בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת וישלח, יב כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד משה נרו יאיר

וויסן זאלסטו, דאס אז עס קומט דיר אן שווער צו רעדן צום אייבערשטן, דו ווילסט רעדן צום באשעפער אבער די ווערטער קומען נישט ארויס פון מויל וכו', אזוי איז ביי יעדן איינעם אין אנהייב. ווייל ווען א מענטש זינדיגט ווערט ביי אים אפגעשוואכט זיין אמונה, ער שפירט נישט ווי דער אייבערשטער איז ביי אים, מיט אים, און נעבן אים. דער רבי זאגט (ספר המדות, אות אמונה, סימן כב): "הַפֶּשַׁע שֶׁל הָאָדָם מַכְנִיס כְּפִירָה בָּאָדָם", ווען א מענטש זינדיגט הייבט ער אן האבן קשיות אויפן אייבערשטן, די אמונה ווערט ביי אים זייער שוואך. דערפאר זעט מען אז ווי יונגער דער מענטש איז, איז די אמונה שטערקער ביי אים, וועגן דעם זעט מען אז קינדער האבן זייער א שטארקע אמונה, ווייל זיי זענען נאך ריין.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה ג:): "בִּתְחִלָּה קוֹדֶם שֶׁחָטְאוּ יִשְׂרָאֵל, הָיְתָה הַשְּׁכִינָה שׁוֹרָה עִם כָּל אֶחָד וְאֶחָד, כֵּיוָן שֶׁחָטְאוּ נִסְתַּלְּקָה שְׁכִינָה מֵהֶם", פאר מען האט געזינדיגט האט די שכינה גערוהט ביי יעדן איינעם, ווי נאר מען האט געזינדיגט איז די שכינה אוועק געגאנגען; וואס מיינט שכינה? ווען א מענטש ווייסט אז אלעס איז דער אייבערשטער; ווייל אלעס וואס מען זעט מיט די אויגן איז נאר א לבוש פונעם אייבערשטן, די גאנצע וועלט איז איין שטיק אייבערשטער, דער אייבערשטער איז ממלא כל עלמין וסובב כל עלמין, אין שום מציאות מבלעדיך כלל, ובכל תנועה ותנועה שם אלופו של עולם, נאר דער אייבערשטער האט זיך פארשטעלט אין דומם, צומח, חי, מדבר. ווען א מענטש ווייסט אז דער אייבערשטער געפינט זיך מיט אים, ביי אים, און נעבן אים, דאס מיינט 'השראת השכינה' - די שכינה רוהט ביי אים, דעמאלט הייבט דער מענטש אן רעדן צום אייבערשטן, ער פארציילט אלעס פארן אייבערשטער, ער שמועסט זיך אויס זיין הארץ אזוי ווי ער וואלט גערעדט מיט זיין חבר.

אבער ווען א מענטש זינדיגט רחמנא לצלן, גייט אריין אינעם מענטש נארישע חכמות, שטותים און דמיונות, כאילו דער אייבערשטער האט איבער געלאזט די וועלט וכו'. מען קען זען מענטשן דרייען זיך ארום צעבראכן און צעריסן, מען גייט ארום מיט קשיות און ספיקות אויפן אייבערשטן רחמנא לצלן, אויף דעם איז די עצה מען זאל שרייען צום אייבערשטן: "רבונו של עולם, העלף מיר, איך וויל האבן א ריינע אמונה, איך וויל גלייבן אז דו ביסט דא, איך וויל רעדן צו דיר וכו' וכו'", ווי מער א מענטש שטופט זיך אריין צו גיין בהיכל המלך וועט ער זוכה זיין אנצוקומען אינעווייניג.

דערפאר, אז דו שרייבסט אז דו קענסט נישט רעדן צום אייבערשטן איז די עצה זאלסט דאס בעטן פונעם אייבערשטער, און אז דו וועסט זיין אן עקשן וועסטו אויספירן, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן מח): "צָרִיך לִּהְיוֹת עַקְשָׁן גָדוֹל בַּעֲבוֹדַת הַשֵּׁם יִתְבָּרַך", מען דארף זיין א עקשן ווען מען וויל זיין אן ערליכער איד, דאס מיינט צו זאגן אז מען טאר נישט אפלאזן עבודת התפילה, מען דארף בעטן און בעטן ביז מען איז זוכה אז מען עפענט אויף די טיר.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תענית ד.) ווען אליעזר איז געגאנגען זוכן א שידוך פאר יצחק, ער האט געבעטן דעם אייבערשטן ער זאל טרעפן א שידוך פאר יצחק, האט ער נישט גוט געבעטן, ער האט געזאגט פארן אייבערשטן: "אויב איך וועל בעטן פון א מיידל געב מיר טרינקען און זי וועט זאגן 'טרינק און געב טרינקען פאר די קעמלעך' דאס איז א סימן אז זי איז די כלה", ער האט אבער נישט גוט געבעטן, ווייל וואס וואלט ער געטון ווען עס קומט צו גיין א מיידל מיט א אומזעבארע פעלער, און ער וואלט איר געבעטן וואסער, וואלט ער אריין געפאלן מיט א פעלערדיגע כלה וכו', למעשה האט אים דער אייבערשטער געהאלפן אז רבקה איז ארויסגעקומען. זעט מען פון דעם אז א מענטש דארף זיך גוט אויסשמועסן מיטן אייבערשטן ווען ער זוכט א שידוך, ער זאל בעטן בפרטי פרטיות און נישט פארפעלן צו בעטן אויף קיין שום פרט.

ווען דו הערסט א מעשה אז איינער האט געבעטן דעם אייבערשטן נישט ווי עס דארף צו זיין און ער האט באקומען נאר וואס ער האט געבעטן, דארפסטו ארויס נעמען פון די מעשה זיך מחזק צו זיין, אז וואס מען בעט באקומט מען, נישט פשט אז עס זאל דיר מאכן אויפהערן רעדן צום אייבערשטן, ווייל אן תפילה האט מען זיכער גארנישט. די אלע מדרשים וואס ברענגען אראפ מעשיות פון תפילה, דאס איז מחזק צו זיין דעם מענטש, ער זאל בעטן דעם אייבערשטן אזוי ווי עס דארף צו זיין, נישט מען זאל נעמען די מדרשים אויפצוהערן רעדן צום אייבערשטן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת וישלח, י"ג כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד אהרן נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פריי מיר זייער צו הערן אז דו ביסט זיך מחזק מיט די עצות פון הייליגן רבי'ן, און דו האסט זיך געמאכט א שיעור אין משניות און אין גמרא.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (עירובין נד.): "חָשׁ בְּרֹאשׁוֹ יַעֲסוֹק בַּתּוֹרָה", ווען די קאפ טוט וויי זאל מען לערנען תורה; דאס גייט ארויף אויף אלע סארט קאפ-ווייטאג, פיזיש און גייסטיש. אויף אלע שלעכטע מחשבות וואס דער יצר הרע פארדרייט דער קאפ, איז די עצה - אנטלויפן צו די הייליגע תורה.

זייער אסאך מענטשן האבן די סארט מחשבות וואס דו גייסט אריבער; ווען זיי דאווענען אדער לערנען טראכטן זיי: 'ווען ענדיגט מען שוין דאווענען', 'ווען ענדיגט מען שוין לערנען וכו'', אדער בכלל מחשבות: 'וואס גייט זיין וכו''. דו דארפסט זיך נישט מבלבל זיין פון די סארט מחשבות, דער ס"מ זוכט וועגן ווי אזוי ער קען צעברעכן דעם מענטש, צו יעדן איינעם קומט ער מיט א צווייטן וועג. ווען ער זעט א מענטש הייבט אן לערנען און דאווענען, זוכט ער נייע וועגן ווי אזוי צו צעברעכן דעם מענטש, ער הייבט אן פארדרייען דעם קאפ מיט שלעכטע מחשבות, אלעס נאר אז דער מענטש זאל צעבראכן ווערן און אויפהערן דינען דעם אייבערשטן.

פאלג דעם רבי'ן, זאג משניות אפילו דו פארשטייסט נישט וואס דו זאגסט; דו פאלג דעם הייליגן רבי'ן וואס האט אונז געגעבן א דרך הלימוד וואס איז א דבר השוה לכל נפש (עיין שיחות הר"ן, סימן עו) וועסטו זוכה זיין צו א נייע מח מיט ריינע מחשבות.

וויסן זאלסטו אז יעדעס ווארט תורה וואס מען איז זוכה צו לערנען איז נישט דא קיין שכר דא אויף דער וועלט וואס מען זאל אים קענען באצאלן דערפאר. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנא דבי אליהו זוטא, ב): "אֲפִילוּ אֵין בְּיָדוֹ שֶׁל אָדָם לֹא מִקְרָא וְלֹא מִשְׁנָה, אֶלָּא יוֹשֵׁב וְקוֹרֵא כָּל הַיוֹם 'וַאֲחוֹת לוֹטָן תִּמְנָע', שְׂכַר תּוֹרָה בְּיָדוֹ", אפילו א מענטש האט גארנישט געלערנט - נישט קיין מקרא, נישט קיין משנה, ער האט נאר געלערנט איין פסוק (בראשית לו, ט): "וַאֲחוֹת לוֹטָן תִּמְנָע", וועט ער באקומען שכר אויף דעם. ווייל יעדע ווארט תורה איז חשוב ביים אייבערשטן.

די מפרשים זאגן שוין טעמים פארוואס ער כאפט אן דעם פסוק וַאֲחוֹת לוֹטָן תִּמְנָע, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סנהדרין צט:) אז מנשה המלך האט געהאלטן דרשות של דופי, ער האט גערעדט אנקעגן משה רבינו, "פארוואס האט משה רבינו געדארפט שרייבן אין די תורה וַאֲחוֹת לוֹטָן תִּמְנָע, וואס גייט מיר דאס אן וכו'?!" ער האט נישט געגלייבט אז יעדע פסוק איז געשריבן געווארן מיט א פונקטליכער כוונה; דאס לערנען אונז חז"ל, אז ווען א מענטש חזר'ט דעם פסוק וַאֲחוֹת לוֹטָן תִּמְנָע באקומט ער שכר, ווייל ער גלייבט אז אין יעדע ווארט תורה איז באהאלטן דער אייבערשטער, נישט אזוי ווי מנשה המלך האט געזאגט.

דערפאר זאלסטו ווייטער לערנען די הייליגע תורה; כאפ אריין וויפיל פרקים משניות דו קענסט. אודאי איז זייער גוט אז מען לערנט ח"י פרקים משניות יעדן טאג, דאס איז גאר א גרויסער תיקון פארן מענטש, אבער מען דארף געדענקען אז אויב מען קומט נישט אן צו לערנען ח"י פרקים משניות, לערנט מען וויפיל מען קען. יעדע משנה, יעדע פרק וואס מען לערנט, וועט מען מיט נעמען אויף יענע וועלט אויף אייביג.

א פרייליכן שבת.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת וישלח, ט' כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד שלום נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אשריך ואשרי חלקך אז דו ביסט עוסק אין הפצה, דו גייסט ארום אין הייזער פארשפרייטן דעם רבינ'ס ספרים. ווער עס קוקט נאר אריין אין דעם הייליגן רבינ'ס ספרים ווערט נתעורר לתשובה, דער רבי איז מחזק א מענטש אין יעדע מצב וואו מען געפונט זיך נאר.

דו קענסט זיך נישט פארשטעלן דיין זכות אויבן אין הימל; ביים אייבערשטן איז זייער חשוב א איד וואס ברענגט צוריק פארבלאנזשעטע נשמות צום אייבערשטן, אזוי ווי עס שטייט אין זוהר הקדוש (תרומה קכ"ח:): "תָּא חֲזֵי, כָּל מַאן דְּאָחִיד בְּיָדָא דְּחַיָּיבָא וְאִשְׁתָּדַּל בֵּיהּ, לְמִשְׁבַק אָרְחָא בִּישָׁא, קום און זע, זאגט דער הייליגער זוהר: א מענטש וואס ברענגט צוריק זינדיגע מענטשן צום אייבערשטן, אִיהוּ אִסְתַּלָּק בִּתְלַת סִלּוּקִין, מַה דְּלָא אִסְתַּלָּק הָכִי בַּר נָשׁ אַחֲרָא. גָּרִים לְאַכְפְּיָיא סִטְרָא אַחֲרָא. וְגָרִים דְּאִסְתָּלַּק קוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא בִּיקָרֵיהּ. וְגָרִים לְקַיְּימָא כָּל עָלְמָא בְּקִיּוּמֵיהּ לְעֵילָּא וְתַתָּא, דער מענטש איז זוכה ארויף צו גיין אויף א פלאץ וואס קיין שום מענטש איז נישט זוכה; ער נעמט אוועק טומאה פון דער וועלט, און ער מאכט אז דעם אייבערשטנ'ס נאמען זאל ווערן געהייליגט אויף דער וועלט. דער מענטש איז גורם אז אלע וועלטן שטייען אויף זיין זכות. וְזָכֵי לְמֵחַמֵי בְּנִין לִבְנוֹי, ער איז זוכה צו זען קינדער און אייניקלעך, וְזָכֵי בְּהַאי עָלְמָא, וְזָכֵי לְעָלְמָא דְּאָתֵי, און ער איז זוכה צו אלע גוטע זאכן אויף דער וועלט און אויף יענער וועלט, כָּל מָארֵי דִּינִין, לָא יַכְלִין לְמֵידָן לֵיהּ, בְּהַאי עָלְמָא וּבְעָלְמָא דְּאָתֵי, קיינער קען אים נישט שלעכט'ס טון, נישט אויף דער וועלט און נישט אויף יענער וועלט, עָאל בִּתְרֵיסַר תַּרְעֵי, וְלֵית מַאן דְּיִמְחֵי בִּידֵיהּ, ער גייט אריין אין דרייצן טויערן פון שערי רחמים, און קיינער קען אים נישט צוריק האלטן".

ווער עס טוט פאר אידישע קינדער, ער ברענגט צוריק נשמות ישראל צום אייבערשטן, דער קען ארויף גיין אין הימל בעטן וואס ער וויל און זיינע ברכות ווערן מקוים, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא מציעא פה.) אויפן פסוק (ירמיהו טו, יט): וְאִם תּוֹצִיא יָקָר מִזּוֹלֵל - כְּפִי תִהְיֶה, "כָּל הַמְלַמֵד אֶת בֶּן עַם הָאָרֶץ תּוֹרָה, אֲפִילוּ הַקָבָּ"ה גוֹזֵר גְזֵירָה מְבַטְּלָהּ בִּשְׁבִילוֹ", אפילו דער אייבערשטער אליין האט געמאכט א גזירה איז עס דער אייבערשטער מבטל צוליב דעם מענטש וואס ברענגט צוריק אידישע קינדער צום אייבערשטן.

ווען מען גייט "הפצה" ביי די הייזער, די קינדער קומען צו גיין מיט געלט, קען מען נישט סתם איבער געבן א ספר אדער א קונטרס פאר דעם קינד. עס קען זיין אז די עלטערן ווילן נישט דעם ספר, זיי וועלן דאס צערייסן און אוועק ווארפן אין מיסט, נאר מען דארף זאגן פארן קינד: "פרעג דיין טאטע צי ענק דארפן די מתנה", דעם ספר אדער דעם קונטרס, מען ווארט ווי לאנג דער קינד קומט צוריק. אויב די עלטערן ווילן נישט דעם ספר, וועט דער קינד צוריק ברענגען דעם ספר, אזוי וועט דער ספר נישט אנקומען אין מיסט.

דאס וואס דו שרייבסט אז עס נעמט מער צייט וכו'; וויסן זאלסטו, ווען מען גייט הפצה דארף מען טראכטן: 'דער רבי האט מיר געראטעוועט מיין לעבן, זייט איך לערן זיינע ספרים האב איך א לעבן, איך האב שלום בית, איך טו תשובה וכו' וכו', גיי איך יעצט ראטעווען נאך א לעבן', אויב מען גייט מיט דעם מחשבה, צו העלפן נאך א איד, צו מחזק זיין נאך א צעבראכענע נשמה, קוקט מען שוין נישט אויף גארנישט.

ווען מען גייט ארום ביי הייזער פארשפרייטן די ספרים, טאר מען נישט ווערן צעבראכן ווען מען זעט אז מענטשן נעמען נישט די ספרים, נישט יעדער מוז נעמען די ספרים. מען דארף זיין גרייט ארום צו גיין א גאנצן טאג ביי די הייזער און הערן ביי יעדן הויז: "מיר דארפן נישט די ספרים", אדער: "מיר זענען מחוזק", "מיר האבן א שיינע לעבן", און בלויז אנטרעפן איין שטוב וואס וועט זיך מחי' זיין מיט דעם ספר. מיט דעם קונטרס וואס מען האט זיי מזכה געווען, דארף מען זיין זייער פרייליך אז מען האט מחי' געווען א מענטש.

איינער פון די מפיצים האט מיר היינט דערציילט א מעשה וואס האט פאסירט מיט אים. ער איז געווען אין א גרויסע עסן געשעפט אין בארא פארק, ער איז צוגעגאנגען צו א פרוי פרעגנדיג: "אפשר ווילט איר א שיינע ספר", צו זיין וואונדער זעט ער ווי די פרוי פלאצט אויס אין א געוויין, קודם האט ער געטראכט 'אפשר האב איך איר באליידיגט?' 'אפשר האב איך איר וויי געטון?' ער זעט ווי א צווייטע פרוי כאפט אן די פרוי וואס וויינט און זיי גייען זיך ווייטער אויף זייער וועג. דער מפיץ איז געווען אביסל צעמישט, זיך וואונדערנדיג 'וואס גייט דא פאר?' אבער ער איז דאך א מפיץ, א מפיץ קען נישט ווערן צעפאלן, א מפיץ איז ווי א גענעראל, ער דארף אנגיין. ער איז ווייטער געגאנגען הפצה.

שפעטער ווען ער איז ארויס פון געשעפט הערט ער א קאר פייפן, מען ווינקט אים ער זאל קומען, ער גייט אהין, זעט ער ווי די פרוי וואס האט פריער געוויינט אין געשעפט זיצט אין די קאר, די פרוי אנטשולדיגט זיך פאר אים, זי זאגט אים די ווערטער: "דו וואונדערסט זיך פארוואס איך האב אויסגעפלאצט אין א געוויין; דאס איז ווייל היינט איז די שלושים פון מיין מאמע עליה השלום, זי האט זיך געמוטשעט מיט די ביטערע מחלה פאר צוואנציג יאר", זי ווייזט אים א קונטרס וואס איר מאמע האט געהאט פאר צוואנציג יאר, יעדן טאג האט זי געליינט דעם קונטרס, דער קונטרס האט איר מחי' געווען אין אירע שווערסטע מצבים, "יעצט ווען איך האב דיר געפונען מיט די קונטרסים בין איך געווארן זייער איבערגענומען, איך האב זיך דערמאנט פון אלע שווערע יארן פון מיין מאמע, האב איך אויסגעפלאצט אין א געוויין", זי האט גענומען פון אים קונטרסים און געגעבן שיין צדקה.

דער מפיץ זאגט מיר, מער חיזוק פון דעם האט ער שוין נישט געדארפט, ווייל מען זעט וואס הפצה איז; פאר צוואנציג יאר צוריק איז איינער געגאנגען "הפצה" און געגעבן פאר די פרוי א קונטרס, דער מיפץ האט מחי' געווען א פרוי פאר צוואנציג יאר, צוואנציג יאר האט א פרוי געלעבט מיט דעם קונטרס, וואס קען זיין מער פון דעם, ווי מען איז מחזק א איד, מען געבט ממש לעבן פאר א איד. דערפאר פארשטיי איך נישט פארוואס דו ביסט אזוי צעבראכן, דו דארפסט טאנצן פאר שמחה אז דו האסט די זכיה צו קענען העלפן אידישע קינדער, זיי צוריק ברענגען צום אייבערשטן און זיי פרייליך מאכן.

מען קען נישט געבן ספרים פאר קינדער ביי די טיר און אוועק גיין, בשום אין פנים ואופן, נאר ווען א קינד קומט צום טיר געבט מען א ספר און מען זאגט זיי: "פרעג דיין מאמע צי זי דארף דאס", מען ווארט ביים טיר צו זען צו זיי דארפן נאך ספרים אדער זיי ווילן אנדערע סארט קונטרסים, צי זיי דארפן עס בכלל נישט. די אלע וואס גייען הפצה און לייגן סתם ארום ספרים און קונטרסים אין שולן אין כוללים אויף די טישן, זיי טוהן גארנישט אויף, זיי מאכן נאר ביליג די ספרים וכו'. א ספר געבט מען נאר מיד ליד, אויך נאר ווען יענער דארף דאס, סתם אראפ לייגן ביי די טירן און אנטלויפן דאס איז נישט הפצה, דאס איז סתם בזיונות פאר די ספרים. אויב דו קענסט נישט גיין אזוי "הפצה", טו מיר א טובה און גיי נישט. איך ארבעט ביטער שווער אראפ צו נעמען דעם שלעכטן נאמען וואס מען האט ארויף געלייגט אויף די ספרים און אויף די קונטרסים. א מפיץ טראגט א גרויסער אחריות, ווי אזוי ער פירט זיך אזוי קוקט יענער אן גאנץ ברסלב.

אויך זאלסטו וויסן אז מען געבט נישט קיין ספרים, קונטרסים, סידי'ס - בחינם, יענער מוז געבן געלט פאר דעם (חוץ אז יענער בעט זיך ממש ביי דיר, ער זאגט איך דארף עס פאר מיין לעבן, וואס זאל איך טון אז איך האב נישט אויף מיר קיין געלט וכו'). איך האף אז דו וועסט ממשיך זיין ביתר שאת וביתר עוז צו גיין בייטאג אין די געשעפטן און כוללים, און ביינאכט אין די הייזער, מזכה זיין אידישע קינדער מיט די עצות פון רבי'ן.

מענטשן האבן א טעות, מען מיינט אז מיר זוכן אריין צו כאפן מענטשן, מיר זוכן צו פארכאפן מענטשן פון זייער חסידות זיי זאלן ווערן ברסלב'ער, דערפאר קען מען טרעפן מענטשן וואס שרייען מיאוס'ע ווערטער אויף די ברסלב'ער, מען רופט אונז 'די כאפערס' וכו'. אבער באמת זוכט נישט ברסלב צו כאפן מענטשן, דער רבי וויל איין זאך: "יעדער מענטש, וואו ער געפינט זיך, אין וועלכע חסידות ער געהערט, זאל ער דארט רעדן צום אייבערשטן". דער רבי טוט וואס משיח צדקינו וועט טון, משיח צדקינו וועט אויס לערנען פאר די גאנצע וועלט אז עס איז דא א באשעפער אויף דער וועלט, מען זאל רעדן צום אייבערשטן, דעמאלט וועט מקוים ווערן וכל בני בשר יקראו בשמך.

אז דו וועסט גיין הפצה טראכטנדיג: 'איך וויל העלפן נאך א איד', 'איך וויל נאך א פאר-פאלק זאלן זיך פארטראגן', דעמאלט וועסטו שוין נישט קוקן וויפיל ספרים עס איז געגאנגען אדער ווי לאנג עס נעמט, דו וועסט זיך פרייען אז דו האסט געראטעוועט אפילו נאר איין איד.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת וישלח, ט' כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד שמואל נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אויב דו ווילסט העלפן דיין ברודער, זאלסטו פארברענגען מיט אים; גיי ארויס פון שטוב מיט אים, שפאציר מיט אים, שמועס מיט אים וכו' וכו'. זאג אים נישט קיין מוסר, ווייל עס וועט נישט העלפן. ווען איינער איז טועם פון דעם ביטערן טראפן, ער נעמט דראגס, ניצט שוין גארנישט; איין זאך וואס קען אים צוריק האלטן פון נעמען דראגס, אז ער וועט האבן א גוטע ברודער וואס איז ווארעם צו אים און פארברענגט מיט אים וכו' וכו'.

דער פראבלעם איז, אז יעדער וויל אכטונג געבן אויפן צווייטן; דו זארג פאר דיין אייגענע רוחניות, זוך ווי דו קענסט פרייליך מאכן דיינע עלטערן מיט דעם וואס דו וועסט מוסף זיין בלימוד התורה און פארעכטן דיינע גוטע מעשים, און בנוגע דיין ברודער, זאלסטו זארגן פאר זיין גשמיות, זוך ווי דו קענסט אים פרייליך מאכן, ווי דו קענסט אים ארויס נעמען אויף גוטע פלעצער פארברענגען, ער זאל הנאה האבן פון זיין משפחה וכו'.

אז דו ווילסט העלפן דיין טאטע, זאלסטו זען אז ער זאל האבן נחת פון דיר. די גרעסטע מדריגה אין כיבוד אב ואם, איז ווען די עלטערן זעען ווי זייער קינד לערנט און דאווענט און פירט זיך מיט יראת שמים (עיין קיצור שלחן ערוך הלכות כיבוד אב ואם, סימן קמג). ווער עס וויל באמת מכבד זיין זיינע עלטערן זאל לערנען די הייליגע תורה, און עוסק זיין אין מצוות ומעשים טובים, דאס איז דער גרעסטער כיבוד אב וואס עס איז נאר שייך. מענטשן זאגן: "וואויל איז פאר די עלטערן וואס האבן מגדל געווען אזא קינד", אבער אויב דער קינד גייט נישט בדרך התורה, דאן ווערן די עלטערן זייער פארשעמט.

ועל כולם זאלסטו אסאך בעטן דעם אייבערשטן אז ער זאל אריין לייגן א רוח טהרה אין אלע אידן, ווי אויך אין דיין ברודער; ווייל תפילה איז אונזער געווער, תפילה איז אונזער איינציגסטע עצה וואס מיר האבן. עס איז דא אסאך מעשיות ווי אזוי בחורים און אינגעלייט זענען צוריק געקומען פון די ווייטסטע מקומות נאר דורך אסאך תפילה און אסאך סבלנות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת וישלח, ח' כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד אליעזר נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

זאגן משניות האט נישט מוהרא"ש זכרונו לברכה מחדש געווען, זייער אסאך צדיקים האבן געהייסן זאגן משניות. דער הייליגער רבי האט געזאגט פאר ר' נתן זכרונו לברכה ער זאל יעדן טאג זאגן ח"י פרקים משניות, אויך האט דער רבי געזאגט לכמה אנשי שלומינו זיי זאלן זאגן ח"י פרקים משניות יעדן טאג (עיין שיחות הר"ן סימן קפה). אזוי אויך האט דער הייליגער טשערנאבלער מגיד זכותו יגן עלינו געהייסן מען זאל יעדן טאג זאגן ח"י פרקים משניות אזוי ווי עס ווערט געברענגט אין זיין ספר ליקוטי תורה (הדרכה ו): "תֹּאמַר חַ"י פְּרָקִים מִשְׁנַיוֹת בְּלִי פֵּירוּשׁ בְּכָל יוֹם, כְּדַי שֶׁתִּגְמוֹר בְּכָל חוֹדֶשׁ כָּל הַשִּׁשָּׁה סְדָרִים; כֵּן תִּנְהַג כָּל יְמֵי חַיֶּיך".

וויסן זאלסטו, מוהרא"ש פלעגט שטענדיג זאגן: "איך זאג גארנישט ניי, אלעס וואס איך זאג, זאג איך נאר וואס דער רבי האט געזאגט"; ווער עס פלעגט קומען צו די שיעורים וואס מוהרא"ש פלעגט געבן, וועט געדענקען, אז יעדעס מאל וואס מוהרא"ש האט נאכגעזאגט פון רבי'ן, פלעגט ער שטענדיג מזכיר זיין דעם מראה מקום וואו דער רבי זאגט דאס. כמה פעמים פלעגט ער זאגן בשעת ער האט צוגעצייכענט דעם מראה מקום: "איך טו דאס נישט צו ווייזן מיין בקיאות, איך צייכן צו דעם מראה מקום, נאר צוליב דעם, אז מען זאל נישט זאגן אז איך זאג אייגענע זאכן", (כידוע האבן די עמי הארצים פון ברסלב געזאגט אז מוהרא"ש מאכט א נייע שיטה וכו').

דער גאנצער דרך הלימוד וואס מוהרא"ש פלעגט שטענדיג רעדן צו אונז איבער דעם, דאס איז דעם רבינ'ס דרך הלימוד. ווער עס לערנט דעם רבינ'ס ספרים ווייסט וואס דער רבי האט געוואלט פון אונז, ער וועט דיר גלייך ווייזן פונקטליך וואו דער רבי רעדט פון דאס גרויסקייט פון לימוד התורה - אפילו מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט.

ר' נתן שרייבט (שיחות הר"ן, סימן עו) אז דער רבי האט זייער אסאך גערעדט מיט אונז אז מען זאל לערנען שנעל, און אפילו מען פארשטייט נישט זאל מען לערנען כסדרן, עיי"ש.

ביי די וועלט איז אנגענומען אז דער ספר הזוהר, דאס איז א גרויסע זאך צו זאגן די ווערטער אפילו מען פארשטייט נישט, אבער נגלות התורה דאס קען מען נישט לערנען נאר אז מען פארשטייט. אבער באמת איז די גאנצע תורה שמות פונעם אייבערשטן, דער אייבערשטער איז באהאלטן סיי אין נגלה סיי אין נסתר; יעדעס ווארט תורה וואס מען איז זוכה צו לערנען - אפילו מען פארשטייט נישט - איז מטהר דעם מענטש, און עס ברענגט אים נענטער צום אייבערשטן.

דאס וואס דו פרעגסט צי מען קען אויך לערנען ספר אור החיים הקדוש, צי דאס איז מטהר דעם מענטש; דער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט געזאגט אז דער אור החיים הקדוש הערט תורה פונעם אייבערשטן אליינס. אלע צדיקים האבן געזאגט אז לערנען אור החיים הקדוש איז מטהר דעם מענטש, עס ברענגט יראת שמים.

מוהרא"ש זכרונו לברכה זאגט, אז ווען מען לערנט שנים מקרא ואחד תרגום יעדן טאג איז גוט צוצולייגן א שטיקל אור החיים הקדוש יעדן טאג, מען זאל זיך אנצייכענען דעם שטיקל וואס מען האט שוין געלערנט, אזוי, במשך אפאר יאר וועט מען זוכה זיין צו מסיים זיין דעם אור החיים הקדוש. דערנאך ווען מען ענדיגט אור החיים הקדוש זאל מען נעמען דעם רמב"ן, יעדן טאג א שטיקל, און זיך אנצייכענען, ביז מען איז זוכה צו ענדיגן דעם פירוש פונעם הייליגן רמב"ן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

  בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת ויצא, ד' כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד יואל נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער אייבערשטער זאל העלפן דיין ווייב זאל האבן א רפואה שלימה בתוך שאר חולי ישראל, אויך זאלסטו האבן פרנסה בריווח.

חכמינו זכרונם לברכה פארציילן (תענית ח.) אין די צייטן פון רבי שמואל בר נחמני איז געווען א מגיפה, מענטשן זענען געשטארבן. אין די זעלבע צייט איז געווען א שווערע הונגער, עס האט נישט גערעגנט א גאנץ יאר, עס איז נישט געווען וואס צו עסן; האבן די מענטשן געטראכט: 'וואס טוט מען דא, אויף וועלכע צרה זאל מען בעטן דעם אייבערשטן, חז"ל זאגן דאך (שם): "לֹא מְצַלִינָן אַתַּרְתֵּי", מען קען נישט מתפלל זיין אויף צוויי צרות?!' האבן זיי געזאגט: 'וועלן מיר בעטן דעם אייבערשטן אז די מגיפה זאל זיך אפשטעלן, ווייל דאס איז א ערגערע צרה, און מיר וועלן דארפן ליידן פון די הונגער'. האט רבי שמואל בר נחמני געזאגט: "ענדערש זאל מען בעטן דעם אייבערשטן אז די הונגער זאל זיך אויפהערן, וועט זיך אטאמאטיש די מגיפה אויפהערן, 'דְּכִי יָהִיב רַחְמָנָא שּׂוֹבְעָא', ווייל ווען דער אייבערשטער געבט עסן – 'לְחַיֵּי הוּא דְּיָהִיב', געבט ער עס פאר לעבעדיגע מענטשן, נישט פאר טויטע".

ווען איך פלעג לערנען די גמרא איז מיר אייביג שווער געווען, פארוואס קען מען נישט בעטן דעם אייבערשטן אויף צוויי צרות, דער אייבערשטער איז א כל יכול, דער אייבערשטער קען אלעס טון, פארוואס זאגן חז"ל "לֹא מְצַלִינָן אַתַּרְתֵּי", אז מען מאכט נישט קיין יום תפילה אויף צוויי צרות?! האב איך געהערט א שיינער פשט פון ר' יצחק שליט"א. ווען א מענטש האט צרות, פאלט אריין אין א יאוש, דער מענטשנ'ס מח קען נישט פארנעמען אפאר פראבלעמען אויף איינמאל, דערפאר זאגן חז"ל אז ווען עס איז דא מער ווי איין פראבלעם זאל מען נישט מאכן א יום תפילה אויף אלע פראבלעמען צוזאמען, ווייל דאס וועט נאר אריין ווארפן דעם מענטש אין א יאוש, ער וועט דערשראקן און פארלוירן ווערן, ענדערש זאלן מען צעטיילן די פראבלעמען, זען יעדע פראבלעם עקסטער ווי אזוי מען קען דאס באהאנדלען, וועט דער מענטש שוין נישט זען פאר זיך א בארג מיט פראבלעמען, ער וועט ווערן פול מיט האפענונג זעענדיג אז איין טאג וועט ער ארויס גיין דערפון.

אודאי קען דער אייבערשטער העלפן אויף סיי וואסערע פראבלעם, און ער קען העלפן אסאך פראבלעמען, נאר מען רעדט צום מענטש: "דו בעט נישט אויף אפאר זאכן, ווייל דאס וועט דיר אריין ווארפן אין א פאניק וכו', מען זאל נישט טראכטן פון אלע פראבלעמען אויף איין מאל, ווייל דאס וועט דיר נאר צעברעכן".

דערפאר בעט איך דיר זייער, פארליר דיך נישט, לאמיר צונעמען יעדע זאך באזונדער. בנוגע דיין ווייב, צי מען זאל איר אפערירן וכו'; יעדעס מאל ווען מען דארף אריבערגיין אן אפעראציע איז גוט צו פרעגן צוויי דריי דאקטורים, נאכדעם זעט מען וואס מען האט צו טון. דערפאר זאלסטו זיך נאכפרעגן ביי עטליכע דאקטורים, אזוי וועסט ארויס קומען קלאר וואס מען האט צו טון.

איין זאך געב אכטונג - פארליר דיך נישט; בפרט יעצט דארפסטו זיין דער העלד אין שטוב, ווייל ווי דערשראקן דו ביסט, איז דיין ווייב אסאך מער דערשראקן, זי ווארט אויף דיין חיזוק, זי קוקט אויף דיר ווי אזוי דו רעאגירסט, אז דו וועסט צוזאמברעכן וועט זי אודאי ווערן א שברי כלי. זיי איר מחזק אז זי וועט ארויס קריכן פון דעם, זאג איר אז אלעס איז דער אייבערשטער, און עס וועט זיכער ארויס קומען פון דעם נאר גוטס.

ובנוגע דיין פרנסה; עס איז נישט עק וועלט אז מען האט דיר אפגעזאגט פון דיין ארבעט, דער אייבערשטער וואס ער איז דער "זן ומפרנס לכל", ער האט פאר דיר אנגעגרייט א בעסערע פרנסה, א בעסערע ארבעט; דו וועסט נאך זען ווי שיין דער אייבערשטער וועט אויספירן מיט דיר, א מענטש ווייסט גארנישט, א מענטש ווייסט נישט וואס גייט זיין מיט אים אין די קומענדיגע מינוט, מיר דארפן גלייבן אז אלעס איז דער אייבערשטער, ער פירט דער וועלט בחסד וברחמים, און אז מען האט דיר ארויס געשיקט פון דיין ארבעט וועסטו טרעפן א צווייטע פרנסה.

דער אייבערשטער זאל העלפן דיין ווייב זאל זיין געזונט און שטארק, און דו זאלסט האבן פרנסה בריווח. בקרוב זאלסטו מיר שרייבן די ניסים וואס דער אייבערשטער וועט טון מיט דיר.

  בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת ויצא, ד' כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

שלמה המלך זאגט (משלי יד, א): "חַכְמוֹת נָשִׁים בָּנְתָה בֵיתָהּ, וְאִוֶּלֶת בְּיָדֶיהָ תֶהֶרְסֶנּוּ", א קלוגע פרוי בויט אויף איר שטוב מיט איר חכמה, און א נארישע פרוי צעברעכט איר שטוב מיט אירע אייגענע הענט; מען דארף וויסן און געדענקען אז די היינטיגע דור איז זייער שטארק געפאלן, די נסיונות זענען זייער גרויס, די פריצות אויפן גאס איז זייער גרויס, און מען קען זייער גרינג דורכפאלן אין הארבע עבירות. דעריבער דארף א פרוי זיין קלוג און אייביג זיין גרייט פאר איר מאן; ווען דער מאן זעט אז זיין ווייב איז שטענדיג גרייט פאר אים, זי איז אלעמאל מיט אים, וועט דאס אים אפהיטן פון שלעכטס.

ליידער זענען דא פרויען וואס פרובירן איינצורעדן אנדערע פרויען אז א אויב מען וויל זיין מער חשוב, מער הייליג, זאל מען זיך אפשיידן פונעם מאן, מען זאל נישט זיין גרייט פארן מאן וכו'. אבער די הייליגע חכמים זאגן אונז פונקט פארקערט, חז"ל זאגן (סוטה כ): פרויען וואס שיידן זיך אפ פון זייערע מענער, די פרויען מאכן חרוב דער וועלט; ווייל אז דער מאן האט נישט זיין פרוי גרייט פאר אים, גייט ער נאכדעם זוכן עבירות רחמנא לצלן. א פרוי וואס איז קלוג געבט ליבשאפט פאר איר מאן, אזוי וועט איר מאן זיין ערליך, הייליג און קיינמאל נישט לויפן זוכן עבירות.

דאס וואס מען זעט היינט אז זייער אסאך אינגעלייט פאלן אראפ, זיי זוכן זיך גליקן אין דער פרעמד וכו'; זייער אסאך מאל קומט דאס ווייל זיי האבן נישט קיין ווייב וואס איז גרייט פאר זיי, די כלה טיטשער האט אויסגעלערנט פאלשע לימודים, פאלשע הדרכות, וואס דאס ברענגט נאכדעם א גרויסער חורבן. אנשטאט מחנך זיין די כלות זיי זאלן וויסן וואס הייסט אן ערליכע פרוי על פי חכמינו זכרונם לברכה, וואס זיי זאגן (תנא דבי אליהו רבה, פרק ט): "אֵין לְך כְּשֵׁרָה בַּנָּשִׁים אֶלָּא אִשָּׁה שֶּׁעוֹשֶׂה רְצוֹן בַּעֲלָהּ", ווער איז א ערליכער פרוי? א פרוי וואס איז גרייט פארן מאן וכו', וואס דאס וואלט געמאכט אז די אינגעלייט זאלן זיין צופרידן אין שטוב און נישט זוכן צו קוקן עקעלדיגע מאוויס, איז מען זיי מחנך מיט חומרות וואס האט נישט קיין שום מקור אין שלחן ערוך, דאס איז גורם אז אינגעלייט זאלן נאכדעם אראפפאלן אין נישט גוטע מעשים.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (נדה מה:): "דער אייבערשטער האט געגעבן פאר א פרוי מער חכמה ווי פאר א מאן"; דארף א פרוי זען אויסצוניצן איר חכמה אויפצובויען איר שטוב. אין די וועלט איז אנגענומען אז דער מאן דארף זיין דער וואס געבט ליבשאפט פאר די פרוי, דערנאך געבט די פרוי צוריק ליבשאפט, אבער ווען א פרוי ניצט איר שכל, וועט זי נישט ווארטן אז דער מאן זאל איר געבן ליבשאפט און ערשט נאכדעם וועט זי צוריק ווייזן ליבשאפט, נאר פארקערט - זי וועט ערשט אנהייבן געבן ליבשאפט פאר אים, וועט דער מאן איר צוריק געבן גוטע וועטער און איר געבן ליבשאפט.

בנוגע אריין ברענגען אין שטוב א קאמפיוטער וכו' צו קוקן אויף דעם מאוויס; וויסן זאלסטו אז צענדליגער שטובער זענען שוין ליידער חרוב געווארן פון דעם וואס מען האט אריין געברענגט אין שטוב א קאמפיוטער, טעבלעט, אייפאד, אייפעד וכו' וכו', עס רייסט ארויס יעדעס ברעקל יראת שמים, עס קילט אפ די אמונה, עס איז גורם אז די גאנצע שטוב זאל צעפאלן ווערן און צום סוף פאלט מען אראפ אין זייער א טיפע אפגרינד. דערפאר איז אסור צו האבן אין שטוב סיי וואסערע כלי וואס מען קען מחבר זיין צום אינטערנעט, ווייל דאס רייסט אויס יעדעס פינטעלע יראת שמים. דאס האט נישט צו טון מיט פרומקייט, דאס איז פשוט'ע שכל; אז מען קוקט שמוץ פארלירט מען דאס לעבן.

דער אייבערשטער זאל העלפן עס זאל אריין גיין א רוח טהרה אין אייער מאן, ער זאל ארויס ווארפן פון שטוב דעם קאמפיוטער וכדומה לזה, ווייל מען קען זייער גרינג פארלירן דער וועלט און יענע וועלט, און איר זאלט האבן חכמה ווי אזוי צו משכנע זיין אייער מאן מיט ליבשאפט.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (עירובין ק:): א פרוי וואס איז שטענדיג גרייט פאר איר מאן, זי וויל זיין מיט אים וכו', וועט זי זוכה זיין צו האבן אזעלכע וואוילע קינדער, וואס אפילו אין די צייטן פון משה רבינו איז נישט געווען אזעלכע צדיקים.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ויצא, ג' כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד אפרים נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך זע דיין צער וואס דו גייסט אריבער אז איין זון איז דיר שוין ארויס געפאלן פון דיינע הענט, יעצט זעסטו ווי דיין צווייטע זון גייט אוועק פון דיר; וויסן זאלסטו אז ווען א מענטש האט א צרה אין שטוב, דארף ער אכטונג געבן אז עס זאל נישט ווערן פון די צרה - צרות צרורות... למשל, ווען עלטערן זעען ווי א קינד גייט אראפ פון וועג, דארף מען זייער אכטונג געבן נישט צו פארלירן וועגן דעם קינד - נאך קינדער, מען דארף זיך האלטן מיט אלע כוחות נישט אריין צו פאלן אין מרה שחורה, ווער רעדט נאך פון באשולדיגן איינער דעם צווייטן. דער מאן זאגט אז דאס האט פאסירט צוליב זיין ווייב, ווייל זי איז געווען צו ווייעך צום קינד, די ווייב זאגט אז דאס האט פאסירט צוליב איר מאן, ווייל ער איז געווען צו שטרענג צו אים וכו', וואס פאסירט? די גאנצע משפחה צעפאלט.

ליידער הער איך זייער אסאך פון בחורים וואס פארציילן מיר אז זיי האבן נישט קיין שטוב; זייער טאטע איז שוין נישט דער אלטער טאטע, די מאמע איז שוין נישט די ווארעמע מאמע פון אמאל. זייט איינע פון די ברודערס האבן אוועק געגליטשט האבן מיר אלעס פארלוירן, מען באשולדיגט זיך אליין, אדער באשולדיגט איינער דעם צווייטן, און דאס קען גורם זיין צו פארלירן א גאנצע שטוב השם ישמרינו.

דו שרייבסט מיר אז דו ביסט אזוי ברוגז אויף דיין זון אז דו ווילסט אים פאר'סמ'ען; וויסן זאלסטו אז דער הייליגער באר מים חיים זכותו יגן עלינו האט געהאט א זון וואס איז אראפ פון אידישע וועג רחמנא לצלן, מיט דעם אלעם פלעגט דער הייליגער באר מים חיים אים געבן עסן, קליידער און אים געהאלטן אין שטוב וכו'. יעדן ציפרי ווען דער הייליגער באר מים חיים זכותו יגן עלינו איז אויפגעשטאנען, האט ער געזאגט פארן באשעפער: "רבונו של עולם, קוק וואס איך טו מיט מיין זון, אפילו ער פירט זיך נישט אויף אזוי ווי עס דארף צו זיין, דאך געב איך אים עסן און אלע זיינע הצטרכות'ער. איך בין נאר א בשר ודם, איז דאך זיכער אז דו רבונו של עולם, וואס דו ביסט דער אב הרחמן, טוב ומיטב, ורב חסד, זאלסטו זיכער העלפן אידישע קינדער מיט אלעס וואס זיי דארפן, אפילו זיי פירן זיך נישט אויף אזוי ווי עס דארף צו זיין".

מיט דעם טייטשט דער הייליגער רבי מאיר'ל מפרימישלאן זכותו יגן עלינו (דברי מאיר, פרשת תולדות) דעם פסוק (בראשית כה, כח): "וַיֶּאֱהַב יִצְחָק אֶת עֵשָׂו כִּי צַיִד בְּפִיו"; ווי קען מען זאגן אויף יצחק אבינו אז ער האט ליב געהאט עשו הרשע? זאגט ער, אז יצחק אבינו האט דאס געטון, נאר "כִּי צַיִד בְּפִיו", ער זאל קענען מיט דעם מנצח זיין דעם אייבערשטן, ער האט געזאגט: "רבונו של עולם, קוק ווי איך געב פאר עשו וואס ער דארף, איך האב אים ליב אפילו ער גייט נישט בדרך הישר, זאלסטו אודאי העלפן אידן מיט וואס זיי דארפן, אפילו זיי פירן זיך נישט אויף ווי עס דארף צו זיין", עיין שם. זעט מען ווי אזוי צדיקים האבן זיך געפירט מיט זייערע קינדער ווען זיי זענען נישט געגאנגען בדרך הישר.

דער רבי האט געהאט א תלמיד ר' נפתלי זכרונו לברכה, ער איז געווען פון די צוויי עדות וואס דער רבי האט גענומען פארן תיקון הכללי. וואס דער רבי האט מבטיח געווען: "ווען איך וועל אוועקגיין פון דער וועלט און מען וועט קומען אויף מיין ציון, געבן א פרוטה לצדקה לזכותו און זאגן די תיקון הכללי, אפילו דער מענטש זאל זיין זייער א גרויסער בעל עבירה, וועל איך אים מתקן זיין און אים א טובה טון; ביי די פיאות וועל איך אים ארויס ציען פון שאול תחתית".

דער ר' נפתלי האט געהאט א זון וואס איז ארויס לתרבות רעה רחמנא לצלן, פלעגט ר' נפתלי גיין יעדן טאג צום ציון און מתפלל זיין אז דער זון זאל שטארבן, און תפילה האט דאך א גרויסן כח, און זיין זון איז טאקע געשטארבן. ווען ר' נתן זכרונו לברכה האט דאס געהערט, האט ער געזאגט פאר זיין חבר ר' נפתלי: "נפתלי, איך פארשטיי דיר נישט, אז דו האסט א כח פון דאווענען, פארוואס האסטו געבעטן ער זאל שטארבן, וואלסט געדארפט בעטן ער זאל תשובה טון, וואלט ער זיך צוריקגעקערט צום אייבערשטן". זעט מען פון די מעשה, אז אנשטאט מען זאל זיך וועלן הרג'ענען אדער הרג'ענען דעם קינד, איז דא א בעסערע וועג - דאווענען צום אייבערשטן אז ער זאל תשובה טון און זיך צוריק קערן צום אייבערשטן.

דערפאר טייערער ברודער, שטארק דיר; טראכט נישט קיין נארישע מחשבות ווי אזוי דו קענסט חס ושלום פטר'ן דיין זון, איך ווייס אז דיין צער איז זייער גרויס און מען קען דאס נישט אויסהאלטן, אבער מיר האבן א גרויסע באשעפער וואס ער פירט דער וועלט, מיר פארשטיין נישט דרכי המקום ברוך הוא, מיר דארפן נאר מתפלל זיין צו אים. ווען מען בעט אים העלפט ער, מען דארף נאר האבן אסאך סבלנות נישט אויפצוהערן בעטן.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דיינע קינדער זאלן תשובה טון און דו זאלסט האבן נחת פון זיי און פון אלע קינדער.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ויצא, ג' כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד אפרים נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וויסן זאלסטו אז מיר האבן אין אונזער דור א צרה וואס רופט זיך "אינטערנעט", דאס האט שוין חרוב געמאכט זייער אסאך אידישע שטובער. דאס ברענגט אז מען זאל אראפפאלן אין עבירות, פארלירן די אמונה און יראת שמים רחמנא לצלן. א איד טאר נישט האבן ביי זיך אין שטוב א קאמפיוטער, אדער סיי וואסערע כלי וואס מען קען זיך מחבר זיין צום אינטערנעט, ווייל ביים סוף וועט ער אלעס פארלירן וכו', ער וועט זיך גט'ן און בלייבן אן גארנישט.

דער ס"מ האט זיך געטראפן א גרינגע וועג ווי אזוי ער קען אראפ ווארפן אידישע קינדער, בחורים און מיידליך, גרינגערהייט; אנשטאט דארפן ארבעטן טאג און נאכט זיי צו שלעפן אויף נישט גוטע פלעצער, האט ער היינט א גרינגע וועג, דער בחור קויפט זיך א סמארטפאון אדער א טעבלעט וכדומה לזה, דארף ער שוין נישט גיין אין ערגעץ. ער זיצט ביי זיך באהאלטן און קוקט דארט אפ אלע שמוץ וואס איז דא אויף דער וועלט רחמנא לצלן. אין אנהייב זעט עס אויס זייער גוט, עס גלאנצט און עס שמייכלט צום בחור, אבער ווען מען בייסט אריין אין דעם, מען קוקט אפ אלע עבירות, ווערט דער בחור זייער צעקלאפט און צעבראכן, ער וועט פרובירן אלעס אויף דער וועלט אבי צו ווערן פרייליך, אבער גארנישט קען צוריק פרייליך מאכן וכו' ווען מען האט שוין פוגם געווען בפגם הברית רחמנא לצלן.

די סיבה פארוואס זייער אסאך בחורים ווערן אריין געשלעפט אין דראגס (סמים) איז, ווייל זייער לעבן איז זיי נמאס, זיי שפירן ביי זיך טעם מיתה, אפילו זיי זעען אויס פון אינדרויסן ווי עס פעלט זיי גארנישט, אבער אינעווייניג זענען זיי זייער מיואש, דאס מאכט זיי לויפן צו דראגס (סמים) ביז זיי ווערן פון דעם קראנק השם ישמרינו.

קיינער פארשטייט נישט די צער וואס בחורים גייען אריבער, די עלטערן איז דאך אפגערעדט אז זיי פארשטייען נישט די צער פון בחורים און מיידלעך, ווי שטארק זיי ווילן חתונה האבן, זיי ווילן נישט זיין אליין, זיי ווילן אנהייבן זייער לעבן; נאר אפילו סתם מענטשן, ווען זיי זעען ווי א בחור הייבט אן זיך אנטון מאדנע, ער פירט זיך אויף אנדערש ווי אלעמען, ווייסט מען נישט וואס דער פשט איז, ווען דער פשט איז זייער פשוט - זיי ווילן זיין פרייליך, אבער עס נאגט זיי, עס פייניגט פון אינעוויינג, דערפאר טוהן זיי די אלע זאכן.

וואס איז יא דער עצה? דער רבי געבט אונז א עצה, א גרינגע עצה, א זיסע עצה; דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "אֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד, שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון קדושה, ער טוט עבירות רחמנא לצלן און ער ליגט שוין אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם, וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק, לִלְמד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד", אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדען טאג "כך וכך" וועט ער סוף כל סוף ארויס גיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס.

ווען דער רבי האט דאס געזאגט האט ר' נתן געפרעגט דעם רבי'ן (חיי מוהר"ן, סימן תקעג): "צי תורה קען אויך העלפן אזא איינעם וואס איז אראפ געפאלן אין די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, האט דער רבי אים געענטפערט: "דו ווייסט ווי גרויס דער כח פון תורה איז? תורה איז העכער פון אלעס; אפילו א מענטש האט פוגם געווען אין פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, אויב דער מענטש וועט יעדן טאג לערנען תורה, ער וועט האבן א קביעות צו לערנען 'כך וכך', וועט ער ווערן אן ערליכער איד; זעט מען אז תורה קען יעדן איינעם העלפן, און יעדן צוריק ברענגען צום אייבערשטן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע דיינע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת תולדות, כ"ו מר-חשון, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

עס איז בעסער אז מען ווייזט נישט קליפס פאר קינדער; א קינד'ס מח פארנעמט גאר אנדערש ווען ער קוקט אויפן סקרין (מסך) ווי אן ערוואקסענער מענטש - אפילו כשר'ע זאכן, למשל פארשטעלונגען וואס היימישע מוסדות שטעלן ארויס; דאס אלעס איז גוט פאר ערוואקסענע מענטשן, מה שאין כן – קינדער, בלייבן זייער פאר'מח'ט און פאר'חלומ'ט נאכן קוקן אויפן סקרין. די אלע דרשות וואס מיר לייגן ארויף וכו' וואו מען קען זען שיעורים פון ישיבה וכו' דאס איז נישט פאר קינדער.

דערפאר זאלט איר וויסן אז איר האט זייער גוט געטון אז איר האט אויפגעהערט צו ווייזן פאר אייערע קינדער דרשות פון ישיבה, ווען ער וועט עלטער ווערן וועט ער קענען קוקן דרשות פון ערליכע אידן וכו'.

דער אייבערשטער זאל ענק געבן כוחות צו מחנך זיין אייערע קינדער, ענק זאלן קענען אויפשטעלן ערליכע ליכטיגע אידישע דורות.

ועל כולם תפילה, תפילה, תפילה; טרערן, טרערן, טרערן - דאס איז דער סוד פון געזונט, הצלחה, נחת, פרנסה וכו' וכו'.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת תולדות, כ"ו מר-חשון, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

ווען א מענטש וויל גיין לערנען ביי איינעם תורה אדער הדרכה אין לעבן וכו', דארף ער קוקן צו דער רבי/מלמד איז אן ערליכער איד, צי ער גייט מיטן שלחן ערוך; ווי נאר איינער טרעט אפ פונעם שלחן ערוך דארף מען גלייך אנטלויפן פון דארט, בפרט ווען איינער קומט נאך מיט קבלה פשעטלעך וואס מיט דעם קען מען זייער גרינג פארנארן מענטשן וכו'.

עס איז באוואוסט דעם סיפור אז א איד איז געקומען צום הייליגן רבי'ן מיט זיינע חידושים וואס ער האט מחדש געווען אויף א תורה פון רבי'ן אין ליקוטי מוהר"ן, האט דער רבי געזאגט: "איר קענט קנייטשן מיין ספר ווי אזוי איר ווילט (דאס מיינט איר קענט זאגן אלע פשטים אויף מיינע תורות) בתנאי אז איר זאלט נישט אפטרעטן פון שלחן ערוך"; ווען א מענטש איז מחדש חידושים בתורה אדער ער לערנט פאר הדרכות פאר אינגעלייט אין שלום בית אדער אין חינוך, דארף מען אכטונג געבן אז מען זאל נישט ווערן פארפירט און אוועק גיין פונעם דרך התורה - פון די ווערטער וואס די הייליגע חכמים האבן אונז געלערנט.

דערפאר, אז עס ציט אייך צו הערן שיעורים, און איר שרייבט מיר אז זי איז אן ערליכע פרוי, דארפט איר זיך נישט צוריק האלטן פון גיין הערן אירע שיעורים; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ד, א): "אֵיזֶהוּ חָכָם הַלּוֹמֵד מִכָּל אָדָם", ווער איז א חכם? דער וואס לערנט פון יעדן איינעם גוטע זאכן. אזוי ווי דוד המלך זאגט (תהילים קיט, צט): "מִכָּל מְלַמְּדֵי הִשְֹכַּלְתִּי".

וויסן זאלט איר, ווען דער יצר הרע זעט אן ערליכער איד אדער אן ערליכע אידענע, וואס ער איז נישט מצליח זיי אראפ צו ווארפן אין עבירות רחמנא לצלן, קומט ער צום ערליכן איד מיט א צווייטע וועג - ער ברענגט אריין אין אים כל מיני בלבולים און ספיקות וכו', אזוי צעמישט ער אים אינגאנצן. 'עמלק' באטרעפט פונקט ווי 'ספק'. דאס איז זיין גאנצע קונץ, צו נעמען א מענטש וואס פירט זיך אויף ערליך און וואויל, אים צו צעמישן, ער זאל זיך אויפעסן דאס געזונט און טראכטן א גאנצן טאג: "טו איך גוט?" "טו איך ריכטיג?"

דערפאר דארף א מענטש אסאך בעטן דעם אייבערשטן ער זאל האבן א שטארקע אמונה און נישט לעבן מיט ספיקות ובלבולים; דער הייליגער אריז"ל זאגט אז די ראשי תיבות פון (דברי הימים-א כט, י): "וַ'יְבָרֶך דָ'וִד אֶ'ת י'" איז "ודאי"; ווען א מענטש איז ביי זיך זיכער אז דער אייבערשטער איז מיט אים, ער איז זיכער אז דער אייבערשטער הערט אים אויס, דעמאלט איז ער זוכה צו דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן, אזוי אויך פארקערט, ווען א מענטש דאנקט און לויבט דעם אייבערשטן, איז ער זוכה איז ער ווערט זיכער ביי זיך אז ער טוט גוט און אז ער קען אלעס פאררעכטן.

ווען דער רבי האט מגלה געווען דעם "תיקון הכללי", האט דער רבי געזאגט: "דער ערשטער תיקון איז - נישט איבערטראכטן", ווייל דאס איבערטראכטן און זיך אויפעסן צי מען האט גוט געטון צי נישט, דאס צעקלאפט דעם מענטש זייער שטארק.

דארפאר אז איר שרייבט מיר אז עס וועט אייך צו געבן אין לעבן אסאך חיזוק, און ווייזן א וועג ווי אזוי זיך צו דערהאלטן, דארפט איר זיך נישט מבלבל זיין וכו'; אויב איר שפירט אז איר וועט קונה זיין פון די שיעורים וואס די פרוי לערנט וכו', זאלט איר גיין און הנאה האבן.

דער אייבערשטער זאל ענק בענטשן מיט נחת פון אייערע קינדער, ויהי רצון שתשרה שכינה במעשה ידיכם.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת ויצא, ראש חודש כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד משה נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער הייליגער רבי האט אונז איבערגעלאזט פינף ספרים: ליקוטי מוהר"ן, שיחות הר"ן, חיי מוהר"ן, ספר המידות און סיפורי מעשיות; אלע תורות און שמועסן וואס מיר האבן פון רבי'ן האט ר' נתן געשריבן. דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שע): "מען דארף דאנקען ר' נתן, ווייל אן אים וואלט נישט געבליבן פון מיר קיין בלעטל שמות", דערפאר איז זייער נאריש צו הערן וואס מענטשן זאגן, ליקוטי מוהר"ן יא, אנדערע ספרים נישט, ווייל אלעס האט דער זעלבער תלמיד געשריבן.

די אלע וואס זאגן נאך בשם דעם רבי'ן זכותו יגן עלינו מסאטמאר אז ער האט נישט געהאלטן פון לערנען די ספרים פון הייליגן רבי'ן, קיינער פון זיי האט נאך נישט דורכגעלערנט איין מאל דעם ספר הקדוש ויואל משה. אויך דו וואס דו שרייבסט מיט אזא בקיאות אז אין ויואל משה ברענגט ער נאר אראפ פון ליקוטי מוהר"ן, האסטו אפילו נישט גענומען די מיה עס נאכצוקוקן. פרעג איך דיר, מיט וואס ביסטו א חסיד פון סאטמאר'ער רבי'ן אז דו האסט נאך נישט דורכגעלערנט דעם ויואל משה? סתם נאכזאגן מימרות אויפן רבינ'ס נאמען, וואס דער זקן האט צו דערציילן און וואס דער נאר האט צו זאגן, מיט דעם ווערט מען נישט קיין חסיד.

נישט נאר פון רבינ'ס ספרים ברענגט דער רבי זכותו יגן עלינו מסאטמאר אראפ אין זיינע ספרים, נאר אפילו פון ספר 'כוכבי אור', דאס איז שוין פון שפעטערדיגע תלמידים, דאס האט ר' אברהם ב"ר נחמן זכרונו לברכה צוזאמגענומען, שמועסן און מעשיות פונעם הייליגן רבי'ן וואס ער האט געהערט פון זיין טאטן ר' נחמן טולטשינער זכרונו לברכה, דאס האט אויך דער רבי מסאטמאר זי"ע דורך געלערנט. דאס וואס ער הייבט אן "ובליקוטי מהר"ן מברסלב, במשלים שלו, סימן ד'", מיינט ער נישט דעם ספר ליקוטי מוהר"ן, נאר דעם ספר כוכבי אור (עיין ויואל משה מאמר ישוב ארץ ישראל סימן ק"נ). אויך ברענגט דער רבי אראפ צוויי מאל פון שיחות הר"ן; איינמאל ברענגט ער אראפ שיחות הר"ן סימן לה, נאכדעם פון סימן ר"כ, און ער פירט אויס אויפן רבי'ן בזה הלשון: "וזה ענין של רוח הקודש שראה מה הגיע אלינו בעיקבא דמשיחא", אז דער שמועס וואס רבי האט געשמועסט מיט אנשי שלומינו, ווי אזוי עס וועט אויסזען פאר משיח וועט קומען, אז עס וועט אראפ קומען אפיקירסות אויף דער וועלט וכו', איז געווען א ממש א רוח הקודש אויף אונזער דור, וואס עס האט ווירקליך פאסירט מיט אונזער דור וכו', עיין שם.

אויף דיין צווייטע שאלה וואס דו פרעגסט, אז דו האסט געזען אין ספר חיי מוהר"ן (סימן תח, תט) וואו דער רבי שרייבט אז מען זאל נישט לערנען דעם ספר "מורה נבוכים", ווייל מען קען צוקומען צו האבן קשיות וספיקות באמונה; עס וואונדערט מיר וואו דו האסט געלערנט, וואסערע חינוך דו האסט באקומען. איך בין א סאטמאר'ער תלמיד, אין חדר האב איך שוין געוואוסט פון מיינע מלמדים, זיי האבן נאכגעזאגט פון אלע תלמידי בעל שם טוב זכותם יגן עלינו און פון אלע פריערדיגע צדיקים זכרונם לברכה, אז זיי האבן נישט געהאלטן מען זאל לערנען ספרי חקירה, אפילו די ספרים וואס גדולי ישראל האבן מחבר געווען.

חס ושלום צו זאגן אז דער רבי האט געקריגט אויפן רמב"ם, אדרבה דער רבי האט מורא'דיג מפליא געווען דעם רמב"ם, דער רבי האט געזאגט אז ווען משיח וועט קומען וועט מען פסק'נען אזוי ווי דער רמב"ם. דער רבי האט נאר געזאגט, מען זאל נישט לערנען דעם ספר מורה נבוכים און אויך אין אנהייב ספר יד החזקה וואו ער ברענגט אראפ חקירות, ווייל עס איז זייער טיפע סברות - עמוק עמוק מי ימצאנו, מען וועט נישט פארשטיין די תירוצים נאר בלייבן מיט די קשיות, אזוי וועט מען ווערן א גרויסער אפיקורס און לייקענען אין אלעס רחמנא לצלן. נישט נאר דער רבי האט געזאגט מען זאל נישט לערנען דעם ספר מורה נבוכים, נאר אסאך צדיקים האבן זייער מזהיר געווען מען זאל נישט לערנען דעם ספר מורה נבוכים, אזוי אויך וואו ער רעדט באופן של חקירות, ווייל מיר האבן קליינע מוחות, מיר פארשטייען נישט אלעס, מיר וועלן בלייבן מיט די קשיות, און אריין פאלן גרינגערהייט אין כפירות ואפיקורסות. אבער חס מלהזכיר צו זאגן אויפן רבי'ן אז ער האט גערעדט אויפן רמב"ם, דער רבי האט בפירוש געזאגט (חיי מוהר"ן, שם) אז מיטן ספר "יד החזקה", האט דער רבמ"ם גוט געמאכט.

עס איז באוואוסט דער סיפור, אז דער הייליגער ישמח משה זכותו יגן עלינו האט געבעטן דעם אייבערשטן אז ער וויל זוכה זיין צו די יראת שמים וואס די תנאים און אמוראים האבן געהאט, האט מען אים מודיע געווען אז ער וועט דאס נישט קענען אויסהאלטן, האט ער געבעטן ער וויל די יראת שמים פון די גאונים, האט מען אים געענטפערט די זעלבע זאך, אז עס איז נישט מעגליך, האט ער געבעטן ער וויל כאטש האבן די יראה וואס דער רמב"ם האט זוכה געווען צו האבן, האט מען אים דאס נאכגעגעבן, און דער הייליגער ישמח משה האט זיך אנגעפאנגען צו טרייסלען און זיך ווארפן מיט א שרעקליכער פחד און ציטער, ביז ער האט געבעטן מען זאל דאס אוועק נעמען פון אים.

ווען דער רבי זכותו יגן עלינו מסאטמאר איז געווען אין ארץ ישראל ביים קבר פונעם רמב"ם האט ער דארט דערציילט די מעשה, און אויסגעפירט: "שטעלט אייך פאר ווי גרויס דער רמב"ם איז געווען, וואסערע יראת שמים ער האט געהאט, אז דער הייליגער זיידע דער ישמח משה האט דאס נישט געקענט אויסהאלטן, וואס זאלן מיר זאגן".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת ויצא, ראש חודש כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד שמעון נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

מוהרא"ש זכרונו לברכה שרייבט אין זיין צוואה, ווער עס וועט דרוקן זיינע ספרים בפרט "אשר בנחל", זאגט ער צו א ישועה. געלויבט דעם אייבערשטן, איך האב זוכה געווען צו דרוקן צענדליגער כרכים פונעם ספר "אשר בנחל" בחייו פון מוהרא"ש זכרונו לברכה, איך האב א שטארקע הכרת הטוב פאר די ספרים "אשר בנחל", ווייל איך האב זוכה געווען צו מקורב ווערן דורך "אשר בנחל – חלק כז", וואס איך האב באקומען פון דעם גרויסן מפיץ הרב החסיד ר' נתן יאקאבאוויטש נרו יאיר. פאריאר האב איך זוכה געווען צו דרוקן "אשר בנחל" אין אידיש, איך האב געדרוקט טויזענט כרכים פון זעקס בענדער, אין דעם איז געדרוקט אלע בריוו וואס מוהרא"ש האט געשריבן אין אידיש - נאנט צו אכט הונדערט בריוו; כמעט אלע טויזענט סעטס האט מען שוין מפיץ געווען. יעצט גיי איך מיטן אייבערשטנס הילף נאכאמאל איבער דרוקן די זעקס בענדער אשר בנחל אין אידיש.

דאס וואס דו פרעגסט אויב די הבטחה וואס מוהרא"ש זכרונו לברכה האט מבטיח געווען אז ווער עס וועט דרוקן זיינע ספרים וועט זען א ישועה, צי גייט דאס אויך אן אויב מען דרוקט די בריוו וואס דער אייבערשטער האט מיר מזכה געווען צו שרייבן פאר בחורים און אינגעלייט; אודאי גייט אן די הבטחה אויף די בריוו אויך. די תשובות זענען געשריבן פאר בחורים און אינגעלייט וואס דארפן חיזוק און עצות אנצוגיין מיט זייער עבודת השם. איך האב גארנישט מחדש געווען, אלעס איז התחזקות און עצות וואס מוהרא"ש האט אונז געלערנט.

מוהרא"ש פלעגט מיר זאגן נאכן שיעור ליל שישי און נאכן שיעור וואס ער האט געגעבן פאר די בחורים אין ישיבה: "יעצט האסטו געהערט א שיעור, מאך פון דעם הונדערט דרשות פאר די בחורים און אינגעלייט"; געלויבט דעם אייבערשטן אז איך האב שוין זוכה געווען מרביץ תורה זיין פאר קרוב צו פופצן יאר, תשס"ד בין איך געווארן א מלמד פאר בחורים פון דרייצן - פערצן יאר, דאס האט אנגעהאלטן פינף יאר, ביז איך האב געעפענט די ישיבה "תפארת התורה". תשס"ט לפרט קטן האבן מיר געעפענט די ישיבה "תפארת התורה", און יעצט איז געווארן צען יאר וואס דער אייבערשטער האט מיר מזכה געווען צו זיצן מיט בחורים און אינגעלייט פיר און צוואנציג שעה א טאג, זיבן טעג א וואך, צו לערנען מיט זיי וואס איך האב זוכה געווען צו הערן פון מוהרא"ש זכרונו לברכה ווי ער האט מיט אונז געלערנט די תורות און עצות פון הייליגן רבי'ן.

דאס וואס דו פרעגסט צי יעדער קען דרוקן די בריוו און עס פארשפרייטן, צי עס איז דא ביי דעם "כל הזכיות שמורות"; ניין, אדרבה, ווער עס וויל עס דרוקן יניחו ברכות על ראשו. פארשטייט זיך נאר בתנאי אז ער וועט נישט אראפ נעמען און נישט צולייגן.

דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן האבן כח אונזער גאנצע לעבן משמש צו זיין דעם הייליגן רבי'ן, פאלגן וואס ער האט אונז געהייסן צו אנטרינקען ביימער (סיפורי מעשיות, מעשה ג), וועלן מיר זוכה זיין צו "לְתַקֵּן עוֹלָם בְּמַלְכוּת שַׁדַּי, וְכָל בְּנֵי בָּשָׂר יִקְרְאוּ בִּשְּׁמֶך", אלע וועלן אנערקענען אז עס איז דא א באשעפער אויף דער וועלט, און עס איז נישט דא קיין שום אנדערע תכלית נאר אים צו דינען. דאס האבן מיר מקבל געווען פונעם הייליגן רבי'ן, וואס דער בעל תפילה האט געזאגט (ספורי מעשיות, מעשה יב): "עס איז נישט דא קיין אנדערע תכלית אויף דער וועלט נאר צו דינען דעם אייבערשטן".

ווען מען האט געפרעגט ר' נתן צי ער איז דער בעל תפילה (פון סיפורי מעשיות מעשה יב), ווייל דער רבי פארציילט דארט אז דער בעל תפילה האט ארויס געגעבן ספרים פון תפילות און דאס געגעבן פאר זיינע לייט זיי זאלן מתפלל זיין אין דעם, און ר' נתן האט דאך ארויס געגעבן דעם ספר "ליקוטי תפילות", האט ר' נתן אויף דעם געענטפערט: "דער רבי איז דער בעל תפילה, און איך בין דער מליץ", ווייל ר' נתן האט מלמד זכות געווען אפילו אויף די ערגסטע מענטש.

וואויל איז פאר די וואס העלפן פארשפרייטן דעם הייליגן רבינ'ס עצות אויף די וועלט, ווער עס וועט העלפן דרוקן די בריוו וועט זיכער האבן א ישועה.

דער גיבור האט געזאגט (סיפורי מעשיות, שם): "איך גיי איינעמען די גאנצע וועלט, און מיין כוונה איז, טאמער וועל איך קענען געפינען דעם מלך מיט זיינע לייט"; אלע בריוו וואס איך ענטפער פאר בחורים און אינגעלייט וכו' איז נאר אריין צו ברענגען אמונה, מיר זאלן זוכן דעם מלך מלכי המלכים, מיר זאלן וויסן אז נאר ער קען אונז העלפן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע דיינע ענינים.

  בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת ויצא, ראש חודש כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד יואל נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק אז דו האסט די זכיה צו זיין א מלמד דרדקי, לערנען תורה מיט תינוקת של בית רבן וואס אויף זייער תורה שטייט די וועלט; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא בתרא ח:): אויפן פסוק (דניאל יב, ג): "וּמַצְדִּיקֵי הָרַבִּים כַּכּוֹכָבִים" - אֵלוּ מְלַמְּדֵי תִּינוֹקוֹת, א מלמד איז צוגעגליכן צו די שטערנס. פונקט אזוי ווי מען קען נישט ציילן די שטערנס פון הימל, אזוי אויך קען מען נישט ציילן די זכותים פון א מלמד וואס לייגט אריין אין קינדער תורה תפילה ויראת שמים. דערפאר זאלסטו זיך זייער מחזק זיין אז דו האסט אזויפיל זכותים אין הימל.

א מלמד דארף גוט עסן און גוט שלאפן אזוי ווי די הלכה איז (יורה דעה סימן רמה, סעיף טז): "וְאֵין לַמְלַמֵּד לִנְעוֹר בַּלַּיְלָה יוֹתֵר מִדַּאי שֶׁלֹא יִּהְיֶה עָצֵל בַּיוֹם לִלְמֹד, וְכֵן לֹא יִתְעַנֶּה", א מלמד טאר נישט אויף זיין שפעט ביינאכט, כדי ער זאל נישט זיין מיד; ווייל אויב א מלמד איז מיד, ער איז נישט געשלאפן געהעריג, קען ער שנעל ווערן אויפגערעגט חס ושלום און ער קען צוקומען צו שלאגן וכו', אדער אז א מלמד עסט נישט געהעריג, ער איז הונגעריג, קען ער חס ושלום ווערן אנגעצויגן אויף די קינדער. דערפאר זאלסטו אכטונג געבן צו גיין שלאפן פרי אז דו זאלסט זיין גוט אויסגערוהט וועט דער גאנצער טאג דיר גיין גרינגער.

איך וויל דיר מיטטיילן א שיינע מעשה וואס וועט דיר צוניץ קומען; א מלמד האט זיך אויסגערעדט פאר זיינס א חבר אז ער האט א פראבלעם, ער ווייסט נישט וואס צו טון מיט זיין כתה, יעדע ערב ראש חודש ווערן די קינדער אזוי שלעכט צו אים, זיי נעמען אים ממש ארויס פון די כלים ביז ער שלאגט זיי, "איך ווייס נישט פון וואו די קינדער ווייסן ווען עס איז ערב ראש חודש; א גאנצן חודש איז אלעס פיין און וואויל ביז עס קומט ערב ראש חודש, דעמאלט ווערן זיי געפערליך צעווילדעוועט וכו'"; דער חבר האט גלייך פארשטאנען אז עפעס גייט פאר מיטן מלמד אליין, נישט מיט די קינדער; פרעגט ער דעם מלמד: "זאג מיר, וואס איז דיין סדר היום יעדן ערב ראש חודש?" זאגט דער מלמד פאר זיין חבר: "יעדן ערב ראש חודש פיר איך מיר אז איך שטיי אויף גאר פרי און איך זאג אויס תהילים, אויך האב איך אן הנהגה נאך פון אלץ בחור צו פאסטן יעדן ערב ראש חודש וכו'", זאגט אים דער חבר: "שוין, דארפסט נישט מער רעדן, האסט שוין אלעס פארציילט; נישט די קינדער זענען די פראבלעם, די קינדער זענען טייערע קינדער, זאגסט דאך אליין אז זיי זענען וואויל א גאנצע חודש, נאר דער פראבלעם איז אז דו פאסט יעדן ערב ראש חודש, און אז מען עסט נישט ווערט מען שנעלער נערוועז וכו'. איך האב פאר דיר צוויי עצות, אדער הערסטו אויף צו פאסטן אזוי ווי די הלכה איז אז א מלמד טאר נישט פאסטן, אדער אויב דו ווילסט נישט אוועק גיין פון דיין מנהג, זאלסטו נעמען א צווייטער מלמד וואס זאל דיר איבער נעמען יעדן ערב ראש חודש".

א מלמד דארף וויסן א כלל, אמת טאקע, עס איז זייער וויכטיג צו גיין אויף שמחות פון משפחה וכו', אבער אזוי ווי יעדער איינער האט דאך געבענטשטע משפחות כן ירבו, עס קומט אויס כמעט יעדע וואך שמחות וכו', דארף א מלמד וויסן אז ער טאר נישט אריין גיין אין כתה אויב איז ער נישט גוט געשלאפן, ווייל מען קען חס ושלום פארשעמען א קינד בלויז ווייל מען איז מיד.

איך האב לעצטנס מיטגעהאלטן א שיינע מעשה מיט א מלמד. די עלצטע כתה ביי אונז אין תלמוד תורה דאווענט שחרית און מנחה צוזאמען מיט די בחורים, איין טאג זע איך ווי א קינד זיצט און קייט גאם בשעת'ן דאווענען, איך טראכט צו מיר: 'איך וויל זען וואס דער מלמד גייט דא טון מיטן קינד וכו'', איך זע ווי דער קינד האלט אין איין קייען די גאם ביז דער מלמד האט דאס באמערקט, דער מלמד האט צוגערופן דעם אינגל, איך טראכט צו מיר: 'וואס קומט יעצט, א פראסק? א שריי?' אבער איך זע ווי דער מלמד רופט אים צו זייער נאנט צו זיך, ער בייגט זיך צו צו זיין אויער, און זאגט אים עפעס. דער קינד גייט ארויס פון שול, ער קומט צוריק אריין כאילו לא הי'. רוף איך צו דעם קינד, איך פרעג אים: "וואס האט דיין רבי דיר געזאגט שטילערהייט?" זאגט דער קינד: "מיין רבי האט מיר געזאגט, איך זאל ארויסגיין פון שול אויסשפייען מיין גאם און איך זאל אנהייבן דאווענען".

ווען דער מלמד וואלט ווען נישט געשלאפן יענע נאכט, וואלט ער נישט געהאט קיין ישוב הדעת, נאכן רופן דעם קינד וואלט ער אים דערלאנגט א פראסק, אדער א ציפ, אדער א שריי וכו', אבער וויבאלד דער מלמד איז געווען אויסגערוהט און רואיג וכו', האט ער שיין גערעדט צום קינד. ווען דער קינד גייט גרעסער ווערן און אויפוואקסן וועט ער געדענקען אז זיין רבי האט אים ליב געהאט, ער גייט געדענקען ווי שיין זיין רבי האט גערעדט צו אים, אז זיין רבי האט זיך גערעכנט מיט זיינע געפילן, דער קינד גייט בלייבן אן ערליכער איד. דערפאר, אז דו גייסט צו שמחות, דארפסטו נעמען א צווייטן מלמד זאל דיר איבער נעמען פארן קומענדיגן טאג, אדער זאלסטו אהיים גיין פרי פון די שמחה.

דאס וואס דו פרעגסט אז דו האסט א קינד אין דיין כתה וואס ווערט זייער פארטראכט אינמיטן לערנען, ער מאכט מיט די הענט כאילו ער שיסט מיט א גאן וכו'; דאס קומט פון קוקן מאוויס אדער שפילן געימס אויפן קאמפיוטער וכו'. עלטערן כאפן נישט אז ווען מען געבט פאר א קינד א קאמפיוטער צו שפילן דערויף געימס, נעמט דאס אוועק דעם מח פונעם קינד. ווען דער קינד זיצט אין חדר גייט דער קינד צוריק צו זיין קאמפיוטער, ער ווערט אזוי אריין געטון אין דעם אז ער פארגעסט זיך וואו ער זיצט, ער הייבט אן מאכן מיט די הענט ווי ער האלט א ביקס און ווי ער שיסט. דאס קומט פון קוקן מאוויס וואו מען שיסט וכו', אדער פון געימס וואס מען שפילט אויפן קאמפיוטער.

דערפאר, עלטערן וואס ווילן האבן נחת פון זייערע קינדער, עלטערן וואס ווילן אויפשטעלן א ערליכע שטוב, דארפן אכטונג געבן נישט אריין צו ברענגען אין שטוב א קאמפיוטער א.ד.ג.; ענדערש זאלן די קינדער טאנצן און שפרינגען, אדער שפילן מיט שפילצייג וכו', וואס דאס ציט זיי נישט אוועק זייער מח.

דיין שאלה וואס דו פרעגסט וכו'; קודם איז משמע אז דו פרעגסט וואס דו קענסט טון מיט דעם קינד ווייל ער שטערט דיר וכו', נאכדעם שרייבסטו אז עס טוט דיר וויי ווייל דו ווילסט אז דער קינד זאל מצליח זיין; דאס איז צוויי זאכן - ווען א קינד לערנט נישט, ער איז פאר'חלומ'ט, דאס איז איין זאך. נאכדעם איז דא א קינד וואס שטערט אנדערע - ער שטערט דעם מלמד, ער איז אן עזות פנים, דאס איז א צווייטע זאך.

א מלמד, א מחנך דארף וויסן דעם כלל, אזוי וועט ער מצליח זיין; ווען א קינד שטערט די כתה, דעמאלט קען נישט דער מלמד ווארטן ווי לאנג די גאנצע כתה וועט ווערן איבערגעדרייט, נאר מען דארף קנס'נען דעם קינד וכו'. אבער ווען דער קינד שטערט נישט די כתה, סך הכל האלט ער נישט מיט די לימודים, אדער ער דאווענט נישט וכו' - דאס איז שוין אן אנדערע מעשה, ביי דעם פאל דארף דער מלמד פרובירן אים צו משחד זיין וכו' נאכאמאל און נאכאמאל, דער מלמד דארף האבן סבלנות. אויב האט דער מלמד שוין פרובירט אלע וועגן, און מיט דעם אלעם זעט ער אז דער קינד האלט נישט מיט די לימודים וכו', דארף דער מלמד טון וואס די הלכה איז (שלחן ערוך יורה דעה, הלכות מלמדים, סימן רמה, סעיף ט): "אֲפִילוּ תִּינוֹק שֶׁאֵינוֹ מֵבִין לִקְרוֹת, לֹא יְסַלְּקוּהוּ מִשָּׁם", אפילו א קינד וואס פארשטייט נישט וואס מען לערנט, זאל מען אים נישט אוועק שיקן, "אֶלָּא יֵשֵׁב עִם הָאֲחֵרִים, אוּלַי יָבִין", ער זאל בלייבן זיצן מיט די קינדער וואס פארשטיין יא, אפשר וועט ער יא זוכה זיין צו פארשטיין.

דאס איז ווען דער קינד האלט נישט מיט, אבער אז א קינד שטערט די גאנצע כתה, מען קען נישט אנגיין מיט די לערנען וכו', דעמאלט איז עפעס אנדערש, דעמאלט דארף מען אכטונג געבן ער זאל נישט שטערן.

געווענליך די קינדער וואס מאכן פראבלעמען פאר זייער מלמד, זענען בדרך כלל זייער צעבראכנע קינדער. קיינער קוקט נישט אויף זיי, זיי באקומען נישט קיין שום אויפמערקזאמקייט, זוכן זיי אויף א נישט גוטע וועג מען זאל קוקן אויף זיי, דארפאר זוכן זיי צו שטערן דעם מלמד פון פארלערנען, ווייל דעמאלט איז די איינציגסטע צייט וואס אנדערע קינדער וועלן לאכן צו זיי און זיי וועלן באקומען תשומת לב. ווען מען נעמט אפיר די סארט קינדער, מען רעדט צו זיי פריוואט, זעט מען אז זיי זענען זייער צעבראכענע קינדער, זיי ווילן נישט זיין שלעכט, זיי שטערן נישט להכעיס, זיי טוהן דאס אומוועלנדיג נאר כדי צו געוואונען אביסל אויפמערקזאמקייט.

א קלוגער מלמד נעמט די קינדער וואס זענען חברה לייט אז זיי זאלן אים העלפן, אזוי שפארט ער זיך איין אסאך קאפ וויי. ווייל איינמאל מען געוואונט זיי, דער מלמד האט זיי אויף זיין זייט, דעמאלט טוישט זיך אלעס און זיי זוכן נאר צו זיין מיט זייער רבי אויף איין זייט.

פארשטייט זיך אז אן תפילה ניצט גארנישט, מען קען וויסן אלע עצות, אלע חכמות, אבער אן תפילה, אן דעם אייבערשטן - קען מען גארנישט טון. דערפאר דארף מען אסאך דאווענען צום אייבערשטן מען זאל זוכה זיין צו האבן תלמידים הגונים, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות למוד, סימן ע): "צָרִיךְ לְהִתְפַּלֵּל, שֶׁיִּזְכֶּה לְתַלְמִידִים הֲגוּנִים", א מלמד דארף בעטן דעם אייבערשטן ער זאל זוכה זיין צו ערליכע תלמידים, וואוילע תלמידים - ווייל אן תפילה גייט גארנישט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת ויצא, ראש חודש כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד אפרים נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק אז דו האסט אריין גענומען דיין פאטער צו דיר אין שטוב, מען קען זיך גארנישט פארשטעלן ווי גרויס איז די מצוה פון כיבוד אב ואם; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (קידושין ל:): "שְׁלֹשָׁה שֻׁתָּפִין הֵן בָּאָדָם, הַקָדוֹשׁ בָּרוּך הוּא, אָבִיו, וְאִמּוֹ, בִּזְמַן שֶׁאָדָם מְכַבֵּד אֶת אָבִיו וְאֶת אִמּוֹ, אָמַר הַקָדוֹשׁ בָּרוּך הוּא מַעֲלֶה אֲנִי עֲלֵיהֶם כְּאִילוּ דַרְתִּי בֵּינֵיהֶם וְכִּבְּדוּנִי", דריי שותפים איז דא אינעם מענטש - דער אייבערשטער, טאטע און מאמע; ווען א מענטש איז מכבד זיינע עלטערן, זאגט דער אייבערשטער: "איך קום וואוינען צווישן אייך, און איך רעכן דאס אזוי ווי איר זענט מיר מכבד".

דערפאר זאלסטו זיך פרייען אז דו קענסט מקיים זיין אזא גרויסע מצוה צו העלפן דיין טאטע, בפרט ווען ער איז געבליבן איינער אליין ה' ירחם. אין דעם זכות וועט דער אייבערשטער העלפן, אז דו וועסט זוכה זיין צו זען נחת ביי דיינע קינדער, דער אייבערשטער וועט רוען ביי אייך אין שטוב, און ווען עס איז דא השראת השכינה ווערט ליכטיג אין שטוב.

דאס וואס דיין ווייב האט ביים אנהייב זיך געפריידט און יעצט איז זי ברוגז וכו'; וויסן זאלסטו אז א פרוי דארף גארנישט, א פרוי וויל גארנישט; א פרוי ווייל איין זאך - א מאן, אויב האט זי א מאן, דאס הייסט דער מאן העלפט איר, דער מאן געבט איר גוטע ווערטער, דער מאן הערט איר אויס, דער מאן האט מיטלייד מיט איר, זי שפירט ווי זי האט איינעם וואס זארגט פאר איר וכו', דעמאלט דארף זי שוין גארנישט, זי איז גליקליך און צופרידן, זי וועט זיך קיינמאל נישט אפרעדן וכו'. אויב האט זי נישט קיין מאן, דאס הייסט, זי האט א מאן אבער דער מאן דארף איר נישט, דער מאן דארף איר נאר אויף אזויפיל אז זיינע חברים זאלן אים נישט טשעפען אז ער איז א גרוש וכו', אבער חוץ מזה האט ער נישט מיט איר קיין שום עסק וכו', דאן וועט זי ברוגז ווערן אויף אים יעדן טאג אויף א צווייטע זאך.

עס איז דא א מעשה וואס די וועלט פארציילט, עס איז געקומען אן איש מכובד א גאסט אין בית המדרש, עס איז געווען שבת ראש חודש, דער גאסט איז געווען א שיינער בעל תפילה, ער האט געווארט מען זאל אים מכבד זיין מיט 'קבלת שבת', למעשה האט מען צוגעשיקט א צווייטן. אים האט דאס בכלל נישט געשמעקט, ער האט געטראכט צו זיך 'מן הסתם ווילן זיי מיר צושיקן צו שחרית', ער האט זיך געטרייסט מיט דעם, אז ער גייט מארגן אראפלייגן א שיינעם ממקומך און א שיינעם הלל, למעשה האט מען אים נישט צוגעשיקט צו שחרית, קיין עליה האט ער אויך נישט באקומען, אבער ער האט געטראכט 'זיכער וועט מען מיר צושיקן צו  מוסף', ווען ער האט געזען אז ביי מוסף האט מען אויך צוגעשיקט א צווייטן האט ער געפלאצט! עס קומט הויכע שמונה עשרה, דער שליח ציבור האט בטעות אנגעהויבן 'תכנת שבת' אנשטאט 'אתה יצרת', דער גאסט האט אנגעהויבן שרייען: "נא! נו! אתה יצרת!" אויפן וועג אהיים טראכט ער צו זיך 'הלואי ווען איך קען ווען זאגן וואס ליגט אונטער דאס שרייען "נו! נא! אתה יצרת".

ווען א פרוי באקומט נישט פון איר מאן קיין אנערקענונג, דער מאן רעכנט זיך נישט מיט איר, ער רעדט נישט שיין צו איר וכו' וכו', ווען די פרוי שרייט: "נו! נא!" דעמאלט ווייסט מען גלייך אז עפעס ליגט אונטער דעם "נו!" עפעס ליגט אונטער דעם "נא!"

דערפאר בעט איך דיר זייער, דו זאלסט אכטונג געבן צו מכבד זיין דיין ווייב; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה יז.): "אִישׁ וְאִשָּׁה - זָכוּ שְׁכִינָה בֵּינֵיהֶן", ווען מען לעבט בשלום דעמאלט איז מען זוכה אז די שכינה איז אין שטוב, ווייל דער אייבערשטנס נאמען איז שלום (שבת י.).

זע צו באנייען דיין צוגאנג אין שטוב; פון איין זייט זאלסטו ווייטער מכבד זיין דיין טאטע און אים האלטן אים אין שטוב, דאס וועט דיר ברענגען ישעות. אויך איז זייער וויכטיג פאר חינוך אז די קינדער וואקסן אויף מיט א זיידע, די גאנצע שטוב דריידט זיך ארום דעם זיידן, מען העלפט אים, מען טראגט אים, מען לערנט מיט אים וכו'. פון דער אנדערער זייט זאלסטו זייער אכטונג געבן אויף דיין ווייב איר צו געבן גוטע ווערטער און ליבשאפט, וועסטו זוכה זיין צו נחת פון דיינע קינדער.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת תולדות, כ"ג מר-חשון, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

קינדער, ווי יונגער זיי זענען, איז זייער אמונה אסאך שטערקער, ווייל זייער נשמה איז נאך אינגאנצן ריין. דערפאר זעט מען ביי זיי א שטארקע תמימות; זייער דאווענען און לערנען איז זייער איידל און ריין, ווייל זייער אמונה איז קלאר. אבער ווי עלטער מען ווערט און מען הייבט אן נאכצוגיין דעם יצר הרע, ווערט זייער אמונה אפגעשוואכט. דער רבי זאגט (ספר המדות, אות אמונה, סימן כב): "הַפֶּשַׁע שֶׁל הָאָדָם מַכְנִיס כְּפִירָה בָּאָדָם", ווען א מענטש זינדיגט ברענגט דאס אים צו האבן קשיות אויף די אמונה. אבער קינדער, וויבאלד זיי האבן נאכנישט געזינדיגט, זענען זיי זייער שטארק מיט אמונה.

וואויל איז פאר עלטערן וואס לייגן אריין אמונה אין זייערע קינדער; יעדע זאך וואס די קינדער דארפן, יעדע זאך וואס זיי בעטן פון די עלטערן, זאלן די עלטערן זאגן פאר די קינדער: "בעט דעם אייבערשטן", "רעד צום אייבערשטן", "פארצייל פארן אייבערשטן", אזוי וועלן די קינדער אויסוואקסן ערליכע אידן, תמימות'דיגע אידן. ווען זיי וועלן ווערן גרעסער וועט זיין ביי זיי א דבר פשוט צו רעדן צום אייבערשטן, זיי וועלן לעבן מיט אמונה.

דאס וואס איר האט מורא אז זיי וועלן אמאל בעטן עפעס דעם אייבערשטן, און זיי וועלן נישט באקומען וואס זיי בעטן, וועט דאס גורם זיין אז זייער אמונה וועט ווערן שוואכער; קודם כל דארף מען וויסן אז ווען מען בעט דעם אייבערשטן באקומט מען וואס מען בעט, אזוי ווי מיר זאגן ביים דאווענען: "ברוך אתה ה' שומע תפילה", דער אייבערשטער הערט אויס יעדע תפילה וואס א מענטש בעט. דאס וואס מיר זעען אז מען בעט און מען בעט און מען זעט נאך נישט די ישועה, דארף מען וויסן אז דער אייבערשטער ווייסט וואס עס איז דאס בעסטע פארן מענטש. מיר דארפן האבן אמונה און גלייבן אז אלעס וואס דער אייבערשטער טוט איז גוט, אפילו וואס זעט אויס שלעכט, אזוי אויך אז די תפילה וואס מען האט געבעטן בלייבט אויבן אין הימל, דער אייבערשטער נעמט די תפילה און לייגט דאס אוועק פאר אנדערע ישועות.

ווען קינדער קומען און זאגן "מיר האבן שוין געבעטן און מיר ווערן נישט געהאלפן", דארף מען זיי אויסלערנען אז דער אייבערשטער ווייסט אז די זאך איז נישט גוט פאר אונז וכו', דער אייבערשטער נעמט אונזערע תפילות און ער לייגט דאס אוועק פאר אנדערע זאכן, ווייל קיין איין תפילה ווערט נישט פארלוירן.

דער עיקר דארף מען געדענקען, אויב מען וויל מצליח זיין מיט קינדער דארף מען אסאך בעטן דעם אייבערשטן. מען האט אמאל געפרעגט א ברסלב'ער חסיד, ווי אזוי ער האט מצליח געווען מיט זיינע קינדער, האט ער געענטפערט: "וואס מיינט איר, איך האב באקומען גוטע קינדער אזוי ווי מען רייסט אראפ אן עפל פון בוים? איך האב יעדן טאג געוויינט צום אייבערשטן מיט טרערן, נאכדעם האב איך גענומען מיינע טרערן און זיך אפגעווישט דעם פנים מיט די טרערן; איך האב געבעטן, רבונו של עולם, געב מיר ערליכע קינדער, זיי זאלן זיין גרויסע צדיקים, זיי זאלן זיין אפגעהיטן פון עבירות וכו' וכו'".

דערפאר דארפן עלטערן געדענקען צו מתפלל זיין פאר די קינדער ווען זיי זענען נאך קליין, ווען זיי זענען נאך ריין און הייליג, דורכדעם וועלן זיי זוכה זיין צו ערליכע קינדער און שעפן פון זיי אסאך אידיש נחת.

דער אייבערשטער זאל ענק העלפן איר זאלט האבן נחת פון אייערע קינדער, אמן.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת תולדות, כ"ה מר-חשון, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

אויב אייער קינד איז צופרידן דארט וואו ער גייט א גאנצע וואך, איז נישט קיין פראבלעם אז מען שיקט אים אהין און מען רוהט זיך אביסל אפ, ווייל אז מען האט אביסל צייט אינמיטן טאג זיך אפצוריען קען מען נאכדעם זיך מער אפגעבן מיט די קינדער.

מען דארף שטענדיג געדענקען וואס דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן רס"ט): "וואס מען טוט טוט מען, אבי מען טוט נישט קיין שלעכטס"; א מענטש טאר זיך קיינמאל נישט ארום דרייען מיט א שילד געפיל אויף זיין פארגאנגענהייט, נאר שטענדיג פארגעסן וואס עס איז געווען און אנהייבן פון פריש, אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן כו): "ביי די וועלט איז שכחה א חסרון"; מען קען הערן ווי מענטשן רעדן זיך אפ אז זיי האבן נישט קיין גוטע זכרון, זיי פארגעסן וואס עס איז געווען, מען מיינט אז דאס איז א חסרון, "אבער ביי מיר - זאגט דער רבי - איז שכחה א גרויסע מעלה, ווייל ווען עס וואלט ווען נישט געווען שכחה וואלט מען נישט געקענט דינען דעם אייבערשטן, ווייל מען וואלט נישט אויפגעהערט צו טראכטן פונעם פארגאנגענהייט, פון אלע דורכפעלער און אלע פראבלעמען וואס מען איז דורך, און דאס וואלט געמאכט אז דער מענטש זאל נישט וועלן נאכאמאל פרובירן צו זיין אן ערליכער איד, אבער יעצט אז עס איז דא שכחה, קען מען זיך באנייען און אנהייבן פון דאסניי".

מען זעט אז די תורה הייבט זיך אן מיטן אות 'ב', וואס איז פארמאכט פון אלע זייטן עס איז אפען נאר אויף פאראויס; דאס קומט אונז לערנען אז אויב מען וויל מצליח זיין, טאר מען נישט קוקן אויף צוריק נאר אויף פאראויס. אזוי אויך זאגט מען נאך פון צדיקים, אז די ווייב פון לוט איז געווארן א שטיק זאלץ צוליב דעם וואס זי האט צוריק געקוקט, און ווען מען קוקט צוריק ווערט מען זאלץ, דאס הייסט מען ווערט דערביטערט.

עלטערן דארפן וויסן אז צו גוטע קינדער איז מען זוכה נאר דורך אסאך תפילה; קינדער זענען אזוי ווי פרוכט, אויב מען באוואסערט נישט א פעלד וועט נישט ארויס קומען קיין פירות און תבואה, נאר ווי מער מען באוואסערט דאס, אלץ שענערע פרוכט קומען ארויס. אזוי איז מיט קינדער; ווי מער תפילות, ווי מער טרערן די עלטערן לייגן אויף גוטע קינדער, אלץ מער נחת וועלן די עלטערן האבן.

מוהרא"ש האט דערציילט, א איד איז אמאל געקומען צום הייליגן חפץ חיים זכותו יגן עלינו בעטן א ברכה אויף גוטע קינדער, האט דער הייליגער חפץ חיים גענומען א תהלים וואס איז געווען אויפגעבלאזן פון נאסקייט און דאס געוויזן פאר דעם איד און אים געזאגט: "דאס איז דער תהלים פון מיין מאמע ע"ה וואו זי פלעגט יעדן טאג וויינען צום אייבערשטן זי זאל זוכה זיין צו גוטע קינדער, אזוי איז מען זוכה צו גוטע קינדער"; דערפאר דארפן עלטערן אסאך בעטן דעם אייבערשטן אז זיי זאלן זוכה זיין צו ערליכע און געזונטע קינדער.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט מצליח זיין אין אלע אייערע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת תולדות, כ"ג מר-חשון, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד חיים צבי נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

ענדליך האסטו מיר געשריבן א בריוו וואו דו ביסט מיר מודיע אז דיין ווייב האט געהאט א רפואה שלימה, זי איז ארויס פון אירע פחדים; שוין באלד א האלבע יאר וואס איך ווארט צו הערן וואס עס הערט זיך ביי אייך, צי איר האט שוין געהאט א ישועה, ווייל איך ווייס נישט וואו דו וואוינסט, און איך האב נישט קיין שום וועג ווי אזוי צו הערן פון דיר וואס עס טוט זיך וכו'. איר זענט געווען ביי מיר א האלב יאר צוריק, דו מיט דיין ווייב זענען געזעסן ביי מיר, דיין ווייב האט אזוי געוויינט פון די אינערליכע יסורים, פחדים, דמיונות וכו' וואס זי גייט אריבער, אז די ווענט האבן מיט געוויינט. איך האב איר געגעבן א תפילה צו זאגן יעדן טאג און איך האב זייער אסאך מתפלל געווען פאר אייך, איז נישט קיין יושר צו לאזן ווארטן אזוי לאנג וכו'.

דו שרייבסט מיר איך זאל דיר געבן חיזוק, ווייל דיין משפחה האט גערעדט צו דיר לשון הרע אויף ברסלב וכו'; קוק צו וואס א מענטש קען זוכה זיין אז מען פאלגט דעם הייליגן רבי'ן, דו שרייבסט מיר אלע דיינע סיומים וואס דו האסט זוכה געווען צו מאכן אינעם פארגאנגענען יאר, דו האסט מסיים געווען חמשה חומשי תורה, נביאים וכתובים, גאנץ ש"ס בבלי, ד' חלקי שלחן ערוך, זוהר הקדוש, מדרש תנחומא, תנא דבי אליהו, מדרש שוחר טוב, זעקס אין דרייסיג מאל משניות וכו' וכו', דאס אלעס האסטו זוכה געווען צו לערנען בזכות דעם הייליגן רבי'ן וואס ער ברענגט אריין אין אונז א חשקת התורה, יעצט ווען עס קומען צו גיין אפאר קרעציגע מענטשן וואס רעדן קעגן הייליגן רבי'ן, וואס קיין איינער פון זיי האט ניטאמאל מסיים געווען איין מאל אין זייער לעבן ששה סדרי משנה - פון זיי ווערסטו צעבראכן?!

דו דארפסט חיזוק? פארוואס זאלסטו אויסהערן מענטשן וואס רעדן אויף א צדיק פון איבער צוויי הונדערט יאר צוריק, ווי שעמט זיך נישט א מענטש צו רעדן אויף צדיקי עולם, אויפן הייליגן רבי'ן זכרונו לברכה און זיין גרויסער תלמיד ר' נתן זכרונו לברכה, עס איז נאר ווייל די מענטשן זענען פגום בברית, אזוי ווי עס שטייט אין פסוק (תהלים נה, כא): "שָׁלַח יָדָיו בִּשְׁלֹמָיו חִלֵּל בְּרִיתוֹ", ווען א מענטש רעדט אויף ערליכע אידן צדיקי אמת איז עס ווייל "חלל בריתו", דער מענטש זינדיגט אין גראבע עבירות; אפילו פון אינדרויסן קען מען דאס נישט זען, פארקערט נאך, די וואס רעדן אויף צדיקי אמת זעען אויס פון אינדרויסן ווי כלומר'ישע פרומע מענטשן וכו', דאך זענען זיי פארפוילט פון אינעווייניג. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תענית ז:): "כָּל אָדָם שֶׁיֵּשׁ לוֹ עַזוּת פָּנִים, בְּיָדוּעַ שֶׁנִּכְשַׁל בַּעֲבֵרָה", ווער עס איז אן עזות פנים איז א סימן אז ער איז א בעל עבירה; ווי איז דא א גרעסערע עזות פנים ווי איינער וואס ווייגט זיך צו רעדן אויף צדיקי אמת?!

די גרעסטע חיזוק פאר דיר דארף זיין, ווען דו קוקסט זיך אן וואס דער רבי האט געטון מיט דיר און מיט דיין ווייב תחי'; דער רבי געבט סחורה אין די הענט, מען עפענט אויף די האנט זעט מען וואס מען האט שוין זוכה געווען אדאנק דעם רבי'ן. זאג מיר צי עס איז דא נאך איינער אין דיין גאנצע שטעטל וואו דו וואוינסט, וואס האט זוכה געווען צו ענדיגן די גאנצע תורה אזוי יונג ווי דיר; דו שרייבסט מיר וואס דו האסט אלץ זוכה געווען צו לערנען די פאר יאר זייט דו הערסט אויס די שיעורים אויף "קול ברסלב"; נישט איך קען דיר און נישט דו קענסט מיר, סך הכל הערסטו אויס דרשות פון ישיבה, דיבורים וואס דער אייבערשטער האט מיר מזכה געווען צו העלפן מיט דעם אידישע קינדער, דאס זאג איך נאך פון מוהרא"ש זכרונו לברכה וואס ער האט דאס גענומען פון הייליגן רבי'ן און פון זיין גרויסע תלמיד ר' נתן ז"ל; פרעג איך דיר: "איז דאס נישט גענוג חיזוק פאר דיר?!"

מען מאכט ליצנות פון ברסלב'ער חסידים אז מיר זענען טויטע חסידים חס ושלום, ווייל אונזער רבי לעבט נישט און מיר פארן צו א טויטע רבי וכו'; וויסן זאלסטו אז דער רבי לעבט, זיינע ספרים לעבן און עס געבט לעבן פאר יעדן איינעם וואס לערנט דערין.

דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שכב): "ווער עס וועט נאר האבן א שייכות מיט איינע פון מיינע תלמידים, וועט שוין אויך ווערן אן ערליכער איד, נישט נאר אן ערליכער איד, נאר גאר א גרויסער צדיק"; דאס זעט מען היינט ממש בחוש, טויזענטער אידן זענען זיך מחיה מיט די דיבורים וואס זיי הערן פון איינעם וואס האט נאר אנגעכאפט א תלמיד פון רבי'ן.

דו שרייבסט מיר אז מען האט געשריגן אויף דיר אז ברסלב איז ערגער ווי סמארט פאון וכו', און אז דער רבי זכותו יגן עלינו מסאטמאר האט נישט געלאזט לערנען די ספרים; ווי קען מען אויסטראכטן פאלשע מאמרים אויפן רבי'ן זכותו יגן עלינו מסאטמאר, ווען דער רבי אליין ברענגט אראפ אין ספר הקדוש ויואל משה פון רבי'ן, און דער רבי שרייבט אז נאר דער הייליגער רבי מוהר"ן מברסלב ז"ל האט געוואוסט ברוח הקודש וואס וועט זיין ביז משיח וועט קומען, ער שרייבט בזה הלשון (מאמר ישוב ארץ ישראל, סימן קנ): "וזה ענין של רוח הקודש, שראה מה הגיע אלינו בעיקבא דמשיחא"; איז ווי קען מען ארויפלייגן אויפן רבי'ן אזעלכע מאמרים אז ער האט נישט געלאזט לערנען די ספרים, ווען דער רבי אליין ברענגט אראפ אין זיינע ספרים פון הייליגן רבי'ן. דערפאר זאלסטו זייער אכטונג געבן פון די אלע וואס רעדן קעגן צדיקי אמת, דאס זענען מענטשן וואס האבן נישט קיין יראת שמים, מענטשן וואס זענען זייער פגום בברית, אנדערש וואלט א מענטש נישט גערעדט אויף פריערדיגע צדיקים.

בנוגע קינדער וכו'; דאנק דעם אייבערשטן אז דו האסט צוויי לעכטיגע קינדער, יעצט ווארט נאך אביסל וכו', דער אייבערשטער וועט העלפן דיין ווייב וועט קומען צו די כוחות מער און מער, וועלן מיר דעמאלט רעדן.

דאנק און לויב דעם אייבערשטן אויף דיינע צוויי ליכטיגע קינדער און בעט דעם אייבערשטן זיי זאלן זיין ערליכע אידן.

א גרויסן יישר כח פאר די געלט וואס דו האסט געשיקט, בזכות מצוות צדקה זאלסטו זוכה זיין צו אלע ברכות וישועות.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת תולדות, כ"ג מר-חשון, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער תלמיד יואליש נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

ווען דו האסט מיר געגעבן דעם בריוו האב איך שוין פארשטאנען מיט צוגעמאכטע אויגן וואס דארט שטייט, נאך פאר איך האב געליינט דיין בריוו האב איך שוין פארשטאנען וואס דיין בקשה איז; ווייל וואס דארף דען בחור, וואס איז די ווייטאג פון יעדן בחור? א בחור דארף איין זאך - א שידוך, ווי לאנג מען האט נישט חתונה איז מען זייער צעבראכן, וואס מען וועט נאר פרובירן צו טון זיך פרייליך צו מאכן איז עס אלעס נאר לפנים, ווייל מען קען נישט זיין פרייליך נאר אז מען איז אפגעהיטן בקדושת הברית, און ווען א מענטש זינדיגט אין פגם הברית ווערט ער זייער בעצבות ומרה שחורה.

דערפאר טייערע יואליש ני"ו, איך בעט דיר זייער, דראפע דיר און דערהאלט זיך מיט אלע דיינע כוחות, ווער נישט צעבראכן ווען דו זעסט ווי עס גייט אריבער א יאר נאך א יאר און דו טרעפסט נישט דיין שידוך, דו האסט שוין געמיינט פון לאנג צוריק אז דו וועסט שוין זיין חתונה געהאט וכו'. קיינער פארשטייט נישט די צער וואס א בחור גייט אריבער, עס איז נישט דא נאך אזא צער ווי די צער פון א בחור, ווייל מען האלט אין איין אראפ פאלן אין פגם הברית, דאס מאכט נאכדעם זייער בעצבות ומרה שחורה, און וויפיל מען וויל ארויס קריכן פון דעם האלט מען אין איין צוריק פאלן.

אבער טייערער ברודער, וויסן זאלסטו אז דער אייבערשטער האט פאר דיר אנגעגרייט א שידוך און דו וועסט געהאלפן ווערן בקרוב ממש; דו זאלסט ווייטער טון אלע סגולות וואס די הייליגע צדיקים האבן אונז געגעבן, בפרט די סגולות וואס דער רבי זאגט, דאס זאלסטו מקיים זיין בתמימות ופשיטות.

דער רבי זאגט (ספר המידות, אות חיתון, סימן ב): "קִדּוּשׁ לְבָנָה סְגֻלָּה שֶׁיִּמְצָא אָדָם אֶת זִוּוּגוֹ", דערפאר דארף מען מקפיד זיין צו מאכן קידוש לבנה יעדן חודש, און ווען מען ענדיגט קידוש לבנה בעט מען דעם אייבערשטן מען זאל זוכה זיין צו טרעפן די ריכטיגע שידוך בזכות קידוש לבנה.

דער רבי זאגט (ספר המידות, אות חיתון, סימן ו): "מִי שֶׁקָּשֶׁה לוֹ לִמְצֹא זִוּוּגוֹ, יַרְגִּיל אֶת עַצְמוֹ לִקְרוֹת בְּקָרְבְּנוֹת הַנְּשִׂיאִים", וועם עס גייט שווער צו טרעפן א שידוך, זאל ער זאגן "קרבנות הנשיאים"; דאס איז די קריאה וואס מען ליינט חנוכה, עס איז געדרוקט אין יעדע סידור ביי קריאת התורה, קריאה לחנוכה. נאכדעם זאל מען בעטן דעם אייבערשטן - יעדער איינער אויף זיין שפראך – "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל זוכה זיין צו טרעפן מיין זיווג בזכות וואס איך האב געטון וואס דער הייליגער רבי זאגט, אז מען זאל זאגן די קרבנות הנשיאים; העלף מיר באשעפער איך זאל שוין זוכה זיין צו טרעפן מיין זיווג, עס איז מיר אזוי שווער צו זיין אליין, עס איז מיר זייער שווער צו זיין ערליך ווען איך בין אליינס, איך וויל חתונה האבן וכו' וכו'".

וויסן זאלסטו אז נאר סגולות וואס צדיקים האבן אונז געגעבן דאס האט א קראפט, די אלע סגולות וואס מענטשן פארקויפן וכו' וכו' האט נישט קיין שום האפט, עס איז סתם א קאפ פארדרייעניש, אבער סגולות וואס צדיקים האבן אונז געגעבן דאס העלפט, מען דארף גלייבן אין דעם און אויסווארטן ביז מען איז זוכה צו קריגן די ישועה.

שטארק דיר און ווער נישט צעבראכן ווען דו זעסט ווי עס גייט אריבער נאך א טאג און נאך א טאג, אבער עס רוקט זיך גארנישט. דו טראכסט כל מיני מחשבות 'וואס וועט זיין', 'אפשר וועל איך בלייבן אן אלטע בחור, איך וועל בלייבן א גאנץ לעבן איינער אליין', 'ווער וועט מיר נעמען וכו''; די אלע שלעכטע מחשבות קומט פונעם יצר הרע וואס ער ברענגט אריין די סארט מחשבות אין אלע בחורים, אלע בחורים טראכטן דאס פאר זיי טרעפן זייער שידוך. דערפאר בעט איך דיר, טראכט נישט אזוי, דו טראכט גוט, טו וואס דו האסט צו טון און ווארט אויס פאר דיין ישועה, פאלג דעם רבי'ן און זיי מקיים אלע עצות וואס ער זאגט, וועסטו בודאי געהאלפן ווערן בקרוב ממש.

בנוגע דיינע חובות וכו'; אז מען בארגט געלט דארף מען באצאלן, אויב מען באצאלט נישט איז מען א גנב. א מענטש דארף לעבן מיט אמונה, גלייבן אז אלעס איז דער אייבערשטער - דאס איז פאר זיך, אבער ווען עס קומט צו באצאלן דארף מען האבן אמונה, מען דארף גלייבן אינעם אייבערשטער וואס האט געהייסן באצאלן, דארט קען מען זיך נישט מחזק זיין און זאגן אלעס איז דער אייבערשטער וכו', דעמאלט דארף מען האבן אמונה אין גלייבן אז אויב מען באצאלט נישט וועט מען נאכאמאל מגולגל ווערן רחמנא לצלן.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (עירובין סה:): "בִּשְׁלֹשָׁה דְּבָרִים אָדָם נִיכָּר בְּכוֹסוֹ וּבְכִּיסוֹ וּבְכַּעֲסוֹ", מען קען דערקענען א מענטש צי ער איז ערליך דורך דריי זאכן, איינע פון די זאכן איז ווי ערליך ער איז ביים האנדלען מיט מענטשן, אסאך מאל קען מען זען מענטשן וואס זעען אויס זייער גוט אין בית המדרש, דארף מען אבער וויסן אז דארט קען מען נאך נישט זען דעם אמת, ווען מען זעט ווי אזוי ער פירט זיך אויף בדיני ממונות, ער געבט אכטונג אויף יענעמס געלט וכו', דעמאלט איז א סימן אז ער איז אן ערליכער איד.

דערפאר זאלסטו זייער אכטונג געבן נישט צו זיין שולדיג קיין איין פרוטה פאר א צווייטן; דער רבי זאגט זאגט (ספר המידות, אות תשובה, סימן מו): "מִי שֶׁרוֹצֶה לָשׁוּב, יִזָּהֵר מִלִּהְיוֹת בַּעַל חוֹב", ווער עס וויל תשובה טון, זאל אכטונג געבן נישט צו זיין קיין בעל חוב; געב אכטונג אז דו זאלסט נישט זיין קיין (תהלים לז, כא): "לֹוֶה רָשָׁע וְלֹא יְשַׁלֵּם", א רשע וואס בארגט און באצאלט נישט; עס איז א בושה און א בזיון צו הערן אז אינגעלייט זענען שולדיג פאר א צווייטן געלט און זיי מאכט זיך נישט וויסענדיג וכו'.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

 בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת חיי שרה, י"ט מר-חשון, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד יעקב נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דו פרעגסט צי דו זאלסט אויפהערן געבן ליבשאפט; עס זעט אויס ווי קיינער האט דיר נישט מדריך געווען חתונה צו האבן, ווייל איינס פון די יסודות וואס א אינגערמאן דארף וויסן ווען ער האט חתונה איז, אז דורך נאכלויפן די ווייב וכו' געבט מען נישט קיין ליבשאפט, נאר דאס מיינט אז מען נעמט פאר זיך ליבשאפט וכו'.

אין די תורה שטייט אז ווען חוה האט געפאלגט דעם שלאנג און געגעסן פונעם עץ הדעת האט דער אייבערשטער איר געגעבן אן עונש (בראשית ג, טז): "וְאֶל אִישֵׁךְ תְּשׁוּקָתֵךְ, וְהוּא יִמְשָׁל בָּךְ", אז די פרוי וועט גליסטן נאך איר מאן, און דער מאן וועט געוועלטיגן אויף איר (עיין שם בפרש"י); מוהרא"ש זאגט, אז די צוויי זאכן גייען געקניפט און געבינדן, אויב עס איז "וְאֶל אִישֵׁךְ תְּשׁוּקָתֵךְ", ווען זי לויפט נאך איר מאן, דעמאלט איז "וְהוּא יִמְשָׁל בָּךְ", איז דער מאן דער וואס געוועלטיגט וכו', אבער ווען עס איז פארקערט דער מאן לויפט נאך זיין ווייב וכו', עס איז "וְאֶל אִשָׁה תְּשֻׁקָתְך", דעמאלט דרייט זיך אויס דער פסוק אויפן מאן עס ווערט " וְהִיא (מיט א יוד) יִמְשָׁל בָּךְ", זי הייבט אן געוועלטיגן אויפן מאן. ווי מער מען לויפט נאך די ווייב וכו' ווערט דער מאן זייער אראפ געקוקט אין אירע אויגן, נאכלויפן די ווייב איז נישט געבן ליבשאפט, נאר דאס איז נעמען ליבשאפט.

דער הייליגער קדושת לוי זאגט (סוף פרשת חיי שרה, דבור המתחיל ויביאה יצחק) אויפן פסוק (בראשית כד, סז): "וַיְּבִיאֶהָ יִצְחָק וְגוֹ', וַתְּהִי לוֹ לְאִשָּׁה וַיֶּאֱהָבֶהָ", וואס וויל די תורה זאגן מיט דעם אז יצחק האט ליב געהאט רבקה. זאגט דער הייליגער קדושת לוי זכותו יגן עלינו, אז עס איז דא איינער וואס זאגט ער האט ליב זיין ווייב, אבער באמת האט ער זיך אליינס ליב, ער דארף איר נאר פאר זיינע געברויכן, זי זאל אים באדינען, זי זאל אים קאכן און באקן און זיין גרייט פאר אים וכו' - דער האט בכלל נישט ליב זיין ווייב, ער האט זיך ליב; נאכדעם איז דא איינער וואס האט טאקע ליב זיין ווייב, ער זוכט ווי אזוי ער קען איר פרייליך מאכן, ער טראכט נישט פון זיך א גאנצן טאג, ער לויפט נישט נאך זיין ווייב טאג און נאכט, ער רעכנט זיך מיר אירע געפילן, ער העלפט איר אן קיין חשבונות - דער האט באמת ליב זיין ווייב. דאס זאגט די תורה "וַיֶּאֱהָבֶהָ", יצחק אבינו האט באמת ליב געהאט זיין ווייב; עס איז כדי דו זאלסט נאך קוקן דעם גאנצן שטיקל.

א ווייב קען מען נישט אפנארן; די וועלט זאגט אז דער איינציגסטער וואס איז א מבין אויפן מענטש איז די ווייב. די ווייב ווייסט פונקטליך איר סחורה וואס זי האט באקומען; ווען א פרוי זעט ווי איר מאן רעכנט זיך מיר איר, ער העלפט ארויס אין שטוב אן קיין חשבונות צו קענען שפעטער פארלאנגען עפעס פון איר, נאר ער העלפט איר ווייל ער האט א געפיל פאר איר, ער געבט איר גוטע ווערטער, ער רעדט שיין צו איר, דאס הייסט געבן ליבשאפט, און אז מען לעבט אויף דעם אופן איז דער מאן זייער ארויף געקוקט אין אירע אויגן, זי וועט טון פאר אים אלעס אויף דער וועלט, זי וועט אייביג זיין גרייט פאר איר מאן וכו', אבער ווען די פרוי שפירט אז דער מאן לויפט איר נאך וכו' דעמאלט איז נישט גוט.

מיר מאכן יעדן טאג א ברכה "שֶׁלֹּא עָשַׂנִי אִשָׁה"; לכאורה, וואס איז פשט פון דעם ברכה – יישר כח אייבערשטער אז איך בין נישט קיין פרוי, די וועלט קען דאך נישט אנגיין אן פרויען, אויף וואס דאנקן מיר דעם אייבערשטן? (אגב, מוהרא"ש זכרונו לברכה זאגט, אז די ברכה וואס די פרויען מאכן "שֶׁעָשַׂנִי כִּרְצוֹנוֹ", איז סאך א שענערע ברכה, ווייל זיי געבן זיך אינגאנצן איבער צום אייבערשטן), זאגט מוהרא"ש אז דער אייבערשטער האט באשאפן מאן און ווייב מיט דעם נאטור אז דער מאן זאל זיין דער משפיע - דער וואס געבט, און די פרוי איז די מקבל - זי נעמט, דאנקען מיר דעם אייבערשטן יעדן טאג אז מיר זענען נישט קיין מקבל, נאר מיר זענען די וואס געבן פאר יענעם. דערווייל שטעלט זיך ארויס אז זייער אסאך אינגעלייט זענען גאר די וואס זענען מקבל, אנשטאט זיי זאלן געבן ליבשאפט וכו' זיך רעכענען מיטן ווייב, זענען זיי דא נאר פאר זיך, מיטן אויסרייד אז מיר האבן ליב די ווייב.

דערפאר זאלסטו אויפהערן צו נעמען ליבשאפט, נאר אנשטאט הייב אן געבן ליבשאפט, וועסטו נישט זיין אזוי מזולזל אין אירע אויגן.

וויסן זאלסטו אז אויב דו וועסט לערנען אין שטוב, וועט דיין ווייב דיך זייער מחשיב זיין; א פרוי האט זייער ליב צו זען ווי איר מאן לערנט. ווען א אינגערמאן איז זיך קובע צו לערנען יעדן טאג דיקא אין שטוב די הייליגע תורה, וועט ער ווערן ארויפגעקוקט ביי זיין ווייב. אנשטאט ארויס צו לויפן יעדע נאכט פארברענגען מיט כלומר'ישע חברים, מיטן אויסרייד "איך גיי אין כולל", "איך גיי לערנען"; בלייב ענדערש אין שטוב לערנען. בשעת דו וועסט לערנען וועט דיין ווייב ענדיגן מיט די שטוב ארבעט, זי וועט הערן דעם זיסן גמרא ניגון, דורכדעם וועט זיך אלעס טוישן לטובה.

איך שרייב דיר נאר עצות וואס איך האב געהערט פון מוהרא"ש זכרונו לברכה; די עצות זענען נישט בדרך אפשר - אפשר וועט עס יא העלפן און אפשר נישט, דאס זענען זיכערע עצות; עצות פון צדיקים איז דער וועג ווי אזוי מען קען האבן א חיים טובים, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ז): "הָעֵצוֹת שֶׁל הַצַּדִּיק הֵם כּוּלוֹ זֶרַע אֱמֶת"; מיט די עצות וואלט יעדער מענטש געקענט האבן א חיים טובים.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות א, ה): "כָּל הַמַּרְבֶּה שִׂיחָה עִם הָאִשָּׁה, גּוֹרֵם רָעָה לְעַצְמוֹ, וּבוֹטֵל מִדִּבְרֵי תּוֹרָה, וְסוֹפוֹ יוֹרֵשׁ גֵּיהִנָּם"; ווען א מענטש לויפט נאך זיין ווייב וכו', ברענגט ער אויף זיך אליינס שלעכטס, און ער באקומט גיהנום אויף דער וועלט. מה שאין כן ווען א מענטש נעמט דעם הייליגן רבינ'ס דרך הלימוד, אזא מענטש לעבט שוין אויף דער וועלט אין 'גן עדן', ער דארף נישט קיין כולל ערב, קיין כולל בוקר, ווייל וואו ער איז - דארט איז זיין כולל, ער זיצט אין שטוב פארטאגס און ביינאכט און לערנט זיינע שיעורים כסדרן - מקרא, משנה, גמרא, מדרש, הלכה וכו', זיין ווייב קוקט אים ארויף, אזוי אויך ער אליינס פאר זיך שפירט זיך גוט, ווייל תורה מאכט פרייליך א מענטש, ווען א מענטש לערנט תורה שפירט ער א טעם אין זיין לעבן.

איך קען נישט צופיל מאריך זיין אין דברים שבינו לבינה מפני הצניעות, איך האף אז דו פארשטייסט וואס איך שרייב דיר.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת חיי שרה, כ"א מר-חשון, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד מאיר נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וואס איז דיין שאלה, צי דו זאלסט גיין מסר'ן א צווייטן איד? קוק וואס עס שטייט אין שלחן ערוך (חושן משפט, סימן שפח) וואס מען דארף טון מיט א מסור; קוק וואס דער רמב"ם שרייבט (פרק ג' מהלכות תשובה, הלכה יב): איינער וואס מסר'ט א איד, אפילו ער מאכט אים נאר געלט שאדן - "אֵין לוֹ חֵלֶק לָעוֹלָם הַבָּא", עיין שם.

דערפאר פארשטיי איך בכלל נישט דיין שאלה וואס דו פרעגסט.

וויסן זאלסטו אז פרנסה קומט פונעם אייבערשטן; קיינער קען דיר נישט צו נעמען וואס עס דארף קומען צו דיר. אזוי זאגן חכמינו זכרונם לברכה (יומא לח.): "בְּשִׁמְך יִקְרָאוּך, וּבִמְקוֹמְך יּוֹשִׁיבוּך, וּמִשֶּׁלְּך יִתְּנוּ לְך; אֵין אָדָם נוֹגֵעַ בַּמּוּכָן לַחֲבֵירוֹ, וְאֵין מַלְכוּת נוֹגַעַת בַּחֲבֶרְתָּהּ, אֲפִילוּ כִּמְלֹא נִימָא"; קיינער קען נישט צו נעמען פון א צווייטן אפילו א פרוטה; יעדע פרוטה וואס א מענטש פארדינט קומט פונעם אייבערשטן. נאך זאגן חז"ל (תענית ב.): "אָמַר ר' יוֹחָנָן: ג' מַפְתְּחוֹת בְּיָדוֹ שֶׁל הַקָדוֹשׁ בָּרוּך הוּא", ר' יוחנן זאגט, דריי שליסלען זענען נאר אין די הענט פונעם אייבערשטן, "מַפְתֵּחַ שֶׁל גְּשָׁמִים, מַפְתֵּחַ שֶׁל חַיָּה, וּמַפְתֵּחַ שֶׁל תְּחִיַּית הַמֵּתִים", די שליסל פון רעגן, קינדער און תחיית המתים, "בְּמַעֲרָבָא אָמְרֵי אַף מַפְתֵּחַ שֶׁל פַּרְנָסָה", אין ארץ ישראל זאגט מען: אויך די שליסל פון פרנסה. זעט מען אז פרנסה קומט נאר פונעם אייבערשטן. אזוי אויך זאגן חכמינו זכרונם לברכה (מכילתא, פרשת בשלח): "מִי שֶּׁבָּרָא יוֹם - בָּרָא פַּרְנָסָתוֹ", דער אייבערשטער וואס האט באשאפן דעם טאג, האט אנגעגרייט פרנסה פאר דעם טאג.

דאס וואס דו זאגסט, אז די קאנטראקטערס זאגן דיר אז נאר אזוי קען מען מצליח זיין; איך וואלט דיר געזאגט זאלסט זיך טרעפן בעסערע יועצים, בעסערע חברים, זוך דיר חברים וואס וועלן דיר זאגן אז נאר אויב מען רעדט צום אייבערשטן און מען לערנט יעדן טאג תורה קען מען מצליח זיין. איך ווייס פון קאנטראקטערס וואס זיי זענען מצליח נאר דורך תפילה; זיי שטייען אויף אינדערפרי, זיי ווייסן נאכנישט פון וואו צו נעמען פרנסה, זיי גייען דאווענען און גיסן זיך אויס זייער הארץ צום אייבערשטן ביי שמונה עשרה, זיי בעטן אויף זייער שפראך: "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל קענען מפרנס זיין מיין ווייב און קינדער, געב מיר פרנסה", און עס צוקלינגט זיך זייער טעלעפאן, זיי באקומען גרויסע דזשאב'ס וכו'.

דער אייבערשטער זאל דיר העלפן זאלסט האבן פרנסה בריווח, בדרך התורה.

א גוט שבת.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת חיי שרה, י"ז מר-חשון, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד ישעי' נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

ווען דער רבי האט זיך אריבער געצויגן קיין ברסלב, האט דער רבי געפרעגט איינעם צי עס איז דא א גוטע פלאץ פאר התבודדות, וואו מען קען זיך אויסשמועסן דאס הארץ מיטן אייבערשטן, האט יענער געזאגט פארן רבי'ן אז עס איז דא זייער א גוטע פלאץ ביים עק שטאט, א שיינער הייל, אבער עס איז זייער ווייט אהין צו גיין, האט דער רבי געזאגט: "ווייט? ווי ווייט איז פון מויל ביזן הארץ?" דער רבי האט געוואלט ארויס ברענגען אז מען קען שוין אנהויבן רעדן צום אייבערשטן פונעם ערשטן טריט וואס מען גייט אהין, און אזוי אויך צוריק, דערפאר האט דער רבי געפרעגט וואס איז שייך צו זאגן ווייט? ווי ווייט איז פונעם מויל ביזן הארץ.

געלויבט דעם אייבערשטן אז מיר גייען שוין ענדיגן דעם בנין וואס מיר בויען אין אומאן, מיר וועלן האבן א שיינע ווינקעלע, ריינע ד' אמות, וואו מען פאלגט דעם רבי'ן בתמימות ובפשיטות, אן קיין דריידליך און אן קיין פשעטליך. דער רבי האט געהייסן קומען קיין אומאן אויף ראש השנה, פארן מיר קיין אומאן - אן קיין פשעטליך; דער זאגט דער רבי איז אין "הר ציון", דער זאגט דער רבי איז אין מירון - יעדער מיט זיינע דמיונות, אבער ברוך ה' מיר פאלגן דעם רבי'ן.

דער רבי האט געזאגט: "דעם ערשטן נאכט ראש השנה פיר איך אריבער אלע מיינע מענטשן"; דערפאר פארן מיר קיין אומאן, אבער ווען מען קומט קיין אומאן דארף מען געדענקען אז כדי צו זיין פון רבינ'ס מענטשן דארף מען פאלגן דעם רבי'ן, מען דארף לערנען דעם רבינ'ס ספרים.

וויסן זאלסטו אז צו זיין א ברסלב'ער חסיד, דארף מען לערנען דעם הייליגן רבינ'ס ספרים; דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קצב): "פָּנָיו שִׂכְלוֹ וְנִשְׁמָתוֹ נִמְצָאִים בְּתוֹך סִפְרוֹ", די פנים, שכל און נשמה פונעם צדיק געפונט זיך אין זיינע ספרים; איינער וואס לערנט די ספרים פון הייליגן רבי'ן, דער איז א ברסלב'ער חסיד, אבער אז מען לערנט נישט די ספרים פון רבי'ן האט מען נישט קיין שייכות מיטן רבי'ן. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ב, ה): "וְלֹא עַם הָאָרֶץ חָסִיד", איינער וואס לערנט נישט תורה קען נישט זיין קיין חסיד; אזוי אויך איינער וואס לערנט נישט דעם רבינ'ס ספרים, ווי אזוי קען ער זיך פאררופן א ברסלב'ער חסיד.

געלויבט דעם אייבערשטן אז דער קיבוץ ביים רבי'ן ווערט גרעסער און גרעסער - כן ירבו; ווער עס קען גוט רעכענען זעט אז ביז אפאר יאר וועט זיך דאפלען און טריפלען די צאל מענטשן וואס קומען צום הייליגן רבי'ן אויף ראש השנה, ווייל מיט קארגע צוואנציג יאר זענען געווען קוים צוויי טויזנט אידן, ברוך ה' עס האט זיך געדאפלט און געטריפלט, און ביז אפאר יאר וועלן זיין דארט הונדערטער טויזענטער מענטשן. מענטשן גייען אריבער זייער שווערע זמנים - יעדער איז צעבראכן, יעדער איז צעקלאפט, אלע לעכצן נאך א ביסל חיזוק, "און איך הייל זי" - האט דער רבי געזאגט; דער רבי האט חיזוק פאר יעדן איד אין יעדע מצב וואס ער זאל נאר אריבער גיין, דער רבי ברענגט אריין אזא שטארקע אמונה אין אונז, אז מען לעבט ווי אין אן אנדערע וועלט, מען איז פרייליך, מען האט כח אריבער צו טראגן אלע שוועריקייטן.

עס איז זייער שווער פאר מענטשן צו זיין סמוך ונראה צום ציון; ביינאכט קען מען נישט שלאפן ווילאנג די 'נאכט פויגלעך' זענען אויף, צופרי שטייען שוין אויף די ערליכע אידן און עס הייבן זיך אן מנינים סליחות פון גאר פרי בקולי קולות אז עס קומט אויס פאר א מענטש צו שלאפן בקושי צוויי שעה א נאכט; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא כ:): "וְלֹא הָיְתָה קְרִיאַת הַגֶּבֶר מַגַּעַת עַד שֶׁהָיְתָה עֲזָרָה מְלֵאָה מִיִּשְׁרָאֵל", דאס קען מען זען אין אומאן ווי פארטאגס איז שוין די גאנצע גאס און די שילן פול מיט מענטשן, עס הייבן זיך אן די מנינים מיט די שופרות, דערפאר זענען מיר ארויס געגאנגען אביסל ארויס פונעם גאנצן טאראראם.

ברוך השם מיר קומען נישט קיין אומאן זיך ארום צו דרייען אויף די גאסן, מיר קומען נישט צו פלוני און נישט צו אלמוני, מיר קומען קיין אומאן ווייל דער רבי האט געהייסן קומען קיין אומאן. אמת, עס איז טאקע נישט אזוי נאנט צום ציון, אבער מאך זיך א חשבון, די פאר טעג פאר ראש השנה און אויך מוצאי יום טוב נעמט מען א טעקסי, עס נעמט צוויי מינוט פון אונזער פלאץ ביז אונטען ווי די באסעס קומען אן, דארט ביסטו ממש ביים ציון. יום טוב אליינס, מאך זיך א חשבון וויפיל מאל גייט מען יום טוב צום ציון, אויב מען שטייט אויף ביים עלות קומט אויס צו גיין איין מאל א טאג צום ציון, ווייל אכט אזייגער שטעלט מען זיך שוין דאווענען ביז צוויי אזייגער, נאכדעם איז די סעודה, נאך די סעודה איז מנחה און א דרשה, און דער טאג איז אריבער.

איך גיי יעדע שבת פון מיין שטוב ביז ישיבה, א וועג פון פינף און צוואנציג מינוט; מענטשן פרעגן מיר, 'פארוואס ציסטו זיך נישט אריבער נעבן די ישיבה, דו גייסט אזא ווייטע וועג', אבער באמת בין איך זיך מחי', איך קען מיך אביסל אויסשמועסן מיטן אייבערשטן, דאס איז מיין בעסטע צייט אין טאג - ווען איך גיי צו ישיבה און אויפן וועג אהיים, דעמאלט קען איך זיך אביסל אויסשמועסן מיטן אייבערשטן.

דערפאר איז נישט אזוי געפערליך אז מיר האבן גענומען דעם פלאץ ארויס פון די גאנצע טאראראם, ווייל פאר יום טוב און נאך יום טוב קען מען גיין צום ציון מיט א קאר, און יום טוב קען מען כאפן א שטיקל שפאציר און זיך מתבודד זיין דעם גאנצן וועג ביז צום ציון - סיי אהין און סיי אויפן וועג צוריק.

דאס וואס דו שרייבסט אז מען געבט נישט קיין געלט וכו'; דער אייבערשטער וואס האט מיר געהאלפן ביז יעצט וועט מיר ווייטער אויך נישט פארלאזן און ער וועט מיר ווייטער העלפן. דער אייבערשטער האט מיר געהאלפן אז איך האב געטרייע תלמידים וואס העלפן מיר מיט דאס גרעסטע מסירות נפש וואס איז שייך; געלויבט דעם אייבערשטן אז בזכות די תלמידים וואס העלפן מיר, האלטן מיר אויף א וועג מיטן בנין, איך האב געשריבן דעם בריוו פאר די וואס האבן נאך נישט געגעבן אז זיי זאלן זיך אנשטרענגען צו געבן און אין דעם זכות וועלן זיי האבן גרויס הצלחה.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת חיי שרה, י"ז מר-חשון, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד הבחור ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער זוהר הקדוש זאגט (ויחי ריט:): "אויף יעדע עבירה העלפט תשובה, אבער ווען א מענטש איז פוגם בברית העלפט נישט קיין תשובה, און ער וועט נישט זוכה זיין צו זען דעם אייבערשטן", ווייל ווען א מענטש איז מוציא זרע לבטלה איז ער א רוצח, עס איז ממש אזוי ווי א מענטש וואס הרג'עט אויס זיינע אייגענע קינדער.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (נדה יג:): ווער עס זינדיגט אין פגם הברית, ער איז מוציא זרע לבטלה רחמנא לצלן, איז חייב מיתה; רַבִּי יִצְחָק וְרַבִּי אַמִּי אָמְרֵי, כְּאִילוּ שׁוֹפֵך דָּמִים, רבי יצחק און רבי אמי זאגן, ווער עס זינדיגט אין פגם הברית ער איז מוציא זרע לבטלה, איז אזוי ווי איינער איז עובר אויף רציחה און שפיכת דמים. רַב אַסִּי אָמַר כְּאִילוּ עוֹבֵד עֲבוֹדַת כּוֹכָבִים, רב אסי זאגט, ווער עס זינדיגט אין פגם הברית ער איז מוציא זרע לבטלה, איז אזוי ווי ער דינט עבודה זרה רחמנא לצלן.

אבער זאלסט נישט ווערן צעבראכן, ווייל דער אייבערשטער האט רחמנות געהאט אויף אונזער דור און אראפ געשיקט דעם הייליגן רבינ'ס נשמה אויף דער וועלט, וואס ער הייבט אויף אלע נשמות וואס זענען אראפ געפאלן אין די עבירה, מיט זיינע עצות ברענגט ער זיי אלע צוריק צום אייבערשטן.

דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן עא): "קיינער פארשטייט נישט פשט אין דעם זוהר, נאר איך; איך זאג – זאגט דער רבי – אז עס העלפט יא תשובה, אפילו איינער וואס האט אסאך געזינדיגט מיט די עקעלדיגע עבירה פון פגם הברית". דער רבי האט אונז געגעבן א תיקון פאר די עבירה - דעם "תיקון הכללי", זאג יעדן טאג דעם "תיקון הכללי": די צען קאפיטלעך תהילים וואס דער הייליגער רבי האט מתקן געווען (קאפיטל ט"ז, ל"ב, מ"א, מ"ב, נ"ט, ע"ז, צ', ק"ה, קל"ז, ק"נ), דער רבי האט געזאגט אז ווער עס זאגט די צען קאפיטלעך תהילים דארף גארנישט זארגן; נאך האט דער רבי געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קמא) אז אסאך צדיקים האבן געוואלט משיג זיין דעם תיקון, אבער זיי האבן עס נישט געקענט משיג זיין; א טייל זענען אוועק פון דער וועלט פאר זיי האבן בכלל געקענט דערגיין דעם תיקון, און א טייל צדיקים האבן יא אנגעהויבן משיג צו זיין דעם תיקון, אבער זיי זענען נפטר געווארן אינמיטן, אבער מיר - זאגט דער רבי - האט דער אייבערשטער געהאלפן אז איך האב געקענט דערגיין דעם תיקון; דערפאר זאלסטו יעדן טאג זאגן דעם תיקון הכללי נאך תפילת שחרית, וועסטו זוכה זיין צו פאררעכטן אלעס וואס דו האסט פוגם געווען.

דער הייליגער רבי זכותו יגן עלינו מסאטמער האט געהייסן מען זאל אריין לייגן אין אנהייב פון די תהילים וואס ער האט געדרוקט (דער תהלים מיטן פירוש פונעם הייליגן ישמח משה זכותו יגן עלינו) אלע מזמורים פון תיקון הכללי, און שרייבן דארט אז דאס איז א סגולה און א תיקון פאר פגם הברית, כדי אז אלע זאלן וויסן די עשרה מזמורים פונעם תיקון הכללי. ווייל אז מען זאגט די צען קאפיטלעך איז מען פארזיכערט אז מען האט מתקן געווען וואס מען האט פוגם געווען.

דער תיקון הכללי איז א תיקון פאר פגם הברית - סיי בשוגג סיי במזיד, סיי באונס סיי ברצון, סיי בדיבור סיי במעשה, סיי בהרהור סיי במחשבה סיי בראיה; דער רבי האט ברייטע פלייצעס, און ווער עס זאגט יעדן טאג דעם תיקון הכללי וועט זיכער אלעס מתקן זיין. מען דארף האבן אמונת חכמים, גלייבן אין די ווערטער וואס די הייליגע צדיקים האבן אונז געזאגט, און אין אלע זייערע תיקונים.

דו שרייבסט מיר איך זאל דיר געבן אן עצה ווי אזוי מען קען זיין שטארק, וועל איך דיר שרייבן אפאר נקודות פון הייליגן רבינ'ס ספרים:

דער הייליגער רבי האט אונז געגעבן א מתנה וואס רופט זיך 'התבודדות', א מענטש זאל זיך אויסרעדן זיין הארץ צום אייבערשטן אויף זיין אייגענע שפראך, אויף זיין מאמע לשון; מען זאל גיין אויף א פלאץ וואו קיינער איז נישט דארט און זיך אויסשמועסן דאס הארץ, אלעס וואס גייט אריבער ברוחניות ובגשמיות, ווי דער יצר הרע ווארפט דיר אלץ אראפ, און וויפיל מאל דו ווילסט זיין גוט פאלסטו נאכאמאל צוריק אריין.

דערפאר אחי היקר, טייערער ברודער, פאלג דעם רבי'ן, זוך דיר אויף א פלאץ וואו קיינער איז נישט דארט און יעדן טאג זאלסט אהינגיין זיך אויסגיסן דיין הארץ צום אייבערשטן, פארצייל אים אלעס וואס עס גייט אריבער אויף דיר, אלע שלעכטע מחשבות וואס דער יצר הרע ברענגט אריין אין דיר, און ווי ער ווארפט דיר אראפ אין די עבירה פון פגם הברית הוצאת זרע לבטלה, בעט דעם אייבערשטן:

"רבונו של עולם, האב רחמנות אויף מיר, איך וויל זיין אן ערליכער איד, איך האלט אין איין אראפאלן אין פגם הברית, איך בין שוין אזוי צוגעוואוינט צו טון די עבירה אז עס איז מיר שוין זייער שווער זיך ארויס צו רייסן דערפון. הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל מיך קענען היטן מיינע אויגן, געב מיר ריינע אויגן, איך וויל נישט קוקן שמוציגע מאוויס, שמוציגע קליפס. וואס זאל איך טון אז איך האלט אין איין צוריק פאלן, איך שפיר אז איך ווער פארברענט, די תאות ניאוף פלאקערט אין מיר, הייליגע באשעפער ראטעווע מיר! איך וויל אזוי שטארק זיין אן ערליכער איד, אבער איך האלט אין איין צוריק פאלן, איך בין אזוי צעבראכן און צעקלאפט. רבונו של עולם, האב אויף מיר רחמנות, געב מיר כח, העלף מיר איך זאל גלייבן אין דיר, איך זאל שפירן אז דו האסט מיר ליב. דער יצר הרע רעדט מיר איין אז דו ביסט ברוגז אויף מיר, איך גיי ארום מיט נארישע געדאנקען, איך רעד מיר איין אז דו דארפסט מיר נישט, איך בין אזוי דערשראקן אז איך קען שוין נישט תשובה טון". אזוי זאלסטו רעדן צום אייבערשטן, זאלסט אים אלעס פארציילן און גארנישט באהאלטן פון אים, וועסטו סוף כל סוף ארויס גיין פון דיין פלאנטער וואו דו ליגסט.

וויסן זאלסטו אז ווען א מענטש זינדיגט אין די עבירה פון פגם הברית, ער איז מוציא זרע לבטלה רחמנא לצלן, ווערט ביי אים אויסגעלאשן זיין אמונה, ער הייבט אן האבן ספיקות מיט בלבולים, מען גייט ארום זייער דעפרעסט, מען שפירט ביי זיך אז קיינער דארף אים שוין נישט. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן לא): ברית מיט אמונה גייט צוזאמען, אזוי ווי עס שטייט (תהלים פט, כט): "וּבְרִיתִי נֶאֱמֶנֶת לוֹ"; ווען א מענטש איז זוכה, ער היט זיך אפ פון פגם הברית; ער היט זיינע אויגן, ער היט זיינע מחשבות, דעמאלט האט מען א שטארקע אמונה, אבער ווען מען קוקט וואו מען טאר נישט, מען נישטערט אין שמוץ, מען קוקט עקלדיגע שמוציגע מאוויס רחמנא לצלן, ווערט די אמונה אויסגעלאשן און מען ווערט א דעפרעסטער מענטש. דערפאר זאלסטו פון יעצט זיין שטארק מיט אמונה, גלייבן אינעם אייבערשטן אז דער אייבערשטער איז מיט דיר, ביי דיר און נעבן דיר, דער אייבערשטער הערט אויס יעדע ווארט וואס דו רעדסט צו אים, און ער האט דיר ליב.

זע צו לערנען יעדן טאג אביסל חומש - שנים מקרא ואחד תרגום, זונטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי, און אזוי ווייטער ביז סוף וואך, דאס איז א תיקון פאר פגם הברית, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן יט) אז שנים מקרא ואחד תרגום איז א תיקון הברית; אויב זעסטו אז דו האסט נאך אפאר מינוט לייג אויך צו רש"י.

זע צו זאגן יעדן טאג משניות, ווייל משניות רייניגט דעם מענטש. "מִשְׁנָה" איז די אותיות "מְשַׁנֶה"; ווי מער א מענטש זאגט משניות איז ער זיך מְשַׁנֶה אינגאנצן, און ער ווערט ריין. משניות שלעפט ארויס דעם מענטש פון די טיפסטע בלאטע, אזוי ווי מען זעט אז מִשְׁנָה איז די ראשי תיבות (תהילים ל, ד): "הֶ'עֱלִיתָ מִ'ן שְׁ'אוֹל נַ'פְשִׁי", אז מען זאגט משניות נעמט עס ארויס דעם מענטש פון די טיפסטע שמוציגסטע פלעצער וואו דער מענטש איז רחמנא לצלן אריינגעפאלן.

אויב דו קענסט זאגן אכצן פרקים משניות איז דאס א מורא'דיגע זאך, ח"י פרקים משניות יעדן טאג מאכט אז דער מענטש זאל ווערן לויטער, עס געבט צוריק דעם מח פארן מענטש, ווייל ווען א מענטש זינדיגט אין דער עקעלדיגע עבירה פון פגם הברית הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, ווערט אים אויסגעריסן זיין מח מחשבה, ווייל די זרע קומט פונעם מח, און אז מען זינדיגט ווערט דער מח אויסגעטריקנט וכו', און ווען מען זאגט אסאך פרקים משניות באקומט מען צוריק א קלארע מח.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת חיי שרה, י"ט מר-חשון, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד חיים נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך האב זייער הנאה צו הערן אז דו ביסט זיך מחזק מיט די עצות פון הייליגן רבי'ן; דער רבי האט עצות פאר אלע פראבלעמען, בעיקר איין עצה וואס העלפט אויף יעדע איינציגע פראבלעם - 'התבודדות', אז א מענטש זאל זיך צוגעוואוינען אויסצורעדן זיין הארץ צום אייבערשטן און אים אלעס פארציילן.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן, מיר האבן דאס פאריגע וואך געהאט אינעם דף גמרא (סנהדרין קי.) אז קרח האט געהאט דריי הונדערט אייזלען וואס האבן געטראגן בלויז די שליסלעך פון זיינע אוצרות, אזוי רייך איז קרח געווען; איך האב געהערט פון א ברסלב'ער חסיד זייער א שיינער פשט אויף דעם מאמר חז"ל, שליסלעך זענען אזוי ווי עצות, ווען מען האט א פארמאכטע פלאץ, מען איז אין מצב וואס מען ווייסט נישט וואס צו טון, איז אן עצה אזוי ווי א שליסל וואס מען קען זיך אריין באקומען אין יעדע סארט פארמאכטע פלאץ. קרח האט געהאט דריי הונדערט עצות, פאר יעדע פראבלעם האט ער געהאט אן אנדערע דמיון, אבער משה רבינו האט געהאט איין מייסטער שליסל - "תפילה"; מיט דעם שליסל קען מען ארויס גיין פון יעדע פארמאכטע צרה.

ווען א מענטש געוואוינט זיך צו, יעדע זאך וואס עס באדערט אים בעט ער דעם אייבערשטן, דארף ער נישט קיין דריי הונדערט אייזלען וכו', ער האט איין שליסל 'התבודדות', וואס דאס איז אזוי ווי א מייסטער שליסל, מען קען אריין גיין וואו מען וויל, און ארויס גיין פון יעדע פראבלעם וואס מען זאל נאר האבן.

דו שרייבסט מיר אז דו האסט געמיינט אז מיר זענען די רייכסטע קהילה וכו'; וויסן זאלסטו אז מיר זענען טאקע די רייכסטע קהלה. אין היכל הקודש לערנען אלע, נישט קיין חילוק יונג אדער אלט, יעדן איינציגן טאג, מקרא משנה גמרא. סיי קינדער, סיי בחורים, סיי אינגעלייט.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות ח.): "אָמַר רַב הוּנָא בַּר יְהוּדָה אָמַר רֶבִּי אַמִּי, לְעוֹלָם יַשְׁלִים אָדָם פַּרְשִׁיּוֹתָיו עִם הַצִּבּוּר שְׁנַיִם מִקְרָא וְאֶחָד תַּרְגוּם, שֶׁכָּל הַמַשְׁלִים פרשיותיו עִם הַצִּבּוּר, מַאֲרִיכִים לוֹ יָמָיו וּשְׁנוֹתָיו", ווער עס איז מעביר סדרה יעדע וואך האט אריכות ימים; אין היכל הקודש איז יעדן טאג א טאג, מען האט אריכות ימים - אסאך טעג, מען זוכט נישט קיין תירוצים אויף נישט צו לערנען, "היינט איז ערב"; "מארגן איז מוצאי"; "איבערמארגן איז פארוואלקענט"; "אייער נעכטן איז א שמחה"; נאר מען לעבט מיטן טאג, יעדן טאג איז א טאג, יעדן טאג לערנט מען אביסל מקרא, שנים מקרא ואחד תרגום, יעדן טאג לערנט מען חומש רש"י, מען האט ממש אריכות ימים.

נאך זאגן חכמינו זכרונם לברכה (שבת קכ.): "וּבְבֵיתִי אֵין לֶחֶם וְאֵין שִׂמְלָה – זֶה שֶׁאֵין בְּיָדִי לֹא מִקְרָא וְלֹא מִשְׁנָה וְלֹא תַּלְמוּד", ווער איז אן ארעמאן? איינער וואס לערנט נישט קיין מקרא, ער לערנט נישט קיין משניות, און נישט קיין גמרא; א מענטש דארף לעבן מיט תכלית, מען דארף געדענקען אז עס איז דא א מציאות וואס רופט זיך "גוסס", עס איז דא א מציאות ווי א "בית הקברות", דארט נעמט מען מיט נאר דאס ביסל תורה וואס מען האט זיך אנגעגרייט; תלמידי היכל הקודש זענען גרויסע עשירים, יעדער תלמיד האט שוין זוכה געווען צו מסיים זיין לכל הפחות איין מאל כל התורה כולה, חמשה חומשי תורה, נביאים וכתובים, ששה סדרי משנה, תלמוד בבלי, תלמוד ירושלמי, ששה סדרי תוספתא, רמב"ם, טור, שולחן ערוך, מדרש רבה, מדרש תנחומא, זוהר הקדוש, ותיקונים, ליקוטי מוהר"ן, ליקוטי הלכות וכו' וכו'; דאס איז אן אייביגע עשירות.

ר' נתן זכרונו לברכה האט געזאגט: "איך שרייב מיינע ספרים נאר פאר א מענטש וואס טראכט: 'איין טאג וועל איך זיין א גוסס און א נפטר, איך וועל ליגן אויף דער ערד מיט די פיס צום טיר', איינער וואס טראכט נישט אז איין טאג וועט ער שטארבן און ליגן אויף דער ערד מיט די פיס צום טיר - איז ביי מיר חשוב אזוי ווי א בהמה, וואס לעבט, עסט און שלאפט, און ווייסט נישט וואס דער סוף איז".

מוהרא"ש זכרונו לברכה איז אמאל געפארן צו א שמחה, אויפן וועג פארנדיג אהין, האט דער דרייווער אנגעצינדן פאר מוהרא"ש דעם ניגון: "מיט וואס? מיט וואס? מיט וואס וועט מען קומען אויף יענע וועלט..." (עס איז דא א ברסלב'ע טעיפ וואס האט דערויף דעם ניגון), דער ניגון גייט ווייטער: "נישט קיין חצות, נישט קיין תפילה בכח, נישט קיין תיקון הברית - מיט וואס וועסטו קומען אויף יענע וועלט..." יענע וואך ביים שיעור ליל שישי האט מוהרא"ש געזינגען דעם ניגון און אויסגעפירט: "מיט וואס? מיט וואס? מיט וואס וועט מען קומען אויף יענע וועלט; מיט מיינע פרקים משניות, מיט מיינע דפים גמרא, מיט מיינע דיבורים וואס איך רעד יעדן טאג צום אייבערשטן, מיט שחרית מנחה מעריב, מיט דעם וועל איך קומען אויף יענע וועלט".

דערפאר, זע דו אויך אויס צו ניצן דיינע טעג און יארן, אז דו זאלסט נישט דארפן זינגען אויף דער עלטער דעם צעבראכענעם ניגון: "מיט וואס וועל קומען אויף יענע וועלט".

ליידער מוז איך דיר זאגן, אז אפילו אין ברסלב אליין רעדט מען אויך נישט פון תכלית, אז מען זאל יעדן טאג אריין כאפן מקרא משנה גמרא וכו', בשעת דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן כח): "רָאוּי לְאָדָם שֶׁיַעֲבוֹר וְיֵלֵך בָּזֶה הָעוֹלָם בְּכָל הַסְּפָרִים הַקְּדוֹשִׁים, וְלִלְמֹד כּוּלָם כְּדֵי שֶׁיִּהְיֶה בְּכָל מָקוֹם", א מענטש זאל לערנען אלע ספרים וואס עס זענען פארהאן, ער זאל זיין באקאנט איבעראל, "כְּמוֹ שֶׁנִּמְצָא הַשָּׂרִים הַגְּדוֹלִים שֶׁהוֹלְכִים וְעוֹבְרִים בַּמְּדִינוֹת, וּמוֹצִיאִים הוֹצָאוֹת רַבּוֹת עַל זֶה כְּדֵי שֶׁיּוּכַל אַחַר כֵּן לְהִתְפָּאֵר וְלוֹמַר שֶּׁהָיָה בַּמְּדִינוֹת", אזוי ווי מיר זעען, אז מענטשן געבן אויס אסאך געלט ארום צו פארן אויף די גאנצע וועלט, כדי זיי זאלן זיך קענען נאכדעם בארימען: "איך בין געווען דא און דארט", "כְּמוֹ כֵּן, רָאוּי שֶׁיִּהְיֶה הָאָדָם בָּעוֹלָם הַזֶּה בְּכָל מְקוֹמוֹת הַקְּדוֹשִׁים שֶׁל הַתּוֹרָה, כְּדֵי שֶׁיּוּכַל לְהִתְפָּאֵר בָּעוֹלָם הַבָּא שֶּׁהָיָה בְּכָל מָקוֹם, דְהַיְינוּ בְּכָל הַסְּפָרִים הַקְּדוֹשִׁים", אזוי אויך זאגט דער רבי, זאל א מענטש לערנען אלע ספרים, כל התורה כולה, כדי ער זאל זיך קענען בארימען אויבן אין הימל: "איך בין געווען איבעראל", "וּלְעָתִיד בָּעוֹלָם הַבָּא מַזְכִּירִין אוֹתוֹ כָּל מַה שֶׁלָּמַד בָּעוֹלָם הַזֶּה", און אויבן אין הימל לערנט מען מיטן מענטש אלעס וואס ער האט זוכה געווען צו לערנען בזה העולם.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת חיי שרה, י"ח מר-חשון, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד משה נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

ווי לאנג מיינסטו נעמט צו זאגן "תיקון חצות"; אפילו מען זאל עס זאגן מיט אלע פינף קינות, נעמט עס נישט מער ווי א האלבע שעה. אויב האט מען נישט קיין צייט, זאגט מען נאר די צען קאפיטלעך תהלים פון תיקון רחל און תיקון לאה, דאס נעמט אינגאנצן זעקס מינוט, דאס קען יעדער איינער טון.

מענטשן האלטן זיך צוריק פון זאגן "תיקון חצות", ווייל מען מיינט אז דאס איז נאר געמאכט פאר גרויסע צדיקים; די מעשה ביכלעך לייגן אראפ "תיקון חצות" כאילו דאס איז א שרעקעדיגע זאך, 'מען צינדט אן א ליכט און מען זיצט אויף דער ערד מיט א זאק וכו'', ווען קינדער הערן ווי מען לייגט דאס אראפ אזוי דראמאטיש, ווערט דאס איינגעזעצט ביי זיי אין מח אז דאס מיינט נישט זיי, דאס איז נאר פאר צדיקים וואס זענען זייער גרויס וכו'. אבער עס איז נישט אזוי, "תיקון חצות" דארף יעדער איינער זאגן, דאס איז אן הלכה אינעם ערשטן סימן אין שלחן ערוך (סימן א, סיעף ב) און אזוי טוען אלע ברסלב'ער חסידים, מען זאגט יעדע נאכט תיקון חצות.

מוהרא"ש זכרונו לברכה זאגט אז מען זאל זיך צוגעוואוינען צו זאגן תיקון חצות פאר מען גייט שלאפן; אז מען מאכט זיך א חשבון זעט מען אז עס קומט אויס רוב מאל צו גיין שלאפן ביי חצות, דערפאר זאגט מוהרא"ש אז מען זאל דעמאלט זאגן דעם תיקון חצות, מען ליינט קריאת שמע און מען זאגט נאכדעם תיקון חצות.

תיקון רחל איז צוויי קאפיטלעך (קאפיטל קלז): על נהרות בבל און (קאפיטל עט): מזמור לאסף. דערנאך זאגט מען (איכה ה): זכור ה' מה היה לנו, נאכדעם זאגט מען תיקון לאה (קאפיטל כד): לדוד מזמור, (קאפיטל מב): כאיל תערג, (קאפיטל מג): שפטני, (קאפיטל כ): יענך ה', (קאפיטל סז): למנצח בנגינות, (קאפיטל קיא): אודה ה', (קאפיטל נא): בבוא עליו נתן הנביא, (קאפיטל קכו): שיר המעלות; שבת און יום טוב און ווען מען זאגט נישט קיין תחנון, זאגט מען נישט תיקון רחל, נאר די זעקס קאפיטלעך פון תיקון לאה.

פרעג איך דיר, ווי לאנג נעמט צו זאגן די פאר קאפיטלעך תהילים אויף דעם סדר וואס דער הייליגער אריז"ל האט מתקן געווען. וואויל איז דיר אז דו וועסט זאגן תיקון חצות יעדע נאכט, וועסטו זוכה זיין צו אלעס גוטס.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.