תוכן השאלה
לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,
קודם א גרויסן יישר כח פאר אלע שיינע דרשות און חיזוק. איך בין א בחור וואס לערנט אין ארץ ישראל, איך האב א חבר וואס מאכט א רושם ווי א פיינער בחור, ער גייט אנגעטון חסידיש און ער גייט ארום מיט אן ערנסטקייט געווענליך. אבער די בחורים פון זיין דירה ווייסן צו זאגן אז ס'איז נישט אזוי פשוט מיט אים, מ'זעט אים זיך דרייען אסאך מיט אלע סארט חברים, ער קומט אהיים צו די דירה שפעט ביינאכט אנגעטון מיט א סוועדער מיט העד-פאונס, ער באהאלט זיך מיט א נישט כשר'ע טעלעפאן, און אזוי ווייטער.
יעצט רופט מיר אן איינער צו פרעגן אינפארמאציע אויף אים, יענער זאגט אז ער דארף נישט דוקא א לערנער, נאר ער וויל וויסן צי דער בחור האט יראת שמים. וואס דארף איך טון אין אזא צייט? דער בחור קומט פון א פיינע שטוב, זיין טאטע איז א תלמיד חכם, זאל איך זאגן דעם אמת? אדער זאל איך אריין נארן אן אומשולדיגער מענטש?
מנחם
תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת במדבר, ג' סיון, מ"ז לעומר, שנת תשע"ח לפרט קטן
לכבוד מנחם נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
ווען עס קומט צו שידוכים און מען וויל זען אויף א בחור צי ער האט יראת שמים, דארף מען קוקן ווי אזוי דער בחור דאווענט. אז דער בחור דאווענט אזוי ווי עס דארף צו זיין, ער דאווענט אין א סידור, ער שטייט אויף איין פלאץ פון אנהייב דאווענען ביזן סוף דאווענען, ער דרייט זיך נישט ארום און זיכער אז ער שמועסט נישט ביים דאווענען - דאס ווייזט אז דער בחור האט יראת שמים, אבער אויב דאווענט ער פון אויסענווייניג, ער דרייט זיך אהער און אהין, איז א סימן אז ער האט נישט קיין יראת שמים.
מוהרא"ש פלעגט שטענדיג זאגן פאר אנשי שלומינו ווען זיי האבן געהאלטן ביי א שידוך טון מיט א טאכטער, און זיי האבן געוואלט וויסן אויף א בחור צי ער איז אן ערליכער בחור צי נישט, אז זיי זאלן גיין קוקן ווי אזוי דער בחור דאווענט; אויב דריידט ער זיך אהער און אהין איז דאס א סימן אז ער איז אינו מן הישוב.
אמאל האט ר' נחמן טולטשינער זכרונו לברכה געזען ווי איינער דריידט זיך אהער און אהין, א גאנצן דאווענען גייט ער אפ און אויף וכו' האט ער אים געזאגט: "דו דרייסט זיך אהער און דרייסט זיך אהין ביז דו וועסט ווערן אינגאנצן צעדרייט, זעץ דיך אוועק און דאווען אויף איין פלאץ".
מוהרא"ש האט דערציילט אז א איד איז געקומען צום משגיח פון א חשוב'ע ישיבה ער זאל אים אנצייגן א בחור א ירא שמים פאר זיין טאכטער, דער משגיח האט אים געוויזן אויף א בחור א גרויסער למדן אז ער איז זייער פאסיג פאר אים, נאכן שידוך איז דער טאטע געקומען צום חזון איש זכותו יגן עלינו פרעגן וואס זאל ער טון, ווייל די כלה האט אים פארציילט אז איין טאג איז זי געגאנגען מיטן חתן איינקויפן פאר די חתונה, און ווען זי האט אים געפרעגט צי ער האט שוין געדאווענט מנחה, צי ער וויל יעצט דאווענען האט דער חתן געזאגט עס איז נאך דא אסאך צייט, אזוי איז געווען אפאר מאל, ער האט געזאגט "עס איז נאך דא אסאך צייט", ווען עס איז שוין געווארן זייער שפעט האט זי אים נאכאמאל געפרעגט: "וואס וועט זיין מיט מנחה?" האט ער געזאגט: "איך האב שוין געדאווענט", זי האט געוואוסט אז דאס איז א ליגנט, ווייל זי איז געווען מיט אים א גאנצן טאג און ער האט איר א גאנצן צייט געזאגט שפעטער שפעטער און יעצט זאגט ער גאר אז ער האט שוין געדאווענט... יעצט פרעגט דער איד דעם חזון איש וואס ער זאל טון, האט דער חזון איש געהייסן אפלאזן דעם שידוך, ווייל א בחור וואס זאגט ליגנט און איז מזלזל אין תפילה איז א סימן אז ער האט נישט קיין יראת שמים און ער וועט איר נאך מכשיל זיין מיט הארבע עבירות פון כריתות רחמנא לצלן.
אויך דארף מען קוקן אויף די מידות; מוהרא"ש זאגט אויף דעם וואס מיר זאגן ביים דאווענען (פרשת הקטורת; כריתות ו:): "אִם כְּמִדָּתָהּ - כְּשֵׁרָה לַחֲצָאִין", אִם כְּמִדָּתָהּ - איינער וואס האט גוטע מידות, איז שוין א סימן: כְּשֵׁרָה - אז ער איז אן ערליכער איד; ווייל מידות איז א זאך וואס מען קען זיך נישט טוישן אויף דער עלטער. אז מען האט גוטע מידות דאס וועט מאכן אז דער מענטש זאל ווערן בעסער און בעסער.
קוק וואס דער הייליגער רבי אלימלך זכותו יגן עלינו זאגט (נועם אלימלך, וישב): "יֵשׁ בְּנֵי אָדָם שֶׁמַּעֲשֵׂיהֶם מְקֻלְקָלִים, רַק מַחֲמַת שְׁיֵשׁ בָּהֶם אֵיזֶה מִדָּה טוֹבָה מִצַד הַטֶּבַע, דְּהַיְנוּ שֶׁהוּא לֵב טוֹב, גוֹמֵל חֶסֶד, וְעוֹשֶׂה טוֹבוֹת עִם בְּנֵי אָדָם, זֶה מוֹעִיל לָהֶם שֶׁחוֹזְרִים לְמוּטָב", עס זענען דא מענטשן וואס זייערע מעשים זענען נישט אזוי ווי עס דארף צו זיין, זיי טוען נישט גוטע זאכן, אבער זיי האבן גוטס אין זיך; א גוט הארץ, זיי טוען חסד פאר א צווייטן איד, דאס העלפט זיי צוריק צו קומען צום אייבערשטן און תשובה טון. ער טייטשט מיט דעם דער פסוק (תהלים כג, ו): "אַךְ טוֹב וָחֶסֶד יִרְדְּפוּנִי כָּל יְמֵי חַיָּי", 'אַךְ' איז א מיעוט, אז מען האט אין זיך 'אַךְ טוֹב' - אביסל גוטס, דאס וועט העלפן אז 'יִרְדְּפוּנִי כָּל יְמֵי חַיָּי, וְשַׁבְתִּי בְּבֵית ה' לְאֹרֶךְ יָמִים'.
איך האף אז דו וועסט זיין א מבין דבר מתוך דבר ווי אזוי זיך צו פירן ווען מען פרעגט זיך נאך ביי דיר אויף א בחור פאר א שידוך.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט טרעפן בקרוב דיין זיווג און זיין א גוטע שליח צו העלפן אלע דיינע חברים זיי זאלן טרעפן זייער שידוך.