בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת לך לך, ו' מר-חשון, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד חזקי נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

זיי מיר מוחל, אבער איך פארשטיי נישט פארוואס דו ביסט אזוי צעבראכן וכו'; דער אייבערשטער האט דיר געהאלפן האסט חתונה געהאט שוין א שיינע פאר יאר, דו האסט א ווייב מיט קינדער, דו האסט פרנסה; אנשטאט דו זאלסט דאנקען דעם אייבערשטן טאג און נאכט אויף די ניסים וואס ער האט געטון מיט דיר און טוט מיט דיר, זוכסטו פון אונטער דער ערד אויף וואס צו קרעכצן.

עס איז זייער נאריש צו מקנא זיין א צווייטן, ווייל קיינער ווייסט נישט וואס עס טוט זיך אפ ביי א צווייטן; עס קען אויסקוקן צו מאל ווי דער מענטש פארדינט שיין, ער איז מצליח מיט אלעס, ער האט שלום בית, נחת וכו', אבער באמת האט דער מענטש בכלל נישט קיין לעבן, עס איז נאר געמאכט, עס זעט נאר אזוי אויס פון אינדרויסן.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קנב:): "כָּל מִי שֶׁיֵּשׁ בּוֹ קִנְאָה - עַצְמוֹתָיו מַרְקִיבִין", ווער עס האט קנאה, ער איז מקנא א צווייטן, ווערן זיינע ביינער פארפוילט; בפשטות גייט עס ארויף אויף א נפטר, אז אויב א מענטש האט נישט געהאט קיין קנאה, וועט זיין גוף נישט פארפוילט ווערן אין קבר. אבער מוהרא"ש זכרונו לברכה זאגט, אז דאס גייט אויך ארויף אויף לעבעדיגע מענטשן; אז א מענטש וואס האט קנאה, ווערן אים זיינע ביינער פארפוילט נאך בחיים חיותו, זיין גאנצע לעבן עסט ער זיך אויף 'פארוואס האב איך נישט אזא לעבן ווי יענעם', 'פארוואס האב איך נישט אזא ווייב ווי יענעם', 'פארוואס האב איך נישט אזא הויז ווי יענעם'; ווען דער גאנצער יענער איז נעבעך צעבראכן אויף שברי שברים, עס זעט נאר אויס פון אינדרויסן אז יענער לעבט. און אפילו יענער זאל יא האבן א גוט לעבן, דארף מען אויך נישט מקנא זיין א צווייטן, ווייל אז דער אייבערשטער האט מיר געגעבן די ווייב, די קינדער, און די סארט שטוב וכו' וכו', דארף איך גלייבן אז דאס איז דאס בעסטע פאר מיר, און בעסער קען נישט זיין.

דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן לד): "כִּי יֵשׁ בְּכָל אֶחָד מִיִּשְׂרָאֵל דָּבָר יָקָר מַה שֶּׁאֵין בַּחֲבֵרוֹ, כְּמַעֲשֵׂה דְּאַבַּיֵי וְאַבָּא אֻמָּנָא, שֶׁהֵשִׁיבוּ לוֹ: "לָא מָצִית לְמֶעֱבַד כְּעֻבְדָּא דְּאַבָּא אֻמָּנָא", יעדער מענטש האט אין זיך א נקודה וואס א צווייטער האט נישט; דער רבי ברענגט אראפ די מעשה וואס חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (תענית כא:) עס איז געווען א דאקטער וואס האט געהייסן אבא אומנא, ער פלעגט באקומען יעדן טאג א בת קול פון הימל: "שָׁלוֹם עָלֶיך אַבָּא אוּמְנָא"; אביי פלעגט באקומען נאר איין מאל א וואך א גריס פון הימל - יעדע ערב שבת, ער פלעגט הערן א בת קול: "שָׁלוֹם עָלֶיך אַבַּיֵי"; רבא פלעגט באקומען נאר איין מאל א יאר דעם בת קול, יעדן ערב יום כיפור פלעגט ער הערן: "שָׁלוֹם עָלֶיך רָבָא"; זאגט די גמרא אז אביי האט געהאט חלישות הדעת פארוואס דער פשוט'ער דאקטער באקומט יעדן טאג א בת קול און ער באקומט דאס נאר איינמאל א וואך, האט מען אים געענטפערט פון הימל: "לָא מָצִית לְמֶעֱבַד כְּעֻבְדָּא דְּאַבָּא אֻמָּנָא", דו קענסט נישט טון וואס אבא אומנא טוט; דערפאר איז נישט שייך צו קוקן אויף א צווייטן און מקנא זיין א צווייטן, ווייל יעדער האט זיין נקודה וואס דער אייבערשטער האט הנאה פון דעם, און פאר דעם איז ער באשאפן געווארן.

אז דו ביסט זוכה צו לערנען יעדן טאג מקרא, משנה וכו'; ביסטו דאך רייכער פון אלע דיינע כלומר'ישע חברים! וואס וועט יענער מיט נעמען אויף יענע וועלט, זיין שיינע קול? זיין שפילן? זיין הויז? וואס? חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קכ.): אויפן פסוק (ישעיהו ג, ז): 'וּבְבֵיתִי אֵין לֶחֶם וְאֵין שִׂמְלָה' – "זֶה שֶׁאֵין בְּיָדִי לֹא מִקְרָא, וְלֹא מִשְׁנָה, וְלֹא תַּלְמוּד"; א מענטש וואס לערנט נישט יעדן טאג אביסל חומש, משניות און גמרא, דער מענטש איז דער גרעסטער ארימאן; נאך זאגן חז"ל (נדרים מא.): "אֵין עֳנִי אֶלָּא מִן הַדַּעַת", ווער איז אן ארימאן? דער וואס האט נישט קיין שכל; א מענטש וואס טראכט נישט פון תכלית, דער איז אן ארעמאן. א מענטש וואס לערנט נישט תורה יעדן טאג, ווען ער וועט אוועקגיין פון דער וועלט וועט ער זיין ארעם; אין בית החיים נעמט מען נישט מיט קיין געלט און קיין הייזער, דארט נעמט מען נישט מיט קיין שיינע קול, אדער שפילן וכו', דארט נעמט מען מיט נאר תורה ומעשים טובים; דערפאר פארשטיי איך נישט וואס דו שרייבסט מיט אזא צעבראכנקייט אז דו שפירסט זיך צווישן דיינע חברים ווי א פעלער, ווייל זיי קענען דאווענען פארן עמוד אדער שפילן, און דו קענסט גארנישט, נאר זאגן משניות און חומש וכו'.

איך וויל דיר פרעגן צי עס איז א נארמאלע זאך וואס דו טוסט, דו שרייבסט מיר אז דו האסט חברים, און מען קומט זיך כסדר צוזאם ביינאכט, און צו מלוה מלכה'ס; פארוואס זאלסטו ארויס גיין פארברענגען מיט חברים ווען דער אייבערשטער האט דיר געגעבן א מתנה אזא שיינע שטוב, דו האסט א ווייב מיט קינדער; פארוואס זאלסטו נישט פארברענגען אין שטוב מיט דיין ווייב און קינדער, פארוואס זאלסטו פארברענען דיינע יונגע יארן מיט חברים, וואס היינט איז ער דיין חבר און מארגן קען ער דיר מער נישט.

עס איז נישט דא אזא זאך ווי א חבר, מוהרא"ש זכרונו לברכה זאגט: "א אינגערמאן האט נאר איין חבר - זיין ווייב"; סתם פארברענען נעכט מיט אינגעלייט וואס אנטלויפן פון שטוב, אנטלויפן פון זייער לעבן, דאס זענען נישט קיין חברים, זיי זענען בכלל נישט דאהי, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (קידושין מ:): "כָּל שֶׁאֵין בְּיָדוֹ מִקְרָא, מִשְׁנָה, וְדֶרֶך אֶרֶץ, אֵינוֹ מִן הַיִּשּׁוּב"; סתם זיצן און שמועסן מיט אינגעלייט וואס עס קומט נישט ארויס פון די שמועסן קיין מקרא משנה, אדער פרנסה - עפעס תכלית, איז אינו מן הישוב.

א חבר איז איינער וואס ווען איך גיי אריבער א צרה, איך גיי אריבער בזיונות -  שטארקט ער מיר, און ער איז מיר מחזק; ווען קיינער וויל נישט קוקן אויף מיר וכו' וכו', דעמאלט קען מען זען וואס הייסט א חבר. אז מענטש וועט גוט קוקן אויף זיך, וועט ער זען, אז יעדע שטיק צייט מיינט ער אז ער האט אנדערע בעסטע חברים, און פלוצלינג טוישט זיך עס, און אלע חברים זיינע זענען פלוצלינג פארשוואונדן געווארן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת נח, כ"ז תשרי, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד יואל משה נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך ווייס נישט צי איך זאל לאכן אדער וויינען, דו שרייבסט מיר אז דו גייסט זיך לערנען שלום בית ביי א גוי; ווי אזוי קען א גוי אויסלערנען שלום בית ווען עס איז נישט דא אזא זאך ווי א גוי זאל לעבן מיט איין פרוי דורכאויס זיין גאנצע לעבן וכו'... אויב דו ווילסט וויסן ווי אזוי צו לעבן מיט א ווייב, זאלסטו דורכלערנען די ספרים וואס מוהרא"ש האט ארויס געגעבן אויף שלום בית וואס איז צוזאמגענומען אין "אוצר שלום בית", צוזאמגענומען פון הייליגן רבינ'ס ספרים און פון ר' נתן זכרונו לברכה אלע עצות ווי אזוי א מענטש קען לעבן בזה העולם א חיים טובים. היינט איז עס שוין געדרוקט אויף אפאר שפראכן, אויף אידיש, ענגליש און נאך; דארט וועסטו זען ווי אזוי מען האט שלום בית.

פאלג מיר, און ווארף ארויס פון שטוב די אלע גוי'אישע ביכער; צדיקים האבן געזאגט אז ביכ"ל איז ראשי תיבות (משלי ב, יט): "כָּ'ל בָּ'אֶיהָ לֹ'א יְ'שׁוּבוּן", שלמה המלך זאגט: ווער עס לערנט חכמות וואס קומט נישט פון די הייליגע תורה און פון די הייליגע צדיקים - "כָּל בָּאֶיהָ לֹא יְשׁוּבוּן, וְלֹא יַשִּׂיגוּ אָרְחוֹת חַיִּים", וועט זיין זייער שווער מען זאל צוריק קומען צום אייבערשטן; דערפאר בעט איך דיר זייער, אנטלויף פון די אלע חברים וואס זענען דיר מציע צו ליינען אויסגאבעס וואס קומען נישט פון די הייליגע תורה, ווייל דאס וועט נאר אוועק נעמען דיין אמונה אינעם אייבערשטן.

אז מען רעדט שוין וועגן ליינען גוי'אישע ביכער, זאלסטו וויסן אז עס איז נישט גוט בכלל אריין צו ברענגען אין שטוב קיין שום צייטונג - נישט קיין חילוק אידישע צי להבדיל גוי'אישע, ווייל צייטונגען רייסן אויס דאס יראת שמים פונעם מענטש. איך דאנק דעם אייבערשטן אז מיין טאטע שליט"א האט קיינמאל נישט געלאזט אריין ברענגען אין שטוב קיין שום צייטונג - אפילו אידישע; שבת האב איך געזען מיין טאטע שליט"א נאר לערנען און פארברענגען מיט די קינדער, און איך האב נישט געוויסט בכלל אז עס איז דא צייטונגען ביז איך בין געפארן לערנען אין ישיבה.

די ישיבה איז געווען אינדרויסן פון שטאט, און ווען עס איז געווארן סוף וואך, מיטוואך דאנערשטאג, האב איך געזען ווי די בחורים הייבן אן שפרינגען פון זייער הויט, מען ווארט אז די קאר פון די מגידי שיעורים זאל שוין אנקומען (די עלטערן פלעגן ארויס שיקן פאר די בחורים עסן וכו' מיט די מגידי שיעורים וואס זענען געקומען יעדן טאג צו פארן), איך האב נישט פארשטאנען וואס גייט פאר, אויף וואס ווארט מען אזוי בכליון עיניים? האט מען מיר געזאגט אז דער צייטונג איז שוין ארויס געקומען, און מיר קענען שוין נישט אויסהאלטן, מיר דארפן עס האבן... איך האב געטראכט צו מיר 'מן הסתם פעלט מיר עפעס פון מיין לעבן, אז איך ווייס נישט וואס א צייטונג איז', איך האב פרובירט צו קוקן אין דעם, און איך האב געזען דאס ליצנות וואס זיי מאכן פון כלל ישראל, איך מיש אהער איך מיש אהין - עס איז נישט דא וואס צו ליינען דארט; עס זיצן פוסטע יונגען און דארפן אנפילן א צייטונג מיט הונדערט בלעטער, שטייען זיי און מאכן ליצנות פון כלל ישראל, ליצי ליצנות, און עולם גולם קויפט עס, קיינער ווייסט נישט פארוואס. קיינער טראכט שוין נישט אליין, נאר וואס דער שרייבער שרייבט, דאס איז דער שכל הישר.

וואויל איז פאר א מענטש וואס נעמט נישט אריין אין שטוב קיין שום מאגאזין, און ער געבט אכטונג אויף זיינע קינדער וואס זיי ליינען; ער קויפט פאר זיינע קינדער סיפורי מעשיות פון הייליגע צדיקים תלמידי בעל שם טוב זכותו יגן עלינו, און ער פארברענגט שבת ביי די סעודות מיט זיי, און ער נעמט שלום בית פון די תורה און פון די הייליגע צדיקים.

איך האף אז דו וועסט מיר פאלגן, וועט דיר זיין גוט בזה ובבא.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת נח, כ"ז תשרי, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד אליעזר דוד נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

עס איז זייער שווער צו ענטפערן אויף שלום בית ווען מען הערט נאר איין זייט פון די מעשה. אבער דאס איז זיכער אז דו דארפסט זיין מיט דיין ווייב אפען, דו דארפסט איר זאגן אז עס באדערט דיר זייער ווען זי מאכט אוועק דיין משפחה. און דאס וואס דו שרייבסט אז דו זאגסט איר קיינמאל גארנישט וכו', מיט דעם ביסטו נישט גערעכט, ווייל אז מען זאגט נישט ווייסט מען נישט.

אסאך מאל לעבט זיך א מענטש אין זיין חריין פאר זיבציג יאר, און ווי לאנג מען זאגט אים נישט: "ר' איד, פארוואס לעבסטו איינגעגעסן אין חריין ווען דו קענסט זיך אריין עסן אין א זיסע פרוכט" - ווייסט מען נישט אז מען ליגט אין חריין; אזוי אויך זענען דא מענטשן וואס מען האט זיי פשוט נישט געלערנט וואס שלום בית איז, מען האט אים נאר אויסגעלערנט אז דעמאלט קויפט מען אזא מתנה, און דעמאלט זאגט מען יישר כח, אבער מער פון דעם ווייסט מען נישט וואס שלום בית איז.

דער יסוד היסודות פון שלום בית איז צו זיין אפען איינער מיטן צווייטן; אויב עפעס טוט וויי דארף מען זיך אדורך רעדן איינער מיטן צווייטן. אויב מען רעדט נישט, אדער איינער האט מורא פונעם צווייטן צו רעדן, איז זייער ביטער.

אסאך מאל קומט דער מאן פון א משפחה וואס דער וועג ווי אזוי מען רעדט דארט איינער מיטן צווייטן איז דורך זיך שטעכן (פארשטייט זיך אז מען לייגט צו: "איך מאך נאר א וויץ", "איך האב נישט געוויסט אז דו ביסט א בעבי?") און די פרוי קומט פון א איידעלע משפחה, א משפחה וואו מען רעדט מיט דרך ארץ איינער צום צווייטן. יעצט וואס געשעהט ווען די פרוי קען נישט נעמען די וועג ווי אזוי איר מאן רעדט, אבער זי שעמט זיך צו רעדן מיט אים וועגן דעם, אדער זי האט מורא וכו'? זי עסט זיך אן אינעווייניג, ביז זי איז מחליט: 'איך גיי מיר אהיים צו מיינע עלטערן, איך קען נישט וואוינען מיט אזא חי' רעה'... אבער ווען די פרוי וואלט ווען גערעדט צו איר מאן, און אים געזאגט שיינערהייט: "מיין טייערער מאן, עס באדערט מיר ווען דו מאכסט די וויץ אויף מיר", "עס באדערט מיר די וועג ווי אזוי דו רעדסט", "איך בין נישט צוגעוואוינט צו דעם ברייטן שפראך", וואלט דער מאן איר געזאגט: "קוק אהער מיין טייערע ווייב, איך קום פון אזא שטוב ווי מען דזשאוקט זיך איינער אויפן צווייטן; איך גיי ארבעטן אויף מיר, איך גיי אכטונג געבן ווי אזוי איך רעד צו דיר, און אויב איך רעדט יא ברייט וכו', בעט איך דיר מיין טייערע ווייב נעם עס נישט פרזענליך, ווייל איך מיין נישט גארנישט", און עס וואלט געווען שלום על ישראל.

אבער אז מען רעדט נישט איז זייער נישט גוט; זי מיינט ער וויל איר פליקן, און ער מיינט אז זי איז א בעבי און די שלום בית פלאצט פאר גארנישט און פאר נישט. און באלד וועסטו נאך הערן אין שול ווי מען רעדט וועגן זייער גט, און מען זאגט: "נא, זיי האבן זיך נישט גע'גט וועגן שטותים, דארט איז טאקע געווען פראבלעמען", ווען די גאנצע זאך האט פאסירט נאר ווייל מען רעדט נישט.

ווען מען איז געקומען פארציילן פאר ר' נתן זכרונו לברכה אז עס איז דא אין שטאט א איד א גרויסער צדיק, ממש די גאנצע שטאט רעש'ט זיך מיט אים, און איינע פון זיינע גרויסע מדריגות איז, אז ער איז א "שותק" - ער שווייגט, ער רעדט נישט, און מען הערט נישט פון אים קיין איין ווארט, האט ר' נתן געזאגט: "דער רבי האט אונז געלערנט אז מען דארף נישט שווייגן, מען זאל יא רעדן, נאר מען דארף וויסן ווי אזוי צו רעדן"; דאס זעלבע זאג איך דיר, שלום בית איז נישט אז מען זאגט קיינמאל גארנישט - אזוי ווי דו שרייבסט, שלום בית איז יא צו רעדן, מען דארף נאר וויסן ווי אזוי צו רעדן.

בדרך כלל ווען א מענטש רעדט נישט, ער געבט נישט ארויס וואס עס באדערט אים און וואס עס דרוקט אים, מיט דער צייט ווערט דער מענטש אנגעגעסן אין זיך, און עס פלאצט נאכדעם אויס זייער נישט גוט, און זייער אסאך מאל צעפאלן אידישע שטובער, נאר ווייל מען האט נישט גערעדט, און מען האט זיך אנגעגעסן איינער אויפן צווייטן, ביז מען האט שוין נישט געקענט מער, און מען האט אויסגעפלאצט זייער נישט שיין איינער אויפן צווייטן.

ווען דיין ווייב בארעדט דיין משפחה, זאלסטו איר שיינערהייט זאגן: "ביסט גערעכט, מיין משפחה זענען שווערע מענטשן, אבער איך בעט דיר זייער מיין טייערע ווייב, זאג עס נישט, ווייל יעדע מאל דו זאגסט עס טוט עס מיר וויי וכו'", וועסטו זען אז זי וועט דיר מער נישט צעקלאפן.

דער הייליגער רבי האט געזאגט: "ווען קייזערן און קעניגן וואלטן געוואוסט וואסערע דרך ארץ איך לערן מיט מיינע תלמידים, וואלטן זיי געשיקט זייערע קינדער לערנען ביי מיר"; דער רבי לערנט אויס דרך ארץ, אז א מענטש זאל זיך רעכענען מיט א צווייטנס געפילן.

מען טאר קיינמאל נישט אוועק מאכן א צווייטענס משפחה אדער חסידות; איינער וואס טשעפעט א צווייטן מיט זיין טאטע מאמע, אדער רבי וכו' - דער מענטש כאפט נישט וואס ער טוט, מען האט אים נישט געלערנט וואס מיינט גוטע מידות, דערפאר מיינט ער אני ואפסי - איך מיט מיין רבי מיט מיין משפחה זענען גוט, און עפעס אנדערש איז נישט חשוב.

מוהרא"ש זכרונו לברכה האט דערציילט, אז ביים הייליגן צדיק רבי מרדכי'לע פון נאדבורנא זכותו יגן עלינו, ווען זיין מאמע פלעגט אריין קומען צו אים אין צימער און אנגעפאנגען רעדן צו אים אנקעגן זיין ווייב, זי איז געשטאנען און גערעדט אויף איר כל דבר אסור, איז דער הייליגער רבי מרדכי'לע זי"ע געזיצן און איר אויסגעהערט, און ווען זי איז ארויס געגאנגען האט ער גענומען זיין קאפל און אויסגעשאקלט, און צוריק געגאנגען לערנען. שפעטער קומט אריין די רעביצין און הייבט אן שרייען: "דיין מאמע איז דא געווען, וואס האט זי געוואלט? דיין מאמע איז א דאס מיט א יענץ", און זי האט געשריגן און געשריגן, ווידער האט איר דער הייליגער רבי מרדכי'לע אויסגעהערט און געשאקלט מיטן קאפ, און ווען זי איז ארויס פון צימער האט ער גענומען זיין קאפל און דאס אויסגעשאקלט, און זיך צוריק געזעצט לערנען.

וויסן זאלסטו אז א שניר מיט א שוויגער קומען זיך נישט אויס; דאס איז ביי יעדן איינעם די זעלבע זאך, און דער מאן איז "מאנקי אינדערמיט", מען דארף קענען גיין צווישן די טראפנס, און אויב מען רעדט שיינערהייט קען מען אלעס פארשפארן.

איך ווייס אז עס איז שווער צו רעדן, אבער נישט רעדן איז נישט קיין עסק; איך האלט דו זאלסט כאפן א שיינע שמועס מיט דיין ווייב, זאג איר שיינערהייט אז עפעס באדערט דיר שוין פאר א לאנגע צייט, און זאג איר אפענערהייט אז יעדעס מאל זי מאכט אוועק דיין משפחה ציפט עס דיר ביים הארץ. אז זי וועט דיר פרעגן: "וואס? דו האסט מער ליב דיין מאמע ווי מיר?" זאג איר: "ניין, דו ביסט מיר מער ווי די גאנצע וועלט, אבער עס באדערט מיר ווען מען מאכט אוועק מיין משפחה". איך זאג דיר אז זי וויל נישט דיין שלעכטס, נאר זי כאפט פשוט נישט אז עס באדערט דיר.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת ראה, כ"א מנחם-אב, שנת תשע"ז לפרט קטן

לכבוד האברך מארק נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דו שרייבסט מיר אז ווען דו לערנסט און דו פארשטייסט וואס דו לערנסט שפירסטו א געשמאק אין לערנען, מה-שאין-כן ווען דו זאגטס אויפן סדר דרך הלימוד פון רבי'ן, שפירסטו נאך נישט קיין געשמאק; דו דארפסט נישט אפלאזן דיינע אלטע שיעורים, אדרבה - זע צו לערנען ווייטער דיינע שיעורים, דער רבי זאגט (שיחות הר"ן סימן עו): "גַּם צְרִיכִין לִלְמֹד אֵיזֶה שִׁעוּר בַּיּוֹם, בִּקְצָת עִיּוּן", א מענשט זאל אויך האבן א שיעור צו לערנען בעיון אביסל יעדן טאג; דער עיקר זאלסטו זען צו לערנען אסאך פרקים משניות, און אסאך דפים גמרא - אפילו דו פארשטייסט נישט וואס דו לערנסט, און במשך הימים וועסטו זוכה זיין צו שפירן א טעם אין די הייליגע תורה, און דיין קאפ וועט זיך דיר עפענען און דו וועסט אנהייבן צו פארשטיין אלעס וואס די לערנסט.

בנוגע וואס דו פרעגסט וועגן דיין ווייב, אז זי קוקט אן ברסלב ווי א פלאץ פון מטורפים וכו'; ליידער ביסטו נישט דער איינציגסטער וואס גייט אריבער דעם פראבלעם, נאר זייער אסאך אינגעלייט און בחורים גייען אריבער דאס זעלבע וואס דו גייסט אריבער, זיי ווילן קומען צום רבי'ן אויף ראש השנה, אבער זייערע עלטערן און זייער ווייב שטעלן זיך אנקעגן, ווייל זיי האבן געהערט לשון הרע אויפן הייליגן רבי'ן.

געב אכטונג זיך נישט צו קריגן מיט דיין ווייב, און אויב דו וועסט יעדן טאג בעטן דעם אייבערשטן אז דו זאלסט זוכה זיין צו קומען אויף ראש השנה קיין אומאן וועסטו זען אז עס וועט געשען א נס און אלעס וועט זיך איבערדרייען לטובה, נישט נאר וועט דיר דיין ווייב לאזן גיין קיין אומאן, נאר זי וועט דיר טרייבן, זי וועט דיר קויפן א מתנה א טיקעט אז דו זאלסט פארן קיין אומאן.

איך האב שוין געזען גרויסע וואונדער ביי מיינע תלמידים - סיי בחורים און סיי אינגעלייט, ווי זיי האבן אסאך מתפלל געווען אויף דעם ענין, זיי פלעגן יעדן טאג זיך אויסגיסן זייער הארץ צום אייבערשטן אז זיי ווילן גיין קיין אומאן צום רבי'ן צו פארעכטן זייערע מעשים, און זוכה זיין צו האבן א תיקון אויף זייערע מעשים וכו', און דער אייבערשטער האט זיי געהאלפן אז זיי האבן זוכה געווען צו קומען.

דו זאלסט זען צו זיין א וואוילער מאן, דו זאלסט זיך קיינמאל נישט קריגן מיט דיין ווייב; דער רבי האט זייער מקפיד געווען אז מען זאל האבן שלום בית, אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן רסד) אז מען דארף זייער שטארק אכטונג געבן צו מכבד זיין די ווייב; און דו וועסט זען אז דער אייבערשטער וועט דיר העלפן.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת עקב, י"ז מנחם-אב, שנת תשע"ז לפרט קטן

לכבוד נ. ג.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן כו): "ביי דער וועלט איז שכחה א חסרון, אבער ביי מיר איז שכחה א מעלה"; ווייל אז מען געדענקט אלע פראבלעמען קען מען נישט אנהייבן פון דאסניי צו דינען דעם אייבערשטן, דערפאר - זאגט דער רבי - דארף א מענטש זיך שטענדיג באנייען און פארגעסן וואס עס איז געווען און נישט קוקן אויף צוריק.

אזוי אויך ווען עס קומט פאר עפעס צווישן מאן און ווייב, טאר מען נישט ארויף ברענגען אלטע זכרונות איינער פארן צווייטן, ווייל דאס מאכט אז מען זאל ווערן צעבראכן און מען זאל נישט קענען אנהייבן פון דאסניי. למשל, דער מאן טאר נישט דערקוטשען זיין ווייב מיטן דערמאנען אלטע זאכן פון נאך די חתונה ווען זי האט נאך נישט געוואוסט ווי אזוי מען פירט זיך וכו'; קודם כל דארף מען וויסן אז דאס איז א לאו אין די תורה, אזוי ווי עס שטייט אין פסוק (ויקרא כה, יז): "וְלֹא תוֹנוּ אִישׁ אֶת עֲמִיתוֹ, וְיָרֵאתָ מֵאֱלֹהֶיךָ", זאגן אויף דעם חכמינו זכרונם לברכה (בבא מציעא נח:): "אִם הָיָה בַּעַל תְּשׁוּבָה, אַל יֹאמַר לוֹ: 'זְכוֹר מַעֲשֶׂי הָרִאשׁוֹנִים'", זאג נישט פאר א בעל תשובה: "געדענקסט נאך ווען דו האסט געטון עבירות?" דערפאר בעט איך דיר, הער אויף איבערקייען אלטע ווייטאגן; הער אויף איבער צו זאגן, צעגערן און רודפ'ן דיין ווייב מיט אלטע מעשיות, "געדענקסט האסט מיר דעמאלט וויי געטון", "געדענקסט אמאל האסטו געטון דאס און דאס", ווייל אז מען רייסט אראפ א מענטש מיט זיינע אלטע מעשים העלפט עס נישט אויף להבה, אז דער מענטש זאל זיך טוישן צום גוטן, נאר פארקערט, עס מאכט אז דער מענטש זאל צעקלאפט ווערן וכו'.

דערפאר פאלן היינט אוועק זייער אסאך קינדער פון אידישקייט, ווייל ווען דער בחור איז שוין מחליט אז ער וויל ווערן גוט, קומט צוגיין וכו' און זאגט אים: "דו מיינסט אז דו קענסט ווערן גוט, דו האסט דאך געטון דאס און דאס!" און ער רעכענט אים אויס אלע זיינע שלעכטע מעשים וואס ער האט געטון ביז יעצט, ביז דער קינד איז מחליט אז ער גייט אפילו נישט פרובירן צו זיין גוט.

א איד איז אמאל געקומען צום רבי'ן וויינען אז זיין טאכטער איז פארלוירן געווארן, און נאך א שטיק צייט וואס זי איז נישט אהיים געקומען, איז ער געוואויר געווארן אז דער גלח האט איר פארכאפט, וואס קען ער יעצט טון, ווי אזוי נעמט ער איר ארויס פון דארט? האט אים דער רבי געהייסן אז ער זאל מיט נעמען מיט זיך צוויי מענטשן מיט א וואגן וואס איז גוט פארמאכט, און ער זאל אריבער פארן דעם גלח'ס הויז, און דאס מיידל וועט דעמאלט שטיין אינדרויסען, און ווען זי וועט אים זען וועט זי גלייך לויפן צו אים, און ער זאל איר אריין נעמען אינעם וואגן און גלייך אנטלויפן פון דארט מיט איר, וכך הוה; און דער רבי האט גלייך געמאכט א שידוך פאר דאס מיידל מיט א בחור וואס האט געוואוינט אין דעם דארף, דער בחור איז געווען א פשוט'ער בחור א שוסטער, און דער רבי האט אים געזאגט בזה הלשון: "איך בעט דיר זייער שטארק אז דו זאלסט קיינמאל נישט דערמאנען דיין ווייב די מעשה וואס זי האט געהאט מיטן גלח" - אז זי איז נכשל געווארן מיט אים וכו', און אז זי האט זיך געוואלט שמד'ן השם ירחם, און דער רבי האט אים געגעבן א צוזאג אז אויב ער וועט איר נישט טשעפען מיט די אלטע מעשה וכו', זאגט ער אים צו אז ער וועט האבן גוטע קינדער; וכך הוה, דער איד האט זוכה געווען צו קינדער צדיקים און גרויסע רבנים.

איך זאג דיר, אז דעם רבינ'ס ברכה גייט נאך אן היינט; אז דו נעמסט זיך פאר מהיום אז דו וועסט אויף הערן צו טשעפען דיין ווייב מיט אלטע מעשיות, און זי וועט דיר נישט טשעפען מיט אלטע זאכן פון דיר, וואס דו האסט נישט געוואוסט ווי אזוי מען פירט זיך וכו', וועט איר אויך זוכה זיין צו קינדער צדיקים, אבער אז דו וועסט איר ווייטער דערקוטשען און ווייטער טשעפען מיט מעשיות פון אמאל וכו', וועסטו האבן בנים שוטים, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות בנים, סימן קז): "הַבָּנִים שׁוֹטִים, כְּשֶׁאֲבִיהֶם כַּעֲסָן".

בנוגע א פרוי וואס וויל נישט גיין וכו', ליידער ליידער זענען דא שלעכטע מדריכים וואס לערנען אויס פאר פרויען - כלה'ס אז מען זאלן נישט גיין וכו', און מיט דעם סטראשענען זייער מאן וכו'; קודם כל דארף מען וויסן אז דאס איז זייער א גרויסע עבירה, א פרוי וואס האלט אפ מצוות עונה דורכדעם וואס זי גייט נישט וכו', ווייל זי וויל אפטון איר מאן, וועט באקומען זייער א גרויסע שטראף רח"ל. צווייטענס; מען טוט זיך אליינס אפ, ווייל ווען זי וועט עס שוין דארפן וכו', און זי וועט שוין יא גיין וכו', ווער זאגט אז איר מאן וועט בכלל וועלן קוקן אויף איר, אפשר וועט ער איר געבן פון די זעלבע מעדיצין וואס זי האט אים געגעבן. איך אליין ווייס מעשיות וואס האבן זיך אזוי געענדיגט ה"י.

דערפאר דארף מען זייער אכטונג געבן נישט צו סטראשען מיט אפהאלטן פון זיין צוזאמען וכו'; און וואס א פרוי וויל פועל'ן ביי איר מאן קען מען פועל'ן מיט גוטן. דער אייבערשטער האט באשאפן פארן מענטש א מויל מיט א צונג פאר א סיבה - מען זאל רעדן איינער מיטן צווייטן, אויב עפעס באדערט פארן ווייב זאל זי עס שיין אויס שמועסן מיט איר מאן, און אויב עס באדערט עפעס פארן מאן זאל ער עס שיין אויס שמועסן מיט זיין ווייב, אז מען רעדט קען מען אלעס פועל'ן, און אז מען פועל'ט נאך אלץ נישט, קען מען זיכער נישט פועל'ן מיט סטראשען און בלאזן, עס וועט נאר ערגער מאכן.

 דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת וישלח, י' כסליו, שנת תשפ"ו לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

דא האט איר א תפילה אויף שמחה, בעטס די תפילה יעדן טאג און אפילו אפאר מאל א טאג, ביז איר וועט זוכה זיין צו זיין פרייליך. מוהרא"ש זאגט, אנשטאט צו בעטן באזונדער אויף פראבלעמען - זאל מען בעטן דער עיקר אויף שמחה, וועלן ממילא אלע פראבלעמען אוועק פאלן.

אויך איז וויכטיג צו וויסן אז דאס גייט נישט אין איין טאג, מען דארף האבן סבלנות, בעטן און בעטן ביז מען איז זוכה צו פארטרייבן די עצבות ומרה שחורה.

דא האט איר די תפילה:

"רבונו של עולם העלף מיר איך זאל זיין פרייליך און איך זאל שפירן די שמחה אין אלע מיינע אברים, פון קאפ ביז פיס; ביז איך וועל זיין אזוי פרייליך אז איך וועל אנהויבן טאנצן פון גרויס פרייד אויף די גרויסע חסד אז דו האסט מיך באשאפן א איד און מיר געגעבן די הייליגע מצוות.

איך בעט דיר הייליגער באשעפער, האב רחמנות אויף מיר און נעם אוועק פון מיר די ביטערקייט און פוילקייט, נעם אוועק פון מיר די דעפרעסיע און שווארצע וואלקענס, העלף מיר איך זאל זיין פרייליך און איך זאל פרייליך מאכן אנדערע, און בזכות שמחה זאל איך זוכה זיין נכלל ווערן אינגאנצן אין דיר, איך זאל מער נישט זען פאר מיינע אויגן נאר דיך באשעפער, איך זאל זען און שפירן ווי דו ביסט אלעס און עס איז מער גארנישט דא אויף די וועלט נאר דו אליינס, און זוכה זיין צו תשובה שלימה, מעתה ועד עולם אמן סלה".

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת וירא, ט"ז מרחשון, שנת תשפ"ו לפרט קטן

... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אודאי מעג מען זיך שיין מאכן די פנים, נישט נאר מען מעג, עס איז א מצוה אויסצוזען גוט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת וירא, ט"ז מרחשון, שנת תשפ"ו לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

ווער נישט באליידיגט פון דיין ווייב, נעם עס נישט צום הארצן, אזוי ווי קליינע קינדער ווען זיי זענען נישט פרייליך און זיי גייען אריין אין א כעס קענען זיי זאגן נישט שיינע ווערטער פאר טאטע מאמע, צום ביישפיל: "ביסט נישט קיין גוטע טאטע", "ביסט אן עקלדיגע מאמע", און עלטערן ווייסן און פארשטייען אז די קינד האט זיי נאכאלץ ליב, און עלטערן וועלן קיינמאל נישט אפלאזן די קינד, אזוי אויך מאן און ווייב, ווען מען ווערט איבערגעשטרענגט און מען צערעדט זיך מיט נישט שיינע ווערטער איינער אויפן צווייטן, טאר מען דאס נישט נעמען פערזענליך, נאר געדענקען אז דאס איז א נסיון וואס מען פרובירט אויס דעם מענטש צו זען אויב ער וועט זיך פארלירן אדער נישט.

עס איז טאקע זייער נישט בא'טעמ'ט צו הערן די ווערטער פון די ווייב, אבער איך בעט דיר נעם עס נישט פערזענליך. קענסט איר זאגן אז עס טוט וויי דאס צו הערן, און "נאכאלץ האב איך דיך זייער ליב וכו' וכו'", און נאכאלץ זאלסטו איר אהיים ברענגען גוטע זאכן. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (יבמות סג.), רבי חייא האט געהאט א ווייב מיטן נאמען יהודית, זי פלעגט אים זייער אסאך טשעפען, זי פלעגט אים זאגן: "א שאד איך האב נישט געזאגט ביים בעשוי 'ניין'", זי פלעגט אים זאגן: "ביסט נישט שיין וכו' וכו'", מיט דעם אלעם, ווען ער האט געזען א גוטע זאך האט ער איר דאס אהיים געברענגט, און זיין תלמיד דער הייליגער רב, וואס איז אויך געווען א שוועסטער קינד (נעפיו) און געוואוסט וואס טוט זיך אין שטוב – האט אים געפרעגט: "פארוואס ברענגסטו איר די גוטע זאכן, זי טשעפעט דיך, זי טוט דיך וויי?" האט רבי חייא אים געענטפערט: "דַּיֵּינוּ שֶׁמְגַדְלוֹת בָּנֵינוּ", מיר איז גענוג אז זי ציט אויף די קינדער, "וּמַצִּילוֹת אוֹתָנוּ מִן הַחֵטְא", און זי ראטעוועט מיך פון עבירות; זעט מען פון דעם ווי שטארק מען דארף אכטונג געבן צו מכבד זיין די ווייב.

קלאפ זיך נישט, עס קען זיין אז דו דארפסט טאקע תשובה טון, אבער אויך זי דארף וויסן אז מען רעדט נישט אזוי צום מאן, דו בעט דעם אייבערשטן עס זאל זיין ליבשאפט אין שטוב.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת וירא, י"ד מרחשון, שנת תשפ"ו לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך וועל דיר זאגן דעם אמת, ביסט געזיצן ביי מיר אפאר שעה מיט דיין ווייב, אין אנהייב האב איך זיך זייער אכטונג געגעבן, איך האב פרובירט צו רעדן מיט שיינעם, אבער נאכן הערן ווי דו שינדסט איר הויט, די וועג ווי דו רעדסט צו איר, ווי דו דערנידערסט איר - האב איך דאס מער נישט געקענט נעמען און דיר געזאגט וואס איך האב דיר געהאט צו זאגן.

די וועג ווי אזוי דו האסט גערעדט צו דיין ווייב האב איך אין מיין לעבן נישט געהערט, איך האב שוין אסאך געזען, אבער די וועג ווען מען זיצט מיט א דריטן און מען וויל אויסארבעטן שלום, מען וויל מאכן פשרות, און דו שטעכסט, און רעדסט אזוי געמיין - דאס האב איך נישט געזען.

שפעטער ווען איך האב געזען אז דו האסט זיך באליידיגט, האב איך געטראכט א שאד די צייט, א שאד איך האב אוועקגעגעבן אזויפיל צייט, מיינע תלמידים האבן געווארט אויף מיר איך זאל מיט זיי גיין אויף א נסיעה צו מקומות הקדושים, די איין מאל א יאר וואס איך קום קיין ארץ ישראל און די בחורים פון ישיבה ווארטן צו זיין אביסל מיט מיר, האב איך דאס אוועק געגעבן, איך האב אלעס געלייגט אין דער זייט צו מאכן שלום, עס זאל זיין השראת השכינה ביי ענק.

הלואי זאלסטו יעצט אננעמען די ווערטער וואס איך האב דיר דעמאלט געזאגט, איינבייגן דעם קאפ פארן אייבערשטן, רעדן שיין צו די ווייב, ווייל נאר אז מען האט שלום בית, מען רעדט שיין, מען רעדט איידל, מען רעדט מיט דרך ארץ - איז דא השראת השכינה מיט אלע ברכות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת וירא, י"ב מרחשון, שנת תשפ"ו לפרט קטן

... נרו יאיר

איך בעט דיר זייער זאלסט זייער אכטונג געבן ווי אזוי דו רעדסט צו דיין ווייב, זאלסט רעדן שיין צו איר, זאלסט רעדן ווייך צו איר, מיט די גרעסטע כבוד און דרך ארץ. מען קען זען אויפן מענטש ווי אזוי ער רעדט אין שטוב צו זיין ווייב; דער וואס רעדט שיין מיט דרך ארץ - דער איז אן ערליכער איד.

מוהרא"ש האט אונז שטענדיג דערמאנט מיר זאלן נישט פארגעסן ווי מיר האבן אויסגעקוקט איידער מיר האבן חתונה געהאט, ווי צעבראכן מען איז געווען, ווי מען האט שוין אויפגעגעבן אז מען וועט נאך אמאל חתונה האבן און האבן א שטוב. מוהרא"ש האט אונז געזאגט מיר זאלן יעדן אינדערפרי זאגן פארן אייבערשטן א דאנק און א לויב אויף דעם וואס מען האט א ווייב, מען איז חתונה געהאט.

דאס אז דיין ווייב וויינט - דאס איז ביי אלעמען, דאס איז די נאטור, פרויען זענען מער געפיליש, מער הארציג, וויינען זיי שנעלער, דעריבער זאגן חכמינו זכרונם לברכה (בבא מציעא נט.): "לְעוֹלָם יְהֵא אָדָם זָהִיר בְּאוֹנָאַת אִשְׁתּוֹ", מען זאל זייער אכטונג געבן נישט טשעפען די ווייב, "מִתּוֹךְ שֶׁדִּמְעָתָהּ מְצוּיָה", ווייל א פרוי וויינט גרינגער און שנעלער.

מאך זיך שיעורים אין חומש, משניות, גמרא, ועוד. לערן אויפן סדר דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו), אז אפילו מען פארשטייט נישט זאל מען ווייטער לערנען. הלואי זאלסטו יעדן טאג גורס זיין אכצן פרקים משניות, לערן אין שטוב אויפן קול, לערן מיט א ניגון, דיין ווייב וועט זיך מחי' זיין ווען זי וועט דיך זען לערנען, אז מען לערנט ווערט מען איידל, מען רעדט איידל און מען האט א גוטע שלום בית.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

מוצאי שבת קודש פרשת לך לך, י"א מרחשון, שנת תשפ"ו לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

וואס עס איז דא צו זאגן? דער טעבלעט, טעלעפאן, קאמפיוטער - מאכט חרוב שטובער, עס פארטרייבט די שכינה הקדושה. מוהרא"ש אין די בריוו רופט אן דעם קאמפיוטער - מכשף, כישוף מאכער, ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סנהדרין סז:), וואס איז די נאמען כישוף? "שמכחישין פמליא של מעלה", זיי מאכן שוואך די כוחות פון די קדושה, און דאס איז די קאמפיוטער, טעבלעט, טעלעפאן וכדומה לזה.

בעטס דעם אייבערשטן אייער מאן זאל עס אפלאזן און אוועק ווארפן, בעטס ביי די שבת לעכט דעם אייבערשטן אז אייער שטוב זאל זיין אפגעהיטן פון אלע שלעכטס. נאר מיט תפילה קען מען זוכה זיין צו האבן א הייליגע שטוב, די טומאה כאפט זיך אריין אין די שענסטע שטיבער, ביי די שענסטע משפחות. ממש וואס דער נביא שרייט (ירמיה ט, כ): "כי עלה מות בחלונינו בא בארמנותינו להכרית עולל מחוץ בחורים מרחבות", עס מאכט חרוב די יוגנט, און נאר מיט תפילה פאר ערליכע דורות, מיט וויינען צום אייבערשטן - קען מען זוכה זיין צו האבן א ריינע שטוב.

איר מעגט זאגן אייער מאן שיינערהייט מיט שטארקע ליבשאפט: "אפשר איז בעסער פאר די שטוב עס זאל נישט זיין?" מען מעג רעדן, מען דארף רעדן, אבער עס מוז גיין מיט גרויס ליבשאפט און מיט איידלקייט, נישט דער מאן זאל שפירן ווי מען טיילט אים איין וואס צו טון, כאילו ער איז נישט בעל הבית; מען מוז צו דעם האבן גרויס חכמה.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

מוצאי שבת קודש פרשת לך לך, י"א מרחשון, שנת תשפ"ו לפרט קטן

... נרו יאיר, ירושלים

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אז דיין ווייב וויל דו זאלסט גיין אנגעטון אנדערש ווי דיין טאטע און דאס מאכט צער פאר דיינע עלטערן - זאלסטו חס ושלום מצער זיין דיינע עלטערן, און אז דיין ווייב וועט אנהייבן זינגען דעם אלעמען באקאנטן ניגון: "האסט מער ליב דיין טאטע ווי מיך", "דיין טאטע איז דיר מער חשוב ווי מיך" - זאלסטו איר שיין זאגן: "איך האב דיך זייער ליב, דו ביסט מיר זייער חשוב, און נאכאלץ וויל איך נישט מאכן צער פאר מיינע עלטערן".

געדענק, מען דארף רעדן שיין אין שטוב און נישט גיין אין ויכוחים, און אז די ווייב וויל דו זאלסט אראפנעמען דיין בארד, זאלסטו איר זאגן שיין און איידל: "מיין בארד איז מיר זייער טייער", און פאל נישט ווען זי וויינט און זאגט: "האסט מיך נישט ליב"; זאלסטו צו איר ווייטער רעדן מיט כבוד, איר ווייטער זאגן שיינע זיסע ווערטער ווי שטארק דו האסט איר ליב, און נישט טענה'ן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת האזינו, י"א תשרי, מחרת יום הכיפורים, שנת תשפ"ו לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

בעטס נישט פון אייער מאן ער זאל זיך צו-פיצן די בארד, די בארד איז זייער הייליג און זייער וויכטיג פארן מענטש מיט זיינע דורות, יעדע איינצעלנע האר פונעם בארד איז שרעקליך הייליג.

די בארד ברענגט פרנסה, די בארד ברענגט שפע, די בארד איז די צינורות, יעדע איינצעלנע האר פונעם בארד איז אזוי הייליג, מען קען זיך גארנישט פארשטעלן דאס טייערקייט און הייליגקייט פון דעם.

א גוט שבת.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת ראה, כ"ו מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

ווי מער מען חזר'ט אמונה - גייען ארויס ווייטאגן פון הארץ. אז מען ווייסט און מען געדענקט אז אלעס איז פונעם אייבערשטן, אלעס האט א חשבון פינקטליך ווי אזוי עס זאל זיין - גייען ארויס אלע ווייטאג, און ווער רעדט נאך אז מען ווערט מקורב צום צדיק אמת, דער הייליגער רבי - וואס עפנט אונז די אויגן און לערנט אונז ווי אזוי מיר זאלן אנקוקן א צווייטן, מיט רחמנות געפילן און דן זיין לכף זכות, בפרט ווען מען רעדט פון די ווייב; צו קוקן אויף איר מיט רחמנות געפילן, ווי זי ליידט אין לעבן פון די קינדער, און וואס זי גייט אריבער וכו' וכו' - דעמאלט גייען ארויס אלע ווייטאג.

אז דיין ווייב האט דיר אסאך וויי געטון און דו קענסט נישט ארויסנעמען די ווייטאג פון הארצן, זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן ביי התבודדות, זאג: "רבונו של עולם איך האב שוין מער נישט ליב מיין ווייב, עס איז אפגעקילט געווארן די ליבשאפט, איך בין געווארן זייער וויי געטון אלע יארן פון איר, איך קען איר נישט מוחל זיין, אנא ה' איך בעט דיר אייבערשטער, העלף מיר איך זאל איר קענען מוחל זיין, געב מיר א שטארקע אמונה, איך זאל וויסן אז אלעס וואס איך בין אריבער, אלע מיינע ווייטאג - האט נישט מיט איר, דאס האב איך געדארפט אריבער גיין, זי איז נאר ליידער געווען די שליח דאס אויסצופירן, און אז זי וואלט עס נישט געטון - וואלט עס א צווייטער געטון. אנא ה' העלף מיר איך זאל לעבן מיט א שטארקע אמונה, איך זאל וויסן אז אלעס אויף די וועלט ביסטו, און ווען עס גייט מיר גוט איז דאס דו, און ווען עס איז חלילה פארקערט - איז דאס ווייטער דו. הייליגער באשעפער העלף מיר איך זאל קענען מוחל זיין מיין ווייב מיט מיין גאנצע הארץ, און בזכות וואס איך וועל איר מוחל זיין - זאלסטו מיר מוחל זיין אויף וואס איך האב געטון אזויפיל עבירות. הייליגער באשעפער, איך בין דאך אויך יענער באנדיט, איך האלט אין איין צוריק פאלן, וויפל איך זאג דיר צו אז איך גיי זיין אפגעהיטן, איך גיי מער נישט זינדיגן - פאל איך אראפ נאכאמאל און נאכאמאל, בעט איך דיר זייער, זיי מיר מוחל, העלף מיר איך זאל האבן אמת'ע שלום בית בזכות די הייליגע צדיקים וואס האבן זיך מוסר נפש געווען פאר דיר און פאר די שכינה הקדושה, זיי האבן אלעס אוועק געגעבן נאר אז עס זאל זיין יתגדל ויתקדש שמיה רבא".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ואתחנן, י' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן

טייערער ... נרו יאיר

די צער פון קינדער וואס זעען די עלטערן קריגן זיך איז אזוי שרעקליך, מען קען פון דעם בארירט ווערן, עס איז א שרעקליכע ווייטאג, עס איז נישט צום אויסהאלטן; עס טוט מיר זייער וויי צו הערן דיין ווייטאג און צו זען ווי דו ווערסט געפייניגט.

איך בעט דיר זייער זאלסט זיך נישט אריינמישן און חס ושלום נישט נעמען קיין זייט אין די מחלוקת, דו זיי ביידע מכבד, און בזכות די מצוה פון מכבד זיין טאטע מאמע - וועסטו טרעפן דיין שידוך און לעבן מיט שלום און מיט ליבשאפט.

אויך זאלסטו דאווענען פאר זיי, בעט דעם אייבערשטן פאר זיי; עס זאל זיין ליבשאפט און שלום, ווייל תפילה איז אזוי שטארק, מען קען מיט תפילה אלעס איבערדרייען, מען קען מיט תפילה באקומען א שיינע זיסע שטוב מיט שלום און ליבשאפט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ואתחנן, י' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

ווי קען טאקע זיין אזא זאך, נאכדעם וואס דו האסט חתונה געהאט זאלסטו זוכן עבירות? ווי קען מען זיין אזוי געפאלן? דו דארפסט טאקע א גרויסער דאקטער זאל דיך היילן.

נעם דעם רבי'ן אלס א דאקטער. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן ל), דער צדיק איז א דאקטער וואס היילט אויס דעם נפש; זאלסטו נעמען דעם רבי'נס מעדעצין. דער הייליגער רבי האט אונז געגעבן א מעדעצין 'התבודדות', מען זאל זיך אויסרעדן דאס הארץ צום אייבערשטן אויף די אייגענע שפראך, אויף מאמע לשון, די מעדעצין נעמט מען אין א שטילע פלאץ וואו קיינער געפינט זיך נישט דארט, זאלסטו אנהויבן נעמען די מעדעצין. פאלג דעם רבי'ן און זוך דיר אויף א פלאץ וואו קיינער איז נישט דארט, דארט זאלסטו זיך אויסגיסן דיין הארץ צום אייבערשטן, פארצייל אים אלעס וואס עס גייט אריבער אויף דיר, אלע שלעכטע מחשבות וואס דער יצר הרע ברענגט אריין אין דיר, בעט אים: "רבונו של עולם האב אויף מיר רחמנות, איך בין דאך אזא רחמנות, איך האב חתונה געהאט און נאכאלץ זוך איך עבירות, איך וויל אזוי שטארק זיין אן ערליכער איד, איך וויל האבן ריינע אויגן, וואס זאל איך טון אז איך האלט אין איין אראפפאלן? איך האב א ווייב, איך האב א גוטע לעבן און נאכאלץ זוך איך אין די מיסט און איך פאל אראפ אין עבירות, איך ווער ממש פארברענט פון די ברענעדיגע יצר הרע, די תאות ניאוף פלאקערט אין מיר. הייליגער באשעפער ראטעווע מיך, איך וויל אזוי שטארק זיין אן ערליכער איד, איך קען נישט אליין"; אזוי זאלסטו שרייען צום אייבערשטן, זאלסט אים אלעס פארציילן און גארנישט באהאלטן פון אים; וועסטו סוף כל סוף ארויס גיין פון דיין פלאנטער אין וואס דו ליגסט.

דער רבי האט נאך א מעדעצין, די מעדעצין פון תיקון הכללי. זאג יעדן טאג דעם "תיקון הכללי"; די צען קאפיטלעך תהילים וואס דער הייליגער רבי האט מתקן געווען [קאפיטל טז, לב, מא, מב, נט, עז, צ, קה, קלז, קנ]; דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קמא) אז ווער עס זאגט די צען קאפיטלעך תהילים, דארף שוין גארנישט זארגן; דאס העלפט אויף אלע עבירות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת דברים, ג' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

די זעלבע שאלה איז דא אין שאלות ותשובות ברסלב (חלק ה', מכתב תקסב), ווי איינער פרעגט אן מוהרא"ש: "שָׁלוֹם כְּבוֹד הָרַב. אִשְׁתִּי אֲמוּרָה לָלֶדֶת בְּדִיּוּק בִּימֵי רֹאשׁ הַשָּׁנָה, וַאֲנִי לֹא יוֹדֵעַ הַאִם לִנְסֹעַ לְאוּמַן אוֹ לֹא? קָשֶׁה לִי לְדַמְיֵּן שֶׁאֲנִי לֹא אֶהְיֶה אִתָּהּ בִּזְמַן הַלֵּידָה, וַאֲנִי מַמָּשׁ מְבֻלְבָּל. יֵשׁ לְצַיֵּן שֶׁהָיִיתִי בְּאוּמַן כְּבָר פַּעֲמַיִם, אֶשְׂמַח אִם תּוּכַל לְיַעֵץ לִי. בְּאַהֲבָה רַבָּה".

מוהרא"ש ענטפערט אים אז די פראגע האט ער יעדע יאר, אינגעלייט פרעגן אויב זיי זאלן איבערלאזן די ווייבער אין די צייט ווען זיי דארפן האבן א קינד, און מוהרא"ש זאגט: "וַאֲנִי מַמְלִיץ", איך ראט זיי, "שֶׁאִם הָאִשָּׁה צְרִיכָה לָלֶדֶת בְּדִיּוּק אָז", אז אויב די ווייב דארף דעמאלט האבן א קינד - "שֶׁיִּשָּׁאֲרוּ בַּבַּיִת עִם הָאִשָּׁה", זאלן זיי בלייבן אינדערהיים מיט די ווייב, ווייל ביים האבן א קינד דארף מען גייסטישע הילף וכו', און דאס איז אין די כלל פון פיקוח נפש.

מוהרא"ש זאגט דארט מען זאל דאווענען צום אייבערשטן זי זאל האבן די קינד אביסל פריער און דעמאלט וועט מען קענען פארן צום קיבוץ קיין אומאן, מוהרא"ש פירט אויס מיט א ברכה, דער אייבערשטער זאל העלפן עס זאל זיין שלום בית אין שטוב, און מוהרא"ש בעט אים זע צו בארואיגן דיין ווייב, זאג איר, אויב דו וועסט נאכנישט האבן די קינד בלייב איך מיט דיר, און אויב עס וועט זיין א מזל טוב פריער און אלעס וועט זיין אין ארדענונג - וועסטו מיך נישט צוריק האלטן פון פארן, ווייל זיין ביים רבי'ן ראש השנה איז העכער פון אלעס. אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תה): "הָרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי הוּא חִדּוּשׁ גָּדוֹל, וְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ יוֹדֵעַ שֶׁאֵין הַדָּבָר הַזֶּה בִּירֻשָּׁה מֵאֲבוֹתַי, רַק הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ נָתַן לִי זֹאת בְּמַתָּנָה, שֶׁאֲנִי יוֹדֵעַ מַהוּ רֹאשׁ הַשָּׁנָה, לֹא מִבָּעֲיָא אַתֶּם כֻּלְּכֶם בְּוַדַּאי תְּלוּיִין בָּרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי, אֶלָּא אֲפִילּוּ כָּל הָעוֹלָם כֻּלּוֹ תָּלוּי בָּרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי", די גאנצע וועלט איז אנגעהאנגען אין מיין ראש השנה, און דער אייבערשטער האט מיר דאס געגעבן פאר א מתנה, נישט נאר איר - מיינע תלמידים זענט תלוי אין מיין ראש השנה, נאר די גאנצע וועלט שטייט אויף מיין ראש השנה.

זיין ביים רבי'ן ראש השנה איז זייער גרויס, אבער מען דארף האבן שכל - זאגט מוהרא"ש, און אז די ווייב דארף האבן א קינד איז דאס פיקוח נפש און מען דארף בלייבן אין שטוב, און אויב מען דארף מאכן א ברית וכו' - טאר מען נשיט מאכן קיין ווילדע זאכן, איבערלאזן די ווייב און מאכן א שליח וכו', "כִּי מֵרִבּוּי אוֹר בָּא אַחַר כָּךְ שְׁבִירַת הַכֵּלִים וְכוּ', וּמִתְרַחֲקִים לְגַמְרֵי", ווייל אמאל ווערט שבירת הכלים און מען לאזט אלעס אפ נאכדעם, מען דארף געדענקען וואס דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן מד): "אֵין הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא בָּא בִּטְרוּנְיָא וְכוּ'", דער אייבערשטער זוכט נישט א וועג ווי אזוי ער קען אונז כאפן און אויפווייזן אז מיר קענען נישט טון די מצוות, ווייל די תורה איז געגעבן געווארן פאר מענטשן, "וְלֹא נִתְּנָה תּוֹרָה לְמַלְאֲכֵי הַשָּׁרֵת", און נישט פאר מלאכים, "וְעַל אֵלּוּ הַמְדַקְדְּקִים וּמַחְמִירִים בְּחֻמְרוֹת יְתֵרוֹת עֲלֵיהֶם נֶאֱמַר: 'וְחַי בָּהֶם, וְלֹא שֶׁיָּמוּת בָּהֶם' כִּי אֵין לָהֶם שׁוּם חִיּוּת כְּלָל", די אלע וואס זענען פארנומען מיט חכמות און ספיקות זענען אלץ מסופק צי זיי האבן יוצא געווען די מצוה צי נישט - זיי האבן נישט קיין שום חיות, "וְתָמִיד הֵם בְּמָרָה שְׁחֹרָה מֵחֲמַת שֶׁנִּדְמֶה לָהֶם שֶׁאֵינָם יוֹצְאִים יְדֵי חוֹבָתָם בְּהַמִּצְווֹת שֶׁעוֹשִׂין, וְאֵין לָהֶם שׁוּם חִיּוּת מִשּׁוּם מִצְוָה מֵחֲמַת הַדִּקְדּוּקִים וְהַמָּרָה שְׁחֹרוֹת שֶׁלָּהֶם", זיי זענען שטענדיג דעפרעסט און לעבן אלץ אין ספיקות, די חומרות ווארפט זיי אריין אין מרה שחורה, און דאס גייט ארויף אויך אויף קומען קיין אומאן ראש השנה, אז די רגע וואס עס האט צוטון מיט פיקוח נפש - פארט מען נישט, און אז מען פארט נישט - טאר מען נישט זיין אין עצבות און מרה שחורה.

מוהרא"ש פירט אויס: "מַה יֵּשׁ לְךָ לִדְאֹג, יָכוֹל מְאֹד לִהְיוֹת שֶׁאִשְׁתְּךָ תֵּלֵד עוֹד לִפְנֵי רֹאשׁ הַשָּׁנָה, וְתוּכַל לִהְיוֹת בַּקִּבּוּץ הַקָּדוֹשׁ שֶׁלָּנוּ בְּרֹאשׁ הַשָּׁנָה בְּאוּמַן", וואס דארפסטו זיך זארגן? עס קען נאך זיין דיין ווייב וועט האבן פאר ראש השנה און דו וועסט קענען זיין אינעם הייליגן קיבוץ ראש השנה אין אומאן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת בלק, י"ד תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

דו ביסט א קלוגער מענטש אז דו געבסט אכטונג נישט צו אויסגעבן געלט פאר נישט וויכטיגע זאכן, דו לעבסט מיט א חשבון נישט אריינצופאלן אין חובות.

אויף דיין פראגע וכו'; אויב מען האט אפאר איבריגע שקל איז ריכטיג איינצוקויפן פיינע פלייש לכבוד שבת, דאס וועט דיך רייך מאכן. אזוי ווי רבי חייא בר אבא האט דערציילט (שבת קיט.), אמאל בין איך געווען אין די שטאט לודקיא און איך בין דארט איינגעשטאנען ביי איינעם, האב איך געזען אז מען האט אים אריינגעברענגט א גאלדענעם טיש, דער טיש איז געווען געמאכט פון אזויפיל גאלד אז זעכצן מענטשן האבן דאס געדארפט אויפהייבן; אינעם טיש זענען געווען זעכצן זילבערנע קייטלעך צוגעבינדן צו זיי טעלערס און גלעזער, אויפן טיש זענען געווען אלע געשמאקע עסן און טרינקען, און שמעקעדיגע בשמים, און ווען מען האט אריינגעברענגט דעם טיש האט מען געזינגען דעם קאפיטל תהילים (תהלים כד, א): "לַה' הָאָרֶץ וּמְלֹאָהּ וגו'", אלעס אויף די וועלט איז דעם אייבערשטנ'ס, נאכן עסן האבן זיי געזינגען דעם קאפיטל תהילים (תהלים קטו, טז): "הַשָּׁמַיִם שָׁמַיִם לַה' וְהָאָרֶץ נָתַן לִבְנֵי אָדָם"; איך האב זיך זייער געוואונדערט, ווי קומט אזא רייכקייט צו דעם איד? איך האב אים געפרעגט: "וואס פאר א גוטע זאך האסטו געטון אז דער אייבערשטער האט דיר געגעבן אזא רייכטום?" האט ער מיר געזאגט: "איך בין א קצב און ווען איך זע א שיינע בהמה לייג איך דאס אוועק פאר מיר פאר שבת", האט אים רבי חייא געזאגט: "אַשְׁרֶיךָ שֶׁזָּכִיתָ", וואויל איז דיר אז דו האסט זוכה געווען צו דעם, "וּבָרוּךְ הַמָּקוֹם שֶׁזִּכֵּךְ לְכָךְ", און געלויבט איז דער אייבערשטער אז ער האט דיך מזכה געווען מיט דעם.

אזוי אויך זאלסטו קויפן פאר דיין ווייב א גוטע טשאקאלאד, פאר דיר זאלסטו זיין אויסגערעכנט נישט אויסצוגעבן קיין געלט און נישט אריינגיין אין חובות, אבער פאר דיין ווייב זאלסטו יא אהיים ברענגען גוטע זאכן. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (חולין פד:): "מַאי דִּכְתִיב (תהלים קיב, ה) 'טוֹב אִישׁ חוֹנֵן וּמַלְוֶה יְכַלְכֵּל דְּבָרָיו בְּמִשְׁפָּט', לְעוֹלָם יֹאכַל אָדָם וְיִשְׁתֶּה פָּחוֹת מִמַה שֶׁיֵשׁ לוֹ, וְיִלְבַּשׁ וְיִתְכַּסֶּה בַּמֶה שֶׁיֵשׁ לוֹ, וִיכַבֵּד אִשְׁתּוֹ וּבָנָיו יוֹתֵר מְמָה שֶׁיֵשׁ לוֹ", א מענטש זאל נישט אויסגעבן געלט צו קויפן פאר זיך צו עסן, ער זאל קויפן עסן פאר ווייניגער וויפיל ער האט, אבער פאר זיין ווייב און קינדער זאל ער געבן עסן און קליידער מער וויפיל ער האט.

גיי ווייטער אן מיט דיין שפארעדיגע וועג, געב נישט אויס געלט, אבער פאר דיין וווייב זאלסטו יא געבן. אזוי ווי רבי חיים ויטאל שרייבט (שער המצוות, פרשת עקב): "איך האב געזען ביי מיין רבי דער הייליגער אריז"ל, אז ער האט נישט געקויפט פאר זיך טייערע קליידער, אויך האט ער נישט געגעסן קיין סאך, אבער פאר זיין ווייב האט ער מקפיד געווען צו קויפן טייערע קליידער, כדי זי זאל זיין צופרידן, אפילו ער האט נישט געהאט קיין געלט".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת בהעלותך, ט"ז סיון, שנת תשפ"ה לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

טראכטן אויף יעדן איינעם אז עפעס טויג נישט איז נישט געזונט, און נאכלויפן די קינדער יעדע רגע, יעדע מינוט - איז אויך נישט געזונט, און עס וועט שאטן פאר די קינדער פאר זייער זעלבסטזיכערקייט; ווייל ווי אזוי מען קוקט אויף די קינדער - אזוי וואקסן זיי, און אז די קינדער שפירן ווי די עלטערן זענען נישט רואיג מיט זיי - וואקסן זיי אויף נישט רואיג מיט זיך, און אז די קינדער שפירן ווי די עלטערן האלטן פון זיי און זענען רואיג מיט זיי - וואקסן זיי אויף זייער געזונט.

איך האב געהערט פון מוהרא"ש אז עס איז דא ביי געוויסע פרויען אזא זאך אז זיי געטרויען נישט זייער מאן, זיי לעבן שטענדיג מיט מחשבות 'אפשר קוקט מיין מאן אויף איינעם?' 'אפשר האט ער מיט איינעם?' 'אפשר רעדט ער מיט איינעם?' מוהרא"ש זאגט אויף דעם אז דאס איז א נישט געזונטע זאך, און אזוי אויך מיט קינדער; מען קען נישט טראכטן טאג און נאכט 'וואו זענען די קינדער?' און 'אפשר טוט איינער מיט זיי נישט גוטע זאכן?' דאס איז נישט געזונט.

דערפאר זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן עס זאל ארויסגיין די זאך פון אייך, איר זאלט נישט טראכטן טאג און נאכט פון די זאכן, בעטס דעם אייבערשטן צו האבן גוטע אויגן, קוקן אויף יעדן איינעם גוט, און נישט ארום גיין מיט חשדות, און אויך זאלט איר מתפלל זיין אויף שמחה, בעטן דעם אייבערשטן צו זיין פרייליך, ווייל שמחה נעמט אוועק די אלע נישט גוטע מחשבות.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת נשא, י' סיון, שנת תשפ"ה לפרט קטן

מרת ... תחי'

א פרוי מיט שכל מאכט איר מאן שפירן ווי ער איז קעניג, ער איז בעל הבית, און אפילו דער מאן איז נישט דער גרעסטער חכם - מאכט זי אים שפירן ווי ער איז אלעס.

ווען דער מאן וויל טון זאכן וואס זענען נישט ריכטיג קען מען מיט חכמה בלייבן שטארק מיט די ריכטיגע וועג, אן דעם וואס מען זאל אים מאכן שפירן ווי ער ווייסט נישט און ער טויג נישט.

אז אייער מאן פרעגט ווי אזוי צו מחנך זיין די קינדער, וואס איז ריכטיג צו טון וכו'; זאלט איר אים העלפן, נישט זאגן "איך ווייס נישט"; ווייל עס איז אנדערש ווען דער מאן פרעגט און וויל וויסן ווי ווען די פרוי טיילט איין און לערנט אים ווי אזוי צו טון.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת נשא, ח' סיון, אסרו חג, שנת תשפ"ה לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

א שאד מען רעדט נישט צו מיידלעך ווען זיי זענען נאך יונג זיי זאלן זיך אכטונג געבן פון נישט געזונטע פריינטשאפט, מען זאל זיך נישט שפילן איינער מיטן צווייטנ'ס קערפער, ווייל אויסער וואס דאס איז אן עבירה, דאס איז מעשה ארץ מצרים און מעשה ארץ כנען וואס די תורה זאגט (ויקרא יח, ג): "לא תעשו" - וועט מען אויך ליידן ווען מען האט חתונה. מען קען נישט ווערן נאנט מיטן מאן, מען קען נישט אויפשטעלן א שטוב אינאיינעם, עס בענקט צו נישט גוטע פריינטשאפט וכו' וכו'.

אבער אפילו ווען עס ציט צו נישט גוטע זאכן און אויך האט מען געטון נישט גוטע זאכן, און מען האט נישט קיין געפיל צום מאן וכו' וכו' - איז נאך דא א וועג צו ווערן אויסגעהיילט, און אז מען וויל זיך טאקע היילן, דער מענטש וויל ארויסגיין פון די נישט גוטע פלאץ - קען מען דורך תפילה והתבודדות אויסגעהיילט ווערן. דורכדעם וואס מען באשטימט זיך א צייט און א פלאץ יעדן טאג צו בעטן דעם אייבערשטן מען זאל ווערן אויסגעהיילט, מען זאל ווערן ריין, ביז מען ווערט אויסגעהיילט.

דא האט איר א קליינע תפילה צו בעטן יעדן טאג דעם אייבערשטן, לייגט צו אייערע אייגענע ווערטער, לייגט צו ווערטער פון הארץ, בעטס: "הייליגער באשעפער איך דאנק דיך און איך לויב דיך פאר אלע חסדים וואס דו טוסט מיט מיר, פאר מיין מאן, פאר מיינע קינדער און פאר אלעס.

איך האב א פראבלעם וואס לאזט מיך נישט אנגיין מיט די חתונה געהאטע לעבן, הייליגער באשעפער העלף מיר איך זאל זיין געזונט, נישט גליסטן נאך די עקלדיגע אויפפירונג ווי די מצרים און די כנענים פירן זיך. הייליגער באשעפער נעם ארויס פון מיר די שלעכטע מחשבות, העלף עס זאל זיין חן און ליבשאפט צווישן מיר און מיין מאן, העלף אונז, מאך רוען די שכינה ביי אונז, מיר זאלן לעבן אינאיינעם בשלום און מיט ליבשאפט".

מיט תפילה און מיט סבלנות קען מען זוכה זיין צו זאכן וואס זענען שלא כדרך הטבע, מען קען זיך אינגאנצן טוישן.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת בהר-בחוקותי, כ"ד אייר, ל"ט לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

ווען מען ווערט מקורב צום הייליגן רבי'ן ווערט די שטוב ממש א 'גן עדן', עס ווערט א זיסע פלאץ, מען האט הנאה צו זיין אין שטוב, מען שפירט ווי די שכינה הקדושה איז דארט, דער רבי לערנט אונז אז אין שטוב איז דער אייבערשטער, און מען זאל מכבד זיין די ווייב, רעדן שיין מיט דרך ארץ. דער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן תקסג): "אין די צייטן פון אברהם אבינו האט מען גערופן די שכינה הקדושה 'שרה', אין די צייטן פון יצחק אבינו האט מען גערופן די שכינה הקדושה 'רבקה', אין די צייטן פון יעקב אבינו האט מען גערופן די שכינה הקדושה 'רחל און לאה'", און דער רבי פירט אויס: "וכן הוא אצל כל אחד ואחד", און אזוי איז ביי יעדן איינעם, די ווייב איז בחינת שכינה.

בנוגע וכו'; מוהרא"ש זאגט אין שו"ת ברסלב (חלק מא, מכתב ה' תקמח) אז עס איז נישט קיין שום פראבלעם צו נעמען עפידורעל, דאס איז אלעס דמיונות, נעבעך פאר די מענטשן וואס גייען נאך די מדברים וואס שרעקן אן מיט נארישקייטן. די זאך שאט נישט פארן נפש פונעם קינד, ווייסט וואס שאדט פארן קינד? קוקן עבירות, קוקן מאוויס - דאס שאדט פארן קינד, דאס שאדט פארן נפש, רוח און נשמה, פון די מאמע, פון די טאטע און פון די קינד.

אויך כעס שאדט פאר די שטוב, אז מען כעס'ט זיך צעפאלט די שטוב, עס ווערט א חורבן. מען דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן מען זאל זיך נישט כעס'ן, מען זאל מוותר זיין.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת אחרי קדושים, י' אייר, כ"ה לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

געלויבט דעם אייבערשטן אז מיר ווייסן פון רבי'ן, אשרינו מה טוב חלקינו ומה נעים גורלינו אז מיר האבן אזא רבי וואס געבט אונז אזעלכע עצות און מאכט אונז ליכטיג אז עס זאל אונז זיין געשמאק אין שטוב, עס זאל אונז זיין זיס און איינגענעם די מצוות פונעם אייבערשטן.

וואס איז שייך צו זאגן, עס איז א רחמנות אויף מענטשן; מען זוכט סיבות און תירוצים צו אנטלויפן פון שטוב, מען האט נישט קיין הנאה צו זיין אין שטוב מיט די ווייב און קינדער. בפרט לעצטנס איז געווארן א נייע אנשיקעניש, בעלי בתים נעמען צאם ארבעטערס אוועק פון שטוב, מען מאכט א שבת אינאיינעם אוועק פון שטוב, אוועק פון די ווייב און קינדער, און היינט גייט אזוי, וואס איינער מאכט - מיינען אלע מען דארף נאך מאכן, מען מיינט אז אזוי איז מען א גוטער בעל הבית, א גוטער מענעדזשער, עס איז נישט גערעכט און נישט אויסגעהאלטן.

שבת איז א צייט וואס דער טאטע זעט זיינע קינדער און פארברענגט מיט די קינדער, אנגעהויבן פון ערב שבת; זיי נעמען אין מקוה און זיי אראפלייגן שלאפן זיי זאלן זיין אויסגערוט פאר די סעודה. שבת גייט מען נישט אוועק פון שטוב, שבת נעמט דער טאטע די קינדער אין שול, אויפן וועג שמועסט ער מיט זיי, ער הערט זיי אויס וואס איז געווען די וואך מיט זיי אין חדר און אזוי ווייטער, און ביים דאווענען האלט דער טאטע די קינדער נעבן זיך, ער דאווענט מיט זיי, ער שמייכלט צו זיי, ער לערנט זיי ווי זיך צו פירן אין שול מיט דרך ארץ. שבת זיצט דער טאטע מיט די משפחה ביי די סעודות, מען פרייט זיך אינאיינעם אז מיר זענען די אויסדערוועלטע פאלק, די עם הנבחר, קינדער פארן אייבערשטן. מען זינגט זמירות און מען לערנט די קינדער מידות טובות.

שבת איז א צייט וואס מאן און ווייב לעבן מיט שלום און ליבשאפט, עס שטייט אין הייליגן זוהר (תקוני זוהר תקון כא, נז.), ערב שבת זאלן זיך מאן און ווייב איבערבעטן, און אפילו מען האט זיך נישט געקריגט ביז יעצט, זאגט דער הייליגער זוהר, ווען עס קומט שבת בעטן זיך מאן און ווייב איבער, ווייל שבת קודש דארף אלעס זיין דאפלט; א גאנצע וואך צינדט מען אן איין לעכט, שבת צוויי, א גאנצע וואך ווען מען עסט מאכט מען המוציא אויף איין ברויט, שבת אויף צוויי, דערפאר זאגט דער זוהר: "וְאִם אִית לוֹן שְׁלָמָא בְּכָל שִׁית יוֹמִין דְּחוֹלָא", אפילו דער וואס איז א גאנצע וואך געווען בשלום מיט זיין ווייב - יַעַבְדוּן תּוֹסֶפֶת בְּשַׁבַּתָּא בְּפִיּוּסָא דָא לְדָא בִּרְחִימוּ סַגִּי", דארף שבת זיין מער בשלום, מיט א שטארקע ליבשאפט.

וואויל איז דעם וואס לויפט נישט אוועק פון שטוב שבת, ער גייט נישט אין ערגעץ שבת, ער האט הנאה צו זיין אין שטוב; וועט ער זוכה זיין צו שיינע ליכטיגע דורות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת תצוה, ו' אדר, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פארשטיי נישט וואס גייט דא פאר, וואס הייסט אז דיין ווייב טוט גארנישט אין שטוב? דו שרייבסט דאך אז זי ארבעט; זייט ווען דארף א פרוי גיין ארבעטן און ברענגען פרנסה? א פרוי האט נישט קיין חיוב צו ברענגען פרנסה; מהיכא תתי, אויב א פרוי וויל העלפן איר מאן גיין ארבעטן, העלפן מיט פרנסה - וואויל איז איר, אבער גיין זאגן אז זי טוט גארנישט? זי ארבעט דאך! זי ברענגט דאך פרנסה!

אויף דעם גייסטו שוין אויספלאצן? וואס איז מיט דיר, דאס איז א פראבלעם? דאנק דעם אייבערשטן אז דו האסט א גוטע לעבן מיט איר, און אז זי היט דיך פון עבירות. חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (יבמות סג.): "רֶבִּי חִיָיא הַוָה קָא מְצַעֲרָא לֵיהּ דְבִיתְהוּ", רבי חייא'ס ווייב פלעגט אים זייער אסאך מצער זיין, מיט דעם אלעם: "כִּי הַוָה מְשַׁכַּח מִידִי", ווען ער פלעגט זען א גוטע זאך וואס זיין ווייב האט ליב, "צִיֵּיר לֵיהּ בְּסוּדְרֵיהּ, וּמַיְיתֵי נִיהֲלֵהּ", פלעגט ער איר דאס אהיים ברענגען. פארציילט די גמרא, רב האט געפרעגט פון רבי חייא: "הָא קָא מְצַעֲרָא לֵיהּ לְמַר", זי איז דאך דיר מצער, פארוואס ברענגסטו איר די גוטע זאכן? האט אים רבי חייא געענטפערט: "דַּיֵּינוּ שֶׁמְגַדְלוֹת בָּנֵינוּ", מיר איז גענוג אז זי ציט אויף די קינדער, "וּמַצִּילוֹת אוֹתָנוּ מִן הַחֵטְא", און זי ראטעוועט מיך פון עבירות; זעט מען פון דעם ווי אזוי די הייליגע תורה זאגט אונז צו קוקן אויף די ווייב, און ווי שטארק מען דארף אכטונג געבן צו מכבד זיין די ווייב.

מיט גוט קוקן און מיט סבלנות - קומט מען אן גאר ווייט, מיט אסאך גוטע ווערטער, מיט אויסלויבן - זעט מען וואונדער. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סנהדרין כב:): "אשה גולם היא", און זי איז "כורת ברית", זי ווערט איינס - "אלא למי שעשאה כלי", נאר מיט דעם מאן וואס מאכט איר פאר א כלי; מוהרא"ש זאגט פשט, דער וואס בויט אויף די ווייב און מאכט איר פאר א כלי, פון א שברי כלי מאכט ער איר פאר א גאנצע זאך, מיט אויסרימען מיט גוטע ווערטער, מיט שמייכלען וכו' - מיט דעם מאכט מען איר פאר א כלי, מען מאכט א פלאץ פאר די שכינה הקדושה, און מען האט אלע ברכות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת משפטים, י"ח שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אז דו פארשטייסט נישט צו צניעות, דו ווייסט נישט וואס איז איידל און וואס נישט - זאלסטו זיך מאכן א כלל און אלץ קוקן אויף די עלטערן; אז דיין ווייב קויפט זיך א קלייד און זי פרעגט דיר: "עס איז גוט? עס איז איידל?" און דו ווייסט נישט וואס צו ענטפערן, פרעג איר: "דיין מאמע גייט אזוי? דיין מאמע וואלט געזאגט עס איז גוט? אפשר ווילסטו פרעגן דיין מאמע?" אזוי ווי עס שטייט אין פסוק (שיר השירים א, ח): "אִם לֹא תֵדְעִי לָךְ הַיָּפָה בַּנָּשִׁים", אויב דו ווייסט נישט וואס איז שיין פאר א פרוי, "צְאִי לָךְ בְּעִקְבֵי הַצֹּאן", זאלסטו גיין אין די וועגן פון די עלטערן.

זיי מחזק דיין ווייב זי זאל נישט גיין אנגעטון ווייניגער איידל ווי איר מאמע, דו זאלסט איר געבן אסאך גוטע ווערטער אויף בלייבן אנגעטון איידל ווי איר מאמע, נישט גיין א סענטימעטער קורצער, שמאלער, מער אויפפאלנד - ווי די מאמע. אז זי וויל טוישן פון איר מאמע – קען זי מאכן נאר מער איידל, אבער נישט אויף אראפ.

בנוגע די סמארטפאון; זאלסטו איר געבן גוטע ווערטער און זאגן אז עס איז ענדערש צו פאלגן צדיקים וואס זאגן מען זאל נישט ארייננעמען אין שטוב קיין טעלעפאן, אפילו עס איז נישט אזוי באקוועם - ווי איידער זיך באקוועם מאכן און נישט פאלגן די צדיקים, ווייל עס קען אמאל צעפאלן א גאנצע שטוב וועגן א טעלעפאן. די צדיקים זעען ווייטער, זיי זעען העכער, זיי ווייסן וואס וועט זיין אין צען יאר, אין צוואנציג יאר; עס לוינט צו פאלגן און בלייבן מיט א שיינע ערליכע שטוב.

גיי התבודדות יעדן טאג, שריי צום אייבערשטן: "רבונו של עולם העלף מיר, איך וויל זוכה זיין צו ערליכע דורות, הייליגע דורות, וואס וועלן גיין אין די וועג פון די תורה און אין די וועג פון צדיקים"; מען דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן אויף אן ערליכע שטוב און אויף ערליכע דורות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.