שאלה אין קורצן ענין
#1447 - ס'ציעט מיר צוריק צו גאר הארבע עבירות, וואס טו איך?
קדושה, תשובה, עבירות, עונשים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין ליידער נכשל געווארן אין הארבע עבירות מיט פרעמדע, ווי אזוי קען איך תשובה טון? און נאך ערגער איז אז ס'ציעט מיר נאך אלץ צוריק צו גיין צו די עבירות, שוין אפאר חדשים שפעטער, וואס טו איך?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וירא, י"א מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז א שאנד און א שעם צו הערן וואס דו האסט געטון און דו שעמסט זיך נישט צו שרייבן אז דו ווילסט נאכאמאל טון די עבירה, ווען דער הייליגער באשעפער זאגט אין די תורה (ויקרא כ, י): "וְאִישׁ אֲשֶׁר יִנְאַף אֶת אֵשֶׁת אִישׁ אֲשֶׁר יִנְאַף אֶת אֵשֶׁת רֵעֵהוּ מוֹת יוּמַת הַנֹּאֵף וְהַנֹּאָפֶת", ווער עס טוט עבירות מיט פרעמדע דארף מען ביידע הרג'ענען; וואלט יעצט געווען די סנהדרין וואלטן זיי מקיים געווען מיט דיר און מיט יענעם - וואס די תורה זאגט: "מוֹת יוּמַת".


אפילו יעצט ווען עס איז נישטא קיין סנהדרין - דארפסטו ציטערן פאר דיין לעבן, עס גייט נאך אן היינט ד' מיתות בית דין. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (כתובות ל:) כאטשיג מיר האבן נישט קיין סנהדרין, "אַרְבַּע מִיתוֹת לֹא בָּטְלוּ", אבער דער אייבערשטער שטראפט ווייטער מיט די ד' מיתות בית דין; ווער עס איז חייב "סקילה" - אדער פאלט ער אראפ פון א דאך אדער ווערט ער פארציקט דורך א חי', ווער עס איז מחויב "שריפה" - אדער ווערט ער פארברענט אדער ווערט ער געביסן דורך א שלאנג, אויב איינער איז מחויב "הרג" - אדער ווערט ער איבער געגעבן למלכות אדער אין די הענט פון רויבערס, און ווער עס איז מחויב "חנק" - אדער ווערט ער דערטראנקען אין וואסער אדער שטארבט ער במיתת סרונכי.


וויי צו דיר, וויי! וויי וואס ווארט דיר אויב דו וועסט נישט תשובה טון! די וועלט איז נישט הפקר, מען הערט שרעקעדיגע נייעס, עס פאסירן אומגליקן - מען ווייסט נישט פארוואס דאס האט פאסירט וכו' וכו'; שומו שמים, ווי קען א מענטש גיין מיט א פרעמדע פרוי?!


מיין נישט אז מען קען זיך באהאלטן פונעם אייבערשטן, דער אייבערשטער זאגט (ירמיה כג, כד): "אִם יִסָּתֵר אִישׁ בַּמִּסְתָּרִים וַאֲנִי לֹא אֶרְאֶנּוּ, נְאֻם ה'", ווי קען זיך א מענטש באהאלטן פון מיר? "הֲלוֹא אֶת הַשָּׁמַיִם וְאֶת הָאָרֶץ אֲנִי מָלֵא נְאֻם ה'", דער אייבערשטער איז דאך איבעראל!


וואס מיינסטו, ווי לאנג קען מען טון עבירות בסוד? דער אייבערשטער זאגט (איוב כד, טו): "וְעֵין נֹאֵף שָׁמְרָה נֶשֶׁף לֵאמֹר לֹא תְשׁוּרֵנִי עָיִן", די בעלי עבירות רעדן זיך איין און טראכטן ביי זיך: 'מיר וועלן ווארטן עס זאל ווערן נאכט דעמאלט וועלן מיר טון עבירות; מיר וועלן גיין אין באהאלטענע פלעצער אז קיינער זאל אונז נישט זען', זאגן חכמינו זכרונם לברכה (במדבר רבה ט, א): "הַנּוֹאֵף אוֹמֵר אֵין בְּרִיָה יוֹדַעַת בִּי, לְפִי שֶׁכָּל מַעֲשָׂיו אֵינָן אֶלָּא בַּחשֶׁךְ", א מענטש מיינט טאקע אז ער קען זיך באהאלטן פונעם אייבערשטן, וואס טוט דער אייבערשטער? "וְהַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מְפַרְסְמָן בָּעוֹלָם", דער אייבערשטער פארשעמט אים אויף דער גאנצע וועלט.

#1446 - זאלן מיר מאכן מלוה מלכה אין בית המדרש?
סיפורי צדיקים, בית המדרש, הפצה, מלוה מלכה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א גבאי בית המדרש היכל הקודש, איך וויל פרעגן אויב ס'איז כדאי אין די ווינטער וואכן צו מאכן יעדע וואך א מלוה מלכה אין שול פאר די מתפללים?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וירא, י"א מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז זייער א גרויסע זאך צו מאכן מלוה מלכה. מוהרא"ש זאגט בשם צדיקים אויפ'ן פסוק (בראשית כח, יב): "וְהִנֵּה סֻלָּם מֻצָּב אָרְצָה, וְרֹאשׁוֹ מַגִּיעַ הַשָּׁמָיְמָה", סל"ם איז ראשי תיבות: ס'עודת ל'וה מ'לכה. דאס איז אזוי גרויס, עס גייט ביזן הימל; דא איז עס מֻצָּב אָרְצָה, מען איז מזלזל זיין אין דעם, אבער אין הימל איז דאס זייער חשוב. נאך זאגט מוהרא"ש, דער נאמען פונעם סמ"ך מ"ם איז ס'עודת מ'לוה מלכה א'ין ל'עשות, דער סמ"ך מ"ם לייגט זיך אין די לענג און אין די ברייט מען זאל נישט עסן קיין מלוה מלכה, יעדעס מאל מיט אנדערע תירוצים, אבי נישט טון די הלכה מפורשת אין שלחן ערוך (אורח חיים, סימן ש): "לְעוֹלָם יְסַדֵּר אָדָם שֻׁלְחָנוֹ בְּמוֹצָאֵי שַׁבָּת כְּדֵי לְלַוּוֹת אֶת הַשַׁבָּת, אֲפִילוּ אֵינוֹ צָרִיךְ אֶלָּא לִכְּזַיִת".


דארפסט אבער אכטונג געבן מען זאל רעדן מעשיות פון צדיקים. מוהרא"ש זאגט, מעשיות פון הפצה איז מעשיות פון צדיקים; יעדעס מאל מען דערציילט מעשיות פון הפצה - ברענגט דאס א ריינע מח. דער רבי זאגט (עיין לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רלד): "עַל יְדֵי סִפּוּרֵי מַעֲשִֹיּוֹת מִצַּדִּיקִים נִטְהָר הַמֹּחַ מַחְשָׁבָה, וְזוֹכֶה לְמוֹחִין נְקִיִּים", דורך מעשיות פון צדיקים באקומט מען א ריינע מח און מען טראכט ריינע מחשבות; נאך זאגט דער רבי (ספר המידות אות צדיק, סימן קנז): "עַל יְדֵי סִפּוּרֵי מַעֲשִֹיּוֹת מִצַּדִּיקִים, עַל יְדֵי זֶה זוֹכִים לְהִתְקָרֵב לָהֶם", אז מען לערנט מעשיות פון צדיקים איז מען זוכה צו ווערן נאנט צום צדיק; נאך זאגט דער רבי (שם אות בגדים, חלק ב', סימן א'): "עַל יְדֵי סִפּוּרֵי מַעֲשִֹיּוֹת מִצַּדִּיקִים מַמְשִׁיכִים אוֹר שֶׁל מָשִׁיחַ בָּעוֹלָם, וְדוֹחֶה הַרְבֶּה חוֹשֶׁךְ וְצָרוֹת מִן הָעוֹלָם, גַם זוֹכֶה לִבְגָדִים נָאִים", אז מען דערציילט מעשיות פון צדיקים איז מען זוכה צו ברענגען די ליכטיגקייט פון משיח אויף די וועלט און מען נעמט אוועק אסאך צרות פון די וועלט, אויך איז מען זוכה צו שיינע קליידער.


אז מען וועט מאכן א מלוה מלכה און מען וועט רעדן דיבורי תכלית, ספורי הפצה, דעמאלט איז כדאי צו מאכן מלוה מלכה אין בית המדרש.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#1445 - מ'דארף דאך האבן א לעבעדיגע רבי, פארוואס פארט מען קיין אומאן?
אומאן, חסידות ברסלב, צדיקים, קברי צדיקים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


אין פרשת כי תבוא זאגט רש''י, "אשר יהיה בימים ההם. אין לך אלא כהן שבימיך, כמו שהוא". זעט מען פון דעם אז מ'דארף גיין צו א לעבעדיגן רבי'ן פון יענעם דור; אויב אזוי פארשטיי איך נישט פארוואס די ברסלב'ע חסידים פארן קיין אומאן צו זייער רבי וואס לעבט שוין נישט איבער 200 יאר?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בראשית, כ"ד תשרי, אסרו חג, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואס האט איינס מיט'ן צווייטן? וואס איז די סתירה?! גיין צו מקומות הקדושים איז בכלל נישט קיין סתירה מיט וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ספרי דברים, סימן רחצ): "אין לך אלא כהן שבימיך".


עס זעט אויס פון דיין בריוו ווי דו זוכסט צו טשעפען ברסלב'ער חסידים, כאילו ברסלב'ער חסידים האבן נישט קיין רבנים און דיינים; ווען כלב בן יפנה איז געווען אין א סכנה פון די מרגלים און ער איז געגאנגען צום מערת המכפלה בעטן ביי די אבות הקדושים - איז דאס אויך א קשיא?! פארוואס מען פארט צום הייליגן רבי שמעון פארשטייסטו אויך נישט? פארוואס מען פארט צו אנדערע מקומות הקדושים פארשטייסטו אויך נישט?!


יעצט וועל איך דיר ענטפערן פארוואס מיר פארן קיין אומאן. דער הייליגער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תה): "הָרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי הוּא חִדּוּשׁ גָּדוֹל, וְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ יוֹדֵעַ שֶׁאֵין הַדָּבָר הַזֶּה בִּירֻשָּׁה מֵאֲבוֹתַי, רַק הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ נָתַן לִי זֹאת בְּמַתָּנָה, שֶׁאֲנִי יוֹדֵעַ מַהוּ רֹאשׁ הַשָּׁנָה. לֹא מִבָּעֲיָא אַתֶּם כֻּלְּכֶם בְּוַדַּאי תְּלוּיִין בָּרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי, אֶלָּא אֲפִילּוּ כָּל הָעוֹלָם כֻּלּוֹ תָּלוּי בָּרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי", די גאנצע וועלט איז אנגעהאנגען אין מיין ראש השנה, און דער אייבערשטער האט מיר דאס געגעבן פאר א מתנה; נישט נאר מיינע תלמידים זענען אנגעהאנגען אין מיין ראש השנה, נאר די גאנצע וועלט שטייט אויף מיין ראש השנה.


נאך האט דער רבי געזאגט (שם, סימן תג): "הָרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי עוֹלֶה עַל הַכֹּל", מיין גאנצע זאך איז ראש השנה, "וְהָיָה פֶּלֶא אֶצְלִי, מֵאַחַר שֶׁהַמְּקֹרָבִים שֶׁלִּי מַאֲמִינִים לִי, וְלָמָּה לֹא יִזָּהֲרוּ כָּל הָאֲנָשִׁים הַמְקֹרָבִים אֵלַי, שֶׁיִּהְיוּ כֻּלָּם עַל רֹאשׁ הַשָּׁנָה אִישׁ לֹא יֵעָדֵר; כִּי כָּל עִנְיָן שֶׁלִּי הוּא רַק רֹאשׁ הַשָּׁנָה", עס איז מיר א וואונדער פארוואס מיינע מענטשן וואס גלייבן אין מיר זאלן נישט רעדן צו אלעמען אז מען זאל קומען צו מיר אויף ראש השנה, "וְהִזְהִיר לַעֲשׂוֹת כְּרוּז, שֶׁכָּל מִי שֶׁסָּר אֶל מִשְׁמַעְתּוֹ וּמְקֹרָב אֵלָיו יִהְיֶה עַל ראשׁ הַשָּׁנָה אֶצְלוֹ, לֹא יֶחְסַר אִישׁ, וּמִי שֶׁזּוֹכֶה לִהְיוֹת עַל רֹאשׁ הַשָּׁנָה רָאוּי לוֹ לִשְׂמֹחַ מְאֹד מְאֹד", דער רבי האט געהייסן מען זאל מאכן א כרוז אז אלע זאלן קומען צו זיין ראש השנה, נאך האט דער רבי געזאגט: "ווער עס קומט צו מיר אויף ראש השנה דארף זיין פרייליך א גאנץ יאר".


דעריבער פארן ברסלב'ער חסידים קיין אומאן יעדעס יאר ראש השנה מיט מסירות נפש, ווייל ראש השנה משפט מען דעם מענטש: "מִי יִחְיֶה, וּמִי יָמוּת, מִי בָּאֵשׁ, וּמִי בַּמַּיִם"; אלע שרעקליכע טראגעדיעס וואס מען הערט א גאנץ יאר השם ישמרינו - ווערט אלעס אנגעשריבן ראש השנה.


יעדן טאג ווערן אוועקגעריסן יונגע מענטשן, מענער און פרויען; יונגע קינדער בלייבן אן עלטערן ה' ירחם, די שפיטעלער זענען אנגעפילט מיט אידישע קינדער השם ירחם; און דא איז דא א צדיק וואס האט צוגעזאגט אז ראש השנה קען ער יעדן איינעם העלפן, ער קען אונז אלע מתקן זיין; קוק וואס רבי נתן שרייבט - וואס דער רבי האט אים געזאגט (שם, סימן תז): "אָמַר, שֶׁיְּכוֹלִין אָז אֲנָשִׁים לְקַבֵּל תִּקּוּנִים מַה שֶּׁבְּכָל הַשָּׁנָה לֹא הָיָה בְּאֶפְשָׁר שֶׁיִּהְיֶה לָהֶם תִּקּוּן בְּשׁוּם אֹפֶן, אַף עַל פִּי כֵן בְּרֹאשׁ הַשָּׁנָה יְכוֹלִין אֲפִילּוּ הֵם לְקַבֵּל תִּקּוּן. אַף עַל פִּי שֶׁבְּכָל הַשָּׁנָה אֲפִילּוּ⁠ הוּא בְּעַצְמוֹ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה לֹא הָיָה יָכוֹל לְתַקְּנָם, אֲבָל בְּרֹאשׁ הַשָּׁנָה גַּם הֵם יְכוֹלִים לְקַבֵּל תִּקּוּנִים, כִּי אָמַר שֶׁהוּא עוֹשֶׂה בְּרֹאשׁ הַשָּׁנָה עִנְיָנִים וְתִקּוּנִים מַה שֶּׁבְּכָל הַשָּׁנָה גַּם הוּא אֵינוֹ יָכוֹל לַעֲשׂוֹת", אפילו מענטשן וואס דער רבי קען א גאנץ יאר נישט העלפן, אבער ראש השנה קען ער יעדן פאררעכטן.

#1444 - וואס טו איך אז די צניעות ביי מיין שוויגער'ס הויז איז נישט אויסגעהאלטן?
שלום בית, צניעות, שווער און שוויגער, משפחה, מוסר

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


וואס קען איך טון אז מיינע שוועגערינס און אויך מיין שוויגער גייען נישט אנגעטון אזוי צניעות'דיג, מיט צוגעפאסטע קורצע קליידער און נישט צו דיקע שטרימפ, און דאס גלייכן; און כמעט אלעמאל וואס איך קום צו זייער הויז ווער איך נכשל אין זען פיס פון פרויען ווען זיי זיצן אויפגעדעקט די קלייד העכער די קני, אדער ווי איינע פון די מיידלעך ליגט אויסגעלייגט אויף די סאפע מיט דער קלייד אויפגעהויבן.


אויך קענען זיי זינגען ווען איך בין דארט, זיי קענען מיטזינגען די זמירות, און אויב וועל איך זיי דערמאנען אז ס'איז דא פרעמדע מענער, וועט עס העלפן קוים פאר צוויי מינוט, און פארשטייט זיך אז פאר מיין שוויגער קען איך בכלל גארנישט זאגן.


דאס אז מיין ווייב טוט זיך אן מער צניעות'דיג פון אלע אירע שוועסטערס איז ממש א מסירות נפש פון איר, זי וויל זיך צושטעלן צו צניעות, אבער עס איז אויך זייער שווער ווען אלע גייען אנגעטון אזוי און זי איז אנדערש, און אויך די נייע מאדע פון יעדע סעזאן רעכנט זיך בכלל נישט מיט די כללים פון צניעות, און זי וויל נישט בלייבן אונטערשטעליג; דער ראש ישיבה האט אן עצה פאר מיר?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וירא, י"א מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


זאלסט חס ושלום נישט זאגן דיין שווער און שוויגער. ווען דו גייסט צו זיי זאלסטו זיצן אין דער זייט איידל, נעם א ספר, באשעפטיג זיך מיט גוטע זאכן - וועסטו נישט ווערן געשטערט פון גארנישט, עס וועט זייער וויי טון דיין ווייב אז דו וועסט זיך קריגן מיט איר משפחה. זוך נישט איבערצומאכן די וועלט, מאך זיך אליינס איבער.


דו זאלסט דאנקען דיין ווייב אז זי איז איידל און אז זי פירט זיך מיט יראת שמים, דאס וועט איר געבן כח צו זיין שטארק און נישט פאלן פאר אירע געשוויסטער. די חיזוק זאל זיין מיט שכל, נישט אויף א וועג פון אונטעררייסן אירע געשוויסטער און איר מאמע; זאלסט איר חס ושלום נישט וויי טון. עס איז נישט קיין חיזוק ווען מען זאגט פאר די ווייב: "איך בין אזוי פרייליך אז דו ביסט נישט ווי דיין מאמע און שוועסטערס", דאס ציפט אין הארץ; דו זאלסט איר נאר זאגן ווי פרייליך דו ביסט אז זי איז איידל.


נאכאמאל, לאז אפ דעם וועג; זוך נישט צו פאררעכטן יענעם, פאררעכט זיך אליינס.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#1443 - וואס טוט מען ווען דאס קינד קריגט זיך מיט די מאמע?
שלום בית, חינוך הילדים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך דארף הילף, איך און מיין ווייב ארבעטן שטארק מחנך צו זיין די קינדער אויף אן ערליכע וועג, מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף.


מיין ווייב בעט מיר אז איך זאל זיך נישט אריינמישן ווען זי האט א פראבלעם מיט איינע פון די קינדער, עס געבט איר די געפיל ווי א קינד, אז זי דארף הילף; און איך טו טאקע אזוי, אפילו ווען איך שפיר צומאל אז עס ווערט שוין ווי א קריגעריי, האלט איך זיך איין מיט אייזערנע כוחות צו בלייבן שטיל.


דעם שבת האב איך זיך נישט געקענט איינהאלטן, נאכדעם וואס מיין ווייב און מיין בחור האבען זיך געקריגט פאר איבער צען מינוט, און איך האב אים דערלאנגט. אמאל וואלט ער געכאפט צום געדענקען און איך וואלט נאך געהאלטן אז איך בין גערעכט, אבער היינט אז איך בין שוין אין היכל הקודש, בין איך ממש אויס מענטש איבער דעם וואס איך האב געטון.


איך בעט בכל לשון של בקשה דער ראש ישיבה שליט"א זאל מיר העלפן און געבן א תשובה, איך קען נישט צו זיך קומען, ביטע האט רחמנות אויף מיר און העלפט מיר ארויס.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וירא, י"א מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אז דיין זון רעדט מיט חוצפה צו דיין ווייב - זאלסטו אים גלייך אפשטעלן און מחנך זיין, און אז דיין ווייב זאגט דיר אז זי קען זיך אליינס אן עצה געבן זאלסטו איר מסביר זיין (נישט דעמאלט; אדער פריער אדער שפעטער): "איך דארף אים מחנך זיין, איך דארף אים לערנען דרך ארץ", נישט אז זי איז א קינד ווען זי קען זיך נישט אן עצה געבן אליינס, אפילו עס וואלט געווען א פרעמדע קינד וואס רעדט צו זיינע עלטערן מיט חוצפה - דארף מען אים אפשטעלן און אים לערנען דרך ארץ.


דא איז די פלאץ אויפצוקלערן עלטערן זיי זאלן ארבעטן מיט די קינדער ווען זיי זענען נאך יונג; קינדער ביי די צוויי יאר דארפן שוין וויסן זיך צו פירן מיט דרך ארץ, מען קען נישט זאגן פאר א טאטע מאמע "ניין!" ווען א טאטע זאגט יא איז יא און ווען מען זאגט ניין איז ניין.


חינוך איז א שווערע ארבעט, עס נוצט אויס די גאנצע כח; דאך לוינט זיך דאס. שלמה המלך זאגט (משלי כט, יז): "יַסֵּר בִּנְךָ", שטראף דיין זון, "וִינִיחֶךָ", וועט ער דיר ברענגען נחת, "וְיִתֵּן מַעֲדַנִּים לְנַפְשֶׁךָ", ער וועט דיר פרייליך מאכן מיט זיינע גוטע מעשים; וועסט נישט דארפן שרייען אויף אים, וועסט זיך נישט דארפן אויפרעגן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#1442 - תיקון הכללי קען פאררעכטן אויך אלטע עבירות?
תשובה, תיקון הכללי

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב געוואלט פרעגן אויב די תיקון הכללי העלפט אויך צו פאררעכטן אלטע פגמים, אדער העלפט עס נאר אויב מ'האט עס געזאגט אין יענעם טאג?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת לך לך, ה' מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


די תיקון הכללי, די צען קאפיטלעך תהילים וואס דער רבי האט מגלה געווען - איז א תיקון פאר אלע עבירות וואס האט א שייכות מיט פגם הברית; איינמאל מען זאגט די צען קאפיטלעך תהילים - [טז, לב, מא, מב, נט, עז, צ, קה, קלז, קנ] - איז דאס א תיקון גמור פאר פגם הברית, מען דארף מער נישט טראכטן וואס איז געווען, נאר אנהייבן פונדאסניי דינען דעם אייבערשטן.


דער הייליגער רבי האט געזאגט (עיין לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רה) דער עיקר תיקון הברית - מען זאל נישט איבערטראכטן, נאר מען זאל זאגן די צען קאפיטלעך תהילים און אנהייבן פונדאסניי דינען דעם אייבערשטן מיט א נייעם מח, א ריינעם מח.


די אלע וואס פרעגן אויב עס העלפט אויך פאר די וואס האבן געזינדיגט במזיד; מוהרא"ש זאגט בפירוש בזה הלשון: "אין דבר כזה, שום בר ישראל לא חוטא במזיד", נישטא אזא זאך ווי מזיד, קיין שום איד זינדיגט נישט במזיד, אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן פט) אויף דעם וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ד, ב): "עבירה גוררת עבירה", ווען מען זינדיגט אין איין עבירה ווערט מען נאכדעם אריינגעשלעפט אין נאך אן עבירה, קומט אויס אז ווען מען פאלט אריין אין אן עבירה איינמאל בשוגג ווערט מען אריינגעשלעפט אין נאך עבירות רחמנא לשיזבן, זאגט מוהרא"ש: "אין דבר כזה שיהודי שנשמתו נמשכת ודבוקה בחי החיים בו יתברך, שיחטא במזיד", נישטא אזא זאך אז א איד וואס איז באהאפטן צום אייבערשטן זאל זינדיגן במזיד, "אלא החטא הראשון שחטא בשוגג מושך אותו לחטוא עוד חטאים וכו'", נאר די ערשטע עבירה שלעפט און שלעפט צו נאך און נאך עבירות, מוהרא"ש פירט אויס: "ועל ידי זה יש ללמד זכות על כל בר ישראל ולמצוא את הטוב שבו, כי הוא לא חטא במזיד כלל, אלא נכשל בעוון בשוגג, ועל ידי זה נמשך שיעשה עוד חטאים וכו'", דאס איז א לימוד זכות פאר יעדן איד, קיין שום איד וויל נישט טון שלעכטס, קיינער וויל נישט זיין שלעכט, נאר מען ווערט פארשלעפט פון איין שוגג צו נאך עבירות.


וואויל איז דעם וואס זאגט יעדן טאג די צען קאפיטלעך תהילים, וועט ער זוכה זיין אלעס צו פאררעכטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#1441 - האב איך פארשלאפן מיין מזל אום ראש השנה?
אומאן, ראש השנה, בלבולים, דאגות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


ס'איז נישט מעגליך זיך גענוג צו באדאנקען פאר דעם הערליכן ראש השנה וואס איך האב געהאט דאס יאר אין אומאן אין דעם הייליגן זויבערן לעכטיגן זיסן בנין היכל הקודש אין אומאן. יישר כח פאר די הערליכע סעודות, פאר די דרשות, און פאר די דאווענען. יעדע ריר האט מיר געגעבן שטיקער געזונט און לעבן פאר א גאנץ יאר .


מיין שאלה איז אזוי, איך בין אנגעקומען קיין אומאן ממש מיט די נשמה אין די הענט, נאכ'ן זיך וואלגערן אויפ'ן פליגער, און נאכדעם נאך א סטאפ, און כמעט 24 שעה פליען, און פארן נסיעות המפרכסת את הגוף, דאס בערך הייסט 48 שעה אויפזיין פון ווען איך בין אויפגעשטאנען אינדערפרי די טאג וואס איך בין ארויסגעפארן ביז'ן אנקומען קיין אומאן.


נאכדעם איז געקומען ראש השנה, איך האב זייער שטארק געוואלט טון אלעס וואס איך קען צו האבן א גוטע יאר, איך בין געגאנגען שלאפן ראש השנה ביינאכט און ראש השנה פארטאגס בין איך אויפגעשטאנען און אויפגעוועקט מיין אינגל ביים עלות, און דערנאך איז די טאג געפארן, די תפילות, די סעודות, איך האב זיך נישט געוואלט לייגן שלאפן ראש השנה אינמיטן טאג. ביינאכט האב איך שוין געפילט אז איך קען נישט מער, איך בין שוין געבליבן אין בעט און קוים זיך געקענט רירן, און אזוי אויך די צווייטע טאג האט איך פארפאסט דאס דאווענען מיט די תקיעות און סעודות, איך בין געליגן קראנק אין בעט.


איך וויל וויסן אויב די זאך פון ווער עס פארשלאפט ראש השנה פארשלאפט זיין מזל, איז א זאך וואס מען מוז טון, מען טאר שוין נישט שלאפן ביים עלות, און מען טאר נישט שלאפן אינמיטן טאג, אדער איז דא א אויסנאם? ווייל איך בין אזוי דערשראקן אז דאס יאר האב איך שוין פארשלאפן מיין מזל.


דאס יאר איז שוין סיי ווי דערנאך, איך וויל וויסן פאר די קומענדיגע יארן ווי אזוי זיך צו פירן אין אזא פאל.


יישר כח פאר אלע שיינע עצות און שיעורים.

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת לך לך, ד' מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואס זוכסטו זיך צו צעברעכן? דו דארפסט זיין גאר פרייליך אז דו האסט זוכה געווען צו זיין אין אומאן ראש השנה ביים רבי'ן. דער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן תג): "מִי שֶׁהָיָה אֶצְלִי עַל רֹאשׁ הַשָּׁנָה, רָאוּי לִשְׂמוֹחַ מְאֹד כָּל הַשָּׁנָה", ווער עס איז געווען ביי מיר אויף ראש השנה דארף זיך פרייען א גאנץ יאר.


וואס דארפסטו יעצט זוכן ווי דו קענסט דאגה'נען? וואס איז דיר נישט גענוג די ווערטער פון רבי'ן וואס ער האט געזאגט (שם, סימן תו): "שֶׁיְּכוֹלִין אָז אֲנָשִׁים לְקַבֵּל תִּקּוּנִים מַה שֶּׁבְּכָל הַשָּׁנָה לֹא הָיָה בְּאֶפְשָׁר שֶׁיִּהְיֶה לָהֶם תִּקּוּן בְּשׁוּם אֹפֶן", אלע קענען באקומען א תיקון ראש השנה, אפילו די וואס קענען נישט באקומען קיין תיקון דורכאויס דעם יאר, "אַף עַל פִּי כֵן בְּרֹאשׁ הַשָּׁנָה יְכוֹלִין אֲפִילּוּ הֵם לְקַבֵּל תִּקּוּן", דאך קען יעדער איינער באקומען ראש השנה זייער תיקון, "אַף עַל פִּי שֶׁבְּכָל הַשָּׁנָה אֲפִילּוּ הוּא בְּעַצְמוֹ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה לֹא הָיָה יָכוֹל לְתַקְּנָם אֲבָל בְּראשׁ הַשָּׁנָה גַּם הֵם יְכוֹלִים לְקַבֵּל תִּקּוּנִים", אפילו דער רבי קען זיי נישט מתקן זיין דורכן יאר, דאך, ראש השנה קען דער רבי יעדן איינעם מתקן זיין, "כִּי אָמַר שֶׁהוּא עוֹשֶׂה בְּרֹאשׁ הַשָּׁנָה עִנְיָנִים וְתִקּוּנִים מַה שֶּׁבְּכָל הַשָּׁנָה גַּם הוּא אֵינוֹ יָכוֹל לַעֲשׂוֹת".


זיי פרייליך, דו וועסט האבן א זיס יאר.

#1440 - זאל איך אויסהערן א שידוך וואס די מיידל האט אפשר א סמארטפאון?
שידוכים, סמארטפאון

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך וויל פרעגן, מ'האט מיר אנגעטראגן א שידוך וואס איך ווייס נישט צי די מיידל האט א סמארטפאון אדער נישט, אבער ס'איז דא א חשש אז יא, מ'מעג אויסהערן אזא שידוך?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת לך לך, ד' מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


זאג דיינע עלטערן זאלן זיך נאכפרעגן אויף איר אויב זי איז א בעלת מידות טובות, צי זי איז א יראת שמים און צי זי איז א געזונטע; די דריי זאכן זאל דיר אינטערעסירן, גוטע מידות, יראת שמים און א געזונטע; מער פון דעם זאל דיר נישט אנגיין.


אז דיינע עלטערן זאגן דיר 'דאס איז א גוטע שידוך', - זאלסטו זיך גיין טרעפן און זען אויב איז דא חן צווישן אייך.


בעט דעם אייבערשטן זאלסט טרעפן דיין זיווג. דער רבי זאגט (ספר המדות אות רחמנות, סימן יא): "עַל יְדֵי בַּקָּשַׁת רַחֲמִים, זוֹכֶה לַעֲשוֹת שִׁידוּכִים טוֹבִים וְהַגוּנִים", דורך תפילה איז מען זוכה צו טון גוטע שידוכים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#1439 - זאל איך זיך שערן די האר, אנדערש פון די מסורה אין אונזער משפחה?
חיזוק פאר פרויען, שערן די האר, מסורה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך קום פון א היימישע ליטווישע משפחה, איך האב ברוך ה' זייער גוט חתונה געהאט, מיין מאן איז זייער ערליך ברוך ה' און ער לערנט א האלבן טאג אין כולל, און מיר זענען ברוך ה' זייער שיין מצליח.


אין אונזער משפחה איז נישט איינגעפירט אז פרויען זאלן זיך שערן די האר, כאטש וואס ס'קען זיין אז אונזערע פריערדיגע באבעס האבן זיך יא אזוי געפירט. איך מיט מיין מאן הערן אויס די שיעורים פון ראש ישיבה שליט"א, מיר שעפן אסאך חיזוק און הדרכה פון די שיעורים, און עס העלפט אונז גאר אסאך אין לעבן. ביי די שיעורים האב איך געהערט איבער די גרויסקייט און וויכטיגקייט אז פרויען זאלן זיך יא שערן, איך האב שטארק חשק אנצוהויבן זיך צו שערן, איך ווייס אבער נישט אויב ס'איז אויסגעהאלטן פאר מיר דאס צו טון ווייל ס'איז אנדערש פון די מנהג און מסורה אין אונזער משפחה.


איך וויל וויסן וואס דער ראש ישיבה שליט"א האלט וועגן דעם, אויב איך זאל זיך אנהויבן שערן, אדער זאל נאר פרובירן צו האלטן די האר גענצליך פארדעקט.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ברכה, י"ג תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


וואויל איז אייך און וואויל איז אייער חלק אז איר ווילט זיך אראפנעמען די אייגענע האר; איר דארפט נישט מורא האבן צו זיין בעסער פון אייער מאמע, דאס הייסט נישט אוועק געגאנגען פון מסורת אבות; נישטא קיין מסורה צו בלייבן מיט אייגענע האר. וואס זאל א מענטש טון ווען ער האט געזען זיין גאנץ לעבן ווי די עלטערן קריגן זיך, די עלטערן האבן א מסורה פון זייערע עלטערן אז זיי האבן זיך אויך געקריגט א גאנץ לעבן, וועט מען זאגן אז מיר דארפן זיך אויך קריגן ווייל מיר ווילן נישט אוועק גיין פון מסורה?


מיר האבן אלע איין מסורה: "די הייליגע תורה!" מיר דארפן גיין אין די וועג פון די תורה; מיט דעם וואס איר וועט זיך שערן וועט איר זוכה זיין צו גוטע קינדער, איר וועט מאכן רוען די שכינה הקדושה אין אייער שטוב, איר וועט האבן פרנסה בריווח ולא בצער, און אלע גוטע ברכות וועלן קומען אין אייער געצעלט.


ווען מענטשן וואלטן געוויסט וואס פאר א שלעכטס עס קומט ווען מען גייט אויפגעדעקט מיט די אייגענע האר - וואלט מען אנטלאפן פון פחד, דער הייליגער זוהר זאגט (נשא קכה:): "'תּוּנְבָא לֵיתֵי', א קללה זאל קומען, 'עַל הַהוּא בַּר נָשׁ', אויף דעם מענטש, 'דְּשָׁבַק לְאִנְתְּתֵיהּ', וואס לאזט זיין ווייב, 'דְּתִתְחַזֵי מִשַׂעֲרָא דְּרֵישָׁה לְבַר', אז איר האר פון קאפ זאל זיך ארויסזען. 'וְדָא הוּא חַד מֵאִינּוּן צְנִיעוּתָא דְּבֵיתָה', און דאס איז פון די יסודות פון א אידישע שטוב, אז מען זאל נישט זען די האר פון די פרוי, 'וְאִתְּתָא דַּאֲפִּיקַת מִשַׂעֲרָא דְּרֵישָׁה לְבַר', און א פרוי וואס גייט מיט אויפגעדעקטע האר, 'לְאִתְתַּקְּנָא בֵּיהּ', זיך שיין צו מאכן, 'גָּרִים מִסְכְּנוּתָא לְבֵיתָא', איז זי גורם אז עס זאל זיין ארעמקייט אין שטוב, 'וְגָרִים לִבְנָהָא דְּלָא יִתְחַשְּׁבוּן בְּדָרָא', און זי איז גורם אז אירע קינדער וועלן נישט מצליח זיין און זיי וועלן נישט זיין חשוב, 'וְגָרִים מִלָּה אַחֲרָא דְּשַׁרְיָא בְּבֵיתָא', און זי איז גורם אז די סמ"ך מ"ם און די נישט גוטע זאלן זיין אין איר שטוב. 'מַאן גָּרִים דָּא?' ווער איז דאס אלעס גורם? 'הַהוּא שַׂעֲרָא דְּאִתְחֲזֵי מֵרֵישָׁהּ לְבַר', די פרוי וואס איר האר זעט זיך ארויס".


און פארשטייט זיך אז פארקערט איז נאך מער; א פרוי וואס געבט אכטונג אז אירע האר זאל זיך נישט ארויסזען - וועט האבן אלע ברכות און זי וועט האבן נחת פון אירע קינדער.


א גוט יום טוב.

#1438 - איך מוטשע זיך מיט מיין ווייב, זאל איך זיך גט'ן?
התחזקות, שלום בית, רפואה, סבלנות, תפילה והתבודדות, נסיונות, גט, יאוש, שכל

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


קודם כל האב איך זיך געוואלט באדאנקען פאר'ן ראש ישיבה שליט"א פאר די אלע דרשות פון חיזוק און עצות. בזכות דעם ראש ישיבה האט זיך מיין לעבען אסאך געטוישט.


איך בין א יונגערמאן שוין א שיינע פאר יאר פון דער חתונה, איך האב געוואלט בעטן הדרכה, אבער קודם דארף איך אביסל מסביר זיין מיין מצב; איך בין אויפגעוואקסן אין אן עכטע חסידישע שטוב, מיין טאטע איז גאר א פארמאכטער מענטש, ער איז אריבער גאר אסאך אין לעבן, און איך האב קיינמאל נישט געהאט קיין אמת'ער קשר מיט אים חוץ פון לערנען, ער האט מיר קיינמאל נישט אויסגעלערנט עניני קדושה, ווי אזוי מ'דארף זיך אפהיטן, און אויך אין אונזער חדר האט מען בשיטה נישט גערעדט פון דעם.


מיך האט שוין פון אלס קליין קינד געצויגן צו שלעכטע זאכן, שוין ביי די ניין יאר האב איך אנגעהויבן זינדיגען מיט פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה, רחמנא ליצלן, אן דעם וואס איך זאל האבן אן אנאנג אז מ'טאר דאס נישט טון, איך האב זיך אזוי שטארק צוגעוואוינט צו דעם אז עס איז געווארן א נארמאלע זאך ביי מיר, מיינע געפילן צו אידישקייט איז געווארן שוואכער און איך האב געשפירט אז דאס איז א דירעקטע רעזולטאט פון מיינע זינד, אבער איך האב דאך דעמאלט נישט געוואוסט וואס מ'טאר נישט טון, איך האב זיך געשעמט צו פרעגן און אזוי בין איך געפאלן מער און מער, איך וויל שוין נישט שמועסן ווען איך בין געוואויר געווארן אז דאס איז אן עבירה, מ'איז חייב אויף דעם מיתה, עס העלפט אויף דעם נישט קיין תשובה, דעמאלט בין איך אזוי געפאלן געווארן ביי מיר, אז איך האב שוין נישט געוואלט בלייבן אידיש, נישט להכעיס חס ושלום נאר פון יאוש.


ברוך ה' אז אין די לעצטע מינוט האט דער אייבערשטער מיך געראטעוועט און מקרב געווען צום הייליגן רבי'ן, איך האב זיך אינגאנצן איבערגעדרייט לטובה. בערך א יאר דערנאך בין איך א חתן געווארן און איך האב חתונה געהאט עב"ג בשעה טובה ומוצלחת.


אבער גלייך נאך מיין חתונה האט זיך אויפגעשאקלט מיין לעבן. מיין ווייב האט נישט געוואלט הערן פון א נארמאלע לעבן אינאיינעם, ווען זי האט געלערנט מיט איר כלה טיטשער האט זי איר שוין געזאגט אז זי וויל נישט חתונה האבן. און דער בראך איז געווען פיל גרעסער אז איך בין געקומען פון פונקט די פארקערטע זייט, איך בין שוין געווען א גוטער בחור, איך האב פרובירט זיך צו האלטן מיט'ן רבינ'ס עצות, און איך האב זיך מחזק געווען מיט דעם אז ווען איך וועל חתונה האבן וועט עס לייכטער ווערן, און דערווייל איז געשען פונקט פארקערט.


די ערשטע פאר יאר האבן מיר פרובירט צו גיין צו פסיכיאלאגן, איך וואלט געקענט קויפן א שיינע פאר קארס מיט די געלט וואס איך האב שוין אויסגעגעבן פאר דעם צוועק. שפעטער האב איך זיך נאכמער אריינגעלייגט אינעם רבינ'ס עצות, איך האב געלערנט און פארשטאנען אז אלע פראבלעמען קומען נאר פון מיינע עבירות, האב איך אפאר יאר געארבעט זייער שטארק אויף קדושה, איך האב אסאך תשובה געטון, אסאך גערעדט צום אייבערשטן, אסאך געלערנט תורה, און געזאגט אסאך תפילות, אבער גארנישט האט זיך געטוישט.


איך מוז צולייגן עטליכע נקודות, קודם כל אז מיר האבן זיך זייער ליב, מיר פארברענגען, שמועסן און לאכן אסאך צוזאמען, נאר ווען עס קומט צו א נארמאלע חתונה געהאטע לעבן פארשטייט זי נישט וואס איך וויל, זי האט ממש נישט קיין שום געברויך פאר דעם, און זי קוקט מיר זייער אראפ פאר דעם. נאך איין נקודה איז וואס אלע פרעגן די ערשטע זאך אויב איינער האט איר געטשעפעט אלס קינד, און דער ענטפער איז בפירוש אז נישט.


אזוי איז אריבער אסאך יארן וואס איך האב זיך באשולדיגט אז איך בין שולדיג אין אלעס וועגן מיין חטאת נעורים, און איך האב אסאך עוסק געווען אין תשובה, און איך האב זיך אריינגעלייגט שטארק אין דעם אז איך זאל גארנישט דארפן פון איר, איך זאל נאר זיין א משפיע, נאר געבן און נישט ווארטן צו באקומען גארנישט אויף צוריק, אבער דערווייל ארבעט עס נישט פאר מיר, און איך פאל א גאנצע צייט דורך אין פגם הברית, איך וויל נישט און איך שריי צום אייבערשטן, איך שפיר אז איך קען שוין נישט מער, איך פאל א גאנצע צייט אריין אין עבירות.


איך האב שוין אזויפיל מאל געקויפט אן אפענעם סמארטפאון און עס צעבראכן, איך דראפע זיך נאך און נאך, איך שריי צום אייבערשטן אז איך ווייס אז איך בין שולדיג אין אלעס פאר דעם איז זי נישט כרצוני ווי דער רבי זאגט אין ליקוטי מוהר"ן ביי כוונת אלול (תורה פ"ז) אבער וואס זאל איך טון? טאקע דערפאר וואס זי וויל נישט, בין איך אומדירעקט מער פוגם, נישט ווייל איך וויל, איז איך בין סטאק! איך זע נישט קיין וועג ארויס! איך ווייס אז זיך גט'ן איז נישט דער דרך אין ברסלב, בפרט ביים ראש ישיבה, ובפרט אז עס איז דא אהבה צווישן אונז.


אזוי וואלגער איך זיך פאר יארן, איך פרוביר אבער עס גייט נישט. איך האלט שוין די לעצטע שטיק צייט ממש על סף היאוש, איך האב פרובירט צו זאגן סליחות פאר ראש השנה, אבער ווען איך קום צום פסוק "לך ה' הצדקה ולנו בושת הפנים" ווער איך סטאק, האב איך דען אמאל געוואלט זינדיגן?! איך האב נישט געהאט הדרכה אלס קינד, און איך לעב אזויפיל יארן מיט אזא ווייב, וואס וויל דער אייבערשטער פון מיר? ער מאכט איך זאל זינדיגן, איך שריי א גאנצע צייט אז איך וויל נישט זינדיגן, איך גיי אין מקוה און איך זאג תיקון הכללי, וואס נאך וויל מען פון מיך? אלעס האט א שיעור!


איך בין געווען דאס יאר אין אומאן ראש השנה, און איך האב דארט געבעטן נאר איין זאך, אז איך וויל שוין שטארבן! איך וויל שוין נישט זיין מער דא! איך האב שוין גענוג געליטן! איך קען נישט זאגן סליחות, איך בין אזוי מיואש און צובראכן, איך זע נישט קיין שום עתיד פאר מיר, איך האב ערנסטע נסיונות פון דורכפאלן מיט נשג"ז, מיין שכל ארבעט שוין נישט, איך בין זייער פארלוירן און צעבראכן, נאכדעם וואס איך האב שוין אלעס פרובירט.


מיין שאלה אין קורצן איז וואס זאל איך טון, אפשר אין מיין מצב זאל איך זיך יא גט'ן? אבער עס איז שוין דא קינדער.


אנטשולדיגט מיר אויף די לאנגע שאלה, אבער לתועלת השאלה האב איך געמוזט מאריך זיין. איך האף דער ראש ישיבה שליט"א וועט מיר קענען ארויסהעלפן און געבן די ריכטיגע הדרכה.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת נח, כ"ז תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דער ענטפער אין קורצן איז: חס ושלום זיך גט'ן!


יעצט אביסל מער באריכות, דו שרייבסט אז דו האסט געבעטן ביים רבינ'ס ציון אז דו ווילסט שטארבן; איך וויל דיר פרעגן, וואס טראכסטו, ווען מען שטארבט איז גרינגער? דו מיינסט אז נאכן שטארבן איז נישטא קיין דין וחשבון? ערשט דעמאלט הייבן זיך אן די פראבלעמען, דעמאלט דארף מען אפגעבן דין וחשבון אויף יעדע זאך וואס מען האט געטון, מען נעמט אפיר אלע מעשים, מען קען זיך אפילו נישט פארשטעלן וואס און וויאזוי עס וועט דעמאלט זיין, אזוי ווי רבי נתן זכרונו לברכה האט געזאגט: "אלעס קען איך אויסטראכטן וויאזוי עס גייט זיין, אויסער דער ברוך הבא אין קבר, ווען מען וועט מיר אריינלייגן אין דער ערד - דאס קען איך נישט אויסטראכטן וויאזוי עס וועט זיין".


צוריק צום שאלה, זיך גט'ן וועט דיר נישט העלפן; וואס ווייסטו וואס וועט זיין מיט די צווייטע ווייב וכו'? אפגערעדט אז דיינע קינדער וועלן דיר קיינמאל נישט מוחל זיין פאר'ן צעשטערן זייער לעבן, די ערגסטע זאך פאר קינדער איז ווען די עלטערן גט'ן זיך, קינדער פון גע'גט'ע שטובער וואקסן אויף אומזיכער, זיי גייען אריבער שרעקליכע פיין וואס מען קען נישט משיג זיין, און דו אליינס איז א ספק אויב דו וועסט טרעפן א שידוך, און ביז דו וועסט טרעפן א שידוך וועסטו זיין פארוואגלט, דו וועסט זיין נע ונד, און נאכדעם איז ווייטער א ספק ספיקא וואס וועט זיין מיט די צווייטע ווייב.


וואס איז יא די עצה? די עצה איז זאלסט גיין צום אייבערשטן און אים בעטן ברחמים ובתחנונים ער זאל דיר העלפן דו זאלסט טרעפן א וועג ווי אזוי צו לעבן מיט דיין ווייב און בעטן פאר איר זי זאל וועלן לעבן כדרך כל הארץ.


תפילה איז אזא שטארקע זאך, עס טוישט די טבע; תפילה איז אזוי שטארק - עס דריידט אלעס איבער, דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן ט, אות ה): "תְפִילָּה הוּא בְּחִינַת נִסִּים שֶׁהוּא אֵין דֶּרֶךְ הַטֶּבַע", אז מען בעט דעם אייבערשטן זעט מען ניסים פארקערט פון די טבע, "כִּי לִפְעָמִים הַטֶּבַע מְחַיֵּב אֵיזוֹ דָּבָר וְהַתְּפִילָּה מְהַפֶּכֶת אֶת הַטֶּבַע", אפילו עס איז שלא כדרך הטבע קען מען זען ניסים דורך תפילה; וועסטו זען ווי אלעס וועט זיך איבערדרייען ביי דיר.


פארשטייט זיך אז מען דארף האבן אסאך סבלנות און אויך אסאך חכמה ווי אזוי זיך צו פירן אין שטוב; חס ושלום איר נישט מאכן פאר א פראבלעם, נאר איר ארויסנעמען פונעם פראבלעם; אז מען האט די דריי זאכן, מען האט סבלנות, אביסל שכל מיט אסאך תפילה - קען מען אלעס איבערדרייען צום גוטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#1437 - מעג מען לערנען אינדערפרי פאר מ'גייט אין מקוה?
לימוד התורה, מקוה, חומרות, צייטונגען

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב ברוך ה' זוכה געווען פארגאנגענע יאר צו ענדיגן גאנץ חמשה חומשי תורה, און יעצט אנגעהויבן פון פריש די הייליגע תורה, און דאס איז אלעס אין אייער זכות, א גרויסן יישר כח.


איך וויל פרעגן אויב מ'מעג לערנען אינדערפרי פאר די מקוה. איך שטיי אויף געווענליך אום זיבן אזייגער און איך דאווען אום ניין אזייגער. ביז דעמאלט געב איך אכטונג אויף די קינדער, און צען מינוט פאר'ן דאווענען גיי איך אין מקוה. און ווען איך דארף גיין אין מקוה, ווייס איך נישט אויב איך מעג לערנען תורה איידער איך גיי אין מקוה. היינט אינדערפרי האב איך געליינט א צייטונג פאר א שעה, אנשטאט צו לערנען, ווייל כ'האב נאכנישט געקענט גיין אין מקוה.


וואס איז די ריכטיגע וועג זיך צו פירן מיט דעם?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת נח, כ"ח תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מען קען זיך גארנישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון מקוה; דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט געזאגט אז ער האט זוכה געווען צו אלע מדריגות ווייל ער איז געווען זייער נזהר אין מקוה, ער האט זיך זייער אסאך גע'טובל'ט.


דאס בעסטע איז מען זאל גיין גלייך אינדערפרי אין מקוה און נאכדעם דאווענען און לערנען, אבער אויב מען קען נישט גיין אין מקוה - דארף מען דאווענען און לערנען, און שפעטער גיין אין מקוה; זייער אסאך מענטשן זענען זיך טועה, זיי לערנען נישט און דאווענען נישט ווען זיי האבן נישט קיין מקוה.


דאס וואס דו שרייבסט אז דו האסט נישט געקענט גיין אין מקוה, האסטו געליינט א צייטונג; אויף דעם זאגט שוין דער רבי (חיי מוהר"ן, סימן תקמז): "יֶשׁ אֲנָשִׁים שֶׁבִּשְׁבִיל חוּמְרָא אַחַת - מְבַטְּלִין הַרְבֵּה מְּאֹד מֵעֲבוֹדַת ה', כִּמְעַט הַכֹּל", עס זענען דא מענטשן וואס צוליב א חומרא פארלירן זיי אלעס אין עבודת השם; אז מען האט נישט קיין מקוה אדער מען קען נישט גיין וכו' - טאר מען נישט מבטל זיין תורה ותפילה, אז מען קען נישט גיין אין מקוה ליינט מען נישט קיין צייטונגען; צייטונגען זענען מטמא דעם מענטש במגע ובמשא.


אז מען האט נישט קיין מקוה, אדער מען קען נישט גיין אין מקוה און מען וויל זיין נזהר אין טבילת עזרא - קען מען בשעת הדחק יוצא זיין מיט ט' קבין, מען שטייט אונטער די שויער פאר פינף מינוט, אזוי האט מען כאטשיג ט' קבין.


וואויל איז דעם וואס איז מקפיד צו גיין אין מקוה, וועט ער זוכה זיין צו ווערן א גרויסער צדיק.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#1436 - ווען וועל איך שוין האבן א ריינעם מח?
התחזקות, קדושה, סבלנות, תפילות אויף אידיש, תשובה, מחשבות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


ווען איך בין געווען דאס יאר אין אומאן ראש השנה, האב איך דאס מערסטע געבעטן צו האבן א ריינע מחשבה, צו טראכטן נאר גוטע זאכן, איך האב כמעט נישט געבעטן אויף קיין שום אנדערע זאך אויסער דעם.


ס'איז שוין אריבער עטליכע וואכן פון ראש השנה און מיין הארץ איז צעריסן אויף שטיקלעך, איך וויין ממש ווען איך שרייב די ווערטער, איך בין געבליבן מיט'ן זעלבן שמוציגן מח, איך וויל אזוי שטארק האבן א ריינעם הייליגן מח, אבער אלע שמוץ איז געבליבן ביי מיר אין קאפ, וויפיל איך וויין צום אייבערשטן, וויפיל איך האב געוויינט צום רבי'ן אין אומאן, איז אבער אלעס געבליבן ביים אלטן. ווי לאנג וועל איך זיין געבינדען ביים יצר הרע?


איך האף דער ראש ישיבה שליט"א וועט מיר קענען ווייזן דעם ריכטיגן וועג און מיר מחזק זיין, איך וויל שוין חתונה האבן שוין פון אלס יונגער בחור וויין איך צום אייבערשטן כמעט יעדן טאג אז איך זאל שוין טרעפן מיין שידוך, וואס וועט זיין?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת נח, א' דראש חודש מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
וואס זאל איך דיר זאגן טייערער ברודער; ערשטנס, וואס מיינסטו, עס גייט אין איין מינוט זיך ארויסרייסן פון די קליפות? אין א קורצע צייט איז מען זוכה זיין צו טהרת המחשבה? דו ווייסט וויפיל מען דארף ווארטן און זיך פלאגן אויף דעם? דו ווייסט וויפיל מען דארף שרייען און בעטן דעם אייבערשטן מען זאל זוכה זיין צו האבן הייליגע געדאנקען? וואס איז מיט דיר? שוין זאלסטו אויפגעבן?!
צווייטנס; דאס אליינס וואס דו ווילסט אזוי שטארק זיין גוט, דו האלסט נישט אויס דיין מצב - דאס האסטו נאר באקומען ביים הייליגן רבי'ן; אז מען ליינט דיין בריוו צעגייט די הארץ, דו שרייבסט: "מיין הארץ איז צעריסן אויף שטיקלעך, איך וויין ממש ווען איך שרייב די ווערטער, איך בין געבליבן מיט'ן זעלבן שמוציגן מח, איך וויל אזוי שטארק האבן א ריינעם הייליגן מח, אבער אלע שמוץ איז געבליבן ביי מיר אין קאפ, וויפיל איך וויין צום אייבערשטן, וויפיל איך האב געוויינט צום רבי'ן אין אומאן, איז אבער אלעס געבליבן ביים אלטן. ווי לאנג וועל איך זיין געבינדען ביים יצר הרע?", דאס האסטו זוכה געווען צו באקומען אין אומאן; איך ליין דיינע ווערטער, דאס קען מען נישט שרייבן נאר נאכן זיין אין אומאן ביים רבינ'ס ציון.
דעריבער בעט איך דיר זייער, דראפע זיך און דערהאלט זיך; נעם די ווערטער וואס דו שרייבסט, די בריוו, און זאג די ווערטער פאר'ן אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, מיין הארץ איז מיר צעריסן אויף שטיקער; ראש השנה ביים ציון פון הייליגן רבי'ן די יאר אין אומאן האב איך געבעטן אזוי סאך אויף קדושת המחשבה, איך האב כמעט נישט געבעטן אויף קיין אנדערע זאך אויסער דאס, יעצט איז שוין אריבער אפאר וואכן און מיין הארץ איז מיר צעריסן אויף שטיקער; רבונו של עולם, איך וויין ווען איך זאג דיר די ווערטער, איך ליג אין טינוף, מיין גאנצע מח איז איין שטיק זבל, איין שטיק שמוץ, איך קען נישט טראכטן פון עפעס אנדערש אויסער טינוף; הייליגער באשעפער איך וויל אזוי שטארק האבן א ריינעם מח, וואס זאל איך טון? וויפיל איך וויין צו דיר - גארנישט רוקט זיך, עד מתי? ווי לאנג וועל איך זיין געבינדן ביים יצר הרע?!"
טייערער ברודער, לאז נישט אפ די עצה פון הייליגן רבי'ן; גיי יעדן טאג אביסל התבודדות, זוך דיר א שטילע פלאץ; אדער אין שטוב א ליידיגע צימער, אדער אין גאס א ליידיגע גאס און גיס זיך אויס דיין הארץ, בעט דעם אייבערשטן ער זאל דיר מקרב זיין צו אים, דו זאלסט אים שפירן; אזוי זאלסטו טון טאג נאך טאג, וואך נאך וואך, חודש נאך חודש, אפילו יאר נאך יאר - וועסטו זוכה זיין צו א ריינעם מח מחשבה. מען דארף האבן אסאך סבלנות פאר דעם, עס גייט נישט אין איין מינוט, מען דארף ווארטן און ווארטן ביז מען איז זוכה צו טהרת המחשבה.
קוק די ווערטער וואס דער הייליגער רבי נתן זאגט (עלים לתרופה, מכתב כח) ער שרייבט פאר זיין זון: "וְלֹא אוּכַל לְהִתְאַפֵּק מֵעֹצֶם אַהֲבָתְךָ מִלִּכְתֹב לְךָ מְעַט מִמַּה שֶּׁאָמַרְתִּי בְּשַׁבָּת קֹדֶשׁ הֶעָבַר", ווייל איך האב דיר אזוי ליב קען איך זיך נישט איינהאלטן, איך מוז דיר שרייבן אביסל פון וואס מיר האבן גערעדט דעם פארגאנגענעם שבת, די הייליגע תורה זאגט (בראשית יח, א): "וְהוּא ישֵׁב פֶּתַח הָאֹהֶל כְּחֹם הַיּוֹם", אברהם אבינו איז געזיצן ביים טיר ווען די זון האט געברענט, "יוֹשֵׁב" איז א לשון פון "הַמְתָּנָה וְעַכָּבָה זְמַן רַב", ווארטן; זיך אויפהאלטן א לאנגע צייט, "הַיְנוּ שֶׁאֵין הָאָדָם זוֹכֶה לְהִתְגַּלּוּת אֱלֹקוּת בְּחִינַת וַיֵּרָא אֵלָיו ה', כִּי אִם עַל יְדֵי שֶׁיּוֹשֵׁב וּמַמְתִּין וּמִתְעַכֵּב אֵצֶל פֶּתַח אֹהֶל הַקְּדֻשָּׁה זְמַן רַב", מען קען נישט זוכה זיין צו שפירן און טראכטן נאר פון אייבערשטן - נאר אז מען האט אסאך סבלנות, מען לויפט נישט אוועק, מען ווארט ביים טיר פון די קדושה, "וְאַף עַל פִּי שֶׁבְּתוֹךְ כָּךְ עוֹבֵר עָלָיו מַה שֶּׁעוֹבֵר", און אפילו עס גייט אריבער די גאנצע צייט וואס מען ווארט - וואס עס גייט אריבער, "וַחֲמִימוּת הַיּוֹם, שֶׁהֵם כְּלַל הַתַּאֲווֹת, בּוֹעֵר אוֹתוֹ הַרְבֵּה", עס ברענט די תאוות, מען שפירט ווי מען ווערט פארברענט, "אַף עַל פִּי כֵן הוּא אֵינוֹ מַנִּיחַ אֶת מְקוֹמוֹ חַס וְשָׁלוֹם", מיט דעם אלעם לאזט מען נישט אפ, מען געבט נישט אויף, "רַק הוּא יוֹשֵׁב וּמַמְתִּין וּמִתְעַכֵּב אֵצֶל הַפֶּתַח יָמִים וּזְמַנִּים רַבִּים, בְּחִינַת וְהוּא יוֹשֵׁב פֶּתַח הָאֹהֶל כְּחֹם הַיּוֹם, וְהָבֵן הֵיטֵב", מען ווארט און מען ווארט א לאנגע צייט, נאר אזוי איז מען זוכה צו וַיֵּרָא אֵלָיו ה'.
טייערער ברודער, וואס זאגסטו צו אזעלכע ליכטיגע ווערטער? דאס איז דאך ממש אזוי ווי קאלטע טרינקען פאר א הייסער דורשטיגער מענטש; בעט איך דיר זייער, ברודער ווארט, אנטלויף נישט, דו גיי אן מיט דיינע הייליגע עבודות, לערן דיינע שיעורים כסדרן; דער רבי זאגט נישט סתם, אז דער רבי זאגט אז דורך תורה און תפילה קומט מען אן צו די גרעסטע מדריגות - איז עס אזוי; אז דו וועסט ווארטן, דו וועסט נישט אנטלויפן - וועסטו זוכה זיין צו אלע מדריגות און אלע קדושות.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#1435 - איז דאס נארמאל אז איך דארף באדינען מיינע קינדער?
חינוך הילדים, כיבוד אב ואם, סיפורי צדיקים, תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


לעצטנס בעט מיר מיין זון כסדר אז איך זאל טון פאר אים זאכן, אויפהויבן זאכן פאר אים פון דער ערד, אדער אים ברענגען א גלעזל וואסער ווען ער האלט אינמיטן ליינען, און אזוי ווייטער אלע סארט זאכן וואס ער קען אליין טון.


איך טראכט די גאנצע צייט אויב דאס איז נארמאל, אויב ס'פאסט אזוי צו טון, אדער דארף איך אים אויסלערנען אז ס'איז נישט שיין צו בעטן פון א טאטע אזעלכע זאכן.


א גרויסן יישר כח פאר אלע שיעורים און בריוו, דאס פילט אן מיט לעבן מיט אזויפיל גוטע זאכן.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת נח, כ"ח תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואס איז בכלל די שאלה? די תורה זאגט נישט: "כַּבֵּד אֶת בִּנְךָ וְאֶת בִּתְּךָ", די תורה זאגט (שמות כ, יא): "כַּבֵּד אֶת אָבִיךָ וְאֶת אִמֶּךָ", זיי מכבד דיין טאטע און מאמע.


עלטערן דארפן אויסלערנען די קינדער זיי זאלן זיי מכבד זיין, פארלאנגען פון די קינדער זיי זאלן זיי באדינען; עס איז זייער וויכטיג דער טאטע זאל בעטן דאס קינד: "ברענג מיר א טרינק" וכדומה; עס איז זייער וויכטיג די מאמע זאל הייסן די קינדער: "הייב אויף דיינע וועש", "הייב אויף די שפילצייג"; אך און וויי פאר די עלטערן וואס לאזן די קינדער הפקר'דיג, עד כדי כך אז זיי באדינען די קינדער.


זייער אסאך מאכן דעם טעות, מען טראכט 'עס פעלט נישט אויס יעצט ווען די קינדער זענען קליין - זיי מחנך זיין, שפעטער ווען זיי וועלן גרויס ווערן דעמאלט גיי איך זיי אויסלערנען וויאזוי מען פירט זיך'; די עלטערן כאפן זיך נישט, ווען די קינדער ווערן גרויס איז שוין נישטא וואס צו טון, דעמאלט שפייען זיי די עלטערן אין פנים.


לערן דיינע קינדער ווען זיי זענען יונג ווי אזוי זיך צו פירן - וועסטו זען נחת פון זיי, אזוי ווי שלמה המלך זאגט (משלי כט, יז): "יַסֵּר בִּנְךָ", זיי מחנך דיין זון, "וִינִיחֶךָ", וועסטו האבן מנוחה פון אים, "וְיִתֵּן מַעֲדַנִּים לְנַפְשֶׁךָ", ער וועט דיר ברענגען נאר נחת.


ועל כולם זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן פאר ערליכע דורות. מוהרא"ש דערציילט, אמאל איז א איד געקומען צום הייליגן חפץ חיים זכותו יגן עלינו און געבעטן א ברכה אויף גוטע קינדער, האט דער הייליגער חפץ חיים גענומען א תהילים וואס איז געווען אויפגעבלאזן פון נאסקייט, ער האט דאס געוויזן פאר דעם איד און אים געזאגט: "זעסט? דאס איז דער תהילים פון מיין מאמע עליה השלום, וואו זי פלעגט יעדן טאג וויינען אז זי זאל האבן גוטע קינדער, אזוי איז מען זוכה צו גוטע קינדער"; זאלסטו אסאך בעטן דעם אייבערשטער אז דו זאלסט זוכה זיין צו קינדער ערליכע אידן תלמידי חכמים.


בעט דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם העלף מיר איך זאל זוכה זיין צו קינדער און אייניקלעך וואס וועלן לערנען די הייליגע תורה און וועלן נאר דיר דינען, רבונו של עולם נעם אן מיינע פשוט'ע תפילות וואס איך בעט דיר און געב מיר קינדער וואס וועלן ליכטיג מאכן די וועלט, קינדער וואס וועלן זיין דבוק צו דיר".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#1434 - פארוואס פאל איך נאך מער אראפ אין די הייליגע טעג?
תשובה, נסיונות, ימים נוראים, עשרת ימי תשובה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


דער ראש ישיבה רעדט יעצט אזוי סאך פון תשובה, און איך וועל זאגן דעם אמת אז איך בין זייער דאנקבאר אז דער ראש ישיבה געבט א וועג פון תשובה וואס מען קען טון, מען מוז נישט קייען שטיינער, מען זאגט פאר'ן אייבישטער אז מ'וויל זיין גוט.


איך ווייס אבער נישט וואס צו טון, ראש השנה איז אריבער, און עס האט זיך אנגעפאנגען ביי מיר "עשרת ימי עבירה", איך האב באקומען אזא פייער אין מיר, דער יצר הרע ברענט אין מיר, און איך טו צעדרייטע זאכן. וואס גייט פאר מיט מיר? איך ציטער אז דער אייבערשטער זאל מיך נישט פארשרייבן א שלעכטע יאר.


איך האב געטראכט אז אפשר וועגן דעם הייסט עס "עשרת ימי תשובה" ווייל מען האלט אין איין פאלן און זינדיגן, האט מען נישט קיין ברירה, נאר מען מוז זאגן א גאנצן טאג "באשעפער, מיינסט איך וויל זינדיגן?"


איך האב נישט קיין כח און קיין מח, אפשר דאס איז פשט ווייל מען האלט אין איין תשובה טון, אבער איך בין זייער צובראכן און דערציטערט אז פונקט אין די טעג וואס איך האב געמיינט אז איך וועל מיך צוריקקערן און אויפהערן טון שלעכטס, דוקא אין די טעג ווען אפילו די מלאכים ציטערן, טו איך אזויפיל עבירות. וואס זאל איך טון ?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' האזינו, ח' תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מען טאר נישט זאגן די ווערטער וואס דו זאגסט: "עשרת ימי ..."; דאס איז ליצנות געמאכט פון די הייליגע תורה.


די הייליגע חכמים זאגן (יבמות מט:) אויפ'ן פסוק (ישעיה נה, ו): "דִּרְשׁוּ ה' בְּהִמָּצְאוֹ, קְרָאֻהוּ בִּהְיוֹתוֹ קָרוֹב", 'אָמַר רַב נַחְמָן אָמַר רַבָּה בַּר אֲבוּהָ, אֵלּוּ עֲשָׂרָה יָמִים שֶׁבֵּין רֹאשׁ הַשָׁנָה לְיוֹם הַכִּפּוּרִים', די צען טעג צווישן ראש השנה און יום כיפורים איז א צייט וואס מען קען זיך צוריק קערן צום אייבערשטן; דער אייבערשטער ווארט מען זאל תשובה טון, מען זאל אפלאזן די שלעכטע מעשים.


טו תשובה; אז דו וועסט תשובה טון וועט דער אייבערשטער דיר מוחל זיין. א גאנץ יאר קען מען תשובה טון, אבער יעצט, אין די צייט צווישן ראש השנה און יום כיפורים - איז טעג פון רחמים, אזוי ווי דער רמב"ם זאגט (פרק ב' מהלכות תשובה, הלכה ו): אַף עַל פִּי שֶׁהַתְּשׁוּבָה וְהַצְּעָקָה יָפָה לָעוֹלָם, בַּעֲשָׂרָה הַיָּמִים שֶׁבֵּין רֹאשׁ הַשָּׁנָה וְיוֹם הַכִּפּוּרִים הִיא יָפָה בְּיוֹתֵר וּמִתְקַבֶּלֶת הִיא מִיָּד, שֶׁנֶּאֱמַר (ישעיה נה, ו): "דִּרְשׁוּ ה' בְּהִמָּצְאוֹ, קְרָאֻהוּ בִּהְיוֹתוֹ קָרוֹב", אין אלע צייטן קען מען תשובה טון, אבער אין די צען טעג ווערט די תשובה גלייך אנגענומען.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א חתימה טובה.

#1433 - וועלכע הכשרים קען מען עסן?
כשרות, עסן

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


ביי אונז אין די משפחה לייגט מען נישט קיין גרויס געוויכט אויף הכשרים, מען עסט אלעס ווי לאנג ס'האט נאר סיי וועלכע הכשר. איך האב געהערט ביי א שיעור פונעם ראש ישיבה שליט"א אז מ'דארף יא אכטונג געבן וואס מען עסט, האב איך אנגעהויבן צו קוקן אויף הכשרים, איך בין אבער זייער צומישט, איך ווייס נישט וואס איז א גוטע הכשר, ווי אזוי ווייסט מען וועלכע הכשר מ'קען עסן?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ברכה, י"ג תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מען דארף זייער אכטונג געבן נישט צו עסן און נישט צו טרינקען נאר אויב עס האט א גוטע הכשר.


ווען דער הייליגער רבי איז געקומען קיין אומאן און ער איז איינגעשטאנען ביי נחמן נתן האט דער רבי געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן קצה): "מיר דארפן זיך זייער היטן מען זאל חס ושלום נישט נכשל ווערן אין עסן נישט כשר'ע עסן"; דער רבי האט געזאגט: מצד אונזער נשמה קען אונז קיינער נישט שלעכטס טון, זיי קענען אונז נישט פארדרייען אונזער קאפ מיט זייערע נארישע דיעות, עס וועט אונז נישט שאטן, אבער, "בְּעִנְיְנֵי מַאֲכָלִים, עַל זֶה אָנוּ צְרִיכִין שְׁמִירָה שֶׁלֹּא נִכָּשֵׁל חַס וְשָׁלוֹם", אין הכשרים, אויף עסן - דארט דארפן מיר גרויס שמירה מיר זאלן נישט נכשל ווערן, "וְעַל זֶה צְרִיכִין שֶׁהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ יִשְׁמֹר אוֹתָנוּ וּצְרִיכִין לְבַקֵּשׁ מֵהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ עַל זֶה שֶׁיִּשְׁמֹר אוֹתָנוּ מִזֶּה", און מיר דארפן אסאך בעטן דעם אייבערשטן אויף דעם.


בפרט ווען עס קומט צו פלייש - דארט דארף מען זיך מאכן א שטארקע גדר וואס פאר א פלייש מען עסט, פון וואס פאר א שחיטה; מען זאל נאר עסן פון ערליכע קהילות בישראל וואס האבן ערליכע שוחטים און בודקים, נישט עסן פון כל הבא בידו, נאר פון ערליכע קהילות וואס זענען מחמיר מיט שטארקע חומרות, צום ביישפיל סאטמאר וכדומה, ווייל דער רמב"ם זאגט (אגרת הרמב"ם, הובא בדגל מחנה אפרים פרשת עקב, דבור המתחיל 'ומלתם את ערלת לבבכם') אז מען עסט טריפות און נבילות ווערט די בלוט פונעם מענטש שמוציג, נאכדעם קען מען שוין נישט האבן קיין אמונה.


א פרייליכן יום טוב.

#1432 - וואס טו איך אז איך ווער עלטער און איך שפיר ווי אן אויסגענוצטע שמאטע?
לימוד התורה, פרנסה, תכלית, עלטערע יארן

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך נעם אזוי סאך חיזוק פון די שיעורים פונעם ראש ישיבה שליט"א, אז איך קען זיך נישט גענוג באדאנקען אויף דעם.


איך וויל פרעגן א זאך וואס קוקט אפשר אויס ווי א קלייניקייט אבער פאר מיר איז עס א גרויסע צרה; איך ארבעט ביי א געוויסע קאמפאני שוין פאר די לעצטע צוואנציג יאר, לעצטנס האבן זיי מיר אנגעהויבן צאלן ווייניג, ווייל זיי טענה'ן אז איך האב שוין נישט די כוחות צו ארבעטן געהעריג. איך קען שוין נישט יעצט אנהויבן זוכן און טון א נייע פרנסה, האב איך נישט קיין אנדערע ברירה נאר צו זיין דארט פארשקלאפט, ארבעטן יעדן טאג א גאנצן טאג פאר די פאר דאלער וואס איך באקום.


איך וויין אסאך ביי די נעכט ווייל ס'טוט מיר זייער וויי. כ'האב אוועקגעגעבן מיינע שענסטע יארן ארבעטנדיג שווער פאר די קאמפאני, און יעצט ווען איך וויל שוין האבן אביסל מנוחה, דארף איך ווייטער ארבעטן שווער, אבער איך באקום כמעט גארנישט, איך שפיר ווי אן אויסגענוצטע שמאטע. וואס קען איך טון?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ברכה, י"ג תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וויינען וואלסטו געדארפט די אלע יארן וואס דו האסט געמיינט אז דו האסט עפעס וכו', די אלע יארן וואס דו האסט אוועק געגעבן דיין צייט פאר די ביזנעס, האסט אוועק געגעבן דיין משפחה, דיינע קינדער, דיין שחרית מנחה מעריב - פאר די ארבעט; דעמאלט ביסטו געווען א רחמנות, יעצט ווען מען לייגט דיר אין די זייט וכו', - ביסטו שוין א געהאלפענער; לכל הפחות יעצט ווען דו זעסט מיט דיינע אויגן וואס דער לעבן איז - קענסטו אנהייבן לעבן.


דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן נא): "הָעוֹלָם הַזֶּה אֵינוֹ כְּלוּם", נישטא גארנישט אויף דער וועלט, "רַק לִמְשֹׁךְ אֶל הַתַּכְלִית הַנִּצְחִי", אויסער דינען דעם אייבערשטן, "וְאֵין לְהִסְתַּכֵּל אִם יִהְיֶה לוֹ מָעוֹת אִם לָאו", מען דארף זיך נישט זארגן אויב מען וועט האבן געלט אדער נישט, "כִּי בֵּין כָּךְ וּבֵין כָּךְ יְבַלֶּה יָמָיו בְּשָׁוֶה", סיי מיט געלט און סיי ווען מען האט נישט קיין געלט גייט אריבער דער לעבן אייניג. "כִּי הָעוֹלָם הַזֶּה מַטְעֶה אוֹתָנוּ לְגַמְרֵי", די וועלט נארט אונז, "שֶׁמַּרְאֶה אֶל הָאָדָם כְּאִלּוּ הוּא מַרְוִיחַ בְּכָל פַּעַם", עס דאכט זיך שטענדיג אז יעצט מאכט מען אסאך געלט, "וּבַסּוֹף אֵינוֹ כְּלוּם", און ביים סוף האט מען גארנישט קיין געלט, "כַּאֲשֶׁר נִרְאֶה בְּחוּשׁ בְּרֹב בְּנֵי אָדָם שֶׁעוֹסְקִים וְעוֹבְדִים יָמִים וְשָׁנִים בִּסְחוֹרוֹת וּמַשָּׂא וּמַתָּן, וּלְבַסּוֹף כְּשֶׁבָּאִין לְחֶשְׁבּוֹן אֵין נִשְׁאָר בְּיָדָם כְּלוּם", אזוי ווי מען זעט קלאר, רוב מענטשן ארבעטן זייער גאנץ לעבן און ביים סוף ווען מען מאכט די חשבון וואו די געלט איז - זעט מען אז מען האט גארנישט, עס איז א גרויסער דמיון, "וְאִם אֲפִלּוּ מַשִּׂיג מָעוֹת לוֹקְחִין אוֹתוֹ מִן הַמָּעוֹת", און אפילו די מענטשן וואס פארדינען יא געלט - האבן אויך גארנישט פון די געלט, מען נעמט זיי אוועק פון די געלט, "וְהַכְּלָל, שֶׁשְּׁנֵיהֶם אֵין לָהֶם קִיּוּם בְּיַחַד, דְּהַיְנוּ הָאָדָם עִם הַמָּעוֹת", נישטא אזא זאך עס זאל בלייבן ביידע זאכן - דער מענטש מיט די געלט, "רַק אוֹ שֶׁלּוֹקְחִין הַמָּעוֹת מִן הָאָדָם", אדער פארלירט מען די געלט, "אוֹ שֶׁלּוֹקְחִין הָאָדָם מֵהַמָּעוֹת", אדער בלייבט די געלט און דער מענטש גייט אוועק פון די געלט, מען שטארבט, "וּמֵעוֹלָם לֹא נִמְצָא שֶׁיִּשָּׁאֵר אֶחָד עִם הַמָּעוֹת, רַק כַּנִּזְכָּר לְעֵיל", עס איז נאכנישט געווען אזא זאך אז דער מענטש זאל בלייבן אויף דער וועלט מיט זיין געלט. "גַּם הֵיכָן הוּא כָּל הַמָּעוֹת שֶׁעוֹשִׂין מִימוֹת עוֹלָם?" דער רבי פרעגט, אויב געלט איז א מציאות, דאן וואו איז די געלט פון די גאנצע וועלט, "כִּי מֵעוֹלָם עוֹשִׂין תָּמִיד מָעוֹת, וְהֵיכָן הוּא כָּל הַמָּעוֹת", אלע מאכן דאך שטענדיג געלט, איז וואו איז די געלט? "רַק בֶּאֱמֶת אֵינוֹ כְּלוּם לְגַמְרֵי", נאר וואס דען, די גאנצע זאך פון געלט איז א דמיון; קוק נאך די גאנצע שיחה פון רבי'ן.


א נס אז דו האסט זיך יעצט געכאפט וואו דו ביסט אויף דער וועלט, קענסטו זיך כאטשיג יעצט אנגרייטן אביסל צדה לדרך; באלד גייען מיר אוועק אויף א לאנגע וועג, מען וועט דארט זיין זייער הונגעריג און דורשטעריג, מען דארף זיך אנגרייטן עסן און טרינקען פאר די לאנגע וועג, אזוי ווי דער רבי זאגט (שם, סימן כג) "בָּעוֹלָם הַבָּא מֻנָּחִין כַּמָּה בְּנֵי אָדָם בַּחוּץ וְהֵם צוֹעֲקִים בְּקוֹל מַר", אויבן אין הימל איז דא נשמות וואס שרייען מיט א ביטערע קול: "תְּנוּ לָנוּ מַה לֶּאֱכֹל", געבט אונז עסן, מיר זענען הונגעריג, געבט אונז טרינקען מיר זענען דורשטעריג, "וּבָאִין אֶצְלָם וְאוֹמְרִים לָהֶם: 'הֲרֵי לָכֶם אֲכִילָה וּשְׁתִיָּה אִכְלוּ וּשְׁתוּ'", מען ברענגט זיי עסן, מען זאגט זיי דא האט איר פיינע עסן, מען ברענגט זיי טרינקען און מען זאגט זיי דא האט איר פיינע טרינקען, "וְהֵם מְשִׁיבִים 'לֹא לֹא, אֵין אָנוּ צְרִיכִים אֲכִילָה זֹאת, רַק אָנוּ צְרִיכִים אֲכִילָה וּשְׁתִיָּה שֶׁל תּוֹרָה וַעֲבוֹדָה'", די נשמות שרייען ניין, ניין, נישט דאס מיינען מיר, נישט די עסן, מיר דארפן עסן פון לערנען און דאווענען, "וְכֵן מֻנָּחִים כַּמָּה בְּנֵי אָדָם עֲרֻמִּים בַּחוּץ וְהֵם צוֹעֲקִים גַּם כֵּן מְאֹד", נאכדעם איז דא נשמות וואס שרייען: "תְּנוּ לָנוּ בַּמֶּה לְהִתְכַּסּוֹת", ברענגט אונז קליידער מיר דארפן זיך צודעקן, "וּבָאִין אֶצְלָם וְאוֹמְרִים: 'הֲרֵי לָכֶם מַלְבּוּשִׁים'", מען ברענגט זיי קליידער, מען זאגט זיי דא האט איר קליידער, "וְהֵם מְשִׁיבִים: 'לֹא, אֵין אֵלּוּ מַלְבּוּשִׁים נִצְרָכִים לָנוּ כְּלָל'", זאגן זיי ניין, ניין, נישט די סארט קליידער דארפן מיר: "רַק אָנוּ צְרִיכִים מִצְווֹת וּמַעֲשִׂים טוֹבִים לְהִתְלַבֵּשׁ בָּהֶם", מיר דארפן קליידער פון מצוות און מעשים טובים. דער רבי האט אויסגעפירט: "אַשְׁרֵי מִי שֶׁזּוֹכֶה לֶאֱכֹל כַּמָּה פְּרָקִים מִשְׁנָיוֹת וְלִשְׁתּוֹת אַחַר כָּךְ אֵיזֶה קַפִּיטְלִיךְ תְּהִלִּים, וּלְהִתְלַבֵּשׁ בְּאֵיזֶה מִצְווֹת", וואויל איז דער מענטש וואס עסט יעדן טאג פרקים משניות און טרינקט קאפיטלעך תהילים און טוט זיך אן מיט מצוות און מעשים טובים.


דאנק דעם אייבערשטן אז ער האט רחמנות געהאט אויף דיר, ער האט דיר אויפגעוועקט פון דיין טיפע לאנגע שלאף. וואס וואלסטו געטון ווען מען הייבט דיר אויף העכער און העכער אין די ארבעט, וואלסטו געמיינט ביזן שטארבן אז דו האסט עפעס, דו וואלסט זיך גענארט ביזן גרוב מיט דיין גוטע ארבעט און דו וואלסט אוועק פון דער וועלט מיט א גוטע דשאב, מיט א גוטע סעלערי; יעצט האסטו כאטשיג צייט זיך צו גרייטן מיט תכלית און זיך גוט אויסלאכן פון די וועלט וואס נארט אפ יעדן איינעם.


איך וויל דיר פרעגן א פריוואטע קשיא, ווער נישט באליידיגט; האסט שוין איין מאל געענדיגט אין דיין לעבן ששה סדרי משנה? האסט שוין איין מאל גענדיגט ש"ס בבלי? ירושלמי? תוספתא? רמב"ם? טור? שלחן ערוך? מדרש רבה? מדרש תנחומא? זוהר הקדוש? תיקוני זוהר? אויף דעם דארפסטו וויינען ביינאכט, דאס טאר נישט לאזן שלאפן דעם מענטש; ביסט שוין נישט קיין אינגערמאן, מיט וואס וועסטו צוריק גיין צום אייבערשטן...?!


הייב אן לערנען שיעורים כסדרן בכל התורה כולה; גרייט זיך אן פון די ריכטיגע סחורה וואס בלייבט ביים מענטש אין די עלטערע יארן, אזוי ווי רבי נהוראי זאגט: (קידושין פב:): "שֶׁכָּל אוּמָנוּת שֶׁבָּעוֹלָם אֵין עוֹמְדוֹת לוֹ אֶלָּא בִימֵי יַלְדּוּתוֹ", אלע סארט ארבעט ברענגט געלט אין די יונגע יארן, "אֲבָל בִּימֵי זִקְנוּתוֹ הֲרֵי הוּא מוּטָל בָּרָעָב", אבער אין די עלטערע יארן ווען מען קען מער נישט ארבעטן גייט מען אויס פאר הונגער, "אֲבָל תּוֹרָה אֵינָה כֵּן", אבער די תורה איז נישט אזוי, "עוֹמֶדֶת לוֹ לְאָדָם בְּעֵת יַלְדוּתוֹ, וְנוֹתֶנֶת לוֹ אַחֲרִית וְתִקְוָה בְּעֵת זִקְנוּתוֹ", דער וואס לערנט תורה - העלפט עס לעבן אין די יונגע יארן און אין די עלטערע יארן; דאס בלייבט מיט'ן מענטש, דאס נעמט מען מיט.


א פרייליכן יום טוב.

#1431 - מיר זענען ספרד'ישע, זאל איך זיך שערן נאך די חתונה?
שערן די האר, כלה, מסורה, קבלה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א


איך בין א כלה ברוך ה', איך האב געטון אסאך סגולות און קבלות צו ווערן א כלה, און איינע פון די זאכן איז געווען א תפלה וואס איך האב געטראפן אין עצתו אמונה וואס דער ראש ישיבה האט געשריבן פאר איינעם וואס זוכט א שידוך, איך האב יעדן טאג ביי שחרית געזאגט די תפילה צו ווערן א כלה ביז איך בין ברוך ה' געהאלפן געווארן בשעטו"מ, האב איך זיך געוואלט באדאנקען פאר אלע חיזוק און אויך פאר די תפילה וואס איך האב געהאט א שטארקע געפיל צו דעם און עס געזאגט כמעט יעדן טאג פאר איך בין געווארן א כלה.


יעצט האב איך געוואלט פרעגן עפעס וואס איך בין צומישט פון דעם און איך וויל אז דער ראש ישיבה זאל מיר געבן א קלארע תשובה. וועגן שערן די האר נאך די חתונה. איך ווייס אז ביי די אשכנז'ישע פרויען איז זייער הארב זיך נישט צו שערן די האר, אבער ביי די ספרד'ישע איז זייער הארב זיך יא צו שערן. איך האב געהערט אז ס'שטייט אז די ווייב פונעם ס"מ שערט זיך און ס'איז זייער הארב זיך צו שערן. די זאך איז אז איך און אויך מיין חתן זענען ספרד'ישע, מעג איך זיך שערן אדער טאר איך נישט?


ביטע אויב די ראש ישיבה קען מיך ענטפערן, ס'איז מיר זייער חשוב צו וויסן וואס איז ריכטיג צו טון.


און נאכאמאל א יישר כח פאר אלע חיזוק. דער אייבערשטער זאל אייך געבן אסאך כח אונז ווייטער מחזק צו זיין אויף די וועגן פונעם הייליגן רבי'ן, און מקרב זיין אידן צום אייבערשטן.

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת נח, כ"ז תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


הכלה ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אודאי זאלט איר זיך שערן; נישטא קיין גרעסערע זאך פאר א אידישע פרוי ווי זיך שערן די האר. אז מען שערט זיך אפ די האר - נעמט מען אראפ אלע דינים פון זיך און פון די גאנצע משפחה; נישט קיין אונטערשייד פון וואו מען שטאמט, אשכנז'ישע, ספרדי'שע - אלע דארפן ישועות, רפואות און נחת פון די קינדער.


די אלע וואס זאגן אז על פי קבלה טאר מען נישט שערן - דאס איז דמיונות; ערשט על פי קבלה דארף מען זיך אפשערן! דער הייליגער תנא רבי שמעון בן יוחאי זאגט (נשא קכה:): "'תּוּנְבָא לֵיתֵי', א קללה זאל קומען, 'עַל הַהוּא בַּר נָשׁ', אויף דעם מענטש, 'דְּשָׁבַק לְאִנְתְּתֵיהּ', וואס לאזט זיין ווייב, 'דְּתִתְחַזֵי מִשַׂעֲרָא דְּרֵישָׁה לְבַר', אז איר האר פון קאפ זאל זיך ארויסזען. 'וְדָא הוּא חַד מֵאִינּוּן צְנִיעוּתָא דְּבֵיתָה', דאס איז פון די יסודות פון א אידישע שטוב, מען זאל נישט זען די האר פון די פרוי. 'וְאִתְּתָא דַּאֲפִּיקַת מִשַׂעֲרָא דְּרֵישָׁה לְבַר' און א פרוי וואס גייט מיט אויפגעדעקטע האר, 'לְאִתְתַּקְּנָא בֵּיהּ', זיך שיין צו מאכן, 'גָּרִים מִסְכְּנוּתָא לְבֵיתָא', איז זי גורם אז עס זאל זיין ארעמקייט אין שטוב, 'וְגָרִים לִבְנָהָא דְּלָא יִתְחַשְּׁבוּן בְּדָרָא', און זי איז גורם אז אירע קינדער וועלן נישט מצליח זיין און זיי וועלן נישט זיין חשוב, 'וְגָרִים מִלָּה אַחֲרָא דְּשַׁרְיָא בְּבֵיתָא', און זי איז גורם אז די סמ"ך מ"ם און די נישט גוטע זאלן זיין אין איר שטוב. 'מַאן גָּרִים דָּא?' ווער איז דאס אלעס גורם? 'הַהוּא שַׂעֲרָא דְּאִתְחֲזֵי מֵרֵישָׁהּ לְבַר', די פרוי וואס איר האר זעט זיך ארויס".


אז איר וועט אראפנעמען אייערע האר וועט איר מקרב זיין די גאולה. מוהרא"ש זאגט, דער הייליגער צדיק רבי פנחס'ל קאריצער זכותו יגן עלינו פלעגט זאגן: "די גאנצע גאולה הענגט אויף א האר"; די פרויען וואס שערן זיך נישט זייער האר, דאס האלט אפ משיח פון קומען. מוהרא"ש פלעגט זאגן: "א שאד וועגן אביסל האר זאל מען ליידן אזויפיל צרות".


וואויל איז די וואס גייען בתמימות ובפשיטות אין די וועגן פון די הייליגע צדיקים.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#1430 - וואס טו איך מיט מיין בחור וואס מאכט מיר אוועק כסדר?
חינוך הילדים, בחור

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב א פראבלעם וואס שטערט מיך זייער, מיין זון - אן ערוואקסענער בחור - שרייט אויף מיר און קריטיקירט מיך אויף יעדע קליינע זאך, וואס ער קען טרעפן אז איך פיר זיך עפעס נישט אויף ווי די הלכה איז לויט זיין פארשטאנד, וועט ער מיר גלייך פארהאלטן, און ער האלט מיך אין איין אוועקמאכן. איך שפיר ווי איך האלט עס נישט אויס, וואס טו איך?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ברכה, י"ג תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


האסט זיך אביסל צו שפעט אויפגעוועקט; חינוך הייבט זיך אן ווען די קינדער זענען גאר קליין, ווען זיי זענען צוויי יאר, דריי יאר, פיר יאר - דעמאלט איז צייט זיי אויסצולערנען ווי אזוי מען רעדט צו טאטע מאמע.


זייער אסאך מאכן דעם טעות, מען לאזט די קליינע קינדער אויפוואקסן קרום, מען לאזט זיי ענטפערן די עלטערן מיט חוצפה, מען זאגט 'יעצט זענען זיי נאך קליין, מען דארף זיי נישט מחנך זיין', און שפעטער ווען די קינדער וואקסן אויף - האט מען צער פון זיי.


אויב דו האסט נאך קליינע קינדער זאלסטו שוין אנהייבן זיי מחנך זיין ווי אזוי מען רעדט צו טאטע מאמע; שלמה המלך זאגט (משלי כג, יג-יד): "אַל תִּמְנַע מִנַּעַר מוּסָר", האלט זיך נישט צוריק פון זאגן מוסר פאר דיין קינד ווען ער איז יונג, "כִּי תַכֶּנּוּ בַשֵּׁבֶט, לֹא יָמוּת", האב נישט מורא אים צו שלאגן, ער וועט נישט שטארבן פון א פאטש, "אַתָּה, בַּשֵּׁבֶט תַּכֶּנּוּ", דו זאלסט אים שלאגן, "וְנַפְשׁוֹ, מִשְּׁאוֹל תַּצִּיל", אזוי וועסטו אים ראטעווען פון גיהנום.


יונגע קינדער דארף מען מחנך זיין צו פאלגן טאטע מאמע, קינדער דארפן וויסן אז א טאטע זאגט יא איז יא, אז א מאמע זאגט ניין איז ניין, און אז דאס קינד פאלגט נישט - געבט מען קליינע פעטשעלעך, אזוי ראטעוועט מען דאס קינד פון שלעכטס, אזוי וואקסן זיי אויף געזונט.


יעצט מיט דיין בחור איז שוין אביסל שפעט, יעצט דארפסטו שוין ארבעטן מיט חכמה; ווען ער פירט זיך אויף נישט דרך ארץ'דיג זאלסטו אים זאגן: "מען טאר נישט אזוי רעדן צו א טאטע".


גרינגער וועט דיר זיין זיך אנצונעמען פאר דיין ווייב; ווען דו הערסט אים רעדן נישט שיין צו דיין ווייב, זאלסטו אים באמערקן דערויף און זאגן: "מען קען נישט רעדן אזוי צו מאמי", און דיין ווייב וועט דיר העלפן, ווען זי הערט ווי ער רעדט צו דיר נישט שיין וועט זי אים זאגן: "מען קען נישט רעדן אזוי צו טאטי"; אין יעדע פאל זאלסטו אים זאגן: "מען קען נישט רעדן אזוי צו א טאטע".


חינוך איז פון די העכסטע זאכן ביי אידישע קינדער; ווען מען זעט זיך מיט קינדער מחוצפים, עזות פנימ'ער - ווייסט מען נישט ווער איז דער פראבלעם, רוב מאל איז דאס די עלטערנ'ס פראבלעם, זיי האבן נישט מחנך געווען די קינדער, און ווען מען זעט קינדער בעלי דרך ארץ - איז די קרעדיט די עלטערנ'ס. שלמה המלך זאגט (משלי יג, א): "בֵּן חָכָם", א קלוג קינד, "מוּסַר אָב", איז ווייל ער האט א טאטע וואס האט אים געלערנט ווי אזוי זיך צו פירן, "וְלֵץ", און קינדער וואס זענען לצים, "לֹא שָׁמַע גְּעָרָה", איז ווייל זיי האבן נישט געהערט קיין געשריי, נאך זאגט ער (שם כב, טו): "אִוֶּלֶת, קְשׁוּרָה בְלֶב נָעַר", קינדער זענען צוגעבינדן מיט נארישע נאטורן, "שֵׁבֶט מוּסָר, יַרְחִיקֶנָּה מִמֶּנּוּ", מיט שטראף נעמט מען אוועק די נארישקייטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן יום טוב.

#1429 - וואס טו איך אז מיין ווייב וויל נישט איך זאל לערנען אינדערהיים?
שלום בית, לימוד התורה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


מיין ווייב וויל נישט איך זאל לערנען אינדערהיים, און איך בין פאריאגט און פארפלאגט, און איך קום ממש נישט אן צו לערנען אויסער חומש מיט תרגום נאכ'ן דאווענען. וואס קען איך טון צו לערנען מער?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ברכה, י"ג תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


זי איז הונדערט פראצענט גערעכט; זי ווארט אויף דיר א גאנצן טאג, דו קומסט אהיים טויזנט אזייגער, זי באדינט דיר, זי ברענגט דיר עסן און גלייך ווילסטו לויפן לערנען; זי וויל רעדן מיט דיר, זי וויל שמועסן מיט דיר, זי וויל דיר דערציילן ווי אזוי איר טאג איז אריבער; זי ווארט א גאנצן טאג ווען וועסטו אהיים קומען זי זאל קענען מיט טיילן איר טאג מיט דיר.


אז דו וועסט איר געבן צייט, דו וועסט איר העלפן און איר אויסהערן - וועט זי דיר נישט שטערן צו לערנען, זי וועט זיך פרייען אז דו לערנסט אין שטוב.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן יום טוב.

#1428 - פארוואס לערנען די ליטווישע פלייסיגער פון די חסידישע?
חסידות ברסלב, לימוד התורה, תפילה והתבודדות, דאווענען, חסידות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך וויל פרעגן א זאך וואס טוט מיר זייער שטארק וויי. איך דריי זיך אסאך מאל אין א גרויסע ליטווישע ישיבה צוליב מיין ארבעט, און איך זע ווי אזוי זיי לערנען שעות אויף שעות מיט א מורא'דיגע חביבות התורה, וואס איך האב קיינמאל נישט געזען פארדעם. איך וויל פארשטיין ווי אזוי זיי האבן אזא חשק צו לערנען, וואס מ'זעט נישט ביי די חסידישע?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ברכה, י"ג תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דאס איז ווייל ביי זיי האט מען געלייגט מער געוויכט אויף לערנען ווי ביי חסידים; ביי חסידים האט מען געלייגט מער דגוש אויף דאווענען און ביי די ליטווישע האט מען געלייגט מער דגוש אויף לימוד התורה, דעריבער זעט מען ביי זיי מער התמדה אין תורה; נישט אז חסידים לערנען נישט, חסידים לערנען זייער פלייסיג, אבער דארט זעט מען א שטארקע התמדה וואס מען זעט נישט ערגעץ אנדערש.


עס איז באוויסט וואס דער רבי האט געזאגט: "איך וועל נעמען דאס גוטס פון די חסידים און דאס גוטס פון די ליטווישע, איך וועל פועל'ן ביי מיינע לייט זאלן האבן די מעלות פון ביידע"; דער רבי האט גערעדט סיי פון דאס גרויסקייט פון תורה און סיי פון דאס גרויסקייט פון תפילה, דאס זעט מען טאקע ביי ברסלב'ער חסידים, יעדער איינער האט שיעורים בכל התורה כולה, מען לערנט מיט א מורא'דיגע התמדה, שטענדיג האלט מען מיט זיך א ספר; אדער א חומש, אדער א משניות, אדער א תהלים און ווען מען האט נאר אפאר איבריגע מינוט כאפט מען אריין לערנען, מען פרובירט צו פאלגן דעם רבי'ן כאטשיג צו ענדיגן איין מאל אין לעבן וואס דער רבי האט געוואלט מיר זאלן ענדיגן אין איין יאר.


רבי נתן דערציילט (שיחות הר"ן, סימן עו): "פַּעַם אֶחָד חָשַׁב רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה מַה שֶׁהָאָדָם צָרִיךְ לִלְמֹד בְּכָל יוֹם עַד שֶׁאֵין הַיּוֹם מַסְפִּיק", דער רבי האט אונז אויסגערעכנט וויפיל מיר דארפן לערנען און ענדיגן יעדעס יאר, אזויפיל שיעורים - אז עס איז נישטא קיין צייט אין טאג אזויפיל צו לערנען, "דְּהַיְנוּ לִגְמֹר בְּכָל שָׁנָה שַׁ"ס עִם הָרִי"ף וְהָראֹ"שׁ", ענדיגן יעדעס יאר גאנץ ש"ס מיט רי"ף און רא"ש, "וְאַרְבָּעָה שׁוּלְחָן עָרוּךְ הַגְּדוֹלִים", ענדיגן יעדעס יאר אלע פיר חלקים שלחן ערוך מיט אלע נושאי כלים, "וְכָל הַמִּדְרָשִׁים כֻּלָּם", און אלע מדרשים, "וְכָל סִפְרֵי הַזֹּהַר וְתִקּוּנִים וְזֹהַר חָדָשׁ", און גאנץ זוהר מיט תיקוני זהר, "וְכָל סִפְרֵי קַבָּלָה מֵהָאֲרִ"י זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה", אלע ספרים פון הייליגן אריז"ל, "גַם צְרִיכִין לִלְמֹד אֵיזֶה שִׁעוּר בַּיּוֹם בִּקְצָת עִיּוּן", אויך דארף מען לערנען אביסל עיון יעדן טאג, אבער אלע אנדערע שיעורים זאל מען לערנען שנעל אויפ'ן סדר דרך הלימוד פון רבי'ן, ווי דער רבי זאגט (שם): "שֶׁאֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד רַק הָאֲמִירָה לְבַד, לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר, וּמִמֵּילָא יָבִין", מען דארף נישט פארשטיין ווען מען לערנט, מען דארף נאר זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה און צום סוף וועט מען פארשטיין, "וְלֹא יְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ בִּתְחִלַּת לִמּוּדוֹ שֶׁיִּרְצֶה לְהָבִין תֵּכֶף, וּמֵחֲמַת זֶה יִקְשֶׁה לוֹ הַרְבֵּה תֵּכֶף וְלֹא יָבִין כְּלָל, רַק יַכְנִיס מֹחוֹ בְּהַלִּמּוּד, וְיֹאמַר כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת וּמִמֵּילָא יָבִין", מען זאל נישט ווערן צעבראכן ווען מען זעט אז מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט, וואס דאס אליינס - אז מען וויל גלייך פארשטיין - מאכט אז עס זאל זיין שווער צו פארשטיין דאס לערנען, נאר מען זאל בלויז זאגן די ווערטער כסדרן און מען וועט פון זיך אליינס פארשטיין, "וְאִם לֹא יָבִין תֵּכֶף, יָבִין אַחַר כָּךְ, וְאִם יִשָּׁאֲרוּ אֵיזֶה דְּבָרִים, שֶׁאַף עַל פִּי כֵן לֹא יוּכַל לַעֲמֹד עַל כַּוָּנָתוֹ - מַה בְּכָךְ", און אויב מען פארשטייט נישט דעם ערשטן מאל, וועט מען עס פארשטיין ביים צווייטן מאל און אויב מען וועט נישט פארשטיין דעם צווייטן מאל, איז אויך גארנישט, "כִּי מַעֲלַת רִבּוּי הַלִּמּוּד עוֹלָה עַל הַכֹּל, וּכְמוֹ שֶׁאָמְרוּ רַבּוֹתֵינוּ זִכְרוֹנָם לִבְרָכָה (שבת סג.): 'לִגְּמוֹר וַהֲדַר לִסְבֹּר, וְאַף עַל גַּב דְּלָא יָדַע מַה קָאָמַר' שֶׁנֶּאֱמַר (תהלים קיט, כ): 'גָּרְסָה נַפְשִׁי לְתַאֲבָה'", ווייל דאס לערנען אליינס איז גרעסער פון אלעם, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן אז א מענטש זאל קודם אסאך זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה אפילו ער פארשטייט נישט וואס ער לערנט און דערנאך זאל ער לערנען צו פארשטיין, "כִּי עַל יְדֵי רִבּוּי הַלִּמּוּד, שֶׁיִּלְמַד בִּמְהִירוּת וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה, עַל יְדֵי זֶה יִזְכֶּה לַעֲבֹר כַּמָּה פְּעָמִים אֵלּוּ הַסְּפָרִים שֶׁלּוֹמֵד – לְגָמְרָם, וְלַחֲזֹר לְהַתְחִיל וּלְגָמְרָם פַּעַם אַחַר פַּעַם, וְעַל יְדֵי זֶה מִמֵּילָא יָבִין וכו'", ווייל אז מען געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעל לערנט מען דאך זייער אסאך, דורכדעם איז מען זוכה איבערצוגיין יעדע זאך זייער אסאך מאל ביז מען איז זוכה צו פארשטיין וואס מען לערנט, דער רבי האט זייער אסאך גערעדט פונעם סדר דרך הלימוד, מען זאל נישט זוכן צו פארשטיין ווען מען לערנט, נאר מען זאל לערנען אסאך אן פארשטיין ביז מען וועט זוכה זיין צו פארשטיין.


א פרייליכן יום טוב.

#1427 - ווי אזוי זאג איך אפ אן ארבייטער וואס טוט נישט זיין ארבעט?
פרנסה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב אריינגענומען א געלונגענער אינגערמאן צו ארבעטן ביי מיר אין אפיס, אבער למעשה טוט ער נישט זיין ארבעט ווי ס'דארף צו זיין. נאכ'ן רעדן צו אים אפאר מאל שיינערהייט האב איך אויסגעפינען אז די סיבה איז ווייל ביי זיין פריערדיגע ארבעט האט מען אים זייער אויסגענוצט און יעצט איז אים שוין שווער אויסצופירן זיין ארבעט נארמאל.


יעצט זע איך זיך מיט א טייערער ארבעטער, איך צאל אים אסאך געלט, אבער ער טוט נישט ריכטיג זיין ארבעט, אבער איך וויל אים נישט אוועקשיקן ווייל איך וויל נישט וויי טון א איד, ווי אזוי געב איך זיך א עצה?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ברכה, י"ג תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אז ער טוט נישט זיין ארבעט - זאלסטו אים שיינערהייט זאגן ער זאל זיך זוכן עפעס אנדערש.


דאס הייסט נישט וויי טון; אז דו וועסט שרייען אויף אים, דו וועסט אים מבזה זיין - דאס טאר מען נישט. אוועק שיקן איז נישט וויי טון; אז ער טוט נישט זיין ארבעט - זאל ער זיך זוכן עפעס אנדערש וואס צו טון.


רעד צו אים שיין און קלאר, זאג אים וואס דו זעסט, פרעג אים וואס ער זעט; ער וויל אויך נישט זיצן ביי דיר סתם אויף קעסט, רעד מיט אים קלאר און אפן.


אויף יעדע זאך זאלסטו געדענקען צו בעטן דעם אייבערשטן; מענטשן מיינען אז מען בעט דעם אייבערשטן נאר אויף שרעקעדיגע זאכן, נאר ווען מען איז טויט קראנק און די דאקטורים האבן שוין אויפגעגעבן; מען ווייסט נישט פון די זיסע געשמאקע איינגענעמע זאך וואס דער רבי לערנט אונז, מיר זאלן זיין ארומגענומען מיט'ן אייבערשטן יעדע רגע און יעדע מינוט.


אז דו דארפסט א גוטע ארבעטער - זאלסטו דאס בעטן דעם אייבערשטן, אז דו דארפסט אוועק שיקן אן ארבעטער - זאלסטו דאס אויסשמועסן מיט'ן אייבערשטן, ביז דו וועסט וויסן וואס צו טון און ווי אזוי דאס צו טון.


אשרינו מה טוב חלקינו אז מיר ווייסן פון הייליגן רבי'ן וואס לערנט אונז אויס די זאך פון תפילה, יעדע זאך וואס מיר דארפן זאלן מיר בעטן פונעם אייבערשטן.


א פרייליכן יום טוב.

#1426 - זאל איך ארייננעמען אין חדר קינדער פון בעלי תשובה?
קינדער, חדר

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א מנהל אין א תלמוד תורה, לעצטע וואך איז געקומען צו מיר א פרומער איד, א בעל תשובה פון ארץ ישראל, און ער וויל אריינלייגן זיינע קינדער ביי אונז. איך האב גערעדט צו זיינע קינדער, זיי קוקן אויס וואוילע קינדער, אבער איך ווייס נישט וואסערע חינוך זיי האבן באקומען פאר זיי זענען אהער געקומען, זאל איך זיי אריין נעמען?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ברכה, י"ג תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אודאי זאלסטו זיי ארייננעמען; וואס זענען מיר בעסער ווי זיי? הלואי זאלן מיר אויך תשובה טון, מיר זאלן אויך זיין בעלי תשובה.


די אלע וואס גרויסן זיך אויף אידישע קינדער און נעמען נישט אריין קיין קינדער פון אזעלכע משפחות, נאר פון אזעלכע סארט משפחות - די זענען עתיד ליתן את הדין, זיי וועלן דארפן אפגעבן אן ענטפער אויף נשמות ישראל וואס וואלגערן זיך אין די גאסן, אזוי ווי ירמיהו הנביא קלאגט (איכה ד, א-ב): "תִּשְׁתַּפֵּכְנָה אַבְנֵי קֹדֶשׁ בְּרֹאשׁ כָּל חוּצוֹת, בְּנֵי צִיּוֹן הַיְקָרִים הַמְסֻלָּאִים בַּפָּז".


אז דו וועסט אכטונג געבן אויף זיי וועט דער אייבערשטער אכטונג געבן אויף דיינע קינדער.


א פרייליכן יום טוב.

#1425 - זאל איך אפהאקן מיט א חבר וואס שערט די בארד און פיאות?
התחזקות, חברים, בארד און פאות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב זייער א נאנטער חבר אין ישיבה, לעצטנס האט ער זיך אנגעהויבן שערן די בארד און פיאות, איך ווייס נישט וואס צו טון, זאל איך אפהאקן מיט אים?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ברכה, י"ג תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


חס ושלום! בלייב נאנט מיט אים, זיי אים מחזק; רעד מיט אים פון הייליגן רבינ'ס עצות און התחזקות, ווייל דאס אז ער שניידט די בארד און פיאות - דאס איז א סימן אז ער דארף אסאך חיזוק, דאס ווייזט אז עפעס א שווערע צייט גייט ער אריבער און ער דארף יעצט מער חיזוק.


אזוי איז מיט אלע בחורים און אינגעלייט וואס הייבן אן פליקן די בארד און שניידן זיך קלענער און קלענער די פיאות; דאס איז פון צעבראכנקייט, פון יאוש.


א פרייליכן יום טוב.

#1424 - וואס טו איך אז מיין ווייב און קינדער לאזן מיר אפ?
שלום בית, קינדער, מדות טובות, עלטערע יארן

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין שוין אין די מיטעלע יארן, און איך האב זיך קיינמאל נישט גוט אויסגעקומען מיט מיין ווייב; איך מאך שוין בקרוב חתונה מיין יונגסטע קינד, און מיין ווייב זאגט אז נאך די קינד'ס חתונה איז שוין צייט זיך צו צעטיילן, ווייל ביז יעצט האט זי נישט געוואלט ווייל זי האט נישט געוואלט ס'זאל שאטן פאר שידוכים, אבער יעצט וויל זי זיך שוין צוטיילן.


איך בין זייער צובראכן פון דעם, איך בין שוין נישט יונג, איך האב געהאט זייער א שווערע לעבן, אויך מיינע קינדער קוקן נישט אויף מיר, און איך קען נישט בלייבן איינזאם אליין, איך וועל עס נישט דורכטראגן.


איך האב לעצטנס אנגעהויבן הערן אייערע שיעורים, האב איך באשלאסן צו שרייבן מיין ווייטאג, אפשר וועט דער ראש ישיבה האבן עפעס אן עצה פאר מיר.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ברכה, י"ג תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אויף וועם האסטו טענות - אויף דיין ווייב? אויף דיינע קינדער?! חכמינו זכרונם לברכה זאגן (עדיות ה, ז): "מַעֲשֶׂיךָ יְקָרְבוּךָ וּמַעֲשֶׂיךָ יְרַחֲקוּךָ", דיינע גוטע מעשים וועלן מאכן מען זאל דיר מקרב זיין און דיינע שלעכטע מעשים וועלן מאכן מען זאל דיר מרחק זיין.


הייב אן רעדן שיין צו דיין ווייב וועט זי רעדן שיין צו דיר, רעד שיין צו דיינע קינדער וועלן זיי קומען צו דיר און רעדן מיט דיר; דאס לעבן איז ווי א שפיגעלע. שלמה המלך זאגט (משלי כז, יט): "כַּמַּיִם הַפָּנִים לַפָּנִים, כֵּן לֵב הָאָדָם לָאָדָם", ווען מען קוקט אריין אין וואסער מיט א שמייכלדיגע פנים זעט מען צוריק א שמייכל און ווען מען קוקט אריין מיט א ברוגז'דיגע פנים זעט מען צוריק א ברוגז פנים; אז דו וועסט אכטונג געבן אויף אנדערע - וועט מען אכטונג געבן אויף דיר.


עס איז קיינמאל נישט צו שפעט, מען קען אלץ פאררעכטן; פיר זיך שיין צו דיין ווייב - וועט זי בלייבן מיט דיר.


א פרייליכן יום טוב.

#1423 - זאל איך לערנען 'ערשטע הילף' אויב וועל איך נישט אריינגיין אין 'חברה הצלה'?
הצלה, ערשטע הילף

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך מיט מיינע חברים הערן אויס צוזאמען די שיעור יעדן דארנעשטאג נאכט, איינמאל האב איך געהערט ביי א שיעור ווי דער ראש ישיבה רעדט וועגן די גרויסקייט צו זיין אן הצלה מעמבער, האב איך געטראכט צו זיך מיט ביטערניש אז איך בין זיך דאך געגאנגען לערנען צו ווערן אן הצלה מעמבער ווייל איך וויל העלפן אידן, עס האט מיר גענומען א לאנגע צייט און אסאך כח, און יעצט ווען איך האב שוין די לייסענס וויל מיך די הצלה נישט ארייננעמען, וויפיל מאל איך פרוביר קומען זיי יעדעס מאל מיט אן אנדערע תירוץ.


איך פארשטיי נישט פארוואס א אינגערמאן זאל זיך וועלן גיין לערנען און אוועקגעבן פון זיין טייערע צייט, אויב ער ווייסט נישט צי די הצלה וועט אים בכלל אננעמען.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' האזינו, ט' תשרי, ערב יום הכיפורים, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מען קען זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון זיין אן "הצלה מאן"; אז מען ראטעוועט אפילו נאר איין מענטש איין מאל אין לעבן - איז אזוי ווי מען ראטעוועט די גאנצע וועלט. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סנהדרין לז.): "כל המקיים נפש אחת מישראל, מעלה עליו הכתוב כאילו קיים עולם מלא", ווער עס ראטעוועט איין מענטש איז אזוי ווי ער האט געראטעוועט די גאנצע וועלט.


מוהרא"ש האט זייער אויסגעלויבט די מענטשן פון חברה הצלה, ער האט געמאכט אין יבנאל זאלן זיין לכל הפחות זעקס און דרייסיג מעמבערס, ער האט זיי גערופן 'ל"ו צדיקים'; מוהרא"ש האט געזאגט: "משיח וועט קומען נאר בזכות די אינגעלייט וואס לויפן ראטעווען אידישע קינדער און טוען חסד מיט אידישע קינדער", און איך בין אויך זייער מעודד מיינע תלמידים זאלן זיך לערנען די פאך ווי אזוי צו ראטעווען מענטשן.


מען דארף נישט זיין א חלק פון חברה הצלה צו ראטעווען מענטשן; אז מען לערנט זיך צו קענען ראטעווען מענטשן - וועט זיכער אויסקומען אז מען וועט ראטעווען מענטשנ'ס לעבן.


איך ווייס פעלער ווי אינגעלייט האבן געראטעוועט דאס לעבן פון מענטשן אן דעם וואס זיי זאלן זיין אין א גרופע פון הצלה; א אינגערמאן, א תלמיד פון ישיבה האט מיר דערציילט: "דער ראש ישיבה האט מיר געבעטן יארן צוריק איך זאל זיך לערנען ראטעווען מענטשן, איך האב אזוי געטון"; און אזוי ווי ביי דיר איז אויך ביי אים, חברה הצלה האט אים נישט אריינגענומען, "דעם זומער בין איך געווען נעבן א געשעפט, פלוצלינג הער איך שרייען 'ראטעוועט! ראטעוועט!' איך לויף אהין און איך זע ווי א מיטליעריגער איד זיצט אין קאר און שטיקט זיך, ער קען נישט אטעמען; די ווייב זיצט דארט און שרייט, זי זעט איר מאן גייט אויס פאר אירע אויגן; איך האב אים ארויסגעשלעפט פון קאר און געארבעט אויף אים אפאר מינוט און אים געראטעוועט זיין לעבן"; דער אינגערמאן זאגט מיר: "די גוטע טעם וואס איך שפיר יעצט אז איך האב געגעבן לעבן פאר א צווייטן איד - איז נישט מסביר צו זיין; יעצט זע איך אז עס האט זיך מיר געלוינט די הונדערטער שעות וואס איך האב אריינגעלייגט אין דעם".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גמר חתימה טובה.