוריקקערן צו דיר, איך וויל היטן מיינע אויגן, אזוי וועל איך ליב האבן מיין שטוב, איך וועל ליב האבן צו זיין אינדערהיים מיט מיין משפחה, העלף מיר איך זאל זיין צופרידן, איך ווייס נישט פארוואס איך וויל אלץ ארויסלויפן, איך זוך אלץ גליקן, איך רעד זיך איין אז עפעס גליק איז דא אינדרויסן"; אזוי זאלסטו וויינען צום אייבערשטן, און לייג צו דיינע אייגענע בקשות פון הארץ.


איך זאג דיר צו, אויב דו וועסט יעדן טאג בעטן די תפילה וועט נישט נעמען לאנג ביז דו וועסט אנהייבן שפירן אין שטוב א טעם גן עדן, דו וועסט נישט וועלן עפעס אנדערש ווי דיין ווייב און קינדער, עס וועט דיר נישט אינטערעסירן די גאס.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#97 - ווי אזוי בלייבט מיט די חשק צו רעדן צום אייבערשטן?
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, אמונה, התחדשות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יארן צוריק האב איך געטראפן די ספרים פון מוהרא"ש זי"ע, און דאס האט מיר זייער אויפגעפלאמט צום אייבערשטן, איך האב זיך צוגעכאפט צו די עצה פון רעדן צום אייבערשטן, און כאטש וואס ס'איז מיר געווען זייער שווער, האב איך זיך געשטארק צו רעדן און בעטן יעדע זאך דעם אייבערשטן, וויסנדיג אז נאר אין דעם ליגט מיין ישועה.


מיט די צייט בין איך אבער געווארן אפגעשוואכט פון דעם, ווייל איך זע אז נישט אלץ קומט אן די ישועה וואס איך דארף, איך קען בעטן אויף א זאך איינמאל און נאכאמאל, גאר אסאך מאל, און די ישועה קומט נישט אן. איך ווייס און איך גלויב אז קיין איין תפלה גייט נישט לאיבוד, דער אייבערשטער נוצט עס פאר וויכטיגערע זאכן, און אזוי ווייטער, אבער למעשה מאכט דאס שווערער דאס בעטן דעם אייבערשטן, ווייל איך דארף דאך יעצט די ישועה אויף וואס איך ווארט.


לאמיר עס מסביר זיין מיט א משל, אז איינער זאל מיר זאגן אז אויב איך שלעפ א ריזן הויפן ציגל וועט ער מיר צאלן פאר דעם גאר אסאך געלט, וואלט איך געלאפן עס טון אפילו ס'איז שווער. אבער ווען ער הויבט מיר אן זאגן אז ער גייט מיר נאר צאלן יעדע צוואנציגסטע אדער דרייסיגסטע מאל וואס איך שלעפ עס, און ס'קען זיין ער וועט מיר איגנארירן, און ס'קען זיין ער וועט ערשט צאלן א יאר ארום, אדער וועט ער מיר טון אנדערע טובות אנשטאט דעם; דאן פארלירט מען שוין די חשק פון די גאנצע זאך.


איך זוך נישט צו זאגן משלים און תורות, איך וויל ארויסברענגען מיינע ספיקות און שוועריקייטן. אין אנהויב ווען איך האב געשפירט אז איך דארף נאר עפענען די מויל און די ישועה איז שוין אויפ'ן וועג, האב איך עס געטון מיט גרויס חשק, אבער אז איך זע אז ס'איז נישט אזוי פשוט, פארליר איך די חשק און געשמאק אין דעם.


איך רעד נאך ווייטער צום אייבערשטן, ווי אזוי קען איך אבער זיך צוריק אנצינדען די ארגיניעלע חשק וואס איך האב געהאט אין דעם ווען כ'האב אנגעהויבן רעדן צום אייבערשטן?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת מטות-מסעי, כ"ד תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בעט אסאך דעם אייבערשטן זאלסט זוכה זיין צו האבן אמונה, ווייל ווען מען האט א שטארקע אמונה הייבט מען אן שפירן 'דער אייבערשטער איז דא, דער אייבערשטער איז מיט מיר, אין מיר און נעבן מיר'; דעמאלט רעדט זיך פון זיך אליינס צום אייבערשטן, מען שפירט נישט ווי מען שלעפט ציגל, דעמאלט איז דער משל נישט דומה צום נמשל.


רעדן צום אייבערשטן איז נישט קיין שווערע עבודה, רעדן צום אייבערשטן ווערט אזוי ווי אטעמען; אזוי ווי קיינער ערווארט נישט ער זאל באקומען א ישועה ווען ער אטעמט, מען ערווארט נישט צו באקומען עפעס ביים אטעמען, יעדע אטעם איז א חלק פון לעבן; אזוי אויך ווערט דאס רעדן צום אייבערשטן א חלק פון לעבן, מען וויל שוין גארנישט, מען וויל נאר זיין דבוק צום אייבערשטן, מען וויל זיין צוגעקלעבט צו אים.


מוהרא"ש זאגט, מען זעט אז א מענטש קען רעדן צו זיין חבר לאנגע שעות פון כל מיני זאכן, על דא ועל הא, און ווען עס קומט צו רעדן צום אייבערשטן קען ער נישט עפענען זיין מויל ארויס צו זאגן אפילו איין ווארט; דאס קומט פון חסרון אמונה, מען שפירט נישט דעם אייבערשטן און מען זעט אים נישט, מען שפירט ווי 'קיינער הערט מיר נישט אויס' - דאס מאכט עס זאל זיין שווער צו רעדן צום אייבערשטן, אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן סב): "וּבֶאֱמֶת, אִם הָיָה יוֹדֵעַ הָאָדָם יְדִיעָה בְּלֵב שָׁלֵם, 'שֶׁמְּלֹא כָל הָאָרֶץ כְּבוֹדוֹ', וְהַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא עוֹמֵד בִּשְׁעַת הַתְּפִילָּה, וְשׁוֹמֵעַ הַתְּפִילָּה, וַדַּאי הָיָה מִתְפַּלֵּל בְּהִתְלַהֲבוּת גָּדוֹל, וְהָיָה מְדַקְדֵּק מְאֹד לְכַוֵּן אֶת דְּבָרָיו", ווען א מענטש וואלט ווען געוויסט ביי זיך קלאר אז דער אייבערשטער שטייט נעבן אים בשעת ער דאווענט און ער הערט אויס יעדעס ווארט וואס ער בעט, וואלט דער מענטש געדאווענט אזוי ווי עס דארף צו זיין און ער וואלט מכוון געווען יעדע איינציגע ווארט ווי אזוי ער זאגט עס ארויס, אבער אז מען האט נישט קיין שטארקע אמונה, ווער רעדט נאך ווען א מענטש זינדיגט אין פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן - דעמאלט הייבט ער אן האבן קשיות און ספיקות, מען הייבט אן טראכטן 'דער אייבערשטער וויל נישט צו הערן מיינע תפילות', אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ספר המדות אות אמונה, סימן כב): "הַפֶּשַׁע שֶׁל אָדָם מַכְנִיס כְּפִירָה לָאָדָם", די עבירות וואס א מענטש טוט - ברענגען אריין אין אים שלעכטע מחשבות פון כפירה אינעם אייבערשטן, אזוי ווי דער נביא זאגט (ישעיה נט, ב): "כִּי אִם עֲוֹנֹתֵיכֶם הָיוּ מַבְדִּלִים בֵּינֵכֶם לְבֵין אֱלֹקֵיכֶם, וְחַטֹּאותֵיכֶם הִסְתִּירוּ פָנִים מִכֶּם מִשְּׁמוֹעַ", אייערע עבירות טיילן אפ צווישן אייך אינעם באשעפער; דאס מאכט עס זאל זיך שפירן ווי דער אייבערשטער איז נישט מיט'ן מענטש.


די עצה איז מען זאל בעטן אויף דעם; בעט דעם אייבערשטן דו זאלסט האבן אמונה, זאג אים די ווערטער: "רבונו של עולם, העלף מיר, איך וויל האבן א שטארקע אמונה, איך וויל גלייבן אין דיר, איך וויל דיר שפירן, איך וויל שטענדיג געדענקען פון דיר. הייליגער באשעפער, איך ווייס נישט פארוואס מיט מענטשן קען איך רעדן, איך געב אוועק אזויפיל שעה צו רעדן און שמועסן מיט מענטשן און ווען עס קומט צו רעדן צו דיר - גייט מיר דאס אזוי שווער, פארוואס קען איך נישט רעדן צו דיר? איך וויל שפירן ווי דו ביסט דא מיט מיר, איך וויל דיר זען, איך וויל האבן א שטארקע אמונה אין דיר".


די ווערטער זאלסטו בעטן אן א שיעור מאל ביז דו וועסט אנהייבן שפירן ווי דער אייבערשטער שטייט נעבן דיר און הערט דיר אויס, דעמאלט וועסטו מער נישט שפירן ווי דו שלעפסט שווערע ציגל וכו', דו וועסט שפירן א זיסע און געשמאקע טעם אין דיין לעבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#96 - וואס טוט מען מיט א קינד וואס האט גרויסע פחדים?
חינוך הילדים, אמונה, פחדים, מלמדים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


קודם א גרויסן יישר כח פאר די געוואלדיגע עצות און שכל וואס איר געבט פאר מיר, פאר מיין ווייב, פאר מיינע קינדער, און פאר וועם נישט. איך בין ברוך ה' א מלמד, און איך שעפ מיין חכמה פון אייערע בריוון, גליונות שיעורים, חיזוק יומי, און אזוי ווייטער.


מיין שאלה איז אזוי, איך האב א קינד אין מיין קלאס וואס איז א שרעקליכער פחדן, איך האב קיינמאל נישט געהערט איינעם אדרעסירן דעם פראבלעם, אבער היות איך הער אויס יעדע שיעור, בין איך אנגעקומען צו א שיעור ווי דער ראש ישיבה רעדט איבער די מלמדים אין קרית ברסלב ווי זיי געבן אכטונג אויף די כבוד פון די קינדער און אויף זייערע געפילן, הער איך דארט ווי דער ראש ישיבה דערציילט פון א קינד וואס איז אריין אין א פחד אז דער מלמד אדער באס דרייוער גייט אים איבערלאזן, און דער ראש ישיבה רעדט דארט ארום ווי אזוי מען אכטונג אויף דעם קינד, דער מלמד מאכט עס מיט חכמה נישט איבערצולאזן דאס קינד קיינמאל אליין.


איך וויל וויסן אויב דאס איז אן הנהגה אזוי זיך צו פירן מיט א קינד וואס האט פחדים, ווייל איך טראכט אז מען קען דאך נישט באגלייטן דאס קינד זיין גאנץ לעבן, ווי אזוי לערנט מען אויס אזא קינד זיך צו ספראווען מיט די פחד? איז דאס טאקע די לעזונג אז דער מלמד זאל מיטנעמען דאס קינד מיט זיך איבעראל וואו ער גייט? דאס קינד וועט דאך אזוי זיך נישט אויסלערנען צו לעבן נארמאל?


איך פרעג ווייל איך האב יעצט אזא קינד אין מיין קלאס וואס האט שרעקליכע פחדים, איך הייב אים אויף, און איך רעד אסאך מיט אים אז ער זאל רעדן צום אייבערשטן, אבער דער חלק אז ביזדערווייל באגלייט מען דאס קינד כסדר, כאפ איך נישט געהעריג. איך וועל זיך פרייען צו האבן א קלארע מהלך אין דעם.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בהעלותך, ט"ו סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


לייג אריין אין די קינדער, דיינע תלמידים – אמונה, רעד אסאך פון אייבערשטן, ווי מער דו וועסט רעדן דיבורי אמונה - אלץ מער וועלן זיי נישט מורא האבן, ווייל אמונה נעמט אוועק אלע פחדים.


בנוגע דיין תלמיד וואס האט שטארקע פחדים; אז דו וועסט אכטונג געבן אויף אים און דו וועסט רעדן צו אים פון אייבערשטן - וועט ער ווערן א געזונט קינד.


אז דו רעדסט פון די מעשה וואס מיר האבן געהאט אין חדר אין קרית ברסלב ליבערטי, וועל איך דיר דערציילן די סוף פון די מעשה.


פאר לאנגע חדשים האט דער קינד נישט געהאט קיין מנוחה, ער פלעגט זיך ווארפן פאר שרעק, עס איז אריין אין אים א פחד נאכדעם וואס א באס דרייווער האט געוואלט מאכן סדר צווישן די לעבעדיגע קינדער וואס טאנצן און שפרינגען אויפ'ן באס אויפ'ן וועג אהיים, ער האט געזאגט פאר די קינדער: "ווער עס גייט נישט פאלגן וועט נישט קענען מיט קומען אויפ'ן באס, ער וועט בלייבן אליין אין חדר!" דער קינד האט דאס אנגענומען זייער ערנסט, עס איז אריין אין אים א פחד אז מען גייט אים איבערלאזן אין חדר, ער האט מער נישט געוואלט קומען אין חדר; גאנצע טעג איז ער געבליבן אין שטוב און ווען זיינע עלטערן האבן אים געהייסן גיין איז ער געגאנגען מיט וויינען און שרעק.


אין חדר האט ער זיך נישט אוועק גערירט פון זיין מלמד; דער מלמד איז אן ערליכער, א פארשטענדליכער, פלעגט ער אים מיט נעמען מיט זיך, ער האט זייער אכטונג געגעבן אויפ'ן קינד. ווען דער מלמד איז געגאנגען אין אפיס - איז ער מיט געגאנגען, ווען ער איז געגאנגען רעדן אויפ'ן טעלעפאן - איז ער מיט געגאנגען. די קינדער פון כתה האבן אים מקנא געווען, ער פלעגט זאגן פאר זיינע עלטערן 'די קינדער זענען מיר מקנא, זיי מיינען אז איך גיי מיט די רבי ווייל איך בין א מיוחס, זיי ווייסן נישט וואס פאר א יסורים איך האב'.


ער פלעגט אהיים גיין א שעה פריער ווייל די לעצטע שעה פלעגט ער זיך ממש ווארפן פאר שרעק אז אפשר גייט מען אים איבערלאזן. ער האט נישט געוואלט גיין זונטאג און פרייטאג אין חדר, ווייל דעמאלט האט ער נישט קיין וועג אהיים פריער.


עס איז נישט שייך אראפ צו שרייבן וואס ער איז אריבער די פאר חדשים; די עלטערן האבן נישט געהאט קיין מנוחה, זיי האבן נישט געוויסט וואס צו טון, זיי האבן פארגאסן אסאך טרערן צום אייבערשטן, איך האב אסאך געבעטן פאר'ן קינד און דער מלמד האט אסאך מתפלל געווען פאר'ן קינד.


דער סוף פון די מעשה איז, איך בין געווען אין שטעטל קרית ברסלב דעם יום טוב שבועות; דערציילט מיר דער טאטע פונעם קינד אז זיין זון זאגט אים ער ווייסט נישט פארוואס ער האט אזוי מורא געהאט, ער קען נישט פארשטיין וואס איז דא מורא צו האבן...


אזוי אויך דערציילט מיר דער טאטע, אז זיין קינד האט נישט געוואלט גיין אין שול ווייל אויפ'ן וועג זענען דא הינט וואס בילן, דער קינד פלעגט האבן שרעקליכע פחדים פון די הינט. די עלטערן האבן אלץ גערעדט פון אמונה אז קיינער קען גארנישט טון, נאר דער אייבערשטער; די הינט בילן - אבער קענען גארנישט טון, דער אייבערשטער היט אונז, אז מען בעט דעם אייבערשטן פאסירט גארנישט; ביז דער קינד האט שוין נישט מורא, ער גייט אין שול אן קיין שום פחד, דאס איז די איינציגטסע עצה אוועק צו נעמען שרעק, רעדן פון אמונה.


מען דארף האבן מלמדים און טיטשערס וואס האבן אמונה, ווייל מען קען נישט לערנען אמונה מיט תלמידים נאר אז מען האט אליינס א שטארקע אמונה; אז דער מלמד אליינס קווענקלט און איז נישט זיכער מיט אמונה, ער אליינס פאר זיך האט פחדים, ער נעמט פילן פאר פחדים - ווי אזוי קען ער העלפן זיינע תלמידים?


וואויל איז דער וואס איז מקורב צום רבי'ן, דער האט א קלארע אמונה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#95 - לערנען ענגליש איז א סתירה מיט'ן רבינ'ס תמימות ופשיטות?
חינוך הילדים, אמונה, חכמות, תמימות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך וויל אויסדרוקן מיין דאנקבארקייט פאר אייער איבערגעגעבנקייט אויפצואוועקן מענטשן צו דינען דעם אייבערשטן מיט'ן רבינ'ס עצות.


איך ארבעט אלס אן ענגליש טיטשער אין א חסידישע חדר, איך בין א בעל תשובה איז מיר עס א גרינגע ארבעט, איך דארף נישט אריינלייגן צופיל כוחות זיך צוצוגרייטן, און איך פרובירט אלץ אריינצולייגן אין יעדע געלעגנהייט דיבורים פון אמונה, תכלית, און השגחה פרטית.


לעצטנס האב איך אנגעהויבן טראכטן אז למעשה לערן איך מיט די קינדער די אלע וועלטליכע זאכן און חכמות, און דער רבי רעדט דאך אזוי סאך פון תמימות ופשיטות, איז דאס נישט קיין סתירה מיט דעם וואס איך לערן חכמות מיט די קינדער? איז עס אויסגעהאלטן לויט'ן רבינ'ס לימודים צו זיין אן ענגליש טיטשער?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת בהעלותך, י"ג סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז בכלל נישט קיין סתירה, דער רבי זאגט בפירוש (שיחות הר"ן, סימן נב): "מִכָּל הַדְּבָרִים צוֹעֵק כְּבוֹד הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", פון יעדע זאך קען מען זען דעם אייבערשטן, "כִּי מְלֹא כָל הָאָרֶץ כְּבוֹדוֹ", דער אייבערשטער איז אין די גאנצע וועלט, אלעס איז נאר ער, אלעס איז א לבוש פון אין סוף ברוך הוא, אלעס וואס מיר זעען; דומם, צומח, חי און מדבר - אלעס איז ער אליינס.


זיי ממשיך מיט דיין ארבעט, זוך ווי דו קענסט אריינלייגן אין די לימודים די ריינע אמונה. לייג אריין אין קינדער די ריינע אמונה אז דער אייבערשטער האט באשפאן די וועלט, ער פירט אלעס און טוט אלעס, גארנישט פאסירט נישט פון זיך אליינס, מען דארף נישט מורא האבן פון קיינעם ווייל קיינער קען גארנישט טון, מען זאל נישט חנפה'נען קיינעם ווייל קיינער קען נישט געבן דעם מענטש, נאר דעם אייבערשטן דארף מען דינען.


וואויל איז דעם וואס לערנט מיט קינדער אמונה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#94 - ווי אזוי פארשטייט מען דעם מהות פונעם חלל הפנוי דורך א ניגון?
אמונה, קשיות, ניגונים, פירושים, קבלה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח פאר אלע געוואלדיגע שיעורים, וואס זענען מיר זייער מחזק.


איך האב געוואלט פרעגן איבער די תורה אין ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ס"ד, אויב דער ראש ישיבה שליט"א קען מיר מסביר זיין וואס די כוונה פונעם הייליגן רבי'ן איז אין די תורה. מיינט דאס צו זאגן אז דורך א ניגון קען א מענטש משיג זיין און פארשטיין זאכן וואס ער פארשטייט נאכנישט יעצט, צום ביישפיל די מהות פונעם חלל הפנוי? און וואס איז למעשה די תועלת פון א ניגון, איז דער תועלת צו קענען משיג זיין זאכן וואס זענען העכער פון אונזער פארשטאנד? און וואס קען מען ארויסנעמען פון די תורה אויף למעשה, פאר'ן טאג טעגליכן לעבן פון א פשוטער מענטש?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת טהרה, ב' אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן סד): "וְדַע, שֶׁעַל יְדֵי הַנִּגּוּן שֶׁל הַצַּדִּיק, הוּא מַעֲלֶה אֶת הַנְּשָׁמוֹת מִן הָאֶפִּיקוֹרְסִית הַזֹּאת שֶׁל הֶחָלָל הַפָּנוּי שֶׁנָּפְלוּ לְשָׁם", וויסן זאלסטו אז דורך די ניגון פונעם צדיק קומען אלע צוריק צום אייבערשטן, אלע וואס זענען נעבעך אריינגעפאלן מיט אפיקורסות, זיי האבן קשיות אויף די אמונה - די אלע, ווען זיי הערן די ניגון פונעם צדיק - קומען זיי צוריק.


דער ניגון איז די ווערטער וואס מוהרא"ש האט מחבר געווען טאקע אויף די תורה וואו דער רבי זאגט אז דער אייבערשטער איז: "מְמַלֵּא כָּל עָלְמִין וְסוֹבֵב כָּל עָלְמִין", אלעס איז דער אייבערשטער, ער איז אין אלעס און ארום אלצדינג; דעמאלט הייבט זיך אן די קשיא 'ווי אזוי קען זיין א חלל הפנוי?' ווייל אויב דער חלל הפנוי איז אויך אייבערשטער איז דאס דאך נישט קיין חלל הפנוי?! און אזוי איז טאקע; אפילו אינעם חלל הפנוי איז אויך אייבערשטער, נאר מיר קליינע מענטשעלעך קענען דאס נישט פארשטיין, דער חלל הפנוי איז ביי אונז אין מח, דערפאר דארפן מיר אסאך זינגען דעם ניגון פונעם צדיק, וואס דער ניגון וועט מען זינגען ווען משיח וועט קומען; "מְמַלֵּא כָּל עָלְמִין", דער אייבערשטער איז איבעראל, "וְסוֹבֵב כָּל עַלְמִין", דער אייבערשטער נעמט אלעס ארום, "אֵין שׁוּם מְצִיאוּת מִבַּלְעָדֶיךָ יִתְבָּרַךְ כְּלָל", נישטא קיין שום מציאות אנעם אייבערשטן, "וּבְכָל תְּנוּעָה וּתְּנוּעָה שָׁם אֲלוּפוֹ שֶׁל עוֹלָם", אין יעדע ריר איז דארט באהאלטן דער אייבערשטער; ווייל דער ניגון איז כולל אלע ניגונים, "כָל הַזְּמִירוֹת וְהַנִּגּוּנִים שֶׁל כָּל הַחָכְמוֹת נִמְשָׁכִין מִזֶּה הַזֶּמֶר וְהַנִּגּוּן", אלע ניגונים און אלע געזאנגען קומען ארויס פון דעם ניגון, "שֶׁהוּא לְמַעְלָה מִכָּל הַזְּמִירוֹת וְהַנִּגּוּנִים שֶׁל כָּל הַחָכְמוֹת", ווייל דער ניגון איז העכער פון אלע ניגונים, "כִּי הוּא הַזֶּמֶר הַשַּׁיָּךְ לְהָאֱמוּנָה בְּהָאוֹר אֵין סוֹף עַצְמוֹ, שֶׁהוּא לְמַעְלָה מִן הַכֹּל", ווייל דער ניגון איז אן אמונה ניגון, א ניגון פונעם אייבערשטן אליינס.


קומט אויס פארקערט ווי דו פרעגסט, דער רבי וויל נישט מען זאל זינגען ניגונים צו פארשטיין זאכן וואס מען קען נישט פארשטיין, צו פארשטיין דעם חלל הפנוי, מען דארף נישט פארשטיין דעם חלל הפנוי; דאס קען מען נישט פארשטיין, ווייל בעצם איז דער אייבערשטער איבעראל, עס איז נישטא קיין פלאץ וואו דער אייבערשטער איז נישטא; איי ווי קען זיין דער חלל הפנוי, וואס איז לויטן גר"א בפשטות? אבער די הייליגע צדיקים האבן אונז מגלה געווען דאס וואס דער רבי לערנט אונז אין די תורה, אז דער חלל הפנוי איז ביי אונז אין קאפ וכו'.


אודאי איז דער תורה אויף למעשה, דער תורה ברענגט אמונה; ווי מער מען חזר'ט די תורה אלץ מער ווערט קלאר די אמונה אז אלעס איז דער אייבערשטער, אלץ מער ווערט קלאר אז אידישע קינדער היפן איבער די אלע חקירות און שאלות. אזוי ווי דער רבי זאגט (שם): "וְעַל כֵּן יִשְׂרָאֵל נִקְרָאִים עִבְרִיִּים", פארוואס ווערן די אידישע קינדער אנגערופן מיט'ן נאמען 'עבריים'? "שֶׁעַל יְדֵי אֱמוּנָתָם שֶׁמַּאֲמִינִים שֶׁהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ אֱלֹקֵי הָעִבְרִיִּים כַּנַּ"ל, הֵם עוֹבְרִים עַל כָּל הַחָכְמוֹת וְעַל מַה שֶּׁאֵינָם חָכְמוֹת", ווייל אידישע קינדער האבן א שטארקע אמונה, וואס מיט די אמונה גייען זיי אריבער אלע חכמות און אלע קשיות, זאכן וואס מיר קענען נישט פארשטיין; 'עבריים' איז טייטש 'איבערגיין', מען קוקט נישט אויף די חכמות, נאר מיר בלייבן מיט אמונה.


געוואוין זיך צו, נעם די עצה פון רבי'ן, די עצה פון התבודדות; גיי אין א פלאץ וואו קיינער איז נישטא, דארט זוך דיר א חלל הפנוי, דארט זאלסטו וויינען צום אייבערשטן אויף דיין שפראך. בעט אים אין דיין שפראך ער זאל רחמנות האבן אויף דיר און דיר מקרב זיין צו אים, דו זאלסט האבן א ריינע אמונה, זאלסט זוכה זיין צו שפירן דעם אייבערשטן, זאלסט נישט האבן קיין שום קשיות אויף די אמונה, זאלסט גלייבן אז דער אייבערשטער איז דא, ער איז אלעס; דומם, צומח, חי און מדבר - אלעס איז ער; וועסטו זוכה זיין אז עס וועט שיינען אויף דיר די אור אין סוף ברוך הוא.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#93 - ווי אזוי ווערט מען פטור פון כסדר'דיגע שרעק?
חיזוק פאר פרויען, תפילות אויף אידיש, אמונה, פחדים, לחץ

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א פרוי וואס איז זיך מחי' מיט די שיעורים אויפ'ן טעלעפאן ליין, צומאל קומט אויך אן צו מיר די בלעטער פון חיזוק, וואס איז מיר זייער מחזק, יישר כח.


איך האב א פראבלעם אז איך לעב אלעמאל אונטער א מורא'דיגע פרעשור און לחץ, איך פיל ווי עפעס שרעקליך קומט. כאטש וואס איך בין ברוך ה' נישט ממש פארנומען דערמיט א גאנצן טאג, אבער עס ליגט אונטער מיין באוואוסטזיין פאר ממש 24 שעה א טאג, אזוי ווי איך שפיר אז א חלק פון מיין מח איז פארנומען מיט די געדאנק אז עפעס שרעקליך קומט, עס ווערט עק וועלט, אפשר יעצט גייט געשען עפעס געפערליך, אפשר פאסירט עס שוין, איך בין אייביג אזוי ווי אויף הויך אלערט, עס נעמט מיר אוועק מיין מנוחה.


ווי אזוי ווער איך פטור דערפון? איך קען זיך געבן א וועק אויף אינדערפרי מיט שרעק, עס געשעט שוין, עס קומט שוין די שרעקליכע זאך, וואס איך ווייס אליינס נישט וואס.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת בא, ד' שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


די בעסטע עצה פטור צו ווערן פון פחדים און לחצים איז זיך איבערגעבן צום אייבערשטן; גלייך אינדערפרי ווען מען שטייט אויף זאל מען זיך איבערגעבן צו אים.


דער הייליגער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן ב): "וְדַרְכִּי, כְּשֶׁבָּא הַיּוֹם אֲנִי מוֹסֵר כָּל הַתְּנוּעוֹת שֶׁלִּי וְשֶׁל בָּנַי וְהַתְּלוּיִים בִּי עַל הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ שֶׁיִּהְיֶה הַכֹּל כִּרְצוֹנוֹ יִתְבָּרַךְ, וְזֶה טוֹב מְאֹד", איך פיר זיך אז יעדן אינדערפרי ווען איך שטיי אויף געב איך זיך איבער צום אייבערשטן, איך געב איבער אלע מיינע מחשבות, אלע מיינע דיבורים און אלע מיינע מעשים פאר'ן אייבערשטן, "גַּם אֲזַי אֵין צָרִיךְ לִדְאֹג וְלַחְשֹׁב כְּלָל 'אִם מִתְנַהֵג כָּרָאוּי אִם לָאו', מֵאַחַר שֶׁסּוֹמֵךְ עָלָיו יִתְבָּרַךְ. וְאִם הוּא יִתְבָּרַךְ רוֹצֶה בְּעִנְיָן אַחֵר - הוּא מְרֻצֶּה לְהִתְנַהֵג בְּעִנְיָן אַחֵר כִּרְצוֹנוֹ יִתְבָּרַךְ", עס איז זייער גוט זיך איבערגעבן צום אייבערשטן גלייך אינדערפרי, 'אזוי דארף איך נישט טראכטן נאכדעם צי איך האב גוט געטון און אפשר וואלט איך געדארפט טון פארקערט, ווייל אז איך האב זיך איבער געגעבן צום אייבערשטן איז אלעס זיכער גוט'.


אלע שרעק, דרוק און דמיונות וכו' וכו' גייען אוועק ווען מען געבט זיך איבער צום אייבערשטן. פארוואס זאלט איר לעבן אין שרעק? פארוואס זאלט איר נישט הנאה האבן פונעם לעבן? פארוואס זיך פייניגן אומזיסט? נעמט דעם הייליגן רבינ'ס עצה וועט איר לעבן א זיסע רואיגע לעבן, מיט'ן רבינ'ס עצות איז דער לעבן אסאך גרינגער; פרובירט עס אויס, הייבט אן דעם טאג מיט תפילה, בעטס דעם אייבערשטן אינדערפרי אז דער טאג זאל זיין מיט הצלחה, אז מען געבט זיך איבער צום אייבערשטן - איז אלעס גרינגער.


גלייך אינדערפרי ווען איר זאגט "מודה אני", לייגט צו א קליינע תפילה אויף אייער אייגענע שפראך, זאגט: "רִבּוֹנוֹ שֶׁל עוֹלָם, אִיךְ גֶעבּ דִיר אִיבֶּער מַיין גַאנְצֶע טָאג אוּן אַלֶעס וָואס אִיךְ דַארְף עֶרְלֶעדִיגְן; הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל הָאבְּן אַ פְרֵיילִיכֶע טָאג, הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל נִישְׁט הָאבְּן קַיין שְׁרֶעק, הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל שְׁטֶענְדִיג גֶעדֶענְקֶען אַז דוּ בִּיסְט מִיט מִיר אוּן עֶס קֶען גָארְנִישְׁט פַּאסִירְן צוּ מִיר; אִיךְ בֶּעט דִיר אֵייבֶּערְשְׁטֶער, הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל הָאבְּן אַ רוּאִיגֶע טָאג, מַיינֶע מַחֲשָׁבוֹת זָאלְן מִיךְ נִישְׁט פַּיינִיגְן".


אזוי זאלט איר בעטן וועט איר זען ווי עס וועט אוועק גיין אלע פחדים.

#92 - פארוואס רעדט מען אין ברסלב מיט אזא ברייטקייט איבער'ן צדיק?
סיפורי צדיקים, חסידות ברסלב, אמונה, צדיקים, קשיות, תכלית, בלבולים, אמונת חכמים, חסד

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין אויפגעוואקסן אין א ברסלב'ע שטוב, אבער ס'איז דא אסאך זאכן אין ברסלב וואס שטערט מיר זייער שטארק, בפרט דער ענין ווי אזוי מ'רעדט פונעם צדיק מיט אזא ברייטקייט. צום ערשט האב איך זיך געוואלט בארואיגן אז ס'איז נאר די וועג ווי אזוי ברסלב'ע חסידים רעדן, אבער אין די ספרים זעט מען אויך די זעלבע, למשל די לשונות, "דער עיקר איז זיך מקשר צו זיין צום צדיק", "אלעס ווערט געטון דורכ'ן צדיק האמת", דאס שטערט מיר זייער.


אויך הער איך אסאך פון אנדערע חסידות'ן ווי אזוי מ'מאכט אוועק ברסלב, "ס'איז נישט אונזער דרך", "יעדער דארף גיין לויט זיין שורש נשמה", "פארוואס זענען די פריערדיגע צדיקים נישט געגאנגען אויף דעם דרך", "דער רבי איז טאקע יא גוט, אבער רבי נתן האט פארדרייט", און דאס מאכט מיר פילע בלבולים.


אויך שטערט מיר די מעשה ווי אזוי רבי נתן איז מקורב געווארן, ווען די חסידים האבן אים געשיקט קויפן בייגעלעך און ער איז געווארן זייער דערביטערט אויפ'ן וועג וכו'. פארוואס האט אים אזוי געשטערט צו גיין קויפן די בייגעלעך, ביי חסידישע אידן ווייסט מען דאך אז מיט איין טריט פאר יענעם שפארט מען זיך טויזנט טריט פאר זיך. בכלל מיין איך אז אין ברסלב רעדט מען נישט אזויפיל פון חסד און מדות טובות ווי ביי אנדערע חסידות'ן.


בקיצור, איך בין פול מיט בלבולים איבער ברסלב, און איך ווייס נישט וואס דער ריכטיגער וועג איז. דער עיקר האב איך מורא אז ווען איך וועל אויפקומען אויף יענע וועלט וועל איך אפשר געוואויר ווערן אז דער ברסלב'ער דרך איז בכלל נישט עפעס ספעציעל, און איך האב נישט געדארפט ליידן אזויפיל דערפאר.


איך האף אז דער ראש ישיבה שליט"א וועט מיר קענען אביסל אויסקלארן דעם קאפ.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויגש, ה' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו פרעגסט זייער א וויכטיגע שאלה, אסאך האבן די שאלה; מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך דיר דאס געבן צו פארשטיין.


דאס ווייסטו אז דער אייבערשטער האט באשאפן די וועלט נאר פאר איין סיבה, מיר זאלן וויסן אז עס איז דא א באשעפער. אלעס וואס ער האט באשאפן אויף די וועלט איז נאר פאר די איין סיבה - מיר זאלן מכיר זיין דעם אייבערשטן, אזוי ווי דער הייליגער זוהר זאגט (בא מב.): "בְּגִין דְּאִשְׁתְּמוֹדָעוּן לֵיהּ", - מיר זאלן וויסן פון אים; מיר זאלן וויסן אז אלעס וואס עס איז דא אויף די וועלט - איז ער אליינס, נישטא קיין שום זאך וואס גייט פון זיך אליין, קומט פון זיך אליין, נאר אלעס אלעס איז דער אייבערשטער.


דעריבער דארף מען לעבן מיט דעם, מען דארף זוכן ארויסצונעמען פון יעדע זאך דעם אייבערשטן. דער רבי הייבט אן דעם ספר ליקוטי מוהר"ן (חלק א, סימן א): "כִּי אִישׁ הַיִּשְׂרְאֵלִי צָרִיךְ תָּמִיד לְהִסְתַּכֵּל בְּהַשֵּׂכֶל שֶׁל כָּל דָּבָר", א איד דארף שטענדיג זוכן דעם אייבערשטן אין יעדע זאך, אין יעדע זאך וואס מען זעט דארף מען זען דעם אייבערשטן און אין יעדע זאך וואס מען הערט דארף מען הערן דעם אייבערשטן, ווייל אין יעדע זאך וואס מען זעט און הערט - ליגט באהאלטן דער אייבערשטער; און דאס איז די מדריגה פון די גרויסע צדיקים, זיי זוכן שטענדיג דעם אייבערשטן, פון יעדע זאך וואס גייט אריבער אויף זיי הערן זיי און זעען זיי נאר אלוקית, אזוי ווי עס שטייט (משלי ד, יח): "וְאֹרַח צַדִּיקִים", די וועג פון די הייליגע צדיקים, "כְּאוֹר נֹגַהּ", איז ווי א שטארקע ליכט, "הוֹלֵךְ וָאוֹר עַד נְכוֹן הַיּוֹם", עס איז אזוי ווי א ליכטיגקייט וואס שיינט אלץ שטערקער און שטערקער, עס איז זיי אזוי ליכטיג אזוי ווי די זון וואס שיינט; די אמונה איז ביי זיי אזוי קלאר אזוי ווי די שטערקסטע ליכט.


די הייליגע צדיקים - זיי זעען נאר אייבערשטער און זיי הערן נאר אייבערשטער; אפילו פון די נייעס וואס טוט זיך אין די וועלט הערן זיי נאר אלוקית. אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן נב): "מִכָּל הַדְּבָרִים צוֹעֵק כְּבוֹד הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, כִּי מְלֹא כָל הָאָרֶץ כְּבוֹדוֹ", פון יעדע זאך שרייט ארויס דער אייבערשטער, ווייל דער אייבערשטער איז איבעראל, "וַאֲפִילּוּ מִסִּפּוּרֵי הַגּוֹיִים", אפילו פון די וועלטליכע נייעס, נייעס פון די אומות העולם, "צוֹעֵק גַּם כֵּן כְּבוֹד הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", - הערט מען אויך ארויס דעם אייבערשטן, אזוי ווי עס שטייט (תהלים צו, ג): "סַפְּרוּ בַגּוֹיִם כְּבוֹדוֹ", פון די נייעס ביי די פעלקער - קומט ארויס כבוד פאר'ן אייבערשטן; ווייל דער אייבערשטער איז איבעראל באהאלטן, ער וויל מיר זאלן אים זוכן און געפונען.


יעצט וועסטו שוין פארשטיין פארוואס דער רבי רעדט אזויפיל פון קומען צו א צדיק, פון זיין צוגעבינדן צום צדיק; ווייל צו קענען צוקומען צו לעבן מיט'ן אייבערשטן דארף מען האבן איינער וואס זאל דאס אריינברענגען אין אונז, מיר אליינס זענען זייער ווייט פון דעם, מיר דארפן רחמי שמים צו זיין פשוט'ע אידן, ווי קענען מיר בכלל אנקומען צו אזא שכל - צו לעבן מיט'ן אייבערשטן, גיין מיט'ן אייבערשטן, ארויסנעמען פון יעדע זאך דעם אייבערשטן? נאר דורך התקרבות להצדיק.


אן א צדיק איז נישט שייך צוצוקומען צו די מדריגה, בפרט דער וואס פאלט אראפ אין עבירות רחמנא לצלן; ווער רעדט נאך איינער וואס ליגט אין תאות ניאוף השם ישמרינו, ווי קען מען צוקומען צו זיין בטל צום אייבערשטן? ווי קען אריינגיין אין א פארגרעבטע קאפ - איידלקייט און לויטערקייט? ער טראכט דאך נאר עבירות, ער זעט נאר עבירות, ווי קען אזא איינער צוקומען צו וויסן פונעם אייבערשטן? נאר דורך א צדיק; דער צדיק איז אזוי גרויס און אזוי הייליג און ער לאזט זיך אראפ צו אונז פשוט'ע מענטשן, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ל), דער צדיק קען נעמען די גרעסטע השגות און דאס געבן צו פארשטיין פאר אונז וואס מיר זענען א בחינה פון שכל קטן, ער ברענגט אריין אין די נידריגסטע מענטשן די גרויסע שכל, אז אלע זאלן שפירן דעם אייבערשטן.


אן א צדיק קענען מיר נישט צוקומען צו לעבן מיט'ן אייבערשטן, אן א צדיק זענען מיר וואס מיר זענען; מיר ליגן וואו מיר ליגן, אין אונזערע נארישקייטן; יעדער איינער אין זיינע נפילות, אין זיינע פארגרעבטקייטן. דער צדיק האט רחמנות, ער איז זיך מוסר נפש פאר אונז אז מיר זאלן אויך האבן א געפיל אין תורה און מצוות, דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן ז) דער צדיק איז דער גרעסטער רחמן, ער האט אמת'ע רחמנות; ער נעמט מענטשן וואס זענען ווייט פונעם אייבערשטן און ברענגט זיי נאנט צום אייבערשטן.


דערפאר האט דער רבי געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן רצט): "אִי אֶפְשַׁר לִהְיוֹת אִישׁ כָּשֵׁר בֶּאֱמֶת כִּי אִם כְּשֶׁמִתְקַרְבִין לְהַצַּדִּיק הָאֱמֶת שֶׁבַּדּוֹר", מען קען נישט זיין קיין ערליכער איד נאר אז מען איז מקורב צום צדיק הדור, ווייל דער אייבערשטער האט באשאפן די וועלט - "זֶּה לְעוּמַת זֶּה, עָשָׂה הָאֱלֹקִים", אנטקעגן קדושה איז דא טומאה, אנטקעגן די אור אין סוף ברוך הוא, די גרויסע ליכטיגקייט וואס שיינט פונעם אייבערשטן אויף די גאנצע וועלט - איז דא דער סמ"ך מ"ם אליינס וואס פארשטעלט אלעס און באהאלט אלצדינג דורך שלעכטע מידות און עקלדיגע תאוות; תאות ניאוף, תאות ממון, תאות אכילה ושתיה, תאות הכבוד והשררה און תאות הנצחון וכו', די אלע תאוות רעות פארשטעלט דעם אייבערשטן; דעריבער דארף מען האבן א צדיק וואס ער האט זיך אזוי אויסגעארבעט אז ער האט זוכה געווען צו ווערן איינס מיט'ן אייבערשטן, אינגאנצן נכלל ווערן אינעם אין סוף ברוך הוא; דורך אים וועלן מיר אויך זוכה זיין צוצוקומען צו די מדריגות.


דער צדיק האט א כח, ער קען נעמען מענטשן וואס זענען גאר ווייט פון די קדושה, מענטשן וואס ליגן אין שאול תחתית - און זיי מקרב זיין צום אייבערשטן אליין. אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שי ובהשמטות): "כַּמָּה צֶלֶם אֱלֹקִים הָיוּ מֻנָּחִים בָּרֶפֶשׁ, שֶׁאֲנִי הוֹצֵאתִים מֵהָרֶפֶשׁ וְהַטִּיט שֶׁהָיוּ שָׁם", עס זענען דא פון מיינע מענטשן וואס איך האב זיי ארויסגענומען פון בלאטע און האבן היינט א צלם אלוקים, "הֲלֹא יֵשׁ אֶצְלִי אֲנָשִׁים שֶׁאֵינִי יוֹדֵעַ אִם הַשְּׁאוֹל תַּחְתִּיּוֹת הָיָה דַּי לָהֶם", איך האב דא פון מיינע מענטשן וואס איך ווייס נישט אויב דער שאול תחתית וואלט גענוג געווען פאר זיי, "כִּי גַּם הַשְּׁאוֹל תַּחְתִּיּוֹת הָיָה קָטָן לִפְנֵיהֶם", דער שאול תחתית איז ווייניג געזאגט, "שֶׁאִם הָיָה אֶפְשָׁר לָהֶם לַחְתֹּר תַּחַת שְׁאוֹל תַּחְתִּית הָיוּ חוֹתְרִים", ווען מען וואלט ווען געקענט אויפגראבן א טיפערע פלאץ פון שאול תחתית - וואלט מען דאס ווען געדארפט טון פאר זיי, "וְעַל יָדִי נִתְקָרְבוּ אֵלָיו יִתְבָּרַךְ בְּהִתְקָרְבוּת כָּזֶה שֶׁאֵין לָהֶם לְהִתְבַּיֵּשׁ מִצַּדִּיקִים גְּדוֹלִים", און דורך מיר זענען זיי צוריק געקומען צום אייבערשטן, זיי האבן זוכה געווען צו ווערן אזעלכע צדיקים אז זיי האבן זיך נישט וואס צו שעמען פון די גרויסע צדיקים.


איך האף אז עס וועט דיר שוין נישט מבלבל זיין די זאך פארוואס מען רעדט אזויפיל פון 'צדיק', דו וועסט זיך פרייען אז עס איז דא א וועג פאר דיר צוצוקומען צו די גרויסע מדריגות, צוצוקומען צו האבן א שטארקע קלארע לויטערע אמונה אינעם אייבערשטן; וואס נאר דורך אמונת חכמים איז מען זוכה צו האבן אמונה אינעם אייבערשטן, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (מכילתא בשלח ו, ז) אויפ'ן פסוק (שמות יד, לא): "וַיַּאֲמִינוּ בַּה' וּבְמשֶׁה עַבְדּוֹ", די אידן האבן זוכה געווען ביי קריעת ים סוף צו האבן אמונה אינעם אייבערשטן און אין משה רבינו, פרעגן די הייליגע חכמים: "אִם בְּמֹשֶה הֶאֱמִינוּ - בַּה' לֹא כָּל שֶׁכֵּן", אז די אידן האבן געהאט אמונה אין משה רבינו איז דאך זיכער אז זיי האבן געגלייבט אינעם אייבערשטן! "אֶלָּא כָּל הַמַּאֲמִין בְּרוֹעֶה שֶׁל יִשְׂרָאֵל - כְּאִלוּ מַאֲמִין בְּמִי שֶּׁאָמַר וְהָיָה הָעוֹלָם", נאר די תורה וויל אונז ווייזן ווי אזוי מען איז זוכה צו האבן אמונה אינעם אייבערשטן, נאר דורך אמונת חכמים, ווייל דורכדעם וואס די אידן האבן געגלייבט אין משה רבינו האבן זיי זוכה געווען צו וַיַּאֲמִינוּ בַּה', עיין שם.


בנוגע די צווייטע בלבול, די מעשה מיט די בייגל; עס שטערט דיר דעם סיפור התקרבות פון רבי נתן וואס האט זיך אפגעשפילט אין די תקופה ווען ער איז געווען מקורב ביים גרויסן צדיק הרב הקדוש רבי לוי יצחק מבארדיטשוב זכותו יגן עלינו, איין וואך מוצאי שבת איז ער געזיצן מיט די תלמידים פון הרב הקדוש מבארדיטשוב זכותו יגן עלינו ביי סעודת מלוה דמלכה, מען האט געמאכט א גורל צווישן זיי וועם מען זאל שיקן קויפן בייגל און רבי נתן'ס נאמען איז ארויסגעקומען ביים גורל אז ער דארף גיין איינקויפן בייגל, איז ער געגאנגען איינקויפן בייגל פאר מלוה מלכה. אויפ'ן וועג איז ער געווארן זייער צעבראכן, ער האט געטראכט צו זיך: 'אויף דעם בין איך באשאפן געווארן, צו גיין קויפן בייגל?' און ער איז זייער צעבראכן געווארן פון דעם. ער איז אריינגעקראכן אין א פארמאכטע שול דורכ'ן פענסטער, ער איז ארויף אין ווייבער שול, גענומען א תהילים און אנגעפאנגען צו זאגן קאפיטל נאך קאפיטל מיט גרויסע בכיות, ער האט געוויינט צום אייבערשטן: "וואס וועט זיין דער תכלית מיט מיר?" ער האט אזוי שטארק געוויינט ביז ער איז אראפגעפאלן אויף דער ערד און ער איז איינגעשלאפן.


ער חלומ'ט זיך ווי ער שטייט ביי א גרויסער לייטער, ער הייבט אן ארויפצוקריכן און ער פאלט אראפ, ער קריכט נאכאמאל ארויף און ער פאלט נאכאמאל צוריק, אזוי איז געווען יעדעס מאל וואס ער איז ארויף א טרעפל, און יעדעס מאל וואס ער איז ארויף העכער איז ער געפאלן שטערקער, ביז ער איז שוין ארויף אלע טרעפ ביז אויבן, דעמאלט איז ער אראפגעפאלן און ער האט זיך מער נישט געקענט אויפשטעלן, פלוצלינג זעט ער א מענטש וואס זאגט אים די ווערטער: "דראפע זיך און האלט זיך, שטארק זיך מיט אלע דיינע כוחות", שפעטער ווען ער איז אנגעקומען צום רבי'ן האט ער גלייך געכאפט אז דער מענטש וועם ער האט געזען אין חלום ווי ער זאגט אים: "דראפע זיך און האלט זיך" - איז נישט קיין צווייטער ווי דער הייליגער רבי.


עס שטערט דיר די מעשה, עס זעט אויס ווי רבי נתן האט נישט געוואלט טון חסד; חס ושלום צו זאגן אויף דעם הייליגן רבי נתן אז ער האט נישט געוואלט טון חסד, ער איז נישט צעבראכן געווארן פון דעם זאך אז ער דארף גיין קויפן בייגל, עס איז נישט געווען נאך אזא בעל חסד ווי דער הייליגער רבי נתן זכרונו לברכה; דער רבי האט געזאגט פאר רבי יצחק, דער טיראוויצער מגיד'ס איידעם (חיי מוהר"ן, סימן שלח): "קוק אן דעם אינגערמאן - רבי נתן - ער איז ביי זיך א שטיק בלאטע".


איינמאל האט דער רבי זייער אויסגערימט רבי נתן פאר אנשי שלומינו, אז רבי נתן איז א שפל ברך און אן עניו; שפעטער האבן אנשי שלומינו געוואלט אויספרובירן אויב דאס איז ריכטיג, זיי האבן אפגעשמועסט אז זיי גייען דאס דערגיין. איינער האט זיך אנגערופן צום צווייטן, הויך אויפ'ן קול, אז רבי נתן זאל הערן: "איך בין זייער הונגעריג, אפשר גייסטו מיר קויפן א בייגל?" האט זיך דער אנדערער אנגערופן: "איך האב נישט יעצט קיין כח, אפשר וועל איך גיין שפעטער". ווען רבי נתן האט דאס געהערט האט ער געזאגט: "געב מיר די געלט, איך וועל דיר גיין קויפן די בייגל", האבן זיי געזען אז עס איז ממש וואס דער רבי זאגט, ער איז גרייט צו גיין ברענגען פאר א צווייטן איד עסן, ער איז ביי זיך גארנישט (פעלת הצדיק, סימן תז).


דאס וואס ער האט אזוי געוויינט צום אייבערשטן בשעת'ן קויפן די בייגל, דאס איז געווען איידער ער איז געווען מקורב צום רבי'ן, ער האט געשפירט ווי עס פעלט אים עפעס אין לעבן; נישט דאס טון חסד האט אים געשטערט, עס האט אים געשטערט עפעס אנדערש, ער האט נישט געקענט נעמען דאס פארברענגען פון חסידים. דער הייליגער קדושת לוי האט אים זייער ליב געהאט, ער האט זיך באנומען צו אים מיט א באזונדערע ליבשאפט, ער פלעגט אים רופן מיט א ליבליכע נאמען "מיין נתן'לע"; אבער וויבאלד רבי נתן איז געווען א גרויסער מתמיד און א גרויסער למדן האט ער נישט געקענט דערליידן די פארברענגען וכו' מיט די סעודות וכו', ער האט דאס אנגעקוקט ווי מען פארברענגט סתם די צייט. ער פלעגט ארומגיין מיט ספיקות און בלבולים וואס צו טון, עס האט אים געפייניגט דאס געוויסן: 'ווי אזוי איז מען זוכה צו זיין אן ערליכער איד? ווי אזוי איז מען זוכה צו דינען דעם אייבערשטן?' - אויף דעם האט ער געוויינט: "רבונו של עולם, איך בין באשאפן געווארן צו קויפן בייגל", ער האט נישט געוויינט אויפ'ן קויפן די בייגל, ער האט געוויינט אויף דעם וואס עס פעלט אים א וועג אין לעבן, ער שפירט א חסרון אין לעבן, עס פעלט אים א טעם אין עבודת השם.


יעצט, אויף דעם וואס דו האסט מורא אז ווען דו וועסט ארויפקומען אויף יענע וועלט וועסטו זען אז ברסלב איז נישט די וועג וכו'; עס זעט מיר אויס אז דו ביסט געבוירן געווארן אין א שטוב וואס רופט זיך ברסלב אבער איז ווייט פון ברסלב, וואלסטו געוואוסט וואס דער רבי וויל פון אונז - וואלסטו נישט געהאט אזעלכע בלבולים.


וואס וויל דער רבי? דער רבי וויל מיר זאלן לערנען, מיר זאלן דאווענען, מיר זאלן לעבן מיט'ן אייבערשטן און מיר זאלן זיך פרייען מיט די מצוות – אויף דעם האסטו מורא אז מען וועט דיר זאגן דאס איז נישט אמת? איך וויל וויסן, דו האסט אויך מורא אז ווען דו וועסט ארויפקומען אויבן אין הימל וועסטו דארפן אפגעבן דין וחשבון אויף דיינע טעג און יארן? אדער דאס פאלט דיר ניטאמאל איין, אז עס וועט קומען א טאג וואס מען וועט דארפן ענטפערן דעם שומר הפתח די שרעקעדיגע שאלה (תנא דבי אליהו רבא, א): "עֲמֹד וַעֲרוֹךְ מִקְרָא שֶׁקָרִיתָ", הייב אן זאגן, וויפיל חומש האסטו געלערנט? "עֲמֹד וַעֲרוֹךְ מִשְׁנָה שֶׁשָׁנִיתָ", הייב אן זאגן די משניות וואס דו האסט געלערנט; טראכסט אמאל 'וואס וועל איך ענטפערן אויף די פראגע?' טראכסט אמאל 'וואס וועט זיין מיט די עבירות?'


דער הייליגער רבי נתן זכרונו לברכה וואס האט זיין גאנץ לעבן געלעבט מיט תכלית, ביי אים איז דאס געווען דער עיקר; ער האט געזאגט: "איך שרייב מיינע ספרים נאר פאר א מענטש וואס טראכט פון תכלית, ער טראכט 'איין טאג וועל איך זיין א גוסס און א נפטר, איך וועל ליגן אויף דער ערד מיט די פיס צום טיר'; איינער וואס טראכט נישט אז איין טאג וועט ער שטארבן און ליגן אויף דער ערד מיט די פיס צום טיר - איז ביי מיר חשוב אזוי ווי א בהמה, וואס לעבט, עסט און שלאפט און ווייסט נישט וואס דער סוף איז"; דער הייליגער רבי נתן האט געזאגט: "אלעס קען איך זיך אויסמאלן, נאר נישט דעם ערשטן ברוך הבא אין קבר, דאס קען איך מיך נישט אויסמאלן, ווען מען וועט מיר אפירנעמען, איך וועל דארפן אפגעבן דין וחשבון - דאס קען איך נישט טראכטן".


וויל איך דיר פרעגן אויב דו טראכסט פון דעם: 'וואס וועט זיין ווען איך וועל אוועקגיין פון די וועלט, מען וועט מיר לייגן מיט די פיס צום טיר', אדער דו האסט נאר איין דאגה, אז אפשר וועסטו אויסגעפונען אויבן אז לערנען און דאווענען און רעדן צום אייבערשטן איז נישט דער אמת? מיר דארפן טראכטן וואס וועט זיין ווען מיר וועלן אוועקגיין פון די וועלט, אפשר זענען מיר פון די צוויי כיתות מענטשן וואס דער רבי רעדט פון זיי, דער הייליגער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שנד): "עַל שְׁנֵי כִּתּוֹת אֲנָשִׁים יֵשׁ לִי רַחֲמָנוּת גָּדוֹל עֲלֵיהֶם", אויף צוויי גרופעס מענטשן האב איך גרויס רחמנות, "עַל אֵלּוּ אֲנָשִׁים שֶׁהָיוּ יְכוֹלִים לְהִתְקָרֵב אֵלַי וְאֵינָם מִתְקָרְבִים", אויף מענטשן וואס האבן געקענט מקורב ווערן צו מיר און זיי זענען נישט מקורב געווארן, "וְעַל אֵלּוּ הַמְקֹרָבִים אֵלַי וְאֵינָם מְקַיְּמִים אֶת דְּבָרַי", און אויף די וואס זענען מקורב צו מיר און פאלגן מיך נישט; "כִּי אֲנִי יוֹדֵעַ, שֶׁיִּהְיֶה עֵת, בְּעֵת שֶׁיִּהְיֶה הָאָדָם מֻנָּח עַל הָאָרֶץ עִם רַגְלָיו אֶל הַדֶּלֶת, אָז יִסְתַּכֵּל עַל עַצְמוֹ הֵיטֵב, וְיִתְחָרֵט מְאֹד מְאֹד עַל שֶׁלּא זָכָה לְהִתְקָרֵב אֵלַי, אוֹ שֶׁלֹּא קִיֵּם אֶת דְּבָרַי. כִּי אָז יֵדְעוּ שֶׁאִם הָיוּ מְקֹרָבִים אֵלַי וּמְקַיְּמִים אֶת דְּבָרַי, לֹא הָיָה שׁוּם דַּרְגָּא בָּעוֹלָם שֶׁלֹּא הָיִיתִי מְבִיאָם לְאוֹתָהּ הַמַּדְרֵגָה, אֲבָל לֹא יוֹעִיל אָז", ווייל עס וועט קומען די צייט וואס דער מענטש וועט ליגן מיט די פיס צום טיר, דאס מיינט ווען מען וועט שטארבן - וואס דעמאלט לייגט מען אראפ דעם מענטש אויף דער ערד מיט די פיס אויסגעדריידט צום טיר, און דער מענטש וועט זיך דעמאלט אנקוקן ווי אזוי ער זעט אויס, און ער וועט חרטה האבן: 'פארוואס האב איך נישט געפאלגט דעם רבי'ן? ווען איך וואלט ווען געפאלגט דעם רבי'ן וואלט איך זוכה געווען צוצוקומען צו די גרעסטע מדריגות אויף די וועלט', אבער עס וועט שוין זיין צו שפעט.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן פאלגן דעם הייליגן רבי'ן, וועלן מיר זיך נישט דארפן שעמען - נישט אויף די וועלט און נישט אויף יענע וועלט.

#91 - דארף מען רעדן צו קליינע קינדער וועגן חתונה מאכן ביליג?
חתונה, אידיש געלט, חינוך הילדים, אמונה, מלמדים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך הער כסדר פונעם ראש ישיבה שליט"א איבער די נארישע טייערע חתונות וואס מענטשען בארגען זיך אן מיט חובות, און איבער די נארישקייט דערפון.


האב איך געוואלט פרעגן, היות איך בין א מלמד, צי איז דא א וועג און צי איז דאס וויכטיג פאר א מלמד איבערצוגעבן פאר זיינע תלמידים ווען זיי זענען נאך יונג אז מען דארף לעבן מיט א חשבון, און דאס גלייכן. וואס לכאורה וועט זיי דאס זיין אסאך גרינגער ווען זיי וועלן אויפוואקסען. אויב יא ביטע שרייבט אן עצה אויף דעם.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת מקץ, כ"ט כסליו, ה' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דער עיקר זאלסטו אריינלייגן אין די קינדער אמונה אינעם אייבערשטן און יראת שמים. דערצייל זיי מעשיות פון צדיקים, די קינדער זאלן אויך וועלן זיין צדיקים; קינדער האבן זייער ליב צו הערן מעשיות, עס פלאקערט אויף זייער הארץ לעבודת הבורא.


דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן רמח): "דַּע, שֶׁסִּפּוּרֵי מַעֲשִׂיּוֹת מִצַּדִּיקִים, הוּא דָּבָר גָּדוֹל מְאֹד", זאלסט וויסן - זאגט דער רבי - אז פארציילן מעשיות פון צדיקים איז זייער א גרויסע זאך, "כִּי עַל יְדֵי סִפּוּרִים מִצַּדִּיקִים נִתְעוֹרֵר וְנִתְלַהֵב הַלֵּב בְּהִתְעוֹרְרוּת גָּדוֹל לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, בְּחֵשֶׁק נִמְרָץ מְאֹד", ווען מען הערט מעשיות פון צדיקים ווערט מען אויפגעפלאמט, מען באקומט א שטארקע חשק צו ווערן אן ערליכער איד, ווייל מען הערט צו וואס די צדיקים האבן זוכה געווען, מען פארשטייט אז זיי האבן אויך געהאט שווערע נסיונות און דאס בייגעקומען - וויל מען אויך ווערן א צדיק; בפרט ווען קינדער הערן זיך איין מעשיות פון צדיקים, ווערן זיי זייער נתעורר דורך דעם.


צו יונגע קינדער איז נישט שייך צו רעדן פון די זאכן, אז מען איז א מלמד פאר עלטערע קינדער דארף מען אסאך רעדן צו זיי וואס איז דער תכלית פון לעבן, וואס האט מען פון א טייערע בר מצוה? אלעס איז נאריש, דאס קומט פון די עשירים וואס האבן ווייניג שכל. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן סד): "כָּל הַנְּגִידִים הַגְּדוֹלִים, כִּמְעַט כֻּלָּם, הֵם מְשֻׁגָּעִים מַמָּשׁ", די גרויסע עשירים זענען אלע אינגאנצן משוגע; זיי מאכן זיך נאריש פאר אביסל כבוד, דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רב): "כָּל מִי שֶׁשִּׂכְלוֹ קָטָן בְּיוֹתֵר, צָרִיךְ לַחֲלֹק לוֹ כָּבוֹד בְּיוֹתֵר", פאר די מענטשן וואס האבן ווייניג שכל דארף מען געבן מער כבוד, "כִּי כָּל מַה שֶּׁשִּׂכְלוֹ יוֹתֵר קָטָן, הוּא יוֹתֵר חָפֵץ בְּכָבוֹד", ווייל ווי ווייניגער שכל מען האט, וויל מען מער כבוד; דעריבער מאכן זיי זיך נאריש מיט טייערע שמחות. מען דארף רעדן צו די קינדער פון דעם.


דער עיקר דארף מען אריין לייגן אין די קינדער א ליבשאפט צום אייבערשטן, א ליבשאפט צו תורה און מצוות, אכטונג געבן קיינמאל נישט וויי טון א קינד און זיכער נישט קיינמאל פארשעמען. עס ליגט א חיוב אויפ'ן מלמד צו מחנך זיין די קינדער אבער ער האט נישט קיין רשות זיי צו פארשעמען; א מלמד וואס פארשעמט קינדער, א מלמד וואס שלאגט די קינדער - דארף מען לייגן אין חרם. חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (ירושלמי מועד קטן ג, א) א מלמד איז געקומען פרעגן דעם הייליגן רבי אחא "וואס דארף איך טון, א דינסט האט מיר געלייגט אין חרם, דארף איך טאקע זיין אין חרם?" פרעגט אים רבי אחא: "פארוואס האט זי דיר געלייגט אין חרם?" זאגט דער מלמד: "ווייל זי האט געזען ווי איך שלאג א קינד מער וויפיל איך האב אים געדארפט שלאגן, האט זי מיר געלייגט אין חרם", האט אים רבי אחא געזאגט: "צָרִיךְ אַתְּ חָשֵׁשׁ עַל נַפְשָׁךְ", יא, דו ביסט אין חרם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין מיט אלע תלמידים .

#90 - ווי אזוי מאך איך אז מיין ארבעט מיט די בחורים זאל נישט גיין לאיבוד?
התחזקות, חינוך הילדים, אמונה, בחור, ישיבה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א מגיד שיעור אין א ישיבה קטנה די צווייטע כיתה, און איך בין ברוך ה' זייער שטארק מצליח מיט די בחורים, ביי מיר איז נישט דא א זאך אז א בחור פאלגט נישט, די בחורים ווייסן אז ביי מיר איז נישטא קיין חכמות, יעדער שטייט אויף פארטאגס און שטעלט זיך צו צו די זמני הלימוד, און מ'קומט אן זייער אסאך יעדע זמן.


פארטאגס לערנען מיר שלחן ערוך, פארמיטאג לערנען מיר גמרא בעיון, נאכמיטאג לערנט מען שיעור פשוט, און ביים נאכט סדר לערנט מען ספרי חסידות.


וואס ס'שטערט מיך איז אז ווען די בחורים גייען אריין אין ישיבה גדולה, וואס דארט איז נישטא אזא שטרענגע מסגרת, ווערן זיי נאכגעלאזט, און נאכדעם פאלן זיי אראפ און מיין גאנצע ארבעט גייט לאיבוד. איך ווייס נישט פארוואס די היינטיגע ישיבות זענען אזוי נאכגעלאזט, און פארוואס אזוי סאך בחורים פאלן אוועק, אפשר אז איר רעדט אסאך צו בחורים ווייסט איר דער תירוץ אויף דעם?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


                                     יום ב' פרשת ויצא, ז' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד הרב ... שליט"א.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


רעדט צו אייערע תלמידים פון זאכן וואס איז נוגע פאר זייער גאנץ לעבן וועט איר נישט ווערן אנטוישט; אז מען לייגט א דגוש אויף זאכן וואס איז נישט וויכטיג און עס וועט סיי ווי נישט אנהאלטן - איז א שאד די ארבעט.


לייגט אריין אין זיי א ליבשאפט צו מצוות ומעשים טובים, א ליבשאפט צו אנטון תפילין און א ליבשאפט צו היטן שבת, וועלן זיי זייער גאנץ לעבן לייגן תפילין און היטן שבת.


אז מען לייגט א דגוש אויף עסן מיט א הוט, אדער גיין א גאנצן טאג מיט א גארטל וכדומה לזה - כל זמן די בחורים זענען יונג פאלגן זיי, אבער שפעטער בלייבט נישט פון דעם קיין שפיר.


איך מיש זיך נישט ווי אזוי איר זאלט מחנך זיין אייערע תלמידים, יעדע פלאץ האט זיך זייערע מנהגים, אלע מנהגים זענען חשוב און טייער אבער מען קען נישט מאכן פון טפל עיקר און פון עיקר טפל; דער עיקר דארף בלייבן עיקר, דער עיקר איז רעדן פונעם אייבערשטן.


טאג און נאכט דארפן מלמדים און מגידי שיעורים רעדן פון אמונה, פשוט'ע אמונה, אן קיין חכמות און אן קיין תורות; אריין ברענגען אין די תלמידים א ליבשאפט צו טון דעם ווילן פונעם אייבערשטן, מחשיב זיין יעדע גוטע נקודה וואס מען טוט. וועט איר זען אז נישט נאר זיי וועלן נישט פאלן, זיי וועלן גיין נאר מעלה מעלה און אויסוואקסן גרויסע צדיקים.


ביינאכט ווען איר לערנט מיט זיי ספרי חסידות זאלט איר זיי דערציילן אסאך מעשיות פון צדיקים. עס איז באוואוסט אז דער הייליגער צאנזער רב זכותו יגן עלינו האט אמאל געפרעגט דעם מלמד פון זיינע קינדער צי ער לערנט מוסר מיט זיינע קינדער, האט דער מלמד געזאגט: "יא"; האט ער אים געפרעגט: "וואס פאר א מוסר ספרים לערנסטו מיט זיי?" זאגט ער: "חובות הלבבות", זאגט אים דער הייליגער צאנזער רב: "נישט דאס מיין איך צו פרעגן, איך פרעג צי דו לערנסט 'מוסר', צי דו פארציילסט זיי מעשיות פון הייליגן רבי ר' אלימלך פון ליזענסק זכותו יגן עלינו און זיין ברודער דער הייליגער רבי ר' זושא זכותו יגן עלינו; ווייל מעשיות פון צדיקים פייערט אויף דאס הארץ צו זיין אן ערליכער איד.


אויך דארף מען רעדן צו בחורים אסאך חיזוק; רבי נתן האט געזאגט: "פאר יעדע לעפל מוסר וואס מען זאגט, דארף מען געבן א גאנצע שיסל התחזקות"; נאך האט רבי נתן געזאגט: "התעוררות וואס קומט פון מוסר האלט נישט אן צו לאנג, ווידער התעוררות וואס קומט ארויס פון א חיזוק שמועס - דאס האלט אן א לאנגע צייט"; ווען מען רעדט צו תלמידים, מען געבט זיי מוסר - דארף מען זיי אסאך מחזק זיין, זיי זאלן שפירן ווי דער אייבערשטער האט זיי ליב, זיי זאלן שפירן ווי דער אייבערשטער איז מיט זיי, דעמאלט וועלן זיי נישט פאלן, זיי וועלן בלייבן ערליך.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#89 - נאכ'ן דורכגיין א שווערע איבערלעבעניש, ווי אזוי קען איך גיין אין מקוה?
התחזקות, קדושה, מנוולים, אמונה, בחור, מקוה, זעלבס זיכערקייט

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


קודם וויל איך שטארק באדאנקען אויף אלע שיעורים און בריוון, עצות וכו'.


איך וויל דא מיטטיילן א שווערע נושא וואס כ'האב מיט קיינעם ביז היינט נישט גערעדט. מיין טאטע האט מיר מחנך געווען צו גיין יעדן טאג אין מקוה פון די בר מצוה, ער האט מיר אנגעזאגט נישט צו גיין ווען ס'איז שטארק פול מיט אסאך מענטשן, און אויך נישט ווען ס'איז גאר ליידיג, נאר ווען ס'איז דא צום ווייניגסטן זיבן אכט מענטשן, ווייל אויב ס'איז ליידיג קען מען זיך אנטרעפן דארט נישט קיין ריינע מענטשן. און אזוי האב איך זיך געפירט פאר עטליכע יאר.


פאר כמעט א יאר צוריק, בין איך א דורך זייער א שווערע איבערלעבעניש, איך בין געגאנגען אין מקוה ווי יעדן טאג, און ס'איז געווען דארט עטליכע יודן וואס איך קען זיי פון שול און שכנים וכדומה, איך בין אריין אין בור, און אויף איינמאל כאפט מיך אן אן אומבאקאנטער פארשוין, און ווייזט מיר צו זיי שטיל, כ'האב פראבירט זיך ארויסציען פון אים אבער ס'נישט געווען מעגליך, און ער האט מיר אנגעהויבן באטאפן אויף אן עקלדיגע וועג.


מיך האט זייער געעקלט די גאנצע מעשה, איך בין געווען שטארק שאקירט, כ'האב נישט געשריגן פון רוב פאניק און שרעק, מיין טאטע פון אלס קינד זאגט מיך אן אז ס'איז א געפערליכע עבירה אנצורירן וואו מ'טאר נישט, און יעצט טוט ער דאס רחמנא ליצלן. אזוי האט ער מיר נישט אפגעלאזט ביז א דריי פיר מינוט, ביז איינער איז צוגעקומען אריינגיין אין וואסער האט ער מיך אפגעלאזט, כאילו לא היה.


איך בין גלייך ארויסגעלאפן, כ'האב אפי' נישט גענומען קיין שויער ווי געווענליך, כ'האב זיך גאר שטארק געשעמט צו דערציילן דארט ווער דאס איז וכו', ווייל מ'וועט קוקן אויף מיך אויך ווי א נעבעכדיגע בחור וואס מ'האט זיך מיאוס באשעפטיגט מיט אים. איך בין געווען זייער צובראכן און פארווייטאגט, אינדערהיים האט מען געפרעגט וואס איז געשען, האב איך זיך ארויסגעדרייט אז א חבר אין ישיבה האט מיך שטארק פארשעמט, און איך קען נישט זאגן פרטים.


נאך אפאר טעג האב איך זיך אביסל בארואיגט, אבער פון דעמאלט קען איך נישט גיין אין מקוה, איך נעם א האנטוך און איך מאך נאס די פיאות מ'זאל מיינען אז איך בין געווען אין מקוה, אבער ס'איז ממש אוממעגליך. אפילו ערב יום כיפור, וואס איז א הלכה אז מ'מוז גיין, בין איך געגאנגען, אבער נאר ווען כ'האב זיך אויסגעטון איז אלע שרעקליכע בילדער צוריק געקומען, אין כ'האב זיך גלייך צוריק אנגעטון און אוועק געגאנגען פון דארט, האפנדיג אז קיינער האט נישט באמערקט אז איך בין גאר אין מקוה נישט אריין.


איך בין קלאר ביי מיך, אז אויב איך וואלט געטראפן היינט דעם באנדיט, וואלט איך אנגעזאגט אנדערע זאלן אכטונג געבן פון אים, ווייל ער טשעפעט קינדער און יונגע בחורים, אבער זייט דעמאלט האב איך אים נאך קיינמאל נישט געזען. כ'האב אסאך מאל מתפלל געווען צום אייבערשטן ער זאל מיך ארויס נעמען די אלע פחדים, איך שעם זיך גאר שטארק צו גיין רעדן מיט איינעם אויף דער נושא, כ'האב זיך אליין געטראכט אז אפאר יאר פאר דעם בין איך דאך געגאנגען און אלעס איז געווען אין ארדענונג און איך דארף נישט צופיל מורא האבן, אבער וואס זאל איך טון אז ס'גייט מיך נישט ארויס פון קאפ די גאר שווערע צושטאנד וואס איך האב מיטגעמאכט. אפשר האט דער ראש ישיבה שליט"א עפעס א גוטע עצה פאר מיך? אויב יא וועל איך זיך שטארק פרייען.


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


                        יום א' פרשת תולדות, כ"ח מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז נישט קיין עסק צו אנטלויפן פון א פראבלעם; היינט איז עס מקוה, מארגן איז עס א צווייטע זאך אין א צווייטע פלאץ; וועסטו בלייבן א גאנץ לעבן פארשפארט אין שטוב?


הייב צוריק אן גיין אין מקוה, האב נישט מורא פון קיינעם; נעם אריין אמונה אין זיך, חזר טאג און נאכט: 'דער אייבערשטער איז מיט מיר, ביי מיר, און נעבן מיר', דאן וועט דיר נישט פאסירן קיין שום שלעכטס. אזוי ווי מיר געפונען, חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (סנהדרין סז:): א כישוף מאכערטע האט געוואלט מאכן כישוף אויפ'ן הייליגן צדיק רבי חנינא, האט זי גענומען זאמד פון אונטער זיינע פוס, ווען רבי חנינא האט באמערקט וואס זי וויל טון האט ער איר געזאגט: "אִי מִסְתַּיְּיעַת זִילִי עֲבִידִי", איך האב נישט מורא פון דיר, קענסט פרובירן צו מאכן כישוף וויפיל דו ווילסט, עס שטייט (דברים ד, לה): "אֵין עוֹד מִלְּבַדּוֹ", עס איז גארנישט דא אויסער דעם אייבערשטן; זעט מען פון דעם אז ווען מען לעבט מיט אמונה ווערט מען אזוי שטארק, מען האט פון קיינעם נישט קיין מורא.


אז דו וועסט זיך שטארקן אין אמונה וועלן די שדים און קליפות נישט קומען צו דיר; די מנולים דערשמעקן שוואכע מענטשן, זיי פרובירן נישט צוצוגיין צו שטארקע מענטשן. אזוי ווי מיר געפונען, ווען עמלק איז געקומען מטמא זיין אידישע קינדער האט ער גענומען שוואכע מענטשן וואס וואקלען זיך, עס שטייט (דברים כה, יח): "וַיְזַנֵּב בְּךָ כָּל הַנֶּחֱשָׁלִים אַחֲרֶיךָ", ער האט גענומען די אלע שוואכע וואס די וואלקן האט זיי ארויסגעווארפן; די וואס האבן נישט געהאט די שטארקע אמונה, די סארט מענטשן ווארפט ער אראפ, עמלק האט נישט קיין שליטה אויף מענטשן וואס זענען שטארק אין די אמונה.


דעריבער בעט איך דיר זייער, נעם אריין דעם אייבערשטן אין דיר, רעד צו אים, שמועס מיט אים, רעד צום אייבערשטן אזוי ווי דו רעדסט מיט א גוטער פריינט, רעד צו אים אין דיין שפראך; דאס וועט דיר געבן זעלבסט-זיכערקייט (סעלף קאנפידענס) דו וועסט ווערן א נייער מענטש, דו וועסט מער נישט מורא האבן פון קיינעם, דו וועסט מער נישט בלייבן מיט א פארמאכטע מויל ווען אזוינס פאסירט השם ישמרינו.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#88 - איך ציטער פון די אויסגאנג פון די וואלן אין אמעריקע
אומאן, אמונה, פחדים, נייעס, וואלן

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין זייער דערשראקן אז איך האב נישט געקענט פארן דאס יאר קיין אומאן, עס איז דורכגעגאנגען אזא שרעקעדיגע יאר, שנת תש"פ, די גאנצע וועלט האט זיך איבערגעדרייט, אלעס האט זיך געטוישט. יעצט גייט זיין וואלן אין אמעריקע און איך קען נישט טראכטן וואס וועט פאסירן אז עס גייט קומען אן אלטער אפגעקאלעכטער מענטש און פירן א לאנד. ווען איך ליין עס ווען אין היסטאריע ביכער וואלט עס געווען גאנץ געשמאק, אבער עס מיטצולעבן איז גאר שרעקעדיג.


מיין גאנצע האפענונג איז געווען צו זיין ביים רבי'ן אויף ראש השנה און אויסבעטן א גוטע יאר, און יעצט אז מיר האבן נישט זוכה געווען דערצו, ציטער איך זייער שטארק וואסערע סארט יאר עס גייט קומען. איז נאך דא א וועג צו מאכן אז דאס יאר זאל זיין גוט און פיין?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת לך לך, ט' מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


א שאד צו זארגן אומזיסטיגע זארג, דער אייבערשטער פירט די וועלט אזוי שיין און אזוי זיס, ער טוט אלעס און מאכט אלעס; נישט דער פרעזידענט וועט אונז העלפן און נישט דער פרעזידענט וועט שאדן מאכן, אלעס איז דער אייבערשטער, ער מאכט אלעס און טוט אלעס. אז מען פירט זיך מיט די תורה וועלן מיר האבן א זיסע יאר און אז מען פירט זיך נישט מיט די תורה דארף מען תשובה טון, ווייל אויב מען טוט נישט תשובה דעמאלט באקומט מען א שטראף; עס העלפט נישט אויב דער איז פרעזידענט אדער יענער איז פרעזידענט, עס ווענדט זיך נאר איין איין זאך 'אויב מען גייט מיט די תורה'.


הער אויף לעבן מיט דמיונות, אויב דער פרעזידענט געווינט וועט זיין גוט און אויב יענער געווינט וועט זיין שלעכט; נעם אריין אין זיך וואס דער אייבערשטער זאגט אין די תורה, אויב מען וועט גיין בדרך התורה וועט זיין גוט פאר אונז און פאר די גאנצע וועלט, און חס ושלום אויב מען גייט נישט מיט די תורה דעמאלט קומט אן עונש מן השמים.


מיר דארפן תשובה טון, זיך צוריק קערן צום אייבערשטן און טון נאר וואס דער אייבערשטער זאגט, דאן וועלן מיר האבן א שנת ברכה, א שנת גאולה; מען טאר נישט אויסהערן די נייעס וואס האקן און ליאמערן טאג און נאכט אין קאפ אז דער וועט זיין א ישועה אדער יענער וועט זיין א ישועה. אז די נייעס רעדט אין אידיש מיינט נאך נישט אז דאס איז כשר; מען קען רעדן אין אידיש, שרייבן אין אידיש - און עס איז קעגן די תורה, קעגן די אמונה, ווייל א ישועה וועט זיין נאר אז מען וועט זיך אויפהייבן דעם קאפ צום אייבערשטן, א ישועה וועט זיין ווען אלע וועלן איינערקענען אז 'אין עוד מלבדו'; דעמאלט וועלן מיר האבן א שנת ברכה, א שנת פרנסה.


אז דו ווילסט אן עצה נישט צו זיין דערשראקן - זאלסטו אויפהערן הערן נייעס; נייעס איז א שעדליכע זאך, עס מאכט דעם מענטש דערשראקן און ווארפט אים אריין אין א פאניק. דער הייליגער מנחת אלעזר זכותו יגן עלינו טייטשט דעם פסוק פון די תוכחה (ויקרא כו, לו): "וְהֵבֵאתִי מֹרֶךְ בִּלְבָבָם", דער אייבערשטער זאגט, אויב מען וועט נישט גיין אין די וועגן פון די תורה וועל איך אריין לייגן א מורא אין אייך, "וְרָדַף אֹתָם קוֹל עָלֶה נִדָּף", איר וועט אנטלויפן פאר שרעק פונעם קול וואס די בלעטלעך געבן ארויס ווען די ווינט בלאזט דערויף, טייטשט ער (בספר חיים ושלום) דער "עָלֶה נִדָּף", מיינט מען דער פארשטונקענעם בלעטל פון א צייטונג וואס דערשרעקט טאג איין טאג אויס פון מלחמות וכדומה; א רחמנות אויף די וואס לעבן מיט נייעס, זיי ווערן דערשראקן פון גארנישט מיט נישט, די נייעס ווארפט שטענדיג א פחד און א פאניק, דאס הרג'ט דעם מענטש מער ווי יעדע צרה.


חכמינו זכרונם לברכה ברענגען (תורת כהנים, בחוקותי, פרק ז) רבי יהושע בן קרחה האט דערציילט: "פַּעַם אַחַת הָיִינוּ יוֹשְׁבִים בֵּין הָאִילָנוֹת", איינמאל זענען מיר געזיצן צווישן די ביימער, "וְנָשְׁבָה הָרוּחַ וְהִטִּיחוּ הֶעָלִים זֶה בָּזֶה", אינמיטן האט א ווינט צעבלאזן די ביימער און די בלעטלעך האבן זיך געשאקלט איינע אויפ'ן צווייטן און ארויסגעגעבן א קול, "עָמַדְנוּ וְרַצְנוּ וְאָמַרְנוּ 'אוֹי לָנוּ שֶׁמָּא יַדְּבִּיקוּנוּ הַפָּרָשִׁים'", מיר זענען אנטלאפן פון פחד אז מען גייט אונז הרג'נען, "לְאַחַר זְמַן נִפְנִינוּ אַחֲרֵינוּ, וְרָאִינוּ שֶׁאֵין בֶּרְיָה", נאכדעם האבן מיר געזען אז קיינער יאגט נישט און קיינער לויפט אונז נישט נאך, האבן מיר געוויינט אז עס איז מקוים געווארן ביי אונז דאס וואס שטייט "וְרָדַף אֹתָם קוֹל עָלֶה נִדָּף"; אזא פנים האבן די וואס הערן די נייעס, מען ווערט דערשראקן און צעמישט. מען קען נישט שלאפן פון פחד, בשעת קיינער יאגט נישט און קיינער רודפ'ט נישט.


וואויל איז דער מענטש וואס זיין נייעס איז די פרשת השבוע, זיין נייעס איז א בלאט גמרא, מער פון דעם אינטערעסירט אים נישט; ער ווייסט אז דער אייבערשטער איז דער בורא ומנהיג לכל הברואים, דער אייבערשטער האט באשאפן די וועלט און פירט די וועלט, קיינער קען נישט בעסער מאכן אדער ערגער מאכן; אזא איינער איז זיך מחי' מיט'ן אייבערשטנ'ס וועלט, וואס ער דארף בעט ער דעם אייבערשטן, זיין האפענונג איז נישט אויף קיינעם נאר אויפ'ן אייבערשטן.


איך בעט דיר זייער, חזר זיך די ערשטע אני מאמין וועט דיר גוט זיין; חזר זיך: "אֲנִי מַאֲמִין בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה, שֶׁהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ הוּא בּוֹרֵא וּמַנְהִיג לְכָל הַבְּרוּאִים", איך גלייב אז דער אייבערשטער האט אלעס באשאפן און דער אייבערשטער פירט אלעס, "וְהוּא לְבַדּוֹ עָשָׂה וְעוֹשֶׂה וְיַעֲשֶׂה לְכָל הַמַּעֲשִׂים", נאר ער אליינס האט אלעס געטון, טוט אלעס און וועט אלעס טון.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#87 - אויב אלעס טוט נאר דער אייבערשטער, ווי אזוי קענען מיר זיך בכלל באהיטן?
אמונה, השתדלות, בחירה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


צום ערשט א גרויסן יישר כח פאר די געוואלדיגע שיעורים, ספעציעל פאר די שיעורים אין לשון הקודש, הלואי זאל זיין יעדן טאג א שיעור אין לשון הקודש.


איך וויל פארשטיין אן ענין אין אמונה, פון איין זייט ווייסן מיר דאך אז קיינער קען אונז שלעכטס טון אדער גוטס אן רשות פון אייבערשטן, אלעס קומט נאר פונעם אייבערשטן אליין, פון די אנדערע זייט זע איך למשל ווי מוהרא"ש שרייבט אסאך אז מ'זאל זיך אכטונג געבן פון מענטשן, מ'קען נישט טראסטן קיין מענטשן, ספעציעל מיט געלט זאכן, לכאורה וואלט מען געקענט זאגן אז מ'זאל זיך פירן נארמאל, און אויב וועט קומען איינער וואס וויל מיר בא'גנב'ענען, וועט ער דאך סיי ווי מיר גארנישט קענען טון אויב איז נישט אזוי אנגעשריבן פון אויבן.


באמת איז די שאלה מער בכלליות אויך, למשל ווען עס קומט צו פרנסה אדער אנדערע השתדלות וואס מ'טוט אין לעבן; אויב וועט סיי ווי אנקומען צו מיר אלעס וואס קומט זיך מיר, פארוואס זאל איך זיך דארפן פלאגן אויף דעם?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת כי תצא, ה' אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דער אייבערשטער האט באשאפן די וועלט עס זאל אויסזען ווי עס איז דא אזא זאך ווי טבע; עס זעט אויס ווי זאכן פאסירן פון זיך אליינס. דער אייבערשטער האט זיך אזוי שטארק באהאלטן אין די וועלט אז עס קען זיך דאכטן ווי זאכן פאסירן פון זיך אליינס; עס קען זיך דאכטן ווי דער מענטש האט געטון, דער מענטש האט געמאכט - אבער חס ושלום מען זאל זיך איינרעדן איין רגע אז עס קען עפעס פאסירן אן דעם וואס דער אייבערשטער האט געהייסן און באפוילן.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (חולין ז:): "אֵין אָדָם נוֹקֵף אֶצְבָּעוֹ מִלְּמַטָּה, אֶלָּא אִם כֵּן מַכְרִיזִין עָלָיו מִלְּמַעְלָה", א מענטש צעקלאפט זיך נישט דעם קליינעם פינגער אן דעם וואס מען זאל אנשרייבן אויבן אין הימל עס זאל פאסירן, און די הייליגע חכמים דערציילן (בראשית רבה עט, ו; ירושלמי שביעית כה:) ווען דער הייליגער תנא רבי שמעון בן יוחאי מיט זיין זון דער הייליגער תנא רבי אלעזר זענען ארויס פון די מערה נאך דרייצן יאר האבן זיי געזען ווי א פאנגער שפרייט אויס זיינע נעצן צו כאפן פייגלעך, זיי זעען ווי אזוי ער שפרייט אויס די נעץ און א פייגל ווערט שיער אריינגעכאפט, אין די לעצטע סעקונדע האט זיך די פייגל געראטעוועט, נאכדעם קומט נאך א פייגל און זיי הערן ווי עס גייט ארויס א בת קול פון הימל וואס זאגט: "געפאנגען" און די פייגל איז געפאנגען געווארן; האט דער הייליגער תנא רבי שמעון בן יוחאי געזאגט פאר זיין זון: "זעסט, אפילו א קליינטשיג פייגעלע קען אויך נישט געכאפט ווערן אן דעם וואס מען זאל דאס אפשרייבן אויבן אין הימל".


דאס האט דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו אריינגעברענגט אין די וועלט, מען זאל וויסן אז עס איז גאר נישט דא אויסער דעם אייבערשטן. אפילו א וואגן פארט און עס פאלן אראפ שטרוי איז אויך אנגעשריבן פון אויבן פונקטליך וואו די שטרוי זאל פאלן און ווען א בלעטעלע פאלט אראפ פון בוים איז אויך אנגעשריבן פון הימל פונקטליך וואו עס זאל פאלן; קיין שום זאך פאסירט נישט פון זיך אליינס. דאס ווערט אנגערופן אין די ספרים הקדושים: "ידיעה", מען זאל וויסן אז עס איז גארנישט דא, נאר דער אייבערשטער; דומם, צומח, חי און מדבר - אלעס איז ער אליינס, ער האט זיך פארשטעלט אין די זאכן עס זאל אויסזען ווי עס איז דא א וועלט, אבער עס איז איין שטיק אייבערשטער.


פון די אנדערע זייט האט דער אייבערשטער אונז געגעבן די מעגליכקייט מיר זאלן אויסוועלן צו טון גוט; דאס ווערט אנגערופן אין די ספרים הקדושים: "בחירה", דער מענטש האט א מעגליכקייט אליינס אויסצואוועלן צו זיין גוט אדער פארקערט חס ושלום - טון שלעכטס; אויב טוט ער גוטס וועט ער האבן שכר און אויב טוט ער נישט גוט און טוט נישט תשובה - וועט ער באקומען אן עונש.


דאס איז זייער שווער צו פארשטיין, ווי קען זיין "בחירה" מיט "ידיעה"? ווי אזוי קען דער מענטש אויסוועלן צו טון גוטס אדער שלעכטס ווען אלעס איז דער אייבערשטער? ווי קען זיין אז איינער זאל קענען טון דעם צווייטן שלעכטס ווען אלעס איז דער אייבערשטער? אזוי אויך איז שווער צו פארשטיין, ווי קען זיין אז דער מענטש האט א בחירה יא טון אדער נישט טון ווען אלעס איז אנגעשריבן אנהייב יאר ראש השנה, פונקטליך וואס גייט זיין? אלעס איז דאך דער אייבערשטער, דער אייבערשטער ווייסט אלעס וואס גייט זיין, דער אייבערשטער מאכט אלעס אליינס, ווי קען זיין אז דער מענטש זאל אויסוועלן גוטס אדער שלעכטס ווען אלעס איז דער אייבערשטער?!


דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן כא) ווען א מענטש פירט זיך ערליך, ער הייליגט זיינע שבעה נרות; ער הייליגט זיינע אויגן, אויערן, נאז און מויל - דעמאלט איז ער זוכה צו האבן א ריינעם מח, נאר דעמאלט קען ער פארשטיין ווי אזוי די צוויי זאכן גייען אינאיינעם, דעם מענטש איז נישט שווער די קשיא פון ידיעה און בחירה, ווייל ער טרעפט דעם אייבערשטן אין די בחירה, ער ווייסט אז אלעס איז דער אייבערשטער און דאך איז דא א בחירה.


דאס קען נישט פארשטיין נאר דער וואס האט א ריינעם מח. מען רייניגט זיך די אויגן; מען קוקט נישט קיין שום שלעכטע קוק, מען קוקט נאר צום אייבערשטן, מען רייניגט זיך די אויערן; מען הערט נישט קיין שלעכטע זאכן, אזוי אויך רייניגט מען זיך די נאז; מען גלייבט אין די ווערטער פון צדיקים, מען רייניגט זיך די מויל; נישט צו רעדן שלעכטס אויף קיינעם, נישט רעדן שלעכטע זאכן - דעמאלט ווערט דער מח לויטער און ריין, דעמאלט קען מען פארשטיין ווי אזוי דאס ארבעט אינאיינעם.


דאס מיינט נישט אז די שלעכטע מענטשן וואס טוען שלעכטס פאר אנדערע, בא'גנב'נען אנדערע, זענען מצער אנדערע - וועלן נישט באקומען זייער עונש; דער וואס איז מצער אנדערע, דער וואס טוט רשעות פאר אנדערע - וועט האבן א שרעקליכע ענדע. קען זיין עס וועט נעמען א שטיק צייט, עס וועט אריבער גיין א שטיק צייט, אבער ביים סוף וועט יענער באקומען א גרויסער עונש; דאס אליינס איז אויך פון די וואונדער פונעם אייבערשטן. ווי קען זיין אזא זאך, אלעס איז דאך דער אייבערשטער? דער אייבערשטער מאכט דאך אלעס און טוט אלעס?! דאס איז א באהאלטענע זאך וואס מיר קענען נישט פארשטיין.


וואויל איז דעם מענטש וואס נעמט אריין אין זיך די ריינע אמונה, אז דער אייבערשטער פירט די וועלט און קיין שום זאך איז א פערצופאל, נאר יעדע זאך טוט דער אייבערשטער אליינס מיט א פונקטליכקייט, און אלעס וואס מיר זעען און אלעס וואס פאסירט - איז א פארשטעלטע זאך; עס זעט אויס ווי דער טוט, ווי יענער טוט, עס זעט אויס אז אויב מען ארבעט האט מען פרנסה און אויב מען ארבעט נישט האט מען נישט פרנסה, ווען באמת איז דאס נאר א פארשטעלטע זאך, אלעס איז נאר דער אייבערשטער אליין; דורכדעם וועט ער זוכה זיין צו די וועלט און יענע וועלט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#86 - איך געב איבער די לימודים פאר מיינע תלמידים
חינוך הילדים, אמונה, מלמדים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך וויל אביסל מיטטיילן מיט'ן ראש ישיבה שליט"א עטליכע פרייליכע זאכן.


איך בין א מלמד דא אין ארץ ישראל, און זייענדיג מקורב צום ראש ישיבה האב איך יעדן טאג כמעט פרובירט איבערצוגעבן פאר מיינע תלמידים די שיינע זאכן וואס איך האב באקומען.


אזוי ווי עס ענדיגט זיך יעצט די יאר, האב איך געפרעגט פאר מיינע תלמידים [8 יאר אלט] וואס זיי האבן ספעציעל קונה געווען דאס יאר, די תשובה האבן אלע געענטפערט אינאיינעם, א. תפילה ב. זיך פרייען מיט די ציצית ג. מ'דארף רעדן שיין צו טאטע מאמע.


בנוסף צו דעם גייען אסאך תלמידים מסיים זיין מסכת תענית [אלס א זייטיגע לימוד אין די פרייע צייטן] לכבוד די ניין טעג. נאכדעם וואס איך האב זיי אויף דעם מחזק געווען. היינט האט מיר א תלמיד געוויזן א ששה סדרי משנה וואס זיין טאטע האט אים געקויפט, האב איך אים געפרעגט וואו ער האלט, און איך האב אים געלייגט א סטיקער.


די קרעדיט קומט זיך פאר'ן ראש ישיבה וואס שפארט נישט קיין מיה און כח אלעס כדי אריינצוברענגען די עצות פון הייליגן רבי'ן אין די וועלט. איך שפיר אלס א חוב דאס מיטצוטיילן מיט'ן ראש ישיבה שליט"א.


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת עקב, י"ד מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו קענסט זיך נישט פארשטעלן דיין זכות פון זיין א מלמד - אויבן אין הימל; א מלמד וואס געבט אכטונג אויף די קינדער, ער לערנט מיט זיי תורה - האט א גרויסע כח אין הימל, ער קען פועל'ן אלעס וואס ער וויל.


חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (תענית כד.): עס איז אמאל געווען א טרוקעניש - עס האט נישט גערעגנט פאר א לאנגע צייט, האט מען זיך צאמגענומען אין בית המדרש צו מתפלל זיין פאר רעגן, א פשוט'ער איד איז צוגעגאנגען צום עמוד און גלייך ווען ער האט געזאגט: "מַשִּׁיב הָרוּחַ, וּמוֹרִיד הַגֶּשֶׁם" - האט אנגעהויבן רעגענען, האט מען אים געפרעגט: "וואס זענען די גוטע מעשים וואס דו טוסט?" האט ער געזאגט: "איך בין א מלמד דרדקי - איך לערן מיט אידישע קינדער און איך מאך נישט קיין אונטערשייד פון א קינד וואס דער טאטע צאלט מיר געלט אז איך זאל לערנען מיט אים, אדער א קינד וואס דער טאטע צאלט מיר נישט; נאך א מנהג האב איך, אז ווען איך זע א קינד וואס וויל נישט לערנען, בין איך אים משחד; איך קויף אים אונטער, איך האב אין שטוב א פיש טאנק און איך בין אים משכנע אז אויב ער וועט לערנען וועל איך אים ווייזן די פישעלעך און דורכדעם הייבט ער אן לערנען"; זעט מען פון דעם אז אויב א מלמד אדער א טיטשער געבט אכטונג אויף דעם אייבערשטנ'ס קינדער, האט מען א כח אין הימל און מען נעמט אן אלע תפילות.


ווער רעדט נאך א מלמד מיט די הקדמות פון הייליגן רבי'ן - איז דאך גאר עפעס אנדערש; מען האט וואס צו פארקויפן, מען האט וואס אריין צו לייגן אין די קינדער. דער רבי געבט סחורה אין די האנט, מען האט וואס צו פארקויפן ווייטער; אפגערעדט אז מען קען אריין באקן אין די הערצער פון די קינדער ריינע אמונה, ווייל אמונה קען מען נאר איבערגעבן אויב מען האט דאס אין זיך; א מלמד וואס די אמונה שיינט אין אים - דער קען איבער געבן פאר זיינע תלמידים זיי זאלן אויך שפירן דעם אייבערשטן.


דער רבי האט געזאגט: "איך וויל נישט מיינע לייט זאלן זיין מלמדים (שיחות הר"ן, סימן רמ, רמא; חיי מוהר"ן, סימן תסה, תקצא), אבער אז מען דארף שוין יא זיין א מלמד, ווער דען זאל זיין א מלמד אויב נישט פון מיינע לייט?" ווייל מען דארף אליין האבן א שטארקע אמונה דאס צו קענען איבערגעבן פאר תלמידים, זיי זאלן אויפוואקסן מיט א ריינע אמונה; דאס איז דער יסוד פון א איד, מען זאל וויסן אז עס איז דא א באשעפער, מען זאל לעבן מיט דעם און קיינמאל נישט פארגעסן פון די אמונה.


ליידער ליידער הייטיגע טעג רעדט מען פון אלעם נאר נישט פון די פשוט'ע אמונה; מען רעדט צו קינדער פון לימוד התורה, מען רעדט פון לערנען רצופות, מען רעדט פון זיין א מצוין, מען רעדט פון זיך פארהערן און באקומען אן אויסצייכענונג - נאר פון די פשוט'ע אמונה רעדט מען נישט, שפעטער וואונדערט מען זיך פארוואס בחורים האבן נישט קיין יראת שמים, מען וואונדערט זיך פארוואס מען טרעפט בחורים און אינגעלייט וואס טוען עבירות און האבן נישט קיין געפיל צו א שבת, צו מצוות; וואלט מען ווען געפילעוועט אין זיי אמונה, וואלטן זיי געבליבן ערליכע פשוט'ע אידן.


שטארק זיך און זיי ממשיך בית שאת וביתר עוז, ויהי רצון שתשרה שכינה במעשה ידיכם.

#85 - ווי אזוי ברענגט מען צוריק די קינדער נאך די איבערלעבענישן פון קאראנע?
חינוך הילדים, קדושה, אמונה, קאראנע וויירוס

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א מלמד אין ברוקלין פאר עלטערע קינדער, מ'האלט יעצט נאך די שווערע איבערלעבענישן פון קאראנע, די קינדער זענען ברוך ה' צוריק אין חדר, אבער ס'איז זייער שווער צו לערנען יעצט מיט זיי, ס'שפירט זיך א שטארקע הפקירות אין קלאס, נישט אז די קינדער זענען מחוצפים, נאר פשוט זיי זעען אויס ווי קריג'ס געליטענע, זיי זענען געזעסן אינדערהיים צעקוועטשט פאר עטליכע חדשים, אן צו לערנען געהעריג, און אסאך עלטערן האבן אויך געגעבן פאר די קינדער עלעקטעראנישע כלים וואס האט אוועקגענומען זייער מח, איך בין זיי דן לכף זכות אז זיי האבן נישט געהאט קיין אנדערע אויסוועג, אבער למעשה האט דאס גאר שטארק אפעקטירט די קינדער, אז זיי קענען כמעט נישט צולייגן קיין קאפ צו וואס מ'לערנט.


איך ווייס נישט וואס טוט זיך אין אנדערע קלאסן און אין אנדערע חדרים, אבער איך קען זיך פשוט נישט קיין עצה געבן ביי מיר אין קלאס, די קינדער האבן זיך געפריידט צוריק צו קומען צו א נארמאלע זסדר און הערן עפעס א אידיש ווארט, אבער זייער מח איז נישטא


איך דערצייל אסאך מעשיות פון צדיקים, און דאס געבט זיי סיפוק, איך זוך אבער א וועג ווי אזוי איך זאל זיי קענען אויך צוריק ברענגען צו קענען לערנען אביסל תורה.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת דברים, כ"ח תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


יעצט איז דער דור אזוי געפאלן, וויפיל דער דור איז געווען געפאלן איז יעצט געווארן פחד פחדים; עס גייט אריבער אזעלכע נסיונות אויף קינדער, בחורים און מיידלעך, קיינער קען גארנישט חלומ'ען וואס פאר א נסיונות זיי האבן. זיי פאלן אין שמירת עיניים, זיי פאלן אין קדושה, זיי פאלן אריין אין פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, זיי ווערן פארברענט פון תאות ניאוף. זיי ווילן זיין גוט אבער זיי זעען נישט קיין וועג פאר זיך; א אינגל קען היינטיגע טעג זען אין איין מינוט אזעלכע שמוץ וואס מען האט אמאל נישט געקענט זען אין טויזנט יאר, אלע מגידי שיעורים און ראשי ישיבות שרייען אז זיי זעען נישט קיין וועג ווייטער מיט די יוגנט.


יעצט איז א צייט וואס מען דארף פארשפרייטן דעם הייליגן רבי'ן פאר אלעמען; דער רבי האט א וועג צו ראטעווען דעם גאנצן דור, דער רבי ווייזט די רחמנות פונעם אייבערשטן, ווי דער אייבערשטער ווארט מען זאל צוריק קומען צו אים, מען זאל תשובה טון.


לייג אריין אין דיינע תלמידים אמונה; דערצייל זיי מעשיות פון צדיקים, ווי זיי האבן געלעבט מיט'ן אייבערשטן, (דארפסט נישט רעדן אין נאמען פון רבי'ן), דאס וועט אויפפלאמען זייער הארץ זיי זאלן אויך וועלן זיין ערליך און הייליג. רעד צו זיי זיי זאלן זיין הייליג און זיך היטן די אויגן; דו קענסט נישט וויסן וואס די ווערטער וואס דו פלאנצט יעצט איין וועט טון מיט זיי שפעטער, אמאל הערט א קינד פון זיין מלמד א ווארט פון יראת שמים און דאס באגלייט אים זיין גאנץ לעבן.


אויך זאלסטו זיי לערנען זיי זאלן נישט פוגם זיין בברית קודש; לייג אריין אין זיי א פחד זיי זאלן נישט אנרירן דעם אות ברית קודש, זאג זיי אז מען ליידט א גאנץ לעבן אויב מען היט זיך נישט. ווי יונגער מען געוואוינט איין קינדער זיי זאלן זיין הייליג - איז זיי גרינגער, עס ווערט ביי זיי ווי א טבע צו זיין הייליג.


אויך זאלסטו זיי לערנען זיך אכטונג צו געבן פון מנולים; לערן זיי אויס אז מען קען קיינעם נישט געטרויען, עס קען אמאל זיין א מענטש וואס זעט אויס פון אינדרויסן ווי א חשוב'ער מענטש, א פעטער, א ברודער אדער גאר א זיידע - נישט קיין נפקא מינה, מען דארף אויסלערנען פאר א קינד: "קיינער טאר דיך נישט אנרירן און זיך שפילן מיט דיר, קיינער טאר דיר נישט אנכאפן דעם אות ברית קודש".


עס איז שווער צו רעדן פון דעם און עס איז נישט אנגענעם צו שרייבן פון דעם, אבער מען מוז רעדן פון דעם; א מלמד דארף וויסן אז עס ליגט אויף אים א גרויסע אחריות אז זיינע תלמידים זאלן זיין ערליך און געזונט, אויב מען רעדט נישט צו די קינדער, מען גרייט זיי נישט אן - באקומט מען נאכדעם א גרויסער עונש. אזוי ווי די מעשה וואס אליהו הנביא האט דערציילט (תנא דבי אליהו רבה, פרק יח): "איך בין אמאל געגאנגען אין א שטאט אין חוץ לארץ, אין בבל און איך האב געטראפן א מלמד וואס האט געהאט זייער אסאך תלמידים - צוויי הונדערט תלמידים אין די יארגענג פון אכצן ביז צוואנציג יאר, נאך א יאר בין איך צוריק געקומען צו דעם שטאט און איך האב נישט געקענט טרעפן דעם מלמד, האט מען מיר געזאגט אז דער מלמד איז שוין געשטארבן; אלע זענען געשטארבן, זיין ווייב, זיינע קינדער און אלע תלמידים, און עס זענען נאר איבערגעבליבן אפאר יונגע תלמידים, 'וְהָיִיתִי בּוֹכָה וּמִתְאַנֵּחַ עֲלֵיהֶם', האב איך אנגעהויבן זייער שטארק צו וויינען, טראכטנדיג צו מיר: 'פארוואס איז דער מלמד, זיין משפחה מיט די תלמידים - געשטארבן?' ביז עס איז געקומען צו מיר א מלאך פון הימל און מיר געפרעגט: 'אליהו, פארוואס וויינסטו?' האב איך אים געענטפערט: 'צי דען זאל איך נישט וויינען, אז די אלע זענען געשטארבן?' האט מיר דער מלאך געזאגט: 'וויין נישט אליהו', האב איך אים געפרעגט: 'פארוואס זאל איך נישט וויינען?' האט מיר דער מלאך געענטפערט: 'וְאָמַר לִי שֶׁהֵן הָיוּ עוֹשִׂין דְּבָרִים מְכֹעָרִים וּדְבָרִים שֶׁאֵינָן רְאוּיִין, וּמְקוּלְקָלִין בְּעַצְמָם, וְהָיוּ מוֹצִיאִין שִׁכְבַת זֶרַע חִנָּם וְהֵן לֹא הָיוּ יוֹדְעִין בְּעַצְמָן שֶׁהַמִּיתָה מַשִּׂיגָתָן', זיי האבן געטון שמוציגע מעשים; זיי האבן געטון עבירות איינער מיט'ן צווייטן, זי האבן מוציא געווען זרע לבטלה רחמנא לצלן, זיי האבן נישט געוואוסט דער סוף פון די עבירה", זעט מען פון דעם דאס אחריות וואס ליגט אויף מלמדים.


וויפיל בחורים און אינגעלייט וויינען און שרייען אז זיי האבן היינט נישט קיין טעם אין לעבן ווייל זיי זענען אריין געפאלן אין די עבירה; קיינער האט זיי נישט אנגעגרייט פון פאראויס זיי זאלן זיך היטן און נישט זינדיגן אין פגם הברית, זיי זענען נעבעך נישט שולדיג, מען האט זיי נישט אנגעגרייט.


אז די קינדער וועלן זיין הייליג און אפגעהיטן וועלן זיי זוכה זיין צו לערנען און דאווענען; דו זע אז דער פונדאמענט זאל זיין גוט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#84 - וויפיל דארף מען רעדן פון יום המיתה?
שלום בית, אמונה, תכלית

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח פאר אלע שיעורים וואס געבן מיר פיל חיזוק אין לעבן.


אין די לעצטע פאר חדשים רעד איך אסאך מיט מיין ווייב פון יום המיתה, אז מיר גייען נישט דא בלייבן אויף אייביג און מ'דארף זיך צוגרייטן פאר יענע וועלט. זי איז אבער נישט מסכים מיט מיר, זי זאגט אז ביי די 38 יאר דארף מען נישט טראכטן א גאנצן טאג פון שטארבן. איך ווייס אבער וואס איך הער ביי שיעורים פונעם ראש ישיבה שליט"א און פון מוהרא"ש, און וואס דער רבי האט געזאגט, אז מ'דארף גיין מיט'ן "אמת", וואס דאס איז "אהיה מת", איין טאג גייט מען דארפן שטארבן, קיינער קען נישט וויסן ווען ס'וועט קומען זיין לעצטער טאג.


ביטע מיר קלאר מאכן ווי אזוי מ'דארף טראכטן אין דעם ענין.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת פנחס, ט"ו תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


זיי מיר מוחל, נישט דאס רעדט מען מיט א ווייב; עס איז דא גענוג זאכן וואס דו קענסט רעדן מיט דיין ווייב אויסער יום המיתה. רעד מיט איר דיבורי אמונה, רעד מיט איר חיזוק אויף תפילה והתבודדות; רעד מיט איר פון זיין פרייליך אז מיר זענען אידישע קינדער - די אויסדערוועלטע פאלק ביים אייבערשטן, רעד נישט פון "יום המיתה".


יעדן אינדערפרי ווען דו שטייסט אויף זאלסטו זיך אביסל מתבודד זיין, גיי אביסל אויף א שפאציר; חזר זיך אז מיר זענען דא נאר פאר אפאר יאר, נאך אביסל וועלן מיר דארפן צוריק גיין צום אייבערשטן, עס וועט גארנישט בלייבן פון אלע נארישקייטן, נאר תורה תפילה און מעשים טובים וועלן מיר מיט נעמען אויף יענע וועלט.


דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן נד): "כָּךְ רָאוּי לִהְיוֹת מִנְהַג יִרְאֵי הַשֵּׁם תֵּכֶף בַּבֹּקֶר בַּהֲקִיצוֹ, קֹדֶם שֶׁיַּתְחִיל שׁוּם דָּבָר יִזְכֹּר מִיָּד בְּעָלְמָא דְּאָתֵי", דאס איז דער וועג ווי אזוי אן ערליכער איד דארף זיך פירן, גלייך ווען מען שטייט אויף אינדערפרי זאל מען טראכטן פונעם תכלית, אז עס קומט נאך א וועלט און קיינער בלייבט נישט דא; עס גייט קומען א טאג וואס מיר אלע וועלן איבערלאזן די וועלט, מען וועט נעמען דעם מענטש און אים אריין לייגן אין גרוב, דארט וועט גארנישט נוצן, נאר דאס ביסל תורה ותפילה וואס מיר האבן זיך אנגעגרייט וועלן מיר מיטנעמען אויף יענע וועלט; דאס זאלסטו טון פאר דיר אליין, אבער מיט דיין ווייב זאלסטו רעדן פונעם לעבן, ווי אזוי מען קען האבן א גוט לעבן מיט'ן אייבערשטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#83 - נאכ'ן חזר'ן אזוי סאך אמונה, פארוואס האב איך נאך פחדים?
אמונה, פחדים, שולד געפילן

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין אין די פערציגער יארן, איך בין זייער א צעבראכענער, און דאס האט מיר געברענגט אז איך זאל ווערן מקושר צו מוהרא"ש זי"ע, שוין לאנגע יארן וואס איך לערן זיינע ספרים און איך פרוביר מקיים צו זיין זיינע עצות.


זייט מ'האט אנגעהויבן מפרסם זיין די שיעורים פון ראש ישיבה שליט"א האב איך דאס אויך אנגעהויבן הערן כסדר, און דאס האט מיר געמאכט נאך שטערקער פון פריער, זיך צו שטארקן מיט אלע עצות פון הייליגן רבי'ן.


איך בין ב"ה זייער מצליח אין לעבן, איך האב אבער א סוד וואס איך טראג מיט זיך, וואס כ'האב נאכנישט אויסגעזאגט פאר קיינעם. שוין פון קינדווייז אן לייד איך פון שרעקליכע פחדים, איך ווער גאר שטארק דערשראקן פון יעדע קליינע זאך, ווען איך הער עפעס א שמועה אין בית המדרש איבער א מלחמה וואס קען אפשר פאסירן, אפילו ס'האט נישט קיין שום מקור, באקום איך פון דעם גאר א שרעקליכע פאניק און פחד, צומאל ווען איך הער נאר די ווארט איראן, שפיר איך שוין ווי זיי שטייען מיט טאנקען אין ארץ ישראל און ס'פאסירט דאס ערגסטע, און אזוי ווייטער יעדע קליינע זאך דערשרעקט מיר גאר גאר שטארק אויף אן עקסטרעמען פארנעם.


אזוי האב איך געלעבט אלס קינד און אלס בחור מיט שרעקליכע פחדים כסדר, ממש ווי איינער וואלט געשטאנען מיט אן האק איבער מיין קאפ פון צופרי ביז ביינאכט. דערנאך האב איך ב"ה חתונה געהאט, אויפגעשטעלט א שיינע אידישע שטוב, און שוין אויך חתונה געמאכט קינדער ב"ה. איך האב געמיינט אז איך וועל אויסוואקסן די פחדים, אבער למעשה איז עס מיטגעוואקסן מיט מיר. איך האב קיינעם נישט געוואלט אויסגעזאגן איבער דעם, ווייל כ'האב נישט געוואלט מ'זאל מיר האלטן פאר א משוגענער. ביז איך האב איינמאל גענומען די שטארקייט און געגאנגען באהאלטענערהייט צום דאקטער, ער האט געהערט מיין פראבלעם און מיר געגעבן מעדעצינען פאר דעם, און דעמאלט בין איך ממש געווארן א נייער מענטש, כ'האב געשפירט ווי איך בין ארויס פון לאגער, מיין התבודדות איז שוין נישט געווען נאר בכיות און פחדים, נאר ס'איז אריבער מער צו דאנקען דעם אייבערשטן אויף אלע גוטס וואס ער טוט מיט מיר, און כ'האב אויך געקענט פיל רואיגער און בעסער לערנען תורה.


מיין שאלה איז אזוי, נאך צענדליגע יארן פון הערן און לערנען אמונה, פון רעדן אזוי סאך צום אייבערשטן, פון לערנען אזויפיל משניות, און נאך און נאך, ווי אזוי קען זיין אז איך דארף נאך האבן מעדעצין פאר פחדים. איך דריי זיך ארום מיט א שטארקע שולד געפיל, איך ווייס דאך וואס מוהרא"ש שרייבט כסדר אז מיט אמונה קען מען הייליגן נערווען, מעדעצין איז נאר פאר איינעם וואס איז שוואך אין אמונה, און איך מוז דערווייל נאך יא צוקומען צו מעדעצין פאר פחדים, כ'האב שוין פרובירט אראפצוגיין דערפון אבער די פחדים זענען צוריק געקומען.


איך האף דער ראש ישיבה שליט"א וועט מיר דאס קענען קלאר מאכן און געבן עצות.


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת קרח, כ"ט סיון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואס דארפסטו זיך באשולדיגן? דאנק דעם אייבערשטן אז ער האט דיר געגעבן א גוטע מעדעצין וואס נעמט אוועק די פחדים; דו לעבסט רואיגער און דו האסט נישט די אלטע שרעק.


נאר ווייל דו לעבסט מיט אמונה העלפט דיר די מעדעצין; די אלע חיזוקים און עצות פון רבי'ן - אינאיינעם מיט די מעדעצין מאכט דיר רואיג.


נעם אריין אין דיר אמונה וועט דיר ליכטיג ווערן אין לעבן; דו וועסט אויסגעהיילט ווערן פון אלע פחדים און דמיונות. אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן ה): "הָעִקָּר הוּא הָאֱמוּנָה, וְצָרִיךְ כָּל אֶחָד לְחַפֵּשׂ אֶת עַצְמוֹ, וּלְחַזֵּק אֶת עַצְמוֹ בֶּאֱמוּנָה", דער עיקר אויף וואס א מענטש דארף ארבעטן צוצוקומען איז אמונה, "כִּי יֵשׁ סוֹבְלֵי חֳלָאִים, שֶׁיֵּשׁ לָהֶם מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת, וְהֵם סוֹבְלִים הֶחֳלָאִים רַק בִּשְׁבִיל נְפִילַת הָאֱמוּנָה", ווייל עס זענען דא זייער אסאך מענטשן וואס האבן מחלות און זיי ליידן פון דעם נאר ווייל זיי האבן נישט קיין אמונה; דאס גייט ארויף אויף יסורי הנפש וואס מענטשן ליידן זיך נעבעך צאם. זאגט דער רבי ווייטער: "כִּי עַל יְדֵי נְפִילַת הָאֱמוּנָה, בָּאִים מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת שֶׁאֵין מוֹעִיל לָהֶם - לֹא רְפוּאוֹת, וְלֹא תְּפִלָּה, וְלֹא זְכוּת אָבוֹת", ווען א מענטש האט נישט קיין אמונה און ער ליידט נעבעך פון די מחלות וואס קומט פון חסרון אמונה, דאן העלפט אים נישט קיין רפואות, עס העלפט נישט קיין תפילה און אויך נישט זכות אבות. דאס גייט ארויף אויף די יסורים וואס מענטשן מאכן נעבעך מיט פון אלע סארט יסורי הנפש; עס פייניגט זיי פון אינעווייניג - יעדער מיט זיינע שלעכטע מחשבות, און די איינציגסטע רפואה אויף דעם איז אמונה.


ווען א מענטש נעמט אריין אין זיך די אמונה; ער ווייסט אז עס איז גארנישט דא אויף די וועלט אויסער דעם אייבערשטן, און דער אייבערשטער איז "מְמַלֵּא כָּל עָלְּמִין, וְסוֹבֵב כָּל עָלְּמִין, וּבְתוֹךְ כָּל עָלְּמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַךְ כְּלָל", דאן לעבט ער א רואיג לעבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים

#82 - ווי אזוי באהערשט מען זיך, נישט צו ווערן אין כעס?
אמונה, משפחה, בחור, כעס

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א בחור וואס איז זיך מחי' מיט די שיעורים, און איך שיק עס אויך פאר מיינע חברים וואס זענען זיך מחי' דערמיט, איך האב ב"ה אנגעהויבן פיל מער צו לערנען דורך די שיעורים.


איך דארף אן עצה ווי אזוי זיך צו שטארקן איבער די נסיון פון כעס. ווען איך בין ישיבה קומט מיר קיינמאל נישט אויס זיך אויפצורעגן אויף איינעם, ווען איך קום אבער אהיים ווער איך זייער נערוועז פון מיינע ברידער און שוועסטער וואס דרייען איבער די הויז, בפרט יעצט אין די קאראנע צייטן ווען יעדער איז אינדערהיים, קען איך ממש ארויסגיין פון כלים פון מיינע געשוויסטער, איך גיי אריין אין געפערליכע כעס און כ'האב שוין אפילו צעריסן זאכן פון גרויס כעס.


איך וויל זייער שטארק זיך קענען באהערשן, אפשר האט דער ראש ישיבה שליט"א אן עצה פאר מיר?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת במדבר, כ"ה אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


פרוביר די עצה פון רבי'ן, די עצה פון התבודדות; מאך זיך א קביעות יעדן טאג צו בעטן דעם אייבערשטן ער זאל דיר ראטעווען פון די שלעכטע מדה פון כעס. ווען מען ווערט בכעס איז א סימן אז די אמונה איז נישט אזוי ווי עס דארף צו זיין, ווייל דער וואס האט אמונה, ער לעבט מיט אמונה און ווייסט אז עס קען גארנישט פאסירן נאר פונעם אייבערשטן איז דאך נישט שייך זיך צו רעגן ווען זאכן גייען נישט ווי אזוי ער וויל. דעריבער זאגן די הייליגע חכמים זכרונם לברכה (עירובין סה.): "אָמַר רַבִּי אִילָעאִי בִּשְׁלשָׁה דְּבָרִים אָדָם נִיכָּר, בְּכוֹסוֹ בְּכִיסוֹ וּבְכַעְסוֹ", מען קען דערקענען א מענטש אויב ער איז אן ערליכער איד ביי דריי פעלער, איינע פון די פעלער איז "בְּכַעְסוֹ", אזוי ווי רש"י זאגט (שם): "שֶׁאֵינוֹ קַפְּדָן יוֹתֵר מִדַּאי", דער וואס איז נישט מקפיד ווען עס גייט אים נישט ווי אזוי ער וויל; דאס איז א סימן אז דער מענטש לעבט מיט אמונה, ער גלייבט אז דער אייבערשטער פירט אלעס.


פאלג דעם רבי'ן, הייב אן לעבן מיט התבודדות; אז מען נעמט דעם רבינ'ס עצה פון התבודדות, מען לעבט מיט'ן אייבערשטן און מען רעדט צום אייבערשטן וואו מען גייט און וואו מען שטייט, דעמאלט געדענקט מען אז דער אייבערשטער פירט דער וועלט; מען רעגט זיך נישט אויף ווען עס גייט נישט ווי אזוי מען וויל, מען ווייסט אז אלעס איז דער אייבערשטער. און אודאי און אודאי האט מען א ריינעם דיבור; מען שעלט נישט ווען עפעס אומאנגענעם פאסירט.


א מענטש וואס שעלט קללות איז א סימן אז ער האט נישט קיין אמונה, ער לעבט נישט מיטן אייבערשטן, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות קללה, חלק ב', סימן א'): "אָדָם הָרָגִיל בִּקְלָלוֹת, הוּא מֵעוֹלָם הַתּוֹהוּ", איינער וואס איז צוגעוואוינט צו שעלטן דער איז אין עולם התוהו, ער לעבט אן אמונה, ביי אים איז אלעס תוהו ובוהו. און אזוי אויך פארקערט: "הָרָגִיל בִּבְרָכָה, הוּא מֵעוֹלָם הַתִּקּוּן", ווער עס בענטשט יעדן איינעם, דער איז אין עולם התיקון; ביי אים איז אלעס פארראכטן, ער ווייסט אז קיינער קען אים נישט שלעכטס טון, קיינער קען אים נישט שעדיגן און קיינער קען אים גארנישט צונעמען, דערפאר קען ער בענטשן יעדן איינעם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#81 - ווי אזוי היט מען די קינדער פון קשיות אויף אמונה פון א קרוב?
חינוך הילדים, אמונה, קשיות, משפחה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


קודם וויל איך זאגן א גרויסן יישר כח פאר אלע שיעורים און חיזוק, ס'געבט מיר לעבן אין אלע תחומים, איך זאל זיך קענען אומגיין מיט מיין ווייב און קינדער, און צו קענען לערנען אזויפיל תורה אויפ'ן סדר דרך הלימוד.


איך האב א שוואגער וואס איז נישט קיין שומר תורה ומצות, ער האט זיך דערקלערט אלס אפיקורס, און ער קומט אסאך צו מיין שווער אינדערהיים, און ס'שטערט מיר זייער שטארק ווען ער דרייט זיך דארט, בפרט ווען מיינע קינדער פרעגן קשיות.


יעצט גייט אויסקומען א משפחה שמחה וואו מיר גייען זיין דארט צוזאמען, וויל איך וויסן צי מ'קען אים מצרף זיין צו מנין, צום דאווענען אדער בענטשן, און בכלל ווי אזוי מ'דארף צו האנדלען אין אזא פאל.


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת אמור, י' אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


רעד צו דיינע קינדער אסאך דיבורי אמונה, דאס איז וואס דו קענסט טון.


מען קען נישט נאכגיין קינדער פיר און צוואנציג שעה; וואס ווייסטו וואס זיינע חברים רעדן? וואס ווייסטו וואס ער הערט אין גאס? וואס ווייסטו מיט וועם ער חבר'ט זיך? ליידער ליידער זענען דא זייער אסאך געפאלענע מענטשן וואס קענען פארדרייען קליינע קעפעלעך מיט כלומר'ישע קשיות, וואס נאר מיט א קליינע קאפ איז דאס א קשיא. אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן לב) מען פרעגט פון א קינד א שאלה, אז ביי איינעם אין שטוב האט זיך אויסגעשאסן א פענסטער האט ער גענומען א פענסטער פונעם אנדערן צימער און געלייגט אין דעם צימער, פרעגט מען דאס קינד: "פארוואס האט מען ארויס גענומען די פענסטער פון דעם אנדערן צימער און געלייגט אין דעם צימער, אמער, די פייגל קען דאך יעצט ארויס פליען פון יענעם צימער, וואס האט מען אויפגעטון?!" ווען מען פרעגט אים די קשיא לייגט מען אריין דעם תירוץ אין די קשיא, בלייבט דאס קינד צעמישט מיט די קשיא; איי די קשיא איז נישט געשטויגן און נישט געפלויגן, ער האט נישט קיין פייגלעך, ער האט געלייגט דעם פענסטער עס זאל נישט זיין קאלט וכדומה, אבער דער קליינער מח בלייבט פארטומלט און ווייסט נישט וואס צו ענטפערן.


אז מען וויל אויפשטעלן ערליכע דורות איז דא איין עצה: "רעדן אסאך פון אמונה"; ווי מער מען רעדט פון אמונה אלץ שטערקער ווערט אויפגעבויט די אמונה, מען שפירט דעם אייבערשטן מיט אזא שטארקייט, ממש מען זעט דעם אייבערשטן. אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן סב): אויף דעם וואס שטייט אין זוהר הקדוש (משפטים צה.): "עוּלִימְתָּא שַׁפִּירְתָּא דְּלֵית לָהּ עֵינִין, גּוּפָא טְמִירְתָא וְאִתְגְּלֵי, נָפְקַת בְּצַפְרָא וּמִתְכַּסְיָא בִּימָמָא, מִתְקַשְּׁטַת בְּקִשּׁוּטִין דְּלָא הֲווֹ"; זאגט דער רבי אזוי: עוּלִימְתָּא שַׁפִּירְתָּא - דאס איז אמונה, אבער דְּלֵית לָהּ עֵינִין - עס האט נישט קיין אויגן, דאס הייסט מען טאר נישט פרעגן קיין קשיות, נאר מען דארף זיך שטארקן מיט אמונה פשוטה אינעם אייבערשטן. גּוּפָא טְמִירְתָא – זי איז באהאלטן, ווען דו וועסט בעטן איינער וואס האט אמונה ער זאל דיר מסביר זיין א טעם און א סברה אין די אמונה, וועט ער נישט האבן וואס צו ענטפערן, ווייל אז מען פרעגט א מאמין בהשם יתברך, זיי מסביר וואס דער אייבערשטער איז, קען ער דיר נישט ענטפערן, אבער וְאִתְגְּלֵי - ביי אים איז עס אזוי קלאר, אזוי ווי ער זעט דאס מיט די אויגן. נָפְקַת בְּצַפְרָא - יעדן צופרי ווערט צוריק באנייט די אמונה, וּמִתְכַּסְיָא בִּימָמָא - און דורכ'ן טאג ווערט עס פארדעקט, ווייל מען ווערט אריין געשלעפט אין די ארבעט און מען לויפט נאך געלט, צוביסלעך פארגעסט מען פונעם אייבערשטן.


בנוגע אים מצרף זיין צו מנין וכו'; על פי רוב זענען די אלע נישט קיין אפיקורסים, זיי זענען צעבראכענע דיפרעסטע מענטשן, עס פאסט זיי נישט צו זאגן אז זיי זענען צעבראכן און זיי דארפן אויפמערקזאמקייט, דעריבער זאגן זיי אז זיי זענען נישט גלויביגע, מיינענדיג אז אזוי וועלן זיי באקומען זייער אויפמערקזאמקייט (אטענשאן), אבער טיף אין הארץ גלייבן זיי אויך אז דער אייבערשטער פירט די וועלט און ער טוט אלעס.


וואויל איז פאר די עלטערן וואס לייגן אריין אסאך אמונה מיט שמחה אין זייערע קינדער, דורכדעם וועלן זיי זען אסאך נחת.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#80 - דארף מען זיך אנשטרענגען אין די יעצטיגע צייטן צו טרעפן א מנין און מקוה?
אמונה, קאראנע וויירוס, מקוה, מנין

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח פאר די שיעורים וואס געבט מיר חיזוק כסדר. איך וואוין נישט אמעריקע, אבער אויך דא קומט אן די גליונות און די עצתו אמונה, און מיר האלטן מיט די שיעורים אויפ'ן טעלעפאן.


יעצט איז דא פארשפארט אלע ישיבות, חדרים, בתי מדרשים, און מקוואות, צוליב די קאראנע וויירוס. ס'איז זייער שווער צו טרעפן א מנין און א מקוה, וויל איך וויסן וויפיל איך דארף זיך איבערשטרענגען יא צו זוכן א מקוה און א מנין?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת צו, ו' ניסן, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר,


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


די ערשטע זאך דארפן מיר וויסן און פארשפרייטן פאר יעדן איינעם אז מיר אידישע קינדער לעבן מיט'ן אייבערשטן און מיר פארגעסן נישט קיין איין רגע פונעם אייבערשטן. מיר ווייסן און גלייבן אז ער און נאר ער פירט די וועלט, קיין שום זאך פאסירט נישט פון זיך אליין; אלעס אלעס איז ער אליין וואס פירט די וועלט מיט א פונקטליכער חשבון, ער פירט דאס מיט גערעכטיגקייט.


ווען מען לעבט מיט אמונה ווערט מען נישט פארלוירן פון קיין שום זאך; מען לעבט מיט בטחון אינעם אייבערשטן וואס ער געבט לעבן און ער וועט אונז העלפן מיר זאלן פטור ווען פון די מחלה פון קאראנע און פון אלע מחלות וחלאים רעים.


יעצט דארפן מיר מקיים זיין וואס דער נביא זאגט (ישעיה כו, כ): "לֵךְ עַמִּי בֹּא בַחֲדָרֶיךָ וּסְגֹר דְּלָתְךָ בַּעֲדֶךָ, חֲבִי כִמְעַט רֶגַע עַד יַעֲבָר זָעַם"; עס איז א צייט וואס מיר דארפן בלייבן אין שטוב, עס איז נישט קיין צייט פון זיך דרייען אין גאס וכו'. מיר דארפן זיך מתבודד זיין, בעטן דעם אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן אויף אידישע קינדער, אלע אידן זאלן זיין געזונט און שטארק.


יעצט ווען אלע מקוואות זענען פארשלאסן קען מען נוצן ט' קבים וואסער אנשטאט מקוה, פארשטייט זיך נאר פאר מענער און נאר ווילאנג עס איז נישט דא קיין מקוואות.


אז מען האט נישט קיין מנין דאווענט מען אן מנין, דער אייבערשטער זעט און ווייסט ווי שטארק מען וויל דאווענען מיט מנין און ער נעמט עס אן אזוי ווי מען דאווענט מיט מנין.


דער אייבערשטער זאל שוין רחמנות האבן אויף אונז און אונז שיקן דעם גואל צדק משיח צדקינו זאל אונז אויסלייזן פונעם ביטערן גלות, עס זאל מקוים ווערן (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", און ער זאל אונז אהיים טראגן קיין ארץ ישראל וואו מיר וועלן זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים", אמן.


א פרייליכן יום טוב.

#79 - איך האב שרעקליכע פחדים פון די קאראנע וויירוס, ווי אזוי קען איך זיך דערהאלטן?
אמונה, קאראנע וויירוס, פחדים

תוכן השאלה‎

שאלה:


לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך ציטער געפערליך פון די קאראנע וויירוס, עס זעט מיר אויס ווי די וועלט ענדיגט זיך, עס ווערט אויס וועלט. איך בין א גאנצן טאג אונטער פאניק און שרעק, איך רעד צום אייבערשטן, איך בעט דעם אייבערשטן, איך ווייס אז ער איז דא, ער הערט און ער זעט און ער ווייסט אלעס, נאכאלץ בין איך אבער נאך אין א שרעקליכע פאניק און שרעק כסדר.


איך דארף התחזקות, דער ראש ישיבה זאל אבער פארשטיין אז סתם התחזקות וועט מיר נישט העלפן, ווייל איך זע אז איך דארף בארואיגן מיין ווייב און קינדער, אבער אין די זעלבע צייט דארף איך זיך קודם אליין בארואיגן, און איך קען ממש נישט קומען צו זיך. איך ליג אין בעט מאכטלאז, אויב די קאראנע וויירוס האט איינעם גע'הרג'ט, איז עס מיך, איך בין ממש א טויטער.


מיין ווייב ווייסט נישט וואס ס'איז געשען מיט מיר, איך וויל איר נישט זאגן אז איך בין פשוט אין א שרעקליכע פחד פון די קאראנע וויירוס, ווייל איך וויל איר נישט מער דערשרעקן, גענוג וואס איך בין אזוי דערשראקן, זאג איך איר אז איך פיל סתם נישט אזוי גוט.


איך האף דער ראש ישיבה שליט"א וועט מיר קענען בארואיגן.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויקהל-פקודי, כ"א אדר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות בטחון, סימן א): "מִי שֶׁיֵּשׁ לוֹ בִּטָּחוֹן, אֵין לוֹ שׁוּם פַּחַד", ווער עס האט בטחון אינעם אייבערשטן דער האט נישט קיין שום שרעק; ער שרעקט זיך נישט פון קיין שום זאך ווייל ער האט בטחון אינעם אייבערשטן. ער גלייבט אז דער אייבערשטער איז דא, דער אייבערשטער היט מיר, דער אייבערשטער מאכט אלעס און טוט אלעס און עס קען גארנישט פאסירן אן אים.


דער וואס האט בטחון פארזיכערט זיך אינעם אייבערשטן אזוי ווי א קינד פארזיכערט זיך אין זיין טאטע. מען זעט ביי א קינד, ווען ער גייט אין גאס מיט זיין פאטער און עס קומט צו גיין א שרעקעדיגע מענטש אדער א שרעקעדיגע חי', כאפט דאס קינד אן דעם טאטע'ן און קוועטשט אים די האנט אן קיין מורא; אזוי איז מיט'ן מענטש וואס האט בטחון, ער כאפט זיך אן אינעם אייבערשטן, דאן האט ער נישט קיין שום פחד און מורא פון קיין שום זאך אויף די וועלט.


מיין ליבער ברודער, איך בעט דיר זייער זאלסט אנהויבן לעבן מיט'ן רבינ'ס עצות; ווען מען נעמט דעם רבינ'ס עצות, מען הויבט אן פאלגן דעם רבי'ן - קריכט מען ארויס פון יעדע איינציגסטע פראבלעם. דער רבי האט עצות פאר יעדן איינעם, אפילו מענטשן וואס האבן פחדים און ליידן נעבעך אויף שווערע גייסטישע מחלות, זיי ליידן פון שלעכטע מחשבות, אלעס גייט אוועק אויב מען פאלגט דעם רבי'ן.


די עצה פון רבי'ן איז "אמונה"; דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן ה): "הָעִקָּר הוּא הָאֱמוּנָה, וְצָרִיךְ כָּל אֶחָד לְחַפֵּשׂ אֶת עַצְמוֹ וּלְחַזֵּק אֶת עַצְמוֹ בֶּאֱמוּנָה", דער עיקר אויף וואס א מענטש דארף ארבעטן צו צוקומען - איז אמונה, "כִּי יֵשׁ סוֹבְלֵי חֳלָאִים, שֶׁיֵּשׁ לָהֶם מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת, וְהֵם סוֹבְלִים הֶחֳלָאִים רַק בִּשְׁבִיל נְפִילַת הָאֱמוּנָה", ווייל עס זענען דא זייער אסאך מענטשן וואס האבן מחלות, זיי ליידן דאס נאר ווייל זיי האבן נישט קיין אמונה; דאס גייט ארויף אויף יסורי הנפש וואס מענטשן ליידן זיך נעבעך צוזאם, זאגט דער רבי ווייטער: "כִּי עַל יְדֵי נְפִילַת הָאֱמוּנָה, בָּאִים מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת שֶׁאֵין מוֹעִיל לָהֶם - לֹא רְפוּאוֹת, וְלֹא תְּפִלָּה, וְלא זְכוּת אָבוֹת", ווען א מענטש האט נישט קיין אמונה און ער ליידט נעבעך פון די מחלות וואס קומט פון חסרון אמונה, דעמאלט העלפט אים נישט קיין רפואות, עס העלפט נישט קיין תפילה און אויך נישט זכות אבות. דאס גייט ארויף אויף די יסורים וואס מענטשן מאכן מיט פון פחדים און אומזיסטיגע שרעק און אלע סארט יסורי הנפש; עס פייניגט זיי פון אינעווייניג - יעדער מיט זיינע שלעכטע מחשבות, און די איינציגסטע רפואה אויף דעם איז אמונה.


ווען א מענטש נעמט אריין אין זיך די אמונה; ער ווייסט אז עס איז גארנישט דא אויף די וועלט אויסער דעם אייבערשטן, דער אייבערשטער איז: "מְמַלֵּא כָּל עָלְמִין, וְסוֹבֵב כָּל עָלְמִין, וּבְתוֹךְ כָּל עָלְמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַךְ כְּלָל", לעבט ער א רואיג לעבן. מוהרא"ש זכרונו לברכה האט פארפאסט א ניגון אויף די ווערטער ווען ער פלעגט גיין אין וואלד רעדן צום אייבערשטן, עס איז אים געווען זייער שווער אין אנהויב, ער האט מורא געהאט צו זיין אליינס אין וואלד, פון די חיות וכו', האט ער זיך אונטער געזינגען די ווערטער: "מְמַלֵּא כָּל עָלְמִין, וְסוֹבֵב כָּל עָלְמִין, וּבְתוֹךְ כָּל עָלְמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַךְ כְּלָל, וּבְכָל תְּנוּעָה וּתְּנוּעָה שָׁם אֲלוּפוֹ שֶׁל עוֹלָם". ער האט דאס גע'חזר'ט אן א שיעור ביז ער האט שוין נישט געהאט קיין שום פחד פון קיינעם, ער האט אנגעהויבן לעבן מיט אזא שטארקע אמונה אז גארנישט האט אים דערשראקן און גארנישט האט אים געשטערט. פון דעם איז געווארן די שיינע ניגון פון: "מְמַלֵּא כָּל עָלְמִין, וְסוֹבֵב כָּל עָלְמִין, וּבְתוֹךְ כָּל עָלְמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַךְ כְּלָל, וּבְכָל תְּנוּעָה וּתְּנוּעָה שָׁם אֲלוּפוֹ שֶׁל עוֹלָם".


מיין ליבער הארציגער ברודער, ווען א מענטש לעבט מיט אמונה ווערט אים שטארק זיינע נערוון; אזוי אויך פארקערט, אויב א מענטש האט נישט קיין שטארקע אמונה, ער שפירט נישט דעם אייבערשטן, ער מיינט אז זאכן פאסירן סתם אזוי אן קיין חשבון, ער מיינט אז עס איז דא טבע, מקרה און מזל - אזא מענטש לעבט שטענדיג מיט פחדים, מיט שלעכטע מחשבות; מען באשולדיגט זיך כסדר, און פון דעם קומען אלע נערוון קראנקהייטן לא עלינו ולא עליכם. די איינציגסטע רפואה פאר די וואס ליידן אויף די נערוון איז נאר "אמונה".


איך בעט דיר זייער, שטארק זיך מיט אמונה; א גאנצן טאג זאלסטו נאר זינגען ניגונים פון אמונה נאכאמאל און נאכאמאל, ביז עס וועט ווערן איינגעבאקן אין דיר אז אלעס איז דער אייבערשטער. דעמאלט וועט אוועק גיין פון דיר אלע פחדים, דו וועסט נישט ליגן אין בעט פון שרעק, דו וועסט קענען אנגיין מיט די טאג טעגליכע ארבעט, דו וועסט וויסן אז אלעס אלעס איז דער הייליגער באשעפער און מען קען זיך נישט געבן קיין ריר אן דעם וואס דער אייבערשטער זאל הייסן.


ליין דעם בריוו איין מאל און צוויי מאל און דריי מאל, אן א שיעור מאל - ביז דו וועסט אויסגעלייזט ווערן פון דיינע שרעק, דו וועסט זיין א פרייער מענטש, דו וועסט שפירן די זיסע, געשמאקע, איינגענעמע טעם וואס צדיקים שפירן אויף די וועלט און יענע וועלט.

#78 - וואס דארף מען טון וועגן די קאראנע וויירוס?
רפואה, אמונה, קאראנע וויירוס, פחדים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


די גאנצע וועלט איז איינגעהילט אין א פחד איבער די קאראנע וויירוס, ווי אזוי דארפן מיר זיך פירן איבער דעם, לויט די לימודים פון הייליגן רבי'ן און פון מוהרא"ש?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויקהל-פקודי, כ' אדר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מען טאר זיך נישט פארלירן; מען דארף וויסן און געדענקען אז דער אייבערשטער פירט די וועלט מיט א פונקטליכער חשבון. עס איז נישט דא קיין שום פערצופאל, קיין שום זאך פאסירט נישט פון זיך אליינס; יעדע זאך וואס פאסירט איז דער אייבערשטער אליינס, דעריבער טאר מען נישט אריין גיין אין פחדים און שרעק.


ווען מען נעמט אריין אין זיך די אמונה, מען ווייסט און מען געדענקט אז אלעס איז דער אייבערשטער - דומם, צומח, חי, מדבר; אלעס איז עצם עצמיות חיות אלוקתו יתברך, אלעס איז א לבוש פונעם אייבערשטן - דעמאלט לעבט מען א רואיגע לעבן, מען ווערט נישט פארלוירן און דערשראקן פון קיין שום זאך וואס פאסירט, ווייל וואס עס זאל נאר פאסירן ווייסט מען אז דער אייבערשטער האט דאס געברענגט.


די עצה געראטעוועט צו ווערן פון די קרענק איז אז מען זאל זיך מתבודד זיין יעדן טאג, מען זאל זיך אויסגיסן דאס הארץ צום אייבערשטן, שמועסן מיט אים אזוי ווי מען שמועסט מיט א גוטער חבר. אלע לענדער זאגן דאס פאר די באפעלקערונג; מען זאל זיך מתבודד זיין, מען זאל זיך איינשפארן אין שטוב, מען זאל זיין אפגעזונדערט פון מענטשן. זעט מען פון דעם א שטיקל רמז וואס דער אייבערשטער וויל פון אונז, מיר זאלן זיך אביסל מיישב זיין, אביסל טראכטן: 'וואס טו איך אויף די וועלט?' 'וואס איז דער תכלית פון אלע תאוות?'


דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן י): "וְהָעִקָּר לְהִשְׁתַּדֵּל לְיַשֵּׁב עַצְמוֹ הֵיטֵב מָה הַתַּכְלִית מִכָּל הַתַּאֲווֹת וּמִכָּל עִנְיְנֵי הָעוֹלָם הַזֶּה, הֵן תַּאֲווֹת הַנִּכְנָסוֹת לַגּוּף הֵן תַּאֲווֹת שֶׁחוּץ לַגּוּף, כְּגוֹן כָּבוֹד", דער עיקר דארף מען זיך בארעכענען יעדן טאג און זיך פרעגן: 'וואס? וואס איז דער תכלית פון אלע תאוות און אלע נארישקייטן, וואס וועל איך האבן פון נאכלויפן אלע מיינע גליסטענישן?' "וְאָז בְּוַדַּאי יָשׁוּב אֶל ה", אז מען טראכט אריין מיט א קלארע קאפ זעט מען אז אלעס איז טאקע נארישקייטן און מען קערט זיך צוריק צום אייבערשטן.


אז דו וועסט זיך פירן מיט די הנהגה, דו וועסט יעדן טאג גיין אביסל אין א זייט רעדן צום אייבערשטן אויף דיין שפראך, דו וועסט מיט אים שמועסן אזוי ווי מען שמועסט מיט א גוטער פריינד, דו וועסט אים בעטן ער זאל רחמנות האבן אויף דיר - וועסטו שפירן א זיסע טעם אין לעבן; די גאנצע לעבן וועט דיר אנדערש ווערן, אלע פחדים וועלן צוביסלעך אוועק גיין, דו וועסט שפירן אויף די וועלט וואס גרויסע צדיקים זענען זוכה צו שפירן אויבן אין הימל אין גן עדן, די זיסע איינגענעמע ליכטיגקייט פונעם אייבערשטן אליינס.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#77 - ווי אזוי בארואיגט מען די קינדער ווען ס'פליען ראקעטן?
חינוך הילדים, אמונה, פחדים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


א גרויסן יישר כח פאר אלע זיסע געשמאקע שיעורים, דער אייבערשטער זאל אייך געבן אסאך כח ווייטער אנצוגיין מיט די הייליגע ארבעט.


איך וואוין אין דרום ארץ ישראל, וואו עס פליען אסאך מאל אריין ראקעטן פון די אראבער, און מ'דארף לויפן זיך באשיצן. די קינדער ווערן זייער דערשראקן פאר דעם, זיי הויבן אן פרעגן קשיות פארוואס דער אייבערשטער טוט דאס פאר אונז, און דאס גלייכן. ווי אזוי איז מען מחזק די קינדער? ווי אזוי בארואיגט מען זיי? און ווי אזוי ברענגט מען אריין אין זיי א קלארע אמונה?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת בא, ראש חודש שבט, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


ווען עס פליען ראקעטן פון די אראבער דעמאלט איז שוין אביסל שפעט צו בארואיגן קינדער וכו'; די ריכטיגע וועג אריין צו ברענגען אמונה אין זיך און אין די שטוב, איז דורך רעדן כסדר פון אמונה. נאך בעפאר עס פליען די ראקעטן וכו', ווען עס איז אלעס גוט, און אלעס איז אין בעסטן ארדענונג - דעמאלט דארף מען איינפלאנצן אמונה, נאכדעם ווען עס גייט אריבער שווערע צייטן השם ישמרינו האט מען כח זיך צו דערהאלטן.


מען דארף אסאך רעדן פון אמונה ביז מען איז זוכה צו האבן אמונה; דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן מד): "הָאֱמוּנָה תּוֹלָה בְּפֶה שֶׁל אָדָם", אזוי ווי עס שטייט אין פסוק (תהלים פט, ב): "אוֹדִיעַ אֱמוּנָתְךָ בְּפִי", דוד המלך זאגט, מיט מיין מויל דערצייל איך פונעם אייבערשטן; אז מען רעדט פון אמונה איז דאס אליינס אמונה און דאס ברענגט מען זאל האבן אמונה. מען דארף שטענדיג רעדן פונעם אייבערשטן, ווען מען קען נאר זאל מען דערמאנען דעם אייבערשטן; מען פרעגט דיר: "וועסט קומען היינט נאכט?" ענטפער נישט: "יא", נאר ענטפער: "מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף"; מען פרעגט דיר: "וואס מאכסטו? וואס הערט זיך?" ענטפער נישט: "גוט", ענטפער: "ברוך השם, געלויבט דעם אייבערשטן", דאס גייט אריין צוביסליך אין זיך, אין די ווייב און אין די קינדער, אזוי פאלט אוועק אלע פחדים און אלע שרעק.


רעד צו דיינע קינדער ווען זיי זענען נאך יונג און קליינטשיג אסאך דיבורי אמונה, דורכדעם וועלן זיי נישט מורא האבן פון קיין שום זאך אויף די וועלט. ווארט נישט זיי זאלן עלטער ווערן; מענטשן מיינען אז קליינע קינדער פארשטייען נישט, מען מיינט אז חינוך הייבט זיך אן מיט גרעסערע קינדער, מען שפירט נאריש צו רעדן צו קליינע קינדער פון אמונה וכו'; עס איז אבער נישט אזוי, אזוי ווי מיר ווייסן די מעשה אז רבי נתן האט אמאל געכאפט א לאנגע שמועס מיט א קינד, האט מען געפרעגט רבי נתן פארוואס ער פארברענגט צייט מיט א קינד, האט זיך רבי נתן צופלאמט און געזאגט מיט א ניגון: "אט איז מען א קינד, אט איז מען א בחור, אט איז מען א אינגערמאן און אט פירט מען שוין צו די קבורה"; ווי איינער זאגט, 'וואס זאגסטו ער איז א קינד, א שאד צו פארברענגען צייט מיט אים, מען געבט זיך א דריי און מען איז שוין אן אלטער איד', אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא קמא צז:): "מַטְבֵּעַ שֶׁל אַבְרָהָם אָבִינוּ - זָקֵן וּזְקֵנָה מִצַּד אֶחָד, וּבָחוּר וּבְתוּלָה מִצַּד אַחֵר", אברהם אבינו האט געהאט א מטבע וואס פון איין זייט איז געווען א בילד פון א אינגל מיט א מיידל און פון די אנדערע זייט איז געווען א בילד פון אן אלטער איד מיט א אלטע אידענע; מוהרא"ש זאגט אז אברהם אבינו האט געלעבט מיט די מחשבה: 'אט איז מען א בחור און אט איז מען שוין אן אלטער איד, אט איז מען א מיידל און אט איז מען אן אלטע אידענע'.


אז מען וויל פועל'ן ביי קינדער דארף מען רעדן צו זיי ווען זיי זענען נאך יונג, דעמאלט איז א צייט וואס זיי זענען נאך ריין, דעמאלט ווערט אריין געקריצט די אמונה אין זיי, שפעטער ווען עס גייט אריבער שווערע צייטן קומט ארויס זייער אמונה און זיי האבן נישט מורא פון קיין שום זאך.


דער אייבערשטער זאגט (ירמיהו יז, ז-ח): "בָּרוּךְ הַגֶּבֶר אֲשֶׁר יִבְטַח בַּה' וְהָיָה ה' מִבְטַחוֹ", וואויל איז דעם וואס פארלאזט זיך אויפ'ן אייבערשטן וועט אים דער אייבערשטער נישט פארלאזן, "וְהָיָה כְּעֵץ שָׁתוּל עַל מַיִם", דער איז גלייך צו א בוים וואס איז איינגעפלאנצט נעבן וואסער, "וְעַל יוּבַל יְשַׁלַּח שָׁרָשָׁיו", ער איז ווי א בוים וואס די ווארצלען זענען איינגעטינקען אין וואסער "וְלֹא יִרְאֶה כִּי יָבֹא חֹם", עס וועט אים נישט שאטן קיין הייסע טעג, "וְהָיָה עָלֵהוּ רַעֲנָן", די בלעטער האלטן זיך שטענדיג פריש, "וּבִשְׁנַת בַּצֹּרֶת לֹא יִדְאָג", ווען עס איז דא א טריקעניש וועט ער נישט זארגן, "וְלֹא יָמִישׁ מֵעֲשׂוֹת פֶּרִי", ער וועט שטענדיג ארויסגעבן פיינע פרוכט, אזוי איז דער וואס לעבט מיט אמונה און פארלאזט זיך אויפ'ן אייבערשטן, גארנישט וועט אים נישט דערשרעקן.


וואויל איז דעם וואס רעדט פון אמונה און פלאנצט דאס איין אין זיינע קינדער, וועט ער זען שיינע ליכטיגע דורות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#76 - ווי אזוי קען מען זיך בארואיגן נאך די שרעקליכע טראגעדיע?
אמונה, צרות, פחדים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


זייט ס'איז געשען די שרעקליכע טראגעדיע ל"ע אין דזשערסי סיטי, האב איך מיט מיין ווייב נישט קיין מנוחה פון דעם. מיר וואוינען נעבן בארא פארק און מיר טראכטן ערנסט זיך אוועק צו ציען קיין אפסטעיט וואו ס'איז דא ווייניגער אויסזיכטן פאר אזא זאך זיך איבערצו'חזר'ן חס ושלום. מיר ווילן הערן וואס דער ראש ישיבה האלט וועגן דעם.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויגש, ד' טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז נישט דא וואו צו לויפן און וואו זיך צו באהאלטן, מיין נישט אז אין אפסטעיט איז בעסער; די גוים אין אפסטעיט האבן אונז פונקט אזוי פיינט ווי די גוים פון שטאט. די וואך האט פאסירט א שרעקליכע רציחה אין אפסטעיט, אין מאנסי, א רוצח איז אריין געקומען צו א רב אין שטוב בשעת הדלקת הנרות און דערשטאכן פינף אידן, זעט מען דאך קלאר אז עס האט נישט מיט דשערסי סיטי, מאנסי; נאר איבעראל האט מען אונז פיינט, עס איז נישט דא וואו צו לויפן.


אז דו זוכסט וואו צו אנטלויפן, וואו זיך באהאלטן - אנטלויף צום אייבערשטן, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (שמות רבה כז, ג): עס איז געווען א פייגל וואס מען האט איר געזוכט צו כאפן, די פייגל איז געפלויגן פון איין בוים צום צווייטן בוים, אלץ זענען געקומען בעסערע פאנגערס, ביז די פייגל האט זיך בארעכנט: 'עס איז נישט קיין עסק צו לויפן אהער און אהין, איך דארף טרעפן א פלאץ וואו איך וועל זיך קענען באשיצן פון די פאנגערס', האט זי זיך באהאלטן אינעם פאלאץ פונעם קעניג, ווייל דארט ביים היכל המלך וועט קיינער נישט קומען שיסן אויף איר; די זעלבע זאך ווען א מענטש האט צרות, עס איז נישט דא וואו צו לויפן, נאר אין איין פלאץ קען מען זיך באשיצן, אז מען באהאלט זיך ביים אייבערשטן, מען נעמט אריין אמונה אין זיך, מען גלייבט אז דער אייבערשטער פירט די וועלט מיט א פונקטליכער חשבון.


אז דו האסט פחדים פון די שרעקליכע רציחות, זאלסטו זיך חזר'ן אמונה: אלעס איז דער אייבערשטער, דער אייבערשטער איז מְמַלֵּא כָּל עַלְמִין וְסוֹבֵב כָּל עַלְמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת מִבַּלְעָדֶיךָ כְּלָל, וּבְכָל תְּנוּעָה וּתְּנוּעָה שָׁם אֲלוּפוֹ שֶׁל עוֹלָם, אזוי וועסטו נישט האבן קיין פחד, ווייל "מִי שֶׁיֵּשׁ לוֹ בִּטָּחוֹן, אֵין לוֹ שׁוּם פַּחַד (ספר המידות, אות בטחון, סימן א)" ווער עס פארלאזט זיך אויפ'ן אייבערשטן האט נישט קיין שום פחד.


נאך א פלאץ איז דא וואו מען קען אנטלויפן, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנא דבי אליהו, פרק ו): "אִם רָאִיתָ שֶׁהַיִּסּוּרִין מְמַשְׁמְשִׁין וּבָאוֹת עָלֶיךָ", אויב דו זעסט אז עס קומען אויף דיר צרות און יסורים, "רוּץ לְחַדְרֵי דִּבְרֵי תּוֹרָה", אנטלויף צו די הייליגע תורה, "וּמִיָּד הַיִּסּוּרִין בּוֹרְחִין מִמְךָ", וועסטו ווערן געראטעוועט; מאך זיך א שיעור אין די הייליגע תורה.


(יעצט איז א גוטע צייט אנצוהייבן א שיעור אין ש"ס; יעדן טאג לערנען א בלאט גמרא כסדרן און אפילו דו האסט א שוואכע פארשטאנד קענסטו אויך לערנען תורה, דער רבי האט אונז געגעבן א שיינע זיסע וועג ווי אזוי יעדער איינער קען זוכה זיין צו לערנען די הייליגע תורה, אפילו מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט, זאל מען זאגן די ווערטער פון די תורה, אפילו מען פארגעסט וואס מען לערנט זאל מען נישט קוקן אויף דעם נאר ווייטער לערנען כסדרן (כמבואר בשיחות הר"ן, סימן עו)).


אז מען לעבט מיט'ן אייבערשטן ווערט מען ניצול פון אלע צרות ובפרט פון ווערן גע'הרג'ט. דער רבי זאגט (ספר המידות, אות בטחון, סימן ז): "מִי שֶׁבָּטוּחַ בְּהַשֵׁם יִתְבָּרַךְ", ווער עס פארלאזט זיך אויפ'ן אייבערשטן, "הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מַצִּילוֹ מִכָּל צָרוֹת וּבִפְרָט מֵהֲרִיגָה", היט אים דער אייבערשטער אפ פון אלע צרות, בפרט פון ווערן גע'הרג'ט.


מי שאמר לעולמו די יאמר לצרותינו די.

#75 - פארוואס ווער איך נישט געהאלפן אפילו נאכ'ן בעטן?
תפילה והתבודדות, אמונה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב זייער ליב די חיזוקים פונעם ראש ישיבה שליט"א, עס איז מיר זייער מחזק, און איך פרוביר צו פאלגן וואס איך הער, און זיך שטארקן עס מקיים צו זיין.


עס קומט מיר נישט אן גרינג, אבער איך שטרענג איך אן צו ווערן מער ערליך און וואויל, אבער עס טוט מיר זייער וויי אז אסאך מאל בעט איך דעם אייבערשטן געוויסע זאכן און איך זע נישט אז איך זאל ווערן געהאלפן. בפרט ווען עס קומט צו פרנסה, איך בעט און איך בעט אזוי סאך אויף דעם, און איך זע נישט קיין ישועה, איך מוטשע זיך זייער שטארק, און איך זע נישט אז דער אייבערשטער זאל העלפן מיינע תפלות.


איך פארשטיי אז דאס איז מיין נסיון, און איך טאר זיך נישט צעברעכן, אבער ביז ווי לאנג נאך וועל איך דארפן ווארטן?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת מקץ, כ"ו כסליו, ב' דחנוכה, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אמת דו מוטשעסט זיך זייער, דו ארבעסט ביטער שווער צו קענען ברענגען פרנסה, אבער אז דו וועסט אריין טראכטן און צוריק קוקן די אלע יארן: ווער האט דיר געגעבן לעבן? ווער האט דיר מפרנס געווען ביז אהער? וועסטו זען אז דער אייבערשטער הערט אויס דיינע תפילות און געבט דיר לעבן.


א מענטש משל'ט זיך אויס אז דער אייבערשטער וועט אים אויסהערן און אים געבן א פעקל געלט פון מיליאן דאללער, (באמת קען מען דאס אויך באקומען דורך תפילה); מען שטייט און מען ווארט ווען וועט אראפפאלן א פעקל אין די סומע פון כך וכך געלט און מען ווערט צעבראכן ווען מען זעט אז עס קומט נישט אן, אבער מען כאפט נישט און מען לייגט נישט צו קאפ אז למעשה לעבט מען ווייטער און מען גייט אן מיט'ן לעבן; מען האט עסן יעדן טאג, די ווייב און קינדער האבן עסן, ווער געבט דאס אלעס? ווער ברענגט דאס אלעס? דאס קומט אלעס פון די תפילות וואס מען בעט דעם אייבערשטן.


איך בעט דיר זייער, זאג נישט: "דער אייבערשטער הערט נישט אויס מיינע תפילות", זאג נישט: "איך זע נישט קיין ישועה"; קוק אויף צוריק וועסטו זען ווי יעדע תפילה ווערט אויסגעהערט ביים אייבערשטן, די עסן און די קליידער ביז אהער האט דיר דער אייבערשטער געגעבן.


מוהרא"ש זכרונו לברכה פלעגט שטענדיג חזר'ן דעם ווארט פון הייליגן חתם סופר זכותו יגן עלינו וואס ער טייטשט דעם פסוק (שמות לג, כג): "וְרָאִיתָ אֶת אֲחֹרָי וּפָנַי לֹא יֵרָאוּ", אז א מענטש וויל זען דעם אייבערשטן ווי אזוי ער וועט אים העלפן - דאס קען מען נישט זען, אבער אז מען קוקט צוריק זעט מען ווי דער אייבערשטער האט געהאלפן. מיט דעם טייטשט ער: "וְרָאִיתָ אֶת אֲחֹרָי" – קוק אויף צוריק, וועסטו מיר קענען זען, קוק וואס פאר א חסדים איך האב געטון מיט דיר ביז יעצט, וועסטו מיר זען; אבער "וּפָנַי לֹא יֵרָאוּ" – וואס וועט זיין? ווי אזוי וועל איך האבן די ישועה? דאס ווייסט מען נישט און מען קען דאס נישט זען פון פאראויס, מען דארף גלייבן און ווארטן, האפן און בעטן.


זיי מכבד דיין ווייב און רעד צו איר שיין; זאלסט קיינמאל נישט שרייען אויף איר, און חס ושלום נישט פארשעמען און טשעפען, וועסטו זוכה זיין צו האבן עשירות. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן סט): "עִקַּר הָעֲשִׁירוּת עַל יְדֵי הָאִשָּׁה", די גאנצע פרנסה קומט בזכות די פרוי, אז מען רעדט שיין צו די ווייב איז מען זוכה צו זיין רייך; זוך נישט צו זיין גערעכט, עס איז א גרויסע רחמנות אויף די מענטשן וואס קריגן זיך טאג און נאכט. ענדערש געב נאך ווי איידער זיין גערעכט.


א ליכטיגן חנוכה.

#74 - זאל איך מאכן לייף אינשורענס?
אמונה, אינשורענס

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך מוז זיך קודם באדאנקען פאר'ן מיר געבן לעבן, זייט איך האב אנגעהויבן די שיעורים בין איך געווארן אן אנדערער מענטש. איך האב קיינמאל נישט גע'חלומ'ט אז די תורה האט עפעס מיט מיר, איך ארבעט שווער א גאנצן טאג, אבער יעצט בין איך ב"ה זוכה צו לערנען יעדן טאג אסאך תורה, דער ראש ישיבה שליט"א האט מיר אויסגעלערנט אז די תורה באלאנגט פאר מיר, פונקט ווי פאר'ן רב פון שטאט.


איך האב געוואלט פרעגן וואס דער רבי האט געהאלטן וועגן מאכן "לייף אינשורענס" [ביטוח חיים]. איז עס אן איבריגע זאך, אדער אפשר גאר א חסרון אין אמונה?


איך האב עס געמאכט אפאר יאר צוריק, דארף איך עס מבטל זיין?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת מקץ, כ"ו כסליו, ב' דחנוכה, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


די בעסטע אינשורענס איז די הייליגע תורה! חכמינו זכרונם לברכה זאגן (קידושין פב.) דער הייליגער תנא רבי נהוראי זאגט, "מַנִּיחַ אֲנִי כָּל אֻמָּנוּת שֶׁבָּעוֹלָם וְאֵינִי מְלַמֵּד אֶת בְּנִי אֶלָּא תוֹרָה", איך לערן מיט מיינע קינדער תורה, איך לערן זיי נישט אויס קיין אנדערע ארבעט, "כְּשֶׁאָדָם בָּא לִידֵי חֹלִי אוֹ לִידֵי זִקְנָה אוֹ לִידֵי יִסוּרִין וְאֵינוֹ יָכוֹל לַעֲסוֹק בִּמְלַאכְתּוֹ, הֲרֵי הוּא מֵת בְּרָעָב", ווייל ווען א מענטש ווערט קראנק, אדער ווען מען ווערט אלט, אדער ווען מען האט שווערע יסורים מען קען נישט ארבעטן, שטארבט מען פון הונגער, "אֲבָל הַתּוֹרָה אֵינָהּ כֵּן", אבער ווען מען לערנט תורה איז נישט אזוי, "אֶלָּא מְשַׁמְּרַתּוּ מִכָּל רַע בְּנַעֲרוּתוֹ", די תורה היט אפ דעם מענטש אין זיינע יונגע יארן, "וְנוֹתֶנֶת לוֹ אַחֲרִית וְתִקְוָה בְזִקְנוּתוֹ", און עס געבט כח אין די עלטערע יארן.


געב אכטונג פון די אלע וואס ווילן ארויס נעמען געלט פון דיר מיט זייערע זיסע רייד וכו' וכו', לאז זיך נישט פארדרייען דעם קאפ וכו'; לייף אינשורענס איז נישט קיין חסרון אין אמונה עס איז א חסרון אין חכמה, עס פעלט נישט אויס און עס העלפט נישט וכו' וכו', ענדערש גרייט זיך אן מיט פרקים משניות און דפים גמרא - וועסטו האבן פאר דיר א גוט לעבן און דו וועסט האבן וואס איבער צו לאזן פאר דיינע קינדער און אייניקלעך, אזוי ווי שלמה המלך זאגט (משלי יד כו): "בְּיִרְאַת ה'", לעבן מיט'ן אייבערשטן, "מִבְטַח עֹז", איז א שטארקע פארזיכערונג, "וּלְבָנָיו", און פאר זיינע קינדער, "יִהְיֶה מַחְסֶה", וועט ער זיין א באשיצונג; די קינדער וועלן זיך פארזיכערן מיט די זכותים פון טאטע'ן.


נעם די אינשורענס וואס מען געניסט פון "מעביר סדרה זיין", וועסטו האבן אריכות ימים ושנים. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות ח): "לְעוֹלָם יַשְׁלִים אָדָם פָּרָשִׁיּוֹתָיו עִם הַצִבּוּר שְׁנַיִם מִקְרָא וְאֶחָד תַּרְגּוּם", מען זאל יעדע וואך מעביר סדרה זיין צוויי מאל די חומש און איין מאל תרגום, "שֶׁכָּל הַמַּשְׁלִים פַּרְשִׁיּוֹתָיו עִם הַצִבּוּר מַאֲרִיכִין לוֹ יָמָיו וּשְׁנוֹתָיו", ווייל ווער עס איז מעביר סדרה וועט זוכה זיין צו אריכות ימים ושנים; דאס איז די בעסטע אינשורענס פאר אריכות ימים און דאס ראטעוועט א מענטש פון אלעם שלעכטס.


א ליכטיגן חנוכה.