שאלה אין קורצן ענין
#102 - א מיידל וואס ארבעט, קען נעמען דאס געלט פאר זיך, אדער געבן פאר די עלטערן?
אידיש געלט, חיזוק פאר מיידלעך, כיבוד אב ואם, סקול, פרנסה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א מיידל, און כאטש וואס איך גיי נישט אין די "בית פיגא" סקול, איז אבער מיין גאנצער מח דארט, איך הער די שיעורים און דאס איז מיין וועגווייזער אין לעבן. ספעציעל וויל איך זיך באדאנקען פאר די פארשטעלונג "דער בערגער און דער ארעמאן", פון וואס איך האב גאר שטארק הנאה געהאט.


איך בין א לערערין, און איך פארדין געלט, האט איך געוואלט וויסן וואס איך דארף טון מיט די געלט, זאל איך עס אוועקלייגן פאר מיר אויף נאך די חתונה, אדער זאל איך עס געבן פאר מיין טאטע? און די זעלבע שאלה האב איך אויך אויף די טיפס וואס איך באקום אום חנוכה און פורים.


אויך קומט מיר אויס אסאך מאל אז איך וויל זיך יעצט עפעס קויפן, ווי למשל א קעמערע אדער עפעס אנדערש, מעג איך דאס קויפן פון מיין אייגן געלט?


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת צו, ו' ניסן, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי',


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז אייער לעבן נעמט איר פון רבי'ן, דער רבי איז אייער וועג ווייזער; ווער עס לעבט מיט'ן רבי'ן לעבט א לעבן, מען לעבט מיט א שטארקע אמונה אינעם אייבערשטן, ווייל מיט א צדיק האט מען א לויטערע אמונה, מען שפירט דעם אייבערשטן אזוי קלאר ווי מען זעט דאס מיט די אויגן, די גאנצע לעבן איז גרינגער מיט אמונה.


ביז אייער חתונה זאלט איר געבן אייער געלט פאר אייערע עלטערן; איר וואוינט דאך ביי זיי, איר לעבט דאך אויף זייער חשבון, זאלט איר זיי געבן אייערע פארדינסטן און וואס איר דארפט זאלט איר זיי פרעגן און בעטן, וועלן זיי אייך געבן.


אז אייער גאנצע מח איז אין "בית פיגא" דארפט איר זיך פירן ווי די תלמידות פון "בית פיגא"; איר זאלט זאגן יעדן טאג דעם "יום תהלים", אזוי וועט איר ענדיגן יעדע וואך דעם ספר תהלים, וועט איר זען גרויסע ישועות וואס דער אייבערשטער וועט מאכן מיט אייך. געלויבט דעם אייבערשטן אז אלע תלמידות פון בית פיגא פרובירן זייער שטארק צו זאגן יעדן טאג דעם יום תהלים, אזוי ווי דער רבי האט אונז געהייסן.


בשעת איר זאגט די קאפיטלעך תהלים זאלט איר אריין פלעכטן אייערע אייגענע תפילות צום אייבערשטן אויף אידיש; וואס איר דארפט און וואס איר ווילט זאלט איר אים בעטן אויף פראסט אידיש, וועט איר זען גרויסע וואונדער.


א פרייליכן יום טוב.

#101 - מיינע עלטערן רעדן קעגן מיין רבי, מעג איך זיי ענטפערן?
כיבוד אב ואם, חסידות ברסלב, בזיונות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


זייט איך האב אנגעהויבן הערן דעם ראש ישיבה שליט"א'ס דרשות, האב איך אנגעהויבן זייער נזהר צו זיין אין כיבוד אב ואם, זיי מכבד צו זיין, און נישט צוריק ענטפערן ווען זיי שרייען מיר אן.


איך האב אבער געוואלט וויסן וואס די הלכה איז ווען מיינע עלטערן שרייען אויף מיר אז מיין רבי איז נישט קיין רבי, און נאך אזעלכע סארט נישט שיינע לשונות אויף דעם פלאץ וואו איך דריי זיך. מעג איך איר שיינערהייט זאגן אז דאס איז מיין רבי און איך טאר נישט הערן רעדן קעגן אים, אדער עפעס ענליך אויף אן איידעלע וועג, אדער זאל איך ענדערש אפשווייגן אזוי ווי אויף די אנדערע בזיונות וואס איך כאפ כסדר?


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת צו, ו' ניסן, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר,


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך ווייס נישט ווער דיין רבי איז און אין וועלכע פלאץ דו דרייסט זיך; אויב איז דיין רבי דער הייליגער רבי און דו דרייסט זיך אין היכל הקודש זאלסטו אודאי נישט ענטפערן ווען מען שרייט און מען שפעט פון אונז. אז דו וועסט נישט ענטפערן ווען מען פארשעמט דיר וועסטו זוכה זיין צו די ריכטיגע תשובה אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ו): "וְעִקַּר הַתְּשׁוּבָה כְּשֶׁיִּשְׁמַע בִּזְיוֹנוֹ, יִדֹּם וְיִשְׁתֹּק", אז מען ווערט פארשעמט און מען שווייגט אפ, דאס איז דער עיקר ווי אזוי מען טוט תשובה.


אונזער זאך איז אפשווייגן ווען מען האט א בזיון. מוהרא"ש האט דערציילט אז אמאל איז דער טשערינער רב זכר צדיק לברכה געגאנגען מיט איינעם פון אנשי שלומינו צום הייליגן רבינ'ס ציון, אויפ'ן וועג איז צוגעקומען א מתנגד און געווארפן אויפ'ן טשערינער רב א שטיק צואה, דער טשערינער רב איז געגאנגען מיט א שיינע זיידענע בעקיטשע און די בעקיטשע איז אים פארשמירט געווארן, ער האט זיך אבער נישט וואוסנדיג געמאכט נאר ער איז ווייטער געגאנגען, אבער דער אנדערער וואס איז מיטגעגאנגען מיט אים האט זיך אויסגעדרייט צו דעם מתנגד און אנגעפאנגען שרייען: "שגץ!" וכו' און דער מתנגד האט צוריק געשריגן וכו'. האט דער טשערינער רב אים אנגעכאפט און געזאגט: "שווייג, דאס איז דאך אונזער זאך", און ער האט צוגעלייגט: "אויב א מענטש שווייגט אפ אויף בזיונות איז ער זוכה צו גאר שיינע זאכן אויף די וועלט".


ענטפער נישט קיינעם, בפרט דיינע עלטערן; אז דיינע עלטערן רעדן אויפ'ן רבי'ן און אויף ברסלב'ע חסידים זאלסטו זיך האלטן שטיל און געלאסן, מיט דעם וועסטו אפשטילן אלע מחלוקת און קריגערייען. קיינער וועט דיר נישט קענען אפשוואכן, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המדות, אות מריבה, סימן לה): "מִי שֶׁהוּא עָצוּר בְּמִלִּין, לֹא יוּכַל אוֹתוֹ שׁוּם אָדָם", ווער עס ענטפערט נישט און רעדט נישט, קען אים קיינער נישט בייקומען.


אין זכות וואס דו געבסט אכטונג אויף די כבוד פון דיינע עלטערן וועסטו זוכה זיין צו אריכות ימים ושנים, דו וועסט זוכה זיין צו די וועלט און יענע וועלט.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


א פרייליכן יום טוב.

#100 - זאל איך פאלגן מיין טאטע און אראפנעמען מיין בארד און פיאות?
צניעות, כיבוד אב ואם, קדושה, משפחה, בארד און פאות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


א גרויסן יישר כח פאר אלע שיעורים און חיזוק, איך בין זיך מחיה דערמיט, און איך בין זיכער אז נאך פילע אידן זענען זיך מחיה און מחזק.


איך בין א בחור פון 18 יאר, איך איך וויל פרעגן צוויי זאכן. איך האב ברוך ה' א בארד און פיאות, אבער מיין טאטע וויל זייער איך זאל עס אראפנעמען, דארף איך אים פאלגן?


צווייטנס וויל איך פרעגן, אזוי ווי מיין ברודער גייט חתונה האבן בקרוב, און איך ווייס אז ביי די חתונה וועט נישט זיין קיין צניעות און ערליכקייט, וואס זאל איך טון? זאל איך גיין צו די חתונה אדער נישט?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויקהל-פקודי, י"ט אדר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אודאי זאלסטו בלייבן מיט דיין בארד און פיאות; קוק וואס דער הייליגער רבי נתן זאגט (לקוטי הלכות גילוח הלכה ג', אות ב'): "עִקַּר הַדַּת יִשְֹרָאֵל וְעִקַּר הַיַּהֲדוּת תָּלוּי בְּזָקָן וּפֵאוֹת", די בארד און פיאות איז אן עיקר פון א איד און פון דאס גאנצע אידישקייט, "וּבָהֶם נִכָּר הַיְּהוּדִי כִּי הוּא מִזֶּרַע בָּרֵךְ ה', מִזֶּרַע יִשְֹרָאֵל", און מען דערקענט א איד דורך זיין בארד און פיאות אז ער איז א אידיש קינד. "וּמִי שֶׁרוּחַ אַחֶרֶת עִמּוֹ, חַס וְשָׁלוֹם, וְרוֹצֶה לִכְפֹּר, חַס וְשָׁלוֹם, בֶּאֱלֹקֵי יִשְֹרָאֵל", און ווער עס וויל לייקענען אינעם אייבערשטן, "תְּחִלַּת הַכְּפִירָה הוּא, שֶׁמַּשְׁלִיךְ חַס וְשָׁלוֹם מֵעָלָיו הַזָּקָן וְהַפֵּאוֹת", די ערשטע זאך נעמט ער אראפ זיין בארד און פיאות, "כִּי בֶּאֱמֶת כָּל דַּת יִשְֹרָאֵל הַקָּדוֹשׁ הוּא תָּלוּי בְּזָקָן וּפֵאוֹת", ווייל דאס גאנצע אידישקייט איז אנגעהאנגען אינעם בארד און פיאות; קוק אריין דארט זיינע הייליגע ווערטער מער באריכות.


זיי מכבד דיינע עלטערן; טענה זיך נישט מיט דיין טאטע, ווען ער רעדט צו דיר זאלסטו אים אויסהערן מיט דרך ארץ און בלייבן שטיל. אבער חס ושלום צו שניידן די בארד און פיאות, מען דארף מכבד זיין טאטע מאמע אזוי ווי דער אייבערשטער האט אונז געהייסן (ויקרא יט, ג): "אִישׁ אִמּוֹ וְאָבִיו תִּירָאוּ", מען דארף מורא האבן פון טאטע מאמע, און אין די זעלבע צייט (שם, שם): "וְאֶת שַׁבְּתֹתַי תִּשְׁמֹרוּ", דארף מען היטן שבת. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יבמות ה.; הובא ברש"י ויקרא, שם): "אִם יֹאמַר לְךָ חַלֵּל אֶת הַשַּׁבָּת אַל תִּשְׁמַע לוֹ", אויב ער הייסט דיר מחלל שבת זיין זאלסטו אים נישט פאלגן, און אזוי איז מיט אלע אנדערע מצוות.


בנוגע גיין צו די שמחה וכו'; אודאי זאלסטו גיין, זאלסט זיין א חלק פון די משפחה. מיט חכמה זאלסטו זען ווען צו זיין אינעווייניג און ווען ארויסצוגיין, בשעת קבלת פנים און חופה זאלסטו דארט זיין, און בשעת מען טאנצט בתערובות רחמנא לצלן זאלסטו ארויסגיין אינדרויסן; אלעס אן קיין רעש אן קיין טומל, קיינער דארף נישט וויסן צי דו ביסט יא דארט צי נישט, מען גייט ארויס און מען קומט אריין אלעס מיט חכמה.


אז דו וועסט זיך פירן מיט שכל און מיט געלאסנקייט וועסטו גורם זיין אז דיין גאנצע משפחה וועלן צוביסלעך ווערן מער און מער ערליך, דו וועסט אלעמען צוריק ברענגען צום אייבערשטן.

#99 - איך האב תשובה געטון און צוריק געקומען, ווי אזוי גייט מען ווייטער?
כיבוד אב ואם, תשובה, בארד און פאות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א בחור וואס האט געהאט א שווערע דורכגאנג אין לעבן, איך קום פון א חסידישע משפחה, מ'האט מיר מחנך געווען זייער שטרענג און געצווינגען, זיך צו דערווייטערן פון די גאס, און ליידער אויך מיט א שנאה קעגן ברסלב. נאך מיין בר מצוה האט איך אנגעהויבן שפירן אז אידישקייט איז א שלעכטע זאך, און ליידער האב איך אפגעלאזט אידישקייט רחמנא ליצלן, כמעט פיר יאר האב איך זיך געפירט ווי א גוי רחמנא ליצלן. איך מוז דאנקען מיינע עלטערן וואס האבן מיר ווייטער מקרב געווען און נישט אוועק געווארפן אין די אלע יארן.


איין מאל האט א חבר מיינער מיר געגעבן צו זען א דרשה פונעם ראש ישיבה שליט"א און פון מוהרא"ש, און פון דעמאלט האב איך אנגעהויבן כאפן אז אידישקייט איז נישט אזוי שלעכט, פארקערט ס'איז די בעסטע זאך אויף דער וועלט. און דא קומט ווידער אריין די חשיבות פון מיינע עלטערן וואס האבן מיר געשטיצט און געהאלפן פארן צום רבי'ן אויף אומאן, כאטש וואס ביי זייער חסידות איז דאס גאר שטארק אפגעפרעגט.


ס'איז מיר נישט געווען גרינג צוריק צו קומען, אבער ס'האט זיך געלוינט, איך האב צוריק געלאזט וואקסן די בארד און פיאות, און איך בעט דעם אייבערשטן אז איך זאל ווייטער זוכה זיין צו זיין אן אמת'ער ערליכער איד. וויפיל מאל איך זאל דאנקען דעם ראש ישיבה וועט נישט זיין גענוג, איר האט מיר ממש געראטעוועט דאס לעבן.


איך וועל זיך פרייען אויב דער ראש ישיבה וועט מיר קענען מדריך זיין ווי אזוי ווייטער ממשיך צו זיין אין לעבן מיט ערליכקייט.


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת משפטים, כ"ד שבט, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז נישט דא קיין שום וועג ווי אזוי מען קען אראפשרייבן דאס גרויסקייט פון דער וואס קערט זיך צוריק צום אייבערשטן, עד כדי כך אז די הייליגע חכמים זכרונם לברכה זאגן אונז (ברכות לד:): "מָקוֹם שֶׁבַּעֲלֵי תְּשׁוּבָה עוֹמְדִין אֵין צַדִּיקִים גְּמוּרִין יְכוֹלִין לַעֲמֹד בּוֹ", צדיקים קענען נישט אנקומען אזוי הויך וואו די מענטשן וואס טוען תשובה קומען אן; ווייל דער וואס איז נעבעך אראפגעפאלן אין עבירות, ער האט זיך שוין פארשמירט מיט אלע שמוץ, ער איז שוין געווען אין די טונקלסטע פלעצער השם ישמרינו, פלעצער וואו א צדיק איז קיינמאל נישט געווען, און ער האט באשאפן מיט זיינע זינד קליפות און משחיתים וואס לויפן אים נאך, זיי ווילן אים נאר צוריק שלעפן צו די אלע טונקעלע פלעצער; מיט דעם אלעם איז ער שטארק און ער גייט נישט צוריק צי די עבירות, ער גייט נאכאמאל און נאכאמאל צוריק צום אייבערשטן מיט שטארקע קבלות, דעריבער איז ער זייער חשוב. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא פו.): "גְּדוֹלָה תְּשׁוּבָה שֶׁמַּגַּעַת עַד כִּסֵּא הַכָּבוֹד", ווען א מענטש טוט תשובה קומט ער אן ביז'ן כסא הכבוד; אין איין סעקונדע קען מען אנקומען פון שאול תחתית, פון די ווייטסטע פלאץ – ביז'ן אייבערשטן אליינס.


איך בין גרייט דיר ווייטער מחזק זיין מיט די עצות פון רבי'ן; דו זיי שטארק מיט דיין צלם אלקים מיט דיין בארד און פיאות. דיין בארד און פיאות ווייזט אז דו מיינסט עס ערנסט, אז דו ווילסט זיך טאקע צוריק קערן צום אייבערשטן.


זיי מכבד דיינע עלטערן וועסטו זוכה זיין צו אלע ברכות.

#98 - ווי אזוי קען איך מקרב זיין מיין טאטע צום רבי'ן?
כיבוד אב ואם, הפצה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


צום ערשט דארף זיך באדאנקן אויף די שיעורים. איך בין דורכגעגאנגען אסאך שווערע נסיונות אין קדושה, און איך בין געראטעוועט געווארן נאר דורכ'ן הערן די שיעורים טאג טעגליך. אויך האב איך שוין מסיים געווען צוויי מאל ששה סדרי משנה.


אויך האב איך באקומען אסאך חיזוק אין כיבוד אב, ס'איז מיר געווען זייער שווער מכבד צו זיין מיין טאטע, ווייל ער האט פארלאנגט פון מיר זאכן וואס ער אליין טוט נישט, איך ווייס געוויסע זאכן וואס יעדער איד איז מחויב צו טון יעדן טאג, ווי לערנען און דאווענען און לייגן תפלין, און ער טוט עס נישט. אבער מיט'ן ראש ישיבה'ס שיעורים האב איך זיך געקענט מחזק זיין אים מכבד צו זיין ווי אזוי ער איז.


איך ווייס אז אויב וועט ער אויך אנהויבן הערן די שיעורים, וועט אים עס אים לכאורה העלפן אין לעבן, אזוי ווי איך האב שוין געזען ביי חברים פאר וועמען איך האב עס געגעבן, אבער דער פראבלעם איז אז ער הערט נישט קיין שום שיעורים, ער לערנט נישט קיין ספרים און קונטרסים, און איך האב נישט קיין וועג ווי אזוי אים צו ברענגען דערצו. איך קען נישט רעדן אפן צו אים, ער טאר נישט וויסן אז איך ווייס די אלע זאכן אויף אים, און איך דארף אכטונג געבן נישט פוגע צו זיין אין זיין כבוד.


אפשר קען דער ראש ישיבה שליט"א מיר געבן אן עצה ווי אזוי איך קען העלפן מיין טאטע, ער זאל אנהויבן הערן די שיעורים און זיך שטעלן אויף די פיס.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת משפטים, כ"ד שבט, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אז עס איז דיר שווער צו מקיים זיין די מצוה פון כיבוד אב ואם וועסטו קריגן מער שכר אויף דעם. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ה, כג): "לְפוּם צַעֲרָא - אַגְרָא", לויט ווי שווער עס קומט אן א מצוה אלץ מער שכר באקומט מען דערויף; אפילו עס קומט דיר אן שווער דארפסטו נאך אלץ מקיים זיין די גרויסע מצוה פון כיבוד אב ואם.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנא דבי אליהו רבא, פרשה כו): "כָּל הָעוֹלָם כֻּלּוֹ שֶׁל הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא, וְאֵין הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מְבַקֵּשׁ מֵהָאָדָם רַק שֶׁיְכַבֵּד אָב וָאֵם", דער אייבערשטער זאגט: "די גאנצע וועלט איז מיינס - איך האב עס באשאפן, און איך בעט פון ענק נאר איין זאך, איר זאלט מכבד זיין ענקערע עלטערן".


בעט דעם אייבערשטן אז אלע זאלן וויסן פון רבינ'ס עצות; דו, דיינע קינדער, דיין גאנצע משפחה און אלע אידן זאלן וויסן פון די זיסע עצות וואס דער רבי געבט אונז, עצות וואס משיח וועט אריין ברענגען אין די וועלט. דער הייליגער רבי לערנט מיט אונז דאס וואס משיח וועט לערנען מיט אונז, דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן רסו): "צווישן מיר און משיח איז נישט דא קיין חילוק, איין חילוק איז דא, משיח וועט מען פאלגן, עס וועט נישט זיין קיין בחירה", משיח וועט אריין ברענגען א ליכטיגקייט אין די וועלט אז יעדער איינער וועט שפירן ווי דער אייבערשטער איז דא, דער אייבערשטער איז מיט מיר, ביי מיר און נעבן מיר. מען וועט רעדן צום אייבערשטן - יעדער איינער וואס ער דארף, אזוי ווי עס שטייט (צפניה ג, ט): "כִּי אָז אֶהְפֹּךְ אֶל עַמִּים שָׂפָה בְרוּרָה, לִקְרֹא כֻלָּם בְּשֵׁם ה'"; און יעדער וועט זען דעם אייבערשטן, אזוי עס שטייט (ישעיהו נב, ח): "כִּי עַיִן בְּעַיִן יִרְאוּ בְּשׁוּב ה' צִיּוֹן"; און דאס טוט שוין דער רבי מיט אונז יעצט, דער רבי ברענגט אריין און אונז אזא געטליכקייט, אזא ליכטיגקייט אז מיר שפירן ווי דער אייבערשטער איז מיט אונז, ביי אונז און נעבן אונז. און איינמאל אז מען שפירט דעם אייבערשטן הייבט מען אן רעדן צום אייבערשטן.


בעט דעם אייבערשטן פאר דיינע עלטערן זיי זאלן אויך מקורב ווערן; נאר דאס זאלסטו טון און ווייטער זאלסטו זיי מכבד זיין מיט'ן גרעסטן מאס דרך ארץ.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#97 - ווי אזוי זעט מען זיך ארויס פון א מחלוקת?
כיבוד אב ואם, מחלוקת, משפחה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב צוויי שוואגערס וואס זענען געווען שותפים אין א ביזנעס און זיי האבן זיך צום סוף צעקריגט אויף זייער א שווערע פארנעם, מ'זיצט אסאך ביי דין תורה'ס און מ'רעדט זייער אסאך איינער אויפ'ן צווייטן. איך בין געווארן אריינגעמישט אינדערמיט קעגן מיין ווילן, ווייל מיין טאטע שיקט מיט מיר מעסעדזשעס צו מיין שווער, און מיין שווער שיקט אויף צוריק, און ביידע שוואגערס זענען ברוגז אויף מיר ווייל יעדער האלט אז איך העלף די אנדערע זייט. און אזוי ווער איך צוריסן פון ביידע זייטן. ווי אזוי זעט מען זיך ארויס פון אזא פלאנטער?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת תולדות, ב' דראש חודש כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות פחד, חלק ב', סימן ג): "מִי שֶׁבּוֹרֵחַ מִן הַצָּרָה, הוּא פִּקֵּחַ", א קלוגער מענטש אנטלויפט פון פראבלעמען; נעם דיר די ווערטער פאר דיין וועג ווייזער אין לעבן, זאלסט אנטלויפן פון פראבלעמען.


אז דיין משפחה איז פארמישט מיט מחלוקות, וואס דארפסטו אריין שטעקן דיין קאפ צווישן זיי? ביים סוף וועסטו ליידן מער פון אלעמען ווייל מען וועט דיר נעמען פאר'ן כפרה הינדל. אזוי ווי מיר געפונען, חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (ברכות נו.): רבא איז געזיצן אין בית המדרש, ווען פלוצלינג האט ער געהערט א געשריי, ער האט געזען ווי צוויי בלינדע מענטשן קריגן זיך, איז רבא צוגעגאנגען און אפגעטיילט איינער פונעם צווייטן, האבן זיי ביידע גענומען שלאגן רבא; זעט מען פון דעם אז ווען מען קריגט זיך זאל מען אנטלויפן פון דארט, נישט צו האבן צוטון מיט די מחלוקה.


זאלסט נישט טראגן און ברענגען שלעכטס פון איינער צום צווייטן; אז דיין טאטע הייסט דיר זאגן דאס און יענץ מיינט נישט אז דו דארפסט דאס טון, דאס איז נישט כיבוד אב; מען הערט אויס וואס דער טאטע זאגט, מען ענטפערט נישט און מען טראגט נישט ווייטער.


כיבוד אב ואם איז נישט דאס, נישט יעדע זאך דארף מען טון וכו'; כיבוד אב ואם איז אויפשטעלן א שיינע אידישע שטוב. אז דו וועסט בויען א שיינע שטוב, דו וועסט מכבד זיין דיין ווייב, און מחנך זיין דיינע קינדער - דאס איז די גרעסטע כיבוד אב ואם. דער גרעסטער כיבוד אב ואם איז ווען עלטערן זעען ווי די קינדער פירן זיך אויף ערליך, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא פו.) אויפ'ן פסוק (דברים ו, ה): "וְאָהַבְתָּ אֵת ה' אֱלֹקֶיךָ" – זאלסט זען עס זאל ארויס קומען א קידוש השם דורך דיר און דער אייבערשטער זאל באליבט ווערן דורך דיר. ווייל ווען א מענטש איז איידל און צניעות'דיג און פירט זיך ווי עס דארף צו זיין, וואס זאגן מענטשן? "אַשְׁרֵי אָבִיו שֶׁלִּמְּדוֹ תּוֹרָה", וואויל זענען זיינע עלטערן וואס האבן אים געלערנט תורה; "אַשְׁרֵי רַבּוֹ שֶׁלִּמְּדוֹ תּוֹרָה", וואויל איז פאר זיין רבי וואס האט אים געלערנט תורה; "אוֹי לָהֶם לַבְּרִיוֹת שֶׁלֹא לָמְדוּ תּוֹרָה", וויי איז פאר די מענטשן וואס לערנען נישט קיין תורה. ווען איינער פירט זיך אויף ערליך זאגן די מענטשן: "קוקט אן דעם מענטש, וויבאלד ער לערנט תורה פירט ער זיך אויף אזוי ערליך". אויף אים זאגט דער פסוק (ישעיהו מט, ג): "וַיֹּאמֶר לִי עַבְדִּי אָתָּה, יִשְׂרָאֵל אֲשֶׁר בְּךָ אֶתְפָּאָר", דער אייבערשטער בארימט זיך מיט אזא איינעם.


דער אייבערשטער זאל דיר געבן שכל זאלסט שטיין ווייט פון מחלוקת.

#96 - וואס טו איך ווען מיינע עלטערן מישן מיר אריין אין זייער מחלוקת?
כיבוד אב ואם, קינדער, מחלוקת, תפלות אויף אידיש

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך וויל זיך קודם באדאנקען פאר די מורא'דיגע שיעורים וואס דער ראש ישיבה שליט"א געבט יעדן טאג, עס געבט מיר חיות אנצוגיין. ספעציעל די עצה פון רעדן צום אייבערשטן, וואס איך פרוביר צו טון יעדן טאג, און איך האב שוין געהאט ברוך ה' אסאך מעשיות פון תפלה, איך שרייב עס אראפ און ווען איך בין אביסל צעבראכן ליין איך עס און דאס געבט מיר אסאך חיזוק. א גרויסן יישר כח.


איך בין א ניינצן יעריגע מיידל פון א שווערע שטוב, מיינע עלטערן קריגן זיך אסאך, אויך אין פארנט פון די קינדער, און אסאך מאל איז עס מיר זייער שווער צוצוקוקן. זייער אסאך מאל מאכט זיך אז איינע פון מיינע עלטערן וועלן מיר אריינמישן אין די מחלוקת און מיר הייסן זיך אננעמען פאר זיי און רעדן קעגן דעם אנדערן. איך ווייס אז איך טאר דאס נישט טון, אבער וואס זאל איך יא טון אין אזא צייט?


אוועקגיין פון שטוב איז נישט קיין עצה פאר מיר, ווייל ביי מיין באבע און זיידע איז נאך ערגער. האט דער ראש ישיבה שליט"א עפעס אן עצה פאר מיר? דאס איז מיר נוגע כמעט יעדן טאג.


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת תולדות, כ"ח חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (ירושלמי פאה ג.) מען האט געפרעגט רבי אליעזר: "עַד הֵיכָן הוּא כִּיבּוּד אָב וָאֵם?" ביז וויפיל איז א מענטש מחויב צו מכבד זיין זיינע עלטערן, האט רבי אליעזר געענטפערט: "וְלִי אַתֶּם שׁוֹאֲלִין?!" וואס פרעגט איר מיר, "לְכוּ שָׁאֲלוּ לְדָּמָה בֶּן נְתִינָה", גייטס פרעגן דמה בן נתינה. "רֹאשׁ פְּטַרְבּוֹלֵי הָיָה", ער איז געווען פון די גרעסטע גענעראלן אין די מיליטער, "פַּעַם אַחַת הָיְתָה אִמּוֹ מְסֲטַרְתּוֹ", איינמאל האט אים זיין מאמע געשלאגן מיט א שיך, "בִּפְנֵי כָּל בּוּלֵי שֶׁלּוֹ", פאר אלע סאלדאטן וואס זענען געווען אונטער אים, "וְנָפַל קוֹרְדְקוֹן שֶׁלָּהּ מִיָדָהּ", און די שיך איז אראפ געפאלן פון אירע הענט, "וְהוֹשִׁיט לָהּ שֶּׁלֹּא תִּצְטַעֵר", האט ער זיך אראפ געבויגן אויפצוהויבן די שיך און דאס געגעבן פאר זיין מאמע אז זי זאל זיך נישט דארפן אראפ בייגן און זיך מצער זיין.


אין דעם זכות וואס איר וועט מכבד זיין אייערע עלטערן, איר וועט זיך נישט מישן ווען זיי קריגן זיך, איר וועט זיי ביידע מכבד זיין – וועט איר טרעפןן בקרוב אייער זיווג.


איך שרייב אייך א קליינע תפילה וואס איר זאלט בעטן ווען מען וויל אייך אריין שלעפן אין א קריגעריי: "הייליגע באשעפער, העלף מיר איך זאל זיך קענען שטארקן נישט צו מזלזל זיין אין די כבוד פון מיין טאטע מאמע; העלף מיר בזכות וואס איך בין זיי מכבד און איך בין נישט מזלזל אין זיי, אז איך זאל זוכה זיין צו א ערליכע גוטע חתן, און צוזאמען בויען א שיינע שטוב".


דאס זאלט איר שטענדיג בעטן שטילערהייט.

#95 - דארף איך איבערבעטן מיין מאמע?
אומאן, כיבוד אב ואם, בחור

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


דעם פארגאנגענעם ערב יום כיפור האב איך געטראכט צו זיך אויב איך דארף איבערבעטן מיין מאמע, וואס האט מיר געמאכט איך זאל האבן א ביטערע יאר, מיט קיין איין טאג וואס איך זאל קענען זיין פרייליך.


איך דארף האבן חיזוק אויף כיבוד אב ואם, איך בין געווען אסאך מאל חוצפה'דיג צו מיין מאמע, איך בין אזוי ברוגז אויף איר, און איך קען ממש נישט שמייכלען צו איר, ובפרט נאכדעם וואס זי האט מיר נישט געלאזט פארן קיין אומאן אויף ראש השנה.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וירא, ט"ז חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


ערשטנס זאלסטו וויסן אז פארן קיין אומאן העלפט נישט פאר אן עזות פנים, א מחוצף; דער רבי האט בפירוש געזאגט: "איך קען יעדן איינעם העלפן חוץ אן עזות פנים"; א מחוצף האט נישט קיין פלאץ ביים רבי'ן.


צווייטנס, וואס איז בכלל דיין שאלה אויב דו זאלסט איבערבעטן דיין מאמע?! אודאי זאלסטו איר איבערבעטן, זאלסט פאלן אויף דער ערד און קלאפן על חטא מיט דיין קאפ צום ערד אויף דיין אויפפירונג צו דיינע עלטערן. אך און וויי פאר דעם וואס פירט זיך מיט חוצפה צי זיינע עלטערן, וויי פאר א קינד וואס עפנט א מויל צו רעדן מיט חוצפה צו זיינע עלטערן, וויי פאר א קינד וואס שפעט אפ פון זיין אלטע מאמע!


קוק וואס שלמה המלך זאגט (משלי ל, יז): "עַיִן תִּלְעַג לְאָב", אן אויג וואס שפעט אפ פון זיין טאטע, "וְתָבוּז לִיקֲּהַת אֵם", און דער וואס שפעט אפ פון די קנייטשן פון זיין מאמע (ווען א מענטש ווערט עלטער ווערט דער פנים פול מיט קנייטשן), "יִקְּרוּהָ עֹרְבֵי נַחַל", זאלן קומען די רויב פויגל וואס זענען גרויסע אכזרים און אים אויסשטעכן די אויגן, "וְיֹאכְלוּהָ בְנֵי נָשֶׁר", און די אדלער זאלן אים אויפעסן.


כיבוד אב ואם איז פון די חמורות שבחמורות; דאס איז פון די הארבסטע מצוות וואס איז דא. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי קידושין פרק א, הלכה ז): "רַבִּי שִׁמְעוֹן בֶּן יוֹחָאִי אוֹמֵר, גָדוֹל הִיא כִּיבּוּד אָב וָאֵם שֶׁהֶעֱדִיפוֹ הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא יוֹתֵר מִכְּבוֹדוֹ", רבי שמעון בן יוחאי זאגט, דער אייבערשטער האט אונז באפוילן מען זאל מכבד זיין טאטע מאמע מער ווי מען זאל מכבד זיין דעם אייבערשטן אליינס.


אז דיין מאמע דערביטערט דיר דיין לעבן איז נישט קיין תירוץ צו זיין א מחוצף; אז עס איז דיר ביטער דיין לעבן זאלסטו גיין אין א ווינקל און וויינען צום אייבערשטן ער זאל אוועק נעמען פון דיר די דינים און עס זאל דיר גוט ווערן אין לעבן.


איך האף צום אייבערשטן אז דו וועסט פון היינט פאררעכטן דיין צוגאנג צו דיין טאטע מאמע, וועט דיר גוט זיין אויף די וועלט און אויף יענע וועלט.

#94 - ווי אזוי דערהאלט איך זיך ווען מיינע עלטערן קריגן זיך?
שידוכים, חיזוק פאר מיידלעך, כיבוד אב ואם, תפלות אויף אידיש

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א מיידל און איך מוז זיך קודם באדאנקען פאר די געוואלדיגע שיעורים, וואס געבן מיר די כח און מוט אנצוגיין אין לעבן.


איך גיי דורך אסאך שוועריקייטן אין מיין לעבן, מיינע עלטערן קומען זיך נישט אויס צווישן זיך, זיי קריגן זיך אסאך, און פיל מאל אויך אין די עפנטליכקייט. ברוך ה' אז צוליב די דרשות פונעם ראש ישיבה שליט"א מיש איך זיך קיינמאל נישט אריין, אבער דאס מאכט מיר פיל צער און ס'איז מיר זייער שווער איבערצוטראגן.


אויך שטערט דאס מיר זייער ווען איך בין אין שולע, איך קען זיך נישט צוהערן געהעריג צו וואס די לערערינס רעדן, און דערנאך קען איך נישט גוט, מ'שרייט אסאך אויף מיר, און פיל מאל ווער איך באשטראפט דערפאר.


איך שפיר נישט באקוועם דאס דורכצורעדן מיט קיין איין לערערין אין שולע, און איך ווייס נישט וואס צו טון, אפשר קען דער ראש ישיבה שליט"א מיר העלפן מיט אן עצה?


אויך האב איך צוויי עלטערע ברידער אין די יארן פון שידוכים, מיינע עלטערן וועלן זיך זייער שטארק, און דערווייל ווערן זיי עלטער און עלטער, און איך האב זייער מורא אז דאס זאל נישט פאסירן אויך צו מיר ווען ס'וועט קומען מיין רייע אין שידוכים, אז זיי וועלן זיך אסאך וועלן, און איך וועל ווערן אן עלטערע מיידל. וואס קען איך טון דערצו?


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת לך לך, ו' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך בעט אייך זייער, דערהאלטס אייך מיט אלע כוחות, נעמטס אריין אין זיך די אמונה, אז אלעס וואס פאסירט מיט א מענטש איז פונעם אייבערשטן; דאס וואס איר גייט אריבער איז זיכער מיט א פונקטליכע חשבון פונעם אייבערשטן, און אז איר וועט זיך דערהאלטן וועט איר נאר פארדינען פון דעם.


נעמטס די עצה פון הייליגן רבי'ן, די עצה וואס משיח וועט אריינברענגען אין די וועלט - די עצה פון התבודדות; רעדטס צום אייבערשטן אויף אייער שפראך, אויף אייער מאמע לשון, דערציילטס אים אייערע ווייטאגן, בעטס אים: "הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל זיין פרייליך, העלף מיר איך זאל זיין שטארק ביי מיר, איך זאל נישט ווערן צעפאלן פון קיין שום זאך אויף די וועלט.


הייליגער באשעפער, העלף אז מיין טאטע מאמע זאלן לעבן בשלום, זיי זאלן זיך נישט קריגן איינער מיט'ן צווייטן; עס שטערט מיר זייער ווען זיי קריגן זיך, איך שפיר ווי מיין לעבן גייט מיר צוגרינד פון דעם, איך קען נישט טראכטן פון עפעס אנדערש, מיין גאנצע קאפ פליט מיר אוועק, איך קען נישט מיט האלטן די לימודים אין שולע, פון טראכטן טאג און נאכט פון די קריגערייען אין שטוב.


גרויסער באשעפער, דערבארעמדיגער באשעפער, העלף מיר איך זאל זיין שטארק ביי מיר, העלף אז מיינע ברודערס זאלן שוין טרעפן זייערע שידוכים און העלף מיר איך זאל בקרוב טרעפן א גוטע שידוך".


מיט תפילה וועט איר אלעס פועל'ן, ווייל תפילה טוישט אלעס, תפילה איז די שטערקסטע זאך וואס איז דא אויף דער וועלט; מען קען אלעס באקומען און אלעס טוישן דורך תפילה. אז מען איז שטארק מיט תפילה און מען האט סבלנות אויסצואווארטן ביז די ישועה קומט, איז מען זוכה צו געהאלפן ווערן מיט וואס מען דארף נאר.


ווי מער איר וועט רעדן צום אייבערשטן וועט אייך קלארער ווערן די אמונה, איר וועט זיין שטארק ביי זיך, עס וועט אייך זיין קלאר אז עס איז גארנישט דא אויף די וועלט אויסער דעם אייבערשטער, דער אייבערשטער איז מְמַלֵּא כָּל עַלְמִין, וְסוֹבֵב כָּל עַלְמִין, וּבְתוֹךְ כָּל עַלְמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַךְ כְּלָל.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#93 - וואס טו איך אז מיין טאטע וויל אנדערש?
חיזוק פאר מיידלעך, תהלים, כיבוד אב ואם

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח אויף אלע חיזוק וואס איז מיר מחיה יעדן טאג. אין דעם זכות זאג איך יעדן טאג דעם יום תהלים.


איך בין א מיידל און איך וויל פרעגן איבער דעם וואס דער ראש ישיבה שליט"א האט געשריבן אז מיידל זאל נישט שלאפן ביינאכט מיט הויזן ווייל ס'איז נישט קיין צניעות.


וואס טו איך אבער אז מיין טאטע וויל דוקא אז איך זאל יא אזוי טון. ער צווינגט מיר נישט עס טון, אבער ער וויל בעסער אז איך זאל יא שלאפן ביינאכט אויך מיט הויזן. וואס דארף איך טון?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת חקת, ח' תמוז, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


זייטס ווייטער ממשיך צו זאגן יעדן טאג דעם יום תהילים. דער הייליגער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תפה): "א קאפיטל תהילים אז מען זאגט, איז אזוי ווי א פאנטש"; געווענליך האלט א מענטש מיט זיך שטענדיג טרינקען אז אויב ער וועט זיין דורשטעריג זאל ער האבן עפעס צו טרינקען, אזוי אויך דארף א מענטש זאגן יעדן טאג תהילים כדי צו געבן צו טרינקען פאר זיין נשמה.


וואויל איז דעם וואס זאגט יעדן טאג תהילים; דער הייליגער רבי נתן פלעגט יעדן טאג זאגן דעם יום תהילים און ענדיגן ספר תהילים יעדע וואך, אזוי פירן זיך אויך תלמידי היכל הקודש - צו זאגן יעדן טאג דעם יום תהילים.


דער הייליגער רבי האט געזאגט אז משיח וועט קומען בזכות די פשוט'ע אידן וואס זאגן אסאך תהילים. הרב הקדוש מסאטמער זכותו יגן עלינו ברענגט אראפ דעם שיחה אין ספר ויואל משה (מאמר ישוב ארץ ישראל, סימן קנ) אז משיח וועט קומען בזכות די אלע ערליכע פשוט'ע אידן וואס זאגן תהילים יעדן טאג.


בנוגע צו גיין אנגעטון בצניעות וכו' ווען אייער טאטע וויל איר זאלט דוקא גיין מיט הויזן, איר פרעגט וואס איר זאלט טון; עס איז שווער צו ענטפערן אויף דעם, ווייל פון איין זייט איז כיבוד אב ואם זייער א חשוב'ע מצוה, אזוי ווייט אז חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי פאה א, א) אז דאס איז חמורות שבחמורות, די מצוה פון מכבד זיין עלטערן איז פון די הארבסטע מצוות וואס איז דא, און פון די אנדערע זייט איז צניעות אויך זייער א חשוב'ע זאך, מען דארף אכטונג געבן צו גיין אנגעטון ווי אזוי די תורה הייסט.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי קידושין פרק א, הלכה ז): "רַבִּי שִׁמְעוֹן בֶּן יוֹחָאִי אוֹמֵר, גָדוֹל הִיא כִּיבּוּד אָב וָאֵם שֶׁהֶעֱדִיפוֹ הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא יוֹתֵר מִכְּבוֹדוֹ", רבי שמעון בן יוחאי זאגט, דער אייבערשטער האט אונז באפוילן מען זאל מכבד זיין טאטע מאמע מער ווי מען זאל מכבד זיין דעם אייבערשטן אליינס; זאלט איר ווייטער מכבד זיין אייערע עלטערן און איר זאלט זאגן פאר אייער טאטע אז מען האט אייך געלערנט אז עס איז נישט קיין צניעות פאר א מיידל צו גיין מיט הויזן, וועט ער האבן נחת פון אייך.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#92 - ווי אזוי קען איך זיך אויסקומען מיט מיין טאטע?
כיבוד אב ואם, קינדער, כעס, בין אדם לחבירו

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א יונגער בחור, איך לערן ב"ה אין א גוטע ישיבה, און איך הער אסאך די שיעורים אויפ'ן טעלעפאן. יישר כח.


איך האב א פראבלעם וואס שטערט מיר זייער שטארק. מיין טאטע איז א גרויסער ביזנעס מאן, און ער איז זייער פארנומען און איבערגעשטרענגט כסדר. אסאך מאל ווען ער קומט אהיים שרייעט ער אויף מיר קולות וברקים, און אסאך מען רעדט ער יא זייער שיין צו מיר, ער נעמט מיר ארום און שמועסט שיין מיר מיר, אבער נאכדעם איז ווידער צוריק צום שרייען, ער שרייעט ווייטער מיט קולות וברקים אויף מיר. און אזוי גייט עס אלץ אהין און צוריק.


איך שפיר אז איך ווער ממש צעריסן פון דעם, און בעט דעם ראש ישיבה שליט"א מיר מחזק צו זיין און זאגן וואס איך דארף צו טון.


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שלח, כ"ב סיון, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איין זאך בעט איך דיר, זאלסט קיינמאל נישט ענטפערן מיט חוצפה פאר דיינע עלטערן ווען זיי שרייען אויף דיר; עס איז א גרויסע עבירה אויב מען איז זיך מתחצף פאר די עלטערן און מען באקומט אויף דעם א גרויסער עונש השם ישמרינו. עס איז נישט קיין חילוק ווער עס איז גערעכט, אפילו דו ביסט הונדערט פראצענט גערעכט טאר מען נישט צוריק ענטפערן פאר טאטע מאמע.


בנוגע דיין טאטע וואס שרייט אויף דיר וכו' און דו שפירסט ממש ווי דו ווערסט צעריסן פון דעם; נעם נישט פערזענליך ווען איינער שרייט אויף דיר וועט דיר עס נישט אזוי וויי טון. דער עיקר פון וואס דו ווערסט צעריסן ווען מען שרייט אויף דיר איז ווייל דו נעמסט עס פערזענליך און דו מיינסט אז דאס איז דיין פראבלעם, יעדעס מאל ער שרייט אויף דיר ווערסטו פון דעם אראפגעקלאפט, ער מאכט דיר שפירן ווי דו ביסט א פעלער וכו'. אבער אז דו וועסט אריין נעמען ביי דיר אין קאפ אז דו ביסט נישט שולדיג, נאר וויבאלד דיין טאטע איז פשוט איבער געשטרענגט וכו' שרייט ער און באזידלט דיר, וועט דאס דיר בכלל נישט שטערן.


איך ווייס פון א ברסלב'ער חסיד וואס האט אסאך מחלוקת, יש דורשין אותו לשבח ויש דורשין אותו לגנאי, טייל מענטשן רימען אים כסדר און א טייל שפעטן פון אים, זאגט דער ברסלב'ער חסיד שטענדיג: "ווען מענטשן רימען מיר ווער איך נישט נתפעל דערפון כדאי אז ווען מען וועט לאכן פון מיר זאל מיר דאס נישט צעברעכן". "איך ווייס קלאר - זאגט דער ברסלב'ער חסיד – אז די וואס שרייען און צעקלאפן א צווייטן איז דאס זייער אייגענע חסרון, זיי דארפן נאך אביסל אויסארבעטן זייערע מידות, און ווידעראום די וואס רעדן שיין און קאמפלימענטן איז דאס איז זייער אייגענע מעלה", זיין גאנצע חיות איז פונעם אייבערשטן און איז נישט געבויעט אויף מענטשן; פרוביר אויס דעם וועג וועסטו לעבן פרייליך און צופרידן, דו וועסט נישט ווערן צעבראכן פון קיינעם אויף די וועלט.


נעם אריין אין זיך די אמונה און חזר זיך א גאנצן טאג די ווערטער: "מְמַלֵּא כָּל עַלְמִין, וְסוֹבֵב כָּל עַלְמִין, וּבְתוֹךְ כָּל עַלְמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַךְ כְּלַל, וּבְכָל תְּנוּעָה וּתְּנוּעָה שָׁם אֲלוּפוֹ שֶׁל עוֹלָם", זינג עס מיט'ן ניגון, זינג עס אויף דיין שפראך, אויף אידיש: "אלעס איז דער אייבערשטער; עס איז נישט דא קיין טבע, מקרה, מזל, נאר אלעס איז ער; קיינער קען גארנישט טון אן דעם וואס דער אייבערשטער זאל אזוי באפעלן", דורכדעם וועט דיר זיין גרינגער דאס לעבן.


נאכאמאל בעט איך דיר און איך ווארן דיר, זאלסט קיינמאל נישט ענטפערן פאר דיינע עלטערן מיט חוצפה, אפילו זיי זענען נישט גערעכט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#91 - מעג מען מחזק זיין די אייגענע עלטערן?
כיבוד אב ואם, בין המצרים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


א גרויסן יישר כח פאר די מסירות נפש'דיגע ארבעט וואס איר טוט, מחזק צו זיין אזויפיל טויזנטער אידישע קינדער איבער די וועלט, און איך צווישן זיי.


איך האב געוואלט וויסן אויב מ'מעג זאגן חיזוק פאר א מאמע. מיין מאמע רעדט זיך אסאך מאל אפ צו מיר, און איך בלייב שטיל ווייל איך ווייס נישט אויב ס'איז דרך ארץ צו זאגן חיזוק און אמונה פאר מאמע, ס'קען אויסזען ווי איך בין איר גאר מחנך.


ווען אן אנדערער מענטש וואלט זיך אפגערעדט צו מיר, וואלט איך אים פרובירט מחזק צו זיין, אבער צו מיין מאמע ווייס איך נישט אויב איך מעג דאס טון, און דאס מערסטע וואס איך זאג איר איז נאר "דער אייבערשטער וועט העלפן".


אויך האב איך געוואלט פרעגן, אזוי ווי מיין זון וועט אי"ה דריי יאר אין די דריי וואכן, וויל איך וויסן ווי אזוי זיך צו פירן לגבי די אפשערן, קאפל, ציצית, און טראגן אין חדר.


נאכאמאל א גרויסן יישר כח, דער אייבערשטער זאל אייך געבן ווייטער כח צו פארשפרייטן די ריינע און גרינגע אמונה איבער די גאנצע וועלט.

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת בהעלותך, י"ד סיון, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואס איז בכלל די פראגע צי דו זאלסט מחזק זיין דיין מאמע תחי'; עס איז נישט דא קיין גרעסערע זאך ביים אייבערשטן ווי מכבד זיין טאטע מאמע, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנא דבי אליהו רבא, פרשה כו): "כָּל הָעוֹלָם כֻּלּוֹ שֶׁל הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא", די גאנצע וועלט האט דער אייבערשטער באשאפן, "וְאֵין הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מְבַקֵּשׁ מֵהָאָדָם רַק שֶׁיְכַבֵּד אָב וָאֵם", און דער אייבערשטער בעט נאר איין זאך פונעם מענטש, ער זאל מכבד זיין די טאטע און מאמע; אז דיין מאמע רעדט זיך אויס און זי קרעכצט צו דיר, זאלסטו איר אויסהערן און איר מחזק זיין. דערצייל איר שיינע מעשיות פון תפילה, דערצייל איר ווי דער אייבערשטער העלפט ווען מען בעט אים און דערצייל איר מעשיות פון צדיקים וואס זי איז געוואוינט צו הערן זייערע נעמען, עס דארף נישט זיין דוקא פון רבי'ן און צוביסלעך וועט דאס אריין גיין אין איר און זי וועט אויך אנהייבן לעבן מיט די זיסע עצות פון רבי'ן.


בנוגע אפשערן א קינד און מאכן פיאות אין די דריי וואכן; על פי הלכה קען מען אפשערן א קינד ווען ער ווערט דריי יאר אלט אפילו אין די דריי וואכן, און אזוי פירט מען זיך.


מען פירט זיך אז אינעם טאג וואס מען שערט אפ דאס קינד און מען מאכט אים די הייליגע פיאות זאל ער זיין אפגעהיטן פון קוקן אויף שלעכטע זאכן; דארפאר וויקלט מען אים איין אין א טלית ווען מען טראגט אים אין חדר לעקן די האניג כדי ער זאל נישט זען קיין שלעכטע זאכן, אזוי אויך האלט מען אים אין שטוב א גאנצן טאג אז ער זאל זיין אפגעהיטן פון שלעכטע זאכן.


דער עיקר זאלסטו נישט פארגעסן פונעם עיקר; דאנק און לויב דעם אייבערשטן אז דו האסט א קינד און דו גייסט אים אפשערן ווי א איד און אים מאכן פיאות וואס דאס איז דער עיקר אידישקייט, אזוי ווי רבי נתן זאגט (ליקוטי הלכות גילוח הלכה ג', אות ב'): "עִקַּר הַדַּת יִשְֹרָאֵל וְעִקַּר הַיַּהֲדוּת תָּלוּי בְּזָקָן וּפֵאוֹת", די בארד און פיאות איז אן עיקר פון א איד און אן עיקר אין אידישקייט, "וּבָהֶם נִכָּר הַיְּהוּדִי כִּי הוּא מִזֶּרַע בָּרֵךְ ה', מִזֶּרַע יִשְֹרָאֵל", און מען דערקענט א איד דורך זיין בארד און פיאות אז ער איז א אידיש קינד.


זאלסטו נישט אויפהערן דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן אויף די ניסים ביז אהער און זאלסט בעטן אויף ווייטער - פאר אים און פאר אלע קינדער זיי זאלן זוכה זיין צו זיין ערליכע אידן.


"גוטע קינדער וואקסן נישט אויפן בוים"; כדי זוכה זיין צו גוטע קינדער דארף מען אסאך בעטן דעם אייבערשטן. דער הייליגער חתם סופר זכותו יגן עלינו האט געזאגט: "ווי אזוי האב איך זוכה געווען צו גוטע קינדער? דורכדעם וואס יעדע נאכט בשעת איך האב געזאגט תיקון חצות האב איך געוויינט צום אייבערשטן אויף גוטע קינדער; איך האב אנגעפילט א כוס מיט מיינע טרערן און געבעטן פאר גוטע קינדער".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זען אסאך אידיש נחת פון דעם קינד און פון אלע דיינע קינדער צוזאמען מיט דיין ווייב געזונטערהייט.

#90 - זאל איך גיין הפצה, אפילו ווען דאס איז מצער מיינע עלטערן?
כיבוד אב ואם, הפצה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


א גרויסן יישר כח פאר אלע שיעורים און חיזוק וואס זענען מיר זייער מחיה.


איך בין א מיידל, און איך האב ב"ה די זכיה צו טיילן די חיזוק יומי קארטלעך פאר פרויען און מיידלעך אויפ'ן גאס. דער פראבלעם איז אבער אז דאס שטערט זייער פאר מיין מאמע. פון איין זייט ווייס איך בכלל נישט אויב איך טו עפעס אויף מיט'ן טיילן די קארטלעך סתם פאר מענטשן, און פון די אנדערע זייט בין איך מיט דעם מצער מיין מאמע.


איך וויל וויסן אויב דאס גייט אויך אריין אין דעם כלל אז "מ'דארף פאלגן די עלטערן ביז'ן רבינ'ס זאך", אדער איז בעסער נישט צו טיילן און נישט מצער זיין די עלטערן מיט דעם?


יישר כח פאר'ן אוועקגעבן צייט צו ענטפערן מיין שאלה.

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת אחרי ב', כ"ג ניסן, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


 ... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אז איר ווילט באמת עוסק זיין אין הפצה - איז דא גענוג וועגן דאס צו טון אן דעם וואס איר זאלט דארפן מצער זיין אייער מאמע.


אז איר וועט זיך אויפפירן מיט דרך ארץ און גוטע מידות וועט איר זיך מאכן א גוטע נאמען און איר וועט ברענגען א גוטע נאמען אויף ברסלב'ע חסידים; אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא פו.) אויפן פסוק (דברים ו, ה): "וְאָהַבְתָּ אֵת ה' אֱלֹהֶיךָ" – זאלסט זען עס זאל ארויס קומען א קידוש השם דורך דיר און דער אייבערשטער זאל באליבט ווערן דורך דיר. ווייל ווען א מענטש פירט זיך אויף ווי עס דארף צו זיין וואס זאגן מענטשן? "אַשְׁרֵי אָבִיו שֶׁלִּמְּדוֹ תּוֹרָה", וואויל זענען זיינע עלטערן וואס האבן אים געלערנט תורה; "אַשְׁרֵי רַבּוֹ שֶׁלִּמְּדוֹ תּוֹרָה", וואויל איז פאר זיין רבי וואס האט אים געלערנט תורה; "אוֹי לָהֶם לַבְּרִיוֹת שֶׁלֹא לָמְדוּ תּוֹרָה", וואודעראום וויי איז פאר די מענטשן וואס לערנען נישט קיין תורה; אויף איינעם וואס פירט זיך ערליך זאגט מען: קוקט אן דעם מענטש, וויבאלד ער לערנט תורה פירט ער זיך אויף אזוי ערליך. אויף אים זאגט דער פסוק (ישעיהו מט, ג): "וַיֹּאמֶר לִי עַבְדִּי אָתָּה, יִשְׂרָאֵל אֲשֶׁר בְּךָ אֶתְפָּאָר", דער אייבערשטער בארימט זיך מיט אזא איינעם.


דער אייבערשטער העלפן איר זאלט בקרוב טרעפן אייערע זיווג און אויפשטעלן א שטוב לשם ולתורתו.

#89 - מיין מאן פארברענגט צופיל מיט זיין מאמע, וואס טו איך?
שלום בית, כיבוד אב ואם

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב ב"ה א גוט לעבן, און איך בין זייער דאנקבאר דעם אייבערשטן אויף דעם, עס שטערט מיר אבער זייער שטארק איין זאך.


ווען מיר גייען צו מיין מאנ'ס עלטערן, ווערט ער ממש אן אנדערער מענטש, ער איז פארנומען צו שמועסן מיט זיין מאמע פאר לאנגע שעות, און ער פארגעסט פון מיר אינגאנצן. ער נעמט זייער ערנסט כיבוד אם, און די גאנצע וועלט איז דעמאלט ווי געשטארבן.


איך פארשטיי אז ער וויל פארברענגען מיט זיין מאמע, אבער מיר שטערט עס זייער שטארק, און ס'מאכט אויך איך זאל זיך דערווייטערן פון מיין שוויגער. זיי שמועסן פון פאליטיק און אנדערע זאכן וואס איז בכלל נישט אינטערעסאנט פאר מיר, און איך קען אפילו נישט מיטהאלטן די שמועס.


איך וויל וויסן אויב איך מעג פאדערן פון מיין מאן נישט צו זיין דארט אזוי לאנג, אדער איז ער גערעכט און איך קען אים גארנישט זאגן? און בכלל האב איך נישט ליב צו גיין אהין, ווייל מיין מאן איז דער יונגסטער און איך האב נישט מיט וועמען צו רעדן דארט.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת אחרי ב', כ"ג ניסן, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


דאנקט דעם אייבערשטן אז איר האט אן ערליכער מאן וואס איז מכבד זיינע עלטערן, ער נעמט אזוי ערנסט די מצוה פון 'כיבוד אב ואם' אז די גאנצע וועלט איז ביי אים ווי געשטארבן וכו'; אין דעם זכות וועט איר אויך זוכה זיין צו קינדער וואס וועלן אייך מכבד זיין. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה ח:): "בְּמִדָּה שֶׁאָדָם מוֹדֵד, בָּהּ מוֹדְדִין לוֹ", ווי אזוי א מענטש פירט זיך, אזוי פירט זיך דער אייבערשטער צוריק צו אים, און נאך פיל מער ביי א גוטע זאך.


עס דארף אייך נישט שטערן די זאך; הלואי זאלן אלע זיין אזוי ווי אייער מאן וואס געבט כבוד פאר טאטע מאמע. ליידער ליידער זעט מען אסאך יונגעלייט און ווייבער וואס קוקן נישט אויף זייערע עלטערן און זיי גייען נישט אריבער באזוכן מזמן לזמן, זיי רופן נישט וכו', זיי פארגעסן אינגאנצן פון די עלטערן, און אפילו ווען זיי גייען שוין יא אריבער צו די עלטערן פירן זיי זיך נישט אויף מיט דרך ארץ.


דאס וואס איר שרייבט אז איר זענט די יונגסטע אין די משפחה און איר האט נישט מיט וועם צו שמועסן וכו'; זאלט איר דאס זאגן פאר אייער מאן און אים בעטן אז ער זאל מיט חכמה שמועסן אזעלכע זאכן אין וואס איר קענט אנטייל נעמען וכו', אבער איר זאלט אים נישט אוועק שלעפן פון זיי, דאס ביסל וואס ער גייט צו זיינע עלטערן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#88 - זאל איך זאגן פאר מיין מאמע אז די עסן איז נישט גוט?
כיבוד אב ואם

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


מיין מאמע זאגט מיר אלעמאל אז איך זאל איר זאגן אויב די עסן איז גוט געווען אדער נישט, ווייל אזוי וועט זי וויסן וואס איך האב ליב, און וואס זי זאל מאכן נאכאמאל. למעשה קומט עס אויס אסאך מאל צו זאגן... ס'איז אסאך מאל נישט גוט, און איך ווער נישט אויס מענטש, איך האב זיך אויסגעלערנט פון די שיעורים פון ראש ישיבה שליט"א ווי אזוי מ'קען זיך אן עצה געבן אויך אן א גוטע סאפער.


איך ווייס נישט אויב איך זאל איר יא זאגן אז ס'נישט גוט, ווייל זי בעט מיר צו זאגן, אדער זאל איך איר נישט זאגן אז ס'נישט גוט, איר נישט מצער צו זיין אז זי קען נישט אזוי גוט קאכן.


כ'האף דער ראש ישיבה שליט"א האט אן עצה פאר מיר.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת אחרי א', י"א ניסן, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וויפיל מען זאל מכבד זיין טאטע מאמע האט מען נאך אלץ נישט יוצא געווען, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (ירושלמי קידושין כ.): מען האט געפרעגט רבי אליעזר: "עַד הֵיכָן הוּא כִּיבּוּד אָב וָאֵם?" ביז וויפיל איז א מענטש מחויב צו מכבד זיין זיינע עלטערן, האט רבי אליעזר געענטפערט: "וְלִי אַתֶּם שׁוֹאֲלִין", וואס פרעגט איר מיר, "לְכוּ שָׁאֲלוּ לְדָּמָה בֶּן נְתִינָה", גייטס פרעגן דמה בן נתינה, וואס איז געווען דער הויפט אין די מיליטער. "פַּעַם אַחַת הָיְתָה אִמּוֹ מְסֲטַרְתּוֹ", איינמאל האט אים זיין מאמע געשלאגן מיט א שיך, "לִפְנֵי כּוּלִי שֶׁלּוֹ", אין פארנט פון אלע סאלדאטן וואס זענען געווען אונטער אים, "וְנָפַל קוֹרְדִקְסִין שֶׁלָּהּ מִיָּדָהּ", און עס איז אראפ געפאלן די שיך פון איר הענט, "וְנוֹשִׁיט לָהּ, כְּדֵי שֶׁא תִּצְטַעֵר", האט ער זיך אראפ געבויגן און אויפגעהויבן די שיך און געגעבן פאר זיין מאמע אז זי זאל זיך נישט דארפן אראפ בייגן און זיך מצער זיין, זעט מען וואס הייסט אכטונג געבן אויף די כבוד פון א מאמע.


זאלסט קיינמאל נישט מצער זיין דיין מאמע; דו זאלסט איר אלץ געבן גוטע ווערטער, ווי למשל: "די עסן איז ממש א מחי'", "דאס עסן איז אזוי געשמאק", אזוי ווי דער 'תם' פלעגט זאגן פאר זיין ווייב: "וואס פאר א גוטסקייט און וואס פאר א וואוילקייט דאס זופ איז", עיין שם, וועסטו זיך איינקויפן עולם הזה און עולם הבא.


בפרט אז דו ביסט מקורב צום רבי'ן זאלסטו נאר רעדן פאזעטיוו צו דיין טאטע מאמע, ווייל ביים הייליגן רבי'ן איז די ערשטע זאך געווען "דרך ארץ"; דער הייליגער רבי האט געזאגט: "וֶוען קֵסָרִין אוּן קֶענִיגְן וָואלְטְן גֶעוואוּסְט וָואס פַאר אַ דֶּרֶךְ אֶרֶץ אִיךְ לֶערְן מִיט מַיינֶע מֶענְטְשְׁן, וָואלְטְן זֵיי גֶעשִׁיקְט זֵיֶיערֶע קִינְדֶער לֶערְנֶען בַּיי מִיר דֶּרֶךְ אֶרֶץ", און דאס קען מען זען ביי תלמידי היכל הקודש ווי שיין זיי רעדן צו זייערע עלטערן מיט א דרך ארץ און ליבשאפט, בשעת ווען די אנדערע געשוויסטער רעדן נישט מיט אזא דרך ארץ - יעדער איינער לויט זיין מאס חוצפה, זעט זיך אן ווי שיין דער ברסלב'ער חסיד רעדט.


אנדערש וואו מען זאגט אויף אונז אז מיר זענען נישט נזהר אין די מצוה פון כיבוד אב ואם; דאס איז א ליגנט און א הוצאת שם רע, ווייל עס איז נישט דא נאך אזא דרך ארץ און אזא כיבוד אב ואם אין די וועלט וואו ביי ברסלב'ע חסידים. אמת טאקע, ווען עס קומט צום רבינ'ס זאך קוקט מען אויף גארנישט, מען טוט וואס דער אייבערשטער הייסט וכו'; מען פארט ראש השנה קיין אומאן צום הייליגן רבינ'ס ציון אפילו טאטע מאמע ווילן נישט. אזוי ווי רבי נתן זכרונו לברכה האט געהאט שרעקליכע רדיפות פון זיין טאטע, ער האט אים נאר געוואלט אוועק שלעפן פון רבי'ן, עד כדי כך אז ער האט צוגערעדט זיין שנור - רבי נתן'ס ווייב - זי זאל זיך גט'ן פון אים, א זאך וואס איז נישט געהערט געווארן, אבער שפעטער פלעגט ער אים רופן: "ר' נתן" מיט א ר', און רבי נתן איז נישט געווען באקוועם אז זיין טאטע רופט אים ר', פלעגט ער אים זאגן: "טאטע: פארוואס רופסטו מיר ר' נתן?" האט אים זיין טאטע געזאגט: "וואס זאל איך טון, דו ביסט דער איינציגסטער זון וואס איז מיר מכבד".


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


א פרייליכן יום טוב.

#87 - זאל איך אויסהערן מיין טאטע, אדער שמועסן מיט מיין ווייב?
שלום בית, כיבוד אב ואם

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


אלס בחור פלעג איך אלץ זען ווי מיין עלטערער ברודער וואס האט שוין חתונה געהאט, זיצט ביים שבת טיש ביי מיין טאטע, און ווען מיין טאטע רעדט צו אים אדער ער זאגט תורה, נעמט ער זיך שמועסן מיט זיין ווייב. ס'פלעגט מיר זייער שטערן די חוצפה, און איך האב באשלאסן אז ווען איך וועל חתונה האבן וועל איך דאס קיינמאל נישט טון, און אזוי טו איך טאקע יעצט נאך די חתונה.


לעצטנס האב איך אנגעהויבן הערן די שיעורים פונעם ראש ישיבה שליט"א, איך האב געהערט איבער די וויכטיגקייט פון מכבד זיין די ווייב, און איך פרוביר דאס טאקע צו טון, אבער איך ווייס שוין נישט וואס צו טון ווען איך זיץ ביים שבת טיש ביי מיין טאטע, און נאכדערצו ווען ס'קומט יעצט דער סדר פסח ביינאכט; מיין טאטע זאגט אסאך תורה, זאל איך אים ענדערש אויסהערן אלס כיבוד אב און זאגן פאר מיין ווייב נישט צו רעדן דעמאלט, אדער זאל איך אפלאזן מיין טאטע און ענדערש איר מכבד זיין און שמועסן מיט איר?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת תזריע, כ"ז אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז א מורא'דיגע חוצפה צו רעדן בשעת א טאטע רעדט; ליידער זענען זייער אסאך מזלזל אין דעם און ווען דער טאטע זאגט תורה ביים סעודת שבת רעדט מען און מען שמועסט, אזוי אויך בשעת א שמחה ווען דער טאטע שטעלט זיך אויף רעדן זיצן די קינדער און שמועסן. זאלסטו ווייטער מקפיד זיין ווען דו גייסט צו דיין טאטע אדער שווער פאר א סעודה נישט צו רעדן בשעת זיי רעדן און זאגן תורה וכדומה, נאר אויסהערן מיט דרך ארץ.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנא דבי אליהו רבא, סימן כו): "כָּל הָעוֹלָם כּוּלוֹ שֶׁל הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא, וְאֵין הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מְבַקֵּשׁ מֵהָאָדָם רַק שֶׁיְכַבֵּד אָב וָאֵם", דער אייבערשטער זאגט: די גאנצע וועלט איז מיינס - איך האב עס באשאפן, איך בעט פון ענק נאר איין זאך, איר זאלט מכבד זיין טאטע מאמע.


דאס איז די בעסטע חינוך וואס דו קענסט געבן פאר דיינע קינדער, ווען זיי זעען ווי דו פירסט זיך מיט דרך ארץ צו דיינע עלטערן וועלן זיי זיך אויך פירן מיט דרך ארץ צו דיר.


דאס איז בכלל נישט קיין סתירה מיט מכבד זיין די ווייב; דיין ווייב ווייסט אויך אז בשעת א טאטע רעדט טאר מען נישט רעדן און נישט איבערהאקן, נאר אויסהערן מיט יראה; זי וויל אויך אז דו זאלסט מכבד זיין אירע עלטערן ווען דו גייסט צו דיין שווער נישט צו רעדן בשעת ער רעדט, פארקערט אז דו וועסט מכבד זיין דיינע עלטערן וועט דיין ווייב דיר מער ארויפקוקן, ווייל ווען א מענטש פירט זיך מיט די תורה, ער פירט זיך מיט דרך ארץ, זאגן אלע אויף אים: "אַשְׁרֵי אָבִיו שֶׁלִּמְּדוֹ תּוֹרָה", וואויל זענען זיינע עלטערן וואס האבן אים געלערנט תורה; "אַשְׁרֵי רַבּוֹ שֶׁלִּמְּדוֹ תּוֹרָה", וואויל איז פאר זיין רבי וואס האט אים געלערנט תורה; "אוֹי לָהֶם לַבְּרִיוֹת שֶׁלֹא לָמְדוּ תּוֹרָה", וויי איז פאר די מענטשן וואס לערנען נישט קיין תורה (יומא פו.).


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#86 - מעג איך זיך אריינמישן ווען מיינע עלטערן קריגן זיך?
כיבוד אב ואם

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


א גרויסן דאנק אויף די הערליכע געוואלדיגע חיזוק שיעורים.


דער ראש ישיבה שליט"א רעדט אסאך וועגן כיבוד אב ואם, און דעריבער וויל איך פרעגן מיין שאלה, כאטש ס'איז נישט אזוי אנגענעם.


איך בין א בחור, און מיינע עלטערן קריגן זיך זייער אסאך ארום, נישט מיט הענט חלילה אבער מיט ווערטער האבן זיי אסאך שווערע ויכוחים צווישן זיך, און דאס איז מיר זייער שווער אויסצוהאלטן.


איבערהויפט איז מיין שאלה אז מיין מאמע בעט מיר אסאך מאל זיך אריינצומישן, ובפרט וואס לויט מיין מיינונג איז זי גערעכט, און איך ווייס נישט וואס צו טון.


אויב מעגליך דער ראש ישיבה שליט"א זאל מיר ענטפערן ווי שנעלער, נאך פאר בין הזמנים ווען איך בין אסאך מער אינדערהיים.


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת תזריע, כ"ד אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך האב געהאט גרויס צער ווען איך האב געליינט דיין שאלה; עס איז זייער ווייטאגליך צו הערן פון דיר די צער וואס דו האסט צוזעענדיג ווי דיינע עלטערן קריגן זיך און זיי פרובירן דיר אריין צו שלעפן אין זייער קריגעריי. א קינד ווערט צעריסן פון דעם וואס זיינע עלטערן קריגן זיך, ווייל מען ווייסט נישט וואס צו טון; איין רגע שפירט מען ווי דער איז גערעכט וכו' אבער נאכדעם טראכט מען 'אבער איך האב דעם אויך ליב וכו'', מען קען ממש משוגע ווערן פון דעם.


מיט דעם אלעס וואס דו גייסט דאס אריבער בעט איך דיר זייער דו זאלסט חס ושלום נישט נעמען א שטעלונג ווען דיינע עלטערן קריגן זיך איינער מיט'ן צווייטן; זאלסט זען צו העלפן אין שטוב אז עס זאל נישט ארויס קומען קיין קריגערייען, און אויב עס ברעכט אויס א קריג זאלסטו זוכן נישט צו זיין אינדערמיט. ענדערש זיץ אין בית המדרש אדער נעם אן ארבעט פאר בין הזמנים, ווי איידער צו זיצן אינעם קריג.


דו פון דיין זייט זאלסט זיך פירן מיט גוטע מידות, זאלסט שיין רעדן סיי צו דיין טאטע און סיי צו דיין מאמע. ווייל דער גרעסטער כיבוד אב ואם איז ווען עלטערן זעען ווי די קינדער פירן זיך אויף מיט גוטע מידות, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא פו.) אויפן פסוק (דברים ו, ה): "וְאָהַבְתָּ אֵת ה' אֱלֹהֶיךָ"  - זאלסט זען עס זאל ארויס קומען א קידוש השם דורך דיר, און דער אייבערשטער זאל באליבט ווערן דורך דיר. ווייל ווען א מענטש פירט זיך ווי עס דארף צו זיין, וואס זאגן מענטשן? "אַשְׁרֵי אָבִיו שֶׁלִּמְּדוֹ תּוֹרָה", וואויל זענען זיינע עלטערן וואס האבן אים געלערנט תורה; "אַשְׁרֵי רַבּוֹ שֶׁלִּמְּדוֹ תּוֹרָה", וואויל איז פאר זיין רבי וואס האט אים געלערנט תורה; "אוֹי לָהֶם לַבְּרִיוֹת שֶׁלֹא לָמְדוּ תּוֹרָה", וויי איז פאר די מענטשן וואס לערנען נישט קיין תורה. ווען איינער פירט זיך אויף ערליך זאגן די מענטשן: "קוקט אן דעם מענטש, וויבאלד ער לערנט תורה פירט ער זיך אויף אזוי ערליך". אויף אים זאגט דער פסוק (ישעיהו מט, ג): "וַיֹּאמֶר לִי עַבְדִּי אָתָּה, יִשְׂרָאֵל אֲשֶׁר בְּךָ אֶתְפָּאָר", דער אייבערשטער בארימט זיך מיט אזא איינעם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#85 - מיין שטוף טאטע הרג'ט מיין לעבן מיט'ן סמארטפאון
התחזקות, חיזוק פאר מיידלעך, כיבוד אב ואם, סמארטפאון

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א מיידל פון ארץ ישראל, איך האב געזען דעם ניגון פונעם ראש ישיבה שליט"א וואו עס ווערט גוט אראפגעלייגט ווי אזוי א טאטע איז פארנומען מיט זיין סמארטפאון און ער האט נישט קיין צייט און געדולד אויסצוהערן זיין קינד וואס וויל דערציילן זאכן פון חדר.


איך האב געוויינט ווען איך האב דאס געזען, ווייל דאס איז וואס קומט פאר ביי מיר אינדערהיים. מיין מאמע האט חתונה געהאט נאכאמאל, און מיין שטוף טאטע האט געקויפט א טייערע סמארטפאון פאר מיין מאמע, און דארט האט זיך מיין לעבן געענדיגט, ס'איז נישטא מער ווער ס'זאל מיר אויסהערן, איך האב מער נישט צו וועם צו רעדן.


איך שפיר ווי איך גיי ממש אראפ פון זינען פון גרויס צער, אפשר קען דער ראש ישיבה שליט"א מיר מחזק זיין?


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת בשלח, ט' שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך שטארקן מיט אלע אייערע כוחות; אפילו איר גייט אריבער זייער ביטערע יסורים פון אייערע עלטערן וכו', איר שפירט זיך איינער אליינס און אייער צער איז זייער גרויס, זאלט איר אבער וויסן אז דער אייבערשטער הערט אייך אויס; ער ווארט אז איר זאלט רעדן צו אים, און ער וועט אייך געבן אלעס וואס איר בעט אים.


דער אייבערשטער פאררופט זיך מיטן נאמען: "אֲבִי הַיְתוֹמִים", דער טאטע פון די יתומים. אויף דעם זאגן אונז חכמינו הקדושים (שמות רבה ל, ח) רבי יוסי זאגט: פארוואס האט דער אייבערשטער ליב יתומים און אלמנות? "אֶלָּא שֶׁאֵין עֵינֵיהֶם תְּלוּיוֹת אֶלָּא בּוֹ", ווייל זיי האבן נישט צו וועמען זיך צו ווענדן, דערפאר ווענדן זיי זיך נאר צו אים, אזוי ווי עס שטייט (תהלים סח, ו): "אֲבִי יְתוֹמִים וְדַיַּן אַלְמָנוֹת", דער אייבערשטער איז דער טאטע פון די יתומים און נעמט זיך אן פאר אלמנות; זעט מען אז דער אייבערשטער האט ליב די מענטשן וואס האבן קיינעם נישט אויף דער וועלט.


בפרט קינדער וואס זייערע עלטערן האבן זיך גע'גט לא עלינו, אדער קינדער וואס די עלטערן זענען צעטיילט וכו' וכו' אויף זיי איז זייער א גרויסע רחמנות, ווייל זיי האבן נישט צו וועם צו רעדן; אויף זיי האט דער אייבערשטער זייער שטארק רחמנות און הערט צו זייער וויי געשריי.


דעריבער בעט איך אייך, נעמט אן די עצה פון הייליגן רבי'ן וואס האט אונז געגעבן אזא שיינע מתנה וואס הייסט 'התבודדות'; איר זאלט גיין אויף א פלאץ וואו קיינער איז נישט דארט און זיך אויס רען אייער הארץ צום אייבערשטן. פארציילט אים אייער ווייטאג, זאגט'ס אים אז איר שפירט זיך איינער אליין; איר האט נישט קיין טאטע און יעצט האט אייער מאמע חתונה געהאט, און אלץ רעזולטאט שפירט איר זיך איבעריג אין שטוב וכו' וכו'. אז איר וועט רעדן צום אייבערשטן אויף אייער שפראך וועט זיך עפענען פאר אייך א נייע לעבן; איר וועט אנהייבן שפירן עפעס וואס איר האט נאך קיינמאל בעפאר נישט געשפירט, איר וועט אנהייבן לעבן א גוטע לעבן.


איך וועל אייך דערציילן א מעשה וואס די מעשה וועט אייך שטארק צוניץ קומען אין אייער לעבן. דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו איז געבוירן געווארן ווען זיינע עלטערן זענען געווען זייער אלט, ער האט קיינמאל נישט געקענט זיין מאמע נאכדעם וואס זי איז נפטר געווארן בשעת זי האט אים געבוירן. ווען דער בעל שם טוב איז אלט געווען פינף יאר האט אים זיין טאטע גערופן און געזאגט בזה הלשון: "ישראל'יק, איך גיי יעצט אוועק פון דער וועלט כדרך כל הארץ, איך בעט דיר זאלסט נישט מורא האבן פון קיינעם! דו ביסט נישט אליין; דער אייבערשטער איז מיט דיר, ביי דיר און נעבן דיר", און דערנאך איז ער נפטר געווארן.


דער בעל שם טוב - אלט זייענדיג פינף יאר – האט זיך געטראפן איינער אליינס אין א גרויסע וועלט – אן א טאטע און אן א מאמע. ער האט אבער שטענדיג געדענקט זיין טאטע'ס לעצטע ווערטער: "ישראל'יק, זאלסט נישט מורא האבן פון קיינעם! דו ביסט נישט אליין; דער אייבערשטער איז מיט דיר, ביי דיר און נעבן דיר", אזוי איז ער אויפגעוואקסן, און וואס ער האט נאר געדארפט האט ער געבעטן דעם אייבערשטן.


דאס זאלט איר אויך געדענקען אייער גאנץ לעבן, זאג'ט זיך עס אליינס: "איך בין קינמאל נישט אליין, דער אייבערשטער איז דא מיט מיר, ביי מיר און נעבן מיר"; וואס איר דארפט זאלט איר פון אים בעטן, און וואס עס שטערט אייך זאלט איר אים דערציילן; וועט אייך גוט זיין און איר וועט לעבן א פרייליכע לעבן.


איר דארפט פארשטיין אייער מאמע אז זי האט חתונה געהאט; איך ווייס אז דאס איז אייך זייער שווער און עס שטערט אייך, איר שפירט ווי דער שטיף טאטע נעמט איר אוועק פון אייך וכו'. איר דארפט אבער געדענקען אז פאר אייער מאמע איז שווער צו זיין אליינס; קיינער וויל נישט זיין אליינס, איר ווילט אויך נישט זיין אליינס. איר וועט אויך אם ירצה ה' בקרוב זיך בויען א היים ווען איר וועט טרעפן אייער ריכטיגער זיווג, זאלט איר נישט וויי טון אייער מאמע. איר זאלט שעצן איר מאן און אים מכבד זיין.


אין זכות פון כיבוד אם וועט איר זוכה זיין צו טרעפן אייער זיווג בקרוב.

#84 - כ'קען נישט קויפן תפלין פאר מיין בר מצוה בחור, און איך דארף חיזוק אויף כיבוד אם
כיבוד אב ואם, חסידות ברסלב, תפלין, בר מצוה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


אזוי ווי מ'פירט זיך אין ברסלב צו קויפן פאר'ן בר מצוה בחור צוויי פאר תפלין, סיי רש"י און סיי רבינו תם, וויל איך וויסן וואס צו טון אז איך האב נישט קיין געלט אפילו צו קויפן רש"י תפלין פאר מיין בחור, זאל איך גיין בארגן געלט אים צו קענען קויפן אויך רבינו תם?


אויך וויל איך פרעגן אן עצה וואס  צו טון וועגן מיין מאמע, זי איז זייער ברוגז אז איך בין געגאנגען אויף ברסלב און איבערגעלאזט מיין פריערדיגע חסידות, און סיי וועלכע זאך איך טו וואס שמעקט פון ברסלב, רעגט איר זייער אויף, למשל ווען איך האב געגעבן א נאמען פייגא נאכ'ן רבינ'ס מאמע, און אויך אז איך וויל קויפן צוויי פאר תפלין פאר מיין בר מצוה בחור.


איך הער אסאך אייערע שיעורים און איך בין זיך זייער מחזק מיט דעם, בפרט אין אמונה און בטחון אויף וואס איך דארף אסאך חיזוק.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וישלח, י' כסליו, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וויסן זאלסטו אז עס זענען דא פוסקים (עיין בספר שלחן הטהור סימן לד, סעיף א) וואס האלטן אז אויב מען לייגט נישט קיין תפילין דרבינו תם גייט מען אריין אין כלל פון 'קרקפתא דלא מנח תפילין'; בפרט אז דו שרייבסט אז דו ביסט מקורב צום הייליגן רבי'ן און דער הייליגער רבי האט געזאגט אז גלייך ווען מען הייבט אן לייגן תפילין ביי די 'בר מצוה' זאל מען אנטון צוויי פאר תפילין - רש"י און רבינו תם, און אזוי פירן זיך אנשי שלומינו אין אלע דורות (עיין בספר פעולת הצדיק אות ס"ד). ממילא איז דאך בכלל נישט קיין שאלה צי דו זאלסט קויפן פאר דיין זון צוויי פאר תפילין.


עס איז כדאי דו זאלסט אריין קוקן אין די ווערטער וואס רבי נתן זאגט (לקוטי הלכות תפילין, הלכה ה' אות כח): "וְעַל כֵּן כָּל מִי שֶׁרוֹצֶה לְקָרֵב אֶת עַצְמוֹ לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ וְכוּ' צָרִיךְ לְהָנִיחַ תְּפִילִין דְּרַבֵּנוּ תַּם כְּמוֹ שֶׁהִזְהִיר רַבֵּינוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה אֶת אֲנָשָׁיו לְהָנִיחַ תְּפִילִין דְּרַבֵּנוּ תַּם", ווער עס וויל מקורב ווערן צום אייבערשטן זאל מקפיד זיין אנצוטון תפילין דרבינו תם אזוי ווי דער הייליגער רבי האט מזהיר געווען זיינע מענטשן, און קוק אריין אין זיינע הייליגע ווערטער וואס ער שרייבט ווייטער, מורא'דיגע ווערטער (אות כט): "וְעַל כֵּן עַכְשָׁיו בְּעִקְּבוֹת מְשִׁיחָא בְּסוֹף הַגָּלוּת צְרִיכִים לִזָּהֵר מְּאֹד לְהָנִיחַ תְּפִילִין דְּרַבֵּנוּ תַּם כְּמוֹ שֶׁהִזְהִירוּ כָּל הַצַּדִּיקִים אֲמִתִּיִּים שֶׁהָיוּ בְּיָמֵינוּ", אין די היינטיגע טעג וואס מען האלט שוין ממש ביי די גאולה, מיר גייען שוין אט אט ארויס פון גלות, דארף מען זייער אכטונג געבן אנצוטון תפילין דרבינו תם, אזוי ווי אלע אמת'ע צדיקים האבן אונז מזהיר געווען, "כִּי עַכְשָׁיו הִתְגַּבֵּר הַבַּעַל דָּבָר מְּאֹד מְּאֹד מַחֲמַת שֶׁרוֹאֶה שֶׁקָּרוֹב לָבֹא קִצּוֹ", ווייל דער יצר הרע איז זיך זייער מתגבר זעענדיג ווי זיין סוף קומט שוין, דערפאר דארפן מיר האבן ביידע פאר תפילן זיך צו קענען קריגן מיט אים; קוק נאך אינעווייניג די גאנצע אות וועסטו זען דאס גרויסקייט פון תפילין דרבינו תם.


בנוגע דיין מאמע וכו'; די גרעסטע כיבוד אב ואם וואס דו קענסט טון איז אז דו זאלסט גיין דאווענען דריי מאל א טאג שחרית מנחה מעריב מיט מנין; אויך זאלסטו לערנען יעדן טאג דיינע שיעורים כסדרן על פי סדר דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן; אויך זאלסטו מכבד זיין דיין ווייב און אויפציען ערליכע קינדער - דאס איז כיבוד אב ואם.


דער גרעסטער כיבוד אב ואם איז ווען עלטערן זעען ווי די קינדער פירן זיך אויף ערליך, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא פו.) אויפן פסוק (דברים ו, ה): "וְאָהַבְתָּ אֵת ה' אֱלֹהֶיךָ" – זאלסט זען עס זאל ארויס קומען א קידוש השם דורך דיר און דער אייבערשטער זאל באליבט ווערן דורך דיר. ווייל ווען א מענטש פירט זיך ווי עס דארף צו זיין, וואס זאגן מענטשן? "אַשְׁרֵי אָבִיו שֶׁלִּמְּדוֹ תּוֹרָה", וואויל זענען זיינע עלטערן וואס האבן אים געלערנט תורה; "אַשְׁרֵי רַבּוֹ שֶׁלִּמְּדוֹ תּוֹרָה", וואויל איז פאר זיין רבי וואס האט אים געלערנט תורה; "אוֹי לָהֶם לַבְּרִיוֹת שֶׁלֹא לָמְדוּ תּוֹרָה", וויי איז פאר די מענטשן וואס לערנען נישט קיין תורה. ווען איינער פירט זיך אויף ערליך זאגן די מענטשן: "קוקט אן דעם מענטש, וויבאלד ער לערנט תורה פירט ער זיך אויף אזוי ערליך". אויף אים זאגט דער פסוק (ישעיהו מט, ג): "וַיֹּאמֶר לִי עַבְדִּי אָתָּה, יִשְׂרָאֵל אֲשֶׁר בְּךָ אֶתְפָּאָר", דער אייבערשטער בארימט זיך מיט אזא איינעם.


זיי א ביישפיל פון א ברסלב'ער חסיד; דו טראגסט אויף דיר א גרויסע אחריות, דו טראגסט אויף דיר דעם רבינ'ס נאמען און מענטשן קוקן אויף דיר ווי אזוי דו פירסט זיך. דער רבי זאגט (ספר המידות, אות צדיק, סימן סט): "מִי שֶׁאוֹהֵב אֶת הַצַּדִּיק, צָרִיךְ לִשְׁמֹר אֶת הַצַּדִּיק, שֶׁלֹּא יֵצֵא עָלָיו שֵׁם רָע", ווער עס האט ליב דעם צדיק דארף אכטונג געבן עס זאל נישט ארויס גיין קיין שלעכטע נאמען אויפן צדיק.


דער אייבערשטער זאל דיר העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

#83 - ווי אזוי קען איך האבן א בעסערע באציאונג מיט מיינע עלטערן?
כיבוד אב ואם

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


קודם א דאנק פון די געוואלדיגע חיזוק דרשות, וואס העלפן מיר אזויפיל ארויס אין לעבן.


איך וויל וויסן וואס איך קען טון צו האבן א בעסערע און גרינגערע באציאונג מיט מיינע עלטערן, איך שפיר זיך עפעס זייער בצמצום ביי מיינע עלטערן, אפשר האט דער ראש ישיבה שליט"א אן עצה פאר מיר?


א גרויסן יישר כח, שמעון

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בראשית, אסרו חג סוכות, כ"ד תשרי, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד שמעון נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וויסן זאלסטו אז עלטערן זענען נישט קיין חברים און מען קען זיך נישט אומגיין מיט עלטערן מיט גרינגשעצונג; עלטערן דארף מען מכבד זיין און מען דארף מעסטן די ווערטער ווען מען רעדט צו זיי.


מיר דארפן מכבד זיין די עלטערן נישט ווייל מען פארשטייט דאס מיטן שכל נאר ווייל דער אייבערשטער האט אונז אזוי באפוילן (שמות כ, יא): "כַּבֵּד אֶת אָבִיךָ וְאֶת אִמֶּךָ, לְמַעַן יַאֲרִכוּן יָמֶיךָ", נישט ווייל די שכל זאגט אזוי.


אויך קינדער וואס זענען נישט אויפגעוואקסן אין שטוב דורכאויס זייערע יונגע יארן אדער קינדער וואס די עלטערן האבן זיי נישט געגעבן זייערע געברויכן, דארפן מכבד זיין די עלטערן. אזוי אויך אויב מען האט עלטערן וואס זענען קפדנים וואס קריגן זיך מיט יעדעם, עלטערן וואס זענען שווערע מענטשן וכו' וכו' דארף מען זייער אכטנג געבן אויף זייער כבוד. מיר געפונען אין חז"ל (קידושין ל:): "הִשְׁוָה הַכָּתוּב כְּבוֹד אָב וָאֵם לִכְבוֹד הַמָּקוֹם", דער אייבערשטער האט צוגעגליכנט זיין כבוד צו די כבוד פון עלטערן.


מוהרא"ש פלעגט זייער פיל רעדן און מעורר זיין איבער די מצוה פון כיבוד אב ואם, ווי שטארק מען דארף אכטונג געבן אויף עלטערן; מוהרא"ש האט אונז אמאל דערציילט א מורא'דיגע מעשה אויף דעם, עס איז געקומען א פרוי מיט איר זון צום גרויסן צדיק רבי ישראל אבוחצירא זכותו יגן עלינו (מען האט אים גערופן 'באבא סאלי'), זי האט געוויינט צו אים: "מיין זון מאכט מיר אן צרות אין שטוב; ער שרייט אויף מיר, ער שלאגט מיר, איך האלט מער נישט אויס פון אים", האט דער הייליגער בבא סאלי זי"ע אנגעהויבן צו וויינען: "איי איי איי, ווען איך וואלט ווען געהאט א מאמע, וואס אין די וואלט איך דען נישט געטון פאר איר? איך וואלט געגאנגען שפאצירן מיט איר, איך וואלט געגאנגען איינקויפן פאר איר וואס זי דארף, איך וואלט איר מכבד געווען", אזוי האט ער געוויינט א לאנגע צייט, ער האט געוויינט מיט אזא תמימות ופשיטות אז דאס האט געמאכט א מורא'דיגע רושם אויף דעם בחור ביז ער האט אנגעהויבן מיט צו וויינען מיט אים, און ער האט צוגעזאגט אז ער גייט זיך אכטונג געבן מער נישט צו מצער זיין זיין מאמע'ן.


ווען מען הערט די מעשה דארפן מיר אלע מיט וויינען און זיך פרעגן: 'ווי אזוי פירן מיר זיך אויף צו אונזערע עלטערן?' און זיך פארנעמען אז מיר וועלן אכטונג געבן אויף אונזערע עלטערן זיי מכבד צו זיין און רעדן צו זיי שיינערהייט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

#82 - ווי אזוי קען איך האבן געלט, אז מיין טאטע האט גארנישט מיר צו געבן?
כיבוד אב ואם, לימוד התורה, פרנסה, בחור, צדקה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א בחור, און מיין טאטע האט נישט קיין פרנסה, ער האט אסאך חובות. אסאך מאל דארף איך עפעס קויפן אבער איך האב נישט פון וועמען צו בעטן געלט, ווייל מיין טאטע האט באמת מיר נישט צו געבן, און איך האב זיכער נישט. זאל איך אפשר גיין נאך צדקה? אדער זאל איך גיין ארבעטן?


יעקב

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שופטים, ג' אלול, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד יעקב נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בלייב אין ישיבה לערנען תורה. דו וועסט נאך גענוג ארבעטן אין לעבן; נאך אביסל וועסטו חתונה האבן און דו וועסט דארפן ברענגען פרנסה פאר דיין משפחה, דעמאלט וועסטו יוצא זיין דעם (בראשית ג, יט): "בְּזֵעַת אַפֶּיךָ תֹּאכַל לֶחֶם"; דעריבער זאלסטו בלייבן לערנען די הייליגע תורה וועט דער אייבערשטער דיר העלפן אז דו וועסט טרעפן א גוטע שידוך בקרוב.


אין שלחן ערוך הלכות צדקה ווערט גע'פסק'ט (יורה דעה, סימן רנ), אז ווער עס האט נישט קיין געלט מעג גיין נאך געלט; דעריבער אז דיין טאטע האט נישט קיין פרנסה, ער זינקט אין חובות און דו האסט נישט פון וועם צו בעטן געלט ווען דו דארפסט קויפן מלבושים וכדומה - מעגסטו גיין נאך געלט; אבער גיי נישט נאך געלט נאר פאר וואס דו דארפסט.


גיי נאך געלט פאר דיינע עלטערן; עס נישט דא קיין גרעסערע מצוה ווי דאס אז א קינד העלפט זיינע עלטערן. ביי אונז אין ישיבה איז דאס איינגעפירט ביי אלע בחורים, זיי גייען נאך געלט יעדע נאכט ביי הייזער און ביי חתונות; אביסל ברענגען זיי פאר די ישיבה און די איבעריגע געלט געבן זיי פאר די עלטערן, זיי צאלן אויס די באלאנס אין גראסערי, און ביי די פיש און פלייש געשעפט; זיי דערשמעקן אין שטוב וואו מען דארף געלט און פארוואס מען דארף געלט און שטעלן דאס צוזאם שטילערהייט.


עס איז נישט דא קיין גרעסערע מצוה ווי העלפן די עלטערן זיי זאלן קענען לעבן; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנא דבי אליהו רבה, פרשה כו): "כָּל הָעוֹלָם כֻּלּוֹ שֶׁל הַקָדוֹשׁ בָּרוּך הוּא, וְאֵין הַקָּדוֹשׁ בָּרוּך הוּא מְבַקֵּשׁ מֵהָאָדָם רַק שֶׁיְכַבֵּד אָב וָאֵם", דער אייבערשטער זאגט: די גאנצע וועלט איז מיינס - איך האב עס באשאפן און איך בעט פון ענק נאר איין זאך "איר זאלט מכבד זיין ענקערע עלטערן"; דעריבער זאלסטו בלייבן אין ישיבה לערנען פלייסיג. מיט דעם וועסטו מאכן א נחת רוח פאר דיינע עלטערן און ביינאכט זאלסטו העלפן דיינע עלטערן וויפיל דו קענסט.


אז דו גייסט צוזאמשטעלן געלט פאר דיינע עלטערן זאלסטו אכטונג געבן עס זאל זיין בדרך כבוד, ווייל עס איז גארנישט ווערד אז א קינד האלט אויס זיינע עלטערן און ער רעדט צו זיי מיט חוצפה. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי פאה פרק א, הלכה א): "יֵשׁ שֶׁהוּא מַאֲכִיל אֶת אָבִיו פַּטוּמוֹת, וְיוֹרֵשׁ גֵיהִנָם", עס איז דא אמאל א קינד וואס האלט אויס זיין טאטע, ער ברענגט אים צו עסן געשטאפטע גענז, מיט דעם אלעם וועט ער גיין אין גיהנום, "וְיֵשׁ שֶּׁהוּא מַטְחִינוֹ בָּרֵחַיִים, וְיוֹרֵשׁ גַּן עֵדֶן", ווידעראום איז דא אמאל א קינד וואס מאכט זיין טאטע טון שווערע ארבעט און אין דעם זכות וועט ער האבן גן עדן; ווי אזוי קען זיין א מענטש וואס געבט זיין טאטע צו עסן די בעסטע עסן זאל גיין אין גיהנום? ברענגט די גמרא אראפ א מעשה, עס איז געווען א מעשה בְּאֶחָד שֶּׁהָיָה מַאֲכִיל לְאָבִיו תַּרְנְגּוֹלִים פְּטוּמִים, עס איז געווען איינער וואס האט אויס געהאלטן זיין טאטע, דער טאטע איז שוין געווען אלט, ער האט נישט געקענט ארבעטן און דער זון פלעגט אים ברענגען יעדן טאג געשטאפטע גענז, "פַּעַם אַחַת אָמַר לוֹ אָבִיו: בְּנִי, הַלָּלוּ מִנַּיִן לְךָ?" איין טאג פרעגט אים זיין טאטע: פון וואו האסטו אזעלכע געשמאקע גענז? "אָמַר לוֹ: זָקֵן, זָקֵן, אֱכֹל וּשְׁתוֹק, שֶׁהַכְּלָבִים אוֹכְלִים וְשׁוֹתְקִים", האט ער זיך אנגערופן צום טאטן מיט געשפעט: אלטע טאטע וואס רעדסטו אזוי פיל, שווייג און עס, אפילו הינט ווען זיי עסן בילן זיי נישט, פרעג נישט קיין קשיות, עס און שוין, "נִמְצָא מַאֲכִיל אֶת אָבִיו פַּטוּמוֹת, וְיוֹרֵשׁ גֵיהִנָם", קומט אויס אז אין הכי נמי, ער געבט טאקע צו עסן דעם טאטן, אבער ער וועט גיין ביים סוף אין גיהנום, ווייל ער רעדט מיט חוצפה.


נאכדעם איז דא איינער וואס נעמט דעם טאטן צו ארבעטן שווערע ארבעט און אין דעם זכות וועט ער גיין אין גן עדן, ווי אזוי איז דאס שייך? דערציילט די גמרא: "מַעֲשֶׂה בְּאֶחָד שֶּׁהָיָה טוֹחֵן בָּרֵחַיִים", עס איז געווען איינער וואס האט געארבעט שווער ביי א מיל, "שָׁלַח הַמֶּלֶךְ לְהָבִיא טוֹחַנִים לַעֲבוֹדָתוֹ", איין טאג האט דעם איד'ס טאטע באקומען א באפעל פונעם קעניג ער זאל קומען ארבעטן ביי אים אין פאלאץ, "אָמַר לוֹ לְאָבִיו, אַבָּא, הִכָּנֵס וּטְחֹן תַּחְתַּי וַאֲנִי אֵלֵךְ לַעֲבוֹדַת הַמֶּלֶךְ", האט דער זון געזאגט: טאטע, נעם איבער מיין ארבעט ביים מיל און איך וועל גיין אנשטאט דיר ארבעטן ביים קעניג, "אִם יַגִּיעַ לִידֵי בִּזָּיוֹן, אֶתְבַּזֶה אֲנִי וְלֹא אַתָּה", אז דו זאלסט נישט ווערן פארשעמט ביים קעניג, (אדער ווי רש"י זאגט (בבלי קידושין לא:): וַאֲנִי אֵלֵךְ תַּחְתֶּיךָ לַעֲבוֹדַת הַמֶּלֶךְ שֶּׁאֵין לָהּ קִצְבָה), "נִמְצָא מַטְחִינוֹ בָּרֵחַיִים, וְיוֹרֵשׁ גַּן עֵדֶן", קומט אויס אז דער האט געמאכט זיין טאטע ארבעטן שווער און ער באקומט שכר אויף דעם; זעט מען פון דעם אז עס איז נישט גענוג צו העלפן א טאטע בלויז מיט געלט, ווייל אויב מען רעדט מיט עזות וועט מען באקומען א גרויסער עונש.


דער אייבערשטער זאל דיר העלפן זאלסט בקרוב טרעפן דיין זיווג און האבן פרנסה בשפע אז דו זאלסט שטענדיג קענען העלפן דיינע עלטערן.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#81 - פארוואס זענען נישט דא מער ברסלב'ע חסידים? און אויף וועלכע זאכן דארף מען נישט פאלגן די עלטערן?
כיבוד אב ואם, חסידות ברסלב

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


אייערע שיעורים און חיזוק האבן מיר ממש געטוישט מיין לעבן צום גוטן מן הקצה אל הקצה ברוך ה', און צום ערשט מוז איך זיך באדאנקען אויף דעם.


איך האב געוואלט פרעגן איבער חסידות ברסלב. מען זעט אין ברסלב אז כמעט יעדער איינער איז א פרישער מקורב, אלעס איז נייע מענטשן, וואו זענען די אלע ברסלב'ע חסידים פון אלע דורות, נאך איבער צוויי הונדערט יאר פון הייליגן רבי'ן, וואלט דאך די ברסלב'ע חסידות געדארפט איבערשטייגן אלע אנדערע חסידות'ן אין צאל פון מענטשן, און למעשה איז דאס נישט אזוי.


אויך האב איך געוואלט פרעגן איבער דעם וואס דער ראש ישיבה שליט"א זאגט אז אויף צוויי זאכן דארף מען נישט פאלגן די עלטערן, דאס איז וואו צו גיין לערנען, און אויף א שידוך, נאר ביי די צוויי זאכן דארף מען טון וואס מ'זעט פאר ריכטיג, און מ'דארף נישט פרעגן די עלטערן, האב איך געוואלט פרעגן וואו ס'איז דער מקור אין שלחן ערוך אויף דעם.


א גרויסן יישר כח.

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת בהעלותך, ט"ו סיון, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי מיר זייער צו הערן אז דו ביסט זיך מחי' און מחזק מיטן הייליגן רבי'ן.


דו שרייבסט אז די רבי'ס דיבורים האט דיר אינגאנצן געטוישט דיין לעבן צום גוטן - מקצה אל הקצה; דער רבי האט דאס בפירוש געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שנח): "מיט יעדע שיחה וואס איך שמועס מיט ענק, קען מען זיין אן ערליכער איד. נישט סתם אן ערליכער איד, נאר אן ערליכער איד אזוי ווי איך מיין אן ערליכער איד"; ווייל דער רבי ברענגט אונז צום אייבערשטן, דער רבי לערנט אונז אויס מיר זאלן לעבן מיט אמונה, מיט תכלית. און דער רבי געבט אונז א וועג ווי אזוי מיר קענען זוכה זיין צו לערנען און ענדיגן כל התורה כולה (עיין שיחות הר"ן סימן עו).


אזוי אויך האט דער רבי געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שכב): "ווער עס וועט נאר האבן א שייכות מיט איינע פון מיינע תלמידים, וועט שוין אויך ווערן אן ערליכער איד. נישט נאר אן ערליכער איד, נאר גאר א גרויסער צדיק".


דער הייליגער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שנד): "עַל שְׁנֵי כִּתּוֹת אֲנָשִׁים יֵשׁ לִי רַחֲמָנוּת גָּדוֹל עֲלֵיהֶם", אויף צוויי גרופעס מענטשן האב איך גרויס רחמנות, "עַל אֵלּוּ אֲנָשִׁים שֶׁהָיוּ יְכוֹלִים לְהִתְקָרֵב אֵלַי וְאֵינָם מִתְקָרְבִים", אויף די מענטשן וואס האבן געקענט מקורב ווערן צו מיר און זיי זענען נישט מקורב געווארן, "וְעַל אֵלּוּ הַמְקֹרָבִים אֵלַי וְאֵינָם מְקַיְּמִים אֶת דְּבָרַי", און אויף די וואס זענען מקורב צו מיר און פאלגן מיך נישט; "כִּי אֲנִי יוֹדֵעַ, שֶׁיִּהְיֶה עֵת, בְּעֵת שֶׁיִּהְיֶה הָאָדָם מֻנָּח עַל הָאָרֶץ עִם רַגְלָיו אֶל הַדֶּלֶת, אָז יִסְתַּכֵּל עַל עַצְמוֹ הֵיטֵב, וְיִתְחָרֵט מְאֹד מְאֹד עַל שֶׁלּא זָכָה לְהִתְקָרֵב אֵלַי, אוֹ שֶׁלֹּא קִיֵּם אֶת דְּבָרַי. כִּי אָז יֵדְעוּ שֶׁאִם הָיוּ מְקֹרָבִים אֵלַי וּמְקַיְּמִים אֶת דְּבָרַי, לֹא הָיָה שׁוּם דַּרְגָּא בָּעוֹלָם שֶׁלֹּא הָיִיתִי מְבִיאָם לְאוֹתָהּ הַמַּדְרֵגָה, אֲבָל לֹא יוֹעִיל אָז", ווייל עס וועט קומען די צייט וואס דער מענטש וועט ליגן מיט די פיס צום טיר, דאס מיינט ווען מען שטארבט - וואס דעמאלט לייגט מען אראפ דעם מענטש אויף דער ערד מיט די פוס אויסגעדרייט צום טיר, און דער מענטש וועט זיך דעמאלט אנקוקן ווי אזוי ער זעט אויס... דעמאלט וועט ער זייער חרטה האבן: 'פארוואס האב איך נישט געפאלגט דעם רבי'ן, ווייל ווען איך וואלט ווען געפאלגט דעם רבי'ן וואלט איך זוכה געווען צוצוקומען צו די גרעסטע מדריגות אויף דער וועלט', אבער עס וועט שוין זיין צו שפעט.


דו פרעגסט: "וואו זענען אלע ברסלב'ע חסידים?" וויל איך דיך פרעגן: "וואס איז ברסלב'ע חסידות? ווי אזוי ווערט מען א ברסלב'ער חסיד?!" א ברסלב'ער חסיד קען מען נישט דערקענען פון אינדרויסן, ברסלב האט נישט א געוויסע לבוש, אז מען זאל קענען ציילן וויפיל מענטשן האבן שייכות צו דעם רבי'ן; דער רבי וויל פון אונז אז מיר זאלן רעדן צום אייבערשטן. מען זאל זיך מתבודד זיין יעדן טאג, זיך אויסגיסן דאס הארץ צום אייבערשטן און אים דערציילן אלעס וואס גייט איבער אויף אונז. התבודדות איז א זאך וואס איז פריוואט, עס איז צווישן דעם מענטש אינעם אייבערשטן - "בַּד בְּבַד יִהְיֶה - קוֹדֶשׁ".


נאך א זאך וואס דער רבי וויל פון אונז, אז מיר זאלן זיין פרייליך. מיר זאלן זיך מחיה זיין מיט יעדע נקודה טובה, מען זאל נישט אויפגעבן ווען מען זעט אז מען האלט אין איין אראפפאלן און מען זאל נישט אויפהייבן די הענט ווען מען זעט אז וויפיל מאל מען פרובירט נאכאמאל פאלט מען צוריק - דאס איז ברסלב'ע חסידות; געבן מוט פארן מענטש אנצוגיין אין לעבן.


דער הייליגער רבי איז א מתנה פאר כלל ישראל; דער רבי איז א מתנה פאר די גאנצע וועלט - פאר אלע אידן און להבדיל אפילו פאר אומות העולם. אזוי ווי דער רבי האט געזאגט אונטערוועגנס ווען ער איז געפארן קיין נאווריטש (חיי מוהר"ן, סימן רנ): "יֵשׁ לְאֵל יָדִי לְהַחֲזִיר כָּל הָעוֹלָם כֻּלּוֹ לְמוּטָב", איך בין בכח צוריק צו ברענגען די גאנצע וועלט צום אייבערשטן, "וְלֹא מִבָּעֲיָא יִשְׂרָאֵל קְדוֹשִׁים, אֶלָּא כָּל הָאֻמּוֹת הָעוֹלָם כֻּלָּם אֲנִי יָכוֹל לְהַחֲזִירָם לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, וְהָיִיתִי יָכוֹל לְהוֹלִיכָם סָמוּךְ לְדַת יִשְׂרָאֵל", נישט נאר די אידן קען איך צוריק ברענגען צום אייבערשטן, נאר אפילו די אומות העולם קען איך אויך צוריק ברענגען צום אייבערשטן.


מוסר נפש געווען האט זיך דער רבי צו ראטעווען אידן פון עבירות; איינע פון די זאכן וואס דער רבי האט אונז געהייסן איז צו גיין "הפצה". יעדער ברסלב'ער חסיד דארף עוסק זיין אין מקרב זיין אידישע קינדער צום אייבערשטן און מען קען נישט זיין א ברסלב'ער חסיד נאר אז מען איז עוסק אין הפצה. דאס האט מוהרא"ש זכרונו לברכה געטון במשך פופציג יאר אין איין צי; געדרוקט דעם רבינ'ס ספרים און דאס פארפלייצט אויף די גאנצע וועלט. נאכדעם האט ער געשריבן קונטרסים; ער האט גענומען דעם רבינ'ס ווערטער און דאס אראפ געשריבן אויף א גרינגע שפראך פאר בני הנעורים אז זיי זאלן דאס אויך קענען פארשטיין, ער האט געדרוקט די קונטרסים אויף צענדליגער שפראכן און דאס פארשפרייט פאר די וועלט, און דאס טוען ווייטער תלמידי היכל הקודש מיט מסירות נפש.


הונדערטער מיליאנען ספרים און קונטרסים - בלי גוזמא - האט מוהרא"ש געדרוקט און פארשפרייט פאר די וועלט, מיט איין כוונה: אז נאך א איד זאל וויסן פונעם אייבערשטן, נאך א איד זאל וויסן אז ער קען נאך תשובה טון און נאך א איד זאל וויסן אז ער קען אנהייבן פון דאסניי; דאס איז ברסלב: "מאכן נאך א איד טראכטן פון תכלית; זיך מחזק זיין מיט דאס גוטס וואס מען האט; גלייבן אז מען קען נאך פאררעכטן; אפילו דער גרעסטער בעל עבירה האט נאך א וועג צוריק צו קומען צום אייבערשטן" - דאס איז ברסלב!


מענטשן זוכן נישט צו דערציילן פאר אנדערע אז זיי לעבן פון דעם רבינ'ס עצות און חיזוק ווייל אסאך מאל ווערט פון דעם א גרויסע מחלוקת, אבער אלע נעמען די חיזוק פון רבי'ן. עס איז נישט דא קיין איין איד אויף דער וועלט וואס שעפט נישט חיות פון רבי'ן, אויב נישט גראדערהייט איז עס בעקיפין; זיין רב, זיין מורה דרך, זיין משפיע וכו' נעמט חיות פון רבי'ן, עס איז נישט דא נאך איינער וואס קען אזוי מחזק זיין א מענטש וואס איז אראפ געפאלן אין עבירות ווי דער הייליגער רבי.


דער הייליגער רבי האט דערציילט (חיי מוהר"ן, סימן תרג): עס איז געווען א פייגל וואס האט געלייגט זייער אסאך אייער, זעענדיג אז זי האט נישט גענוג פלאץ אין איר נעסט פאר אלע אירע אייער, האט זי געטראכט אז זי וועט שטילערהייט לייגן אירע אייער אין אנדערע נעסטן און דארט זאל זיך עס ווארעמען. אזוי האט זי געטון, זי האט ארויסגעלייגט הונדערטער אייער אין אומצאליגע נעסטן; שפעטער ווען עס זענען ארויסגעקומען די פייגלעך פון די אייער האבן די פייגל פון די אנדערע נעסטן געמיינט אז דאס זענען זייערע קינדער, ביז די מאמע פון די אלע פייגלעך איז געקומען און געפיפן מיט איר מויל, דאן האבן אלע פייגל דערקענט זייער מאמעס קול זענען זיי אלע מיטגעפלויגן מיט איר.


אזוי איז אויך ביים רבי'ן; דער רבי מיינט אז דאס זענען זיינע מענטשן, דער משפיע מיינט אז די זענען זיינע בחורים, ביז דער רבי געבט א פייף און זאגט (חיי מוהר"ן, סימן תג): "כָּל עִנְיָן שֶׁלִּי הוּא רַק רֹאשׁ הַשָּׁנָה", און אלע קומען צו לויפן קיין אומאן; עס איז ממש אזוי ווי עס שטייט (ישעיהו ס, ד): "שְׂאִי סָבִיב עֵינַיִךְ וּרְאִי כֻּלָּם נִקְבְּצוּ בָאוּ לָךְ בָּנַיִךְ מֵרָחוֹק יָבֹאוּ וּבְנֹתַיִךְ עַל צַד תֵּאָמַנָה", אלע קומען צו פארן "תֵּ'אָמַנָה" קיין אומאן, דארט קען מען שוין אביסל זען וואס טוט זיך דא, וויפיל מענטשן נעמען חיזוק פון הייליגן רבי'ן.


בנוגע אויב מען וויל גיין לערנען אין א ישיבה און די עלטערן זענען נישט מסכים וכו'; עס ווערט גע'פסק'עט אין שלחן ערוך (יורה דעה סימן רמ, סעיף כה): "תַּלְמִיד שֶׁרוֹצֶה לָלֶכֶת לְמָקוֹם אַחֵר, שֶּׁהוּא בּוֹטֵחַ שֶׁיִּרְאֶה סִימָן בְּרָכָה בְּתַלְמוּדוֹ לִפְנֵי הָרַב שֶׁשָּׁם, וְאָבִיו מוֹחֶה בּוֹ, לְפִי שֶׁדּוֹאֵג שֶׁבְּאוֹתָהּ הָעִיר הַגּוֹיִם מַעֲלִילִים - אֵינוֹ צָרִיך לִשְׁמוֹעַ לְאָבִיו בָּזֶה", אויב מען וויל גיין לערנען ביי א געוויסע רבי תורה וואוסענדיג אז מען גייט מצליח זיין אין דעם ישיבה מער ווי ביי א צווייטער רבי, און דער טאטע לאזט נישט גיין ווייל ער האט מורא אז דער זון וועט צו קומען צו א סכנה - מעג מען גיין אהין לערנען, און דער רמ"א לייגט צו נאך אן הלכה, "וְכֵן אִם הָאָב מוֹחֶה בְּבֵן לִשָּׂא אֵיזוֹ אִשָּׁה שֶׁיַּחְפֹּץ בָּהּ הַבֵּן - אֵין צָרִיך לִשְׁמוֹעַ אֶל הָאָב", אזוי אויך אויב דער טאטע לאזט נישט זיין זון חתונה האבן דארף ער נישט צו הערן צו אים. דער מקור פון דער הלכה איז אין תשובת מהרי"ק (שורש קסו): "דְּאֵין כֹּחַ בְּיַד הָאָב לִמְחוֹת בְּיָד בְּנוֹ לִשָּׂא אִשָּׁה אֲשֶׁר יַחְפֹּץ בָּהּ הַבֵּן, דְּאֵין חַיָיב לְכַבְּדוֹ אֶלָּא בִּדְבָרִים שֶׁשַׁיָיכִים לְאָב, כְּגוֹן מַאֲכִילוֹ וּמַשְׁקּוֹ, אֲבָל מִלְּתָא דְּלֹא שַׁיָיך בְּאָב פְּשִׁיטָא דְּאֵין כֹּחַ בְּיָד הָאָב לִמְחוֹת בִּבְנוֹ, עד כאן לשונו".


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן פאלגן דעם רבי'ן, און נעמען א חלק אין צוריק קערן אלע אידן צום אייבערשטן.

#80 - זאל איך גיין ווייסע זאקן שבת, אפילו מיין מאמע וויל נישט?
שבת קודש, כיבוד אב ואם

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין ב"ה א חתן געווארן, און אין עטליכע וואכן ארום וועט זיין מיין חתונה אי"ה.


איך האב געהאט א שטיקל קריגעריי מיט מיין מאמע, סתם אזוי לעבן מיר זייער גוט, מיר האבן זייער א פריינדליכע שטוב, מיר האבן זיך אבער געקריגט איבער דעם וואס איך האב געוואלט גיין שבת מיט ווייסע זאקן נאך די חתונה, און ביים ווארט האט די כלה אויך געפרעגט אויב איך גיי גיין מיט ווייסע זאקן, מיין טאטע גייט נישט מיט ווייסע זאקן, אבער מיין שווער גייט יא, און מיין מאמע וויל נישט אז איך זאל גיין דערמיט.


מיין מאמע לעבט אזוי ווי פאר הונדערט יאר צוריק, זי מיינט אז מען ווערט א רבי ווען מען גייט מיט ווייסע זאקן, זי כאפט נישט אז היינט גייט יעדער אינגערמאן אזוי. מיר האבן למעשה איינגעקויפט די שטאפיר, און איך האב געקויפט די הויזן שיך זאקן אזוי ווי איך האב געוואלט.


לעצטנס האב איך געהערט פון אייך א שארפע שיעור וועגן מכבד זיין עלטערן, איך האב געגעבן פאר מיין מאמע צו הערן דעם שיעור און זי האט זייער הנאה געהאט. אבער יעצט ווייס איך נישט וואס צו טון, איך פיל פון איין זייט אז איך בין א שגץ אז איך פאלג איר נישט, אבער איך האלט אז נאך די חתונה וועט זי עס אויך ליב האבן. איך האב עס זייער שטארק ליב, איך שפיר אז איך גיי זיך פילן ווי א גוי אן דעם שבת. פאר מיין טאטע גייט עס נישט אן.


וואס האלט דער ראש ישיבה אז איך דארף צו טון?


יישר כח פאר אלעס.

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת בשלח, ה' שבט, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וויסן זאלסטו אז כיבוד אב ואם איז זייער א גרויסע מצוה; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי פאה א, א) אז דאס איז חמורות שבחמורות, דאס איז פון די הארבסטע מצוות וואס איז דא.


חכמינו זכרונם לברכה פארציילן (ירושלמי קידושין כ.): ר' טרפון'ס מאמע איז אמאל געגאנגען שפאצירן שבת און איר שיך האט זיך צעריסן, האט ר' טרפון זיך אראפגעלייגט און געלייגט זיינע הענט אויף דער ערד זאגענדיג: "מאמע, טרעט אויף מיר", כדי זי זאל נישט גיין בארוועס, אזוי איז ער געגאנגען מיט איר ביז זי איז אנגעקומען צו איר שטוב. איינמאל ווען ר' טרפון האט זיך נישט גוט געשפירט, האט זיין מאמע געבעטן די חכמים זיי זאלן מתפלל זיין פאר אים ווייל ער איז איר מכבד מער וויפיל מען דארף, האבן איר די חכמים געפרעגט: "וואס טוט ער?" האט זי פארציילט ווי ער האט זיך אראפגעלייגט אויף דער ערד ווען איר שיך האט זיך צעריסן, ער האט געלייגט זיינע הענט אז איך זאל קענען גיין וכו', האבן די חכמים געזאגט: "אפילו ער זאל דיר טון טויזנט מאל אזוי ווי ער טוט דיר יעצט, האט ער נאך נישט מקיים געווען די מצוה ווי עס דארף צו זיין".


בנוגע אנטון ווייסע זאקן לכבוד שבת וכו'; זיי מסביר פאר דיין מאמע אז היינט איז דאס א חסידי'שער לבוש וכו' און אלע חסידי'שע אידן גייען מיט ווייסע זאקן שבת, אזוי וועט זי נישט זיין קעגן דעם אז דו זאלסט אויך גיין וכו'.


געדענק, דער גרעסטער כיבוד אב ואם איז ווען עלטערן זעהן ווי די קינדער פירן זיך אויף ערליך אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא פו.) אויפן פסוק (דברים ו, ה): "וְאָהַבְתָּ אֵת ה' אֱלֹהֶיךָ" – זאלסט זען עס זאל ארויס קומען א קידוש השם דורך דיר און דער אייבערשטער זאל באליבט ווערן דורך דיר. ווייל ווען א מענטש לערנט תורה און פירט זיך אויף ווי עס דארף צו זיין וואס זאגן מענטשן? "אַשְׁרֵי אָבִיו שֶׁלִּמְּדוֹ תּוֹרָה", וואויל זענען זיינע עלטערן וואס האבן אים געלערנט תורה; "אַשְׁרֵי רַבּוֹ שֶׁלִּמְּדוֹ תּוֹרָה", וואויל איז פאר זיין רבי וואס האט אים געלערנט תורה; "אוֹי לָהֶם לַבְּרִיוֹת שֶׁלֹא לָמְדוּ תּוֹרָה", וויי איז פאר די מענטשן וואס לערנען נישט קיין תורה; קוקט אן דעם מענטש, וויבאלד ער לערנט תורה פירט ער זיך אויף אזוי ערליך. אויף אים זאגט דער פסוק (ישעיהו מט, ג): "וַיֹּאמֶר לִי עַבְדִּי אָתָּה, יִשְׂרָאֵל אֲשֶׁר בְּךָ אֶתְפָּאָר", דער אייבערשטער בארימט זיך מיט אזא איינעם.


דער אייבערשטער זאל דיר העלפן זאלסט גיין צו דיין חתונה בשעה טובה ומוצלחת און זוכה זיין אויפצושטעלן ערליכע אידישע דורות לה' ולתורתו.

#79 - מחלוקת אין ברסלב
כיבוד אב ואם, חסידות ברסלב, מחלוקת

תוכן השאלה‎

לכבוד דער חשובער ראש ישיבה שליט"א,


ראשית כל האב איך זיך געוואלט באדאנקען אויף די הערליכע שיעורים וואס איז געווארן ביי מיר א דרך חיים.


איך וואלט געוואלט פרעגן וועגן א שווערע פראבלעם וואס איך גיי אריבער. איך קום פון א ברסלב'ע משפחה, און מיר פרובירן צו לעבן מיט די עצות און לימודים פון הייליגן רבי'ן. דער פראבלעם איז אז אזוי ווי ביי אנדערע חסידות'ן איז אויך פארהאן מחלוקת אין ברסלב, נישט יעדער איז אייניג מיט אלע שיטות, און דאס ברענגט אז מ'זאל זיך ארומקריגן.


איך ווייס אז דער רבי האט געזאגט "רק החזיקו עצמכם" און דאן "תהיו אנשים כשרים", אויב וועלן די ברסלב'ע חסידים זיך האלטן צוזאמען מיט אחדות, דאן וועט מען זיין ערליכע אידן. איז ווי אזוי קען מען פירן מחלוקת און צעברעכן משפחות?


איך באלאנג צו איין קרייז אין ברסלב, און איך האב צוויי ברידער וועלכע זענען זייער קעגן יענעם קרייז און פירן א מחלוקת, איך בין זייער אנגעווייטאגט אויף זיי, ווייל איך ווייס אז זיי טוען עס נישט לשם שמים, און דעריבער וויל איך נישט גיין צו זייערע שמחות, און עס קומט אויס אז איך בין מצער מיינע עלטערן. די משפחה ווערט צעריסן און דאס איז זייער נישט גוט. ווי אזוי קען איך זיך מחזק זיין עס נישט צו נעמען שטארק צום הארצן?

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וארא, כ"א טבת, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שיט): "אֲנִי אֶעֱשֶׂה מִכֶּם כִּתּוֹת כִּתּוֹת", איך וועל מאכן פון אייך אסאך כיתות; וויבאלד עס זענען דא אלע סארט מענטשן אויף דער וועלט, עס זענען דא לעבעדיגע מענטשן - זיי דארפן א וועג פאר זיך, עס זענען מער צובראכענע מענטשן וכו' - זיי דארפן א אנדערע וועג. עס זענען דא למדנים, און עס זענען דא מענטשן וואס פארשטייען נישט קיין לערנען וכו'; מיט יעדן איינעם דארף מען רעדן אן אנדערע שפראך וכו', דערפאר האט דער רבי געזאגט: "אֲנִי אֶעֱשֶׂה מִכֶּם כִּתּוֹת כִּתּוֹת", איך וועל מאכן פון אייך אסאך גרופעס. מוהרא"ש פלעגט שטענדיג צולייגן צו דעם שיחה פון רבי'ן: "דער רבי האט טאקע געזאגט 'איך וועל מאכן פון אייך כיתות כיתות', אבער דער רבי האט נישט געזאגט אז איין גרופע זאל רעדן אויפן צווייטן, און איינער זאל פיינט האבן דעם צווייטן".


דאס וואס מען זעט ליידער אז אין ברסלב קריגט מען זיך איינער מיטן צווייטן, אויף דעם ערשיינונג זאגן שוין חכמינו זכרונם לברכה (סוטה מז:): "מִשֶּׁרַבּוּ תַּלְמִידֵי שַׁמַּאי וְהִלֵּל שֶׁא שִׁמְּשׁוּ כָּל צוֹרְכָן, רַבּוּ מַחְלוֹקֶת בְּיִשְׂרָאֵל, וְנַעֲשֵׂית תּוֹרָה כִּשְׁתֵּי תּוֹרוֹת", און אזוי איז אויך ביים רבי'ן; ווען א מענטש לערנט דעם הייליגן רבינ'ס ספרים, זיין גאנצע קאפ איז נאר פארנומען ווי אזוי ער קען נאכאמאל איבער גיין דעם רבינ'ס ספרים, ער לערנט יעדן טאג ליקוטי מוהר"ן, שיחות הר"ן, חיי מוהר"ן, סיפורי מעשיות און ספר המידות, ער פאלגט דעם רבי'ן, ער איז זיך מתבודד מיטן אייבערשטן יעדן טאג; אזא איינער האט נישט מיט קיינעם קיין שייכות, עס אינטערעסירט אים נישט א צווייטן, אים אינטערעסירט נאר דעם אייבערשטן, ער זינגט צום אייבערשטן א גאנצן טאג; אזא איינער קריגט זיך נישט מיט קיינעם.


אבער וויבאלד עס ווערן מקורב צום רבי'ן תלמידים שלא שמשו כל צרכן, וואס דער גאנצער קאפ איז נאר ישות און גיאות, געלט און כבוד וכו' וכו', פון דעם נעמט זיך די אלע מחלוקת צווישן איין גרופע אינעם צווייטן; אנשטאט נעמען יעדע שיחה און יעדע תורה פון רבי'ן פאר זיך, און טראכטן: 'ווי אזוי קען איך מיר פארבעסערן, ווי אזוי קען איך זוכה זיין צוקומען צו דאס וואס דער רבי זאגט', איז מען פארנומען צו רודפ'ן ערליכע אידן.


דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קכא): אויפן פסוק (תהלים מ, ח-ט): "אָז אָמַרְתִּי הִנֵּה בָאתִי בִּמְגִלַּת סֵפֶר כָּתוּב עָלָי, לַעֲשׂוֹת רְצוֹנְךָ אֱלֹקַי חָפָצְתִּי", ווען א מענטש לערנט א ספר פון א צדיק, ער לערנט דאס אויף א וועג: "כָּתוּב עָלָי", אז דאס וואס שטייט אין דעם ספר מיינט אים, איז א סימן, אז: "לַעֲשׂוֹת רְצוֹנְךָ אֱלֹקַי חָפָצְתִּי", אז דער מענטש וויל זיין אן ערליכער איד.


דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קעא): אויפן פסוק (דניאל יב, ב): "וְרַבִּים מִיְּשֵׁנֵי אַדְמַת עָפָר יָקִיצוּ, אֵלֶּה לְחַיֵּי עוֹלָם וְאֵלֶּה לַחֲרָפוֹת וּלְדִרְאוֹן עוֹלָם", יעדעס מאל עס ווערט באוואוסט א נייע שכל - א נייע דרך אין עבודת השם, זענען דא צוויי סארט מענטשן, איינער איז זיך מחי' מיט יעדן דיבור, מיט יעדע טראפ שכל, ביי אזא מענטש איז - "אֵלֶּה לְחַיֵּי עוֹלָם", ער שפירט ביי זיך אז ביז יעצט איז ער געווען ממש א מת, ער האט נישט געלעבט, ער איז געשלאפן א טיפע שלאף, און דער רבי האט אים אויפגעוועקט, ער הייבט אן לעבן; נאכדעם זענען דא וואס ניצן נישט די שכל און די לימודים פאר חיי עולם, נאר אויף חוזק צו מאכן פון יענעם, זיי זוכן ווי מען קען נאך איינעם אוועק מאכן – "וְאֵלֶּה לַחֲרָפוֹת וּלְדִרְאוֹן עוֹלָם", ווי זיי קענען יענעם וויי טון און יענעם אוועק מאכן.


דערפאר, אז מיר האבן זוכה געווען צו וויסן פון הייליגן רבי'ן, דארפן מיר אסאך בעטן דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם, העלף מיר אז איך זאל אייביג בלייבן מקושר צום רבי'ן, איך זאל אייביג האבן א געפיל אין רבי'ן, איך זאל געדענקען וואס דער רבי האט געטון מיט מיר. רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל נישט קוקן אויף קיינעם, איך זאל נאר זיין פארנומען מיט מיר, איך זאל פאלגן דעם רבי'ן. הייליגער באשעפער, העלף מיר אז ווען איך לערן די תורות פון רבי'ן זאל איך עס נעמען פאר מיר, נישט אזוי ווי די וואס נעמען עס לַחֲרָפוֹת לְדִרְאוֹן עוֹלָם אזוי ווי דער רבי זאגט – ווען א צדיק זאגט תורה, וְרַבִּים מִיְּשֵׁנֵי אַדְמַת עָפָר יָקִיצוּ, אלע איינגעשלאפענע מענטשן וועקן זיך אויף, אבער נישט אלע זענען גלייך, נאר אֵלֶּה לְחַיֵּי עוֹלָם, וְאֵלֶּה לַחֲרָפוֹת לְדִרְאוֹן עוֹלָם, דערפאר בעט איך דיר רבונו של עולם, העלף מיר אז איך זאל נעמען דעם רבי'ן 'לְחַיֵּי עוֹלָם', איך זאל לעבן מיטן רבי'ן, איך זאל געדענקען אז איין טאג וועל איך איבערלאזן די וועלט, מען וועט מיר באגראבן אין בית החיים, איך וועל בלייבן דארט איינער אליין, איך וועל גארנישט מיט נעמען מיט מיר נאר דאס ביסל תורה תפילה ומעשים טובים".


געדענקט וואס דער רבי זאגט (ספר המידות, אות מריבה, סימן סו): "בְּמָקוֹם מְרִיבָה שָׁם הַשָּׂטָן", דער שטן געפונט זיך דארט וואו מען קריגט זיך; דאס איז זיין זאך, ווי מען קען מאכן מחלוקת. דערפאר דארף מען אנטלויפן פון מחלוקת ווי פון פייער, בפרט ווען דער יצר הרע קומט מיט א שלייער פון לשם שמים, דאן איז דאס זייער מסוכן, ווייל אזוי כאפט ער אריין אפילו די ערליכע אידן; ער רעדט זיי איין אז עס איז א מצוה צו טשעפען א צווייטן, צו רודפ'ן א צווייטן.


דאס זאלט איר גוט וויסן, אויב איינער רעדט איין צו רודפ'ן יענעם, צו טשעפען א צווייטן, דארף מען פון אים אנטלויפן, ווייל דער איז דער שטן אליין. ווען דער שטן זעט אן ערליכע חבורה, אדער א ערליכע משפחה וואס פירן זיך בדרך התורה, זיי זענען ווייט פון עבירות, און ער פרובירט מיט אלע וועגן זיי צו בייקומען, אבער עס גייט אים נישט, דאן קומט ער צו זיי מיט א פרומע'ן שלייער; ער פלאקערט אויף א מחלוקת, וואס דאס איז דער ערגסטער זאך ביים אייבערשטן, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה רעכענען אויס דאס גרויסקייט פון שלום (דרך ארץ זוטא, פרק השלום) און ווי דער אייבערשטער האט פיינט מחלוקת (דרך ארץ זוטא, פרק ט).


איר זאלט זען אז ביי אייך אין שטוב זאל מען זיך נישט קריגן, און איר זאלט דאנקען דעם אייבערשטן אז ביי אייך אין שטוב לעבט מען בשלום; דאס וואס איר שרייבט אז אייערע געשוויסטער זענען בעלי מחלוקת און מחרחרי ריב, זיי טוהן אלע שווארצע ארבעט וכו', און דערפאר האלט איר זיך אפ פון גיין צו משפחה שמחות און דאס טוט זייער וויי פאר אייערע עלטערן; איך האלט אז איר זאלט יא גיין צו די שמחות פון אייערע עלטערן, מיט דעם וועט איר מאכן פאר זיי א נחת רוח, און מיט אייערע געשוויסטער זאלט איר רעדן סתם זאכן, דרייט אייך ארויס פון רעדן איבער זאכן וואס איר האט דערין חלוקי דעות.


דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קכב): "כִּי זֶה יָדוּעַ, שֶׁמִּדַּת הַנִּצָּחוֹן אֵינָהּ סוֹבֶלֶת הָאֱמֶת", דאס איז באוואוסט, אז ווען א מענטש וויל אויספירן, וועט ער קיינמאל נישט מודה זיין אויפן אמת, "כִּי אַף אִם יֵרָאֶה לָעֵינַיִם דְּבַר אֱמֶת, יִדְחֶה אוֹתוֹ מֵחֲמַת הַנִּצָּחוֹן", און אפילו מען וועט אים אויפווייזן בפירוש מיט קלארע באווייזן אז ער איז נישט גערעכט, וועט ער אויך נישט מודה זיין אויפן אמת, ווייל ער וויל אויספירן; איז דאך א שאד זיך צו טענה'ען און זיך קריגן מיט א צווייטן.


איך האף אז איר פארשטייט וואס איך שרייב אייך, און איר וועט זיין א מבין דבר מתוך דבר צו וויסן ווי אזוי צו לעבן מיט די משפחה אן מחלוקת, אפילו איר האט חלוקי דעות צווישן אייך.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#78 - ווי אזוי קען איך מכבד זיין מיין טאטע, ווען איך קען אים קוים?
כיבוד אב ואם

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין 17 יאר אלט, און מיינע עלטערן האבן זיך גע'גט ווען איך בין געווען 6 יאר אלט. איך קען כמעט נישט מיין טאטע, איך רעד מיט אים קוים 2 מינוט ביי א שמחה משפחה, וואס דאס קומט אויס מערסטנס איין מאל אין א יאר.


דער ראש ישיבה זאגט אז מען דארף אנרופן טאטע און מאמע אלס כיבוד הורים, ווי אזוי קען איך אבער אנרופן א מענטש וואס איך קען אים כמעט נישט, און איך ווייס אפילו נישט צי ער איז אינטערעסירט אין מיר, צי ער איז בכלל נייגעריג אז איך זאל אים רופן. מיין עלטערער ברידער האט געלאכט ווען איך האב אים געזאגט די ווערטער פונעם ראש ישיבה אז א קינד מוז רעדן מיט די עלטערן.


איך ווייס נישט ווי אזוי איך דארף זיך יעצט פירן, ווייל מיין כיבוד אב גייט אויך אויפ'ן חשבון פון כיבוד אם, ווייל פאר מיין מאמע גייט זייער שטערן אויב זי וועט הערן אז איך רעד מיט מיין טאטע וכו', וויל איך וויסן וואס האב איך יעצט צו טון.


יישר כח פאר אלע חיזוק וואס איר געבט אין אייערע דרשות, עס איז מיר מחיה יעדע מאל וואס איך הער עס איבער.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת וארא, כ"ב טבת, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וויסן זאלסטו אז כיבוד אב ואם איז זייער א גרויסע מצוה, עס איז אזוי גרויס אז די תורה גלייכט צו מכבד זיין עלטערן צו מכבד זיין דעם אייבערשטן (מכילתא פרשת יתרו, פרשה ח); דער אייבערשטער זאגט: "מען דארף מורא האבן פון מיר און מיך מכבד זיין", אזוי אויך זאגט דער אייבערשטער, דארף מען מורא האבן פון די עלטערן און זיי מכבד זיין.


עס איז דא זייער א וואונדערליכע חז"ל (תנא דבי אליהו רבה, פרשה כו): "כָּל הָעוֹלָם כֻּלּוֹ שֶׁל הַקָדוֹשׁ בָּרוּך הוּא, וְאֵין הַקָּדוֹשׁ בָּרוּך הוּא מְבַקֵּשׁ מֵהָאָדָם רַק שֶׁיְכַבֵּד אָב וָאֵם", דער אייבערשטער זאגט: די גאנצע וועלט איז מיינס - איך האב עס באשאפן, און איך בעט פון ענק נאר איין זאך, אז איר זאלט מכבד זיין ענקערע עלטערן".


דערפאר זאלסטו זען צו מקיים זיין מצות כיבוד אב ואם; אפילו יעצט וואוינסטו מיט דיין מאמע וכו', דאך זאלסטו רופן דיין טאטע יעדן טאג צו רעדן מיט אים.


וויסן זאלסטו, נישט דער ראש ישיבה הייסט רעדן מיט טאטע מאמע; די תורה הייסט מכבד זיין עלטערן, אזוי ווי די תורה זאגט (שמות כ, יא): "כַּבֵּד אֶת אָבִיךָ וְאֶת אִמֶּךָ, לְמַעַן יַאֲרִכוּן יָמֶיךָ", ווער עס איז מכבד זיינע עלטערן וועט עסן פון די שכר אויף דער וועלט און אויף יענע וועלט; עס איז נישט דא אזא זאך אז כיבוד אב גייט אויפן חשבון פון כיבוד אם, מיר דארפן מכבד זיין טאטע מאמע לויט ווי דער אייבערשטער הייסט, ווי אזוי די תורה זאגט; אז די תורה הייסט מכבד זיין ביידע, דארף מען ביידע מכבד זיין, אפילו עס שמעקט נישט פאר איינע פון די עלטערן אז די קינדער רעדן צום צווייטן צד.


אז מען רעדט שוין פון דעם נושא, מוז איך אויסשרייען א וויי געשריי אויף די אלע כלומר'ישע עסקנים וואס זאגן פאר קינדער פון צעבראכענע שטובער וכו' נישט צו רעדן מיט איינע פון די עלטערן; מען איז זיך מלביש מיט א לבוש פון פרומע וכו', אז דא טאר מען נישט רעדן מיט די טאטע ווייל ער טויג נישט, דא טאר מען נישט רעדן מיט די מאמע וויל זי איז נישט בסדר; וויי איז פאר די וואס לאזן נישט די עלטערן זען זייערע קינדער, וויי איז פאר די עסקנים וואס טיילן אפ עלטערן פון זייערע קינדער, וויפיל טרערן ווערן פארגאסן פון עלטערן, פון טאטע'ס און מאמע'ס, וואס ווילן רעדן צו זייערע קינדער און מען לאזט נישט די קינדער רעדן צו זיי וועגן פאליטיק און פריוואטע חשבנות; וויי פאר ווער עס האט א חלק אין צוריק האלטן קינדער צו רעדן צו זייערע עלטערן, וויי פאר זיי ווען דער אייבערשטער וועט זיי באשטראפן.


באמת פארשטיי איך נישט פארוואס דו פרעגסט אזא נארישע שאלה, צי דיין טאטע וויל בכלל רעדן מיט דיר וכו', דו ווייסט נישט אויב ער איז אינטערעסירט אז דו זאלסט אים רופן וכו'; נאך אביסל וועסטו חתונה האבן און אויפשטעלן א שטוב, וועסטו זען וואס הייסט קינדער; דו וועסט אליינס שפירן ווי דער הארץ פון א טאטע גייט אויס צו קענען רעדן מיט זיינע קינדער. ווי איז דען דא א גרעסערע רחמנות פון א טאטע צו א קינד, מען זעט אין תהלים ווי דוד המלך נוצט די רחמנות פון א טאטע צו ווייזן ווי דער אייבערשטער האט רחמנות אויף אידישע קינדער, אזוי ווי עס שטייט (תהילים קג, יג): "כְּרַחֵם אָב עַל בָּנִים רִחַם ה' עַל יְרֵאָיו", אזוי ווי א טאטע האט רחמנות אויף זיין קינד אזוי האט דער אייבערשטער רחמנות אויף אידישע קינדער.


דאס איז דער פראבלעם מיט קינדער, בחורים און מיידלעך; ווילאנג זיי האבן נישט חתונה, ווייסן זיי נישט מחשיב צו זיין עלטערן, און מען איז מזלזל אין עלטערן. מען לויפט צו חברים, מען קריגט זיך מיט די עלטערן; אבער שפעטער ווען מען האט חתונה און די קינדער הייבן אן אונטער צו וואקסן, מען הייבט זיך אן צו מוטשען מיט קינדער, ערשט דעמאלט כאפט מען זיך וואס עלטערן זענען, אבער דעמאלט איז שוין אביסעלע שפעט, ווייל דער אייבערשטער באצאלט מדה כנגד מדה.


דערפאר בעט איך דיר זייער, טו תשובה און בעט זיך איבער מיט דיין טאטע, אפילו דו וואוינסט יעצט ביי דיין מאמע; דיין מאמע דארף פארשטיין אז דאס איז דיין טאטע וכו'. קוק נישט אויף דיין ברודער וואס שפעט אפ פון דעם, אז דו וועסט אנהייבן רעדן צו דיין טאטע וועט דיר גוט זיין אויף דער וועלט און אויף יענע וועלט.


איך פארשטיי אז דאס איז דיר א שווערע זאך, ווייל שוין עלעף יאר וואס דו האסט נישט גערעדט מיט אים, אבער אז דו וועסט דיך שטארקן דאס צו טון וועט דיר גוט זיין; די ערשטע פאר מאל וועט דיר דאס זיין שווער, אבער שפעטער וועט דיר נאר גרינגער ווערן אויף דיין הארץ.


דו קענסט ווייזן דעם בריוו פאר דיין ברודער.