בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת ואתחנן, ח' מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

פונקט וויפיל דו ווילסט אז דיינע קינדער זאלן האבן מיט דיר ווען זיי וועלן חתונה האבן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ואתחנן, ז' מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער הייליגער רבי פארענטפערט דיין פראגע, דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן עב): ווען א מענטש ווערט נתעורר לתשובה, ער וויל עפעס טון צו זיין גוט, ער וויל זיין אן ערליכער איד און ער מאכט אפ צו גיין צום צדיק, "וְאַחַר כָּךְ כְּשֶׁנּוֹסֵעַ, מִתְגַּבֵּר עָלָיו הַיֵּצֶר הָרָע וְנוֹפֵל מִתְּשׁוּקָתוֹ שֶׁהָיָה לוֹ תְּחִילָה", נאכדעם ווען ער איז שוין אויפ'ן וועג איז זיך דער יצר הרע מתגבר אויף אים און ער הייבט אן פארלירן זיין געפיל צו גיין צום צדיק, "וְאַחַר כָּךְ כְּשֶׁבָּא לְהַצַּדִּיק, מִתְגַּבֵּר עָלָיו הַיֵּצֶר הָרָע עוֹד יוֹתֵר, וְאוֹבֵד כָּל חִשְׁקוֹ", נאכדעם ווען ער קומט אן צום צדיק איז זיך דער יצר הרע מתגבר אויף אים און ער פארלירט דעם גאנצן געפיל, זאגט אויף דעם דער הייליגער רבי: "אַל יִקְשֶׁה בְּעֵינֶיךָ זאֹת, וְאַל יְבַהֲלוּךָ רַעְיוֹנֶיךָ עַל זֶה", זאלסט נישט ווערן צעמישט פארוואס דאס פאסירט און נישט דערשראקן ווערן, די סיבה צו דעם איז, ווייל ווי מער דער מענטש איז זיך מתגבר אויף זיין יצר הרע אלץ מער איז זיך דער יצר הרע מתגבר אויף אים, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוכה נב.): "כָּל הַגָּדוֹל מֵחֲבֵרוֹ יִצְרוֹ גָדוֹל הֵימֶנּוּ", ווי גרעסער דער מענטש איז אלץ א גרעסערער יצר הרע האט ער, דעריבער אין אנהייב ווען ער איז נאך נישט געווען ביים צדיק איז ער נאך נישט געווען אין א גרויסע מדריגה, האט ער געהאט נאר א קליינעם יצר הרע, אבער נאכדעם ווען ער גייט צום צדיק איז ער שוין גרעסער - קומט א פרישע יצר הרע, ביז ווען ער קומט שוין צום צדיק וואס דעמאלט איז זיך דער יצר הרע זייער מתגבר.

דאס וואס דו שפירסט לעצטנס ווי דו פארלירסט דיין גאנצע חשק, עס קומען דיר אריין מחשבות אז דו זאלסט אפלאזן דעם רבי'ן - דאס גייט אריבער אויף יעדן איינעם; יעדער וואס ווערט מקורב צום הייליגן רבי'ן, ביים אנהייב איז ער אין א פלאקער אין א ברען, ער שפירט ווי ער איז אריין אין גן עדן לעבעדיגערהייט, ער הייבט אן לעבן מיט'ן אייבערשטן, ער הייבט אן שפירן א טעם אין תורה ומצוות, אבער מיט די צייט נעמט מען אים אוועק דעם געפיל כדאי ער זאל קענען ארויף גיין צו א העכערע דרגא; אויב ער שטארקט זיך, ער האלט זיך שטארק אין רבי'ן אפילו אן א געפיל, אפילו מיט אלע קשיות און בלבולים - דאן איז ער זוכה צו קומען צו א העכערע דרגא.

די וויכטיגסטע זאך איז צו בעטן דעם אייבערשטן יעדן טאג: "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל זיין צוגעבינדן צום רבי'ן אויף די וועלט און אויף יענע וועלט, איך זאל קיינמאל נישט אפלאז דעם רבי'ן, איך זאל געדענקען ווי אזוי איך האב אויסגעזען אן דעם רבי'ן"; נאר מיט תפילה איז מען פארזיכערט, נאר מיט התבודדות קען מען זיך האלטן אין רבי'ן.

דעריבער בעט איך דיר זייער, שטארק זיך; לאז נישט אפ דעם הייליגן רבי'ן, בינד זיך צו צום רבי'ן, קוק נישט אויף די קשיות, קוק נישט אויף דעם וואס דו פאלסט אראפ, דאס איז נאר אז דו זאלסט גיין העכער און העכער. דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן כה): "וּבָזֶה טוֹעִין הַחֲסִידִים הַרְבֵּה, שֶׁפִּתְאֹם נִדְמֶה לָהֶם שֶׁנָּפְלוּ מֵעֲבוֹדַת ה'", אין דעם זענען זיך ערליכע אידן טועה ווען זיי שפירן פלוצלינג א ירידה, זיי שפירן ווי זיי האבן פארלוירן זייער ברען און חשק וואס זיי האבן געהאט און עס דאכט זיך זיי אז זיי זענען אראפגעפאלן, "וּבֶאֱמֶת אֵין זֶה נְפִילָה כְּלָל, רַק מֵחֲמַת שֶׁצְּרִיכִין לַעֲלוֹת מִמַּדְרֵגָה לְמַדְרֵגָה, וְאָז מִתְעוֹרְרִין וּמִתְגַּבְּרִין מֵחָדָשׁ הַקְּלִיפּוֹת, שֶׁהֵם הַתַּאֲווֹת וְהַבִּלְבּוּלִים וְהַדִּמְיוֹנוֹת וְהַמַּחֲשָׁבוֹת וְהַמְּנִיעוֹת כַּנַּ"ל, עַל כֵּן צְרִיכִין לְהִתְגַּבֵּר בְּכָל פַּעַם מֵחָדָשׁ", אבער באמת איז דאס נישט קיין נפילה, דאס איז נאר א דמיון וואס דער יצר הרע ברענגט אריין אינעם מענטש ווען ער איז מצליח און ער קען שוין גיין ווייטער אין די קדושה, דעמאלט מאכט ער אז דער מענטש זאל האבן חלישות הדעת, ספיקות און מניעות וכו'; מען טאר נישט קוקן אויף דעם נאר ווייטער דינען דעם אייבערשטן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זיך קענען שטארקן אויף אלע בלבולים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ואתחנן, ז' מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

די שאד איז נישט נאר פאר דיר, די שאד איז פאר אלעמען; א שאד פאר אלע בחורים וואס גייען ארויס לתרבות רעה ווייל זיי האלטן נישט מיט די לימודים אין ישיבה. זיי האבן נישט קיין סיפוק אין זייער לעבן דערפאר זוכן זיי נארישקייטן, ביז זיי פאלן אוועק. ווען זיי וואלטן ווען געוואוסט פונעם סדר דרך הלימוד פון רבי'ן (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו) וואלט קיינער נישט ארויס לתרבות רעה, יעדער וואלט געלערנט, יעדער וואלט געהאט חיות פון די הייליגע תורה און געלעבט מיט'ן אייבערשטן.

גלייב מיר, מען קען ראטעווען דעם גאנצן דור, עס איז דא א וועג צו ראטעווען די גאנצע יוגנט, וואס זאל מען אבער טון אז דער שטן שטעלט זיך אויף די לענג און אויף די ברייט דאס צו שטערן; ער שטעלט אויף פאלשע מנהיגים וואס רעדן אפ די בני הנעורים זיי זאלן נישט פאלגן דעם רבי'ן און נישט לערנען אויפ'ן רבינ'ס סדר דרך הלימוד. וואס זאלן טון די אלע וואס זענען נישט מצליח אין לערנען? וואס זאלן טון די אלע וואס זענען נישט זוכה צו פארשטיין לערנען? - זאלן זיי אינגאנצן אפלאזן די תורה?!

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (קהלת רבה ז, כח): "אֶלֶף בְּנֵי אָדָם נִכְנָסִין לַמִּקְרָא ... יוֹצֵא מֵהֶם אֶחָד לְהוֹרָאָה", פון טויזנט תלמידים קומט ארויס איין תלמיד וואס איז מצליח; וואס זאלן טון די אלע ניין הונדערט ניין און ניינציג תלמידים וואס זיי זענען נישט מצליח - זאלן זיי נישט לערנען? זאלן זיי אפלאזן די הייליגע תורה?! וואלט מען זיי געוויזן א וועג ווי אזוי זיי קענען אויך מצליח זיין, א וועג ווי אזוי זיי קענען לערנען די הייליגע תורה - וואלט יעדער פון זיי זוכה געווען צו זיין באהאפטן צום הייליגן באשעפער.

א שאד אויף די ישיבות וואס זענען נאך עד היום פאר'עקשנ'ט נישט אריין צו לאזן דעם רבי'ן; זיי צערייסן דעם רבינ'ס ספרים, זיי לאזן נישט בחורים שעפן חיות פון רבינ'ס וועג. אנשטאט די בחורים זאלן זיין פארנומען מיט'ן טעלעפאן, אנשטאט זיי זאלן זיין פארנומען מיט קוקן מאווי"ס וואלטן זיי געקענט לערנען אן א שיעור פרקים משניות און בלעטער גמרא. ווען א בחור הייבט אן לערנען אויפ'ן סדר דרך הלימוד פון רבי'ן, ער מאכט זיך שיעורים בכל התורה כולה; ער מאכט זיך א שיעור אין משניות - לערנען יעדן טאג אכצן פרקים משניות, אין אנהייב זאגט ער די ווערטער אן פארשטיין, פון דעם אליינס באקומט ער אזא חיות אז ער דארף מער גארנישט, ער זוכט נישט קיין מיסט, ער זוכט נישט קיין עבירות, די תורה - די ווערטער פון די תורה זעטיגט אים.

דער הייליגער רבי נתן האט דערציילט, ווען מען האט געזאגט אויפ'ן רבי'ן אז דער רבי איז פון די ביטערע כת רחמנא לצלן האט דער רבי זייער געוויינט: "ווי קען מען אויסטראכטן אויף מיר אזעלכע שקרים וכו' וכו'?" רבי נתן האט נישט פארשטאנען פארוואס דער רבי וויינט אזוי, 'וואס דארף אנגיין פאר'ן רבי'ן וואס יענער רעדט אויפ'ן רבי'ן? האט ער געזאגט! איז וואס?!' אבער שפעטער ווען רבי נתן האט געהאט אויסצושטיין זיין מחלוקת האט ער געזאגט: "איך פארשטיי שוין פארוואס דער רבי האט געוויינט; עס איז נישט אגעגאנגען פאר'ן רבי'ן אז יענער רעדט אויף אים, עס האט וויי געטון פאר'ן רבי'ן אז מענטשן וועלן נישט קענען מקורב ווערן, ווייל דער זקן זאגט אויף אים אזא לשון הרע"; דער רבי האט א כח צו ראטעווען דעם גאנצן דור. ווען נישט די לשון הרע'ס וואס מען הערט נישט אויף רעדן אויפ'ן הייליגן רבי'ן, ווען נישט די וואס שטערן און מאכן חוזק - וואלט מען געקענט ראטעווען דעם גאנצן דור.

מוהרא"ש האט מייסד געווען ישיבות אין אמעריקא און אין ארץ ישראל וואו מען לערנט אויפ'ן סדר דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן; די ישיבות זענען געבויט אויף די שיחה פון הייליגן רבי'ן וואס ער האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן עו): "שֶׁאֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד רַק הָאֲמִירָה לְבַד, לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר, וּמִמֵּילָא יָבִין", מען דארף נישט פארשטיין ווען מען לערנט, מען דארף נאר זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה און צום סוף וועט מען פארשטיין, "וְלֹא יְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ בִּתְחִלַּת לִמּוּדוֹ שֶׁיִּרְצֶה לְהָבִין תֵּכֶף, וּמֵחֲמַת זֶה יִקְשֶׁה לוֹ הַרְבֵּה תֵּכֶף וְלֹא יָבִין כְּלָל, רַק יַכְנִיס מֹחוֹ בְּהַלִּמּוּד, וְיֹאמַר כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת וּמִמֵּילָא יָבִין", מען זאל נישט ווערן צעבראכן ווען מען זעט אז מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט, וואס דאס אליין - אז מען וויל גלייך פארשטיין - מאכט אז עס זאל זיין שווער צו פארשטיין דאס לערנען, נאר מען זאל בלויז זאגן די ווערטער כסדרן און מען וועט פון זיך אליינס פארשטיין, "וְאִם לֹא יָבִין תֵּכֶף, יָבִין אַחַר כָּךְ, וְאִם יִשָּׁאֲרוּ אֵיזֶה דְּבָרִים, שֶׁאַף עַל פִּי כֵן לֹא יוּכַל לַעֲמֹד עַל כַּוָּנָתוֹ - מַה בְּכָךְ?" און אויב מען פארשטייט נישט דעם ערשטן מאל - וועט מען עס פארשטיין ביים צווייטן מאל און אויב מען וועט נישט פארשטיין דעם צווייטן מאל איז אויך גארנישט, "כִּי מַעֲלַת רִבּוּי הַלִּמּוּד עוֹלָה עַל הַכֹּל, וּכְמוֹ שֶׁאָמְרוּ רַבּוֹתֵינוּ זִכְרוֹנָם לִבְרָכָה: 'לִגְּמוֹר וַהֲדַר לִסְבֹּר, וְאַף עַל גַּב דְּלָא יָדַע מַה קָאָמַר' שֶׁנֶּאֱמַר: 'גָּרְסָה נַפְשִׁי לְתַאֲבָה'", ווייל דאס לערנען אליינס איז גרעסער פון אלעם, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (עבודה זרה יט.) אז א מענטש זאל קודם אסאך זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה אפילו ער פארשטייט נישט וואס ער לערנט און דערנאך זאל ער לערנען צו פארשטיין, "כִּי עַל יְדֵי רִבּוּי הַלִּמּוּד, שֶׁיִּלְמַד בִּמְהִירוּת וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה, עַל יְדֵי זֶה יִזְכֶּה לַעֲבֹר כַּמָּה פְּעָמִים אֵלּוּ הַסְּפָרִים שֶׁלּוֹמֵד - לְגָמְרָם, וְלַחֲזֹר לְהַתְחִיל וּלְגָמְרָם פַּעַם אַחַר פַּעַם, וְעַל יְדֵי זֶה מִמֵּילָא יָבִין וכו'", ווייל אז מען געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעל לערנט מען דאך זייער אסאך, דורכדעם איז מען זוכה איבערצוגיין יעדע זאך זייער אסאך מאל ביז מען איז זוכה צו פארשטיין וואס מען לערנט.

דער הייליגער רבי נתן זאגט: (שם) דער רבי האט זייער אסאך גערעדט פונעם דרך הלימוד, אז מען זאל נישט זוכן צו פארשטיין ווען מען לערנט, נאר מען זאל לערנען אסאך אן פארשטיין ביז מען וועט זוכה זיין צו פארשטיין, ווייל ווען מען לערנט אויף דעם וועג איז מען זוכה אנצוקומען אסאך מער ווי ווען מען לערנט שטייט און מען קלערט אריין אין יעדע ווארט, וואס דאס שטערט נאר דאס לערנען, זייער אסאך מענטשן לאזן אפ דאס לערנען צוליב דעם וואס זיי האבן גלייך געוואלט פארשטיין. ווען מען לערנט שנעלערהייט - אזוי ווי אויבן דערמאנט, איז מען זוכה צו לערנען זייער אסאך; מען איז זוכה דורכצולערנען די גאנצע תורה - גמרא מיט אלע פוסקים, תנ"ך מיט אלע מדרשים און זוהר הקדוש, "וּכְבָר מְבֹאָר שִׂיחָתוֹ שֶׁל רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה, שֶׁטּוֹב לָאָדָם שֶׁיַּעֲבֹר בְּחַיָּיו בְּכָל הַסְּפָרִים שֶׁל הַתּוֹרָה הַקְּדוֹשָׁה", אזוי ווי דער רבי האט געוואלט אז מיר זאלן דורך לערנען כל התורה כולה (שיחות הר"ן, סימן כח), עיין שם.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ואתחנן, ז' מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

לערן ווייטער ספרי חב"ד, לאז נישט אפ די הייליגע ספרים; בנוסף לזה זאלסטו נעמען די עצה פון התבודדות, עס זעט טאקע אויס ווי א פשוט'ע וועג, אבער די פשוט'ע זאכן דאס זענען די וויכטיגסטע אין לעבן.

ברויט און וואסער איז נאך מער פשוט'ער, אבער אן ברויט, אן וואסער - איז נישטא קיין לעבן. אזוי אויך און נאך מער איז די גאנצע זאך פון רעדן צום אייבערשטן, עס איז זייער א פשוט'ע זאך, אבער אן דעם קען מען זיך נישט דערהאלטן, מיט די ביטערע נסיונות וואס גייט אריבער אויף יעדן איינעם ברוחניות ובגשמיות.

מוהרא"ש האט דערציילט, עס איז געווען א חבד'סקער בחור וועלכער האט געהאט א קרוב אין אומאן, ווען ער איז געווען אין אומאן ביי זיין קרוב האט ער דאס ערשטע מאל געהערט פון "התבודדות". ווייל אין חב"ד רעדט מען מער פון מחשבה, פון זיך מתבונן זיין אין גדלות הבורא, עס איז אים זייער געפאלן די פשוט'ע עבודה וואס דער רבי געבט אונז, מען זאל רעדן צום אייבערשטן כדבר איש אל רעהו, אזוי ווי מען שמועסט זיך אויס מיט א גוטער פריינד, מען זאל אלעס דערציילן דעם אייבערשטן.

שפעטער ווען די רוסן ימח שמם האבן אים פארכאפט און געפירט קיין סיביר האט ער געהאט דארט א שרעקליכע נסיון, ער האט נושא חן געווען ביי די רוסן ימח שמם און זיי האבן אים גענומען פאר א משרת אין זייער אפיס, דארט איז אויך געווען פארכאפט א גוי'שע מיידל, א גלח'ס א טאכטער און זי האט זיך פארטשעפעט אין אים, זי האט אים געמוטשעט ער זאל מיט איר טון אן עבירה, ער זאל מיט איר חתונה האבן. טאג נאך טאג, נאכט נאך נאכט - האט זי אים געמוטשעט אן קיין אויפהער; ער האט דאך געהערט פון ברסלב'ער חסידים די זאך פון התבודדות, פלעגט ער זיך ארויס כאפן יעדע נאכט אין די ביטערע פרעסטן און געשריגן צום אייבערשטן: "אייבערשטער, וואס טו איך דא? איך לייד דא פון א שרעקליכע נסיון, איך שפיר ווי אט אט ווער איך אויס, אט אט ווער איך פארברענט, אייבערשטער נעם צו מיין נשמה ווי איידער איך זאל זיין מיט די גוי'טע", אזוי האט ער געשריגן יעדע נאכט און דערפון האט ער באקומען כח עומד צו זיין בנסיון פאר נאך א טאג, דעם קומענדיגן טאג ווען די נסיון איז נאכאמאל אונטערגעקומען האט ער נאכאמאל גענומען די פשוט'ע עצה פון התבודדות.

ווען עס איז אריבער דריי יאר האבן אים די רוסן באפרייט, מען האט געמאכט א געזעגענונגס מאלצייט, האט דאס מיידל געבעטן די אפיצירן אויב זי קען רעדן אפאר ווערטער פאר זיין כבוד, און זי האט אויסגעשריגן און געזאגט: "אויב איז דא אין די וועלט א הייליגער מאן איז עס דער בחור! איך מוטשע אים פאר אזא לאנגע צייט ער זאל זיין מיט מיר, און ער האט מיר קיינמאל נישט אנגערירט".

דער בחור איז צוריק געקומען קיין אומאן און דערציילט די געשיכטע; אלע אידן פון קליין און גרויס וואס האבן געהערט די מעשה האבן געוויינט, זיי האבן באוואונדערט ווי א יונגער בחור זאל קענען זיין אזוי שטארק ווי יוסף הצדיק; האט דער בחור געזאגט: "ווען איך וואלט ווען נישט געוואוסט פון די פשוט'ע עצה פון התבודדות, וואלט איך זיכער פארברענט געווארן; נאר די עצה, די פשוט'ע עצה פון רעדן צום אייבערשטן, פון וויינען צו אים, פון זיך אויסשמועסן מיט אים, דאס האט מיר געראטעוועט".

דעריבער בעט איך דיר זייער, לאז נישט אפ דיין וועג אין עבודת השם; בלייב מקושר צו די הייליגע רביים נשיאי חב"ד וועלכע האבן ליכטיג געמאכט די וועלט, ובנוסף לזה זאלסטו נעמען די פשוט'ע ברויט, די פשוט'ע וואסער, די פשוט'ע וועג פון שמועסן מיט'ן אייבערשטן, דאס וועט דיר ראטעווען פון אלעם שלעכטס.

די פשוט'ע וועג פון התבודדות קען ברענגען א מענטש צו די גרעסטע מדריגות, אזוי ווי דער הייליגער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קנד): "איך האב זוכה געווען צוצוקומען צו וואס איך בין צוגעקומען נאר ווייל איך האב זיך געפירט בתמימות ופשיטות, איך האב אסאך גערעדט צום אייבערשטן, איך האב זיך געפירט ווי א פראסטאק".

דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן זוכה זיין צו זיין פשוט'ע ערליכע אידן.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת ואתחנן, ח' מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

מעשר געלט דארף גיין פאר עניים, פאר ארעמעלייט; מען קען נישט נוצן מעשר געלט פאר סתם זאכן.

אז דו האסט נישט קיין געלט זאלסטו בלייבן אין שטוב און מיט האלטן די סיום און די שיעורים אויפ'ן טעלעפאן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ואתחנן, ז' מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וואויל איז דיר אז דו לערנסט די הייליגע תורה; דו האסט זוכה געווען צו מסיים זיין גאנץ ש"ס און דו האסט שוין נאכאמאל אנגעהויבן ש"ס.

חכמינו זכרונם לברכה ברענגען (אבות ו, ט) רבי יוסי בן קיסמא דערציילט: איינמאל בין איך געווען אונטערוועגנס, איך האב געטראפן איינעם און יענער פרעגט מיר וואו איך וואוין, אין וועלכע שטאט; האב איך אים געענטפערט אז איך וואוין אין א פלאץ פון תלמידי חכמים, "אָמַר לִי, רַבִּי, רְצוֹנְךָ שֶׁתָּדוּר עִמָּנוּ בִמְקוֹמֵנוּ, וַאֲנִי אֶתֵּן לְךָ אֶלֶף אֲלָפִים דִּינְרֵי זָהָב וַאֲבָנִים טוֹבוֹת וּמַרְגָּלִיּוֹת", האט ער מיר געפרעגט 'אפשר וויל דער רבי קומען וואוינען ביי אונזער שטאט און איך וועל אייך געבן אסאך געלט און טייערע שטיינער', "אָמַרְתִּי לוֹ, בְּנִי, אִם אַתָּה נוֹתֵן לִי כָל כֶּסֶף וְזָהָב וַאֲבָנִים טוֹבוֹת וּמַרְגָּלִיּוֹת שֶׁבָּעוֹלָם, אֵינִי דָר אֶלָּא בִמְקוֹם תּוֹרָה", האב איך אים געענטפערט, 'אפילו אויב דו וועסט מיר געבן די גאנצע געלט פון די וועלט וועל איך אויך נישט גיין וואוינען נאר אויף א פלאץ וואו מען לערנט תורה', "וְלֹא עוֹד, אֶלָּא שֶׁבִּשְׁעַת פְּטִירָתוֹ שֶׁל אָדָם אֵין מְלַוִּין לוֹ לָאָדָם לֹא כֶסֶף וְלֹא זָהָב וְלֹא אֲבָנִים טוֹבוֹת וּמַרְגָּלִיּוֹת, אֶלָּא תוֹרָה וּמַעֲשִׂים טוֹבִים בִּלְבַד", ווייל ווען א מענטש גייט אוועק פון די וועלט נעמט ער מיט נאר תורה און גוטע מעשים; די אלע געלט, גאלד און זילבער - דאס נעמט מען נישט מיט מיט זיך.

נאר דאס וועט איבער בלייבן, נאר די תורה וואס מען לערנט - דאס נעמט מען מיט; די בלעטער גמרא און פרקים משניות וואס מען האט ארויסגעכאפט יעדן טאג, אזוי ווי עס שטייט (משלי ו, כב): "בְּהִתְהַלֶּכְךָ תַּנְחֶה אֹתָךְ", די תורה וועט דיר באגלייטן אויף די וועלט, "בְּשָׁכְבְּךָ תִּשְׁמֹר עָלֶיךָ", די תורה וועט דיר אפהיטן אין קבר פון אלעם שלעכטס, "וַהֲקִיצוֹתָ הִיא תְשִׂיחֶךָ", און די תורה וועט זיין פאר דיר א מליץ יושר ביים בית דין של מעלה.

קענסט לערנען ווי אזוי עס איז דיר געשמאק און באקוועם; מוהרא"ש האט נישט געזאגט מען זאל לערנען דוקא אויף א געוויסע אייגנארטיגע וועג, מוהרא"ש וויל איין זאך: "יעדער איד זאל לערנען און ענדיגן די גאנצע תורה אן א שיעור מאל"; איינער האט א געשמאק צו ענדיגן ש"ס כסדרן, א צווייטער האט א געשמאק צו נעמען איין מסכתא און דאס איבער גיין הונדערט און איין מאל און נאכדעם נעמען נאך א מסכתא און דאס לערנען און ענדיגן הונדערט און איין מאל און אזוי ווייטער.

זיי זיך נישט מבלבל פון גארנישט, דער עיקר זאלסטו ווייטער לערנען פלייסיג.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ואתחנן, ו' מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן

... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

וואס איך האלט איז נישט אינטערעסאנט, וואס צדיקים האלטן דאס איז וויכטיג צו וויסן; ווייל די צדיקים - זיי ווייסן וואס איז גוט פאר אונז, זיי ווייזן אונז דעם וועג ווי אזוי מיר זאלן זיך פירן און טון דעם ווילן פונעם אייבערשטן, זיי ווייסן וואס איז גוט.

מוהרא"ש שרייבט זייער אסאך אז מען זאל נישט מאכן קיין טייערע שמחות; נישט אויסגעבן געלט פאר די נישטיגע פאר שעה. א שאד די געלט וואס מען ווארפט אויס פאר די פאר שעה, אנגעהויבן מיט די בלומען; מען קויפט טייערע בלומען פאר אפאר שעה, גלייך נאך די חתונה ווארפט מען דאס ארויס אין מיסט. נאכדעם די קליידער פון די מחותנת'טעס און פון די משפחה; שווערע טויזנטער דאלער ווערט פארשוועמט פאר די פאר שעה, עס איז א גרויסע עבירה אויסצוגעבן געלט פאר די זאכן. מוהרא"ש שרייבט אז מען טאר נישט אויסגעבן געלט פאר די זאכן, ענדערש זאל מען נעמען די געלט און דאס געבן פאר די פארפאלק זיי זאלן קענען לעבן, זיי זאלן קענען קויפן א דירה.

אפגערעדט ווען מען האט נישט דאס געלט, מען בארגט געלט פאר די שטותים - איז דאס גאר א גרויסע זונד; מען בארגט שווערע טויזנטער דאלער און מען קען דאס נישט באצאלן, מען שלעפט שווערע זעק פון חובות, די גאנצע לעבן דריידט זיך ארום די חובות, קוים וואס מען הייבט אן באצאלן חובות פון איין קינד דארף מען שוין בארגן פרישע חובות פאר דעם צווייטן קינד און אזוי דריידט זיך דאס א גאנצן לעבן.

אפילו מען זאל יא האבן דאס געלט טאר מען נישט אויסגעבן געלט פאר שטותים פאר די פאר שעה - אלעס פאר אביסל כבוד המדומה; דער פראבלעם איז נישט מיט די עשירים, זיי אליינס זענען דאך נישט נארמאל. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן סד): "כָּל הַנְּגִידִים הַגְּדוֹלִים, כִּמְעַט כֻּלָּם, הֵם מְשֻׁגָּעִים מַמָּשׁ", די גרויסע עשירים זענען אלע אינגאנצן משוגע; מיט זיי אליינס קען מען גארנישט טון, גיי לערן אויס א משוגענעם ווי אזוי זיך צו פירן, דער פראבלעם איז מיט די אלע וואס חנפ'נען די עשירים; מען רימט זיי אויס ווען זיי מאכן זיך נאריש ביי זייערע שמחות, מען קלאפט זיי אין רוקן, מען הייבט זיי און מען רימט זיי, דערנאך ווערט דאס א וועג פאר אלע, אלע ווילן דאס נאכמאכן.

געלויבט דעם אייבערשטן אז אונזערע תלמידות, די תלמידות בית פיגא - סיי די כלות און סיי די געשוויסטער גייען אנגעטון ביי די שמחות זייער פשוט. מען קויפט נישט קיין טייערע קליידער, מען קויפט נישט קיין בלומען, מען מאכט זיך נישט נאריש; און אפילו צירונג וואס דאס איז נישט בלויז פאר די פאר שעה, מען גייט דאך מיט דעם פאר א שטיק צייט - קויפט מען אויך פשוט'ע, מען קויפט נישט די גאר טייערע.

עס איז א שטאלץ ביי תלמידות בית פיגא זיך צו פירן פשוט, עס איז א שטאלץ ביי זיי צו קענען העלפן זייערע עלטערן גיין צו די שמחה אן קיין חובות. די תלמידות - מיידלעך און כלות האבן צווישן זיך א רייץ ווער עס קען גיין מער פשוט, מער ביליג; זיי ווייסן וואס דער לעבן איז, זיי ווייסן אז מען ווערט נישט מער ווען מען גייט אנגעטון טייער; נישט דאס איז דער לעבן, נישט די טייערע בלומען דאס איז די חתונה, נישט די צירונגען איז די זאך וואס מאכט פרייליך ביי א שמחה, דאס שיינקייט פון לעבן איז ווען מען ווייסט אז אלעס איז דער אייבערשטער, ער פירט די וועלט און אלעס אלעס איז מיט א פונקטליכקייט און אלעס איז צום גוטן. דער עיקר חתונה הייבט זיך אן ווען חתן כלה גייען אהיים, דער עיקר חתונה איז ווען מען גייט ארויס פון וועג איינער פאר'ן צווייטן, דאס שיינקייט און רייכקייט פון די חתונה איז די יארן וואס דער אייבערשטער געבט; מען לעבט מיט ליבשאפט מאן און ווייב, מען רעדט שיין, מען איז מוותר איינער פאר'ן צווייטן און מען איז זוכה אויפצושטעלן ערליכע דורות.

א רחמנות אויף כלות וואס ווייסן נישט וואס דער לעבן איז, זיי ווייסן נאר איין זאך, ווי מער געלט ארויסנעמען פון די עלטערן. א רחמנות אויף זיי אז מען לערנט נישט מיט זיי די אלע יארן אין סקול וואס דער לעבן איז; מען לערנט מיט מיידלעך אין סקול'ס אלעס וואס מען קען נאר לערנען, חוץ איין זאך - וואס דער לעבן איז. מען פארדריידט זיי מיט נארישקייטן, מען לערנט מיט זיי טיפע לימודים, זאכן וואס זיי וועלן קיינמאל נישט דארפן אין זייער לעבן.

מוהרא"ש האט איינגעפירט בחיים חיותו אין זיין שטעטל אין יבנאל, די ברסלב'ע שטאט אין ארץ ישראל - אז מען זאל חתונה האבן אומזיסט, מוהרא"ש האט געבויט א זאל אונטערן בית המדרש, עס זאל נישט קאסטן קיין איין שקל פאר אלע אנשי שלומינו צו חתונה מאכן די קינדער און געלויבט דעם אייבערשטן אז מיר גייען אין דעם הייליגן וועג. אנשי שלומינו מאכן חתונה די קינדער אין בית המדרש אזוי ווי מען האט זיך געפירט אלע יארן במשך אלע דורות; די חופה מאכט מען אין גאס אינדרויסן פונעם בית המדרש, די סעודה ווערט צוגעשטעלט דורך משפחות פון די קהילה, איינער מאכט א קוגל, איינער מאכט פערפל, איינער מאכט אביסל טשאלנט און די סעודה איז א סעודה, חתן כלה זענען פרייליך ביז גאר און די עלטערן זענען נאך דאס מערסטע פרייליך, ווייל זיי קומען און גייען ווי עכטע מחותנים, עס קאסט זיי נישט קיין איין פרוטה.

די עסצייג און טישטוכער שטעלט דער בית המדרש צו, דאס איז די זעלבע עסצייג מיט וואס די חתן כלה האבן געגעסן אלע יארן אין ישיבה און אין סקול און די זעלבע טישטוכער אויף וואס די חתן כלה האבן אלע יארן געגעסן - פון חדר ביז צו די חתונה.

דאס איז וואס די צדיקים האבן געהאלטן וועגן חתונה קליידער.

דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן גיין אין זייערע וועגן; מיר זאלן נישט מאכן קיין אייגענע מנהגים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ואתחנן, ו' מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אז דו וועסט נעמען די עצה פון רבי'ן; דו וועסט זיך אביסל מתבודד זיין, דו וועסט זיך אויסרעדן דיין הארץ צום אייבערשטן - וועסטו אנהייבן שפירן ליבשאפט און ווארעמקייט, אזוינס וואס דו האסט קיינמאל אין דיין לעבן נישט געשפירט.

דאס וואס מען איז זוכה דורך התבודדות איז נישט עפעס וואס מען קען מסביר זיין, מען הייבט אן שפירן אזא זיסקייט אין לעבן וואס מען האט נישט געשפירט און מען וועט קיינמאל נישט שפירן; רעדן צום אייבערשטן ברענגט דעם מענטש צו שפירן מורא'דיג נאנט צום הייליגן באשעפער, דאס פארהיילט אלע וואונדן און היילט אלע שניטן. אפילו א מענטש זאל דורך גיין גאר ביטערע שוועריקייטן, אויב נעמט ער די עצה פון התבודדות, ער הייבט אן רעדן צום אייבערשטן - ווערט אים פלוצלינג אזוי ליכטיג און אלע וואונדן היילן זיך אויס.

דעריבער אז דו האסט געהאט אזא שווערע יוגנט, דו האסט צוגעזען ווי דיינע עלטערן קריגן זיך און דאס האט דיר איבערגעלאזט אין א וועלט פון ספיקות, אין א וועלט פון אומזיכערקייט - זאלסטו נעמען די עצה פון רבי'ן, זאלסט זיך קובע זיין יעדן טאג א צייט זיך אויסצורעדן דאס הארץ צום אייבערשטן, דורכדעם וועסטו ווערן זיכער ביי זיך, דו וועסט ווערן אויפגעבויט.

בנוגע דאס וואס דו ווילסט אביסל ווארעמקייט, אביסל ליבשאפט און דו שעמסט זיך, דו מיינסט אז דאס איז א קינדערישע זאך; בעט עס פונעם אייבערשטן, בעט דעם אייבערשטן ער זאל דיר געבן אביסל ליבשאפט, ער זאל דיר געבן ווארעמקייט, ער זאל דיר גלעטן. ווען מען איז זוכה צו שפירן איבסל נאנטקייט צום אייבערשטן - דאס איז די בעסטע ליבשאפט.

מוהרא"ש דערציילט אז מען פלעגט הערן ברסלב'ער חסידים זאגן תהילים מיט א געשמאק, זיי פלעגן רעדן צום אייבערשטן אויסגעמישט מיט די פסוקי תהילים; איינמאל האט מען געהערט רבי נתן'ס אן אייניקל רבי מיכל'ע, ווי ער זאגט תהלים (קאפיטל לה, א): "לְדָוִד רִיבָה ה' אֶת יְרִיבַי", האט מען געהערט ווי ער רעדט צום אייבערשטן: "רבונו של עולם קריג זיך פאר מיר, נעם זיך אן פאר מיר, 'אֱמֹר לְנַפְשִׁי יְשֻׁעָתֵךְ אָנִי', זאג מיר אייבערשטער אז דו האסט מיר ליב, איך בין אזוי צעבראכן, איך דארף אביסל ווארעמקייט, אביסעלע ליבשאפט פון דיר".

דער רבי האט געזאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן עח): "קיין יאוש איז נישט פארהאנען"; דאס איז נישט סתם געזאגט, 'עס איז נישטא קיין יאוש'; אויב מען טוט די עצות פון רבי'ן איז מען זוכה ארויסצוגיין פון אלע טונקלקייטן און פון אלע ביטערניש.

וואויל איז דעם וואס פאלגט דעם רבי'ן, וועט ער שפירן אויף די וועלט וואס צדיקים שפירן אין גן עדן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת דברים, ב' מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

עס איז נישט קיין פראבלעם צו גיין אנגעטון שיין; אז דיין טאכטער איז ערליך און וואויל, זי גייט אנגעטון אידיש - דארפסטו טאנצן פאר שמחה און איר נאר הייבן און לויבן.

מיט כבוד וועסטו איר געוואונען; געב איר כבוד, געב איר גוטע ווערטער, זאג איר שטענדיג ווי גוט זי זעט אויס, ווי שיין זי איז און ווי גוט זי פארשטייט צו קליידער - אזוי וועסטו איר געוואונען און זי וועט בלייבן וואויל און גוט. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן רב): "כָּל מִי שֶׁשִּׂכְלוֹ קָטָן בְּיוֹתֵר, צָרִיךְ לַחֲלֹק לוֹ כָּבוֹד בְּיוֹתֵר", ווער עס האט ווייניג שכל, דארף מען אים אפגעבן מער כבוד, "כִּי כָּל מַה שֶּׁשִּׂכְלוֹ יוֹתֵר קָטָן, הוּא יוֹתֵר חָפֵץ בְּכָבוֹד", ווייל ווי ווייניגער שכל מען האט אלץ מער כבוד דארף מען, "וּכְמוֹ שֶׁאָנוּ רוֹאִים בְּחוּשׁ שֶׁהַנָּשִׁים מַקְפִּידִין מְאֹד עַל כְּבוֹדָם, וְרוֹצִים מְאֹד אֶת הַכָּבוֹד", אזוי ווי מיר זעען ביי פרויען אז זיי זענען זייער מקפיד אויף זייער כבוד, "וְזֶה מֵחֲמַת שֶׁהַנָּשִׁים דַּעְתָּן קַלָּה וּקְטַנָּה מְאֹד", דאס איז ווייל זיי האבן נישט אזא שטארקע פארשטאנד; אז דו וועסט איר אויסרימען און לויבן, דו וועסט קוקן גוט אויף איר און איר געבן גוטע ווערטער - וועסטו האבן נחת פון איר.

ווען די קינדער זענען נאך יונג דעמאלט איז די צייט וואס מען קען זיי גרינג אויסבייגן, שפעטער ווען זיי זענען שוין עלטער דעמאלט דארף מען שוין אכטונג געבן ווי אזוי מען רעדט און ווי אזוי מען פארלאנגט, דעמאלט דארף מען גיין מיט חכמה - מיט אסאך גוטע ווערטער.

מען דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן אז מען זאל זוכה זיין צו ערליכע קינדער; עס איז געווען א ברסלב'ער חסיד וואס האט זייער מצליח געווען מיט אלע זיינע קינדער, ווען מען האט אים געפרעגט: "ווי אזוי האסטו זוכה געווען אז אלע דיינע קינדער זענען ערליכע אידן?" האט ער געענטפערט: "וואס מיינט איר, איך האב זיי אראפגעריסן פון בוים?! איך האב אסאך טרערן פארגאסן צום אייבערשטן איך זאל זוכה זיין צו זען נחת פון זיי; איך פלעג וויינען יעדן טאג צום אייבערשטן ער זאל מיר געבן ערליכע קינדער, דערפאר האב איך זוכה געווען צו ערליכע קינדער".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת דברים, ב' מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, בני ברק.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

די עצה ארויס צו קריכן פון די מחלה קורונה וירוס און פון אלע מחלות איז נאר דורך זיך שטארקן צו זיין פרייליך און האפן צום אייבערשטן.

דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן כד): "מִצְוָה גְּדוֹלָה לִהְיוֹת בְּשִׂמְחָה תָּמִיד, וּלְהִתְגַּבֵּר לְהַרְחִיק הָעַצְבוּת וְהַמָּרָה שְׁחֹרָה בְּכָל כֹּחוֹ, וְכָל הַחוֹלַאַת הַבָּאִין עַל הָאָדָם - כֻּלָּם בָּאִין רַק מִקִּלְקוּל הַשִּׂמְחָה", עס איז א גרויסע מצוה צו זיין שטענדיג פרייליך און זיך שטארקן מיט אלע כחות נישט צו זיין דעפרעסט. ווייל אלע מחלות און אלע קרענק קומען ווייל מען איז דעפרעסט און נישט פרייליך. און דער רבי זאגט דארט ווייטער: "גַם חַכְמֵי הָרוֹפְאִים אָמְרוּ, שֶׁכָּל הַמַּחֲלוֹת וְהַחֳלָאִים רָעִים בָּאִים רַק מַחֲמַת חִסָּרוֹן הַשִּׂמְחָה", אפילו די דאקטורים זאגן אז אלע מחלות קומען פון דיפרעסיע און פון זיין נישט פרייליך.

א פרייליכער מענטש דריידט זיך ארויס פון קורונה און פון אלע מחלות; שלמה המלך זאגט (משלי יח, יד): "רוּחַ אִישׁ יְכַלְכֵּל מַחֲלֵהוּ", א מענטש וואס זיין מצב רוח איז גוט, ער איז גוט-מוטיג - קען זיך שטארקן אויף זיין מחלה, "וְרוּחַ נְכֵאָה - מִי יִשָּׂאֶנָּה", און איינער מיט א צעבראכענע גייסט קען נישט אריבערטראגן די קראנקהייט, דאס צעבראכנקייט מאכט אים פאלן השם ישמרינו.

דעריבער זאלסטו זיך נישט לאזן צעברעכן; גיי נישט צו קיין דאקטורים, זיי קענען נישט העלפן. זיי זאגן קלאר 'מיר ווייסן נישט וואס דאס איז, ווי אזוי מען באגייט זיך מיט דעם'; אלע זענען מודה אז דער אייבערשטער - ער אליינס פירט די וועלט און קיינער אנדערש. מאך נישט קיין שום טעסט, עס העלפט נישט און עס איז נישט מעלה און נישט מוריד, וועסטו זען אז ביז א קורצע צייט וועסטו זיין געזונט און שטארק.

אויך בעט איך דיר זאלסט נישט אויסהערן די נייעס; די נייעס ווארפט א פחד און א שרעק, מען טאר נישט הערן קיין נייעס. א רחמנות אויף די וואס זענען איינגעטונקען אין נייעס, די קענען ממש נישט לעבן; די פחד פון די נייעס - דאס אליינס איז ערגער פון די גאנצע מחלה קורונה, מער מענטשן זענען נפטר געווארן פון די פחד און בהלה ווי פון די קורונה אליינס.

אזוי ווי דער הייליגער בן איש חי זכותו יגן עלינו ברענגט א מעשה פלא (בן יהוידע בבא קמא, דף ס מדפי הגמרא) וואס האט פאסירט, אמאל איז געווען א שווערע עפידעמיע, עס איז געווען א מגיפה, א מחלה מיט'ן נאמען קוליר"ע. פאר די מחלה האט זיך פארשפרייט האט איינער געטראפן דעם משחית וואס איז געווען געשטעלט אריין צו ברענגען די קרענק, ער האט געפרעגט דעם משחית וויפיל מענטשן ער גייט הרג'נען דורך די קרענק קוליר"ע, האט ער געזאגט: "פינף טויזנט מענטשן", למעשה זענען גע'הרג'עט געווארן פופצן טויזנט נפשות דורך די מחלה קוליר"ע, שפעטער האט מען געפרעגט דעם משחית: "פארוואס זאגסטו ליגנט? האסט געזאגט אז דו גייסט הרג'נען מיט די קוליר"ע פינף טויזנט מענטשן, למעשה האסטו גע'הרג'ט פופצן טויזנט מענטשן?" האט דער משחית געענטפערט: "איך האב נאר גע'הרג'ט מיט מיין שווערד קוליר"ע פינף טויזנט מענטשן, די איבעריגע צען טויזנט זענען געשטארבן פון שרעק און פאניק"; זעט מען אז די שרעק און פאניק איז ערגער פון די מחלה זעלבסט.

שטארק זיך, דער אייבערשטער וועט דיר געבן א רפואה שלימה.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת דברים, ב' מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וואויל איז דיר אז דו געבסט אכטונג אין שטוב אויף דיין ווייב, דו פרובירסט מיט אלע וועגן איר פרייליך צו מאכן; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (קידושין לד:): "אִשָׁה - בַּעֲלָהּ מְּשַׂמְחָהּ", דער מאן האט א מצוה פרייליך צו מאכן זיין ווייב.

דער רבי האט אונז זייער געבעטן און געווארנט מיר זאלן רעדן שיין אין שטוב און האלטן טייער די ווייב; דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן רסד): "הֲלֹא הַנָּשִׁים הֵם סוֹבְלִים צַעַר וְיִסּוּרִים גְּדוֹלִים מְאֹד מְאֹד מִיַּלְדֵיהֶם", די פרויען ליידן גאר אסאך צער און ווייטאג פון די קינדער, "צַעַר הָעִבּוּר", זיי ליידן בשעת'ן טראגן, "וְהַלֵּדָה", נאכדעם די צער פון געבוירן, "וְהַגִּדּוּל", און צער פון אויפציען די קינדער, "כַּאֲשֶׁר יָדוּעַ לַכֹּל עֹצֶם מַכְאוֹבָם וְצַעֲרָם וְיִסּוּרֵיהֶם", אזוי ווי עס איז פאר יעדן באקאנט ווי שווער עס איז אריבער צו גיין די זאכן; דער הייליגער רבי נתן זאגט (שם, סימן רסג) ער האט געהאט א שמועס מיט'ן רבי'ן איבער דעם וואס מען זעט ביי אינגעלייט אז זיי צעטיילן זיך פאר א שטיק צייט און אסאך מאל ענדיגט זיך דאס מיט א גט חס ושלום, האט דער רבי געזאגט: "שֶׁזֶּה מַעֲשֶׂה בַּעַל דָּבָר, שֶׁמַּנִּיחַ אֶת עַצְמוֹ עַל זֶה מְאֹד, לְקַלְקֵל הַשָּׁלוֹם שֶׁל בְּנֵי הַנְּעוּרִים, כְּדֵי שֶׁיִּתָּפְסוּ בִּמְצוּדָתוֹ חַס וְשָׁלוֹם עַל יְדֵי זֶה", דאס איז מעשה שטן, דער יצר הרע מאכט מען זאל זיך צעטיילן, ווייל אז מען איז אן א ווייב ווארפט ער אראפ דעם מענטש אין ביטערע עבירות, דער יצר הרע לאקערט אויף יונגע פארפעלקער זיי צו צעטיילן און אזוי כאפט ער זיי אריין אין זיין נעץ השם ישמרינו.

דערפאר זאלסטו ווייטער פרובירן מיט אלע כוחות פרייליך צו מאכן דיין ווייב; עס איז נישט גרינג פרייליך צו מאכן די ווייב, אבער דאס איז די יסוד פון קדושה. ווייל ווען עס איז דא שמחה אין שטוב, עס איז דא ליבשאפט צווישן מאן און ווייב - דעמאלט הערשט א הייליגקייט, מען האט א ריינע מח - מחשבה, מען זוכט נישט פרעמדע זאכן, מען איז צופרידן מיט וואס דער אייבערשטער האט געגעבן.

זע צו לערנען אין שטוב; א פרוי האט זייער ליב צו זען איר מאן לערנען אין שטוב, זי הייבט אן קוקן אנדערש אויף אים, זי הייבט אים אן האלטן חשוב און טייער.

אויך זאלסטו רעדן ווייך און שיין; צו א פרוי דארף מען רעדן ווייכע רייד, פוטער ווערטער. לערן זיך פונעם אייבערשטן, ווען ער האט געהייסן משה רבינו רעדן צו די אידן, זיי געבן די תורה - האט ער געזאגט פאר משה רבינו ער זאל רעדן ווייכע רייד צו די פרויען (שמות יט, ג). באנוץ זיך נישט מיט שארפע ווערטער: "נו, קומסט שוין?" אדער: "ביסט נאך אלץ נישט גרייט?!" זאלסט קיינמאל נישט רעדן אזוי צו איר, וועט זי נישט אריין פאלן אין א שלעכטע גוסטע.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת דברים, ראש חודש מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אשריך ואשרי חלקך אז דו ביסט א מלמד, דו לערנסט מיט תינוקות של בית רבן - שלא טעמו טעם חטא.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קיט:): "אֵין הָעוֹלָם מִתְקַיֵּם אֶלָּא בִּשְׁבִיל הֶבֶל תִּינוֹקוֹת שֶׁל בֵּית רַבָּן", די וועלט שטייט אויף די תורה פון קינדער, "אֲמַר לֵיהּ רַב פָּפָּא לְאַבַּיֵּי, דִּידִי וְדִידָךְ מַאי", האט רב פפא געפרעגט פון אביי: 'וואס איז מיט אונזער תורה?' "אֲמַר לֵיהּ", האט אים אביי געענטפערט, "אֵינוֹ דּוֹמֶה הֶבֶל שֶׁיֵּשׁ בּוֹ חֵטְא לְהֶבֶל שֶׁאֵין בּוֹ חֵטְא", עס איז נישט קיין פארגלייך תורה פון קינדער וואס זיי ווייסן נאך נישט פון קיין עבירה, זיי האבן נאך נישט טועם געווען קיין עבירה - אויף זייער תורה שטייט די וועלט.

אויף דיינע שאלות: וואס וועט זיין ווען משיח וועט קומען, ווער וועט בויען דעם בית המקדש, צי וועט אראפ קומען א פייערדיגע בית המקדש פון הימל אדער וועט מען דאס בויען וכו'; דער הייליגער רמב"ם זאגט (פרק יב מהלכות מלכים ומלחמות, הלכה ב): "וְכָל אֵלּוּ הַדְּבָרִים וְכַיּוֹצֵא בָהֶן, לֹא יֵדַע אָדָם אֵיךְ יִהְיוּ עַד שֶׁיִּהְיוּ", די אלע זאכן, וואס וועט זיין ווען משיח וועט קומען - ווייסט מען נישט ביז עס וועט זיין, "שֶׁדְּבָרִים סְתוּמִין הֵן אֵצֶל הַנְּבִיאִים, גַּם הַחֲכָמִים אֵין לָהֶם קַבָּלָה בִּדְבָרִים אֵלּוּ", די זאכן זענען פארהוילן פון אונז, אפילו פון די נביאים און פון די חכמים איז דאס פארהוילן, "וּלְפִיכָךְ יֵשׁ לָהֶם מַחֲלוֹקֶת בִּדְבָרִים אֵלּוּ", דעריבער איז דא אסאך מחלוקת אין די זאכן - וואס און ווי אזוי עס וועט זיין.

דערפאר זאגט דער רמב"ם: "לְעוֹלָם לֹא יִתְעַסֵּק אָדָם בְּדִבְרֵי הַהַגָּדוֹת, וְלֹא יַאֲרִיךְ בַּמִּדְרָשׁוֹת הָאֲמוּרִים בְּעִנְיָנִים אֵלּוּ וְכַיּוֹצֵא בָּהֶן, וְלֹא יְשִׂימֵם עִקָּר", מען זאל נישט צופיל אריין קלערן וואס און ווי אזוי עס וועט זיין נאכדעם וואס משיח וועט קומען, "שֶׁאֵין מְבִיאִין לֹא לִידֵי יִרְאָה וְלֹא לִידֵי אַהֲבָה", ווייל פון דעם קומט נישט ארויס קיין עבודת השם יתברך; דער עיקר דארפן מיר זען וואס מיר קענען טון צו ברענגען משיח.

דעריבער, אנשטאט צו חקר'נען ווי אזוי וועט זיין, וואס וועט זיין וכו', - דארפן מיר זען צו טון מצוות און גוטע מעשים אז משיח זאל שוין קומען. און ווען מיר וויינען און קלאגן אויפ'ן חורבן בית המקדש דארפן מיר וויינען אויף אונזער חורבן, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן סז) ווען מען קלאגט אויפ'ן חורבן בית המקדש וויינט מען נישט אז אמאל איז געווען א חורבן, נאר מען וויינט אויפ'ן היינטיגן חורבן; אז מיר זענען חרוב ונחרב, מיר זענען ווייט פונעם אייבערשטן און מיר זענען זייער שטארק אריין געטון אין אונזערע תאוות רחמנא לצלן, מיר דארפן זען מיר זאלן נישט צוריק האלטן די גאולה; דערפאר האט דער רבי אונז געהייסן מיר זאלן אויפשטיין חצות זאגן תיקון חצות ווייל אפשר זענען מיר געווען אינעם פאריגן גלגול די וואס האבן גורם געווען אז דער בית המקדש זאל חרוב ווערן און אפילו מיר האבן נישט חרוב געמאכט דעם בית המקדש: "אוּלַי הוּא מְעַכֵּב עַתָּה בִּנְיַן בֵּית הַמִּקְדָּשׁ", אפשר זענען מיר די וואס האלטן אפ דעם בית המקדש פון צוריק אויפגעבויט ווערן, "וְנֶחֱשָׁב גַם כֵּן כְּאִלּוּ הוּא גָּרַם לְהַחֲרִיבוֹ", איז דאס אזוי ווי מיר וואלטן דאס חרוב געמאכט.

רעד אסאך צו די קינדער קעגן מחלוקת און שנאת חינם; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא ט.): די ערשטע בית המקדש איז חרוב געווארן ווייל מען האט עובר געווען אויף די דריי הארבע עבירות, די צווייטע בית המקדש איז חרוב געווארן נאר וועגן שנאת חנם, פירט די גמרא אויס: "וַעֲדַיִן מְרַקֵּד בֵּינָן", די עבירה איז נאך אלץ צווישן אונז; ברענג אריין אין די קינדער אהבת חינם, זיי זאלן זיך ליב האבן איינער דעם צווייטן, זיי זאלן זיך מוסר נפש זיין איינער פאר'ן צווייטן, דורכדעם וועלן מיר זוכה זיין אז משיח וועט קומען, דעמאלט וועלן מיר זוכה זיין צו זען ווי אזוי דער בית המקדש וועט געבויט ווערן.

אויף דיין צווייטע פראגע; ווי מעג מען זאגן אויף אזא זאך אז דאס איז א דמיון? אודאי אזוי! מיט יעדע מצוה וואס מען טוט איז מען מקרב די גאולה.

עס ווערט געברענגט פון הייליגן ראפשיצער רב זכותו יגן עלינו (זרע קודש פרשת כי תצא, דבור המתחיל כי תבנה בית חדש): "בְּכָל יוֹם שֶׁאָדָם עוֹבֵד אֶת ה' בּוֹנֶה אֶת יְרוּשָׁלַיִם וּבֵית הַמִּקְדָּשׁ", דורך אונזערע מעשים טובים ווערט געבויט דער בית המקדש, און ער ברענגט דארט: "שָׁמַעְתִּי מֵהָרַב הַקָּדוֹשׁ מוֹרֵנוּ הָרַב אֱלִימֶלֶךְ זְכוּתוֹ יָגֵן עָלֵינוּ", איך האב געהערט פון הייליגן רבי אלימלך פון ליזענסק זי"ע, אז ער האט געמאכט עליית נשמה און געזען ווי מען טראגט די כלים פון בית המקדש, מען האט אים געזאגט: "די כלים האסטו ארויסגענומען פון גלות מיט דיינע מצוות און מעשים טובים", ווייל מיט די מצוות און מעשים טובים וואס מען טוט בויט מען דעם בית המקדש.

מען טאר נישט זאגן אז דאס איז א שיינער דמיון; עס איז אמת ויציב אז ווען א איד טוט א מצוה ברענגט ער א ציגל צום בית המקדש און ווען מען זינדיגט נעמט מען אוועק א ציגל און מען איז מעכב אז משיח זאל קומען, אזוי ווי דער הייליגער סאטמאר רבי זכותו יגן עלינו ברענגט אין די הקדמה פון זיין הייליגן ספר ויואל משה (דף ט), אז דער הייליגער צאנזער רב זכותו יגן עלינו האט זיך אמאל אנגערופן ביים טיש: "דער בית המקדש איז שוין גרייט, עס איז שוין געבויט און גרייט, עס פעלט נאר דעם פרוכת", האט זיך אנגערופן דער הייליגער צדיק רבי יהושע'לע פון טאמאשוב זכותו יגן עלינו: "מיר גלייבן אז דער רב קען ענדיגן דעם פרוכת", דער צאנזער רב איז שטיל געבליבן און אים גארנישט געענטפערט. א צווייטע מאל אינמיטן פירן טיש האט זיך דער צאנזער רב אנגערופן און געזאגט: "ווער זאגט אייך אז איך האב נישט געענדיגט דעם פרוכת? איך האב טאקע צוגעענדיגט דעם פרוכת פונעם בית המקדש, אבער עס איז געקומען א רשע און געטון א גרויסע עבירה, מיט דעם האט ער דאס צוריסן".

דאס זאלסטו אריין לייגן און אריין באקן אין דיינע תלמידים, זיי זאלן וויסן און געדענקען אז יעדע מצווה וואס א איד טוט ברענגט ער דורכדעם נאך א ציגל צום בית המקדש און ער איז מקרב די גאולה און מיט יעדע שלעכטע זאך וואס מען טוט צעברעכט מען דעם בית המקדש, מען צערייסט דעם פרוכת.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין מיט דיינע תלמידים .

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת דברים, כ"ח תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

יעצט איז דער דור אזוי געפאלן, וויפיל דער דור איז געווען געפאלן איז יעצט געווארן פחד פחדים; עס גייט אריבער אזעלכע נסיונות אויף קינדער, בחורים און מיידלעך, קיינער קען גארנישט חלומ'ען וואס פאר א נסיונות זיי האבן. זיי פאלן אין שמירת עיניים, זיי פאלן אין קדושה, זיי פאלן אריין אין פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, זיי ווערן פארברענט פון תאות ניאוף. זיי ווילן זיין גוט אבער זיי זעען נישט קיין וועג פאר זיך; א אינגל קען היינטיגע טעג זען אין איין מינוט אזעלכע שמוץ וואס מען האט אמאל נישט געקענט זען אין טויזנט יאר, אלע מגידי שיעורים און ראשי ישיבות שרייען אז זיי זעען נישט קיין וועג ווייטער מיט די יוגנט.

יעצט איז א צייט וואס מען דארף פארשפרייטן דעם הייליגן רבי'ן פאר אלעמען; דער רבי האט א וועג צו ראטעווען דעם גאנצן דור, דער רבי ווייזט די רחמנות פונעם אייבערשטן, ווי דער אייבערשטער ווארט מען זאל צוריק קומען צו אים, מען זאל תשובה טון.

לייג אריין אין דיינע תלמידים אמונה; דערצייל זיי מעשיות פון צדיקים, ווי זיי האבן געלעבט מיט'ן אייבערשטן, (דארפסט נישט רעדן אין נאמען פון רבי'ן), דאס וועט אויפפלאמען זייער הארץ זיי זאלן אויך וועלן זיין ערליך און הייליג. רעד צו זיי זיי זאלן זיין הייליג און זיך היטן די אויגן; דו קענסט נישט וויסן וואס די ווערטער וואס דו פלאנצט יעצט איין וועט טון מיט זיי שפעטער, אמאל הערט א קינד פון זיין מלמד א ווארט פון יראת שמים און דאס באגלייט אים זיין גאנץ לעבן.

אויך זאלסטו זיי לערנען זיי זאלן נישט פוגם זיין בברית קודש; לייג אריין אין זיי א פחד זיי זאלן נישט אנרירן דעם אות ברית קודש, זאג זיי אז מען ליידט א גאנץ לעבן אויב מען היט זיך נישט. ווי יונגער מען געוואוינט איין קינדער זיי זאלן זיין הייליג - איז זיי גרינגער, עס ווערט ביי זיי ווי א טבע צו זיין הייליג.

אויך זאלסטו זיי לערנען זיך אכטונג צו געבן פון מנולים; לערן זיי אויס אז מען קען קיינעם נישט געטרויען, עס קען אמאל זיין א מענטש וואס זעט אויס פון אינדרויסן ווי א חשוב'ער מענטש, א פעטער, א ברודער אדער גאר א זיידע - נישט קיין נפקא מינה, מען דארף אויסלערנען פאר א קינד: "קיינער טאר דיך נישט אנרירן און זיך שפילן מיט דיר, קיינער טאר דיר נישט אנכאפן דעם אות ברית קודש".

עס איז שווער צו רעדן פון דעם און עס איז נישט אנגענעם צו שרייבן פון דעם, אבער מען מוז רעדן פון דעם; א מלמד דארף וויסן אז עס ליגט אויף אים א גרויסע אחריות אז זיינע תלמידים זאלן זיין ערליך און געזונט, אויב מען רעדט נישט צו די קינדער, מען גרייט זיי נישט אן - באקומט מען נאכדעם א גרויסער עונש. אזוי ווי די מעשה וואס אליהו הנביא האט דערציילט (תנא דבי אליהו רבה, פרק יח): "איך בין אמאל געגאנגען אין א שטאט אין חוץ לארץ, אין בבל און איך האב געטראפן א מלמד וואס האט געהאט זייער אסאך תלמידים - צוויי הונדערט תלמידים אין די יארגענג פון אכצן ביז צוואנציג יאר, נאך א יאר בין איך צוריק געקומען צו דעם שטאט און איך האב נישט געקענט טרעפן דעם מלמד, האט מען מיר געזאגט אז דער מלמד איז שוין געשטארבן; אלע זענען געשטארבן, זיין ווייב, זיינע קינדער און אלע תלמידים, און עס זענען נאר איבערגעבליבן אפאר יונגע תלמידים, 'וְהָיִיתִי בּוֹכָה וּמִתְאַנֵּחַ עֲלֵיהֶם', האב איך אנגעהויבן זייער שטארק צו וויינען, טראכטנדיג צו מיר: 'פארוואס איז דער מלמד, זיין משפחה מיט די תלמידים - געשטארבן?' ביז עס איז געקומען צו מיר א מלאך פון הימל און מיר געפרעגט: 'אליהו, פארוואס וויינסטו?' האב איך אים געענטפערט: 'צי דען זאל איך נישט וויינען, אז די אלע זענען געשטארבן?' האט מיר דער מלאך געזאגט: 'וויין נישט אליהו', האב איך אים געפרעגט: 'פארוואס זאל איך נישט וויינען?' האט מיר דער מלאך געענטפערט: 'וְאָמַר לִי שֶׁהֵן הָיוּ עוֹשִׂין דְּבָרִים מְכֹעָרִים וּדְבָרִים שֶׁאֵינָן רְאוּיִין, וּמְקוּלְקָלִין בְּעַצְמָם, וְהָיוּ מוֹצִיאִין שִׁכְבַת זֶרַע חִנָּם וְהֵן לֹא הָיוּ יוֹדְעִין בְּעַצְמָן שֶׁהַמִּיתָה מַשִּׂיגָתָן', זיי האבן געטון שמוציגע מעשים; זיי האבן געטון עבירות איינער מיט'ן צווייטן, זי האבן מוציא געווען זרע לבטלה רחמנא לצלן, זיי האבן נישט געוואוסט דער סוף פון די עבירה", זעט מען פון דעם דאס אחריות וואס ליגט אויף מלמדים.

וויפיל בחורים און אינגעלייט וויינען און שרייען אז זיי האבן היינט נישט קיין טעם אין לעבן ווייל זיי זענען אריין געפאלן אין די עבירה; קיינער האט זיי נישט אנגעגרייט פון פאראויס זיי זאלן זיך היטן און נישט זינדיגן אין פגם הברית, זיי זענען נעבעך נישט שולדיג, מען האט זיי נישט אנגעגרייט.

אז די קינדער וועלן זיין הייליג און אפגעהיטן וועלן זיי זוכה זיין צו לערנען און דאווענען; דו זע אז דער פונדאמענט זאל זיין גוט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת דברים, כ"ז תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

עס איז נישט קיין שום בושה צו נעמען מעדעצין, עס איז א בושה ווען מען דארף נעמען מעדעצין און מען עקשנ'ט זיך דאס נישט צו נעמען. ווייל מען קען יעדן איינעם העלפן, דער פראבלעם איז אז מען וויל זיך נישט העלפן, מען האלט זיך קלוגער פונעם דאקטער; מען מיינט אז אויב מען וועט נעמען מעדעצין וועט מען זיין אראפגעקוקט.

בנוגע וואס מען קוקט דיר אראפ וכו'; דארפסט נישט דערציילן קיינעם איבער דיין פריוואטע לעבן, דערצייל נישט קיינעם אז דו נעמסט מעדעצין - נישט פאר חברים, נישט פאר משפחה און נישט פאר דיין רב; דאס איז פריוואט צווישן דיר און דער דאקטער, מערסטנ'ס, אויב דארף מען דערציילן די ווייב דארף דאס בלייבן צווישן אייך.

דער עיקר זאלסטו זיך אליינס נישט אראפ קוקן, דיין האלטן פון זיך איז וויכטיגער ווי אז אנדערע זאלן האלטן פון דיר; אז דו וועסט זיין זיכער מיט זיך וועט דיר גאר ווייניג אנגיין וואס דער זאגט אויף דיר און וואס יענער זאגט אויף דיר, דו זאלסט וויסן ביי דיר אז עס איז גארנישט שלעכט אז מען דארף נעמען פאר די מח מעדעצין.

ווי אזוי איז מען זוכה צו זיין ביי זיך פעלזן פעסט, ווי אזוי איז מען זוכה צו זיין שטארק, עס זאל נישט אנגיין וואס אנדערע זאגן און וואס אנדערע טראכן? דורך אמונה; ווען מען חזר'ט אמונה, מען נעמט אריין אין זיך אז דער אייבערשטער פירט די וועלט און קיין שום זאך פאסירט נישט פון זיך אליין, דאס בויט אויף דאס זיכערקייט, מען ווערט שטארק, מען דארף קיינעם נישט און עס אינטערעסירט נישט גארנישט.

דעריבער בעט איך דיר זייער טייערער ליבער ברודער, יעדן אינדערפרי גלייך נאך ברכת התורה זאלסטו זאגן די דרייצן אני מאמין'ס; בעיקר זאלסטו חזר'ן אן א שיעור מאל דעם ערשטן שטיקל: "אֲנִי מַאֲמִין בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה, שֶׁהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ הוּא בּוֹרֵא וּמַנְהִיג לְכָל הַבְּרוּאִים, וְהוּא לְבַדּוֹ עָשָׂה וְעוֹשֶׂה וְיַעֲשֶׂה לְכָל הַמַּעֲשִׂים", איך גלייב אז דער אייבערשטער האט אלעס באשאפן, ער פירט די וועלט, נאר ער אליין טוט אלעס און ער וועט טון אלעס.

אויך זאלסטו אריין נעמען אין דיר אז עס איז נישטא וועם צו בעטן, נאר דעם אייבערשטן, צו אים דארף מען דאווענען. חזר זיך דעם אני מאמין: "אֲנִי מַאֲמִין בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה, שֶׁהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ לוֹ לְבַדּוֹ רָאוּי לְהִתְפַּלֵּל, וְאֵין רָאוּי לְהִתְפַּלֵּל לְזוּלָתוֹ", איך גלייב אז ווען מען דארף א ישועה זאל מען נאר בעטן דעם אייבערשטן, ווייל נאר ער קען העלפן און וועט העלפן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זיין געזונט און שטארק.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת דברים, כ"ז תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו שטארקסט זיך מיט'ן הייליגן רבינ'ס עצות; דיין גאנצע לעבן האט זיך דיר געטוישט צום גוטן.

א שאד אויף די אלע מענטשן וואס מיינען אז ברסלב איז עפעס א שרעקעדיגע זאך; ווען מענטשן וואלטן געוואוסט וואס ברסלב איז, צו וואס מען איז זוכה ווען מען ווערט מקורב צום רבי'ן וואלטן אלע געקומען צום רבי'ן, אפגערעדט צו וואס מען איז זוכה אויבן אין הימל, דער הייליגער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שיד): "הַפָּחוּת שֶׁבַּאֲנָשַׁי אֲנִי מוֹלִיךְ אוֹתוֹ בְּדֶרֶךְ שֶׁל צַדִּיק גָּדוֹל מְאֹד", דעם קלענסטן פון מיינע מענטשן פיר איך אויבן אין הימל אויף דעם וועג פון גרויסע צדיקים.

נאך אויף די וועלט ברענגט אונז דער רבי צו צו גאר גרויסע מדריגות; מען הייבט אן לעבן מיט'ן אייבערשטן, אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שנח): "מיט יעדע שיחה וואס איך שמועס מיט ענק קען מען זיין אן ערליכער איד, און נישט סתם אן ערליכער איד נאר אן ערליכע איד אזוי ווי איך מיין אן ערליכער איד", און רבי נתן זאגט: "וְגַם אֲפִלּוּ עַכְשָׁו כְּשֶׁלּוֹמְדִין דְּבָרָיו הַקְּדוֹשִׁים יֵשׁ לָהֶם גַּם-כֵּן כֹּחַ גָּדוֹל לְעוֹרֵר לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ לִזְכּוֹת לְדַרְכֵי ה' בֶּאֱמֶת, לְמִי שֶׁיָּשִׂים לִבּוֹ הֵיטֵב לִדְבָרָיו וּלְשִׂיחוֹתָיו הַקְּדוֹשִׁים הַנֶּאֱמָרִים בְּזֶה הַסֵּפֶר, וּבִשְׁאָר סְפָרָיו הַקְּדוֹשִׁים", דעם רבינ'ס ספרים פארמאגן א מורא'דיגן כח צו מעורר זיין א מענטש צו דינען דעם אייבערשטן, אין יעדע שמועס פון רבי'ן ליגן געוואלדיגע עצות און הדרכות פאר'ן לעבן.

אויף דיין פראגע: 'ווי הייבט מען אן מיט חינוך וכו''; חינוך הייבט זיך אן ביי זיך אליינס, ווען עלטערן פירן זיך מיט יראת שמים, מען לעבט מיט ליבשאפט, מיט שמחה - דעמאלט גייט עס אריבער צו די קינדער; דורכדעם וועלן זיי אויך זיין פרייליכע קינדער, זיי וועלן ליב האבן צו זיין אידן, ווען עס איז אבער נישטא קיין יראת שמים ביי די עלטערן, מען האט זיך נישט ליב, מען קריגט זיך, מען טוט די מצוות אן שמחה, אלעס איז אנגעצויגן - דעמאלט ווילן נישט די קינדער גיין אין זייערע וועגן, זיי וועלן זיך זוכן אן אנדערע סארט לעבן.

קינדער ווילן ליבשאפט אין לעבן, קינדער ווילן א פרייליכע לעבן; ווען זיי באקומען דאס אין שטוב דעמאלט וועלן זיי נאכגיין דעם וועג, זיי וועלן בלייבן ערליך, ווידעראום ווען זיי געפונען דאס נישט אין שטוב וועלן זיי זוכן און נישטערן ביז זיי וועלן טרעפן ליבשאפט און ווארעמקייט, עס קען זיין אז דאס וועט זיי ברענגען צו נישט גוטע פלעצער.

בנוגע ווען דאס קינד שטייט אויף וכו'; עס מאכט זיך ביי אסאך מענטשן, נישט נאר ביי קינדער, אז ווען מען שטייט אויף פון א קורצע שלאף איז מען צעטומלט און נישט רואיג, עס נעמט צייט ביז מען דערוועקט זיך אינגאנצן.

בנוגע הערן נייעס; עס ווענדט זיך אינעם מענטש, רוב מענטשן ווערן מער צעטומלט און דערשראקן פון הערן נייעס. אז די נייעס געבט דיר אביסל כח, עס ליפטערט דיר אויס - קענסטו עס הערן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת דברים, כ"ז תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דיין פראבלעם איז נישט אזא שטארקע פראבלעם; דאנק דעם אייבערשטן פאר די מתנה וואס דו האסט - א גוטע ווייב, א וואוילע ווייב; דו האסט גוט חתונה געהאט.

עס זעט דיר אויס ווי נאר דו האסט א פראבלעם מיט שלום בית יעדן שבת, וויסן זאלסטו אז עס איז נישט נאר דיין פראבלעם, ביי יעדע שטוב קומט דער שטן און זוכט צו מאכן א שטיקל אמפעריי, אז מען זאל זיך נישט ליב האבן. אזוי ווי דער הייליגער חיד"א שרייבט (מורה באצבע סימן ד, אות קמ): "ערב שבת קומט דער שטן אין יעדע אידישע שטוב און ער ווארט נאר אז עס זאל אויסברעכן א מחלוקת צווישן מאן און ווייב"; ווייל ער האט זייער מורא ווען די מאן און ווייב פארטראגן זיך שבת קודש, ווייל ווען די מאן און ווייב פארטראגן זיך און לעבן צוזאמען באהבה ושלום האט ער נישט קיין שום שליטה אויף זיי און ער ווערט פארטריבן פון אזא סארט שטוב.

קוק אויף דיין ווייב מיט א גוט אויג, פריי זיך אז זי רוט זיך אביסל אויס יעדן שבת; הלואי ווען דו קענסט איר העלפן אינמטן די וואך זי זאל אביסל שלאפן, קומען צו זיך פון די שווערע ארבעט.

ווען דו קומסט אהיים פון שול זאלסטו איר העלפן אנגרייטן די סעודה; נעם די קינדער און זע אז אלע אינאיינעם זאלן העלפן אנגרייטן די סעודה, נאכדעם ווען דיין ווייב שטייט אויף זאלסטו מאכן א שיינע סעודה. זאלסט טאנצן און פאטשן א גאנץ שבת אז מיר זענען אידן און מיר היטן שבת.

לאז נישט דעם שטן אריין אין שטוב; לאז נישט קיין פלאץ פאר קריגערייען, זאלסט טון אלעס אויף די וועלט אז דיין ווייב זאל זיך קענען אביסל אויסרוען פון די גאנצע וואך.

אז דו וועסט טון וואס שטייט אין דעם בריוו וועסטו זען ווי עס וועט אוועק גיין די גאנצע פראבלעם.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת דברים, כ"ז תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

ערליכע פרויען פירן זיך ווען זיי געבן צו עסן פאר'ן קינד - צו האלטן אויף זיך א ווינדל כדי צו זיין צניעות'דיג; עס איז נאר שווער ביז ווילאנג מען געוואוינט זיך צו צו דעם, איינמאל מען געוואוינט זיך צו איז דאס שוין נישט שווער.

יעדע זאך אין צניעות קען מען אנקוקן שווער און מען קען עס אנקוקן גרינג - ווי א זאך וואס מען קען נישט לעבן אן דעם; עס ווענדט זיך ווי אזוי מען געוואוינט זיך צו.

וואויל איז די פרוי וואס פירט זיך בצניעות, דורכדעם וועט זי זוכה זיין צו ערליכע קינדער, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות בנים, סימן ט): "צְנִיעוּת שֶׁבָּאִשָּׁה מְזַכָּה לָהּ לְבָנִים הֲגוּנִים", א פרוי וואס פירט זיך איידל און צניעות'דיג וועט זוכה זיין צו גוטע קינדער.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת דברים, כ"ח תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, אויסטראליע.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אודאי איז חסידישע קליידער זייער א גרויסע זאך; א סאמעטענע הוט איז זייער א שיינע מלבוש, און א שטריימל איז זייער א גוטע זאך, אבער נישט דאס איז קובע צי דער מענטש איז אן ערליכער איד אדער נישט. מען קען נעמען אן איידעם מיט א סאמעטענע הוט, מיט שטריימל בעקיטשע און מען קען מיינען אז דאס איז עפעס א חסידישער אינגערמאן, ביז דערווייל איז דאס סתם א פארשטעלאכץ (א קאסטיום); אינעווייניג איז מען אויסגעלאשן, אנגעפולט מיט זינד רחמנא לצלן. אזוי אויך קען מען טרעפן טייערע פלאם פייערדיגע אינגעלייט וואס לעבן מיט די תורה, לעבן מיט'ן אייבערשטן, זענען מדקדק אויף יעדע מנהג ישראל - אן דעם שטריימל און אן דעם סאמעטענעם הוט.

זי איז נישט גערעכט מיט דעם וואס זי רעדט שלעכטס אויף חסידישע אידן, אז מיר זענען נישט ערליך חס ושלום, אבער מיט'ן טענה'ען וועסטו אין ערגעץ נישט אנקומען, דו וועסט נאר ערגער מאכן.

פאלג מיר, לאז אפ די וויכוחים, קריג זיך נישט אין שטוב מיט דיין ווייב און קינדער; דו בעט דעם אייבערשטן אז דו זאלסט זוכה זיין צו ערליכע קינדער, קינדער וואס וועלן דינעם דעם אייבערשטן, קינדער מיט אמונת צדיקים, קינדער צדיקים - וועט דער אייבערשטער מאכן גרויסע ניסים.

קריג זיך נישט מיט דיין ווייב; זאלסט קיינמאל נישט טענה'ען מיט איר. מוהרא"ש האט אונז געלערנט: "מיט א ווייב טענה'ט מען נישט"; אנשטאט זיך אויפעסן דאס געזונט זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן און דורך תפילה וועסטו אלעס באקומען.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת דברים, כ"ז תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אז מען וויל אריין ברענגען אין שטוב דעם רבי'ן, אז די ווייב זאל אויך האבן א געפיל אין רבי'ן - דארף מען דאס טון מיט גרויס חכמה. מען קען דאס נישט טון מיט געוואלד; אז מען גייט מיט כח פאסירט נאר דאס פארקערטע, עס ווערט אן אומאנגענעמליכקייט אין שטוב.

דער ריכטיגער וועג איז, מען זאל אריין נעמען דעם רבי'ן אין זיך אליינס, מען זאל לעבן מיט די עצות; דעמאלט וועלן אלע מקורב ווערן, אלע וועלן זאגן: "קוקט ווי שיין א ברסלב'ער חסיד פירט זיך אויף", דאס וועט ברענגען אז אלע זאלן וועלן ווערן ברסלב'ער חסידים. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא פו.) אויפ'ן פסוק (דברים ו, ה): "וְאָהַבְתָּ אֵת ה' אֱלֹקֶיךָ", זאלסט זען עס זאל ארויס קומען א קידוש השם דורך דיר, דער אייבערשטער זאל באליבט ווערן דורך דיר. ווייל ווען א מענטש פירט זיך אויף אזוי ווי עס דארף צו זיין וואס זאגן מענטשן? "אַשְׁרֵי אָבִיו שֶׁלִּמְּדוֹ תּוֹרָה", וואויל זענען זיינע עלטערן וואס האבן אים געלערנט תורה; "אַשְׁרֵי רַבּוֹ שֶׁלִּמְּדוֹ תּוֹרָה", וואויל איז פאר זיין רבי וואס האט אים געלערנט תורה; "אוֹי לָהֶם לַבְּרִיוֹת שֶׁלֹא לָמְדוּ תּוֹרָה", וויי איז פאר די מענטשן וואס לערנען נישט קיין תורה; אויף איינעם וואס פירט זיך ערליך זאגט מען: קוקט אן דעם מענטש, וויבאלד ער לערנט תורה פירט ער זיך אויף אזוי ערליך. אויף אים זאגט דער פסוק (ישעיה מט, ג): "וַיֹּאמֶר לִי עַבְדִּי אָתָּה, יִשְׂרָאֵל אֲשֶׁר בְּךָ אֶתְפָּאָר", דער אייבערשטער בארימט זיך מיט אזא איינעם.

עס איז א טעות פון אינגעלייט - פרישע מקורבים אז גלייך ווען זיי ווערן מקורב גייען זיי מיט כח צו די ווייב איר צו שלעפן צום רבי'ן; קוים וואס זיי זענען מקורב, זיי אליינס האבן נאך א שיינע וועג צו גיין - ווילן זיי שוין אז די ווייב זאל קומען צום רבי'ן. פון דעם ווערט אסאך מחלוקת און שטיבער צעפאלן, דער ריכטיגער וועג איז, מען זאל אריין נעמען דעם רבי'ן אין זיך, מען זאל אנהייבן לעבן מיט די עצות, דעמאלט זעט די ווייב ווי שיין ער פירט זיך און ווי שיין ער לעבט - דאן קומט זי אליינס, זי ווערט נאכגעשלעפט נאך אים.

מוהרא"ש זאגט אויף דעם וואס די וועלט זאגט: "פארוואס בלאזט דער שופר אזוי גוט ראש השנה? ווייל עס ליגט א גאנץ יאר אין ארון הקודש", זאגט מוהרא"ש: "אז מען וויל פארן קיין אומאן אויף ראש השנה ווענדט זיך עס ווי אזוי מען פירט זיך אויף א גאנץ יאר; אז די ווייב זעט א גאנץ יאר ווי שיין מען פירט זיך, זי זעט וואס א ברסלב'ער חסיד איז, מען לערנט יעדן טאג תורה, מען לעבט מיט'ן אייבערשטן - דאן וועט זי נישט מעכב זיין פון פארן קיין אומאן", אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קיז:): "בלאזן שופר איז א חכמה - נישט קיין מלאכה", עס גייט נישט מיט כח, עס דארף גיין מיט חכמה; אז מען פירט זיך אויף א גאנץ יאר אזוי ווי עס דארף צו זיין, דער שופר ליגט אין ארון קודש, דעמאלט דארף מען נישט קיין כח צו בלאזן דערמיט, עס איז נישט קיין שווערע ארבעט, עס געשעט אליינס.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת דברים, כ"ח תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

נישט איך זאג דאס, דער הייליגער רבי זאגט דאס; דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ריד): "תַּלְמוּד בְּגִימַטְרִיָּא אוֹתִיּוֹת שֶׁל שְׁמָהּ לִילִית, עַל כֵּן יֵשׁ כֹּחַ בְּלִמּוּד הַתַּלְמוּד לְהַכְנִיעַ אוֹתָהּ", תלמוד באטרעפט די זעלבע ווי דער נאמען פון די קליפה וואס מאכט א מענטש זינדיגן אין פגם הברית, ווען מען לערנט גמרא איז מען מכניע די קליפה, מען ווערט געראטעוועט פון אראפ פאלן אין די עבירה.

נאך זאגט דער רבי (שיחות הר"ן, סימן יט): "אֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד, שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון קדושה, ער טוט עבירות רחמנא לצלן און ער איז שוין אראפ געפאלן אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם. וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד", אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג "כך וכך", וועט ער סוף כל סוף ארויס גיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס, אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס.

ווען דער רבי האט געזאגט דעם שמועס, האט רבי נתן געפרעגט דעם רבי'ן (חיי מוהר"ן, סימן תקעג): "צי תורה קען אויך העלפן אזא איינעם וואס פאלט אראפ אין די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה, רחמנא לצלן?" האט דער רבי געשריגן אויף אים און געזאגט: "דו ווייסט ווי גרויס דער כח פון תורה איז? תורה איז העכער פון אלעס, אפילו א מענטש איז געפאלן אין די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה, רחמנא לצלן, אויב ער וועט לערנען תורה וועט אים די תורה ארויס נעמען פון די בלאטע".

דעריבער בעט איך דיר זייער זאלסט זיך שטארקן ווייטער צו לערנען די הייליגע תורה, דאס וועט דיר ארויסנעמען פון דיין שלעכטע געוואוינהייט, דו וועסט אויפהערן פאלן אין די עבירה. בזכות וואס דו לערנסט וועסטו טרעפן בקרוב א גוטע שידוך, דו וועסט קענען זיין אפגעהיטן.

בנוגע טערעפי; ענדערש פאלג דעם רבי'ן מיט התבודדות, גיי יעדן טאג התבודדות. מאך זיך א צייט זיך אויסצורעדן צום אייבערשטן, אין אנהייב וועט דיר דאס זיין שווער, ווייל ווען מען זינדיגט אין די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה ווערט פארלאשן די אמונה, מען שפירט נישט דעם אייבערשטן און קען מען נישט רעדן צו אים, אבער אז מען ברעכט עס דורך, מען נייט זיך צו דעם - ווערט מיט די צייט אויפגעבויט די אמונה.

דארפסט זיך נישט קריגן מיט דיין מאמע; זאג איר אז דו וועסט גיין צו א טערעפיסט, אזוי וועט זי נישט האבן קיין צער פון דיר און אנשטאט גיין רעדן צו א בשר ודם, וואס נישט נאר ער קען דיר נישט העלפן, ער קען זיך אליינס נישט העלפן - איז ווי אזוי קען ער העלפן אנדערע? זאלסטו גיין רעדן צום אייבערשטן, שמועס מיט אים, דערצייל אים דיין לעבן, דערצייל אים דיינע ווייטאגן און בעט אים ער זאל רחמנות האבן אויף דיר, דורכדעם וועט ארויס גיין פון דיר אלע צער און עגמת נפש.

ווען מענטשן וואלטן געוואוסט וואס התבודדות איז, ווי געזונט דאס איז פאר'ן מענטש, ווי עס שטארקט דעם מענטש - וואלטן אלע אפגעלאזט די פותרי חלומות, יעדער וואלט זיך באשעפטיגט מיט דעם; דאס וועט זיין ווען משיח וועט קומען. משיח וועט אריין ברענגען אזא שטארקע אמונה אין יעדן איינעם; אנשטאט גיין בעטן טובות פון מענטשן, אנשטאט רעדן צו מענטשן - וועט זיך יעדער איינער באשעפטיגן נאר מיט אמונה, אזוי ווי עס שטייט (ישעיה יא, ט): "כִּי מָלְאָה הָאָרֶץ דֵּעָה אֶת ה', כַּמַּיִם לַיָּם מְכַסִּים", די גאנצע וועלט וועט זיין פארנומען נאר מיט רעדן צום אייבערשטן; דאס קען מען שוין יעצט זוכה זיין, דער רבי לערנט מיט אונז מיר זאלן נישט גיין צו קיינעם און נישט נאכלויפן קיינעם - נאר גיין צום אייבערשטן.

 דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת דברים, כ"ח תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי', צפת.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

זייטס נישט ברוגז אויף אייער מאן נרו יאיר; איר מיינט אז ער וויל אייך נישט געבן געלט? איר מיינט אז אים טוט נישט וויי ווען איר בעט אים געלט און ער האט אייך נישט צו געבן? ער וויל אייך געבן זיין גאנצע געלט, וואס זאל ער טון אז ער האט נישט? וואס זאל ער טון אז זיין פרנסה איז בצימצום.

אז איר דארפט געלט און אייער מאן האט אייך נישט צו געבן זאלט איר נישט זיין ברוגז אויף אים, אדער זיין ברוגז אויף זיך וכו'; דאס וועט נישט העלפן ער זאל אייך געבן געלט, איין עצה איז דא, זייטס פרייליך, דאנקטס דעם אייבערשטן אז איר האט א מאן, דאנקטס דעם אייבערשטן אז איר האט א שטוב, דאנקטס און לויבטס דעם אייבערשטן אז איר זענט געזונט און שטארק און אויף אלע חסדים וואס ער טוט מיט ענק.

איר מיינט אז אייער מאן איז א עי טי עם מאשין (כספומט)? ער ארבעט ביטער שווער צו קענען ברענגען געלט; אז ער האט נישט זאלט איר אים פרייליך מאכן, איר זאלט אים מוטיגן - דאס וועט ברענגען שפע.

וויסן זאלט איר אז שלום איז די כלי פאר שפע; א פרוי מיט שכל, א פרוי מיט חכמה - וועט אלעס טון עס זאל זיין שלום אין שטוב, זי וועט מאכן א כלי צו קענען מקבל זיין די שפע פונעם אייבערשטן.

זייטס זיך מקבל צו בענטשן ברכת המזון אין א בענטשער פון אינעווייניג, דאס איז מסוגל פאר עשירות. מוהרא"ש פלעגט אונז שטענדיג מחזק זיין מיר זאלן בענטשען אין א בענטשער, דורכדעם וועלן מיר זיין גרויסע עשירים.

אויך זאלט איר אכטונג געבן אז די שטוב זאל זיין ריין; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (פסחים קיא:) אז דער מלאך וואס מאכט ארעם וואוינט צווישן שמוץ, אין א שטוב וואס איז נישט ריין קומט די קליפה און ברענגט עניות.

די געלט קומט בזכות אייך, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן סט): "כִּי עִקַּר הָעֲשִׁירוּת עַל יְדֵי הָאִשָּׁה"; זייטס פרייליך און מאכטס פרייליך אייער מאן - וועט איר זוכה זיין צו עשירות.

 דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת מטות-מסעי, כ"ג תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך פארשטיי נישט פארוואס דו ביסט צעבראכן געווארן פון די בריוו.

ווען מיר קוקן זיך אן ווי אזוי מיר זעען אויס דעמאלט דארף מען זיין צעבראכן, אבער אז מיר קוקן אויף די צדיקים, מיר זענען מקושר צו צדיקי אמת שרפי מעלה וועלכע זענען עוסק בתיקון העולם, זיי זענען אונז מתקן - דעמאלט דארף מען זיין זייער פרייליך.

מיר טארן זיך נישט לאזן נארן, מיר דארפן וויסן אז מיר זענען נאך זייער זייער ווייט פון וואס מיר דארפן זיין; אפילו מיר וועלן פאררעכטן אלעס וואס מיר דארפן מתקן זיין, וואס וועט זיין מיט די צייט וואס מען האט געטון נישט גוטע זאכן? אין די צייט וואלטן מיר דאך געקענט טון גוטע זאכן, אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן מט): "אִיר דַארְפְט זִיךְ זֵייעֶר יָאגִין אַרַיינְצוּכַאפְּן גוּטְס, אִיר זָאלְט נָאךְ קֶענִין עֶפִּיס אַרַיין כַאפִּין"; כדי אנצופולן די טעג און יארן וואס מיר האבן געטון נארישקייטן.

איך פארשטיי נישט פארוואס דו ביסטו אזוי צעבראכן פון די בריוו, וואס מיינסטו - מיר זענען שוין פארטיג, מיר זענען שוין ווי אזוי מיר דארפן זיין? מיר דארפן וויינען צום אייבערשטן און אים בעטן אז מיר זאלן זיין ערליכע אידן; קוק א לשון פון רבי'ן ווי אזוי מיר דארפן וויינען, דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן לט): "וְרָאוּי לָנוּ לוֹמַר זֹאת בִּבְכִיָּה, בִּדְמָעוֹת שָׁלִישׁ, לִבְכּוֹת, וּלְהִתְגַּעְגֵּעַ, לְבַקֵּשׁ וּלְהִתְחַנֵּן לְפָנָיו יִתְבָּרַךְ", מיר דארפן וויינען מיט הייסע טרערן צום אייבערשטן, מיר דארפן וויינען, בענקען און בעטן: "מָתַי נִזְכֶּה לָזֶה, שֶׁיִּהְיֶה לָנוּ זֶה הַדַּעַת", ווען וועלן מיר שוין זוכה זיין צו דעם, "שֶׁנּוּכַל לָדַעַת וּלְהַכִּיר הַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ מִכָּל דָּבָר שֶׁל זֶה הָעוֹלָם בִּפְרָטֵי פְּרָטִיּוּת", רבונו של עולם, ווען וועל איך האבן דעם שכל, איך זאל וויסן אז אלעס איז דער אייבערשטער, נישטא גארנישט אויף די וועלט אויסער דעם באשעפער, רבונו של עולם ווען וועל איך זוכה זיין לעבן מיט דיר און זען אין יעדע זאך נאר דיר, "וּכְּפִי הַמַּדְרֵגָה פְּחוּתָה שֶׁלָּנוּ עַתָּה, וְכֻלָּנוּ אֵין פָּנֵינוּ יָפוֹת כְּלָל", ווייל ווי אזוי מיר זעען דערווייל אויס זענען מיר נאך זייער ווייט פון דאס אלעס, "אָנוּ צְרִיכִין שֶׁיְּרַחֵם עָלֵינוּ הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, לִתֵּן לָנוּ מַנְהִיג רוֹעֶה נֶאֱמָן, שֶׁיּוּכַל לְהָאִיר בָּנוּ יְדִיעָה הַנַּ"ל, כְּדֵי שֶׁנּוּכַל לְעָבְדוֹ יִתְבָּרַךְ כָּרָאוּי וְלָבוֹא אֶל הַתַּכְלִית", דער אייבערשטער זאל רחמנות האבן אויף אונז, אונז ברענגען צום אמת'ן צדיק וואס וועט אריין שיינען אין אונז אז מיר זאלן איינערקענען אינעם אייבערשטן; ווייל ווען מען איז זוכה צו האבן א צדיק אזוי ווי משה רבינו דעמאלט זענען אלע זוכה צו שפירן דעם אייבערשטן אויף די גרעסטע מדריגה, אפילו א פחות שבפחותים, אפילו די וואס זענען בבחינת שפחה, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (מכילתא בשלח מסכתא דשירה, פרק ג): "רָאֲתָה שִׁפְחָה עַל הַיָם", די דינסטן האבן געזען דעם אייבערשטן ביי קריאת ים סוף, מיט אזא שטארקע אמונה, "מַה שֶׁא רָאָה יְחֶזְקֵאל בֶּן בּוּזִי", מער ווי וואס יחזקאל הנביא האט זוכה געווען; ווייל ווען מען האט א צדיק, א מנהיג אמיתי - ברענגט ער אריין אזא שטארקע און קלארע אמונה אפילו אין די וואס זענען נאך ווייט.

מאך זיך שיעורים אינעם הייליגן רבינ'ס ספרים, וועסטו אנהייבן זען דאס גרויסקייט פון יעדע מצוה וואס מיר טוען, דו וועסט ווערן פרייליך און שפירן נאנט צום אייבערשטן און אין די זעלבע צייט וועסטו שפירן שווערע געפילן; דו וועסט אנהייבן זען אז מיר זענען נאך זייער ווייט. ווייל ווען מען הייבט אן לערנען דעם רבינ'ס ספרים מען הייבט אן טרעטן אויף די שטויב פון די צדיקים - הייבט מען אן שרייען וואס די גזלנים האבן געשריגן: "וויי איז מיר, אזוינס האב איך געטון? גיוואלד געב מיר א תשובה". (עיין סיפורי מעשיות, מעשה ג).

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת מטות-מסעי, כ"ג תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אין רבינ'ס ספרים איז אלעס דא; ווער עס לערנט דעם הייליגן רבינ'ס ספרים באקומט זייער א גראדע שכל, א קלארע פארשטאנד. דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שמז): "שֶׁיְּכוֹלִין לִהְיוֹת נַעֲשֶׂה בַּעַל מֹחַ גָּדוֹל עַל יְדֵי סִפְרוֹ", ווער עס וועט לערנען זיינע ספרים וועט באקומען א טיפע מח, "כִּי יֵשׁ בּוֹ שֵׂכֶל גָּדוֹל וְעַמְקוּת נִפְלָא מְאֹד עַל פִּי פְּשׁוּטָן שֶׁל דְּבָרִים", ווייל אין די ספרים ליגט טיפע שכל, מען באקומט שכל צו וויסן ווי אזוי זיך צו פירן אין יעדן פרט.

בפרט דארפן די וואס זענען עוסק מיט בני הנעורים - לערנען דעם רבינ'ס ספרים, ווייל דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן רנח): "הָיִיתִי סָבוּר שֶׁהַיֵּצֶר הָרָע שֶׁלִּי אוֹמֵר לִי שֶׁאֵין מִי שֶׁיּוּכַל לְהַנְהִיג אֶת בְּנֵי הַנְּעוּרִים כָּמוֹנִי", אין אנהייב האב איך געמיינט אז דאס וואס איך טראכט אז נאר איך פארשטיי צו די יונגווארג, איך קען זיין זייער מנהיג - דאס זאגט מיר דער יצר הרע, "עַכְשָׁו אֲנִי יוֹדֵעַ בְּבֵרוּר אַז אִיךְ בִּין אֵיין מַנְהִיג, וְאֵין מַנְהִיג כָּמוֹנִי", יעצט ווייס איך קלארערהייט אז נאר איך פארשטיי צו די יוגענט, נאר איך קען זיין זייער פירער; אזוי ווי מען זעט היינטיגע צייטן אז קיינער האט נישט קיין שפראך צו די יוגענט, אלע חכמים און פותרי חלומות ברעכן זיך קאפ: 'וואס טוט מען מיט די יוגענט? וואס טוט מען מיט די בחורים? וואס טוט מען מיט די מיידלעך?' אלע זענען פארלוירן, זיי זענען מודה אז זיי ווייסן נישט וואס צו טון, נאר דער רבי האט א שפראך צו זיי, די חיזוק פון רבי'ן דאס האלט זיי און מאכט זיי פאר ערליכע אידן.

מאך זיך שיעורים אין ספר אשר בנחל - בריוו וואס מוהרא"ש האט געשריבן, אויך זאלסטו לערנען ספר עצתו אמונה - בריוו וואס דער אייבערשטער האט מיר מזכה געווען צו שרייבן דורכאויס די יארן וואס איך בין באשעפטיגט מיט בני הנעורים; דארט וועסטו זען די שכל פון רבי'ן, דו וועסט האבן א קלארקייט אין יעדע ענין, אויף אלע שאלות וואס די בחורים פרעגן דיר וועסטו זיין קלאר, דו וועסט זיי קענען מחי' זיין.

שטארק זיך, לאז נישט אפ דיין הייליגע ארבעט; היינט איז דאס די חשוב'סטע זאך - רעדן מיט בחורים, לערנען מיט זיי און אריין לייגן אין זיי אמונה אינעם אייבערשטן און אמונת חכמים.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת פנחס, י"ח תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

עס איז נישט געפערליך אז אייער מאן וויל הערן אביסל נייעס; דאס מיינט נישט אז ער איז נישט אינטערעסירט אין אייך, מען מעג הערן אביסל נייעס זיך אויסצולופטערן.

איר דארפט פארשטיין אז פונקט ווי איר זענט צעבראכן אז איר האט נאך נישט קיין קינדער, אזוי איז אייער מאן נאך מער צעבראכן; ער האט צוויי דאגות: איין דאגה וועגן קינדער און נאך א דאגה ווי אזוי ער קען אייך פרייליך מאכן, עס איז זייער שווער פאר א מאן צו זען זיין ווייב צעבראכן און דערשלאגן, דעריבער וויל ער זיך אביסל אויסבלאזן די נערוון, דערפאר הערט ער צו צו די נייעס.

דעריבער בעט איך אייך זייער שטארק, עס זאל אייך נישט שטערן אז אייער מאן וויל אביסל הערן נייעס וכו'; אז ער הערט די נייעס מיינט נאך נישט אז ער איז נישט אינטערעסירט אין אייך.

חס ושלום צו טראכטן אזעלכע מחשבות פון זיך נישט רייניגן וכו', דאס איז א גרויסע עבירה; אויב מען רייניגט זיך נישט אין צייט באקומט מען א גרויסע עונש, אפגערעדט אז דאס איז נישט שכל'דיג, דאס מאכט נאר ערגער; מען קען נישט פועל'ן מיט דעם וועג.

אויף די צווייטע פראגע, 'וואס דער אייבערשטער וויל פון אייך'; דער אייבערשטער וויל אז איר זאלט זיך מבטל זיין צו אים, איר זאלט אים גלייבן און איר זאלט אים געטרויען. אונזער ארבעט אויף די וועלט איז צו גלייבן אינעם אייבערשטן אז ער טוט אלעס און ער מאכט אלעס, אז אלעס וואס פאסירט איז פון אים און אלעס איז מיט א ריכטיגקייט, אזוי אויך אז מיר זאלן איינערקענען דעם אייבערשטן, מיר זאלן גלייבן אז אלעס וואס ער טוט איז גוט.

בנוגע קינדער וכו'; בעטס דעם אייבערשטן יעדן טאג אויף אייער שפראך ער זאל רחמנות האבן אויף אייך איר זאלט זוכה זיין צו קינדער, דורכדעם וועט איר זוכה זיין בקרוב צו האבן קינדער.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת פנחס, ט"ו תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

זיי מיר מוחל, נישט דאס רעדט מען מיט א ווייב; עס איז דא גענוג זאכן וואס דו קענסט רעדן מיט דיין ווייב אויסער יום המיתה. רעד מיט איר דיבורי אמונה, רעד מיט איר חיזוק אויף תפילה והתבודדות; רעד מיט איר פון זיין פרייליך אז מיר זענען אידישע קינדער - די אויסדערוועלטע פאלק ביים אייבערשטן, רעד נישט פון "יום המיתה".

יעדן אינדערפרי ווען דו שטייסט אויף זאלסטו זיך אביסל מתבודד זיין, גיי אביסל אויף א שפאציר; חזר זיך אז מיר זענען דא נאר פאר אפאר יאר, נאך אביסל וועלן מיר דארפן צוריק גיין צום אייבערשטן, עס וועט גארנישט בלייבן פון אלע נארישקייטן, נאר תורה תפילה און מעשים טובים וועלן מיר מיט נעמען אויף יענע וועלט.

דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן נד): "כָּךְ רָאוּי לִהְיוֹת מִנְהַג יִרְאֵי הַשֵּׁם תֵּכֶף בַּבֹּקֶר בַּהֲקִיצוֹ, קֹדֶם שֶׁיַּתְחִיל שׁוּם דָּבָר יִזְכֹּר מִיָּד בְּעָלְמָא דְּאָתֵי", דאס איז דער וועג ווי אזוי אן ערליכער איד דארף זיך פירן, גלייך ווען מען שטייט אויף אינדערפרי זאל מען טראכטן פונעם תכלית, אז עס קומט נאך א וועלט און קיינער בלייבט נישט דא; עס גייט קומען א טאג וואס מיר אלע וועלן איבערלאזן די וועלט, מען וועט נעמען דעם מענטש און אים אריין לייגן אין גרוב, דארט וועט גארנישט נוצן, נאר דאס ביסל תורה ותפילה וואס מיר האבן זיך אנגעגרייט וועלן מיר מיטנעמען אויף יענע וועלט; דאס זאלסטו טון פאר דיר אליין, אבער מיט דיין ווייב זאלסטו רעדן פונעם לעבן, ווי אזוי מען קען האבן א גוט לעבן מיט'ן אייבערשטן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.