בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת פנחס, ט"ו תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

פרעג דיין ווייב אויב זי איז גרייט צו פארלירן די פרנסה; געב איר צו פארשטיין אז די בארד ברענגט די שפע פונעם אייבערשטן צום מענטש, דער זוהר הקדוש (נשא קל:; עיין טעמי המצות פרשת קדושים) רופט אן די בארד: 'צִינוֹרוֹת עֶלְיוֹנִים' - רערן (פייפס) וואס דורך דעם קומט אראפ פון הימל פאר'ן מענטש אלע ברכות, און אז מען שניידט די בארד, שניידט מען אפ אלע רערן פון פרנסה וואס דארפן דערגרייכן דעם מענטש; פרעג איר צי זי וויל אפשניידן די שפע?

קלאפ ארויס פון קאפ די פראגע; ביי ערליכע אידן איז די בארד א חלק פונעם מענטש, אזי ווי דער אייבערשטער האט באשאפן דעם מענטש מיט אויגן, אויערן, נאז און מויל - אזוי איז דא די בארד און פיאות; קיינער וועט נישט אפשניידן זיינע אויערן אויב די ווייב וועט דאס בעטן, אויב איינער האט שפיציגע אויערן און די ווייב בעט דאס אפצושניידן ווייל זיי זענען צי שפיציג; אזוי אויך, ווי שטארק די שלום בית זאל נאר זיין וועט קיינער נישט אראפ נעמען די שפיץ פונעם נאז ווען איינער גלייכט עס נישט וכו' - אזוי זאלסטו קוקן אויף דיין בארד.

ווער נישט שוואך ווען דיין ווייב הייבט אן זינגען דעם באקאנטן ניגון: "איך האב געמיינט אז דו האסט מיר ליב", "אויב דו האסט מיר ליב פארוואס שניידסטו נישט דיין בארד?" זאג איר: "ביי מיר איז בארד און פיאות אזוי ווי אויגן, נאז און אויער וכו'; מיין טייערע ווייב, איך האב דיר זייער ליב און איך וועל אלעס טון פאר דיר, אבער מיינע אויגן, אויערן און נאז וועל איך נישט שניידן און אזוי אויך מיין בארד".

אז דיין ווייב איז סענסיטיוו צו האר קענסטו אראפ נעמען די האר פון דיין קערפער (חוץ אונטערן ארעם און צווישן די פיס), אזוי אויך קענסטו צאמנעמען דיין בארד וכו', אבער נישט שניידן; זאל זיין וואס זאל זיין.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת פנחס, ט"ו תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער הייליגער רבי נתן זכרונו לברכה האט געהאט א תלמיד רבי שאול מטעפליק זכרונו לברכה, ער איז געווען א גרויסער עובד ה', ער האט געדאווענט און געלערנט מיט א געוואלדיגע ברען; ממש אזוי ווי דו שרייבסט, ווי עס פלעגט זיין ביי דיר - אויפגעשטאנען פרי, געלאפן אין מקוה, געדאווענט און געלערנט. איינמאל איז רבי נתן געווען אין טעפליק און צוזעענדיג זיינע עבודות, ווי ער דינט דעם אייבערשטן מיט אזא התלהבות, האט אים רבי נתן געזאגט: "שאול שאול, איך האב פון דיר נאך נישט קיין הנאה; ווען איך וועל זען ווי דו פאלסט אראפ און דו הייבסט זיך צוריק אויף און דו דינסט ווייטער דעם אייבערשטן, דעמאלט וועל איך הנאה האבן פון דיר".

דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ו): "כְשֶׁרוֹצֶה אָדָם לֵילֵךְ בְּדַרְכֵי הַתְּשׁוּבָה", ווער עס וויל תשובה טון, "צָרִיךְ לִהְיוֹת בָּקִי בַּהֲלָכָה", דארף וויסן אז נישט אלץ גייט מען אויף ארויף, מען דארף זיין באקאנט ווי אזוי צו גיין מער און מער און מען דארף זיין באקאנט ווי אזוי מען גייט אויף צוריק; דער רבי רופט דאס אן "בָּקִי בְּרָצוֹא, בָּקִי בְּשׁוֹב". ווייל אויב מען ווייסט נאר פון איין וועג, מען ערווארט צו גיין העכער און העכער, נאכדעם ווען מען זעט אז מען גייט נישט העכער און העכער ווערט מען צעפאלן.

דעריבער זאלסטו זיך שטארקן בעבודת השם, דו זאלסט ווייטער דינען דעם אייבערשטן לויט דיינע כוחות וואס דו האסט; זיי מקפיד צו דאווענען די דריי תפילות יעדן טאג און זיי זיך קובע צו לערנען אביסל תורה. מאך זיך א שיעור אין חומש רש"י מיט'ן תרגום - יעדן טאג אביסל, נאכדעם זאלסטו לערנען אביסל משניות און גמרא, לערן ווי אזוי עס גייט, אז דו פארשטייסט איז גוט און אז דו פארשטייסט נישט, דו קענסט זיך נישט מצמצם זיין דיין מח מחשבה צוליב די אלע שוועריקייטן וואס גייען אריבער אויף דיר - זאלסטו זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה, וועט דער אייבערשטער האבן גרויס תענוג און פרייד פון דיר. אזוי ווי רבי נתן האט געזאגט פאר זיין תלמיד: "ווען איך וועל זען ווי עס גייט איבער און דו וועסט זיין שטארק, דעמאלט וועל איך הנאה האבן פון דיר".

בנוגע דיין אנגעצויגנקייט וואס דו האסט פון ימים טובים; טו וואס דער רבי פלעגט טון. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן ב): "וְדַרְכִּי, כְּשֶׁבָּא הַיּוֹם אֲנִי מוֹסֵר כָּל הַתְּנוּעוֹת שֶׁלִּי, וְשֶׁל בָּנַי, וְהַתְּלוּיִים בִּי - עַל הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, שֶׁיִּהְיֶה הַכֹּל כִּרְצוֹנוֹ יִתְבָּרַךְ, וְזֶה טוֹב מְאֹד", איך פיר זיך אז יעדן טאג געב איך איבער פאר'ן אייבערשטן דעם גאנצן טאג און אלעס וואס איך דארף ערלעדיגן - סיי פון מיר און סיי פון מיינע קינדער, אז דער אייבערשטער זאל טון ווי אזוי ער פארשטייט.

"וְכֵן כְּשֶׁמַּגִּיעַ שַׁבָּת אוֹ יוֹם טוֹב", אזוי אויך - זאגט דער רבי - ווען עס קומט שבת און יום טוב, "אֲזַי אֲנִי מוֹסֵר כָּל הַהִתְנַהֲגוּת וְכָל הָעִנְיָנִים וְהַתְּנוּעוֹת שֶׁל אוֹתוֹ הַשַּׁבָּת אוֹ הַיּוֹם טוֹב לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, שֶׁיִּהְיֶה הַכֹּל כִּרְצוֹנוֹ יִתְבָּרַךְ", געב איך זיך אינגאנצן איבער פאר'ן אייבערשטן, "וַאֲזַי, אֵיךְ שֶׁמִּתְנַהֵג בְּאוֹתוֹ הַשַּׁבָּת וְיוֹם טוֹב, שׁוּב אֵינוֹ חוֹשֵׁב וְחוֹשֵׁשׁ כְּלָל שֶׁמָּא לֹא יָצָא יְדֵי חוֹבָה בְּהַנְהָגַת קְדֻשַּׁת אוֹתוֹ הַיּוֹם, מֵאַחַר שֶׁכְּבָר מָסַר הַכֹּל לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, וְסָמַךְ עָלָיו יִתְבָּרַךְ לְבַד", אזוי בין איך רואיג און פרייליך ווי אזוי דער שבת און יום טוב פירט זיך, איך דארף נישט איבער טראכטן און איבער קלערן צי איך האב גוט געטון צי נישט.

איך בעט דיר נאכאמאל, שטארק זיך און ווער נישט צעפאלן; זוך נישט צו נאכמאכן דיינע אלטע צייטן, דין דעם אייבערשטן לויט די יעצטיגע מצב.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת פנחס, ט"ו תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

די איינציגסטע עצה פאר זעלבסט זיכערקייט (סעלף קאנפידענס) איז חזר'ן אמונה; ווי מער מען נעמט אריין אין זיך אמונה, מען גלייבט אז דער אייבערשטער פירט די וועלט, ער טוט אלעס, ער מאכט אלעס, עס איז גארנישט דא אויסער אים. דומם, צומח, חי, מדבר; אלעס אלעס איז ער אליינס - דאס בויט אויף דעם מענטש. מען ווערט זיכער מיט זיך, מען דארף נישט קיינעם, עס אינטערסירט מער נישט וואס אנדערע זאגן.

שטארק זיך מיט די עצה פון התבודדות; זוך דיר אויף א שטילע פלאץ וואו דו זאלסט זיך מתבודד זיין. דערצייל פאר'ן אייבערשטן אלעס וואס גייט אריבער אויף דיר, רעד צו אים אזוי ווי דו רעדסט צו א חבר, שעם זיך נישט צו זאגן פאר'ן אייבערשטן אלע מחשבות וואס דו טראכסט, אלע פחדים און אלע דמיונות - וועסטו מיט די צייט ווערן א שטארקער מענטש, דו וועסט שוין נישט מורא האבן פון קיינעם, דו וועסט לעבן א רואיג לעבן.

בנוגע דאס וואס דו שפרינגסט ארום וכו', יעדע מינוט הייבסטו אן לערנען אן אנדערע ספר; די בעסטע זאך וואלט געווען ווען דו הייבסט אן לערנען אויפ'ן סדר דרך הלימוד פון רבי'ן, דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן עו): "שֶׁאֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד רַק הָאֲמִירָה לְבַד, לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר, וּמִמֵּילָא יָבִין", מען דארף נישט פארשטיין ווען מען לערנט, מען דארף נאר זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה און צום סוף וועט מען פארשטיין, "וְלֹא יְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ בִּתְחִלַּת לִמּוּדוֹ שֶׁיִּרְצֶה לְהָבִין תֵּכֶף, וּמֵחֲמַת זֶה יִקְשֶׁה לוֹ הַרְבֵּה תֵּכֶף וְלֹא יָבִין כְּלָל, רַק יַכְנִיס מֹחוֹ בְּהַלִּמּוּד, וְיֹאמַר כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת וּמִמֵּילָא יָבִין", מען זאל נישט ווערן צעבראכן ווען מען זעט אז מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט, וואס דאס אליין - אז מען וויל גלייך פארשטיין - מאכט אז עס זאל זיין שווער צו פארשטיין דאס לערנען, נאר מען זאל בלויז זאגן די ווערטער כסדרן און מען וועט פון זיך אליין פארשטיין, "וְאִם לֹא יָבִין תֵּכֶף, יָבִין אַחַר כָּךְ, וְאִם יִשָּׁאֲרוּ אֵיזֶה דְּבָרִים, שֶׁאַף עַל פִּי כֵן לֹא יוּכַל לַעֲמֹד עַל כַּוָּנָתוֹ - מַה בְּכָךְ?" און אויב מען פארשטייט נישט דעם ערשטן מאל, וועט מען עס פארשטיין ביים צווייטן מאל און אויב מען וועט נישט פארשטיין דעם צווייטן מאל, איז אויך גארנישט, "כִּי מַעֲלַת רִבּוּי הַלִּמּוּד עוֹלָה עַל הַכֹּל, וּכְמוֹ שֶׁאָמְרוּ רַבּוֹתֵינוּ זִכְרוֹנָם לִבְרָכָה (שבת סג.): 'לִגְּמוֹר וַהֲדַר לִסְבֹּר', וְאַף עַל גַּב דְּלָא יָדַע מַה קָאָמַר שֶׁנֶּאֱמַר (תהלים קיט, כ): 'גָּרְסָה נַפְשִׁי לְתַאֲבָה'", ווייל דאס לערנען אליינס איז גרעסער פון אלעם, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן אז א מענטש זאל קודם אסאך זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה אפילו ער פארשטייט נישט וואס ער לערנט און דערנאך זאל ער לערנען צו פארשטיין, "כִּי עַל יְדֵי רִבּוּי הַלִּמּוּד, שֶׁיִּלְמַד בִּמְהִירוּת וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה, עַל יְדֵי זֶה יִזְכֶּה לַעֲבֹר כַּמָּה פְּעָמִים אֵלּוּ הַסְּפָרִים שֶׁלּוֹמֵד - לְגָמְרָם, וְלַחֲזֹר לְהַתְחִיל וּלְגָמְרָם פַּעַם אַחַר פַּעַם, וְעַל יְדֵי זֶה מִמֵּילָא יָבִין וכו'", ווייל אז מען געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעל לערנט מען דאך זייער אסאך, דורכדעם איז מען זוכה איבערצוגיין יעדע זאך זייער אסאך מאל ביז מען איז זוכה צו פארשטיין וואס מען לערנט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת פנחס, ט"ז תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

מאך זיך שיעורים אינעם רבינ'ס ספרים; דאס איז די בעסטע מוסר.

דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שמו) ווען דער ספר ליקוטי מוהר"ן איז ארויס אויף די וועלט, אז ער וויל זייער שטארק מיר זאלן לערנען דעם ספר, "כִּי צְרִיכִים לִלְמֹד אוֹתוֹ הַרְבֵּה עַד שֶׁיִּהְיֶה שָׁגוּר בְּעַל פֶּה", מיר זאלן דאס לערנען זייער אסאך ביז מיר וועלן דאס קענען פון אויסנווייניג, "כִּי הוּא מָלֵא מוּסָר וְהִתְעוֹרְרוּת גָּדוֹל מְאֹד לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ אֲשֶׁר אֵין עֲרֹךְ אֵלָיו", ווייל דער ספר איז אנגעפולט מיט מוסר און עס וועקט אויף דעם מענטש ער זאל צוריק קומען צום אייבערשטן.

מיט דיין ווייב איז כדאי דו זאלסט לערנען אשר בנחל; אין אשר בנחל ליגט אלע דעם רבינ'ס ספרים: ליקוטי מוהר"ן, חיי מוהר"ן, שיחות הר"ן, סיפורי מעשיות, ספר המידות און רבי נתן'ס ספרים.

אשר בנחל איז אנגעפולט מיט מוסר; א זיסע מוסר, א שיינע מוסר, די מוסר בייסט נישט, די מוסר שאדט נישט, עס רופט צוריק צו קומען צום אייבערשטן, עס וועקט אויף דעם מענטש, עס מוטיגט דעם מענטש און עס בארואיגט דעם מענטש.

עס זענען פארהאן אסאך מוסר ספרים, אבער עס איז דא מוסר פון רבי'ן וואס דאס איז אן אנדערע סארט מוסר, דאס איז מוסר פון משה רבינו. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן ח) אז נאר איינער וואס קען געבן מוסר אויף דעם וועג אזוי ווי משה רבינו האט גע'מוסר'ט די אידן - נאר ער מעג געבן מוסר. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (גיטין לו:) אז ווען משה רבינו איז אראפ געקומען פון הימל, און געזען ווי די אידן האבן געמאכט דעם עגל און זיי האבן עובר געווען אויף די דריי הארבסטע עבירות, האט זיי משה רבינו געזאגט: "עַדַיָין חֲבִיבוּתָא הוּא גַּבָּן", דער אייבערשטער האט ענק נאך אלץ ליב, דאס איז די וועג פון זאגן מוסר; אויב חס ושלום מען זאגט מוסר און מען צעקלאפט יענעם - איז דאס א גרויסע סכנה, ווייל די מוסר העלפט נישט, עס מאכט נאר ערגער. זאגט דער רבי, אז דער וואס קען אויפהייבן א צווייטן איד, בשעת ער מוסר'ט ברענגט ער אריין א ליבשאפט און א האפענונג צום אייבערשטן - נאר דער מעג זאגן מוסר.

זיי זיך מחזק מיט דיין ווייב, לערנטס צוזאמען דעם רבינ'ס מוסר; דער רבי האט געזאגט פאר רבי נתן (שיחות הר"ן, סימן קכד): "איטליכס ווארט פון מוסר איז ביי מיר פארוואשן מיט טרערן"; עס איז אן אנדערע סארט מוסר, עס דערווארעמט דאס הארץ, עס איז מקרב יעדן איינעם צום הייליגן באשעפער.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת פנחס, ט"ז תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

וואויל איז אייך אז איר געדענקט און איר ווייסט וואס דער רבי געבט אונז און וויפיל מיר זענען שולדיג פאר'ן רבי'ן אים צו צוריק באצאלן; הלואי זאלן מיר געדענקען דורכאויס אונזער גאנצע לעבן וויפיל מיר זענען שולדיג פאר'ן רבי'ן.

אז איר ווילט צוריק צאלן דעם רבי'ן זאלט איר פארשפרייטן פאר אנדערע פרויען און מיידלעך די זיסע וועג. עס איז א גרויסע רחמנות אויף מענטשן, ווייל יעדער איינער וויל זיין גוט, אלע ווילן זיין וואויל נאר מען ווייסט נישט וואס צו טון, מען ווייסט נישט דאס חשיבות פון זיין א איד. בפרט יונגע ווייבלעך און מיידלעך פאלן זייער אוועק צוליב נישט וויסן וואס צו טון, זיי מיינען אז דער אייבערשטער איז ברוגז אויף זיי, אז דער אייבערשטער האט זיי נישט ליב - דעריבער לאזן זיי אפ די גוטע וועג.

דאס איז די הכרת הטוב וואס מיר קענען צוריק געבן דעם רבי'ן; מיט דעם וואס מיר רעדן צו נאך א מענטש און נאך א מענטש - דאס איז הכרת הטוב.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת פנחס, ט"ז תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן יד): "וְאִי אֶפְשָׁר לְקָרֵב אֶת הַגֵּרִים עִם בַּעֲלֵי הַתְּשׁוּבָה, אֶלָּא עַל יְדֵי תּוֹרָה, כְּמוֹ שֶׁכָּתוּב (מִשְׁלֵי ה): 'יָפוּצוּ מַעְיְנוֹתֶיךָ חוּצָה', שֶׁצָּרִיךְ לְהַשְׁקוֹת אוֹתָם שֶׁהֵם מִבַּחוּץ, לְהוֹדִיעַ לָהֶם הַדֶּרֶךְ יֵלְכוּ בָהּ", מען קען נישט מקרב זיין אידן צום אייבערשטן נאר דורך הפצה, ארויסגיין אינדרויסן צו די מענטשן, זיי מחזק זיין און זיי ווייזן דער וועג צוריק.

רבי נתן זכרונו לברכה שרייבט (חיי מוהר"ן, סימן תקמג): "דער רבי פלעגט אונז מבזה זיין פארוואס מיר זענען נישט עוסק אין 'הפצה'; וּפַעַם אַחַת בְּלֵיל מוֹצָאֵי שַׁבָּת עָמַדְנוּ לְפָנָיו עִם כַּמָּה אֲנָשִׁים מֵהַחֲשׁוּבִים שֶׁלּוֹ, וְהוֹכִיחַ אוֹתָנוּ מְאֹד כַּמָּה שָׁעוֹת עַל עִנְיָן זֶה, איינמאל מוצאי שבת האט דער רבי אונז געגעבן מוסר אפאר שעה היתכן מיר זענען נישט גענוג עוסק אין הפצה, וּפַעַם אַחַת קָרָא אוֹתָנוּ 'עֵצִים יְבֵשִׁים' עַל שֶׁאֵין אָנוּ מוֹלִידִים נְפָשׁוֹת שֶׁיִּתְקָרְבוּ לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ עַל יָדֵינוּ, 'טרוקענע ביימער' האט אונז דער רבי אנגערופן; ווייל דער רבי האט געוואלט מיר זאלן עוסק זיין אין אנטרינקען ביימער - מקרב זיין אידישע קינדער צום אייבערשטן".

קוק אריין אין סיפורי מעשיות (מעשה יג, דעם צווייטן טאג) ווי דער בעטלער האט געזאגט: "אוּן אִיךְ זָאג אַייךְ, אַז אִיר וֶועט זֵיי נִיט הֶעלְפִין וֶועט עֶס אַייךְ אוֹיךְ שַׁאטִין", נאך זאגט דער רבי (ספר המידות, אות ניאוף, סימן מא): "תִּקּוּן לְהוֹצָאַת זֶרַע לְבַטָּלָה, שֶׁיִּשְׁתַּדֵּל לְהַחֲזִיר בְּנֵי אָדָם בִּתְשׁוּבָה", ווער עס וויל פאררעכטן וואס ער האט פוגם געווען אין פגם הברית זאל צוריק ברענגען מענטשן צום אייבערשטן.

דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן אונזער גאנצע לעבן פארשפרייטן די עצות פון רבי'ן, דעמאלט וועלן מיר זיין פרייליך. אזוי זאגט דער רבי (ספר המידות, אות שמחה, סימן טז): "מִי שֶׁמְּפַרְסֵם אֶת הַצַּדִּיק, זוֹכֶה לְשִׂמְחָה", ווער עס פארשפרייט דעם צדיק ווערט פרייליך; אזוי ווי מען זעט אז די אלע וואס זענען עוסק אין הפצה זענען שטענדיג פרייליך.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת פנחס, י"ג תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ...

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דו בעט דעם אייבערשטן אז דו זאלסט טרעפן א גוטע שידוך פון אן ערליכע משפחה, וואס צוזאמען וועט איר קענען אויפשטעלן ערליכע אידישע דורות.

בנוגע א שייטל אדער א טיכל וכו'; אודאי איז א טיכל זייער א חשוב'ע זאך, דאך האבן די צדיקים מתיר געווען מען זאל גיין מיט א שייטל אבי מען זאל נישט גיין מיט די אייגענע האר. די צדיקים פון די פריערדיגע דורות האבן געזען די גרויסע נסיונות וואס פרויען האבן מיט די האר, האבן זיי מתיר געווען צו טראגן א שייטל.

בעט דעם אייבערשטן אז דו זאלסט זיין איידל; דאס האט נישט צו טון צי מען טראגט א טיכל אדער א שייטל, מען קען זיין איידל מיט א שייטל און מען קען זיין נישט איידל מיט א טיכל. זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן אז דו זאלסט זוכה זיין צו אן איידעלע כלה, וועסטו זוכה זיין צו אויפשטעלן אן ערליכע שטוב, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות בנים, סימן ט): "צְנִיעוּת שֶׁבָּאִשָּׁה מְזַכָּה לָהּ לְבָנִים הֲגוּנִים", אז א פרוי געבט אכטונג אויף צניעות, וועט זי זוכה זיין צו גוטע קינדער.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת חקת-בלק, ח' תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו; איך שרייב דיר א בריוו פאר דיין ווייב.

לכבוד מרת ... תחי'.

וויסן זאלט איר אז א פרוי וואס העלפט איר מאן זיין ערליך און אפגעהיטן - מיט דעם טוט זי דעם רצון ה'; זי וועט זוכה זיין צו קינדער צדיקים, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (עירובין ק:) ווען א פרוי איז גרייט פאר איר מאן וכו' וועט זי זוכה זיין צו קינדער וואס וועלן זיין גרויסע צדיקים, וואס אפילו אין די צייטן פון משה רבינו איז נישט געווען אזעלכע צדיקים.

דער פראבלעם איז נאר אז דער יצר הרע קומט און רעדט איין אלע סארט מחשבות: 'עס פעלט נישט אויס', 'עס איז קינדעריש', 'עס איז נישט אידיש' און נאך אנדערע קאפ דרייעניש, אדער מאכט דער יצר הרע מען זאל זיין סתם אזוי פויל, מען זאל נישט אריין לייגן כח און מי צו לעבן אינאיינעם וכו'.

דאס וואס איר זאגט אז מען רעדט נישט פון דעם; איר דארפט אליין פארשטיין אז עס איז שווער צו רעדן ברייט פון די נושא פאר א רבים, אפילו פריוואט איז שווער צו רעדן איז דאך זיכער פאר א רבים. אבער ווער עס ווייסט וואס מוהרא"ש פלעגט שטענדיג רעדן צו די פרויען, זיי זאלן וויסן ווי חשוב איז די פרוי וואס היט אפ איר מאן און לייגט אריין קאפ און מי אז איר מאן זאל זיין ערליך, עס זאל אים זיין גרינג זיך צו היטן אין גאס.

שטארקטס אייך און זייטס א געטרייע פרוי פאר אייער מאן; עס זעט אויס פון זיינע ווערטער אז ער איז א וואוילער אינגערמאן, ער וויל זיין גוט, ער וויל זיין ערליך, ער וויל זיך קענען שטארקן אויף זיינע נסיונות ווען ער גייט ברענגען פרנסה פאר אייך און פאר די קינדער; זאלט איר זיין א ערליכע ווייב און אים פרייליך מאכן ער זאל נישט וועלן און דארפן פרעמדע זאכן.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת חקת-בלק, ח' תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

א מענטש איז נישט קיין מאשין; א מאשין קען מען אנשטעלן גענוי וויפיל מען וויל עס זאל גיין און צושטעלן יעדן טאג, אבער א מענטש איז אנדערש; יעדן טאג איז אנדערש, איין טאג האט מען מער צייט און איין טאג האט מען ווייניגער צייט, איין טאג איז מען פאריאגט און איין טאג איז מען רואיג. עס איז נישט שייך צו זאגן וויפיל מען זאל לערנען; האט מען צייט קען מען לערנען צענדליגער פרקים משניות און צענדליגער בלעטער גמרא אין איין טאג, האט מען נישט קיין צייט דארף מען ארויסכאפן וויפיל עס איז מעגליך.

דער רבי האט אמאל געפרעגט א איד צי ער לערנט יעדן טאג, האט דער איד געענטפערט דעם רבי'ן אז ער האט נישט קיין צייט צו לערנען ווייל ער איז פאריאגט און פארפלאגט, ער מוטשעט זיך זייער צו ברענגען פרנסה פאר זיין ווייב און קינדער און ער האט ממש נישט קיין צייט צו לערנען. האט אים דער רבי געזאגט: אפילו דו ארבעטסט א גאנצן טאג און דו קענסט זיך נישט קובע זיין א באשטימטע צייט צו לערנען דאך זאלסטו זען ארויס צו כאפן יעדן טאג אביסל צייט צו לערנען תורה. דער רבי זאגט אז דאס איז פשט וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת לא.) אז ווען א מענטש קומט ארויף אויף יענע וועלט פרעגט מען אים: "קָבַעְתָּ עִתִּים לַתּוֹרָה", בפשטות זעט אויס אז מען פרעגט דעם מענטש צי ער האט באשטימט א צייט יעדן טאג צו לערנען, אבער דער רבי טייטשט אנדערש, אז מען פרעגט דעם מענטש צי ער האט אראפ גע'גנב'עט צייט צו לערנען תורה יעדן טאג טראץ זיינע שוועריקייטן און איבערגייעכטס, ווייל קֶבַע איז א לשון פון גְּזֵלָה, אזוי ווי עס שטייט (משלי כב, כג) "וְקָבַע אֶת קֹבְעֵיהֶם נָפֶשׁ", זעט מען אז דאס איז א לשון פון גנב'נען; דאס מיינט מען צו פרעגן דעם מענטש: "קָבַעְתָּ עִתִּים לַתּוֹרָה", צי ער האט ארויס געכאפט פון זיין פארנומענעם טאג אפאר מינוט צו לערנען תורה (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן רפד).

אז דו האסט צייט שטופ אריין אכצן פרקים משניות א טאג; מען קען זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון לערנען אכצן פרקים משניות א טאג. דער רבי האט געזאגט פאר רבי נתן ער זאל יעדן טאג לערנען ח"י פרקים משניות (שיחות הר"ן, סימן קפה); רבי נתן האט געהאט אזעלכע גרויסע מניעות אויף דעם, זיין טאטע פלעגט אים פארשעמען און טשעפען: "משניות? דו זאגסט משניות?! דער רבי האט דיר געהייסן 'זאגן' משניות?!" דאך האט ער דאס געטון מיט מסירות נפש און דעריבער האט ער זוכה געווען צו וואס ער האט זוכה געווען.

בנוגע וכו'; ווען די וועלט וואלט געוואוסט וואס דער רבי לערנט אונז וואלטן אלע געקומען הערן דעם רבי'ן, דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שמ): "זיי זאלן מיר הערן איין תורה מיט דעם ניגון און מיט'ן טאנץ, וואלט די גאנצע וועלט אויסגעגאנגען".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת פנחס, י"ג תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

מיט כח וועט איר נישט פועל'ן, עס וועט נאר ווערן ערגער און ערגער; אויב וועסטו האבן סבלנות וועט דאס אריבער גיין.

געב אכטונג ער זאל נישט ווערן פארשעמט; פרוביר צו מאכן צייט יעדן טאג אים צו העלפן. אדער דו אדער דיין ווייב זאלן מאכן א צייט צו קומען אין חדר אים טראגן אין בית הכסא עס זאל אים זיין גרינגער.

מיר האבן געהאט ביי אונז אין תלמוד תורה א קינד מיט'ן זעלבן פראבלעם, ער האט נישט געוואלט גיין אין בית הכסא און עס האט גארנישט געהאלפן, ער האט מסכים געווען צו גיין נאר מיט זיינע עלטערן; די עלטערן פלעגן קומען טאג טעגליך אים העלפן וכו', ביז ער איז ארויסגעקראכן פונעם פראבלעם.

געב אכטונג ער זאל נישט ווערן פארשעמט, ווייל פון דעם וועט ער נישט קענען ארויס קריכן; פון אלע פראבלעמען איז דא א וועג ארויס, אבער אויב א קינד ווערט פארשעמט, מען מאכט חוזק פון אים און מען טשעפעט אים - ווען ער וואקסט אויף וועט אים זיין זייער שווער.

דאנק דעם אייבערשטן אויף די גרויסע נסים וואס ער טוט מיט דיר - וועסטו זען גרויסע ישועות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת פנחס, י"ג תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פריי זיך זייער צו הערן פון דיר; איך בענק זיך זייער צו קומען קיין ארץ ישראל, שוין א לאנגע צייט וואס איך וויל גיין אבער מען האט פארמאכט די גרעניץ - אין יוצא ואין בא, מען קען נישט גיין און קומען. מיר ווארטן יעדן טאג עס זאל זיך עפענען די גרעניצן און מיר זאלן קענען גיין קיין ארץ ישראל.

אז דיין ווייב האט כח, זי איז געזונט און שטארק - זאלסטו נישט זוכן קיין היתרים וכו'; גדולי הרבנים געבן היתרים וכו' ווען מען זעט ביי די פרוי אז זי האט נישט די כוחות וכו', נאר דעמאלט איז מען מתיר.

דאנק דעם אייבערשטן אז דו האסט א געזונטע ווייב וואס וויל מגדל זיין א שטוב מיט קינדער; בוי איר אויף, געב איר חיזוק זי זאל האבן מער כח פאר די קינדער.

קוק נישט אויף קיין חברים און אויף אנדערע משפחות, מעסט נישט דיין לעבן מיט דיינע קינדער, וויפיל קינדער וכו' - לויט דיינע חברים; וואס ווייסטו וואס עס טוט זיך אפ ביי יענעם אין שטוב? עס קען זיך דאכטן אז ביי יענעם איז גאלד ווען באמת איז יענער שטילערהייט א גרויסער רחמנות.

דאס וואס דו שרייבסט אז דיין ווייב שרייט אסאך אויף די קינדער; דאס האט נישט צוטון וויפיל קינדער מען האט, דאס איז א נאטור פון עלטערן, מען מיינט אז מען מוז שרייען אויף קינדער; אז דו וועסט איר מחזק זיין, דו וועסט איר העלפן אין שטוב - וועט זי מיט די צייט ווייניגער שרייען.

שטארק זיך און שטארק דיין ווייב; די גרעסטע חסד איז ווען מען איז מחזק די ווייב און קינדער.

אז איך וועל זיין אין ארץ ישראל וויל איך קומען צו דיר.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת פנחס, י"ג תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

אויף אייער פראגע איבער זיך גיין לערנען ווי אזוי צו זיין א גוטע מאמע וכו'; דער רבי איז די בעסטע לערערין פאר אלע זאכן, דער רבי איז א דאקטער און א טעראפיסט; דער רבי לערנט אויס פערענטינג, ווי אזוי צו זיין א גוטע מאמע וכדומה.

וואס מען דארף וויסן אין לעבן קען מען טרעפן ביים רבי'ן; אז מען לערנט דעם רבינ'ס ספרים, בפרט די בריוו און קונטרסים וואס מוהרא"ש האט געשריבן, דארט לערנט מען זיך ווי אזוי זיך אומצוגיין אין יעדן פרט אין לעבן.

אז איר שפירט אז איר דארפט יא גיין צו אנדערע זיך לערנען - קענט איר גיין, אבער ביים רבי'ן קענט איר אלעס לערנען.

בנוגע אז דער קינד זאל וועלן בענטשן וכו'; מען פרובירט מיט יעדן קינד אויף זיין וועג. הייבטס אן מיט די ערשטע ברכה; גייטס לאנגזאם, יאגטס אים נישט, לייגטס נישט ארויף אויף זיין קאפ א בארג; מאכטס עס גרינג פאר אים, וועט ער צוביסלעך אנהייבן בענטשן.

איר דארפט נישט ווארטן ביז עס ווערט שפעט וואס דעמאלט האט ער נישט קיין כח צו בענטשן, מאכטס מיט אים ער זאל בענטשן גלייך נאכן עסן און שפעטער קענט איר אויסצוען די סעודה מיט זמירות און שמועסן וכו', וכו'.

אזוי אויך מיט'ן דאווענען; לייגטס נישט ארויף דאס גאנצע דאווענען אויף איין מאל. גרייטס אים אן גוטע נאש, און אייער מאן זאל אים נעמען אין שול וואו ער זאל זיצן נעבן אים, און ווען מען זאגט קדושה און כתר זאל ער אים משחד זיין מיט די גוטע נאש.

בנוגע בעטן דעם אייבערשטן שבת אויף גוטע קינדער; אודאי קען מען בעטן דעם אייבערשטן שבת אויף גוטע קינדער, והא ראי', יעדע אידישע פרוי ווען זי צינדט אן די שבת ליכט, בשעת זי מאכט די ברכה און זי איז מקבל שבת - פארדעקט זי דאס פנים און זי בעט און וויינט פאר גוטע קינדער.

מען דערציילט נאך פון פריערדיגע צדיקים ווי זייערע מאמעס פלעגן בעטן ביי די ליכט, זיי פלעגן וויינען צום אייבערשטן זיי זאלן זוכה זיין צו בנים צדיקים; זאלט איר ווייטער ממשיך זיין מיט'ן דאווענען און בעטן פאר אייערע קומענדיגע דורת זיי זאלן זיין גרויסע צדיקים.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת חקת-בלק, ז' תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער רבי האט געזאגט פאר אנשי שלומינו מען זאל כסדר רעדן מיט מענטשן, מען זאל זיי דערציילן די דיבורים וואס ער זאגט און מען דארף נישט זאגן פון וועם מען האט דאס געהערט; דער רבי האט געזאגט: "וואס ארט מיר אז א איד וועט בענטשן ברכת המזון ערליך מיט כוונה, און ער וועט נישט וויסן אז דאס קומט פון מיר".

דאס וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ו, ו): "כָּל הָאוֹמֵר דָּבָר בְּשֵׁם אוֹמְרוֹ - מֵבִיא גְאֻלָּה לָעוֹלָם", אז מען זאגט עפעס נאך אינעם נאמען פון וועם מען האט דאס געהערט - ברענגט מען די גאולה; דאס איז ווען עס קומט ארויס פון דעם א גאולה, עס ברענגט שלום, אבער אויב וועט דאס מאכן א חורבן דאן איז נישט כדאי צו זאגן פון וועם מען האט עס געהערט.

עס איז געווען א גרויסער צדיק, א ברסלב'ער חסיד, ער פלעגט שטענדיג רעדן מיט יעדן איינעם שיינע זאכן פון רבי'ן; ווען מען האט אים געפרעגט פון וואו ער נעמט די שיינע דיבורים פלעגט ער זאגן אז דאס קומט פונעם הייליגן מגלה עמוקות. ער פלעגט זאגן פאר אנשי שלומינו: "דער רבי איז דאך מגלה עמוקות, ער אנטפלעקט טיפע סודות, ממילא איז דאס נישט קיין ליגנט".

יעצט וועסטו פארשטיין וואס איז טאקע דער פשט פון דעם מאמר חז"ל, אז מען זאגט נאך אינעם נאמען פון וועם מען האט דאס געהערט ברענגט מען די גאולה; וואלטן זיך אלע מודה געווען פון וואו זיי נעמען זייער חיזוק, וואלטן אלע פארציילט פאר זייערע תלמידים וואו דער סוד ליגט באהאלטן - וואלט משיח געקומען. ווייל פונקט ווי דו נעמסט שכל, עצות און חיזוק פון הייליגן רבי'ן - אזוי איז אין די גאנצע וועלט; יעדער לעבט פון רבי'ן, יעדער איז זיך מחי' מיט'ן רבינ'ס חיזוק, עס איז אבער בהסתר, באהאלטן; מען שעמט זיך מיט'ן רבי'ן, דער רבי איז פארשעמט; וואלט ווען יעדער איינער מודה געווען פון וואו מען נעמט די חיזוק, מען וואלט נאכגעזאגט די דיבורים בשם אומרם - וואלט שוין געווען די גאולה.

אויף דיין צווייטע פראגע פון וואו מען נעמט כח וכו'; אויב מען ווייסט דאס גרויסקייט פון זיך אפגעבן מיט בני הנעורים, בפרט אין אונזער דור וואס עס איז א גרויסע רחמנות אויף בחורים - נישט נאר עס נעמט נישט אוועק קיין כח, פארקערט, מען באקומט כח פון דעם.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת חקת-בלק, ז' תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

הכרת הטוב איז די שענסטע מידה, ווידעראום זיין א כפוי טובה איז זייער א מיאוס'ע מידה. דערפאר האבן מיר די מצוה פון ביכורים, קומען צום בית המקדש מיט די ערשט געצייטיגטע פרוכט און דאנקען דעם אייבערשטן פאר אלע גוטע זאכן וואס ער טוט, אזוי ווי דער פסוק זאגט (דברים כו, ג): "וְאָמַרְתָּ אֵלָיו הִגַּדְתִּי הַיּוֹם", איך בין נישט קיין כפוי טובה (ספרי דברים, פיסקא רצט).

אז דו וועסט זיך צוגעוואוינען צו דאנקען דעם אייבערשטן אויף יעדע זאך וואס ער געבט דיר וועט דיר זיין גרינג צו דאנקען די מענטשן וואס העלפן דיר.

ווען מען טראכט אריין זעט מען אז דער אייבערשטער איז דאך אזוי גוט צו אונז, ער געבט אונז נאר גוטס - דארפן מיר אים שטענדיג לויבן און דאנקען, נישט ווארטן עס זאל קומען שלעכטס. אזוי ווי רבי נתן זכרונו לברכה פלעגט שטענדיג זאגן: "ווען דער אייבערשטער הערט ווי א מענטש דאנקט אים און לויבט אים, זאגט ער פאר די מלאכים: 'קוקטס אן דעם איד, ער האט גארנישט און ער דאנקט מיך, איך וועל אים ווייזן וואס גוטס מיינט', און פארקערט אויך, אז דער אייבערשטער הערט ווי איינער הערט נישט אויף זיך אפצורעדן זאגט דער אייבערשטער: 'איך וועל אים ווייזן וואס שלעכטס מיינט'"; ווי מער מען דאנקט דעם אייבערשטן אלץ מער גוטס קומט אויפ'ן מענטש.

אויב גוטס דערמאנט נישט דעם מענטש אז עס איז דא א באשעפער, דארף מען דערמאנען דעם מענטש מיט שלעכטס; דער ריי"צ זכותו יגן עלינו פלעגט זאגן: "עס זענען פארהאן 'חסידים' און עס זענען פארהאן 'צרות חסידים'"; דאס הייסט עס זענען פארהאן חסידים וואס קומען שטענדיג צו זייער רבי, אויך ווען עס גייט זיי גוט; נאכדעם זענען דא חסידים וואס קומען צום רבי'ן ווען זיי האבן צרות, זיי רופט מען 'צרות חסידים', פלעגט ער זאגן: "ווען זיי וואלטן געקומען ווען עס גייט זיי גוט, וואלטן זיי געקענט איינשפארן די אלע צרות".

וואויל איז דעם וואס ער דאנקט און לויבט דעם אייבערשטן שטענדיג, דורכדעם וועט ער זוכה זיין צו האבן נאר גוטס זיין גאנץ לעבן.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת חקת-בלק, ז' תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דו ווייסט אוודאי אז 'שלום בית' איז ביים רבי'ן געווען א יסוד היסודות. דער רבי האט זייער אסאך גערעדט צו אונז פון שלום בית און אונז זייער מזהיר געווען מיר זאלן זיך נישט קריגן מיט די ווייב (שיחות הר"ן, סימן רסד); דעריבער זאלסטו זייער אכטונג געבן זיך נישט צו טענה'ען מיט דיין ווייב, זאלסט איר שטענדיג געבן גערעכט און דו זאלסט איר געבן געלט זי זאל קענען קויפן פאר זיך וואס זי דארף.

רבי חיים ויטאל זכותו יגן עלינו שרייבט (שער המצוות, פרשת עקב): "רָאִיתִי לְמוֹרִי זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה שֶׁלֹא הָיָה חוֹשֵׁשׁ בְּעַצְמוֹ לְהִתְכַבֵּד בְּמַלְבּוּשִׁים נָאִים יוֹתֵר מִדֵּי", איך האב געזען ביי מיין רבי דער הייליגער אריז"ל, אז ווען עס איז געקומען צו קויפן קליידער פאר זיך האט ער נישט געקויפט קיין טייערע קליידער, "גַּם בְּמַאֲכָלוֹ הָיָה אוֹכֵל דָּבָר מוּעָט מְּאֹד", אויך ביי עסן - ווען עס האט זיך גערעדט פאר זיך - האט ער נישט געגעסן קיין סאך, ער פלעגט עסן זייער ווייניג, "אֲבָל בְּמַלְבּוּשֵׁי אִשְׁתּוֹ הָיָה זָהִיר מְּאֹד לְכַבְּדָהּ וּלְהַלְבִּישָׁהּ", אבער ווען עס איז געקומען צו זיין ווייב האט ער זייער אכטונג געגעבן איר צו מכבד זיין מיט שיינע קליידער, "וְהָיָה מַפִּיק כָּל רְצוֹנָהּ אַף אִם לֹא הָיְתָה יָדוֹ מַשֶּׂגֶת כָּל כָּךְ", ער האט איר צופרידן געשטעלט דאס מערסטע וואס ער האט געקענט, אפילו ער האט נישט געהאט קיין געלט דאס צו קענען טון.

אז דו וועסט נישט זיין קארג, דו וועסט איר געבן וואס זי דארף און דו וועסט זיך קיינמאל נישט מתווכח זיין - וועסטו האבן א זיס לעבן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת חקת-בלק, ז' תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אודאי זאלסטו האלטן דיין טאטע ביי דיר אין שטוב; זאלסט אים מכבד זיין און באדינען מיט'ן גרעסטן מאס כבוד.

דאס וואס דו האסט מורא אז עס גייט אויפ'ן חשבון פון דיין ווייב וכו'; דאס איז נארישקייטן. דער ערליכער איד האט צייט פאר אלעס, ער העלפט די עלטערן, ער העלפט די ווייב און איז מחנך די קינדער, ווידעראום דער וואס האט נישט קיין יראת שמים האט נישט קיין צייט - נישט פאר זיין טאטע, נישט פאר זיין ווייב און נישט פאר די קינדער.

פונקט ווי דו פארשטייסט אז ווען עס קומט די צייט צו גיין דאווענען שחרית, מנחה און מעריב נעמט דאס נישט אוועק פון די צייט פון די ווייב, נאר דאס איז א חלק פון עבודת השם, א חלק פון לעבן; אזוי איז מיט כיבוד אב ואם, דאס נעמט נישט אוועק פון קיינעמ'ס חשבון, דאס איז וואס א איד דארף טון; מכבד זיין א טאטע מאמע איז העכער פון אלעס.

ווען מען איז מכבד די טאטע און מאמע דעמאלט קומט דער אייבערשטער און מאכט רוען די שכינה ביים מענטש. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (קידושין ל:): "שְׁלֹשָׁה שֻׁתָּפִין הֵן בָּאָדָם, הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא, אָבִיו, וְאִמּוֹ; בִּזְמַן שֶׁאָדָם מְכַבֵּד אֶת אָבִיו וְאֶת אִמּוֹ, אָמַר הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מַעֲלֶה אֲנִי עֲלֵיהֶם כְּאִילוּ דַרְתִּי בֵּינֵיהֶם וְכִּבְּדוּנִי", דריי שותפים איז דא אינעם מענטש - דער אייבערשטער, טאטע און מאמע; ווען א מענטש איז מכבד זיינע עלטערן, זאגט דער אייבערשטער: "איך קום וואוינען צווישן אייך, און איך רעכן דאס אזוי ווי איר זענט מיר מכבד"; און ווען עס איז דא השראת השכינה איז דא אלע ישועות און אלע ברכות.

דאס וואס דו האסט מורא אז עס גייט אויפ'ן חשבון פון דיינע קינדער; פארקערט, די שטערקסטע חינוך פאר קינדער איז ווען זיי זעען ווי מען איז מכבד די עלטערן, זיי זעען דעם אונטערשייד צווישן א אידישע לעבן און להבדיל א נישט אידישע לעבן. ביי אידישע קינדער איז די זיידע באבע דער קרוין פון די משפחה, אלעס דריידט זיך ארום די עלטערן; מען קוקט אויף די עלטערן, מען טוט וואס די עלטערן טוען, אנדערש ווי ביי די אומות העולם וואס די יוגענט פארשטייט בעסער ווי די עלטערן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת חקת-בלק, ז' תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

וואויל איז אייך און וואויל איז אייער חלק אז איר העלפט אייער מאן ער זאל קענען לערנען און דאווענען; מען קען זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון א פרוי וואס איז זיך מוסר נפש אז איר מאן זאל לערנען די הייליגע תורה.

די שענסטע זאך איז דאס וואס איר שרייבט אז איר זענט גאר פרייליך מיט דעם וואס איר קענט האבן א חלק אין זיין עבודת השם.

עס פעלט נישט אויס אז איר זאלט ארבעטן שפעט ביינאכט, איר קענט ארבעטן בייטאג; אייערע קינדער מעגן זען אז איר ארבעט, מען דארף זיך נישט באהאלטן מיט גוטע זאכן. איר קענט ארבעטן בייטאג, אין די שעות וואס איר זענט אויסגערוט און ביינאכט זאלט איר זיך גוט אויסרוען כדי איר זאלט קענען זיין א רואיגע און געזונטע מאמע.

מאכטס אייך גרינגער כדי איר זאלט האבן כח צו אייערע קינדער און איר זאלט קענען ווייטער העלפן אייער מאן לערנען די הייליגע תורה.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת חקת-בלק, ז' תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איר פרעגט א שטארקע שאלה, א וויכטיגע שאלה; א שאלה וואס אלע האבן.

דער ענטפער איז: "עס ווענדט זיך אינעם מענטש אליין"; ווען א מענטש נעמט אריין אין זיך אמונה, ער לעבט מיט אמונה; ער ווייסט אז דער אייבערשטער אליין פירט די וועלט, אלעס וואס פאסירט, אלעס וואס גייט אריבער אויפ'ן מענטש איז פונעם אייבערשטן - דעמאלט איז דער לעבן זיס און שיין, דעמאלט איז נישט קיין חילוק וויפיל קינדער מען האט; מען ווייסט אז ווי מער קינדער מען האט אלץ מער נחת רוח מאכט מען פאר'ן אייבערשטן, מען ווערט נישט אויס און מען ווערט נישט צעפאלן ווען עס גייט נישט פונקט ווי מען האט זיך אויסגע'משל'ט.

דער אייבערשטער זאל אפהיטן, אויב מען נעמט ארויס די אמונה, מען פארגעסט פונעם אייבערשטן, מען קוקט אויפ'ן לעבן אז זאכן פאסירן פון זיך אליין חס ושלום, דעמאלט עסט מען זיך אויף פון יעדע זאך; מען ווערט פאר'דאגה'ט און פארשווארצט, מען ווערט אלט און שוואך, דעמאלט איז אויך נישט קיין חילוק וויפיל קינדער מען האט; מען איז באזארגט סיי מיט קינדער און סיי אן קינדער, סיי א אידישע מאמע און סיי ווער עס זאל נאר זיין.

אלעס ווענדט זיך ווי אזוי מען קוקט אויפ'ן לעבן; מען קען האבן די זעלבע לעבן, די זעלבע קינדער, די זעלבע איבערגייאכץ און מען איז נישט פאר'דאגה'ט, מען איז נישט פארשווארצט, מען האט הנאה יעדע סעקונדע פונעם לעבן.

דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט אמאל געוויזן פאר זיינע תלמידים ווי ווייט אלעס ווענדט זיך אינעם מענטש; ער איז צוגעגאנגען צו יענקל וואסער טרעגער און אים געפרעגט: "וואס מאכסטו יענקל?" געבט ער א קרעכץ און זאגט: "וואס קען איך שוין מאכן? ביי די אכציג יאר דארף איך שלעפן שווערע עמערס וואסער, איך שלעפ דאס ארויף אפאר שטאק, ממש די רוקן ברעכט זיך מיר, די פיס האלטן מיר שוין כמעט נישט, פארוואס דארף איך אזוי שווער ארבעטן?!" דער הייליגער בעל שם טוב הערט אים אויס און גייט ווייטער מיט די תלמידים. א וואך שפעטער גייט דער בעל שם טוב זי"ע נאכאמאל מיט די תלמידים און זאגט זיי: "קומט וועל איך אייך ווייזן אז אלעס האט מיט'ן מענטש אליין, ווי אזוי ער נעמט אויף זיין לעבן", דער בעל שם טוב זי"ע גייט ווידער צו צום וואסער טרעגער יענקל און פרעגט אים: "יענקל וואס הערט מען עפעס? וואס מאכסטו?" זאגט ער: "רבי, ווי קען איך קרעכצן? מיין לעבן איז מיר אזוי שיין, דער אייבערשטער האט מיר געגעבן אזא גרינגע פרנסה, איך דארף גארנישט אינוועסטירן, איך שעפ אן וואסער ביים ברונעם אומזיסט און טראג דאס צו מענטשן און זיי צאלן מיר, אַה! - געבט ער א זאג - איך דאנק גאט פאר מיין זיסע לעבן", דער הייליגער בעל שם טוב זי"ע הערט אים אויס און גייט ווייטער מיט די תלמידים, דערנאך האט ער זיי ערקלערט דאס פאלגנדע: "געבט א קוק, דאס איז דער זעלבער יענקל; צענדליגער יארן שלעפט ער די זעלבע שווערע עמערס וואסער, די זעלבע שטאקן דארף ער ארויפקריכן, אבער עס ווענדט זיך ווי אזוי ער נעמט דאס אן"; ווען מען פארגעסט פונעם אייבערשטן איז מען פאר'דאגה'ט און מלא טענות, און ווען מען נעמט אריין די אמונה אין זיך, מען זוכט דאס גוטס, מען קוקט אויף דאס גוטס וואס דער אייבערשטער געבט - דאן איז מען פול מיט פרייד.

צדיקים טייטשן דאס וואס רש"י זאגט אויף שרה אמנו (בראשית כג, א): "כֻּלָּן שָׁוִין לְטוֹבָה", אז עס איז איר שטענדיג גוט געווען; זי האט געוואוסט אז וואס דער אייבערשטער טוט איז גוט, ביי איר איז געווען בַּת ק' כְּבַת כ', וּבַת כ' כְּבַת ז' - אלע אירע יארן איז איר גוט געווען, מיט אלע שווערע ביטערע נסיונות איז געווען: "כֻּלָּן שָׁוִין לְטוֹבָה".

שטארקטס אייך און שטארקטס אייער מאמע; רעדטס אסאך פונעם אייבערשטן וועט איר גרינגער מאכן פאר אייער מאמע זי זאל הנאה האבן פונעם לעבן, זי זאל אויסלעבן אירע יארן מיט נחת און פרייד.

בנוגע אייך וכו'; ווי מער איר וועט חזר'ן אין אייערע יונגע יארן אמונה, ווי מער איר וועט אריין נעמען אין זיך אמונה - וועט אייער לעבן זיין צוקערדיג און שיין.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת קרח, ג' תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

זייטס מיר מוחל, א אידישע פרוי פירט זיך נישט אויף אזוי; האקן, שלאגן, שלעפן פיאות און שרייען אויפ'ן מאן: "נאצי". איך פארשטיי אייך זייער גוט, איר שפירט זיך ווי א חוזק ווען ער איגנארירט אייך, אבער דאס טון מיט א מאן איז א גרויסע נארישקייט.

נעמטס די חכמה פון שלמה המלך, שלמה המלך זאגט (משלי יד, א): "חַכְמוֹת נָשִׁים בָּנְתָה בֵיתָהּ" - א קלוגע פרוי בויט איר שטוב, "וְאִוֶּלֶת בְּיָדֶיהָ תֶהֶרְסֶנּוּ" - און א נארישע פרוי צעברעכט איר שטוב מיט אירע אייגענע הענט; ווי איך פארשטיי פון אייערע ווערטער איז אייער מאן א טייערער מענטש, ער העלפט אייך און ער געבט אייך וואס איר דארפט, ער ווייסט פשוט נישט וואס מען דארף טון ווען די ווייב וויינט. זייער אסאך מענער זענען אזוי, זיי ווייסן נישט וואס צו טון ווען די פרוי הייבט אן וויינען; דאס מאכט אים ער זאל אנהייבן זינגען און זיך מאכן פרייליך ווייל ער ווייסט נישט וואס צו טון, ער איז אויסגעמוטשעט פון זיין טאג און ער ווייסט נישט וואס צו טון ווען איר וויינט.

דעריבער אויב איר ווילט אז אייער מאן זאל אייך אויסהערן דארפט איר רעדן שיין צו אים, שמייכלען צו אים; דעמאלט וועט זיין כמים פנים לפנים, אזוי ווי עס שטייט (משלי כז, יט): "כַּמַּיִם הַפָּנִים לַפָּנִים, כֵּן לֵב הָאָדָם לָאָדָם", ווען מען קוקט אריין אין וואסער מיט א שמייכלדיגע פנים זעט מען צוריק א שמייכל, און ווען מען קוקט אריין מיט א ברוגז'דיגע פנים זעט מען צוריק א ברוגז פנים; אזוי איז די מאן מיט זיין ווייב - ווי אזוי מען פירט זיך אויף צו יענעם, אזוי פירט מען זיך צוריק מיט דיר.

די ערשטע זאך זאלט איר איבער בעטן אייער מאן; זאגטס אים שיינערהייט: "זיי מיר מוחל אז איך האב געשריגן אויף דיר אזעלכע מיאוס'ע ווערטער", וועט איר זען ווי ער וועט אייך ליב האבן און העלפן.

געבטס אים שיינערהייט צו פארשטיין וואס איר ווילט; אז איר ווילט ער זאל אייך סתם אויסהערן, ער זאל ווייזן מיטלייד ווען איר וויינט - וועט ער שוין מער נישט זינגען ווען איר וויינט.

עס איז נישט אמת וואס איר שרייבט אז אין היכל הקודש נעמט מען זיך אן פאר די פרויען, אין היכל הקודש לערנט מען אויס מען זאל זיך נישט קריגן, מען זאל זיין א סבלן און מען זאל מוותר זיין, מען זאל זיין קלוג - נישט זוכן צו זיין גערעכט. א רחמנות אויף יונגע פארפעלקער וואס עס גייט זיי אריבער די טעג און יארן מיט קריגערייערן, ווען מען קען לעבן א חיים טובים, א זיסע לעבן.

איך בעט אייך, האטס רחמנות אויף אייך און אויף אייערע קינדער, מען קען זיך נישט אזוי אויפפירן; אז איר ווילט האבן שלום בית זאלט איר שמייכלען צו אייער מאן. שלעפטס אים נישט אהער; אז ער וויל נישט קומען דא - איז נישט, קודם זאלט איר דא זיין; קודם זאלט איר פאלגן דעם רבי'ן.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת קרח, ב' תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

קינדער ווייסן גארנישט פון זיך אליין, קינדער דארף מען מחנך זיין. אז מען זאגט זיי, מען לערנט זיי אויס ווי אזוי זיך צו פירן - וועלן זיי זיין גוט און וואויל; ווי עס זעט אויס האט מען דעם קינד נישט געלערנט, זיינע עלטערן האבן אים נישט מחנך געווען אכטונג צו געבן פון פרעמדע פרויען און מיידלעך. זאלט איר אים זאגן איינמאל, צוויי מאל מיט א שמייכל: "יעצט ביסטו שוין א גרויס קינד, דארפסטו וויסן אז מען טאר נישט אנרירן א פרעמדע פרוי, נאר דיין מאמע מעגסטו אנרירן"; מען זאגט דאס איינמאל, צוויי מאל מיט א שמייכל; אז ער פארשטייט איז גוט און אז נישט זאגט מען דאס א דריטע מאל מיט אן ערנסטן פנים, אזוי וועט ער זען אז דאס איז נישט קיין קינדער שפיל, איר מיינט דאס ערנסט און דאס איז נישט קיין געלעכטער, וועט ער אכטונג געבן.

דאס וואלט איר אים שוין געדארפט לערנען יארן צוריק, פאר ער וואקסט אויף, נישט ווארטן ביז ער ווערט בר מצוה; יעצט איז שוין אביסל שפעט, ווי יונגער מען לערנט אויס קינדער ווי אזוי זיך צו פירן איז דאס גרינגער פאר יעדן, סיי פאר'ן קינד און סיי פאר יעדן איינעם.

עלטערן ווייסן נישט ווי שטארק חינוך איז; אז מען שטעלט אוועק קינדער אויף א גלייכע וועג יונגערהייט וואקסן זיי ערליך און געזונט, קליינע קינדער איז גרינגער צו בייגן און אויסגלייכן זיי זאלן וואקסן שיין גראד. קליינע קינדער דארף מען לערנען צניעות; אינגלעך שפילן מיט אינגלעך און מיידלעך שפילן מיט מיידלעך. מען לערנט זיי שמירת עינים, מען לערנט זיי איידלקייט - דעמאלט וואקסן זיי אויף ווי עס דארף צו זיין

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת קרח, ב' תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

עלטערן דארפן זיך שטענדיג אינטערעסירן ווער עס זענען די חברים פון זייערע קינדער; בדרך כלל ווען די קינדער קומען אהיים פון חדר און פון שולע דערציילן זיי מער ווייניגער אלעס וואס האט זיך געטון אין חדר, דעמאלט קענען די עלטערן דערשמעקן ווער עס איז א וואויל קינד, אן איידל קינד און מען שטארקט די קינדער זיי זאלן זיך באפריינדן מיט די קינדער וואס זענען איידל און דרך ארץ'דיג.

מען קען נישט נאכגיין א קינד פיר און צוואנציג שעה און אויסהערן יעדע שמועס וואס ער רעדט מיט חברים וכו'; נאר מען דארף זיך שטענדיג אינטערעסירן ביי די מלמדים און טיטשערס, זיך נאכפרעגן וואס מאכן די קינדער, ווער זענען זייערע חברים, וואו שפילן זיך די קינדער ווען זיי קומען אהיים - אזוי וועט מען זוכה זיין צו גוטע קינדער.

מוהרא"ש זאגט אויף דעם וואס דער רבי זאגט (ספר המידות, אות בנים, סימן נד): "עַל יְדֵי חֲנוּכָּה וְנֵר שַׁבָּת הֲוֵי לֵהּ בָּנִים תַּלְמִידֵי חֲכָמִים", דורך דעם וואס מען צינדט שבת לעכט און חנוכה לעכט וועט מען זוכה זיין צו גוטע קינדער; אז חכמינו זכרונם לברכה זאגן (פסחים ז:): "וְחִפּוּשׂ מִנֵרוֹת, וְנֵרוֹת מִנֵּר", מען לערנט ארויס בודק חמץ זיין פון ליכט, ווען מען וויל עפעס אויפזוכן דארף מען זוכן מיט ליכט; זאגט מוהרא"ש אז דאס זאגט דער רבי, עלטערן וואס זוכן נאך זייערע קינדער, ווער זייערע חברים זענען, וועלן זוכה זיין צו קינדער תלמידי חכמים.

דער עיקר זאלט איר וויסן אז כדי זוכה צו זיין צו גוטע קינדער דארף מען אסאך וויינען צום אייבערשטן; עלטערן דארפן פארגיסן טרערן יעדן טאג און בעטן דעם אייבערשטן פאר ערליכע דורות. מוהרא"ש דערציילט אז אמאל איז א איד געקומען צום הייליגן חפץ חיים זכותו יגן עלינו, ער האט געבעטן דעם הייליגן חפץ חיים א ברכה אויף גוטע קינדער, האט דער הייליגער חפץ חיים זי"ע גענומען א תהלים וואס איז געווען אויפגעבלאזן פון נאסקייט און דאס געוויזן פאר דעם איד, ער האט אים געזאגט: "זעסט? דאס איז דער תהלים פון מיין מאמע עליה השלום, וואו זי פלעגט יעדן טאג וויינען אז זי זאל האבן גוטע קינדער, אזוי איז מען זוכה צו גוטע קינדער".

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וואויל איז אייך אז איר האט גענומען דעם הייליגן רבי'ן פאר אייער וועג ווייזער; אז מען פאלגט דעם רבי'ן, מען גייט נאך דעם הייליגן רבינ'ס עצות ווערט מען נישט פארפירט, מען איז זוכה צו לעבן מיט'ן אייבערשטן.

קוק די זיסע ווערטער וואס מוהרא"ש שרייבט אונז אין די צוואה (אות טו):

"מַיינֶע קִינְדֶער אוּן תַּלְמִידִים וָואס לֶערְנֶען מַיינֶע סְפָרִים, אִיר זָאלְט גוּט וִויסְן אוּן גֶעדֶענְקֶען אַז דֶער עִיקָר אִיז צוּ הָאבְּן 'אֱמוּנַת חֲכָמִים' צוּ גְלֵייבְּן אִין דִי הֵיילִיגֶע צַדִיקִים. אַזוֹי וִוי דֶער הֵיילִיגֶער רֶבִּי הָאט אוּנְז אַנְטְפְּלֶעקְט (לִיקוּטֵי מוֹהֲרַ"ן חֵלֶק א' סִימָן ס"א) אַז וֶוען מֶען הָאט 'אֱמוּנַת חֲכָמִים' קֶען מֶען וִויסְן וִוי אַזוֹי זִיךְ צוּ פִירְן, אוּן וָואס מֶען דַארְף צוּ טוּן, דֶערִיבֶּער זָאלְט אִיר זִיךְ זֵייעֶר שְׁטַארְקְן אִין 'אֱמוּנַת חֲכָמִים' צוּ גְלֵייבְּן אַלֶעס וָואס דֶער רֶבִּי זָאגְט אוּנְז, אוּן מְקַיֵים זַיין אִין פָאלְגְן אַלֶעס וָואס עֶר הֵייסְט, וָואס דָאס אִיז דֶער עִיקָר שְׁלֵימוּת פוּן 'אֱמוּנַת חֲכָמִים' (לִיקוּטֵי מוֹהֲרַ"ן חֵלֶק א' סִימָן קכ"ג).

וֶוען אִיר וֶועט הָאבְּן אֱמֶת'דִיג 'אֱמוּנַת חֲכָמִים', אִיר וֶועט גְלֵייבְּן אוּן רֶבִּי'ן אוּן פָאלְגְן זַיינֶע וֶוערְטֶער, דַאן וֶועט אִיר זִיךְ קֶענֶען אַן עֵצָה גֶעבְּן אִין יֶעדְן מַצָב, אִיר וֶועט שְׁטֶענְדִיג וִויסְן וִוי אַזוֹי זִיךְ צוּ פִירְן אוֹיף דִי רִיכְטִיגֶע וֶועג.

גֶעדֶענְקְט אַז דֶער הֵיילִיגֶער רֶבִּי אִיז אוּנְזֶער רֶבִּי אוֹיף דִי וֶועלְט אוּן אוֹיף יֶענֶע וֶועלְט, אוּן אִיר זָאלְט זִיךְ זֵייעֶר הִיטְן פוּן פַאלְשֶׁע מַנְהִיגִים וָואס אֲפִילוּ זִיךְ אַלֵיין קֶענֶען זֵיי נִישְׁט פִירְן, אוּן וִויאַזוֹי זָאלְן זַיי קֶענֶען פִירְן אַנְדֶערֶע? סְפֶּעצִיעֶל אִינֶעם לֶעצְטְן דוֹר, הָאט דֶער הֵיילִיגֶער בַּעַל שֵׁם טוֹב זי"ע אוּנְז מְגַלֶה גֶעוֶוען אַז עֶס וֶועט דַאן זַיין זֵייעֶר אַסַאךְ פַאלְשֶׁע מַנְהִיגִים, אַזוֹי סַאךְ וִוי דִי בְּלֶעטֶער פוּן בּוֹים, דֶערִיבֶּער זָאלְט אִיר זִיךְ זֵייעֶר הִיטְן נִישְׁט צוּ הָאבְּן קַיין שַׁיְיכוּת מִיט קַיין שׁוּם פַאלְשֶׁע מַנְהִיגִים, אֲפִילוּ דִי וָואס דְרֵייעֶן זִיךְ צְוִוישְׁן אַנְשֵׁי שְׁלוֹמֵינוּ.

וִוי אַזוֹי קֶען מֶען וִויסְן וֶוער עֶס אִיז אַ פַאלְשֶׁער מַנְהִיג, אוּן וֶוער עֶס אִיז אַ אֱמֶת'עֶר צַדִיק? דֶער סִימָן דֶערְצוּ זָאגְט דֶער רֶבִּי (לִיקוּטֵי מוֹהֲרַ"ן חֵלֶק ב' סִימָן ע"ב) אַז אוֹיבּ עֶס פַאלְט אַרוֹיף אוֹיפְן מֶענְטְשׁ שִׁפְלוּת, עֶר פִילְט וִוי עֶר אִיז דֶער עֶרְגְסְטֶער מֶענְטְשׁ אִיז אַ סִימָן אַז עֶר אִיז מְקוּרָב צוּ אַן אֱמֶת'עֶר צַדִיק. אָבֶּער אוֹיבּ עֶס קוּמְט אַרַיין אִין אִים אַ גַאֲוָה אוּן אַ יֵשׁוּת, אוּן עֶר הַאלְט זִיךְ גְרֶעסֶער פוּן אַ צְוֵוייטְן, אַז נָאר עֶר וֵוייסְט דֶעם אֱמֶת אוּן קֵיינֶער וֵוייסְט נִישְׁט דֶעם אֱמֶת, דָאס אִיז אַ סִימָן אַז עֶר גֶעפוּנְט זִיךְ בַּיי אַ פַאלְשְׁן מַנְהִיג, אוּן מֶען דַארְף אַנְטְלוֹיפְן פוּן דָארְט. וַוייל דִי עִיקָר גְרוֹיסְקַייט וָואס מֶען בַּאקוּמְט פוּן אַן אֱמֶת'ן צַדִיק אִיז שִׁפְלוּת.

נָאךְ אַ סִימָן אִיז דָא, אַז אַן אֱמֶת'עֶר צַדִיק אִיז מְעוֹרֵר זַיינֶע מֶענְטְשְׁן צוּ לֶערְנֶען דִי הֵיילִיגֶע תּוֹרָה, אוּן פַארְקֶערְט אַ פַאלְשֶׁער מַנְהִיג וֶועט רֶעדְן פוּן אַלֶעס אוֹיסֶער פוּן לֶערְנֶען דִי הֵיילִיגֶע תּוֹרָה. דֶערִיבֶּער זָאל דָאס זַיין בַּיי אַייךְ דֶער סִימָן צוּ וִויסְן וֶוער עֶס אִיז אַן אֱמֶת'עֶר צַדִיק, אוֹיבּ זֶענְט אִיר דוּרְךְ אִים זוֹכֶה זִיךְ צוּ בַּאפְלַייסִיגְן אִין דִי הֵיילִיגֶע תּוֹרָה, אוּן אִיר קוּמְט דוּרְךְ אִים צוּ צוּ שִׁפְלוּת, זָאלְט אִיר וִויסְן אַז עֶר אִיז דֶער אֱמֶת'עֶר צַדִיק פוּן דֶעם דוֹר.

אוּן דָאס גֵייט אַרוֹיף אוֹיפְן הֵיילִיגְן רֶבִּי'ן אַלֵיין, וָואס עֶר אִיז דֶער אֱמֶת'עֶר צַדִיק, עֶר וֶועט עֶנְדִיגְן אַלֶע תִּקּוּנִים אוּן פַארֶעכְטְן דִי וֶועלְט. אוּן דֶערִיבֶּער זָאלְט אִיר זִיךְ הַאלְטְן נָאר בַּיים הֵיילִיגְן רֶבִּי'ן, אוּן אִיר זָאלְט פָארְן יֶעדֶעס יָאר רֹאשׁ הַשָׁנָה קַיין אוּמַאן זִיךְ הַאלְטְן צוּזַאמֶען אִינְאֵיינֶעם מִיט דִי טֵייעֶרֶע אַנְשֵׁי שְׁלוֹמֵינוּ". קוק נאך דעם גאנצן אות.

מען קען נעמען חיזוק פון אנדערע, מען קען הערן שיינע זאכן פון אלע צדיקים - דאס איז נישט קיין סתירה; דער רבי האט אונז קלאר געזאגט אז מיר זאלן לערנען אלע ספרים פון אלע צדיקים. דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן כח): "רָאוּי לָאָדָם, שֶׁיַּעֲבֹר וְיֵלֵךְ בְּזֶה הָעוֹלָם בְּכָל הַסְּפָרִים הַקְּדוֹשִׁים, וְלִלְמֹד כֻּלָּם, כְּדֵי שֶׁיִּהְיֶה בְּכָל מָקוֹם", עס איז גוט פאר'ן מענטש דורך צו לערנען יעדע ספר וואס איז דא, דאס איז נישט קיין סתירה.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

בזכות וואס איר וועט זיך פירן איידל, איר וועט גיין אנגעטון צניעות'דיג  - וועט איר זוכה זיין צו די ברכה וואס חכמינו זכרונו לברכה זאגן (במדבר רבה ח, ט): אויפ'ן פסוק (תהילים קכח, ג): "אֶשְׁתְּךָ כְּגֶפֶן פֹּרִיָּה בְּיַרְכְּתֵי בֵיתֶךָ בָּנֶיךָ כִּשְׁתִלֵי זֵיתִים סָבִיב לְשֻׁלְחָנֶךָ", דיין ווייב וועט זוכה זיין צו האבן קינדער אזוי ווי א וויינשטאק וואס איז פול מיט טרויבן - בזכות וואס זי פירט זיך בצניעות, "בִּזְמָן שֶׁהִיא נוֹהֶגֶת בְּעַצְמָהּ דַּת יְהוּדִית שֶׁהִיא צְנוּעָה, זוֹכָה שֶׁיוֹצְאִין מִמֶּנָּה בָּנִים בַּעֲלֵי מִקְרָא, בַּעֲלֵי מִשְׁנָה, בַּעֲלֵי מַעֲשִׂים טוֹבִים", זי וועט האבן קינדער וואס וועלן לערנען מִקְרָא, מִשְׁנָה און טון מַעֲשִׂים טוֹבִים, "הֲדָא הוּא דִּכְתִיב: 'בָּנֶיךָ כִּשְׁתִילֵי זֵיתִים'", עיין שם.

אויך זאלט איר עוסק זיין אין צדקה; דער רבי זאגט (ספר המידות, אות בנים, חלק ב', סימן כב) אז דורך צדקה איז מען זוכה צו קינדער.

אויך זאלט איר העלפן אין אייער שטאט אז עס זאל זיין אן עירוב; עס איז מקובל פון צדיקים אז דער וואס מאכט אן עירוב איז זוכה צו גרויסע נסים, בפרט אינעם ענין פון זרע של קיימא. אזוי ווי עס איז באוואוסט די מעשה, א איד וואס האט נישט געהאט קיין קינדער איז געקומען צום הייליגן ייטב לב זכותו יגן עלינו פאר א ברכה און דער ייטב לב האט אים געזאגט אז ער זאל מאכן דעם עירוב, אזוי האט ער געטון און ער האט זוכה געווען צו זרע של קיימא.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת שלח, כ"ד סיון, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

עס איז זייער שווער צו שרייבן פון דברים של בינו לבינה ווייל די בריוו קומען אן איבעראל; אלע ליינען די בריוון, דערפאר קען מען נישט שרייבן, אבער בדרך רמז קען מען אביסל שרייבן, בבחינת (משלי ט, ט): "תֵּן לְחָכָם וְיֶחְכַּם עוֹד".

דאס וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יבמות כ.): "קַדֵּשׁ עַצְמְךָ בַּמֻּתָּר לָךְ", מיינט מען צו זאגן פארקערט, אז א מענטש זאל זיך הייליגן צוזאמען מיט זיין ווייב כדי ער זאל נישט אראפפאלן אין ביטערע עבירות. אזוי זאגט דער הייליגער רבי נתן זכרונו לברכה (ליקוטי הלכות יום הכיפורים הלכה א, אות א): "מִי שֶׁאֵינוֹ נָשׂוּי הוּא פָּגוּם בִּבְרִית", ווער עס האט נישט חתונה, ער לעבט אליינס – דער איז פגום בברית; דעריבער האט דער רבי זייער מקפיד געווען אז מען זאל נישט קומען צו אים פאר די חתונה, דער רבי פלעגט זאגן פאר בחורים: "זאלסט צוריק קומען מיט א טלית"; ווייל נאר מיט א ווייב קען מען זיין הייליג און געראטעוועט ווערן פון עבירות.

עס איז דא אסאך צו שרייבן אין דעם ענין, עס איז אבער פארשטענדליך אז עס איז נישט שייך צו שרייבן בפרטיות; נאר דאס דארף מען וויסן אז די אלע וואס פאלן אריין אין ביטערע עבירות קומט דאס נאר ווייל מען האט זיי געלערנט חומרות יתירות, די מדריכים לערנען זיי אויס צו זיין אפגעשיידט וכו' וכו', ממילא דארפן זיי נאכדעם גיין זוכן עבירות רחמנא לצלן.

מוהרא"ש פלעגט שטענדיג דערציילן פון הרב הקדוש רבי אברהם בן רבי נחמן מטולטשין זכר צדיק לברכה (בעל מחבר ספר "באור הלקוטים"), ער פאר זיך איז געווען גענצליך מובדל ומופרש פון די וועלט, מיט דעם אלעם ווען מען פלעגט אים בעטן הדרכות בענינים שבינו לבינה וכו', פלעגט ער שטענדיג זאגן: "קִינְדֶערְלֶעךְ, הִיט אַייךְ פוּן כְּרִיתוּת"; דאס הייסט מען זאל זיך אכטונג געבן צו היטן הלכות טהרה, מען זאל חזר'ן הלכות טהרה צו וויסן נישט נכשל צו ווערן אין קיין שום הלכה, אבער נישט צולייגן קיין שום פרישות, נאר ווען מען מעג - מעג מען אלעס וכו' און אין די אנדערע טעג זאל מען היטן אלע הלכות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער רבי האט אונז נישט געלאזט לערנען קיין חקירות; אפילו די ספרים וואס גדולי ישראל האבן מחבר געווען - האט דער רבי זייער געווארנט מיר זאלן דאס נישט לערנען ווייל זיי פרעגן קשיות אויף די אמונה, די קשיות זענען קשיות וואס מיר פארשטייען, אבער נאכדעם ווען זיי ענטפערן טיפע תירוצים - דאס איז שוין נישט גרינג צו פארשטיין און מען בלייבט מיט די קשיות אויפ'ן אייבערשטן; אויב מען האט נאר איין קשיא אויפ'ן אייבערשטן - איז דאס שוין זייער א גרויסער פגם פאר'ן מענטש.

דעריבער דארף מען זייער אכטונג געבן נישט צו לערנען קיין ספרים פון חקירות. דער רבי האט נישט געוואלט מיר זאלן לערנען ספר מורה נבוכים פונעם רמב"ם און אזוי אויך אלע פלעצער וואו עס גייט אריין אין חקירות זאל מען דאס איבער היפן, ווייל דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן יב): "כְּשֶׁאָדָם הוֹלֵךְ אַחַר שִׂכְלוֹ וְחָכְמָתוֹ, יוּכַל לִפֹּל בְּטָעוּתִים וּמִכְשׁוֹלוֹת רַבִּים, וְלָבוֹא לִידֵי רָעוֹת גְּדוֹלוֹת, חַס וְשָׁלוֹם", ווען א מענטש גייט נאך זיין שכל און זיין חכמה, קען ער צוקומען צו מאכן גרויסע טעותים און צו גרויסע פראבלעמען, "וְעִקָּר הַיַּהֲדוּת הוּא, רַק לֵילֵךְ בִּתְמִימוּת וּבִפְשִׁיטוּת, בְּלִי שׁוּם חָכְמוֹת, וּלְהִסְתַּכֵּל בְּכָל דָּבָר שֶׁעוֹשֶׂה שֶׁיִּהְיֶה שָׁם הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", דער עיקר פון אידישקייט איז, מען זאל פאלגן די הייליגע תורה בתמימות ובפשיטות, און פאר מען טוט א זאך זאל מען קוקן צי דאס איז דער רצון פונעם אייבערשטן.

ספר הכוזרי איז נישט קיין ספר פון חקירות, דאס קען מען לערנען.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זיין שטארק מיט אמונה פשוטה אינעם אייבערשטן.