בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת חקת-בלק, ז' תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אודאי זאלסטו האלטן דיין טאטע ביי דיר אין שטוב; זאלסט אים מכבד זיין און באדינען מיט'ן גרעסטן מאס כבוד.

דאס וואס דו האסט מורא אז עס גייט אויפ'ן חשבון פון דיין ווייב וכו'; דאס איז נארישקייטן. דער ערליכער איד האט צייט פאר אלעס, ער העלפט די עלטערן, ער העלפט די ווייב און איז מחנך די קינדער, ווידעראום דער וואס האט נישט קיין יראת שמים האט נישט קיין צייט - נישט פאר זיין טאטע, נישט פאר זיין ווייב און נישט פאר די קינדער.

פונקט ווי דו פארשטייסט אז ווען עס קומט די צייט צו גיין דאווענען שחרית, מנחה און מעריב נעמט דאס נישט אוועק פון די צייט פון די ווייב, נאר דאס איז א חלק פון עבודת השם, א חלק פון לעבן; אזוי איז מיט כיבוד אב ואם, דאס נעמט נישט אוועק פון קיינעמ'ס חשבון, דאס איז וואס א איד דארף טון; מכבד זיין א טאטע מאמע איז העכער פון אלעס.

ווען מען איז מכבד די טאטע און מאמע דעמאלט קומט דער אייבערשטער און מאכט רוען די שכינה ביים מענטש. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (קידושין ל:): "שְׁלֹשָׁה שֻׁתָּפִין הֵן בָּאָדָם, הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא, אָבִיו, וְאִמּוֹ; בִּזְמַן שֶׁאָדָם מְכַבֵּד אֶת אָבִיו וְאֶת אִמּוֹ, אָמַר הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מַעֲלֶה אֲנִי עֲלֵיהֶם כְּאִילוּ דַרְתִּי בֵּינֵיהֶם וְכִּבְּדוּנִי", דריי שותפים איז דא אינעם מענטש - דער אייבערשטער, טאטע און מאמע; ווען א מענטש איז מכבד זיינע עלטערן, זאגט דער אייבערשטער: "איך קום וואוינען צווישן אייך, און איך רעכן דאס אזוי ווי איר זענט מיר מכבד"; און ווען עס איז דא השראת השכינה איז דא אלע ישועות און אלע ברכות.

דאס וואס דו האסט מורא אז עס גייט אויפ'ן חשבון פון דיינע קינדער; פארקערט, די שטערקסטע חינוך פאר קינדער איז ווען זיי זעען ווי מען איז מכבד די עלטערן, זיי זעען דעם אונטערשייד צווישן א אידישע לעבן און להבדיל א נישט אידישע לעבן. ביי אידישע קינדער איז די זיידע באבע דער קרוין פון די משפחה, אלעס דריידט זיך ארום די עלטערן; מען קוקט אויף די עלטערן, מען טוט וואס די עלטערן טוען, אנדערש ווי ביי די אומות העולם וואס די יוגענט פארשטייט בעסער ווי די עלטערן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת נשא א' - ערב יום טוב שבועות, ה' סיון, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פריי זיך צו הערן אז דו האסט חיזוק פון די בריוו; דו און דיין משפחה זענען זיך מחי' מיט די בריוו. וויסן זאלסטו אז דאס וואס שטייט אין די בריוו איז נישט מיינס, אלעס איז גענומען פונעם הייליגן ספר "אשר בנחל" וואס מוהרא"ש האט געשריבן מיט מסירות נפש זיין גאנץ לעבן. גלייב מיר, איך וויל אויך שרייבן מער, איך קום פשוט נישט אן צו שרייבן און ענטפערן אויף אלע בריוו וואס ווארטן אויף אן ענטפער.

בנוגע צי מען דארף רעדן שיין צו קינדער וכו'; איך בעט דיר זייער, קריג זיך נישט אין שטוב מיט דיין ווייב, בפרט ווען זי איז גערעכט מיט'ן רעדן שיין צו די קינדער. מען דארף רעדן שיין צו יעדן איינעם און זיך שטענדיג באדאנקען און זיכער צו די קינדער, ווייל ווי אזוי מען רעדט צו די קינדער אזוי וועלן זיי רעדן צו אנדערע. קינדער מאכן נאך זייערע עלטערן; אז מען רעדט צו זיי שיין און מען באדאנקט זיך פאר זיי, וועלן זיי אויך רעדן שיין צו אנדערע און זיך באדאנקען. אזוי ווי די הייליגע חכמים זאגן (סוכה נו:): "שׁוּתָא דִּינוּקָא בְּשׁוּקָא - אוֹ דַּאֲבוּהָ אוֹ דְּאִימֵיהּ", וואס א קינד רעדט, איז עס אדער פון די טאטע אדער פון די מאמע; חינוך הייבט זיך אן ביי זיך אליין, ווי אזוי דער מענטש פירט זיך - וועלן זיינע קינדער אים נאכמאכן. נאך זאגן חז"ל (מדרש תנחומא, וישלח, ז) אויפ'ן פסוק (בראשית לד, א): "וַתֵּצֵא דִינָה בַּת לֵאָה", דינה איז ארויס פון שטוב זיך דרייען אין די גוי'שע גאסן, פארוואס רופט מען איר 'בַּת לֵאָה' - די טאכטער פון לאה, פארוואס נישט די טאכטער פון יעקב? נאר וויבאלד זי איז געגאנגען אין די וועג פון איר מאמע, זי האט געזען איר מאמע ארויסגיין אין גאס איז זי אויך ארויס אין גאס, פון דעם זעט מען וואס מענטשן זאגן: "כְּאִמָּה – בִּתָּהּ", אזוי ווי די מאמע פירט זיך אזוי פירן זיך די קינדער.

קריג זיך נישט מיט דיין ווייב, מאך נישט קיין ויכוחים. מוהרא"ש פלעגט אונז זייער אסאך זאגן: "מיט א פרוי גייט מען נישט אין ויכוחים"; בפרט אין דיין פאל איז זי דאך גערעכט, אודאי דארף מען זיך באדאנקען און שיין רעדן צו זיי.

בנוגע קוואטער וכו'; עס זענען דא וואס זאגן אז דאס איז א לשון פון קטורת (אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן [כריתות ו:] דער לשון פון קטורת איז דָבָר שֶׁ'קוֹטֵר' וְעוֹלֶה), היות א ברית איז אזוי ווי מקטיר זיין קטורת, פון דעם איז דער ווארט קוואטער. עס איז דא וואס זאגן אז קוואט-טער איז א לשון פון כבוד – טיר, אז דער כיבוד איז ביים טיר ווען מען ברענגט אריין דעם קינד. עס זענען פארהאן אסאך סגולות אין דעם, עס זענען דא וואס זאגן אז עס איז מסוגל פאר קינדער, עס זענען דא וואס זאגן אז עס איז מסוגל פאר עשירות.

א פרייליכן יום טוב.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת במדבר, כ"ז אייר, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

מאך זיך נישט צוטון דערפון; ווילאנג דו פון דיין זייט קריגסט זיך נישט און דו האסט אים נישט פיינט דארף דיר עס נישט אנגיין.

בוי אויף דיין משפחה און זיי נישט פארנומען מיט אנדערע; זע אז עס זאל נישט זיין צווישן דיר און דיין ווייב קיין פיינטשאפט, דו מיט דיין ווייב לעבט בשלום און אז דיינע ברידער ווילן רעדן מיט דיר איז גוט און אז זיי ווילן נישט רעדן מיט דיר איז נאך בעסער, עס זיך נישט אויף פון דעם.

טראכט פון תכלית; ווי לאנג איז מען בכלל דא אויף די וועלט? עס גייט אריבער אפאר יאר און מיר וועלן אלע דארפן צוריק גיין צום אייבערשטן, עס בלייבט נישט איבער נאר דאס ביסל וואס מען לערנט און דאווענט, עס בלייבט איבער דורות וואס מען איז זוכה איבערצולאזן.

אנשטאט רעדן מיט דיינע ברידער רעד מיט דיינע קינדער; דערצייל זיי שיינע מעשיות, מעשיות פון צדיקים, מעשיות פון תפילה. אנשטאט רעדן מיט מענטשן רעד צום אייבערשטן; בעט אים ער זאל רחמנות האבן אויף דיר, אז דו זאלסט זוכה זיין צו תשובה טון און אלעס פאררעכטן.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת במדבר, כ"ג אייר, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

מען קען זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון די וואס זענען עוסק אין הפצה, זיי פארשפרייטן פאר אנדערע די ספרים און קונטרסים וואס ענטהאלטן עצות פון הייליגן רבי'ן, אז אנדערע זאלן אויך קענען לעבן א חיים טובים; זיי פארגינען פאר אנדערע צו האבן וואס זיי האבן, 'אז איך בין זיך אזוי שטארק מחי' מיט די ספרים און קונטרסים פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, פארגין איך דאס פאר אנדערע מענטשן וואס ווייסן נישט פון רבי'ן, אז זיי זאלן אויך האבן די זיסע לעבן וואס איך לעב'.

אז איר האט באקומען עצות און הדרכה צו האבן א גוטע שלום בית, איר זענט זיך מחי' מיט די שיעורים, איז נישט גערעכט דאס צו האלטן פאר א סוד אז נאר איר זאלט וויסן פון דעם, איר דארפט טראכטן וועגן ווי אזוי אייערע געשוויסטער און פריינט זאלן אויך קענען הערן די שיעורים און לערנען די ספרים כדי צו האבן א חיים טובים.

וואויל איז דעם וואס טראכט טאג און נאכט: 'ווי אזוי קען איך מחי' זיין נאך א איד?' 'ווי אזוי קען איך אויסלערנען נאך איינעם דאס זיסקייט פון לעבן?' נאך מענטשן זאלן וויסן אז מען קען תשובה טון און לעבן מיט די תורה, דער וועט זוכה זיין צו זיין אין די מחיצה פונעם אייבערשטן, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות תשובה, סימן כד): "הַמַּחֲזִיר בְּנֵי אָדָם בִּתְשׁוּבָה, זוֹכֶה וְיוֹשֵׁב בִּישִׁיבָה שֶׁל מַעְלָה, וְהַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מְבַטֵּל הַגְּזֵרָה בִּשְׁבִילוֹ", דער וואס ברענגט צוריק אידישע קינדער צום אייבערשטן איז זוכה צו זיצן אויבן אין הימל אין די ישיבה פונעם אייבערשטן און אין זיין זכות איז דער אייבערשטער מבטל אלע שלעכטע גזירות.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

מוצאי שבת קודש פרשת אחרי-קדושים, ח' אייר, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה יז.): "אִישׁ וְאִשָּׁה - זָכוּ, שְׁכִינָה בֵּינֵיהֶן", ווען מען לעבט בשלום דעמאלט איז מען זוכה אז די שכינה רוט אין שטוב, עס איז דא השראת השכינה, און חס ושלום אז מען קריגט זיך טרייבט מען ארויס דעם אייבערשטן; אנשטאט די שכינה - קומען די נישט גוטע, דער שטן קומט אין שטוב ה' ישמרינו. אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות מריבה, סימן סו): "בִּמְקוֹם מְרִיבָה שָׁם הַשָּׂטָן", דארט וואו מען קריגט זיך דארט איז דער שטן; די שכינה רוט נאר דארט וואו עס איז דא שלום, ווייל דעם אייבערשטנ'ס נאמען איז שלום (שבת י.).

דארפסט נישט אלעס דערציילן אין שטוב; ווילאנג דו ברענגסט פרנסה וועט דיין ווייב זיין גליקליך און צופרידן, דיין ווייב וועט נישט זיין בייז אויף דיר אז זי וועט נישט וויסן אלע איינצעלהייטן פונעם געשעפט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת תצוה, ז' אדר, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

עס איז ממש אזוי ווי איר שרייבט; ווען מען הויבט אן הערן דעם רבינ'ס ווערטער באקומט מען שכל, מען ווערט מען א נייע מענטש, מען הויבט אן לעבן א פרייליכע לעבן, מען הויבט אן לעבן אן עכטע לעבן; ווען מענטשן וואלטן געוואוסט וואס דער רבי לערנט מיט זיינע מענטשן וואלטן אלע געקומען צום רבי'ן, אלע וואלטן געלערנט דעם רבינ'ס ספרים.

דער הייליגער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן רצב): "הָעוֹלָם רָאוּי שֶׁיִּתְמְהוּ עַצְמָן עַל הָאַהֲבָה שֶׁבֵּינֵינוּ", די וועלט וועט זיך וואונדערן אויף די גרויסע ליבשאפט וואס עס וועט זיין צווישן אייך; דאס גייט אויך ארויף אויף א ברסלב'ע שטוב, די וועלט וועט זיך וואונדערן אויף די ליבשאפט וואס איז דא אין א ברסלב'ע שטוב, מען לעבט מיט ליבשאפט איינער מיט'ן צווייטן - וואס מען זעט נישט ביי אנדערע. ליידער הערט מען און מען זעט ביי זייער פיל משפחות אז מען לעבט נישט איינער מיט'ן צווייטן אזוי ווי דער אייבערשטער האט געהייסן; מען קריגט זיך, מען בארעדט זיך, דער מאן מאכט חוזק פון די ווייב פאר זיינע חברים, ער זוכט ווי ער קען איר אויסנארן און זאגן ליגנט, ער וויל נישט אהיים קומען, ער זוכט תירוצים וואס ער קען איר זאגן, און ביי די ווייב איז אויך אזוי, זי רעדט מיט אירע חבר'טעס אלע פריוואטע זאכן פון איר מאן, און עס איז נישט דא קיין ליבשאפט. אבער ווען מען לעבט מיט'ן צדיק, מען הערט זיך צו צו צום הייליגן רבינ'ס דיבורים, דאן ווערט ממש מקוים וואס דער רבי זאגט: "הָעוֹלָם רָאוּי שֶׁיִּתְמְהוּ עַצְמָן עַל הָאַהֲבָה שֶׁבֵּינֵינוּ", די וועלט וועט זיך וואונדערן אויף די גרויסע ליבשאפט וואס עס וועט זיין צווישן אייך.

וואויל איז דעם וואס לעבט בשלום, מען געבט נאך איינער דעם צווייטן, מען זוכט דאס גוטס איינער ביים צווייטן; די וועלן האבן אלע ברכות, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה יז.): "אִישׁ וְאִשָּׁה - זָכוּ, שְׁכִינָה בֵּינֵיהֶן", ווען מען לעבט בשלום דעמאלט איז מען זוכה אז די שכינה רוט אין שטוב, ווייל דעם אייבערשטנ'ס נאמען איז 'שלום' (שבת י.), און אז מען איז בשלום איז דא השראת השכינה, מען איז זוכה צו אלע ברכות.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת תצוה, ה' אדר, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

א פרוי איז אמאל געקומען צו א רב פארלאנגען א גט, זי וויל זיך גט'ן פון איר מאן; האט דער רב איר געפרעגט פארוואס זי וויל זיך גט'ן פון אים, האט זי געזאגט: "מיין מאן קומט אהיים זייער שפעט, איך דארף אליינס זיין מיט די קינדער, איך האב שוין אלעס פראבירט אבער עס העלפט גארנישט, איך קען מער נישט אזוי אנגיין, איך וויל א גט", זאגט איר דער רב מיט גרויס חכמה: "אז דו וועסט זיך גט'ן וועט ער נישט אהיים קומען פריער, עס וועט דיר נישט העלפן".

די מעשה זעט אויס ווי א וויץ אבער אז מען טראכט אריין ליגט אין דעם זייער א טיפע חכמה, א מענטש וויל אנטלויפן פון זיינע פראבלעמען לויפט ער אריין אין טיפערע פראבלעמען. אז עס איז שווער ווען דער מאן קומט אהיים שפעט וועט דאך זיכער זיין שווערער ווען עס וועט בכלל נישט זיין קיין טאטע אין שטוב, אז יעצט איז שווער מיט די קינדער און די ווירטשאפט אז ער קומט אהיים שפעט, וואס וועט זיין אן א מאן, אן א טאטע? וועט דאך זיין גאר ביטער.

אז איר ווילט טאקע אן עצה זאלט איר אריין נעמען ביי זיך וואס מוהרא"ש האט געלערנט מיט אונז, מוהרא"ש האט אונז אויסגעזאגט דעם סוד ווי אזוי מען קען זוכה זיין צו לעבן א גוט לעבן, דער סוד פון האבן א גוט לעבן איז מען זאל שטענדיג האלטן קאפ און זוכן צו "זיין קלוג, נישט גערעכט"; דאס איז דער סוד פון הצלחה - נישט זוכן צו זיין גערעכט נאר זוכן ווי מען קען זיין קלוג. שלמה המלך זאגט (משלי יד, א): "חַכְמוֹת נָשִׁים בָּנְתָה בֵּיתָהּ", א קלוגע פרוי בויט אויף איר הויז, "וְאִוֶּלֶת בְּיָדֶיהָ תֶהֶרְסֶנּוּ", און א נארישע פרוי צעברעכט עס מיט אירע אייגענע הענט.

ווען מען הערט אייער זייט וואס איר דערציילט זענט איר הונדערט פראצענט גערעכט, אבער דא דארף מען אביסל חכמה, אביסל שכל; אז איר וועט רעדן שיין צו אייער מאן, איר וועט אים אפווארטן מיט א שמייכל און אים אויפנעמען ווארעם וכו', וועט איר זען ווי עס וועט זיך טוישן, סיי ביי אייך און סיי ביי אים, קודם ביי אייך וועט זיך טוישן אז איר וועט נישט זיין בכעס, איר וועט זיך פרייען אויף דאס ביסל וואס ער איז יא אין שטוב, און ביי אים וועט זיך אויך טוישן, ער וועט ליב האבן אהיים צו קומען, ער וועט אהיים קומען גלייך נאך ארבעט.

עס וועט אייך זיין זייער שווער דאס צו טון, בפרט ווען איר האט שוין א לאנגע צייט אין אייער הארץ אנטקעגן אים וכו', וכו'; מיט דעם אלעם בעט איך אייך זייער, איר פון אייער זייט זאלט רעדן שיין צו אים, זייטס ווייטער ווארעם צו אים און ווארטס אים אפ מיט א שמייכל וכו'. א קלוגע פרוי האט די מעגליכקייט אינגאנצן איבערצודרייען איר מאן לטובה; איך בעט אייך, ווארטס אויס אויף א ישועה און אנטלויפטס נישט. עס איז נישט קיין חכמה צו צעברעכן א שטוב ווען מען קען עס נאך ראטעווען.

שלמה המלך זאגט (משלי כז, יט): "כַּמַּיִם הַפָּנִים לַפָּנִים, כֵּן לֵב הָאָדָם לָאָדָם", אזוי ווי ווען מען קוקט אין וואסער זעט מען זיך - ווען מען שמייכלט זעט מען א שמייכל און ווען מען איז זויער זעט מען א זויערע בילד; אזוי איז א מענטש צום חבר - ווען מען שמייכלט שמייכלט יענער צוריק און ווען מען איז שלעכט, איז יענער שלעכט צוריק צו דיר. געדענקט, דאס גאנצע לעבן איז אזוי ווי א 'שפיגל', אויב מען שמייכלט צו א 'שפיגל', זעט מען ווי איינער שמייכלט צוריק און אויב מען ווייזט א זויערע פנים ווייזט יענער צוריק א זויערע פנים. דערפאר, זוכט נישט צו זיין גערעכט, נאר האלטס פאר אייערע אויגן די ווערטער: "זיי קלוג, נישט גערעכט", איר זאלט זיין דער וואס בעט איבער און רעדט שיין.

קיינער האט נישט ליב קיין קריטיק - בפרט קריטיק פון די אייגענע ווייב; אז איר וועט שרייען אויף אייער מאן וועט איר גארנישט אויפטון, איר וועט נאר ערגער מאכן, ווייל די נאטור פון א מאן איז אז ער האלט זיך גרויס, מענער האבן ליב צו זיין די בעלי בתים וכו', זיי ווילן נישט אז די ווייב זאל זיי אריין זאגן וכו' וכו'; דעריבער זאלט איר רעדן צו אייער מאן שיינערהייט, געבט אים דעם כבוד, נישט מיט א נערוועזקייט און גערעגטקייט, אזוי ווי שלמה המלך זאגט (משלי טו, א): "מַעֲנֶה רַךְ, יָשִׁיב חֵמָה", איינער וואס רעדט שיין און איידל נעמט אוועק צארן; אז איר וועט שרייען אויף אייער מאן וועט איר גארנישט אויפטון, ער וועט נישט צוהערן וואס איר זאגט, ער וועט זיך נאר אויפרעגן און צוריק שרייען, און עס קען נאך גיין ווייטער, אז ער וועט אנהויבן שעלטן אדער גאר הייבן הענט.

איר שרייבט אז איר האט שוין פרובירט מיט שיינעם; עס איז שווער אנצונעמען אז עס איז וואר וואס איר זאגט ווייל מיט שיינעם פועל'ט מען, קען זיין אז איר האט פרובירט צו רעדן שיין אבער אן סבלנות, אן געדולד, ווייל ווען מען רעדט שיין און מען האט געדולד קען מען איבערדרייען דעם שווערסטן נאטור, מען קען איבערדרייען דעם שווערסטן מענטש אים צו מאכן גוט.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת בא, ראש חודש שבט, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

דאנקטס און לויבטס דעם אייבערשטן אז איר זענט פטור געווארן פון דעם מסוכן'דיגער מענטש וואס האט אייך געפייניגט מיט שרעקליכע פייניגונגען; א נס אז ער האט אייך געגעבן א גט, יעצט קענט איר זיך ערהוילן, זיך שטארקן און זיין גרייט צו טרעפן אייער זיווג און אויפבויען א בית נאמן בישראל.

די גרעסטע חיזוק פאר אייך, איר זאלט דאנקען דעם אייבערשטן אז ער היט אייך פון שלעכטס, איר זענט פטור געווארן פון דעם אדם מסוכן. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יבמות קיב:): "אֵין אָדָם דָּר עִם נָחָשׁ בִּכְפִיפָה אַחַת", א מענטש קען נישט וואוינען מיט א שלאנג אין איין לאך; דאס איז א משל פאר מאן און ווייב, אויב איינער איז א שלאנג, ער פייניגט דעם צווייטן רחמנא לצלן קען מען נישט זיין אינאיינעם אין איין שטוב; זעט איר דאך קלאר די חסדים פונעם אייבערשטן, ער האט אייך געראטעוועט פון ערגערע צרות.

כאפט אייך אריבער קיין יבנאל צום הייליגן ציון פון מוהרא"ש, איר זאלט דארט אויסזאגן גאנץ ספר תהלים; איידער איר הייבט אן תהילים זאלט איר זאגן: "איך גיי יעצט זאגן ספר תהילים לזכות מוהרא"ש וואס האט צוגעזאגט אז ווער עס וועט אויסזאגן תהילים פאר זיין זכות וועט ער נישט רוען ביז ער וועט אים ברענגען זיין שידוך".

מוהרא"ש האט צוגעזאגט און אונז געלאזט צוואה (צוואת מוהרא"ש, אות ה): "אִיךְ זָאג צוּ אַז יֶעדֶער וָואס דַארְף אַ שִׁידוּךְ אוּן וֶועלְן קוּמֶען דָא אוֹיף מַיין קֵבֶר אוּן דוּרְכְזָאגְן גַאנְץ סֵפֶר תְּהִלִים פוּן אָנְפַאנְג בִּיזְן סוֹף פַאר מַיין זְכוּת, וֶועל אִיךְ טוּן אַלֶעס וָואס אִיךְ קֶען, אַז זֵיי זָאלְן טְרֶעפְן זֵייעֶר שִׁידוּךְ. אוּן דָאס זָאג אִיךְ צוּ מִיט אַ שְׁטַארְקֶע צוּזָאג".

איך ווארט צו הערן די גוטע נייעס.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ויגש, ג' טבת, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד החתן ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער יסוד היסודות פון שלום בית איז צו זיין אפן איינער מיט'ן צווייטן; אויב עפעס טוט וויי דארף מען זיך אדורך רעדן איינער מיט'ן צווייטן. אויב מען רעדט נישט, אדער איינער האט מורא פונעם צווייטן צו רעדן איז דאס א חסרון אין שלום בית.

ביים רבי'ן איז שלום בית געווען א יסוד היסודות; דער רבי האט נישט געלאזט קומען צו אים אן א ווייב און דער רבי האט זייער מקפיד געווען אז מען זאל האלטן חשוב די ווייב, אזוי ווי עס ווערט געברענגט אין שיחות הר"ן (סימן רסד) אז דער רבי האט געבעטן מיר זאלן האלטן חשוב און רעדן שיין צו די ווייב; דער רבי האט געזאגט: "הַלֹא הַנָּשִׁים הֵם סוֹבְלִים צַעַר וְיִסּוּרִים גְּדוֹלִים מְאֹד מְאֹד מִיַּלְדֵיהֶם, צַעַר הָעִבּוּר וְהַלֵּידָה וְהַגִּידוּל, כַּאֲשֶׁר יָדוּעַ לַכֹּל עֹצֶם מַכְאוֹבָם וְצַעֲרָם וְיִסּוּרֵיהֶם, בְּכַמָּה אוֹפַנִים הַקָּשִׁים וּכְבֵדִים מְאֹד מְאֹד וְכוּ' וְכוּ'", די פרויען גייען אריבער אסאך יסורים און אסאך צער; צער העיבור, צער הלידה און צער פון מגדל זיין די קינדער וכו'.

דעריבער אז דו גייסט יעצט צו די חתונה, זאלסטו שטענדיג אכטונג געבן אויף דיין ווייב; זאלסט רעדן צו איר שיין און איר געבן אסאך גוטע ווערטער, קיינמאל נישט טענה'ן מיט איר; מוהרא"ש פלעגט אונז זייער אסאך זאגן: "מיט א ווייב טענה'ט מען נישט א ווייב איז אלץ גערעכט".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט גיין צו דיין חתונה בשעה טובה ומוצלחת, זאלסט שטענדיג זוכן ווי דו קענסט אויפבויען דיין ווייב, איר געבן גוטע ווערטער, אזוי וועט זי טון שטענדיג דיין ווילן, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סנהדרין כב:): "אֵין הָאִשָּׁה כּוֹרֶתֶת בְּרִית אֶלָּא לְמִי שֶׁעֲשָׂאָהּ כֵּלִי", א פרוי ווערט איינס מיט'ן מאן נאר אויב ער מאכט ער פאר א כלי; ווי מוהרא"ש איז דאס מסביר, אז אויב מען בויט אויף די ווייב, מען מאכט איר פאר א גאנצע כלי, מען הייבט איר אויף מיט גוטע ווערטער: "דו קענסט יא", "דו ביסט יא", "דו ביסט מיין לעבן", וכו' וכו' ווערט זי א געבויטע כלי און זי וועט ווערן איינס מיט דיר, ענקער שטוב וועט זיין א משכן, א פלאץ פאר השראת השכינה .

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת ויגש, ב' דראש חודש טבת, ז' דחנוכה, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אודאי דארפסטו טון, וואס איז בכלל דיין שאלה?

נעם א זעקל ספרים און קונטרסים פון עצות און חיזוק פון הייליגן רבי'ן און גיי דערמיט אין די הייזער ראטעווען אידישע קינדער; דו קענסט זיך נישט פארשטעלן וואס הפצה איז און וואס מען ראטעוועט אלץ מיט הפצה, וויפיל אידישע שטובער גייען חרוב ונחרב פון דעם וואס אינגעלייט האבן נישט קיין שכל ווי אזוי זיך אומצוגיין מיט א ווייב, און מיט א קונטרס קען מען זיי פשוט אפראטעווען.

אז עס איז דיר אונטער געקומען צו הערן פון דער נאנט ווי אזוי עס זעט אויס שטילערהייט אין הייזער צווישן מאן און ווייב וכו', איז דאס ווייל פון הימל וויל מען דו זאלסט גיין "הפצה"; דו זאלסט גיין טיילן ספרים, קונטרסים און סידי'ס פון הייליגן רבי'ן, ראטעווען אידישע שטובער.

מוהרא"ש זכרונו לברכה האט געשריבן וואונדערליכע ספרים אויף שלום בית וואס איז שוין דא היינט אויף אפאר שפראכן. אין לשון הקודש איז דא: "אוצר שלום בית", אין אידיש איז דא עטליכע שיינע ספרים: "מכבד זיין די ווייב"; "מכבד זיין דעם מאן"; "שלום אין שטוב"; "זיך גט'ן איז נישט די עצה"; אזוי אויך איז דא אין ענגליש עטליכע ספרים. זאלסטו נעמען די קונטרסים און גיין ביי די הייזער וועסטו ליכטיג מאכן פאר אידישע קינדער.

אויך זאלסטו נעמען דעם ספר אשר בנחל, די בריוון פון מוהרא"ש וואס איז מחזק און מעודד יעדן איינעם. ווי צעבראכן מען זאל נאר נישט זיין ווערט מען געשטארקט דורך די בריוון; אויך איז דא אין די בריוון א וועג ווי אזוי צו לעבן אין שטוב אן קיין חומרות און פרישות. מוהרא"ש פלעגט זאגן אויף די וואס לערנען חומרות און פרישות פאר חתנים, אז זיי זענען עתיד ליתן את הדין, זיי זענען גורם מען זאל זיך קריגן אין שטוב און רוב גיטין קומען פון דעם וואס מען איז מדריך מיט פאלשע לימודים, זיי האבן א תאוה צו זאגן חומרות פאר א צווייטן וכו'; דער רבי זאגט אויף דעם זייער שארף (ספר המידות, אות הוראה, סימן ה): "מִי שֶׁמַּחְמִיר לַאֲחֵרִים וּמֵקֵל לְעַצְמוֹ", ווער עס לערנט פאר א צווייטן חומרות ווען ער אליינס איז ווייט פון דעם אלעם, "עַל-יְדֵי-זֶה אֵינוֹ זוֹכֶה לִרְאוֹת בִּיפִי הַמֶּלֶךְ", וועט ער נישט זוכה זיין צו זען ווען משיח וועט קומען, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שמות רבה כה, ח): "אַל תְּהֵא אוֹמֵר עַל מַה שֶׁלֹא שָׁמַעְתָּ, שָׁמָעְתִּי, וְלֹא תְהֵא אוֹסֵר לַאֲחֵרִים וּמַתִּיר לְעַצְמוֹ, אֶלָּא יִהְיוּ יוֹצְאִין מִפִּיךָ נֶאֱמָנִין כְּשֵׁם שֶׁיָּצְאוּ מִפִּי משֶׁה, וַאֲנִי מַרְאֶה לְךָ יֹפִי פָּנִים אֶל פָּנִים", עיין שם; וויפיל אינגעלייט פאלן נעבעך אראפ אין הארבע עבירות רחמנא לצלן נאר צוליב די פאלשע חתנים און כלה טיטשערס וואס זיי פארקויפן זייערע אייגענע פארקרומטע וועגן?! מען דארף זיך זייער היטן פון זיי.

אין זכות פון פארשפרייטן די הייליגע עצות פון רבי'ן פאר אנדערע וועלן מיר זוכה זיין אז משיח וועט אונז אויסלייזן פון גלות און אונז פירן קיין ארץ ישראל.

א ליכטיגן חנוכה און א גוטן חודש.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת וישב, י"ז כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איר זענט מזלזל אין די הלכות ווייל איר ווייסט נישט דאס הארבקייט פון נישט היטן די הלכות און דער עונש וואס מען באקומט אויב מען היט נישט הלכות הרחקות.

אליהו הנביא האט דערציילט (שבת יג): עס איז געווען א מענטש וואס האט זייער פלייסיג געלערנט און ער איז געשטראבן זייער יונג, זיין ווייב האט דאס נישט אויסגעהאלטן, זי האט אנגעהויבן ארום לויפן צו אלע שולן און ישיבות און געפרעגט: ווי אזוי קען זיין אז מיין מאן איז געשטארבן יונג, עס שטייט דאך אין די תורה (דברים ל, כ): "כִּי הוּא חַיֶּיךָ וְאֹרֶךְ יָמֶיךָ", ווער עס לערנט תורה וועט לאנג לעבן, מיין מאן האט געלערנט אסאך תורה - חומש, משניות און גמרא פארוואס איז ער נפטר געווארן אזוי יונג, און קיינער האט נישט געוויסט וואס איר צו ענטפערן, איינמאל – דערציילט אליהו הנביא - בין איך איינגעשטאנען ביי די פרוי און זי האט מיר דערציילט די גאנצע מעשה, האב איך איר געפרעגט: "איר האט געהאלטן טהרת המשפחה?" האט זי געענטפערט: "אוודאי האבן מיר געהאלטן טהרת המשפחה", האט איר אליהו הנביא אויסגעפרעגט פונקטליך צי זי האט געהיטן אויף אלע הלכות הרחקות, ביז זי האט מודה געווען אז איר מאן האט נישט אכטונג געגעבן אויף הרחקות; האט אליהו הנביא איר געזאגט: "בָּרוּךְ הַמָּקוֹם שֶׁהֲרָגוֹ", געלויבט איז דער אייבערשטער אז ער האט אים גע'הרג'ט, ווייל אין די תורה שטייט (ויקרא יח, יט): "וְאֶל אִשָּׁה בְּנִדַּת טֻמְאָתָהּ לֹא תִקְרַב", זעט מען פון דעם אויב מען היט נישט די הרחקות באקומט מען א עונש אז מען שטארבט יונגערהייט.

מאך זיך א שיעור צו איבער חזר'ן די הלכות הרחקות; מוהרא"ש פלעגט כסדר מעורר זיין די אינגעלייט זיי זאלן לערנען הלכות טהרה אן א שיעור מאל, היות דער הייליגער צדיק רבי אורי מסטרעליסק זכותו יגן עלינו האט גע'חזר'ט הלכות טהרה איבער טויזנט מאל; פלעגט מוהרא"ש זאגן: "אז דער הייליגער צדיק, וואס איז געווען מובדל ומופרש פון די וועלט, ווי מען האט אים גערופן 'דער שרף פון סטרעליסק' האט איבער גע'חזר'ט טויזנט מאל הלכות טהרה, וואס זאלן מיר זאגן?"

אז מען היט אפ די הלכות האט מען נחת פון די קינדער, ווידער אויב מען שפילט זיך ארום מיט די הלכות, מען איז מזלזל אין דעם, באקומט מען א שטראף אז די קינדער ווערן געבוירן נישט געזונט חס ושלום, מען מוטשעט זיך נאכדעם א גאנץ לעבן. זאלט איר פון יעצט אנהייבן היטן די הלכות, מדקדק זיין אויף יעדע סעיף אין שלחן ערוך אויף יעדע הרחקה, וועסטו ניצול ווערן פון אלעם שלעכטס.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ויצא, ה' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

בעט דעם אייבערשטן עס זאל זיין ליבשאפט אין שטוב צווישן דיר און דיין ווייב וועט זיך אלעס טוישן, בעט דעם אייבערשטן אז דיין ווייב זאל האבן חן אין דיינע אויגן וועט זי באקומען חן אין דיינע אויגן.

אויף אלעס דארף מען בעטן דעם אייבערשטן; מען דארף בעטן דעם אייבערשטן אז די ווייב זאל זיין שיין, אזוי ווי מיר געפונען, חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (תענית כג:): דער הייליגער אמורא רבי מני האט זיך באקלאגט פאר רבי יצחק בן אלישיב: "לֹא מִיקַּבְּלֵי עֲלֵי אִינְשֵׁי בֵּיתִי", איך האב נישט קיין געפיל צו מיין ווייב, זי איז נישט שיין פאר מיר, האט רבי יצחק מתפלל געווען פאר איר זי זאל שיין ווערן און עס איז געשען א נס אז זי איז שיין געווארן. נאכדעם איז ער געקומען וויינען צו רבי יצחק און געזאגט: "קָא מִגַּנְדְּרָא עֲלֵי", פון ווען זי איז שיין געווארן גרויסט זי זיך אויף מיר, זי איז מזלזל אין מיר, האט רבי יצחק געבעטן דעם אייבערשטן עס זאל אוועק גיין דאס שיינקייט פון איר, זי זאל נישט טשעפען איר מאן און זי איז צוריק געווארן ווי פריער; זעט מען פון דעם אז מען דארף בעטן דעם אייבערשטן עס זאל זיין ליבשאפט אין שטוב צווישן מאן און ווייב, און מען דארף בעטן דעם אייבערשטן די ווייב זאל האבן חן, ווייל מיט תפילה קען מען אלעס באקומען.

א פרוי מעג זיך שיין מאכן פאר'ן מאן; נישט נאר זי מעג, נאר עס איז א מצוה פאר איר, ווייל מיט דעם היט זי אפ איר מאן פון עבירות. אזוי ווי די הייליגע חכמים דערציילן (תענית כג:) די חכמים האבן געזען ווי די ווייב פון אבא חלקיה - אן אייניקל פון חוני המעגל - גייט אנגעטון מיט שיינע צירונגען אויפ'ן גאס, האבן זיי אים געפרעגט: "פארוואס גייט דיין ווייב אנגעטון מיט צירונגען אויפ'ן גאס?" האט ער זיי געענטפערט: "כְּדֵי שֶׁלֹּא אֶתֵּן עֵינַי בְּאִשָּׁה אַחֶרֶת", זי היט מיר אפ איך זאל נישט קוקן אויף אנדערע פרויען, זעט מען פון דעם אז א פרוי דארף זיך שיין מאכן פאר'ן מאן.

געב אכטונג צו רעדן שיין צו דיין ווייב; רעד צו איר מיט דרך ארץ וועט זי טון דיין ווילן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת תולדות, כ"ח חשון, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

עס איז שווער צו ענטפערן ווען מען קען נישט דעם מענטש און מען ווייסט נישט קיין פרטים וכו'; בפרט ווען דו האלסט נאך פאר'ן גט, איז מיר זייער שווער צו ענטפערן ווייל "זיך גט'ן איז נישט די עצה".

דו קענסט זיך נישט פארשטעלן וואס קינדער גייען אריבער ווען עלטערן גט'ן זיך; די ערגסטע זאך וואס עלטערן קענען טון פאר זייערע קינדער איז זיך גט'ן השם ישמרינו. איך קען דיר זאגן וואס איך האב מקבל געווען פון מוהרא"ש זכרונו לברכה: "זיך גט'ן איז נישט די עצה", בפרט ווען עס איז דא קינדער אין שטוב; ווייל אויב מען גט זיך ליידן די קינדער פון דעם זייער גאנץ לעבן.

במשך די פופצן יאר וואס איך בין עוסק מיט קינדער און בחורים האב איך געזען אז רוב פראבלעמען מאכן זיך ביי קינדער פון גע'גט'ע שטובער. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (גיטין צ:): "כָּל הַמְגָרֵשׁ אֶת אִשְׁתּוֹ, אֲפִילוּ מִזְבֵּחַ מוֹרִיד דְּמָעוֹת", ווען מאן און ווייב גט'ן זיך וויינט דער מזבח. פלעגט מוהרא"ש זכרונו לברכה שטענדיג זאגן: פארוואס וויינט דוקא דער מזבח? עס זענען דאך דא אסאך כלים אין בית המקדש; פארוואס וויינט נישט דער שלחן, דער מנורה, דער ארון, וואס עפעס דוקא דער מזבח? נאר דער מזבח וויינט, ווי צו זאגן: "מען איז שוין מקריב אויף מיר גענוג קרבנות, פארוואס פעלט אויס מען זאל ברענגען נאך קרבנות...".

די נקודה איז נישט ווי אזוי מענטשן קוקן דיר אן און וואס מענטשן וועלן זאגן; וואס הארט דיר וואס מענטשן וועלן זאגן? דו דארפסט טראכטן מער פון די קינדער ווי טראכטן וואס מענטשן וועלן זאגן.

זיי זיך מחזק מיט תפילה והתבודדות, גיי ארויס אביסל שפאצירן אין א פלאץ וואו קיינער איז נישט דארט, דארט זאלסטו שרייען צום אייבערשטן ער זאל דיר העלפן זאלסט וויסן וואס דו האסט צו טון; זאג אים דיין ווייטאג, בעט אים: "'וְתַקְּנֵנוּ בְּעֵצָה טוֹבָה מִלְּפָנֶיךָ', אייבערשטער געב מיר א גוטע עצה איך זאל וויסן וואס צו טון", אז דו וועסט זיין שטארק מיט דעם וועסטו וויסן ווי אזוי זיך צו פירן.

די עצה פון התבודדות איז זיכער א גוטע עצה, מען זאל אסאך בעטן דעם אייבערשטן מען זאל וויסן ווי אזוי זיך צו פירן; דער רבי האט אמאל געהערט ווי איינער דאווענט מעריב און ער כאפט אפ די ווערטער: "וְתַקְּנֵנוּ בְּעֵצָה טוֹבָה מִלְּפָנֶיךָ", האט דער רבי אים געזאגט (שיחות הר"ן, סימן רלח): "די ווערטער דארף מען דאך זאגן מיט גרויס כוונה, דאס איז זייער א חשוב'ע תפילה", ווייל דער עיקר פראבלעם איז אז מען ווייסט נישט וואס צו טון, מען האט אויף יעדע זאך ספיקות צי מען זאל טון אזוי צי אזוי, און מען דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן: "'וְתַקְּנֵנוּ בְּעֵצָה טוֹבָה מִלְּפָנֶיךָ', רבונו של עולם געב מיר א גוטע עצה איך זאל וויסן ווי אזוי זיך צו פירן".

דער אייבערשטער זאל רחמנות האבן אויף דיר, זאלסט זוכה זיין צו וויסן וואס דו האסט צו טון.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת תולדות, כ"ז חשון, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד החתן ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דאנק און לויב דעם אייבערשטן אז דו האסט געטארפן דיין שידוך און דו ביסט שוין גרייט צום חופה גיין; לאז דאפ די נארישע מחשבות וואס בוזשעווען אין קאפ: 'אויב דאס איז טאקע דיין באשערטע', דאס איז אלעס עצת היצר הרע וואס פארגינט נישט אז דו גייסט זוכה זיין צו ווערן אן אדם השלם, דו גייסט אנהייבן לעבן בקדושה ובטהרה.

בנוגע דיין פחד אויב דו וועסט קענען לעבן מיט איר בשלום וכו'; דאס ווענדט זיך נאר אין דיר, אז דו וועסט זיין א וותרן, דו וועסט נישט זוכן אויסצופירן וועסטו האבן שלום בית, נעם זיך פאר קיינמאל נישט זוכן אויסצופירן וועט דיר גוט זיין. עס איז נישט געפערליך ווען די ווייב איז גערעכט, מען ווערט נישט קלענער ווען זי איז גערעכט.

אויך זאלסטו זיין א געביגער; זאלסט נישט זיין א קמצן, סיי מיט געלט און סיי מיט גוטע ווערטער, זאלסט איר שטענדיג געבן געלט און איר באגיסן מיט גוטע ווערטער.

בנוגע שמירת עיניים וכו'; נאך די חתונה דארף מען ווייטער ארבעטן אויף שמירת עיניים. עס מיינט נישט צו זאגן אז איינמאל מען האט חתונה האט מען מער נישט קיין נסיונות, מען האט ווייטער די זעלבע נסיונות נאך די חתונה, נאר עס איז גרינגער זיך צו שטארקן מיט א ווייב, אבער מען דארף זיך ווייטער היטן די מחשבה און די אויגן. מען דארף ווייטער שרייען צום אייבערשטן: "'הַעֲבֵר עֵינַי מֵרְאוֹת שָׁוְא', היט מיר אייבערשטער איך זאל האבן ריינע אויגן, איך זאל נישט פארשווארצט ווערן בזה ובבא".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן א גוט לעבן.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת וירא, י"ז חשון, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן פז) אז מיט די כוונת פון אלול קען מען איבער דרייען די ווייב זי זאל זיך נישט קריגן מיט'ן מאן.

דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ו): "וְעִקַּר הַתְּשׁוּבָה כְּשֶׁיִּשְׁמַע בִּזְיוֹנוֹ, יִדֹּם וְיִשְׁתֹּק", אז מען הערט ווי מען ווערט פארשעמט און מען שווייגט אפ, דאס איז דער עיקר ווי אזוי מען טוט תשובה, די כוונת פון אלול איז "לִידֹם וְלִשְׁתֹּק", נישט ענטפערן ווען מען שרייט און מען פארשעמט; ווען א מענטש שווייגט און ענטפערט נישט ווען מען איז אים מבזה, וועט ער זוכה זיין אז זיין ווייב וועט זיך אינגאנצן איבערדרייען און וועט זיין א העלפער פאר'ן מאן, בתנאי אז דער מאן וועט זיך דערהאלטן; נישט ווערן צעבראכן און נישט ענטפערן אויף די בזיונות וואס ער ליידט פון איר, נאר בעטן דעם אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן אויף אים, ער זאל זוכה זיין צו פאררעכטן וואס ער האט פוגם געווען בפגם הברית וואס דאס מאכט איר זי זאל זיך קריגן מיט אים.

מתנות איז זייער גוט צו געבן אבער נישט דאס איז די עצה, נעם די עצה פון רבי'ן וואס "עצתו - אמונה"; אנטלויף צום אייבערשטן, שמועס מיט אים און דערצייל אים אלעס וואס גייט אריבער אויף דיר, און וואס מער עס איז דיר ביטער זאלסטו אלץ מער זיך צוען צום אייבערשטן. שווייג אפ אויף דיינע בזיונות וכו', וועסטו זען גרויסע וואונדער וואס דער אייבערשטער וועט טון מיט דיר, אלעס אלעס וועט זיך איבערדרייען צום גוטן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת וירא, י"ב חשון, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק מיט דעם וואס דו ראטעוועסט אידישע קינדער; דו ביסט אן הצלה מאן און דו געבסט זיך אוועק צו ראטעווען אידישע קינדער.

אבער אין די זעלבע צייט דארפסטו געדענקען אז מען דארף אויך העלפן די אייגענע ווייב און קינדער; מען קען נישט אוועק לויפן פון שטוב ווען די ווייב איז אנגעוויזן אויפ'ן מאן מיט'ן אויסרייד: "העלפן אנדערע". אין די זעלבע צייט פון גיין העלפן אנדערע האט מען די מצוה פון העלפן די אייגענע ווייב און קינדער.

בעט דעם אייבערשטן דו זאלסט וויסן ווען יא צו גיין און ווען נישט צו גיין; ווען מען רופט דיר צו ראטעווען א צווייטן, ווי למשל איינער האט גע'חלש'ט, איינער אטעמט נישט - דעמאלט דארף מען לויפן וואס שנעלער און מען טאר זיך נישט פארזוימען קיין רגע, אבער ווען מען רופט דיר אז איינער האט זיך צעשניטן, צעבראכן א ביין וכו', וכו', דעמאלט ווענדט זיך די מצב אין שטוב; אויב דיין ווייב איז אנגעוויזן אויף דיר דארפסטו ענדערש בלייבן אין שטוב און לאזן די מצוה פאר א צווייטן.

נעם די עצה פון התבודדות; שמועס אסאך מיט'ן אייבערשטן, דערצייל אים אלעס וואס גייט אריבער אויף דיר, סיי די גוטע זאכן און סיי די שוועריקייטן. ווען א מענטש איז זיך מתבודד ווערט אים זיין מח קלאר, ער ווייסט וואס ער האט צו טון ביי יעדע פאל.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת לך לך, י' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

עס איז מיר זייער שווער צו ענטפערן אייער שאלה; איך בין נישט דא צו צעברעכן אידישע שטובער, איך בין גרייט צו העלפן אויפשטעלן אידישע שטובער.

עס איז א גרויס רחמנות אויף דעם וואס פאלט אריין אין די בלאטע פון קוקן מאווי"ס; ווען מען קוקט מאוויס ווערט מען צוגעקלעבט צו דעם, ביז עס איז זייער שווער זיך אפצוגעוואוינען דערפון. אזוי ווי די וואס זענען צוגעבינדען (עדיקטעד) צו דראגס, אלקאהאל וכו'; מען קען זיך נישט אפרייסן דערפון, דער מח ווערט אינגאנצן אויסגעברענט פון די אלע עקלדיגע שמוציגע מאוויס, ביז מען פאלט אראפ אין ביטערע עבירות רחמנא לצלן און נאכדעם הייבט מען אן צו האבן קשיות אויף די אמונה רחמנא לצלן.

איר האט איין עצה: בעטן דעם אייבערשטן; בעטס דעם אייבערשטן אויף אייער שפראך עס זאל אריין גיין א רוח טהרה אין אים, ער זאל זיך אויפוועקן פון דעם (ישעיהו נא, כא): "שְׁכֻרַת וְלֹא מִיָּיִן", וועט איר זען ווי ער וועט ווערן אן ערליכע איד. תפילה איז אזוי שטארק, אזוי גרויס און אזוי וואונדערליך, עס העלפט אויף אלעס, מען דארף נאר האבן אסאך סבלנות, אסאך געדולד אויס צו ווארטן ביז די ישועה קומט.

איך ווייס אסאך מעשיות פון ברסלב'ע פרויען אין אונזער דור, וואס האבן געהאט סבלנות צו זייערע מענער. זיי האבן געהאט די זעלבע צרה וואס איר האט און נאך מער, אבער זיי האבן ווייטער מכבד געווען דעם מאן און געוויזן ליבשאפט וכו', און שטילערהייט האבן זיי אסאך געוויינט צום אייבערשטן פאר א לאנגע צייט; ווען דער מאן פלעגט ארויסגיין פון שטוב פלעגן זיי קייכן אויפ'ן קול צום אייבערשטן פאר לאנגע חדשים און יארן, און ווען דער מאן איז אהיים געקומען האבן זיי זיך אפגעוואשן דעם פנים און געמאכט שיין כאילו לא הי', זיי האבן נישט געוואלט צעברעכן זייער שטוב, און ביים סוף האבן זיי אויסגעפירט, זיי האבן איבערגעדרייט זייער מאן צו א גרויסער ערליכע איד און אויפגעשטעלט הערליכע דורות.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן כח זיך צו דערהאלטן און האבן שכל ווי אזוי אים איבער צו דרייען.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת לך לך, י' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

מען דארף זייער אכטונג געבן ביי וועם מען נעמט הדרכה ווי אזוי זיך צו פירן נאך די חתונה וכו'; זייער אסאך אינגעלייט און ווייבלעך מוטשען זיך נאך די חתונה וכו' נאכדעם וואס מען האט מיט זיי געלערנט חומרות און פרישות; דאס מאכט מען זאל זיך נישט פארשטיין און מען פאלט נאכדעם דורך אין ביטערע עבירות רחמנא לצלן.

מוהרא"ש איז געווען זייער ברוגז אויף די מדריכים און מדריכות וואס לערנען מיט חתנים און כלות פרישות מיט חומרות, אדער די וואס לערנען אויס הנהגות פון צדיקים שרפי מעלה פאר פשוטי עם - חתנים און כלות פשוט'ע מענטשן; מען דערשרעקט זיי מיט שרעקעדיגע עונשים: קראנקע קינדער, שטומע קינדער, בלינדע קינדער וכו' וכו' השם ישמרינו, דאס איז נישט אמת און איז אנקעגן די הלכה. חכמינו זכרונם לברכה זאגן בפירוש (נדרים כ:) אז מען פסק'נט נישט אזוי ווי די אלע עונשים, נאר מען פסק'נט אז מען וועט האבן געזונטע קינדער וכו'.

עס רייסט דאס הארץ ווען מען זעט אינגעלייט און ווייבלעך פאלן נעבעך אראפ אין עבירות, אלץ נאר ווייל מען האט זיי מדריך געווען מיט קרומע דיעות באיצטלותא דרבנן; פארפוילטע שיטות פון פארקרומטע מוחות וואס זעט אויס מיט א לשון פון אן עובד השם השם ישמרינו; ווען מען זאל זיי לערנען די הייליגע וועג פון די תורה וואלטן זיי נישט אראפגעפאלן אין שלעכטע זאכן.

קוק נישט אראפ דיין ווייב תחי', זי איז נישט שולדיג; זי וויל טון וואס דער אייבערשטער הייסט, זי וויל טון דעם רצון השם. זי מיינט אז וואס די כלה טיטשער האט איר איינגערעדט דאס איז רצון השם, בעט איך דיר זאלסט איר נישט אראפרייסן; מאך נישט חוזק פון איר, ווייל זי ווייסט נישט וואס איז הלכה און וואס איז חומרות ופרישות, קוק אויף איר מיט שעצונג אז זי איז פעלזן פעסט מיט אידישקייט.

איך וואלט דיר גע'עצה'ט זאלסט אריבער גיין מיט דיין ווייב צו אן ערליכער איד וואס פירט זיך על פי תורה און איז מדריך זיינע מענטשן על פי די הייליגע תורה, ער וועט ענק מדריך זיין ווי אזוי זיך צו פירן אן קיין חומרות און פרישות; ער וועט איר מסביר זיין ווי אזוי מען לעבט א אידישע לעבן, ווען זי וועט עס הערן פון אים וועט זי אפלאזן אלע חומרות און פרישות, וועט איר האבן א גוט לעבן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת נח, כ"ח תשרי, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

מאך זיך א שיעור אינעם ספר: "אוצר שלום בית", און אין די אידישע ספרים: "מכבד זיין די ווייב", "שלום אין שטוב", "ס'איז גוט"; אויך זאלסטו לערנען דעם ספר: "למה להתגרש" - (אין אידיש: "זיך גט'ן איז נישט די עצה"). דארט וועסטו זען ווי מוהרא"ש לערנט אונז ווי אזוי מען לעבט מיט א ווייב, דאס גרויסקייט פון העלפן די ווייב און דאס וויכטיגקייט פון קוקן מיט א גוט אויג אויף איר און רעדן צי איר שיין.

וויסן זאלסטו אז דיינע צרות זענען צוליב דיינע עבירות, ווייל דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו זאגט: "ווען א מענטש איז פוגם במחשבה – ער טראכט שלעכטע זאכן, ליידט ער נאכדעם צרות פון זיינע אייגענע קינדער; ווען א מענטש איז פוגם בדיבור - ער רעדט זאכן וואס מען טאר נישט, ליידט ער נאכדעם צרות פון זיין ווייב, און ווען א מענטש איז פוגם במעשה - ער זינדיגט און טוט עבירות, ליידט ער נאכדעם פון מענטשן"; אנשטאט דו זאלסט ווארפן דעם שולד אויף איר און טראכטן אז זי איז די פראבלעם זאלסטו ענדערש תשובה טון, זיך גוט אויסוויינען צום אייבערשטן אויף אלעס וואס דו האסט פוגם געווען במחשבה, דיבור ומעשה, וועסטו זוכה זיין צו וואס שלמה המלך זאגט (משלי טז, ז): "בִּרְצוֹת ה' דַּרְכֵי אִישׁ, גַּם אוֹיְבָיו יַשְׁלִם אִתּוֹ", ווען א מענטש גייט מיט'ן אייבערשטן וועלן זיינע פיינט ווערן פריינט; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בראשית רבה נד, א): ווער זענען זיינע פיינט? "רַבִּי יוֹחָנָן אָמַר, זוֹ אִשְׁתּוֹ", דאס מיינט מען די ווייב; ווייל ווען א מענטש פירט זיך אויף ווי עס דארף צו זיין, דעמאלט ווערט זיין ווייב זיין העלפער, זי וועט שלום מאכן מיט אים און זיין פאר אים אן עזר.

קוק ווי אזוי די הייליגע חכמים האבן זיך געפירט אין שטוב מיט זייער ווייב. דער הייליגער רבי חייא האט געהאט א שווערע שטוב, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (יבמות סג.): "רֶבִּי חִיָיא הַוָה קָא מְצַעֲרָא לֵיהּ דְבִיתְהוּ", רב חייא'ס ווייב פלעגט אים זייער אסאך מצער זיין, מיט דעם אלעם: "כִּי הַוָה מְשַׁכַּח מִידִי, צִיֵּיר לֵיהּ בְּסוּדְרֵיהּ וּמַיְיתֵי נִיהֲלֵהּ", ווען ער פלעגט זען א גוטע זאך וואס זיין ווייב האט ליב, פלעגט ער איר דאס אהיים ברענגען, האט רב געפרעגט פון רבי חייא: "איך פארשטיי נישט, פארוואס ברענגסטו איר אייביג אהיים גוטע זאכן, זי איז דאך דיר מצער?!" האט אים רב חייא געענטפערט: "דַּיֵּינוּ שֶׁמְגַדְלוֹת בָּנֵינוּ, וּמַצִּילוֹת אוֹתָנוּ מִן הַחֵטְא", מיר איז גענוג אז זי ראטעוועט מיר פון עבירות און זי ציט אויף די קינדער; זעט מען פון דעם ווי שטארק מען דארף אכטונג געבן צו מכבד זיין די ווייב.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת האזינו, ז' תשרי, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וואויל איז דיר אז דו האסט אויפגעהערט קוקן מאוויס; יעצט אז דו וועסט היטן דיינע אויגן וועסטו זוכה זיין צו האבן שלום בית. יעצט וועט זיך אויפבויען א קשר צווישן דיר און דיין ווייב, ווייל מאוויס מאכט נישט קיין שום קשר צווישן מאן און ווייב, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סנהדרין כו.): "קֶשֶׁר שֶׁל רְשָׁעִים אֵינָהּ קֶשֶׁר", עבירות ברענגט נישט קיין קשר.

פון די אנדערע זייט דארפסטו אכטונג געבן ווי אזוי צו רעדן מיט דיין ווייב אין דעם ענין, ווייל אז דו האסט יעצט מחליט געווען צו זיין ערליך קענסטו נישט ערווארטן אז זי זאל פונקט אין די מינוט ווען דו האסט אלעס אפגעלאזט אויך אלעס אפלאזן; מען קען נישט גיין מיט כח, מיט כח פארלירט מען אלעס, נאר מען דארף וויסן ווי אזוי ארויס צו נעמען די בת מלך פון די נישט גוטע. דער רבי האט דערציילט (סיפורי מעשיות, מעשה א): "נאכדעם ווען דער שני למלכות האט שוין געטראפן די בת מלך, ער האט איר שוין געקענט צוריק ברענגען צום קעניג, האט ער זיך פארזוימט", אין דער רבי פירט אויס: "ווייל מען דארף זען מיט חכמה און שכל מען זאל איר ארויסנעמען".

זיי איר מסביר פארוואס דו האסט אויפגעהערט קוקן מאוויס, געב איר צו פארשטיין וואס א מאן גייט אריבער וכו', נסיונות וכו'; זאג איר: "איך וויל נישט עפענען מיינע אויגן צו די וועלט, איך וויל דיר ליב האבן; אז מיינע אויגן וועלן זיך עפענען צו די וועלט וועל איך פארלירן מיין געפיל צו דיר, איך וויל נישט טראכטן פון אנדערע וכו'". געב איר צו פארשטיין וואס דער רבי זאגט (ספר המידות, אות הרהורים, סימן לט): "כְּשֶׁאִישׁ אוֹ אִשָּׁה חוֹשְׁבִים בִּשְׁעַת תַּשְׁמִישׁ בְּאֵיזֶה גּוֹי אוֹ בְּגוֹיָה", ווען מאן און ווייב זענען צוזאמען און טראכטן פון א גוי אדער גוי'טע, "וְהַמַּחֲשָׁבָה הִיא בְּאַהֲבָה לְאֵיזֶה גּוֹי אוֹ גּוֹיָה", און בשעת זיי טראכטן פון זיי האבן זיי ליב דעם גוי וכו', "אֲזַי הַוָּלָד הַנּוֹלָד מִזֶּה הַתַּשְׁמִישׁ נִשְׁתַּמֵּד", וועלן די קינדער וואס ווערן געבוירן זיך שמד'ן, זיי וועלן אפלאזן אידישקייט; דאס איז געזאגט געווארן אויף קוקן ביינאכט - מאן און ווייב צוזאמען - מאוויס וכו' וכו', מען זעט די שפילערס און מען האט א געפיל צו זיי וכו', נאכדעם פאלן די קינדער אוועק פון אידישקייט השם ישמרינו.

זיי איר מסביר פארוואס דו קוקסט נישט מער קיין מאוויס, ווייל יעדע מאווי האט אין זיך אלע עבירות; נישט דא קיין מאווי וואס זאל נישט האבן אין זיך די דריי הארבע עבירות ווואס מיר אידן דארפן זיך לאזן הרג'נען דערויף: "עבודה זרה, גילוי עריות און שפיכות דמים". אז דו וועסט איר דאס שיינערהייט מסביר זיין וועט זי אויך אויפהערן קוקן מאוויס, און אויב עס וועט איר זיין שווער אין אנהייב דאס אפצולאזן, וועט זי דיר כאטש ארויפקוקן און זי וועט זיין צופרידן אז דו קוקסט נישט.

א שאד אז מען רעדט נישט צו די בחורים און מיידלעך ווען זיי זענען נאך יונג, פאר זיי פאלן אריין אין דעם, אז זיי זאלן זיך נישט צוגעוואוינען צו קוקן קיין שום גוי'שע מאוויס; דאס הרג'ט דאס לעבן פונעם מענטש און נעמט ארויס יעדע פינטעלע יראת שמים, עס נעמט אוועק די רוחניות און גשמיות פונעם מענטש; א רחמנות אויף אינגעלייט און ווייבלעך וואס הערן זיך צו צו חברים און חבר'טעס וואס געבן זיי די פאלשע הדרכה אז מען זאל קוקן צוזאמען ביינאכט מאוויס כאילו דאס וועט אויפבויען א קשר, נאכדעם קען מען נישט לעבן א נארמאלע לעבן; די קאפ, מח און הארץ איז נישט צווישן מאן און ווייב, עס איז ווייט ווייט רחמנא לצלן.

זיי שטארק ווייטער נישט צו קוקן מער קיין מאוויס, אבער אין די זעלבע צייט זאלסטו נישט ווערן א נאר און א שוטה חס ושלום אראפצוקוקן דיין ווייב כאילו זי איז א שיקסע מיט דעם וואס זי קוקט ווייטער; זאלסט איר פארשטיין און איר דן זיין לכף זכות, וועט זי מיט דער צייט זיין מיט דיר הונדערט פראצענט.

אז דו וועסט רעדן שיינערהייט מיט איר וועט דיין קשר ווערן א קשר של קיימא.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א גמר חתימה טובה.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת האזינו, ז' תשרי, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

קינדער דארפן האבן א שטרענגע סדר, בפרט גאר קליינע קינדער - זיי דארפן האבן א סדר צו גיין שלאפן פרי. פארשטייט זיך אז די קינדער פון זייער זייט ווילן נישט גיין שלאפן, ווייל דאס איז די נאטור ביי אלע קינדער, זיי ווילן שפרינגען, טאנצן וכו'; דארפן די עלטערן זיין זייער שטארק און שטרענג אז די קינדער זאלן גיין שלאפן פרי אין צייט. ווען די קינדער זעען ווי טאטע מאמע ווייסן וואס זיי ווילן, ביי זיי איז א ווארט א ווארט, הייבן זיי אן פאלגן אן קיין וויינען און אן קיין פארפירן.

מיש זיך נישט אריין אין די שטוב ווירטשאפט, לאז דיין ווייב פירן די שטוב; דו זאלסט איר נאר זען צו העלפן, זיי איר מחזק און מאך איר פרייליך. חכמינו זכרונם לברכה זאגן זאגן (קידושין לד:): "אִשָׁה - בַּעְלָהּ מְשַּׂמְחָהּ", דער מאן דארף פרייליך מאכן די ווייב; דורכדעם וועסטו זוכה זיין צו מגדל זיין שיינע דורות.

דער רבי זאגט (ספר המידות, אות בנים, סימן כב): אז מען מאכט פרייליך די ווייב, מען לעבט בשלום - איז מען זוכה צו קינדער; און פארקערט חס ושלום, אויב מען האט זיך פיינט זאגט דער רבי (שם, סימן נו) פארלירט מען לא עלינו די קינדער.

לייג שלאפן דיינע קינדער פרי וועסטו קענען גיין שלאפן מיט דיין ווייב פרי. שטיי אויף פארטאגס און זינג קאפיטלעך תהילים וועסטו זוכה זיין צו שיינע דורות, אזוי ווי דער רבי זאגט (שם, סימן סה): "הַשִּׁירוֹת וְהַתִּשְׁבָּחוֹת, שֶׁאוֹמְרִין קֹדֶם אוֹר הַיּוֹם, הוּא סְגֻלָּה לְבָנִים", אז מען זינגט צום אייבערשטן שירות ותשבחות פארטאגס איז דאס מסוגל פאר קינדער.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א גמר חתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת נצבים, כ"ב אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

וויסן זאלט איר אז די היינטיגע דור איז זייער שטארק געפאלן, די פריצות אויפן גאס איז אויסערגעווענליך און די נסיונות זענען זייער גרויס; מען קען זייער שנעל און גרינג דורכפאלן אין עבירות השם ישמרינו. דעריבער דארף א פרוי זיין קלוג און זיך אהערשטעלן פאר'ן מאן, זי דארף זען צו זיין שטענדיג גרייט פאר איר מאן אים אפצוהיטן פון שלעכטס, ווייל ווען דער מאן זעט ווי זיין ווייב איז שטענדיג גרייט פאר אים וכו' וועט דאס אים אפהיטן פון שלעכטס.

וואויל איז פאר די פרויען וואס געבן אכטונג שטענדיג זיך צו האלטן שיין, ריין און צוזאמגענומען צו נושא חן זיין פאר זייערע מענער, דורכדעם וועלן זיי זוכה זיין צו באקומען זייער אסאך שכר, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות יז.) אז דער אייבערשטער געבט מער שכר פאר די פרויען ווי פאר די מענער, ווייל די פרויען ווארטן אפ די מענער ווען זיי קומען אהיים און ראטעווען זיי פון עבירות.

אז איר וועט אפווארטן אייער מאן ווען ער קומט אהיים פון כולל מיט א שמייכל אויפ'ן פנים, איר וועט זיין אנגעטון שיין, ריין און צוזאמגענומען, וועט ער זיין צופרידן; ווער רעדט נאך אז איר וועט זיין שטענדיג גרייט פאר אים וכו' וועט ער מער גארנישט פארלאנגען פון אייך.

מען קען זיך נישט פארשטעלן די שכר וואס מען איז זוכה ווען מען איז גרייט פאר'ן מאן; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (עירובין ק:) אז א פרוי וואס איז שטענדיג גרייט פאר איר מאן וכו' וועט זוכה זיין צו האבן אזעלכע קינדער צדיקים, וואס איז אפילו נישט געווען אין די צייטן פון משה רבינו; אפגערעדט אז זי וועט האבן א גוטע שלום בית, ווייל ווען איר מאן וועט שפירן אז זי איז גרייט פאר אים וועט ער אויך זיין גרייט שטענדיג פאר איר, צו טון איר ווילן.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט מצליח זיין אין אלע אייערע וועגן.

א כתיבה וחתימה טובה, און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת נצבים, כ"ב אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק אז דו האסט אפגעלאזט דיין אלטע וועג און דו האסט זיך אומגעקערט צום אייבערשטן.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות לד.): "בְּמָקוֹם שֶׁבַּעֲלֵי תְּשׁוּבָה עוֹמְדִים - שָׁם אֵין צַדִּיקִים גְּמוּרִים יְכוֹלִים לַעֲמֹד", א בעל תשובה איז זייער חשוב ביים אייבערשטן; נאך זאגן חז"ל (פסיקתא דרב כהנא): "גָדוֹל כּוֹחָהּ שֶׁל תְּשׁוּבָה, שֶׁכֵּיוָן שֶׁאָדָם מְהַרְהֵר בְּלִבּוֹ לַעֲשֹוֹת תְּשׁוּבָה, מִיַּד הִיא עוֹלָה לֹא עַד עֲשָֹרָה יָמִים, וְלֹא עַד עֶשְֹרִים וְלֹא עַד מֵאָה, אֶלָּא עַד מַהֲלַךְ חֲמֵשׁ מֵאוֹת שָׁנִים; וְלֹא עַד רָקִיעַ רִאשׁוֹן וְשֵׁנִי, אֶלָּא שֶׁהִיא עוֹמֶדֶת לִפְנַי כִּסֵא הַכָּבוֹד", תשובה איז אזוי גרויס, אז ווי נאר א מענטש טראכט נאר פון תשובה - ער וויל זיך צוריק קערן צום אייבערשטן, קומט ער גלייך אן צום כסא הכבוד.

דו דארפסט נישט אפלאזן דיין אלטע חסידות וכו', ווייל ברסלב'ער חסידות איז נישט קיין סתירה מיט קיין שום חסידות און אפשטאם; בסך הכל וויל דער רבי אונז ברענגען צו די מדריגה אז מיר זאלן לעבן מיט א שטארקע אמונה. דער רבי וויל איין זאך פון אונז, מיר זאלן שטענדיג רעדן צום אייבערשטן; מען זאל גיין אויף א פלאץ וואו קיינער איז נישט דארט און זיך אויסשמועסן דאס הארץ מיט'ן אייבערשטן אויף די אייגענע שפראך וואס מען איז צוגעוואוינט צו רעדן, אויף מאמע לשון, מען זאל אלעס דערציילן פאר'ן אייבערשטן; אלעס וואס גייט אריבער ברוחניות ובגשמיות, ווי דער יצר הרע ווארפט אלץ אראפ וכו' און אז וויפיל מאל מען וויל זיין גוט וכו' גייט עס נישט.

ווען רבי נתן איז מקורב געווארן צום הייליגן רבי'ן איז ער געקומען צום רבי'ן און אים דערציילט אלעס וואס גייט אריבער אויף אים וכו' וכו', האט אים דער רבי געזאגט: "נתן, קום אביסל שפאצירן", אזוי גייענדיג האט דער רבי ארויף געלייגט זיין האנט אויף רבי נתנ'ס אקסל און אים געזאגט אפאר ווערטער וואס האט געטוישט רבי נתנ'ס גאנצע לעבן, דער רבי האט אים געזאגט: "און ווייטער איז גוט, אז מען רעדט זיך אויס דאס הארץ צום אייבערשטן אזוי ווי מען רעדט זיך אויס דאס הארץ צו א גוטע פריינד"; דער רבי האט אים דעמאלט מגלה געווען דאס ענין פון התבודדות, אז א מענטש זאל זיך צוגעוואוינען צו רעדן צום אייבערשטן אויף זיין שפראך וואס ער איז צוגעוואוינט צו רעדן און אים אלעס דערציילן, ער זאל גארנישט פארהוילן פונעם אייבערשטן. דער רבי האט געזאגט פאר רבי נתן אז אויב ער וועט זיך צוגעוואוינען זיך צו פירן מיט די הנהגה, וועט אים אלעס גיין גרינגער און ער וועט האבן א זיס לעבן.

רבי נתן זכרונו לברכה האט שפעטער דערציילט: "ווען דער רבי האט ארויף געלייגט זיין האנט אויף מיין אקסל און מיר געזאגט די ווערטער: 'און ווייטער איז גוט, אז מען רעדט זיך אויס דאס הארץ צום אייבערשטן, אזוי ווי מען רעדט זיך אויס דאס הארץ צו א גוטע פריינד', האב איך פארשטאנען אז איך בין שוין א געהאלפענער, ווייל וואס עס זאל נאר נישט אריבער גיין אויף מיר וועל איך זיך נישט פארלירן, נאר איך וועל גיין צום אייבערשטן און אים אלעס דערציילן".

ווען א מענטש הייבט אן פאלגן דעם רבי'ן, יעדן טאג רעדט ער זיך אויס זיין הארץ צום אייבערשטן, ער דאנקט אים אויף אלעס וואס ער האט, ער בעט אים אויף אלעס וואס ער דארף און ער דערציילט אים אלעס וואס באדערט אים, און אויב מען איז אראפגעפאלן און געטון שלעכטע מעשים דערציילט מען עס פארן אייבערשטן, און מען בעט אים ער זאל מוחל זיין - אזא מענטש לעבט שוין דא בזה העולם אין "גן עדן", אזא מענטש לעבט א חיים טובים, ווייל ער לעבט מיט אמונה, ער ווייסט אז קיינער קען אים נישט טשעפען און קיינער קען אים גארנישט שלעכטס טון.

אז דו ווילסט וויסן וואס איז ברסלב'ער חסידות, זאלסטו נעמען דעם רבינ'ס ספרים, דאס וועט דיר מחזק זיין און נישט לאזן פאלן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת כי תצא, ט' אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אז דיין ווייב לאזט דיר זיין ראש השנה אין אומאן זאלסטו אודאי קומען אויף ראש השנה צום רבי'ן כדי צו באקומען דעם תיקון. דער הייליגער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תו): "שֶׁיְּכוֹלִין אָז אֲנָשִׁים לְקַבֵּל תִּקּוּנִים מַה שֶּׁבְּכָל הַשָּׁנָה לֹא הָיָה בְּאֶפְשָׁר שֶׁיִּהְיֶה לָהֶם תִּקּוּן בְּשׁוּם אֹפֶן, אַף עַל פִּי כֵן בְּראשׁ הַשָּׁנָה יְכוֹלִין אֲפִילּוּ הֵם לְקַבֵּל תִּקּוּן. אַף עַל פִּי שֶׁבְּכָל הַשָּׁנָה אֲפִילּוּ הוּא בְּעַצְמוֹ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה לא הָיָה יָכוֹל לְתַקְּנָם אֲבָל בְּראשׁ הַשָּׁנָה גַּם הֵם יְכוֹלִים לְקַבֵּל תִּקּוּנִים. כִּי אָמַר שֶׁהוּא עוֹשֶׂה בְּראשׁ הַשָּׁנָה עִנְיָנִים וְתִקּוּנִים מַה שֶּׁבְּכָל הַשָּׁנָה גַּם הוּא אֵינוֹ יָכוֹל לַעֲשׂוֹת", ראש השנה קען איך יעדן איינעם העלפן, אפילו מענטשן וואס איך קען זיי נישט מתקן זיין א גאנץ יאר.

גלייב מיר, עס איז פאר יעדן איינעם שווער; פאר אלע וואס פאלגן דעם רבי'ן און קומען קיין אומאן אויף ראש השנה - איז דאס שווער, סיי פאר די מענער וואס פארן און סיי פאר די פרויען וואס בלייבן אין שטוב מיט די קינדער וכו'. אבער אז דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן רכ): "וואס זאל איך אייך זאגן, קיין גרעסערס פון דעם איז נישט פארהאנען", לייגן מיר אוועק אלע באקוועמליכקייטן און מיר פארן קיין אומאן.

איך זאג שטענדיג פאר אלע וואס קומען זיך אפרעדן אויף די ווייב אז זי לאזט נישט קומען קיין אומאן, אז עס האט גארנישט צו טון מיט דיין ווייב, 'אז דו וועסט זיך אויפפירן א גאנץ יאר אזוי ווי עס דארף צו זיין, דו וועסט זיין אין שטוב א גאנץ יאר און ארויסהעלפן דיין ווייב זיך צו פארען מיט די קינדער, דו וועסט רעדן שיין צו איר אזוי ווי אן ערליכער איד רעדט צו זיין ווייב, דעמאלט וועט זי דיר נישט שטערן פון פארן צום רבי'ן, אדרבה זי וועט דיר מחזק זיין דו זאלסט פארן קיין אומאן זיך אויסבעטן א גוט יאר'.

די וועלט זאגט: "פארוואס בלאזט דער שופר אזוי גוט ראש השנה? ווייל עס ליגט א גאנץ יאר אין ארון הקודש" - דאס זעלבע זאגט מוהרא"ש: - "אז מען וויל פארן קיין אומאן אויף ראש השנה ווענדט זיך עס ווי אזוי מען פירט זיך אויף א גאנץ יאר; אז דיין ווייב וועט זען אויף דיר א גאנץ יאר אז דו פירסט זיך אויף ווי א ברסלב'ער חסיד, דו לערנסט דיינע שיעורים כסדרן יעדן טאג און דו לעבסט מיטן אייבערשטן, דאן וועט זי דיר נישט מעכב זיין פון פארן קיין אומאן".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת כי תצא, י' אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

עס איז שייך אז פרויען זאלן זיין אין אומאן ראש השנה, אבער עס וועט איר זיין זייער שווער; זי וועט דארפן זיין איינגעשפארט אין שטוב די גאנצע צייט.

אז דו וועסט איר געבן צו פארשטיין וואס איז דאס "אומאן ראש השנה"; דו וועסט איר מסביר זיין פארוואס מיר פארן קיין אומאן אויף ראש השנה - וועט זי דיר זיכער לאזן פארן מיט איר גאנצע ווילן און זי וועט זיך פרייען אז דו פארסט קיין אומאן.

ראש השנה איז מען דן יעדן מענטש וואס עס גייט זיין מיט אים דעם קומענדיגן יאר; ווען עס ווארט פאר א מענטש א שווערע משפט, נעמט מען דעם גרעסטן לויער וואס עס איז נאר דא, ווער רעדט נאך אויב עס ווארט פאר א מענטש א משפט פון טויט שטראף רחמנא לצלן, נעמט מען דעם גרעסטן לויער וואס איז נאר דא אין די גאנצע וועלט, אפילו עס קאסט זייער אסאך געלט און מען וועט טון אלעס וואס מען קען צו באקומען דעם לויער וואס ער קען אפשר ראטעווען דעם מענטש. דאס זעלבע איז ווען עס קומט ראש השנה דעם גרויסן יום הדין וואס: "וְכָל בָּאֵי עוֹלָם יַעַבְרוּן לְפָנֶיךָ כִּבְנֵי מָרוֹן, כְּבַקָּרַת רוֹעֶה עֶדְרוֹ, מַעֲבִיר צֹאנוֹ תַּחַת שִׁבְטוֹ, כֵּן תַּעֲבִיר וְתִסְפֹּר וְתִמְנֶה וְתִפְקֹד נֶפֶשׁ כָּל חָי, וְתַחְתֹּךְ קִצְבָה לְכָל בְּרִיּוֹתֶיךָ, וְתִכְתֹּב אֶת גְּזַר דִּינָם", מען משפט יעדן איינציגן מענטש צי ער וועט לעבן, און ווי אזוי זיין פרנסה זאל זיין און אלעס וואס וועט זיין מיט אים, דארף דאך א מענטש טון אלעס אויף דער וועלט צו נעמען א גוטן לויער, איינער וואס וועט אים העלפן ניצול ווערן פון די שלעכטע גזירות. געב איר צו פארשטיין אז דער רבי - ער איז אונזער לויער, ער איז דער גרעסטער לויער וואס איז דא אויף די וועלט.

דערפאר פארן מיר קיין אומאן אויף ראש השנה ווייל דער הייליגער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תג): "הָרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי עוֹלֶה עַל הַכֹּל", זיין ביי מיר ראש השנה איז גרעסער פון אלעס, "וְהָיָה פֶּלֶא אֶצְלִי, מֵאַחַר שֶׁהַמְּקֹרָבִים שֶׁלִּי מַאֲמִינִים לִי, וְלָמָּה לֹא יִזָּהֲרוּ כָּל הָאֲנָשִׁים הַמְקֹרָבִים אֵלַי, שֶׁיִּהְיוּ כֻּלָּם עַל רֹאשׁ הַשָּׁנָה, אִישׁ לֹא יֵעָדֵר", איך וואונדער זיך אויף מיינע תלמידים וואס גלייבן אין מיר, פארוואס זאלן זיי נישט מעורר זיין מיינע מענטשן אז אלע זאלן קומען צו מיר אויף ראש השנה?! קיינער טאר נישט פעלן! "כִּי כָּל עִנְיָן שֶׁלִּי הוּא רַק רֹאשׁ הַשָּׁנָה", מיין גאנצע זאך איז ראש השנה, "וְהִזְהִיר לַעֲשׂוֹת כְּרוּז, שֶׁכָּל מִי שֶׁסָּר אֶל מִשְׁמַעְתּוֹ, וּמְקֹרָב אֵלָיו, יִהְיֶה עַל ראשׁ הַשָּׁנָה אֶצְלוֹ, לֹא יֶחְסַר אִישׁ", און דער רבי האט געהייסן מען זאל מודיע זיין פאר אלע מענטשן וואס גלייבן אין אים אז ער האט געהייסן קומען צו אים אויף ראש השנה, "וּמִי שֶׁזּוֹכֶה לִהְיוֹת עַל רֹאשׁ הַשָּׁנָה, רָאוּי לוֹ לִשְׂמֹחַ מְאֹד מְאֹד, אִכְלוּ מַעֲדַנִּים וּשְׁתוּ מַמְתַקִּים, כִּי חֶדְוַת ה' הִיא מָעֻזְּכֶם", און ווער עס איז זוכה צו זיין ביי אים אויף ראש השנה דארף זיך זייער פרייען א גאנץ יאר, עיין שם.

נאכאמאל, עס איז שייך אז זי זאל מיט קומען מיט דיר, אבער עס וועט איר זיין שווערער אין אומאן ווען זי וועט זיין אליינס כמעט די גאנצע צייט; רוב טאג איז מען ביים דאווענען, נאכדעם לויפט מען צום ציון, גלייך נאכדעם לויפט מען צו תשליך, נאכדעם איז ווייטער דאווענען וכו' וכו'. זי וועט נישט קענען ארויס גיין פון שטוב און עס וועט איר זיין זייער שווער.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.