בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת מקץ - חנוכה, ד' דחנוכה, כ"ז כסליו, שנת תשע"ח לפ"ק

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

היינטיגע צייטן ווען די גאס איז זייער מסוכן, דארף מען זייער אכטונג געבן אז די קינדער זאלן ליב האבן זייער היים, די קינדער זאלן וועלן פארברענגען אין שטוב, און זיי זאלן ליב האבן זייערע עלטערן.

ר' נתן האט געזאגט: "עס איז ביי מיר חשוב צו מחנך זיין מיינע קינדער, פונקט ווי אויפשטיין חצות און זאגן 'תיקון חצות'"; אז מען וויל אויפשטיין ביי חצות זאגן תיקון חצות, דארף מען זיך לייגן שלאפן פרי, ר' נתן האט נישט געוואלט גיין שלאפן פאר זיינע קינדער קומען אהיים, ווייל ער האט זיי געוואלט מחנך זיין, ער האט געוואלט ליינען קריאת שמע מיט זיי, זיי מחנך זיין צו מאכן ברכות, אנגרייטן נעגל וואסער וכדומה. ווייל א קינד וואס זיינע עלטערן האבן אים שיינערהייט דערמאנט נאכט נאך נאכט צו ליינען קריאת שמע, אים איז גרינגער דאס צו טון זיין גאנץ לעבן; אודאי דארף יעדער מענטש חיזוק, יעדער מענטש האט א יצר הרע וכו' וכו', אבער מיט א גוטע חינוך איז דאס יראת שמים און אידישקייט איינגעבאקן אין הארצן.

בנוגע וואס איר פרעגט ווי אזוי מען קען מאכן די בחורים זאלן וועלן אויפשטיין אינדערפרי; דאס איז א פראגע מיט וואס אלע עלטערן מוטשען זיך, אלע זוכן עצות ווי אזוי מען קען מאכן די בחורים זאלן אויפשטיין. מען דארף געדענקען וואס דער רבי זאגט: "מיט גוטן פועל'ט מען בעסער ווי מען שלעכטן"; נאך האט דער רבי געזאגט: "אויב מען זעט מען האט יא געפועל'ט מיט שלעכטן, זאל מען וויסן אז מען וואלט דאס געקענט פועל'ן אסאך גרינגער און שנעלער מיט גוטן"; איך געדענק ווען איך בין געווען א בחור איז מיר אויך שווער געווען אויפצושטיין פארטאגס וכו', פלעגט מיין מאמע - זאל זיין געזונט און שטארק - זיצן ביי מיין בעט פארטאגס און מיר וועקן, זי האט זיך אזוי געבעטן ביי מיר איך זאל אויפשטיין, זי פלעגט רעדן אזוי שיין און זינגען ניגונים איך זאל גיין לערנען, אז איך האב געמוזט אויפשטיין. ווען מען רעדט מיט שיינעם צו די קינדער וועלן זיי זיכער פאלגן די עלטערן.

מוהרא"ש זכרונו לברכה האט דערציילט פונעם אהבת ישראל זכותו יגן עלינו, אז ווען ער האט זיך אריין געצויגן קיין מארמאראש, וואו עס האבן געוואוינט אידישע קינדער וואס זענען געווען זייער ווייט פונעם דרך התורה והמצוות, האט מען אים געפרעגט: "ווי אזוי וועט דער רבי קענען פועל'ן ביי די מארמאראשע אידן זיי זאלן תשובה טון, זיי זאלן זיך פירן אזוי ווי עס דארף צו זיין?" האט זיי דער אהבת ישראל געענטפערט: "איך וועל זיי אזוי ליב האבן, ביז זיי וועלן פאלגן וואס איך לערן זיי, און וואס איך פארלאנג פון זיי"; זעט מען אז מיט ליבשאפט קען מען אלעס פועל'ן.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סנהדרין קז:): "לְעוֹלָם תְּהֵא שְׂמֹאל דּוֹחֶה, וִיְמִין מְקַרֶבֶת"; ווען עס קומט מחנך צו זיין קינדער אדער תלמידים, דארף מען טאקע זאגן מוסר, אבער מיט די רעכטע האנט זאל מען זיי מחזק זיין, דאס הייסט מען דארף געבן מער חיזוק און מער ליבשאפט, ווי אוועקשטופן.

דער אמת איז, ווען די קינדער זענען נאך יונג, דעמאלט איז דער ריכטיגער צייט פון חינוך, דעמאלט איז דער צייט פון שמאל דוחה, זיי מחנך זיין מיט דרך ארץ. קינדער זאלן וויסן אז א ווארט פון טאטע מאמע איז זייער חשוב, און מען קען זיך נישט שפארן וכו'. ווען מען דערזעט זיך שוין מיט קינדער פון פערצן יאר און העכער, דעמאלט דארף מען שוין זייער אכטונג געבן מען זאל זיי נישט פארלירן, מען דארף מער פארברענגען מיט זיי וכו', דעמאלט איז דער צייט פון "ימין מקרבת".

ליידער זעט מען זייער אסאך משפחות זענען נישט מחנך די קינדער ווען זיי זענען נאך יונג, שפעטער וועקן זיי זיך אויף - ווען זיי האבן שוין עלטערע קינדער, אבער דעמאלט דארף מען שוין אכט געבן מען זאל זיי נישט פארלירן.

נאך אלע עצות דארף מען גוט וויסן אז דער עיקר עצה אויף גוטע קינדער איז "תפילה"; מוהרא"ש האט דערציילט אז א איד איז געקומען צום הייליגן חפץ חיים זכותו יגן עלינו, ער האט אים געבעטן א ברכה אויף גוטע קינדער; האט דער הייליגער חפץ חיים גענומען א תהלים וואס איז געווען אויפגעבלאזן פון נאסקייט, און דאס געוויזן פאר דעם איד און אים געזאגט: "דאס איז דער תהלים פון מיין מאמע עליה השלום, וואו זי פלעגט זיך יעדן טאג אויסוויינען אז זי זאל האבן גוטע קינדער, אזוי איז מען זוכה צו גוטע קינדער". דערפאר זאלסטו אסאך בעטן דעם אייבערשטן אז דו זאלסט זוכה זיין צו ערליכע קינדער, געזונטע קינדער, און קינדער וואס וועלן ליכטיג מאכן דער וועלט.

דער אייבערשטער זאל העלפן ענק זאלן זען אסאך אידיש נחת פון ענקערע קינדער, אמן.

א פרייליכן שבת.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת מקץ - חנוכה, ד' דחנוכה, כ"ז כסליו, שנת תשע"ח לפ"ק

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אז מען טוט אן עבירה, אפילו מען איז נאר איינמאל דורך געפאלן אין דעם, דארף מען תשובה טון. אז מען טוט תשובה איז דער אייבערשטער מוחל אויף וואס מען האט געטון, אבער אויב מען טוט נישט תשובה, איז זייער ביטער.

דערפאר זאלסטו פארן קיין אומאן צום הייליגן רבינ'ס ציון. דער רבי האט צוגעזאגט (חיי מוהר"ן, סימן רכה) אז ווער עס וועט קומען צו זיין ציון, ער וועט זאגן דעם תיקון הכללי, די צען קאפיטלעך תהילים (קאפיטל - ט"ז, ל"ב, מ"א, מ"ב, נ"ט, ע"ז, צ', ק"ה, קל"ז, ק"נ) און געבן א פרוטה לצדקה פאר זיין זכות, אפילו ער האט געטון די הארבסטע עבירות, "וועל איך מיר לייגן אויף די לענג און אויף די ברייט, אים א טובה צו טון, ביי די פיאות וועל איך אים ארויס נעמען פון שואל תחתית"; דערפאר אז דו ווילסט פאררעכטן וואס דו האסט פוגם געווען, כאפ דיר אריבער קיין אומאן ווי שנעלער, און דו זאלסט זאגן דארט דעם תיקון הכללי. זאלסט זיך מתוודה זיין פארן אייבערשטן, אים אלעס דערציילן וואס דו האסט געטון, וועסטו אלעס פאררעכטן.

עס איז נאריש צו גיין צו מענטשן וכו' זיי פארציילן די זינד וואס מען האט געטון; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות לד:) אויפן פסוק (תהלים לב, א): "אַשְׁרֵי נְשׂוּי פֶּשַׁע כְּסוּי חֲטָאָה", אז מען טאר נישט דערציילן פאר מענטשן די עבירות וואס מען האט געטון, ווער עס דערציילט פאר א צווייטן זיינע זינד, איז א סימן אז ער איז אן עזות פנים; זאלסט זיך אויסגיסן דיין הארץ פארן אייבערשטן, און אים בעטן ער זאל דיר מוחל זיין אויף וואס דו האסט געטון, בפרט אויף די עקעלדיגע זאכן וואס דו האסט געטון מיט א צווייטן וכו'. אויב דו וועסט תשובה טון וועט דיר גוט זיין, אבער אז מען טוט נישט תשובה איז זייער ביטער ביים סוף, בזמן שבית המקדש היה קיים, וואלטן די סנהדרין געגעבן אויף די עבירה סקילה.

מיין נישט אז היינט איז נישט דא קיין עונש אויב מען טוט נישט תשובה; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (כתובות ל.) אפילו מיר האבן נישט קיין בית המקדש, מיר האבן נישט קיין סנהדרין וואס זאלן מעניש זיין מיט די ד' מיתות בית דין, אבער די ד' מיתות בית דין גייט נאך אן אפילו היינטיגע צייטן - אויב מען טוט נישט תשובה; ווער עס איז מחויב סקילה, פאלט אראפ פון א דאך, אדער ווערט ער פארציקט פון א חי'; ווער עס איז מחויב שריפה, ווערט פארברענט, אדער כאפט ער א ביס פון א שלאנג; אזוי אויך, ווער עס איז מחויב מיתת הרג, וועט ער געהרג'ט ווערן; ווער עס איז מחויב חנק, ווערט דערטראנקען אין וואסער, אדער ווערט ער דערשטיקט; מען הערט ליידער היינטיגע צייטן זייער אסאך שוידערליכע מעשיות פון עקסידענטס און אנדערע פארשידענע אומגליקן, עס איז נישט אומזיסט, אלעס וואס דער אייבערשטער טוט איז מיט א פונקטליכער חשבון.

דער רבי זאגט (ספר המידות, אות ניאוף, סימן לג): "ווער עס טוט די עבירה פון משכב זכר, וועט צום סוף אנקומען אין תפיסה"; נאך זאגט דער רבי (ספר המידות, אות ניאוף, חלק ב', סימן ח): "מען טאר נישט מלמד זכות זיין אויף איינער וואס זינדיגט אין די עבירה פון משכב זכור"; דערפאר זאלסטו זיך גוט בארעכענען וואס דו האסט געטון, און זאלסט תשובה טון, וועט דיר גוט זיין בזה ובבא.

דער אייבערשטער זאל אריין לייגן אין דיר א רוח טהרה, זאלסט זוכה זיין תשובה צו טון.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ויגש, ל' כסליו, א' דר"ח טבת, ו' דחנוכה, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד שמעון נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער הייליגער רבי פלעגט אסאך שמועסן מיט אונזערע לייט פון זיינע מדריגות, ער פלעגט זיי דערציילן צו וואס ער האט אלץ זוכה געווען; דער רבי פלעגט שמועסן פון זיך, פון זיינע מדריגות און השגות, ווייל דער רבי האט געוואלט מיר זאלן אים וועלן נאכמאכן. דורכדעם וואס מען וועט הערן צו וואס א מענטש קען זוכה זיין, וועלן אלע פרובירן אים נאכצומאכן.

ווען דער רבי פלעגט פארציילן זיינע מדריגות וכו', איז געווען אפאר מאל וואס מענטשן האבן געזאגט פארן רבי'ן: "איר זענט צו געקומען צו גרויסע מדריגות און השגות ווייל איר זענט אן אייניקל פון דעם הייליגן בעל שם טוב זכותו יגן עלינו, איר זענט אן אייניקל פון הרב הקדוש רבי נחמן הורודענקער זכותו יגן עלינו, און פון נאך צדיקים, דאס איז די סיבה פארוואס איר האט זוכה געווען צו די גרויסע מדריגות", שרייבט ר' נתן (שבחי הר"ן, סימן כו): "יעדעס מאל ווען דער רבי האט געהערט אז מענטשן זאגן אז דער רבי איז צוגעקומען צו זיינע גרויסע מדריגות ווייל ער איז געבוירן מיט א הויכע נשמה, אדער מצד יחוס, פלעגט דער רבי זייער מקפיד זיין, און געזאגט: 'איך בין צוגעקומען צו וואס איך בין צוגעקומען, נישט ווייל איך שטאם פון אזעלכע גרויסע זיידעס, און נישט ווייל מיין נשמה וכו', נאר ווייל איך האב זייער אסאך געהארעוועט, און יעדער מענטש קען זוכה זיין צו דעם'".

דאס וואס דו שרייבסט אז דער רבי האט דערציילט, ווען ער איז געווען א קליין קינד און זיין מאמע די גרויסע צדיקת פייגא האט געקעמט זיין האר, עס האט זייער וויי געטון, און ער האט קיינמאל נישט געשריגן, ווייל ער האט שוין דעמאלט פארשטאנען אז אויף דער וועלט דארף מען ליידן; דאס איז טאקע אמת, דער רבי האט געהאט א גאר גרויסע נשמה, אבער דאס האט נישט צו טון מיט ווערן א צדיק, קוק אריין אין שבחי הר"ן (סימן כה) אז דער רבי האט בפירוש געזאגט: "אֲפִלּוּ אִם הָיָה מִמִּשְׁפָּחָה הַיְרוּדָה שֶׁבְּיִשְׂרָאֵל, הָיָה זוֹכֶה גַּם כֵּן לְמַה שֶׁזָּכָה עַל יְדֵי עֹצֶם עֲבוֹדָתוֹ וִיגִיעָתוֹ, שֶׁיָּגַע וְטָרַח מְאֹד מְאֹד בַּעֲבוֹדָתוֹ יִתְבָּרַך", אפילו ער וואלט ווען געבוירן געווארן ביי די פשוט'סטע שטוב, וואלט ער אויך זוכה געווען צו זיינע מדריגות, צוליב וואס ער האט אזוי סאך געהארעוועט.

יעדער מענטש קען זוכה זיין צו ווערן אזוי גרויס ווי משה רבינו; קוק אריין אין רמב"ם הלכות תשובה (פרק ה', הלכה ב) ווי ער זאגט דארט אז יעדער מענטש קען זוכה זיין צו ווערן אזוי גרויס ווי משה רבינו, עס ווענדט זיך נאר אינעם מענטש אליין. איך טייטש דיר איבער דעם לשון פון רמב"ם: "דיינע מחשבות זאלן דיר נישט איינרעדן דאס וואס מען קען הערן פון נארישע מענטשן ווי זיי זאגן, 'דער אייבערשטער האט שוין גוזר געווען ווער עס זאל זיין א צדיק און ווער עס זאל זיין א רשע', עס איז נישט אזוי, נאר יעדער איינער קען זוכה זיין צו זיין אזוי גרויס ווי משה רבינו, אדער פארקערט - ווי ירעם בן נבט; יעדער מענטש האט זיין אייגענע בחירה צי ער זאל זיין א חכם אדער א נאר. יעדער מענטש קען זיין א רחמנות'דיגער, אדער פארקערט - אן אכזר, אדער א קארגער מענטש, אזוי אויך אין אלע אנדערע זאכן".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א פרייליכן חנוכה.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת מקץ - חנוכה, ד' דחנוכה, כ"ז כסליו, שנת תשע"ח לפ"ק

לכבוד הבחור אהרן נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וויסן זאלסטו אז די עבירה פון פגם הברית הוצאת זרע לבטלה איז זייער הארב, עד כדי כך אז חכמינו זכרונם לברכה זאגן (נדה יג:): "כָּל הַמוֹצִיא שִׁכְבַת זֶרַע לְבַטָּלָה חַיָיב מִיתָה", ווער עס זינדיגט אין פגם הברית, ער איז מוציא זרע לבטלה רחמנא לצלן, איז חייב מיתה. נאך זאגן חז"ל (שם): "כְּאִילוּ שׁוֹפֵך דָמִים", ווער עס זינדיגט אין פגם הברית, ער איז מוציא זרע לבטלה, איז אזוי ווי איינער איז עובר אויף רציחה און שפיכת דמים. און עס איז "כְּאִילוּ עוֹבֵד עֲבוֹדַת כּוֹכָבִים", ווער עס זינדיגט אין פגם הברית, ער איז מוציא זרע לבטלה איז אזוי ווי ער דינט עבודה זרה רחמנא לצלן.

עס ווערט געברענגט אין שלחן ערוך (אורח חיים, סימן ר"מ, סעיף יד): ווי מער א מענטש איז פוגם בברית - "זִקְנָה קוֹפֶצֶת עָלָיו, וְכֹחוֹ תָּשַׁשׁ" - ווערט ער אפגעשוואכט און פארעלטערט, מען פארלירט די כוחות, אזוי אויך "עֵינָיו כֵּהוֹת, וְרֵיחַ רַע נוֹדֵף מִפִּיו", די אויגן ווערן אים אפגעשוואכט, עס הייבט אן גיין א שלעכטע גערוך פון זיין מויל; "וְשַׂעַר רֹאשׁוֹ וְגַבּוֹת עֵינָיו וְרִיסֵי עֵינָיו נוֹשְׁרִים וְכוּ'", די האר פונעם קאפ פאלט ארויס, "וְהַרְבֵּה כְּאֵבִים חוּץ מֵאֵלּוּ בָּאִים עָלָיו", און עס ברענגט אסאך ווייטאג אויפן מענטש; זעט מען פון דעם וואס די עבירה ברענגט אויפן מענטש בגשמיות.

אין זוהר הקדוש שטייט (וישב קפח.; ויחי ריט.) אז עס העלפט נישט קיין תשובה אויב מען זינדיגט אין פגם הברית; דער אייבערשטער האט רחמנות געהאט אויף אונזער דור, און אראפ געשיקט דעם הייליגן רבינ'ס נשמה אויף דער וועלט, וואס ער הייבט אויף אלע נשמות וואס זענען אראפ געפאלן אין די עבירה, און דורך זיינע עצות ברענגט ער זיי אלע צוריק צום אייבערשטן. האט דער רבי געזאגט (שיחות הר"ן, סימן עא): "קיינער פארשטייט נישט פשט אין דעם זוהר, נאר איך, און איך זאג אז עס העלפט יא תשובה, אפילו איינער וואס האט אסאך געזינדיגט".

דער הייליגער רבי האט אונז געגעבן א מתנה וואס רופט זיך 'התבודדות'; א מענטש זאל זיך אויסרעדן זיין הארץ צום אייבערשטן אויף זיין אייגענע שפראך, אויף זיין מאמע לשון. מען זאל גיין אויף א פלאץ וואו קיינער געפונט זיך נישט דארט, און זיך אויסשמועסן דאס הארץ; מען זאל דערציילן פארן אייבערשטן וואו דער יצר הרע ווארפט אים אלץ אראפ, און אז וויפיל מאל דער מענטש מאכט שוין אפ אז ער גייט זיין גוט, פאלט ער נאכאמאל צוריק אריין אין די עבירה.

דערפאר טייערער ברודער, פאלג דעם רבי'ן, און זוך דיר אויף א פלאץ וואו קיינער איז נישט דארט, דארט זאלסטו זיך אויסגיסן דיין הארץ צום אייבערשטן, פארצייל אים אלעס וואס עס גייט אריבער אויף דיר, אלע שלעכטע מחשבות וואס דער יצר הרע ברענגט אריין אין דיר, בעט אים: "רבונו של עולם, האב רחמנות אויף מיר, איך וויל זיין אן ערליכער איד, איך וויל האבן ריינע אויגן, וואס זאל איך טון אז איך האלט אין איין אראפפאלן? איך שפיר אז איך ווער פארברענט, די תאות ניאוף פלאקערט אין מיר, הייליגע באשעפער ראטעווע מיר, איך וויל אזוי שטארק זיין אן ערליכער איד, אבער איך האלט אין איין צוריק פאלן, איך האלט אין איין אראפפאלן אין די עקלדיגע עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, איך בין אזוי צעבראכן, דער לעבן איז מיר נמאס", אזוי זאלסטו רעדן צום אייבערשטן, זאלסט אים אלעס פארציילן און גארנישט באהאלטן פון אים, וועסטו סוף כל סוף ארויס גיין פון דיין פלאנטער אין וואס דו ליגסט.

זאג יעדן טאג דעם "תיקון הכללי"; די צען קאפיטלעך תהילים וואס דער הייליגער רבי האט מתקן געווען (קאפיטל ט"ז, ל"ב, מ"א, מ"ב, נ"ט, ע"ז, צ', ק"ה, קל"ז, ק"נ); דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קמא) אז ווער עס זאגט די צען קאפיטלעך תהילים, דארף שוין גארנישט זארגן; דאס העלפט אויף אלע עבירות.

ליידער רעדט מען נישט צו קינדער און צו בחורים זיי זאלן זיך אכטונג געבן פון עבירות, אפילו די מלמדים וואס רעדן שוין יא, רעדן זיי נאר בדרך רמז. רוב בחורים פארשטייען נישט וואס זיי רעדן, און נאכדעם פאלן זיי אריין אין עבירות בלא יודעים. זאג פארן אייבערשטן: "וואס זאל איך טון אז איך בין אראפ געפאלן אין אזא עקעלדיגע עבירה מיט אן אנדערע בחור, קיינער האט מיר נישט געזאגט אז דאס איז די ערגסטע זאך אויף דער וועלט, קיינער האט מיר נישט געזאגט אז אויב מען גייט מיט א צווייטע בחור וכו' פארלירט מען דער וועלט און אויך יענע וועלט, הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל ווערן צוריק געזונט, איך זאל נישט טראכטן פון טון עבירות מיט א צווייטער בחור".

איך האף אז דו וועסט פאלגן דעם רבינ'ס עצות, וועסטו האבן א גוט לעבן. אויב אבער דו וועסט נישט תשובה טון אויף די עבירה, וועט זיין זייער ביטער דיין סוף. דער רבי זאגט (ספר המידות, אות ניאוף, חלק ב', סימן ח): "אָסוּר לְלַמֵּד זְכוּת עַל זֶה שֶׁעָבַר עַל מִשְׁכַּב זָכָר", מען טאר נישט מלמד זכות זיין אויף א מענטש וואס טוט די עבירה; נאך זאגט דער רבי (ספר המידות, אות פדיון שבויים, סימן ו): "בַּעֲווֹן מִשְׁכַּב-זָכָר נִתְפָּס בִּתְפִיסָה", ווער עס טוט די עקעלדיגע עבירה, וועט צום סוף אנקומען אין תפיסה.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זוכה זיין צו תשובה שלימה.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת מקץ - חנוכה, ד' דחנוכה, כ"ז כסליו, שנת תשע"ח לפ"ק

לכבוד ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

מען דארף וויסן אז א שידוך האט נאר מיטן אייבערשטן; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בראשית רבה סח, ג): "מָצִינוּ בַּתּוֹרָה בַּנְּבִיאִים וּבַכְּתוּבִים שֶׁאֵין זִוּוּגוֹ שֶׁל אִישׁ אֶלָּא מִן הַקָדוֹשׁ בָּרוּך הוּא", מיר געפונען אין די תורה, נביאים און אין כתובים, אז א שידוך האט נאר מיטן אייבערשטן. אין די תורה שטייט (בראשית כד, נ): "וַיַּעַן לָבָן וּבְתוּאֵל, וַיֹּאמְרוּ, מֵה' יָצָא הַדָּבָר", אין נביאים שטייט (שופטים יד, ד): "וְאָבִיו וְאִמּוֹ לֹא יָדְעוּ כִּי מֵה' הִיא", און אין כתובים שטייט (משלי יט, יד): "בַּיִת וָהוֹן נַחֲלַת אָבוֹת, וּמֵה' אִשָּׁה מַשְׂכָּלֶת", זעען מיר איבעראל אז נאר דער אייבערשטער געבט שידוכים.

מיט תפילה קען מען אלעס באקומען; דער רבי זאגט (ספר המידות, אות תפלה, חלק ב', סימן י): "עַל יְדֵי תְּפִלָּה יָכוֹל לְשַׁנּוֹת זִוּוּגוֹ הַנִּכְרַז בַּשָׁמַיִם", דורך תפילה קען מען טוישן אפילו די שידוך וואס מען האט אויסגעריפן אין הימל; אזוי ווי מיר זעען, אז לאה האט געדארפט חתונה האבן מיט עשו הרשע, אבער זי האט נישט געוואלט חתונה האבן צו אזא רשע, האט זי געוויינט, אזוי ווי עס שטייט (בראשית כט, יז): "וְעֵינֵי לֵאָה רַכּוֹת" - פון אסאך וויינען, אז זי זאל נישט אנקומען צו עשו; זי האט געבעטן דעם אייבערשטן אז זי וויל חתונה האבן צו א צדיק, צו יעקב אבינו. ביז דער אייבערשטער האט אויסגעהערט איר תפלה, זי האט חתונה געהאט מיט יעקב אבינו און זוכה געווען אויפצושטעלן די הייליגע שבטים.

זעט מען פון דעם דאס גרויסקייט פון תפילה; אויב מען בעט דעם אייבערשטן מען זאל האבן א מאן א ערליכער איד, איז מען זוכה צו דעם.

דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קצו): "א מענטש טאר זיך נישט איינ'עקשנ'ען ביים אייבערשטן אז דער אייבערשטער מוז אים געבן וואס ער בעט, נאר מען דארף בעטן דעם אייבערשטן מיט רחמנות, אזוי ווי אן ארעמאן בעט זיך ביי איינעם אז מען זאל רחמנות האבן אויף אים". נאכדעם זאגט דער רבי (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן מח): "א מענטש דארף זיין א גרויסער עקשן, נישט אפלאזן וואס ער טוט - סיי און תורה, סיי אין תפילה". לכאורה זעט דאס אויס ווי א שטיקל סתירה; דא זאגט דער רבי אז מען דארף זיין א גרויסער עקשן נישט אפלאזן דעם אייבערשטן און נישט אויפהערן אים צו בעטן, און פריער זאגט דער רבי אז מען טאר נישט גיין מיט עקשנות. איז דאס מוהרא"ש זכרונו לברכה זייער שיין מסביר, באמת איז דאס בכלל נישט קיין סתירה, ווייל א מענטש דארף זיין א גרויסער עקשן בעבודת השם, נישט אפלאזן צו דאווענען; אפילו דער מענטש זאל הערן א בת קול פון הימל: "מען דארף דיר נישט", אפילו עס זאלן קומען מלאכים און נשמות פון הימל אים זאגן: "מען דארף דיר נישט", זאל ער זיך נישט וואוסענדיג מאכן, נאר ווייטער אנגיין מיטן לערנען און דאווענען. אבער פון דער אנדערע זייט דארף מען אכטונג געבן נישט צו זיין א דוחק את השעה, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות סד.): "כָּל הַדּוֹחַק אֶת הַשָּׁעָה - הַשָּׁעָה דוֹחַקְתּוֹ", ווער עס עקשנ'ט זיך - ער זאגט 'עס מוז יעצט געשען דאס און דאס', דער וועט ווערן זייער אנטוישט און צעבראכן; נאר מען דארף וויסן אז דער אייבערשטער ווייסט וואס איז גוט פארן מענטש, און ער טוט נאר וואס עס איז גוט.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת מקץ, כ"ו כסליו, ב' דחנוכה, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד מ.א. נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

קענסט זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון צדקה; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא בתרא ט:): "שְׁקוּלָה צְדָקָה כְּנֶגֶד כָּל הַמִּצְוֹת", די מצוה פון צדקה איז אזוי גרויס ווי אלע מצוות פון די תורה; און פארקערט אויך, אויב מען געבט נישט קיין צדקה איז עס זייער הארב, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שם, י.): "כָּל הַמַּעֲלִים עֵינָיו מִן הַצְּדָקָה כְּאִילוּ עוֹבֵד עֲבוֹדַת כּוֹכָבִים", אז מען געבט נישט קיין צדקה איז עס אזוי ווי מען דינט עבודה זרה.

עס שטייט אין זוהר הקדוש (פרשת וירא, קד.): ווען דער אייבערשטער האט ליב איינעם, שיקט ער אים א מתנה - אן ארעמאן; ווען א ארעמאן קומט צו דיר בעטן צדקה, זאלסטו טאנצן פאר שמחה אז דער אייבערשטער ווייזט דיר אז ער האט דיר ליב.

איך האב געהערט פון א איד וואס האט געעפענט א נייע געשעפט און ער האט גערופן מוהרא"ש זאל קלאפן מזוזות ביי אים אין געשעפט; האט ער מיר פארציילט, אז מוהרא"ש האט אים דעמאלט געזאגט די ווערטער: "זאלסט קיינמאל נישט אוועק שיקן אן ארעמאן אן אים צו געבן א נדבה; ענדערש זאלסטו געבן פאר הונדערט ארעמעלייט - פאר יעדן איינעם - איין דאללער, ווי צו געבן פאר איינעם א הונדערטער, און אוועק שיקן ניין אין ניינציג מיט ליידיגע הענט", און מוהרא"ש האט אים געזאגט: "אויב דו וועסט אכטונג געבן אויף ארעמעלייט, דו וועסט קיינמאל נישט פארשעמען אן ארימאן, אפילו ווען דו ביסט אנגעצויגן וכו', וועסטו האבן  גרויס הצלחה"; דאס זעלבע זאג איך דיר: "זאלסט ענדערש געבן פאר די געלט גייערס קלענערע סכומים, אבער זאלסט געבן פאר יעדן, ווי צו געבן פאר איינעם א גרויסע סומע און פאר אלע אנדערע גארנישט".

אויף דעם וואס דו פרעגסט אויף הנהגות ווען מען ציט זיך אריבער אין א נייע דירה וכו'; זאלסט אכטונג געבן אייביג צו געבן צדקה, און מען זאל קיינמאל נישט אוועק שיקן א איד פון שטוב אן דעם וואס מען זאל אים געבן א נדבה אדער עפעס עסן וכו'. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (מדרש שיר השירים רבה ו, יז): "א טיר וואס איז נישט אפען פאר צדקה, וועט זיין אפען פארן דאקטער ה' ירחם"; ווען א איד קומט צו דיר אין שטוב פאר א נדבה, זאלסטו נעמען אלע דיינע קינדער צום טיר, און אלע קינדער זאלן געבן צדקה. מען געבט פאר יעדן קינד א דאללער, און מען לערנט זיי אויס צו געבן צדקה, אזוי איז מען זיי מחנך צו וויסן דאס גרויסקייט פון צדקה.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זיך אריבער ציען געזונטערהייט אינעם נייעם דירה, און נאר מאכן דארט שמחות, אמן.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת מקץ, כ"ד כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד יוחנן נרו יאיר

עס איז נישט גוט צו האלטן אין שטוב קיין שום בעל חי, ווייל עס ברענגט נאר צרות בגשמיות וברוחניות, בפרט אויב מען פארגעסט צו געבן עסן פאר די בעלי חיים באקומט מען א גרויסער עונש.

עס איז באוואוסט די מעשה אז א פארפאלק וואס האבן נישט געהאט קיין קינדער זענען געקומען צום אר"י הקדוש בעטן א ברכה אויף קינדער, האט דער אריז"ל זיי געזאגט: "דאס וואס איר האט נישט קיין קינדער איז, ווייל איר האט א הינער שטייג ביי אייך אין חצר וואו איר האדעוועט הינער, דארט איז געשטאנען א לייטער וואס אויף דעם פלעגן די הינער ארויף גיין און אראפ גיין טרינקען וואסער, אבער אזוי ווי די פרוי האט אוועק גענומען די לייטער שלא בכוונה, דערפאר איז זי געשטראפט געווארן אז זי האט נישט קיין קינדער". זעט מען ווי הארב עס איז ווען מען טשעפעט בעלי חיים.

דערפאר איז נישט כדאי צו האלטן אין שטוב קיין שום בעלי חיים; זאלסט מסביר פאר דיינע קינדער די הארבקייט פון צער בעלי חיים.

דער רבי זאגט (ספר המידות, אות רחמנות, חלק ב', סימן ד): "צָרִיךְ לִשְׁמֹר אֶת עַצְמוֹ מִלְּצַעֵר אֶת בַּעֲלֵי חַיִּים, כִּי יַזִּיק לוֹ", מען דארף אכטונג געבן נישט צו טשעפען בעלי חיים, ווייל אז מען איז מצער בעלי חיים וועט עס ברענגען א היזק פארן מענטש.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת מקץ, כ"ד כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד ... תחי'

מזל טוב פאר דיין שידוך! דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט זוכה זיין אויפצושטעלן ערליכע אידישע דורות.

וויסן זאלט איר, אז אלע בחורים פון אלע ישיבות זענען היינט רובם ככולם מקורב צום הייליגן רבי'ן; אלע הערן אויס די שיעורים פון ישיבה, אלע נעמען די ספרים און קונטרסים פון די מפיצים.

צום קול ברסלב האט-ליין רופן יעדן טאג אריין צענדליגער טויזענטער מענטשן; רוב פון די וואס רופן זענען בחורים פון אלע ישיבות ארום די וועלט, מען זעט דאס נישט ארויס אפען ווייל יעדער שעמט זיך פונם צווייטן - דער בחור הערט דאס שטילערהייט, ער האט מורא פון זיינע מגידי שיעורים, דער מגיד שיעור הערט דאס אליינס, אבער ער שעמט זיך פונעם ראש ישיבה, און דער ראש ישיבה הערט דאס פאר זיך, נאר ער שעמט זיך פון וכו'.

דאס זעלבע איז צווישן מאן און ווייב; זייער אסאך מאל הערט דער מאן אויס די שיעורים, ער איז זיך מחיה דערמיט, ער באקומט שכל ווי אזוי צו רעדן צו זיין ווייב, ווייל וואס דער רבי לערנט אויס – לערנט קיינער נישט אויס. פארפאלן, אלע זענען דאס שוין היינט מודה, אז נאר דער רבי האט עצות פאר יעדן פראבלעם. דער מאן טראכט נאר: 'ווי אזוי קען איך מאכן אז מיין ווייב זאל עס אויך הערן', אין דער צייט וואס זי הערט דאס שוין אויך אויס שטילערהייט...

איך האב שוין געהערט אסאך מעשיות פון אינגעלייט ווי זיי האבן מיר דערציילט אז זיי פלעגן שטילערהייט הערן די שיעורים אין די ישיבה, זיי פלעגן מתפלל זיין אז זיי זאלן זוכה זיין אויפצושטעלן אן ערליכע שטוב, א שטוב וואס וועט זיך פירן מיטן הייליגן רבינ'ס הקדמות. זיי האבן חתונה געהאט און ווייטער שטילערהייט געהערט די שיעורים און זיך מחיה געווען דערמיט  שטילערהייט. ביז איין טאג האבן זיי זיך דערוואוסט אז זייער ווייב הערט דאס שטילערהייט נאך פון אלץ מיידל, און זי בעט שטילערהייט דעם אייבערשטן אז איר מאן זאל אויך זיין מקורב צום רבי'ן און פאלגן די עצות פון רבי'ן. ווידעראום דער אינגערמאן וויל קומען צו די שיעורים, אבער ער ווייסט נישט ווי אזוי מען הייבט אן רעדן פון דעם נושא מיט זיין ווייב, זי שטייט אין בעט דעם אייבערשטן אז איר מאן זאל האבן גוטע חברים וואס לעבן מיטן אייבערשטן, ביז זיי געפונען אויס איינער פונעם צווייטן...

איר זאלט ווייטער בעטן דעם אייבערשטן אז ענק זאלן אויפשטעלן א שיינע אידישע שטוב, מיט ערליכע אידישע דורות; קינדער וואס וועלן זיין דבוק צום אייבערשטן, קינדער וואס וועלן האבן אמונת חכמים, זיי וועלן גלייבן אין צדיקי אמת, וועט דער אייבערשטער ענק העלפן איר וועט זוכה זיין צו א חיים טובים. קיין איין תפילה גייט נישט לאיבוד, יעדע תפילה נעמט דער אייבערשטער אן, און מען איז זוכה צו באקומען די ישועה.

דאס וואס איר שרייבט וועגן ביליג חתונה האבן, אז איר האט אזוי שטארק געוואלט חתונה האבן ביליג וכו'; וואויל איז פאר א כלה וואס זאגט פאר איר חתן: "איך דארף נישט קיין עכטע צירונג". זי זאגט פאר איר חתן: "איך פריי מיך מיט דיר אליין"; "איך וויל אז דיינע עלטערן זאלן נישט בארגן קיין איין איבעריגע דאללער פאר מיינע צירונגען, וכדומה". וואויל איז פאר א כלה וואס זאגט פאר איר מאמע: "מאמע, איך דארף נישט קיין חתונה קלייד וואס קאסט געלט; מיר איז גוט א חתונה קלייד פון א גמ"ח וואס קאסט אינגאנצען אפאר דאללער"; אזא כלה וועט זוכה זיין צו לעכטיגע דורות, און צו ערליכע קינדער, ווייל זי געבט אכטונג אויף איר טאטע און מאמע.

וויפיל עלטערן גיין אראפ פון זינען ווען עס קומט חתונה צו מאכן די קינדער; זייער לעבן ווערט אויס, זיי ווערן גרויסע בעלי חובות, אלעס נאר וועגן נארישע קינדער וואס עקשנ'ען זיך פאר טייערע קליידער, טייערע שטריימל, טייערע צירונג וכו'.

דאנקט דעם אייבערשטן אז איר האט זוכה געווען צו טרעפן אייער שידוך, דער אייבערשטער זאל העלפן ענק זאלן זוכה זיין אויפצושטעלן א בית נאמן בישראל, דורות ישרים מבורכים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת מקץ, כ"ב כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד נתן נרו יאיר

דער רבי האט אונז געגעבן א מתנה 'התבודדות'; מוהרא"ש זאגט, ווען מיר וואלטן מקורב געווארן צום רבי'ן נאר צו באקומען די מתנה, וואלט שוין אלעס כדי געווען.

'התבודדות' איז טייטש אז א מענטש זאל זיך צוגעוואוינען צו רעדן צום אייבערשטן אויף זיין שפראך, אויף זיין מאמע לשון, אלעס אויס דערציילן פארן אייבערשטן. דער רבי האט געזאגט (שבחי הר"ן, סימן י) אז ער איז צו געקומען צו זיינע מדריגות נאר דורך די עצה פון התבודדות, נאך האט דער רבי געזאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן כה; ק) ער האט געהערט פון אסאך צדיקים, אז זיי אלע זענען צוגעקומען צו זייערע מדריגות נאר דורך התבודדות, ווייל מען קען נישט זיין קיין ערליכער איד אן התבודדות. ווען דער רבי האט דאס געזאגט, אז מען קען נישט זיין קיין ערליכער איד אן התבודדות, זענען דארט געשטאנען אנשי שלומינו, זיי האבן אנגעפאנגען אויסרעכענען נעמען פון צדיקים, האט דער רבי געזאגט אויף יעדן נאמען וואס זיי האבן אויסגערעכנט, אז אלע פון זיי האבן אים בפירוש געזאגט אז זיי זענען צוגעקומען צו זייערע מדריגות נאר דורך אסאך רעדן צום אייבערשטן.

ווען א מענטש גייט אריבער צרות ויסורים, איז די איינציגסטע עצה ארויס צו גיין דערפון - דורך בעטן דעם אייבערשטן. עס איז א מצוות עשה מן התורה צו שרייען צום אייבערשטן ווען עס קומט א צרה (רמב"ם, פרק א' מהלכות תעניות, הלכה א), און אזוי לערנט אונז דער הייליגער רבי, אז מיר זאלן נאר אנטלויפן צום אייבערשטן, וויינען צו אים ער זאל רחמנות האבן אויף אונז.

דאס וואס דו שרייבסט אז מען דארף דאנקען דעם אייבערשטן צען מינוט אויף די צרה וואס מען האט וכו', דאס איז קעגן די תורה. ווען מען לערנט תורה זעט מען וואס די אבות הקדושים האבן געטון ווען זיי האבן געהאט א צרה; וואס האט יצחק אבינו געטון ווען ער האט געווארט אויף קינדער? ער האט געבעטן דעם אייבערשטן, אזוי ווי עס שטייט (בראשית כה, כא): "וַיֶּעְתַּר יִצְחָק לַה' לְנֹכַח אִשְׁתּוֹ", יצחק אבינו האט געדאוונט צום אייבערשטן ער זאל זוכה זיין צו קינדער. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בראשית רבה סג, ה): "יצחק אבינו איז געשטאנען אין איין וויקל, רבקה איז געשטאנען אינעם אנדערן ווינקל, און אזוי האבן זיי געדאוונט ביז דער אייבערשטער האט זיי געגעבן קינדער; וואס האט יעקב אבינו געטון ווען ער האט געזען ווי עשו וויל אים הרג'נען? ער האט געבעטן דעם אייבערשטן; וואס האבן די אידן געטון אין מצרים ווען פרעה האט זיי געפייניגט? זיי האבן געקרעכצט צום אייבערשטן, און זיי האבן געשריגן צו אים ער זאל זיי העלפן.

נעם דעם ספר תהילים, קוק וואס דוד המלך האט געטון ווען ער האט געהאט צרות און יסורים - ער האט געשריגן צום אייבערשטן: "העלף מיר אייבערשטער", "ראטעווע מיר אייבערשטער", אויך האט ער געדאנקט דעם אייבערשטן אויף אלע חסדים וואס ער טוט מיט אים. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קצה) אז דוד המלך האט שטענדיג געזוכט עפעס גוטס אויף וואס ער קען דאנקען דעם אייבערשטן, אפילו ווען דער אייבערשטער האט געברענגט אויף אים שלעכטס, האט ער געזוכט אין די שלעכטס עפעס גוטס, אזוי ווי עס שטייט (תהלים ד, ב): "בַּצָּר הִרְחַבְתָּ לִּי", אין די צרה האסטו מיר ברייט געמאכט.

עס איז נישט דא אזא זאך ווי צו זאגן פאר א מענטש: "דאנק דעם אייבערשטן אויף די צרה וואס דו האסט", עס איז סתם ליצנות געמאכט אויפן חשבון פון מענטשן; גיי צו א איד וואס האט נישט קיין קינדער פאר לאנגע יארן, און זאג אים ער זאל יעדן טאג טאנצן פאר צען מינוט: "א מחיה אז איך האב נישט קיין קינדער", "איך דאנק דיר אייבערשטער אז מיר האבן נישט קיין קינדער", דאס איז סתם ליצנות געמאכט אויפן חשבון פון א צעבראכענעם איד. אודאי דארף מען טאנצן יעדן טאג, מען דארף דאנקען דעם אייבערשטן אויף אלע חסדים וואס ער טוט - מער ווי צען מינוט, אבער מען טאר זיך נישט אפנארן.

א מענטש דארף גלייבן אז אלעס וואס דער אייבערשטער טוט מיט אים איז זיכער לטובותו, דער אייבערשטער ער ווייסט וואס עס איז גוט פארן מענטש, אויף דעם בעטן מיר (תהלים פה, ח): "הַרְאֵנוּ ה' חַסְדֶּךָ", ווייז אונז אייבערשטער אז אלעס וואס גייט אריבער אויף אונז איז חסדים; אבער ארויס צו גיין פון א צרה איז דא איין עצה - בעטן דעם אייבערשטן מיט רחמנות, אז דער אייבערשטער זאל אוועק נעמען פון אים זיינע יסורים.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת מקץ, כ"ב כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

וויי איז דיר אז דו האסט געזינדיגט אין די עבירה פון אשת איש, ווי ביטער איז דיר אז דו האסט עובר געווען אויף אן עבירה וואס דער עונש אויף דעם איז טויט שטראף; עפען אויף א חומש און קוק וואס דער אייבערשטער זאגט (ויקרא כ, י): "וְאִישׁ אֲשֶׁר יִנְאַף אֶת אֵשֶׁת אִישׁ, אֲשֶׁר יִנְאַף אֶת אֵשֶׁת רֵעֵהוּ, מוֹת יוּמַת הַנֹּאֵף וְהַנֹּאָפֶת", א מענטש וואס וועט טון אן עבירה מיט אן אשת איש, דארף מען הרג'ענען דעם מענטש, און אויך די פרוי; וויי איז דיר אז דו ביסט צוגעקומען צו אזא זאך, און דו שעמסט זיך נישט דו ווילסט נאך גיין חתונה האבן מיט איר.

עס ווערט בפירוש גע'פסק'נט (שלחן ערוך אבן העזר, סימן יא, סעיף א): "אֲסוּרָה לְבַּעַל, וַאֲסוּרָה לַבּוֹעֵל וכו'", אויב א פרוי - אן אשת איש, האט געטון אן עבירה מיט א פרעמדע מאן, איז זי אסור צו בלייבן חתונה געהאט מיט איר מאן, און זי איז אסור חתונה צו האבן מיט דעם מענטש מיט וועם זי האט געזינדיגט.

איך האף אז דו וועסט תשובה טון, דו וועסט זיך אפטשעפען פון די פרוי און דו וועסט אפהאקן אלע דיינע פארבינדונגען וואס דו האסט מיט איר, אז נישט וועט זיין זייער ביטער דיין סוף. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנחומא, בראשית): "עַל הַכֹּל הַקָּדוֹשׁ בָּרוּך הוּא מְוַותֵּר, חוּץ מִן הַזִּמָּה וְהַזְּנוּת", אויף אלעס איז דער אייבערשטער מוותר חוץ ווען איינער טוט שמוץ. קוק אריין אין רמב"ם (פרק טו מהלכות סנהדרין, הלכה ג): ווען איינער האט שייכות וכו' מיט אן אשת איש, אפילו די פרוי איז צעטיילט, זי איז סעפערעיטעד און זי וויל זיך גט'ן, כל זמן זי האלט נאך פאר א גט, איז זי אן אשת איש, פסק'נט דער רמב"ם דארט אז "מִיתָתוֹ בְּחֶנֶק".

קלאפ דיר ארויס פון קאפ אז דו גייסט מיט איר חתונה האבן; א פרוי וואס גייט אונטערן רוקן פון איר מאן איז א פארשאלטענע פרוי, א זינדיגע פרוי, וואס זי האט נישט קיין שום האפענונג.

איך בעט דיר, האב רחמנות אויף דיר אליינס, אנטלויף פון איר, האק אפ אלע קשרים מיט איר, אז נישט וועט דיר זיין זייער ביטער.

דער אייבערשטער זאל דיר העלפן זאלסט תשובה טון וואס שנעלער.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת מקץ, כ"ב כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד בעריש נרו יאיר

איך ווייס נישט וואס עס גייט פאר מיט דיר; דו פרעגסט וואו עס איז דער מקור פון די תורה אז מען טאר נישט נעמען דראגס (סמים). איך וועל דיר פרעגן א שטערקערע שאלה: "וואו שטייט אז מען טאר נישט עסן קיין סם (רעל)?" וועסטו מיר אודאי ענטפערן: "ווייל אז מען עסט סם שטארבט מען"; דאס זעלבע איז ווען א מענטש נעמט דראגס. ווען מען נעמט דראגס פארברענט מען זיך דעם מח, מען קען שוין מער נישט טראכטן געהעריג, מען פארלירט סיי דעם גשמיות'דיגן לעבן, און כל שכן דעם רחניות'דיגער לעבן. מען איז שוין נישט דער זעלבער מענטש פון פריער, מען דרייט זיך ארום אנגע'דראג'ט אזוי ווי איינער וואס איז פאר'שיכור'ט אינגאנצן.

איינער וואס נעמט דראגס ווערט מיט די צייט צוגעקלעבט צו דעם, ביז ער קען שוין נישט אנגיין אנדעם. אויב האט ער נישט קיין דראגס ווערט ער פשוט משוגע, ער וועט טון אלעס אין דער וועלט צו באקומען דראגס, אויב האט ער נישט קיין געלט וועט ער גיין גנב'ענען געלט, אבי צו באקומען דראגס. דער סוף וועט זיין אז ער וועט אנקומען אין משוגעים הויז אדער אין תפיסה, אדער וועט ער זיך נעמען דאס לעבן.

מען דארף רעדן צו בחורים זיי זאלן וויסן וואס דער סוף איז פון איינער וואס נעמט דראגס, כדי זיי זאלן נישט פארכאפט ווערן פון שלעכטע חברים וואס זוכן אריין צו כאפן אומשולדיגע קינדער אין דעם. ווייל איינמאל מען איז טועם פון דעם ביטערן טעם איז זייער שווער ארויס צו קריכן פון דעם, און מען מוטשעט זיך פארן גאנצע לעבן. דערפאר הערט מען זייער אסאך מעשיות ווי יונגע מענטשן נעמען זיך דאס לעבן רחמנא לצלן, ווייל דער לעבן איז זיי שוין גארנישט ווערד.

ליידער גייט אריבער אזוי פיל צרות אויף יעדן איינעם; אנשטאט מען זאל נעמען דעם הייליגן רבינ'ס עצות וואס דאס קען העלפן יעדן איינעם, ווייל דער רבי האט עצות פאר יעדע פראבלעם, דער רבי לערנט אונז אויס אז ווען מען האט א צרה זאל מען לויפן צום אייבערשטן, מען זאל זיך אויסשמועסן דאס הארץ מיטן אייבערשטן, דאס אליינס - אז מען רעדט זיך אויס דאס הארץ צום באשעפער - מאכט פרייליך דעם מענטש, מען שפירט ווי מען איז מער נישט אליין. ווען מען רעדט צום אייבערשטן שפירט מען ווי דער אייבערשטער פארשטייט מיר, ער האט רחמנות אויף מיר, אנשטאט דעם נעמט מען נעבעך סם המות, מען נעמט דראגס, וואס דאס מאכט נאר ערגער דעם צרה ביז מען פארלירט דאס לעבן.

מען הערט ליידער אן א שיעור מעשיות ווי גאנצע שטובער צעפאלן, נאר ווייל דער מאן - דער טאטע האט זיך געטראפן נישט גוטע חברים, זיי האבן אים צוגערעדט ער זאל נאר פארזיכן אביסל, ביז ער פארגעסט אהיים צו קומען, ער בלייבט שלאפן אין זיין אפיס וכו', אדער אין זיין קאר, ביז די גאנצע משפחה ווערט אויס.

אלעס פאנגט זיך אן מיט דעם וואס מען פאפט זיך אליין אפ, מען טראכט צו זיך: 'איך נעם נאר אביסל', 'עס איז נישט געפערליך איין שלעפ וכו''; דו קענסט היינט הערן כל מיני הסברים פון מענטשן וואס זענען שוין אראפגעפאלן וכו', מענטשן וואס לעבן אן יראת שמים, וואס בארעכטיגן דאס נעמען דראגס: 'וואס איז אזוי געפערליך', 'וואס איז דראגס אנדערש ווי א צווייטע סארט אדיקשן', אבער א מענטש מיט שכל וועט אנטלויפן פון די מענטשן וואס קענען אים אומגליקליך מאכן בזה ובבא.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת מקץ, כ"ב כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד בעריש נרו יאיר

געלויבט דעם אייבערשטן אז איך האב זוכה געווען צו לערנען מיט בחורים תורה ויראת שמים ומידות טובות שוין פאר איבער פיפצן יאר; פינף יאר בין איך געווען א מלמד פאר קינדער פון דרייצן יאר, און יעצט ווערט צען יאר פון ווען מיר האבן געעפענט די ישיבה "תפארת התורה - היכל הקודש ברסלב".

יעדער בחור וואס וויל קומען לערנען ביי אונז אין ישיבה קען קומען לערנען, ביי אונז איז נישט דא קיין גחזי וואס טרייבט אוועק תלמידים פון ישיבה, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן אויף גחזי, אז ער האט נישט קיין חלק לעולם הבא, ווייל ער פעלגט מרחק זיין תלמידים פון אלישע הנביא (סנהדרין קז:).

אשריך ואשרי חלקיך אז איר נעמט צוזאמען בחורים און איר זענט זיי מחזק, עס איז נישט דא קיין גרעסערע זאך ביים אייבערשטן ווי אז א מענטש טוט פאר א צווייטן איד. אז מען האט רחמנות אויף אידישע קינדער, דאס איז אן אמת'ער מנהיג ישראל; דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן ז): "מִי שֶׁהוּא רַחֲמָן, הוּא יָכוֹל לִהְיוֹת מַנְהִיג", איינער וואס האט רחמנות, דער קען זיין א רבי, א מנהיג ישראל, "כִּי עִקָּר הָרַחֲמָנוּת הוּא כְּשֶׁיִּשְׂרָאֵל עַם קָדוֹשׁ נוֹפְלִין חַס וְשָׁלוֹם בַּעֲווֹנוֹת רַחֲמָנָא לִצְלָן, כִּי זֶהוּ הָרַחֲמָנוּת הַגָּדוֹל מִכָּל מִינֵי רַחֲמָנוּת", דער גרעסטער רחמנות איז, רחמנות האבן אויף אידישע קינדער זיי זאלן נישט עובר זיין קיין עבירות. ווייל ווען א מענטש טוט עבירות רחמנא לצלן איז ער דער גרעסטער רחמנות, "וְזֶהוּ עִקָּר הָרַחֲמָנוּת, לְרַחֵם עַל יִשְׂרָאֵל עַם קָדוֹשׁ, לְהוֹצִיאָם מֵהַמַּשּׂאוֹי הַכָּבֵד שֶׁל עֲווֹנוֹת". ווען מען נעמט אידישע קינדער און מען שיינט אריין אין זיי אמונה, זיי זאלן וויסן אז דער אייבערשטער איז מיט זיי, זיי זאלן זיך אויפהייבן פון זייערע אלטע מעשים און זיך אומקערן צום אייבערשטן – דאס הייסט אז דער מענטש האט רחמנות אויף אידישע קינדער; דערפאר, אז איר נעמט צוזאמען בחורים איז דאס זייער א גרויסע זאך אויבן אין הימל ביים אייבערשטן.

דאס וואס איר פרעגט, וואס דארף מען טון ווען מען זעט א בחור פאלט בקדושה; ערשטנס, ווען א ראש ישיבה טרעפט זיך אז אין זיין ישיבה געפונט זיך א קראנקער בחור וואס האט שייכות מיט אנדערע בחורים וכו', דאס איז א גרויסער סכנה פאר די אנדערע בחורים, און פון אזא בחור דארף מען זייער שנעל פטור ווערן. ווען א בחור טוט עבירות מיט א חבר וכו', אזא איינעם רופט מען נישט מיט אן איידעלע טיטל "פאלט בקדושה", ווייל איינער וואס טוט מעשי תועבה איז א קראנקער מענטש וואס טאר נישט זיין צווישן קינדער אדער בחורים. ביי דעם איז נישט שייך רחמנות, פארקערט, דאס איז דער ריכטיגער רחמנות, צו ראטעווען אלע אנדערע בחורים, זיי זאלן בלייבן געזונט און נאך וועלן חתונה האבן.

מען דארף אסאך רעדן צו בחורים זיי זאלן אכטונג געבן פון נישט געזונטע מענטשן; מען דארף רעדן אפען צו זיי, עס איז נישט גענוג אז מען רעדט צו זיי מיט רמזים, קינדער און יונגע בחורים פארשטייען נישט קיין רמזים, אז מען רעדט נישט צו זיי אפען זיי זאלן אנטלויפן פון מנוולים, זיי זאלן וויסן אז קיינער קען זיי נישט אנרירן וכו', וועלן זיי פאלן נאכדעם קרבנות פאר די קראנקע בעלי עבירה.

צווייטנס; דאס וואס בחורים גיין אריבער וכו' און זיי האבן זייערע אייגענע נסיונות אין פגם הברית הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, זיי דארף מען מחזק זיין אן א שיעור. ווייל ווען א מענטש זינדיגט אין די עבירה פון פגם הברית, ער איז מוציא זרע לבטלה רחמנא לצלן, ווערט ער ביי זיך זייער צעקלאפט, ער שפירט ביי זיך ווי דער אייבערשטער דארף אים נישט, און ער גייט ארום מיט שרעקליכער צער, זיי דארף מען זייער אסאך מחזק זיין.

מוהרא"ש זכרונו לברכה האט געזאגט אז ער איז אראפ געקומען אויף דער וועלט נאר צו מחזק זיין בחורים; מוהרא"ש האט געשריבן גוזמאות פון ספרים פאר בחורים, זיי מעודד זיין און מחזק זיין אז זיי זאלן זיך דערהאלטן מיט אלע זייערע כוחות נישט אויף צו געבן. מוהרא"ש האט געשריבן די ספרים: "ספר אוצר הקדושה", "ספר קדושת ישראל", "ספר שמירת הברית"; דאס דארף מען געבן פאר בחורים צו לערנען, דאס וועט זיי אויפלעבן.

די בעסטע וועג איז זיי מחזק זיין ברבים; דאס הייסט, אז מען רעדט אסאך ביי די דרשות דאס גרויסקייט פון תשובה וכו', אז דער אייבערשטער איז מוחל ווען מען טוט תשובה. אפילו א מענטש איז אראפ געפאלן אין פגם הברית רחמנא לצלן, אויב איז ער זיך מתודה פארן אייבערשטן, איז אים דער אייבערשטער מוחל.

פריוואט איז נישט כדאי צו פאטשקען אין די ענינים; עס איז א טעות פון מנהלים אז זיי רעדן פריוואט וכו', ליידער זענען דא מנוולים וואס זוכן צוטריט צו בחורים, קומען זיי מיט א שלייער כאילו זיי העלפן דעם בחור, זיי מאכן א טבלא (טשארט) און האלטן חשבון מיטן בחור וויפיל מאל ער האט פוגם געווען וכו', וויפיל טעג ער איז ריין וכו'; די זענען גרויסע מנוולים. ליידער זענען בחורים נישט צוגעגרייט און זיי פארציילן זייערע פריוואטע מעשים ה' ירחם.

נישט קיין חילוק צי דאס איז א משגיח, א חברותא אדער א מגיד שיעור וכו', ווער עס קריכט אריין אין יענעמס קישקעס איז א מניוול, איך שרייב דאס אן מורא, ווייל דאס איז דער מציאות.

נישט אזוי ווערט מען נאנט מיט בחורים, און נישט אזוי געוואונט מען זייער הארץ; דער רבי זאגט (ספר המידות, אות אהבה, סימן ז): "כְּשֶׁתְּחַזֵּק אֶת הָאָדָם בַּעֲבוֹדַת הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, הוּא יֹאהַב אוֹתְךָ", ווען דו וועסט מחזק זיין א מענטש ער זאל זיך שטארקן און עבודת השם, וועט ער דיר ליב האבן; דאס איז די וועג צו געוואונען בחורים, דאס איז די וועג וואס ברענגט ליבשאפט צווישן א רבי מיט תלמידים.

עס זענען פארהאנען מענטשן וואס זענען עוסק מיט בני הנעורים, זיי מיינען אז מיט דעם וואס זיי וועלן געבן פאר די בחורים זייער קאר צו דרייווען וכו' אדער מתנות, וועט דער בחור אים ליב האבן, ער וועט געווינען ציטרוי צו אים וכו'; אפשר אויף די מינוט האסטו אים געכאפט וכו', אבער נאך א שטיק צייט וועט דער בחור בכלל נישט ארויף קוקן אויף דעם, עס וועט אים נישט אינטערעסירן. די איינציגסטע וועג וואס מאכט אז א בחור זאל ארויף קוקן זיין משגיח, מגיד שיעור, רבי, וכדומה, איז, אז מען איז זיי מחזק צו עבודת השם, מען רעדט צו זיי פאזעטיוו: "דו קענסט יא", "דו וועסט עס באווייזן".

אז איר האט א ישיבה דארפט איר אריין לייגן אין די בחורים זיי זאלן לערנען תורה; דער רבי האט אונז געגעבן א זיסן 'דרך הלימוד' - א וועג צו לערנען פאר אלעמען, פאר יונג און אלט, פאר א גוטע קאפ אדער א שוואכע קאפ (שיחות הר"ן, סימן עו). אויב מען נעמט דעם רבינ'ס דרך הלימוד בתמימות ופשיטות, קען יעדער לערנען און ענדיגן כל התורה כולה, בלי גוזמא.

דאס וואס איר פרעגט, ווי אזוי עס קען זיין אז די בחורים זיצן ביי די שיעורים מיט גרויס דרך ארץ, עס איז שטיל און מען הערט אויס וואס מען רעדט וכו'; וויסן זאלסטו אז חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנא דבי אליהו רבה, פרק א): "דֶּרֶך אֶרֶץ קָדְמָה לַתּוֹרָה"; אויב מען וויל מצליח זיין מיט תלמידים דארף זיין דרך ארץ, אז עס איז נישט דא קיין דרך ארץ איז א שאד יעדע מינוט וואס מען זיצט מיט די קינדער אדער בחורים, דאס איז קדמה לתורה. ביים רבי'ן איז געווען דרך ארץ א יסוד היסודות, דער רבי האט געזאגט: "ווען קיסרין און קעניגן וואלטן געוואוסט וואסערע דרך ארץ איך לערן מיט מיינע מענטשן, וואלטן זיי געשיקט זייערע קינדער צו מיר איך זאל מיט זיי לערנען".

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט מצליח זיין מיט אייערע תלמידים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת וישב, י"ז כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

עס איז פונקט פארקערט ווי דו שרייבסט; אויב מען דרייט זיך סתם אזוי ארום מיט א מיידל וכו' אן קיין חופה וקידושין, איז דאס זייער א גרויסע עבירה.

דער אייבערשטער שטייט און ווארט דו זאלסט תשובה טון; דערפאר זאלסטו זען וואס שנעלער חתונה האבן מיט איר כדת וכדין, דאס איז די ריכטיגע וועג. מיט דעם וואס דו וועסט חתונה האבן וועסטו אלעס פארעכטן.

עס איז נישט דא אזא הלכה אז אויב מען איז געווען מיט וכו' טאר מען נישט חתונה האבן מיט איר.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זוכה זיין תשובה צו טון און אויפשטעלן א בית נאמן בישראל.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת וישב, י"ז כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד שמעון נרו יאיר

וויסן זאלסטו אז דאס איז א מחלה; נישט סתם א קראנקהייט, נאר א קראנקהייט וואס ווען דער בית המקדש זאל ווען שטיין, וואלטן די סנהדרין געגעבן פאר די מחלה נישט מער און נישט ווייניגער ווי 'סקילה' (ויקרא כ, יג).

קוק ווי הארב די עבירה איז, אז דער רבי וואס זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן רפב) אז מען דארף מלמד זכות זיין אויף יעדן איינעם, אפילו אויף א רשע גמור, דאך זאגט דער הייליגער רבי (ספר המידות, אות ניאוף, חלק ב', סימן ח): "אָסוּר לְלַמֵּד זְכוּת עַל זֶה שֶׁעָבַר עַל מִשְׁכַּב זָכָר", מען טאר נישט מלמד זכות זיין אויף א מענטש וואס טוט די עבירה הנ"ל; זעט מען ווי הארב די עבירה איז.

עס ווערט געברענגט פונעם רמ"ע מפאנו זכותו יגן עלינו (מאמר תקוני התשובה, פרק ה) אז דער עונש אויף די עבירה איז, אז מען ווערט מגולגל אין חיות - שפן וארנבת (האזלעך) וכו', ער ברענגט דארט אז מען דארף פאסטן אויף די עבירה כמנין רג"ל וואס באטרעפט זכר, קוק אריין דארט. דער רבי זאגט (ספר המדות, אות נאוף, סימן לג) אז דער עונש אויף דעם איז תפיסה.

אבער דער רבי האט אן עצה פאר דיר אויך; דער רבי קען יעדן איינעם העלפן, אפילו איינער וואס איז קראנק און ליידט פון די עקלדיגע נסיונות, קען אויך ארויס קריכן פון זיינע עקלדיגע געמיינע שמוץ, אויב וועט ער פאלגן דעם רבי'ן. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "אֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד, שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון קדושה, ער טוט עבירות רחמנא לצלן, און ער איז שוין אראפ געפאלן אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם. וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד", אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג "כך וכך", וועט ער סוף כל סוף ארויס גיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס, אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס.

ווען דער רבי האט געזאגט דעם שמועס, האט ר' נתן געפרעגט דעם רבי'ן (חיי מוהר"ן, סימן תקעג): "צי תורה קען אויך העלפן אזא איינעם וואס איז אראפ געפאלן אין די עקלדיגע עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה, רחמנא לצלן?" האט דער רבי געשריגן אויף אים און געזאגט: "דו ווייסט ווי גרויס דער כח פון תורה איז? תורה איז העכער פון אלעס, אפילו א מענטש וואס ווייקט זיך אין די עקלדיגע עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה, רחמנא לצלן".

מאך דיך א שיעור אין רבינ'ס ספרים; דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שמט): ווער עס וועט לערנען זיינע ספרים וועט ווערן אן אמת'ער בעל תשובה. נאך האט דער רבי געזאגט, אז ווער עס וועט לערנען זיין ספר מיט אן אמת, וועט זיך אים עפענען אלע זיינע פארשטאפטע אָדערן, ער וועט ווערן אן ערליכע איד; ווען דו לערנסט דעם רבינ'ס ספרים, לערן דאס אויף ארויסצונעמען עצות און חיזוק פאר דיר.

דער רבי האט עצות פאר יעדן מענטש אין סיי וועלכע מצב מען געפונט זיך; בפרט אז מען נעמט דעם רבינ'ס "סדר דרך הלימוד" (עיין שיחות הר"ן, סימן עו), מען מאכט זיך שיעורים בכל התורה כולה, מען לערנט יעדן טאג מקרא – אביסל חומש רש"י מיטן תרגום, משנה – מען זאגט פרקים משניות, נאכדעם גמרא – מען לערנט דפים גמרא כסדרן, פון אנהייב ש"ס ביז מען ענדיגט איין מסכת נאכן צווייטן, דורכדעם קריכט מען ארויס פון אלע מחלות און פון אלע עבירות.

במשך די יארן וואס איך האב זוכה געווען צו זיין אין רבינ'ס חדר אין היכל הקודש, האב איך געזען מענטשן מיט אלע סארט אנשיקענישן, מענטשן מיט אלע סארט מחלות, מיט אלע סארטן נערווען וכו'; די אלע וואס האבן גענומען דעם רבינ'ס דרך הלימוד ערנסט, האבן זיך געטוישט מקצה אל הקצה. זיי זענען ארויס פון זייערע מחלות און זיי זענען געווארן ערליכע אידן. אפילו עס האט אויסגעזען אז מען קען זיי נישט העלפן, זענען זיי אבער ארויס געגאנגען פון די אלע פראבלעמען וואס דו גייסט אריבער.

דערפאר, אז דו שרייבסט מיר ווי דו מוטשעסט זיך מיט שווערע נסיונות, דער יצר הרע וויל דיר אראפ ווארפן אין עקעלדיגע מעשים וואס קען דיר אומגליקליך מאכן פאר דיין גאנץ לעבן, זאלסטו אננעמען דעם רבינ'ס סדר דרך הלימוד בתמימות ופשיטות, וועסטו האבן כח צו מנצח זיין דעם יצר הרע.

זע צו זאגן יעדן טאג אכצן פרקים משניות; הייב אן מסכת ברכות און גיי אין א סדר א פרק נאך א פרק, ביז דו ענדיגסט איין מסכת נאכן צווייטן, אזוי זאלסטו זאגן יעדן טאג, ביז דו וועסט ענדיגן ששה סדרי משנה. נאכדעם זאלסטו אנהייבן נאך אמאל משניות פון אנהייב, דאס זאלסטו טון דיין גאנצע לעבן.

משניות האט א כח ארויס צו שלעפן א מענטש אפילו ער איז שוין אראפ געפאלן אין טיפן אפגרינד, ער ליגט אין שאול תחתית; מוהרא"ש פלעגט שטענדיג חזר'ן אז די ראשי תיבות פון (תהלים ל, ד): "הֶ'עֱלִיתָ מִ'ן שְׁ'אוֹל נַ'פְשִׁי" איז משנה; אז א מענטש זאגט משניות, נעמט עס אים ארויס פון שאול תחתית.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זוכה זיין צו טון תשובה שלימה.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת וישב, ט"ז כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד אשר נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער רמב"ם שרייבט (פרק א מהלכות תשובה, הלכה א): יעדע מצווה אין די תורה, סיי א מצות עשה סיי א מצות לא תעשה, אויב מען האט עובר געווען אויף איינע פון די מצוות, סיי בשוגג סיי במזיד. ווען מען טוט תשובה, דארף מען זיך מתוודה זיין צום אייבערשטן, אזוי ווי עס שטייט אין די תורה (במדבר ה, ז): "וְהִתְוַדּוּ אֶת חַטָּאתָם אֲשֶׁר עָשׂוּ"; ווי אזוי איז מען זיך מתודה? זאגט דער רמב"ם, מען זאל אזוי זאגן: "אָנָּא הַשֵּׁם חָטָאתִי עָוִיתִי פָּשַׁעְתִּי לְפָנֶיך וְעָשִֹיתִי כָּך וָכָך וַהֲרֵי נִחַמְתִּי וּבוֹשְׁתִּי בְּמַעֲשַׂי וּלְעוֹלָם אֵינִי חוֹזֵר לְדָבָר זֶה", איך בעט דיר אייבערשטער, איך האב געזינדיגט פאר דיר, איך האב געטון די און די עבירה, איך האב חרטה אויף וואס איך האב געטון, איך שעם זיך מיט מיינע מעשים וואס איך האב געטון, איך נעם זיך פאר אז איך גיי עס מער קיינמאל נישט טון; דאס איז וידוי, און דער רמב"ם פירט אויס: "וְכָל הַמַּרְבֶּה לְהִתְוַדּוֹת וּמַאֲרִיך בְּעִנְיָן זֶה - הֲרֵי זֶה מְשֻׁבָּח", ווער עס פארמערט זיך מתודה צו זיין פארן אייבערשטן, דער איז געלויבט.

וויסן זאלסטו אז ווען א מענטש טוט תשובה איז אים דער אייבערשטער מוחל אויף וואס ער האט געטון, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תורת כהנים, בחוקותי): דער אייבערשטער זאגט: "מִיַּד שֶּׁהֵם מִתְוַדִּים עַל עֲוֹנוֹתֵיהֶם, מִיַּד אֲנִי חוֹזֵר וּמְרַחֵם עֲלֵיהֶם", ווען א מענטש איז זיך מתודה אויף זיינע עבירות בין איך אים גלייך מוחל, און איך פיר זיך מיט אים מיט רחמנות; ווען א מענטש טוט תשובה מעקט דער אייבערשטער אויס זיינע זינד. דער פראבלעם איז, אז דער מענטש גלייבט נאר אינעם זינד, אבער ווען עס קומט צו תשובה גלייבט ער נישט אז ער קען אויך תשובה טון, אבער באמת דארף יעדער איד גלייבן אז ער קען אויף אלעס תשובה טון, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן קיב): "אִם אַתָּה מַאֲמִין, שֶׁיְּכוֹלִין לְקַלְקֵל, תַּאֲמִין שֶׁיְּכוֹלִין לְתַקֵּן", אויב דו גלייבסט אז דו קענסט טון שלעכטס, גלייב אויך אז דו קענסט פארעכטן; מען דארף גלייבן אין דעם, מען דארף וויסן אז דער אייבערשטער נעמט אן אונזער תשובה, און ער ווארט אז דער מענטש זאל זיך צוריקקערן צו אים.

דאס וואס דו פרעגסט פארוואס דוד המלך איז באשטראפט געווארן, ער האט דאך תשובה געטון; קודם דארפסטו וויסן וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת נו.): "כָּל הָאוֹמֵר דָּוִד חָטָא, אֵינוֹ אֶלָּא טוֹעֶה", ווער עס זאגט אז דוד המלך האט געזינדיגט איז זיך טועה; ווייל אלע סאלדאטן אין די צייטן פון דוד המלך, פלעגן געבן א גט פאר זייער ווייב איידער זיי זענען ארויס געגאנגען אין מלחמה (עיין שם בתוספות, דבור המתחיל גט, ונראה לרבינו תם) כדי זייערע ווייבער זאלן נישט זיין קיין עגונות. נאך זאגן חכמינו זכרונם לברכה (סנהדרין קז.): "רְאוּיָה הָיְתָה בַּת שֶׁבַע לְדָוִד מִשֵּׁשֶׁת יְמֵי בְּרֵאשִׁית", בת שבע איז געווען אנגעגרייט פאר דוד המלך נאך פון ששת ימי בראשית, "אֶלָּא שֶׁאָכְלָה פַּגָה", ער האט דאס גענומען פאר די צייט. נאך זאגן חכמינו זכרונם לברכה (עבודה זרה ד:): רבי שמעון בן יוחאי זאגט: "דוד המלך האט געוויזן פאר אונז א וועג, אז אויב מיר פאלן אראפ, זאלן מיר תשובה טון".

ווען מען לערנט נביאים וכתובים דארף מען זייער אכטונג געבן דאס צו לערנען מיט רש"י, וואס ער ברענגט אראפ דעם פשט ווי אזוי די הייליגע חכמים האבן דאס געלערנט. מען טאר נישט לערנען נ"ך אן פירוש רש"י, ווייל מען קען זיך זייער טועה זיין און נאכדעם קומען צו פארדרייען די תורה. מיר ווייסן נאר ווי אזוי חז"ל לערנען דאס אפ, חס ושלום מיר זאלן דאס לערנען ווי די מינים און אפקורסים לערנען דאס; אויף דעם זאגן חכמינו זכרונם לברכה (ברכות כח:): "מִנְעוּ בְּנֵיכֶם מִן הַהִגָּיוֹן", מען זאל אכטונג געבן אויף קינדער זיי זאלן נישט לערנען צו סאך מקרא, ווייל אז מען לערנט מקרא אן משנה און גמרא קען מען זייער פארקריכן, דערפאר זאגט ער גלייך: "וְהוֹשִׁיבוּם בֵּין בִּרְכֵּי תַּלְמִידֵי חֲכָמִים", זע צו לערנען מיט די קינדער משנה און גמרא, ווייל דארט קען מען נישט פארקריכן.

דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן עג) אז תהילים איז מסוגל צו תשובה; וואויל איז א מענטש וואס געוואוינט זיך צו צו זאגן יעדן טאג דעם יום תהילים, ער וועט זוכה זיין צו פארעכטן אלעס וואס מען דארף פארעכטן, און ער וועט אראפ נאמען פון זיך אלע עונשים קשים ומרים.

דער אייבערשטער זאל העלפן דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת וישב, ט"ז כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד שמעון נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

מוהרא"ש איז מסביר (אשר בנחל חלק כב, ג' אלפים רפב), אז לכאורה איז דאך זייער שווער צו פארשטיין, ווי אזוי קען מען בכלל זאגן אז עס איז דא אזא זאך ווי 'טבע', ווען אלעס איז דער אייבערשטער, אפילו דער טבע איז דאך אויך אייבערשטער, ווי איז שייך צו זאגן אז עס איז דא אזא זאך ווי 'טבע'? נאר טבע איז א לשון פון 'טבעת' - א רינגל, ווי אזוי מאכט מען א קייטל? מען נעמט אסאך רינגלעך, מען לייגט אריין איין רינגל אינעם צווייטן, ביז עס ווערט א קייטל. אזוי האט דער אייבערשטער באשאפן דער וועלט, יעדע זאך וואס פאסירט אויף דער וועלט איז נאך א רינגעלע, איין רינגל גייט אריין אינעם צווייטן רינגל ביז עס פירט זיך אויס שיינע זאכן, און עס ווערט א שיינע קייטל.

ווען א מענטש קוקט צוריק אויף אלעס וואס איז אריבער אויף אים, וועט ער זען ווי שיין דער אייבערשטער פירט זיין לעבן. יעדע זאך וואס איז אריבער אויף אים, לטוב צי לרעה, איז נאך א סיבה פונעם אייבערשטן עס זאל ארויסקומען וואס עס איז ארויסגעקומען.

מוהרא"ש שרייבט דארט אינעם בריוו, אז דאס וואס מען גייט אריבער שוועריקייטן אין לעבן, איז נאך א רינגעלע מען זאלן אננעמען דעם הייליגן רבינ'ס עצות. ווייל ווען אלעס וואלט געגאנגען פארן מענטש גוט, וואלט דער מענטש אינגאנצן פארגעסן פונעם אייבערשטן, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (מדרש תנחומא כי תצא, ג): "צָרִיך אָדָם לְהַחֲזִיק טוֹבָה לְהַקָּדוֹשׁ בָּרוּך הוּא, בִּזְמַן שֶׁהַיִּסּוּרִין בָּאִין עָלָיו, לָמָּה, שֶׁהַיִּסּוּרִין מוֹשְׁכִין אֶת הָאָדָם לְהַקָּדוֹשׁ בָּרוּך הוּא", א מענטש דארף דאנקען דעם אייבערשטן אויף די יסורים וואס ער גייט אריבער, ווייל דאס שלעפט אים צום אייבערשטן.

מוהרא"ש זכרונו לברכה זאגט: "אן עושר וועט קיינמאל נישט נעמען א תהילים; וואס דארף ער א תהילים, ער האט אלעס וואס ער דארף. ווער נעמט א תהילים? אן ארעמאן, נאר איינער וואס איז צעבראכן אויף שברי שברים, דער טראכט פונעם אייבערשטן, נאר איינער וואס דארף א ישועה נעמט דעם תהילים'ל אין האנט. אויב מען זעט שוין יא אמאל אן עושר זאגט תהילים, איז נאר ווייל עפעס גייט אריבער אויף אים וכו'"; קומט אויס אז דאס וואס מיר זענען מקורב צום רבי'ן, איז נאר ווייל עס איז אריבער אויף אונז וואס איז אריבער וכו', די שוועריקייטן וואס גייט איבער האט אונז געשטופט צום רבי'ן, די שוועריקייטן האט אונז געשטופט מיר זאלן זוכן דעם אייבערשטן. ווען מען קוקט צוריק זעט מען ווי פון יעדע צרה, פון יעדע שוועריקייט וואס זעט אויס ווי 'טבע', פון יעדע טבעת, יעדעס רינגעלע איז געווארן א שיינע קייטל.

דאס איז דער סוד פון רבינ'ס ראש השנה; דער רבי לייגט אריין אין אונז אז מיר זאלן וויסן אז אלעס וואס עס גייט אריבער אויף אונז איז דער אייבערשטער אליין. עס איז נישט דא קיין טבע, מקרה, מזל, נאר אלעס איז דער אייבערשטער. דער רבי לאזט אונז נישט שלאפן, ער וועקט אונז אויף מיר זאלן אנהייבן כסדר מיט א פרישע התחלה, מיר זאלן נישט זיין אזוי צעקלאפט. דערפאר פארן מיר יעדע ראש השנה צום הייליגן רבי'ן, ווייל ראש השנה איז דער אנפאנג פונעם יאר, און אלעס גייט נאכן אנהייב, מיר הייבן אן דעם יאר מיט אמונה, אז מיר זאלן נישט ווערן צעפאלן ווען מיר גיין אריבער שוועריקייטן, מיר זאלן געדענקען אז מיר האלטן אינמיטן מאכן א שיינע קייטל, און יעדע שוועריקייט איז נאך א רינגעלע אינעם שיינעם קייטל וואס דער אייבערשטער מאכט אונז.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת וישב, ט"ו כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד משה נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

די עצה פאר זעלבסטזיכערקייט (סעלף קאנפינדענס) איז אמונה; ווי מער א מענטש נעמט אריין אין זיך אז עס איז גארנישט דא אויסער דעם אייבערשטן, די גאנצע וועלט איז איין שטיק אייבערשטער, דער אייבערשטער איז אין יעדע זאך, אין דומם, צומח, חיה, מדבר - אלעס איז נאר א פארשטעלאכטס פונעם אייבערשטן, דאס ברענגט אריין אין א מענטש א זיכערקייט, דאס מאכט אז דער מענטש זאל זיין זיכער מיט זיך. נאר אמונה איז די וועג צו ווערן אויפגעבויט, אמונה איז דער איינציגסטער וועג ארויס צו קריכן פון אלע ספיקות און פון אלע קאפדרייעניש.

ווי אזוי איז מען זוכה צו האבן א שטארקע אמונה? זאגט דער רבי (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן מד) אויפן פסוק (תהלים פט, ב): "אוֹדִיעַ אֱמוּנָתְך בְּפִי"; ווי מער א מענטש רעדט צום אייבערשטן, אלץ מער איז ער זוכה צו וויסן אז עס איז גארנישט דא אויף דער וועלט אויסער דעם אייבערשטן. פרנסה - געבט דער אייבערשטער, א שידוך – געבט דער אייבערשטער, אלעס קומט נאר פון אים. איינמאל מען לעבט מיט אמונה איז דער לעבן אינגאנצן אנדערש, מען ווערט נישט מבולבל פון א צווייטן, מען איז מער נישט דערשראקן פון א צווייטן, מען טראכט מער נישט וואס וועט א צווייטער זאגן אויף מיר, וואס טראכטן די חברים אויף מיר וכו', מען איז שטארק מיטן אייבערשטן.

אמת, דו גייסט אריבער שוועריקייטן, דו ביסט פארמאכט און פארקלעמט, דיינע יונגע יארן קומען דיר כסדר ארויף אינעם זכרון, דו זעסט ווי מען שרייט אויף דיר, דו האלסט זיך אין איין דערמאנען ווי מען צעברעכט דיר, עס קומט דיר אריין אין מחשבה כסדר דאס וואס מען האט אויף דיר געשריגן טויזענטער מאל: "דו ביסט גארנישט", "פון  דיר וועט גארנישט זיין" וכו' וכו', אבער דו דארפסט געדענקען וואס דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן כו): "ביי דער וועלט איז שכחה א חסרון, אבער ביי מיר - זאגט דער רבי - איז שכחה א גרויסע מעלה", ווייל אז מען געדענקט אלעס וואס איז אריבער איז נישט מעגליך אנצוהייבן א נייע בלעטל אין לעבן, מען קלאפט זיך אראפ מיטן פארגאנגענהייט, אבער אז מען פארגעסט וואס איז געווען, מען מאכט א נייע התחלה, דעמאלט קען מען אנהייבן פונדאסניי, דעמאלט איז מען מצליח אין לעבן.

דערפאר בעט איך דיר, דו זאלסט זיך צוגעוואוינען זיך אויסצורעדן דיין הארץ פארן אייבערשטן אויף דיין פשוט'ע שפראך, דערצייל אים אלעס וואס איז אריבער אויף דיר, ווי מען האט דיר פארשעמט דורכאויס אלע דיינע קינדער יארן, ווי מען האט דיר צעקלאפט, דערצייל פארן אייבערשטן אלעס וואס דו געדענקסט, יעדע קלייניקייט, אלע דיינע געפילן ווי מען האט דיר געהאלטן פארן 'שווארצן שעפסל' פון צווישן דיינע געשוויסטער, בעט אים: "רבונו של עולם, העלף מיר, געב מיר א שטארקע אמונה איך זאל גלייבן אז קיינער קען מיר גארנישט טון, איך וויל גלייבן אז מיין פרנסה קומט נאר פון דיר, מיין שידוך קומט נאר פון דיר, העלף מיר איך זאל זיין פרייליך, העלף מיר עס זאל מיר נישט אינטערעסירן וואס דער זאגט און וואס יענער זאגט", אזוי זאלסטו רעדן צו אים, ביז דיין אמונה וועט ווערן זייער שטארק. דעמאלט וועט דיר שוין נישט אינטערעסירן וואס דער זאגט אויף דיר און וואס יענער האלט פון דיר, דו וועסט זיין שטארק מיט דיר אליין.

דו שרייבסט מיר אז דו ביסט שוין געווען ביי אלע טערעפיסטן און קיינער האט דיר נאך נישט געקענט העלפן; יעצט אז דו האסט שוין אליינס געזען אז קיינער קען דיר נישט העלפן וועסטו קענען זאגן וואס יתרו האט געזאגט (שמות יח, א): "עַתָּה יָדַעְתִּי כִּי גָדוֹל ה' מִכָּל הָאֱלֹקִים"; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (מכילתא יתרו א, יב) אז יתרו האט געדינט אלע עבודה זרה'ס, ער האט נישט אויסגעלאזט קיין איינס, און ער האט געזען אז אלעס איז נארישקייטן. יעצט, ווען דו וועסט פאלגן דעם רבינ'ס עצה, דו וועסט אנהייבן מאכן 'התבודדות', דו וועסט זיך אויסרעדן צום אייבערשטן אויף דיין מאמע לשון, וועסט אים פארציילן אלעס וואס באדערט דיר, וועסטו אויך זאגן: "עַתָּה יָדַעְתִּי כִּי גָדוֹל ה' מִכָּל הָאֱלֹקִים", 'איך' ווייס אז נאר דער אייבערשטער קען העלפן דעם מענטש.

עס איז נישט דא קיין שום וועג צו אויפבויען "סעלף קאנפידענס", נאר דורך די עצה פון רבי'ן, נאר דורך "אמונה"; זייער אסאך מענטשן גייען אריבער וואס דו ביסט אריבער, מען שלעפט זיך פון איין טערעפיסט צום צווייטן, מען געבט אויס ממון ודמים, און "דערווייל גייט אריבער כמה וכמה שנים", און מען ליידט נעבעך אינערליכע יסורים השם ירחם. אלע יסורים וואס עס איז דא, קומט נישט צו צו יסורי הנפש - אינערליכע יסורים וואס דער מענטש פייניגט זיך אין זיין מח מחשבה, א געזונטער מענטש קען דאס נישט פארשטיין, און דער אייבערשטער זאל העלפן מען זאל עס קיינמאל נישט פארשטיין - די אלע סארט מחלות רעים וואס דער מענטש גיייט אריבער פון שלעכטע מחשבות.

נאר דער רבי קען אויסהיילן דעם מענטש מיט זיינע וואונדערליכע עצות, אזוי ווי דער רבי האט אויסגעפירט די מעשה פון די זיבן בעטלערס (ספורי מעשיות, מעשה יג): "אין איך הייל זי"; דער רבי האט אזוי פיל חיזוק און גרינגע עצות ווי אזוי א מענטש קען ארויס קריכן פון זיינע שלעכטע מחשבות.

מאך זיך א שיעור אין רבינ'ס ספרים און הייב אן טון די עצות פון רבי'ן; כאפ א שפאציר יעדן טאג מיטן אייבערשטן, פארצייל אים יעדע מחשבה וואס דו האסט, בעט אים ער זאל דיר געבן א נייע מח, א נייע הארץ. וויין צו אים, ווייל נאר דאס איז די וועג צו ווערן אויפגעבויט און צו ווערן פרייליך.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת וישלח, י"ג כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד שלמה נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

מזל טוב פאר דיין שידוך, דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זוכה זיין אויפצושטעלן א בית נאמן בישראל, ערליכע אידישע דורות, אמן.

יעדעס מאל ווען עס איז געווען א שבע ברכות אין ישיבה, פלעגט מוהרא"ש זכרונו לברכה ארום רעדן פון דעם פסוק וואס די תורה זאגט (בראשית ב, כד): "עַל כֵּן יַעֲזָב אִישׁ אֶת אָבִיו וְאֶת אִמּוֹ וְדָבַק בְּאִשְׁתּוֹ", לכאורה איז שווער, ווי קען מען זאגן פאר חתן כלה זיי זאלן אפ זייערע עלטערן ווען די גרעסטע מצווה איז כיבוד אב ואם, חכמינו זכרונם לברכה רופן אן די מצווה פון כיבוד אב ואם (ירושלמי פאה א, א) "חֲמוּרָה שֶׁבַּחֲמוּרוֹת", אויב אזוי וואס איז פשט אז מען זאגט פאר חתן כלה לאזט אפ אייערע עלטערן? נאר דאס מיינט מען צו זאגן, מען זאל נישט אריין מישן די עלטערן אינעם לעבן. יעדע חתן כלה, ווען מען האט חתונה, נעמט אביסל צייט ווי לאנג מען ווערט פאראייניגט, ווייל יעדער איינער קומט פון אן אנדערע סארט שטוב, סיי די חתן סיי די כלה קומען מיט אנדערע סארט מנהגים, אנדערע קפידות, אנדערע געפירעכצער, און עס נעמט צייט ווי לאנג מען ווערט פאראייניגט, און מען ווערט לבשר אחד.

א פאר-פאלק דארף וויסן ""עַל כֵּן יַעֲזָב אִישׁ אֶת אָבִיו וְאֶת אִמּוֹ" - מיש נישט אריין דיינע עלטערן אין דיין לעבן, רעד זיך נישט אפ פאר זיי. אמת, זאכן דארפן זיך מסדר זיין, אבער עס נעמט צייט. מיש נישט אריין דיינע עלטערן, קרעכץ נישט צו זיי, פאר עלטערן דערציילט מען נאר גוטס, מען ברענגט זיי נאר נחת. און אפילו ווען עפעס דרוקט, דאס הייסט, מען קומט זיך נישט אויס איינער מיטן צווייטן, עס איז דא חלוקי דעות צווישן מאן און ווייב, איז נישט גוט דאס צו דערציילן פאר די עלטערן. די עלטערן האבן שוין גענוג געהאט אין זייער לעבן, זיי זענען שוין גענוג אריבער וכו', יעצט איז זייער צייט צו שעפן נאר נחת.

אויב עס איז דא חלוקי דעות וכו', גייט מען צו אן ערליכער איד, ער זאל מחזק זיין דעם פאר-פאלק, און זיי ווייזן ווי אזוי מען קען לעבן בזה העולם אין גן עדן וכו'.

ווען חתן כלה האבן חתונה דארפן זיי זייער אכטונג געבן ווייטער מכבד צו זיין זייערע עלטערן. היינט איז זייער גרינג צו מקיים זיין כיבוד אב ואם, אפילו ווען מען וואוינט אין אן אנדערע שטאט פון די עלטערן קען מען זיי רופן יעדן טאג און שמועסן מיט זיי אויפן טעלעפאן.

איך האב געהערט פון תלמידים וואס האבן געלערנט יארן לאנג ביי מוהרא"ש, אז די ערשטע זאך נאך שחרית פלעגט מוהרא"ש רופן זיין טאטע, דאס איז געווען די ערשטע זאך ביי מוהרא"ש.

מען דארף נאר וויסן ווי אזוי צו רעדן צו עלטערן; פאר עלטערן דערציילט מען נאר גוטע זאכן, מען באדאנקט זיך פאר זיי, מען דערציילט ווי שיין דער לעבן איז, ווי גוט אלעס איז וכו'.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט אויפשטעלן א בית נאמן בישראל, אמן.

א פרייליכן שבת.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת וישלח, י"ג כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד דוד נרו יאיר

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

וויסן זאלט איר אז זייער אסאך משפחות גייען אריבער דאס וואס איר גייט אריבער, עס פאלן ליידער אוועק זייער אסאך בחורים און מיידלעך פון ערליכע שטובער, און עלטערן ווערן אויפגעגעסן פון גרויס צער.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (עיין פסחים נד:): "גְזֵירָה עַל הַמֵּת שֶׁיִּשְׁתַּכַּח מִן הַלֵּב", דער אייבערשטער האט געמאכט אז ווען א מענטש ווערט נפטר ווערט דאס פארגעסן פון הארצן, אבער ווען א מענטש גייט אוועק פון דרך התורה והמצוות, ער לעבט, נאר זיין נשמה איז נעבעך בבחינת מת, דאס קען מען נישט פארגעסן. עלטערן עסן זיך אויף לעבעדיגערהייט, ביז עס איז דא נעבעך עלטערן וואס גיין אראפ פון זינען פשוט כמשמעו, השם ירחם.

דאס וואס איר פרעגט וואס איר קענט טון צו העלפן אייערע עלטערן זיי זאלן זיך נישט אזוי מצער זיין אויף אייער ברודער, וואס איז נעבעך אוועק פונעם דרך התורה והמצוות; צוויי זאכן קענט איר טון, איינס – אויפבויען אייער שטוב, זייט מחנך אייערע קינדער, געבט זיי ווארעמקייט און ליבשאפט, זיי זאלן אויסוואקסן געזונטע ערליכע אידן, אויך זאלט איר אריבער גיין מיט די קינדער צו אייערע עלטערן פון צייט צו צייט. דאס וועט זיי צוגעבן א שטיק געזונט, זעענדיג ווי עס ציט זיך פון זיי שיינע דורות. צווייטנס - איר זאלט אסאך מתפלל זיין פאר אייער ברודער, ווייל תפילה איז למעלה מדרך הטבע, תפילה איז למעלה מן השכל. דער 'שכל' זאגט אז עס איז שוין נישט דא וואס צו טון, אבער תפילה איז למעלה מן השכל, מיט תפילה קען מען יא טון, מען קען יא זוכה זיין צו א ישועה.

די 'טבע' זאגט אז דאס איז עס, מען קען גארנישט טון, קומט תפילה און זאגט אז מען קען יא צוריקברענגען אייער ברודער. דערפאר האט דער הייליגער רבי גערעדט אזוי פיל פון תפילה, ווייל תפילה איז מגלה אז עס איז גארנישט דא אויף דער וועלט, נאר דער איין איינציגסטער באשעפער. תפילה איז מגלה אז עס איז נישט דא קיין טבע, מקרה מזל. תפילה איז מחבר א מענטש צום אייבערשטן, דאס קענט איר טון פאר אייערע עלטערן און פאר אייער ברודער.

אויך זאלט איר רופן אייער ברודער צו שבת סעודות; איך האב געהערט פון אינגעלייט וואס זענען געווען אריין געכאפט אין די מחלה פון דראגס (סמים) און זענען זיי ברוך השם ארויס דערפון, היינט פארציילן זיי וואס עס איז געווען די איינציגסטע זאך וואס האט זיי צוריק געברענגט, אז זייערע חתונה געהאטע געשוויסטער פלעגן זיי שיקן בילדער פון זייערע קינדער, זיי פלעגן גיין צו זייערע געשוויסטער שמועסן און זיך שפילן מיט די קליינע קינדער, דאס האט זיי געמאכט טראכטן אלעס אפצולאזן און צוריק קומען צום דרך התורה כדי זיי זאלן אויך האבן א שטוב מיט קינדער, זייער מחשבה האט זיי געפייניגט 'קוק די ברודער און שוועסטער, ווי שיין זייער לעבן איז, קער זיך צוריק צום אייבערשטן'. נאך לאנגע יארן האבן זיי טאקע אלעס איבערגעלאזט און זיך צוריק געקערט צום דרך התורה והמצות.

איך האב אויך געהאט מעשיות וואס אינגעלייט האבן מיר דערציילט, אז ווען זיי זענען געווען אין ישיבה האבן זיי שוין געוואלט אלעס אפלאזן, איין זאך האט זיי אפגעהאלטן פון אנטלויפן, ווען זיי פלעגן עסן שבתים ביי מיר און ביי אנדערע ברסלב'ער חברים, זיי האבן געזען א שיינע געשמאקע שטוב וואו דער טאטע און מאמע זענען זיך מכבד איינער דעם צווייטן וכו', דאס האט געמאכט זיי זאלן זיך גוט בארעכענען און נישט אנטלויפן.

דער אייבערשטער זאל העלפן אייער ברודער זאל זוכה זיין צו תשובה שלימה און זיך צוריקקערן צום דרך התורה והמצות.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת וישלח, יב כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד משה נרו יאיר

וויסן זאלסטו, דאס אז עס קומט דיר אן שווער צו רעדן צום אייבערשטן, דו ווילסט רעדן צום באשעפער אבער די ווערטער קומען נישט ארויס פון מויל וכו', אזוי איז ביי יעדן איינעם אין אנהייב. ווייל ווען א מענטש זינדיגט ווערט ביי אים אפגעשוואכט זיין אמונה, ער שפירט נישט ווי דער אייבערשטער איז ביי אים, מיט אים, און נעבן אים. דער רבי זאגט (ספר המדות, אות אמונה, סימן כב): "הַפֶּשַׁע שֶׁל הָאָדָם מַכְנִיס כְּפִירָה בָּאָדָם", ווען א מענטש זינדיגט הייבט ער אן האבן קשיות אויפן אייבערשטן, די אמונה ווערט ביי אים זייער שוואך. דערפאר זעט מען אז ווי יונגער דער מענטש איז, איז די אמונה שטערקער ביי אים, וועגן דעם זעט מען אז קינדער האבן זייער א שטארקע אמונה, ווייל זיי זענען נאך ריין.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה ג:): "בִּתְחִלָּה קוֹדֶם שֶׁחָטְאוּ יִשְׂרָאֵל, הָיְתָה הַשְּׁכִינָה שׁוֹרָה עִם כָּל אֶחָד וְאֶחָד, כֵּיוָן שֶׁחָטְאוּ נִסְתַּלְּקָה שְׁכִינָה מֵהֶם", פאר מען האט געזינדיגט האט די שכינה גערוהט ביי יעדן איינעם, ווי נאר מען האט געזינדיגט איז די שכינה אוועק געגאנגען; וואס מיינט שכינה? ווען א מענטש ווייסט אז אלעס איז דער אייבערשטער; ווייל אלעס וואס מען זעט מיט די אויגן איז נאר א לבוש פונעם אייבערשטן, די גאנצע וועלט איז איין שטיק אייבערשטער, דער אייבערשטער איז ממלא כל עלמין וסובב כל עלמין, אין שום מציאות מבלעדיך כלל, ובכל תנועה ותנועה שם אלופו של עולם, נאר דער אייבערשטער האט זיך פארשטעלט אין דומם, צומח, חי, מדבר. ווען א מענטש ווייסט אז דער אייבערשטער געפינט זיך מיט אים, ביי אים, און נעבן אים, דאס מיינט 'השראת השכינה' - די שכינה רוהט ביי אים, דעמאלט הייבט דער מענטש אן רעדן צום אייבערשטן, ער פארציילט אלעס פארן אייבערשטער, ער שמועסט זיך אויס זיין הארץ אזוי ווי ער וואלט גערעדט מיט זיין חבר.

אבער ווען א מענטש זינדיגט רחמנא לצלן, גייט אריין אינעם מענטש נארישע חכמות, שטותים און דמיונות, כאילו דער אייבערשטער האט איבער געלאזט די וועלט וכו'. מען קען זען מענטשן דרייען זיך ארום צעבראכן און צעריסן, מען גייט ארום מיט קשיות און ספיקות אויפן אייבערשטן רחמנא לצלן, אויף דעם איז די עצה מען זאל שרייען צום אייבערשטן: "רבונו של עולם, העלף מיר, איך וויל האבן א ריינע אמונה, איך וויל גלייבן אז דו ביסט דא, איך וויל רעדן צו דיר וכו' וכו'", ווי מער א מענטש שטופט זיך אריין צו גיין בהיכל המלך וועט ער זוכה זיין אנצוקומען אינעווייניג.

דערפאר, אז דו שרייבסט אז דו קענסט נישט רעדן צום אייבערשטן איז די עצה זאלסט דאס בעטן פונעם אייבערשטער, און אז דו וועסט זיין אן עקשן וועסטו אויספירן, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן מח): "צָרִיך לִּהְיוֹת עַקְשָׁן גָדוֹל בַּעֲבוֹדַת הַשֵּׁם יִתְבָּרַך", מען דארף זיין א עקשן ווען מען וויל זיין אן ערליכער איד, דאס מיינט צו זאגן אז מען טאר נישט אפלאזן עבודת התפילה, מען דארף בעטן און בעטן ביז מען איז זוכה אז מען עפענט אויף די טיר.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תענית ד.) ווען אליעזר איז געגאנגען זוכן א שידוך פאר יצחק, ער האט געבעטן דעם אייבערשטן ער זאל טרעפן א שידוך פאר יצחק, האט ער נישט גוט געבעטן, ער האט געזאגט פארן אייבערשטן: "אויב איך וועל בעטן פון א מיידל געב מיר טרינקען און זי וועט זאגן 'טרינק און געב טרינקען פאר די קעמלעך' דאס איז א סימן אז זי איז די כלה", ער האט אבער נישט גוט געבעטן, ווייל וואס וואלט ער געטון ווען עס קומט צו גיין א מיידל מיט א אומזעבארע פעלער, און ער וואלט איר געבעטן וואסער, וואלט ער אריין געפאלן מיט א פעלערדיגע כלה וכו', למעשה האט אים דער אייבערשטער געהאלפן אז רבקה איז ארויסגעקומען. זעט מען פון דעם אז א מענטש דארף זיך גוט אויסשמועסן מיטן אייבערשטן ווען ער זוכט א שידוך, ער זאל בעטן בפרטי פרטיות און נישט פארפעלן צו בעטן אויף קיין שום פרט.

ווען דו הערסט א מעשה אז איינער האט געבעטן דעם אייבערשטן נישט ווי עס דארף צו זיין און ער האט באקומען נאר וואס ער האט געבעטן, דארפסטו ארויס נעמען פון די מעשה זיך מחזק צו זיין, אז וואס מען בעט באקומט מען, נישט פשט אז עס זאל דיר מאכן אויפהערן רעדן צום אייבערשטן, ווייל אן תפילה האט מען זיכער גארנישט. די אלע מדרשים וואס ברענגען אראפ מעשיות פון תפילה, דאס איז מחזק צו זיין דעם מענטש, ער זאל בעטן דעם אייבערשטן אזוי ווי עס דארף צו זיין, נישט מען זאל נעמען די מדרשים אויפצוהערן רעדן צום אייבערשטן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת וישלח, י"ג כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד אהרן נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פריי מיר זייער צו הערן אז דו ביסט זיך מחזק מיט די עצות פון הייליגן רבי'ן, און דו האסט זיך געמאכט א שיעור אין משניות און אין גמרא.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (עירובין נד.): "חָשׁ בְּרֹאשׁוֹ יַעֲסוֹק בַּתּוֹרָה", ווען די קאפ טוט וויי זאל מען לערנען תורה; דאס גייט ארויף אויף אלע סארט קאפ-ווייטאג, פיזיש און גייסטיש. אויף אלע שלעכטע מחשבות וואס דער יצר הרע פארדרייט דער קאפ, איז די עצה - אנטלויפן צו די הייליגע תורה.

זייער אסאך מענטשן האבן די סארט מחשבות וואס דו גייסט אריבער; ווען זיי דאווענען אדער לערנען טראכטן זיי: 'ווען ענדיגט מען שוין דאווענען', 'ווען ענדיגט מען שוין לערנען וכו'', אדער בכלל מחשבות: 'וואס גייט זיין וכו''. דו דארפסט זיך נישט מבלבל זיין פון די סארט מחשבות, דער ס"מ זוכט וועגן ווי אזוי ער קען צעברעכן דעם מענטש, צו יעדן איינעם קומט ער מיט א צווייטן וועג. ווען ער זעט א מענטש הייבט אן לערנען און דאווענען, זוכט ער נייע וועגן ווי אזוי צו צעברעכן דעם מענטש, ער הייבט אן פארדרייען דעם קאפ מיט שלעכטע מחשבות, אלעס נאר אז דער מענטש זאל צעבראכן ווערן און אויפהערן דינען דעם אייבערשטן.

פאלג דעם רבי'ן, זאג משניות אפילו דו פארשטייסט נישט וואס דו זאגסט; דו פאלג דעם הייליגן רבי'ן וואס האט אונז געגעבן א דרך הלימוד וואס איז א דבר השוה לכל נפש (עיין שיחות הר"ן, סימן עו) וועסטו זוכה זיין צו א נייע מח מיט ריינע מחשבות.

וויסן זאלסטו אז יעדעס ווארט תורה וואס מען איז זוכה צו לערנען איז נישט דא קיין שכר דא אויף דער וועלט וואס מען זאל אים קענען באצאלן דערפאר. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנא דבי אליהו זוטא, ב): "אֲפִילוּ אֵין בְּיָדוֹ שֶׁל אָדָם לֹא מִקְרָא וְלֹא מִשְׁנָה, אֶלָּא יוֹשֵׁב וְקוֹרֵא כָּל הַיוֹם 'וַאֲחוֹת לוֹטָן תִּמְנָע', שְׂכַר תּוֹרָה בְּיָדוֹ", אפילו א מענטש האט גארנישט געלערנט - נישט קיין מקרא, נישט קיין משנה, ער האט נאר געלערנט איין פסוק (בראשית לו, ט): "וַאֲחוֹת לוֹטָן תִּמְנָע", וועט ער באקומען שכר אויף דעם. ווייל יעדע ווארט תורה איז חשוב ביים אייבערשטן.

די מפרשים זאגן שוין טעמים פארוואס ער כאפט אן דעם פסוק וַאֲחוֹת לוֹטָן תִּמְנָע, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סנהדרין צט:) אז מנשה המלך האט געהאלטן דרשות של דופי, ער האט גערעדט אנקעגן משה רבינו, "פארוואס האט משה רבינו געדארפט שרייבן אין די תורה וַאֲחוֹת לוֹטָן תִּמְנָע, וואס גייט מיר דאס אן וכו'?!" ער האט נישט געגלייבט אז יעדע פסוק איז געשריבן געווארן מיט א פונקטליכער כוונה; דאס לערנען אונז חז"ל, אז ווען א מענטש חזר'ט דעם פסוק וַאֲחוֹת לוֹטָן תִּמְנָע באקומט ער שכר, ווייל ער גלייבט אז אין יעדע ווארט תורה איז באהאלטן דער אייבערשטער, נישט אזוי ווי מנשה המלך האט געזאגט.

דערפאר זאלסטו ווייטער לערנען די הייליגע תורה; כאפ אריין וויפיל פרקים משניות דו קענסט. אודאי איז זייער גוט אז מען לערנט ח"י פרקים משניות יעדן טאג, דאס איז גאר א גרויסער תיקון פארן מענטש, אבער מען דארף געדענקען אז אויב מען קומט נישט אן צו לערנען ח"י פרקים משניות, לערנט מען וויפיל מען קען. יעדע משנה, יעדע פרק וואס מען לערנט, וועט מען מיט נעמען אויף יענע וועלט אויף אייביג.

א פרייליכן שבת.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת וישלח, ט' כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד שלום נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אשריך ואשרי חלקך אז דו ביסט עוסק אין הפצה, דו גייסט ארום אין הייזער פארשפרייטן דעם רבינ'ס ספרים. ווער עס קוקט נאר אריין אין דעם הייליגן רבינ'ס ספרים ווערט נתעורר לתשובה, דער רבי איז מחזק א מענטש אין יעדע מצב וואו מען געפונט זיך נאר.

דו קענסט זיך נישט פארשטעלן דיין זכות אויבן אין הימל; ביים אייבערשטן איז זייער חשוב א איד וואס ברענגט צוריק פארבלאנזשעטע נשמות צום אייבערשטן, אזוי ווי עס שטייט אין זוהר הקדוש (תרומה קכ"ח:): "תָּא חֲזֵי, כָּל מַאן דְּאָחִיד בְּיָדָא דְּחַיָּיבָא וְאִשְׁתָּדַּל בֵּיהּ, לְמִשְׁבַק אָרְחָא בִּישָׁא, קום און זע, זאגט דער הייליגער זוהר: א מענטש וואס ברענגט צוריק זינדיגע מענטשן צום אייבערשטן, אִיהוּ אִסְתַּלָּק בִּתְלַת סִלּוּקִין, מַה דְּלָא אִסְתַּלָּק הָכִי בַּר נָשׁ אַחֲרָא. גָּרִים לְאַכְפְּיָיא סִטְרָא אַחֲרָא. וְגָרִים דְּאִסְתָּלַּק קוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא בִּיקָרֵיהּ. וְגָרִים לְקַיְּימָא כָּל עָלְמָא בְּקִיּוּמֵיהּ לְעֵילָּא וְתַתָּא, דער מענטש איז זוכה ארויף צו גיין אויף א פלאץ וואס קיין שום מענטש איז נישט זוכה; ער נעמט אוועק טומאה פון דער וועלט, און ער מאכט אז דעם אייבערשטנ'ס נאמען זאל ווערן געהייליגט אויף דער וועלט. דער מענטש איז גורם אז אלע וועלטן שטייען אויף זיין זכות. וְזָכֵי לְמֵחַמֵי בְּנִין לִבְנוֹי, ער איז זוכה צו זען קינדער און אייניקלעך, וְזָכֵי בְּהַאי עָלְמָא, וְזָכֵי לְעָלְמָא דְּאָתֵי, און ער איז זוכה צו אלע גוטע זאכן אויף דער וועלט און אויף יענער וועלט, כָּל מָארֵי דִּינִין, לָא יַכְלִין לְמֵידָן לֵיהּ, בְּהַאי עָלְמָא וּבְעָלְמָא דְּאָתֵי, קיינער קען אים נישט שלעכט'ס טון, נישט אויף דער וועלט און נישט אויף יענער וועלט, עָאל בִּתְרֵיסַר תַּרְעֵי, וְלֵית מַאן דְּיִמְחֵי בִּידֵיהּ, ער גייט אריין אין דרייצן טויערן פון שערי רחמים, און קיינער קען אים נישט צוריק האלטן".

ווער עס טוט פאר אידישע קינדער, ער ברענגט צוריק נשמות ישראל צום אייבערשטן, דער קען ארויף גיין אין הימל בעטן וואס ער וויל און זיינע ברכות ווערן מקוים, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא מציעא פה.) אויפן פסוק (ירמיהו טו, יט): וְאִם תּוֹצִיא יָקָר מִזּוֹלֵל - כְּפִי תִהְיֶה, "כָּל הַמְלַמֵד אֶת בֶּן עַם הָאָרֶץ תּוֹרָה, אֲפִילוּ הַקָבָּ"ה גוֹזֵר גְזֵירָה מְבַטְּלָהּ בִּשְׁבִילוֹ", אפילו דער אייבערשטער אליין האט געמאכט א גזירה איז עס דער אייבערשטער מבטל צוליב דעם מענטש וואס ברענגט צוריק אידישע קינדער צום אייבערשטן.

ווען מען גייט "הפצה" ביי די הייזער, די קינדער קומען צו גיין מיט געלט, קען מען נישט סתם איבער געבן א ספר אדער א קונטרס פאר דעם קינד. עס קען זיין אז די עלטערן ווילן נישט דעם ספר, זיי וועלן דאס צערייסן און אוועק ווארפן אין מיסט, נאר מען דארף זאגן פארן קינד: "פרעג דיין טאטע צי ענק דארפן די מתנה", דעם ספר אדער דעם קונטרס, מען ווארט ווי לאנג דער קינד קומט צוריק. אויב די עלטערן ווילן נישט דעם ספר, וועט דער קינד צוריק ברענגען דעם ספר, אזוי וועט דער ספר נישט אנקומען אין מיסט.

דאס וואס דו שרייבסט אז עס נעמט מער צייט וכו'; וויסן זאלסטו, ווען מען גייט הפצה דארף מען טראכטן: 'דער רבי האט מיר געראטעוועט מיין לעבן, זייט איך לערן זיינע ספרים האב איך א לעבן, איך האב שלום בית, איך טו תשובה וכו' וכו', גיי איך יעצט ראטעווען נאך א לעבן', אויב מען גייט מיט דעם מחשבה, צו העלפן נאך א איד, צו מחזק זיין נאך א צעבראכענע נשמה, קוקט מען שוין נישט אויף גארנישט.

ווען מען גייט ארום ביי הייזער פארשפרייטן די ספרים, טאר מען נישט ווערן צעבראכן ווען מען זעט אז מענטשן נעמען נישט די ספרים, נישט יעדער מוז נעמען די ספרים. מען דארף זיין גרייט ארום צו גיין א גאנצן טאג ביי די הייזער און הערן ביי יעדן הויז: "מיר דארפן נישט די ספרים", אדער: "מיר זענען מחוזק", "מיר האבן א שיינע לעבן", און בלויז אנטרעפן איין שטוב וואס וועט זיך מחי' זיין מיט דעם ספר. מיט דעם קונטרס וואס מען האט זיי מזכה געווען, דארף מען זיין זייער פרייליך אז מען האט מחי' געווען א מענטש.

איינער פון די מפיצים האט מיר היינט דערציילט א מעשה וואס האט פאסירט מיט אים. ער איז געווען אין א גרויסע עסן געשעפט אין בארא פארק, ער איז צוגעגאנגען צו א פרוי פרעגנדיג: "אפשר ווילט איר א שיינע ספר", צו זיין וואונדער זעט ער ווי די פרוי פלאצט אויס אין א געוויין, קודם האט ער געטראכט 'אפשר האב איך איר באליידיגט?' 'אפשר האב איך איר וויי געטון?' ער זעט ווי א צווייטע פרוי כאפט אן די פרוי וואס וויינט און זיי גייען זיך ווייטער אויף זייער וועג. דער מפיץ איז געווען אביסל צעמישט, זיך וואונדערנדיג 'וואס גייט דא פאר?' אבער ער איז דאך א מפיץ, א מפיץ קען נישט ווערן צעפאלן, א מפיץ איז ווי א גענעראל, ער דארף אנגיין. ער איז ווייטער געגאנגען הפצה.

שפעטער ווען ער איז ארויס פון געשעפט הערט ער א קאר פייפן, מען ווינקט אים ער זאל קומען, ער גייט אהין, זעט ער ווי די פרוי וואס האט פריער געוויינט אין געשעפט זיצט אין די קאר, די פרוי אנטשולדיגט זיך פאר אים, זי זאגט אים די ווערטער: "דו וואונדערסט זיך פארוואס איך האב אויסגעפלאצט אין א געוויין; דאס איז ווייל היינט איז די שלושים פון מיין מאמע עליה השלום, זי האט זיך געמוטשעט מיט די ביטערע מחלה פאר צוואנציג יאר", זי ווייזט אים א קונטרס וואס איר מאמע האט געהאט פאר צוואנציג יאר, יעדן טאג האט זי געליינט דעם קונטרס, דער קונטרס האט איר מחי' געווען אין אירע שווערסטע מצבים, "יעצט ווען איך האב דיר געפונען מיט די קונטרסים בין איך געווארן זייער איבערגענומען, איך האב זיך דערמאנט פון אלע שווערע יארן פון מיין מאמע, האב איך אויסגעפלאצט אין א געוויין", זי האט גענומען פון אים קונטרסים און געגעבן שיין צדקה.

דער מפיץ זאגט מיר, מער חיזוק פון דעם האט ער שוין נישט געדארפט, ווייל מען זעט וואס הפצה איז; פאר צוואנציג יאר צוריק איז איינער געגאנגען "הפצה" און געגעבן פאר די פרוי א קונטרס, דער מיפץ האט מחי' געווען א פרוי פאר צוואנציג יאר, צוואנציג יאר האט א פרוי געלעבט מיט דעם קונטרס, וואס קען זיין מער פון דעם, ווי מען איז מחזק א איד, מען געבט ממש לעבן פאר א איד. דערפאר פארשטיי איך נישט פארוואס דו ביסט אזוי צעבראכן, דו דארפסט טאנצן פאר שמחה אז דו האסט די זכיה צו קענען העלפן אידישע קינדער, זיי צוריק ברענגען צום אייבערשטן און זיי פרייליך מאכן.

מען קען נישט געבן ספרים פאר קינדער ביי די טיר און אוועק גיין, בשום אין פנים ואופן, נאר ווען א קינד קומט צום טיר געבט מען א ספר און מען זאגט זיי: "פרעג דיין מאמע צי זי דארף דאס", מען ווארט ביים טיר צו זען צו זיי דארפן נאך ספרים אדער זיי ווילן אנדערע סארט קונטרסים, צי זיי דארפן עס בכלל נישט. די אלע וואס גייען הפצה און לייגן סתם ארום ספרים און קונטרסים אין שולן אין כוללים אויף די טישן, זיי טוהן גארנישט אויף, זיי מאכן נאר ביליג די ספרים וכו'. א ספר געבט מען נאר מיד ליד, אויך נאר ווען יענער דארף דאס, סתם אראפ לייגן ביי די טירן און אנטלויפן דאס איז נישט הפצה, דאס איז סתם בזיונות פאר די ספרים. אויב דו קענסט נישט גיין אזוי "הפצה", טו מיר א טובה און גיי נישט. איך ארבעט ביטער שווער אראפ צו נעמען דעם שלעכטן נאמען וואס מען האט ארויף געלייגט אויף די ספרים און אויף די קונטרסים. א מפיץ טראגט א גרויסער אחריות, ווי אזוי ער פירט זיך אזוי קוקט יענער אן גאנץ ברסלב.

אויך זאלסטו וויסן אז מען געבט נישט קיין ספרים, קונטרסים, סידי'ס - בחינם, יענער מוז געבן געלט פאר דעם (חוץ אז יענער בעט זיך ממש ביי דיר, ער זאגט איך דארף עס פאר מיין לעבן, וואס זאל איך טון אז איך האב נישט אויף מיר קיין געלט וכו'). איך האף אז דו וועסט ממשיך זיין ביתר שאת וביתר עוז צו גיין בייטאג אין די געשעפטן און כוללים, און ביינאכט אין די הייזער, מזכה זיין אידישע קינדער מיט די עצות פון רבי'ן.

מענטשן האבן א טעות, מען מיינט אז מיר זוכן אריין צו כאפן מענטשן, מיר זוכן צו פארכאפן מענטשן פון זייער חסידות זיי זאלן ווערן ברסלב'ער, דערפאר קען מען טרעפן מענטשן וואס שרייען מיאוס'ע ווערטער אויף די ברסלב'ער, מען רופט אונז 'די כאפערס' וכו'. אבער באמת זוכט נישט ברסלב צו כאפן מענטשן, דער רבי וויל איין זאך: "יעדער מענטש, וואו ער געפינט זיך, אין וועלכע חסידות ער געהערט, זאל ער דארט רעדן צום אייבערשטן". דער רבי טוט וואס משיח צדקינו וועט טון, משיח צדקינו וועט אויס לערנען פאר די גאנצע וועלט אז עס איז דא א באשעפער אויף דער וועלט, מען זאל רעדן צום אייבערשטן, דעמאלט וועט מקוים ווערן וכל בני בשר יקראו בשמך.

אז דו וועסט גיין הפצה טראכטנדיג: 'איך וויל העלפן נאך א איד', 'איך וויל נאך א פאר-פאלק זאלן זיך פארטראגן', דעמאלט וועסטו שוין נישט קוקן וויפיל ספרים עס איז געגאנגען אדער ווי לאנג עס נעמט, דו וועסט זיך פרייען אז דו האסט געראטעוועט אפילו נאר איין איד.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת וישלח, ט' כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד שמואל נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אויב דו ווילסט העלפן דיין ברודער, זאלסטו פארברענגען מיט אים; גיי ארויס פון שטוב מיט אים, שפאציר מיט אים, שמועס מיט אים וכו' וכו'. זאג אים נישט קיין מוסר, ווייל עס וועט נישט העלפן. ווען איינער איז טועם פון דעם ביטערן טראפן, ער נעמט דראגס, ניצט שוין גארנישט; איין זאך וואס קען אים צוריק האלטן פון נעמען דראגס, אז ער וועט האבן א גוטע ברודער וואס איז ווארעם צו אים און פארברענגט מיט אים וכו' וכו'.

דער פראבלעם איז, אז יעדער וויל אכטונג געבן אויפן צווייטן; דו זארג פאר דיין אייגענע רוחניות, זוך ווי דו קענסט פרייליך מאכן דיינע עלטערן מיט דעם וואס דו וועסט מוסף זיין בלימוד התורה און פארעכטן דיינע גוטע מעשים, און בנוגע דיין ברודער, זאלסטו זארגן פאר זיין גשמיות, זוך ווי דו קענסט אים פרייליך מאכן, ווי דו קענסט אים ארויס נעמען אויף גוטע פלעצער פארברענגען, ער זאל הנאה האבן פון זיין משפחה וכו'.

אז דו ווילסט העלפן דיין טאטע, זאלסטו זען אז ער זאל האבן נחת פון דיר. די גרעסטע מדריגה אין כיבוד אב ואם, איז ווען די עלטערן זעען ווי זייער קינד לערנט און דאווענט און פירט זיך מיט יראת שמים (עיין קיצור שלחן ערוך הלכות כיבוד אב ואם, סימן קמג). ווער עס וויל באמת מכבד זיין זיינע עלטערן זאל לערנען די הייליגע תורה, און עוסק זיין אין מצוות ומעשים טובים, דאס איז דער גרעסטער כיבוד אב וואס עס איז נאר שייך. מענטשן זאגן: "וואויל איז פאר די עלטערן וואס האבן מגדל געווען אזא קינד", אבער אויב דער קינד גייט נישט בדרך התורה, דאן ווערן די עלטערן זייער פארשעמט.

ועל כולם זאלסטו אסאך בעטן דעם אייבערשטן אז ער זאל אריין לייגן א רוח טהרה אין אלע אידן, ווי אויך אין דיין ברודער; ווייל תפילה איז אונזער געווער, תפילה איז אונזער איינציגסטע עצה וואס מיר האבן. עס איז דא אסאך מעשיות ווי אזוי בחורים און אינגעלייט זענען צוריק געקומען פון די ווייטסטע מקומות נאר דורך אסאך תפילה און אסאך סבלנות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת וישלח, ח' כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד אליעזר נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

זאגן משניות האט נישט מוהרא"ש זכרונו לברכה מחדש געווען, זייער אסאך צדיקים האבן געהייסן זאגן משניות. דער הייליגער רבי האט געזאגט פאר ר' נתן זכרונו לברכה ער זאל יעדן טאג זאגן ח"י פרקים משניות, אויך האט דער רבי געזאגט לכמה אנשי שלומינו זיי זאלן זאגן ח"י פרקים משניות יעדן טאג (עיין שיחות הר"ן סימן קפה). אזוי אויך האט דער הייליגער טשערנאבלער מגיד זכותו יגן עלינו געהייסן מען זאל יעדן טאג זאגן ח"י פרקים משניות אזוי ווי עס ווערט געברענגט אין זיין ספר ליקוטי תורה (הדרכה ו): "תֹּאמַר חַ"י פְּרָקִים מִשְׁנַיוֹת בְּלִי פֵּירוּשׁ בְּכָל יוֹם, כְּדַי שֶׁתִּגְמוֹר בְּכָל חוֹדֶשׁ כָּל הַשִּׁשָּׁה סְדָרִים; כֵּן תִּנְהַג כָּל יְמֵי חַיֶּיך".

וויסן זאלסטו, מוהרא"ש פלעגט שטענדיג זאגן: "איך זאג גארנישט ניי, אלעס וואס איך זאג, זאג איך נאר וואס דער רבי האט געזאגט"; ווער עס פלעגט קומען צו די שיעורים וואס מוהרא"ש פלעגט געבן, וועט געדענקען, אז יעדעס מאל וואס מוהרא"ש האט נאכגעזאגט פון רבי'ן, פלעגט ער שטענדיג מזכיר זיין דעם מראה מקום וואו דער רבי זאגט דאס. כמה פעמים פלעגט ער זאגן בשעת ער האט צוגעצייכענט דעם מראה מקום: "איך טו דאס נישט צו ווייזן מיין בקיאות, איך צייכן צו דעם מראה מקום, נאר צוליב דעם, אז מען זאל נישט זאגן אז איך זאג אייגענע זאכן", (כידוע האבן די עמי הארצים פון ברסלב געזאגט אז מוהרא"ש מאכט א נייע שיטה וכו').

דער גאנצער דרך הלימוד וואס מוהרא"ש פלעגט שטענדיג רעדן צו אונז איבער דעם, דאס איז דעם רבינ'ס דרך הלימוד. ווער עס לערנט דעם רבינ'ס ספרים ווייסט וואס דער רבי האט געוואלט פון אונז, ער וועט דיר גלייך ווייזן פונקטליך וואו דער רבי רעדט פון דאס גרויסקייט פון לימוד התורה - אפילו מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט.

ר' נתן שרייבט (שיחות הר"ן, סימן עו) אז דער רבי האט זייער אסאך גערעדט מיט אונז אז מען זאל לערנען שנעל, און אפילו מען פארשטייט נישט זאל מען לערנען כסדרן, עיי"ש.

ביי די וועלט איז אנגענומען אז דער ספר הזוהר, דאס איז א גרויסע זאך צו זאגן די ווערטער אפילו מען פארשטייט נישט, אבער נגלות התורה דאס קען מען נישט לערנען נאר אז מען פארשטייט. אבער באמת איז די גאנצע תורה שמות פונעם אייבערשטן, דער אייבערשטער איז באהאלטן סיי אין נגלה סיי אין נסתר; יעדעס ווארט תורה וואס מען איז זוכה צו לערנען - אפילו מען פארשטייט נישט - איז מטהר דעם מענטש, און עס ברענגט אים נענטער צום אייבערשטן.

דאס וואס דו פרעגסט צי מען קען אויך לערנען ספר אור החיים הקדוש, צי דאס איז מטהר דעם מענטש; דער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט געזאגט אז דער אור החיים הקדוש הערט תורה פונעם אייבערשטן אליינס. אלע צדיקים האבן געזאגט אז לערנען אור החיים הקדוש איז מטהר דעם מענטש, עס ברענגט יראת שמים.

מוהרא"ש זכרונו לברכה זאגט, אז ווען מען לערנט שנים מקרא ואחד תרגום יעדן טאג איז גוט צוצולייגן א שטיקל אור החיים הקדוש יעדן טאג, מען זאל זיך אנצייכענען דעם שטיקל וואס מען האט שוין געלערנט, אזוי, במשך אפאר יאר וועט מען זוכה זיין צו מסיים זיין דעם אור החיים הקדוש. דערנאך ווען מען ענדיגט אור החיים הקדוש זאל מען נעמען דעם רמב"ן, יעדן טאג א שטיקל, און זיך אנצייכענען, ביז מען איז זוכה צו ענדיגן דעם פירוש פונעם הייליגן רמב"ן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

  בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת ויצא, ד' כסליו, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד יואל נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער אייבערשטער זאל העלפן דיין ווייב זאל האבן א רפואה שלימה בתוך שאר חולי ישראל, אויך זאלסטו האבן פרנסה בריווח.

חכמינו זכרונם לברכה פארציילן (תענית ח.) אין די צייטן פון רבי שמואל בר נחמני איז געווען א מגיפה, מענטשן זענען געשטארבן. אין די זעלבע צייט איז געווען א שווערע הונגער, עס האט נישט גערעגנט א גאנץ יאר, עס איז נישט געווען וואס צו עסן; האבן די מענטשן געטראכט: 'וואס טוט מען דא, אויף וועלכע צרה זאל מען בעטן דעם אייבערשטן, חז"ל זאגן דאך (שם): "לֹא מְצַלִינָן אַתַּרְתֵּי", מען קען נישט מתפלל זיין אויף צוויי צרות?!' האבן זיי געזאגט: 'וועלן מיר בעטן דעם אייבערשטן אז די מגיפה זאל זיך אפשטעלן, ווייל דאס איז א ערגערע צרה, און מיר וועלן דארפן ליידן פון די הונגער'. האט רבי שמואל בר נחמני געזאגט: "ענדערש זאל מען בעטן דעם אייבערשטן אז די הונגער זאל זיך אויפהערן, וועט זיך אטאמאטיש די מגיפה אויפהערן, 'דְּכִי יָהִיב רַחְמָנָא שּׂוֹבְעָא', ווייל ווען דער אייבערשטער געבט עסן – 'לְחַיֵּי הוּא דְּיָהִיב', געבט ער עס פאר לעבעדיגע מענטשן, נישט פאר טויטע".

ווען איך פלעג לערנען די גמרא איז מיר אייביג שווער געווען, פארוואס קען מען נישט בעטן דעם אייבערשטן אויף צוויי צרות, דער אייבערשטער איז א כל יכול, דער אייבערשטער קען אלעס טון, פארוואס זאגן חז"ל "לֹא מְצַלִינָן אַתַּרְתֵּי", אז מען מאכט נישט קיין יום תפילה אויף צוויי צרות?! האב איך געהערט א שיינער פשט פון ר' יצחק שליט"א. ווען א מענטש האט צרות, פאלט אריין אין א יאוש, דער מענטשנ'ס מח קען נישט פארנעמען אפאר פראבלעמען אויף איינמאל, דערפאר זאגן חז"ל אז ווען עס איז דא מער ווי איין פראבלעם זאל מען נישט מאכן א יום תפילה אויף אלע פראבלעמען צוזאמען, ווייל דאס וועט נאר אריין ווארפן דעם מענטש אין א יאוש, ער וועט דערשראקן און פארלוירן ווערן, ענדערש זאלן מען צעטיילן די פראבלעמען, זען יעדע פראבלעם עקסטער ווי אזוי מען קען דאס באהאנדלען, וועט דער מענטש שוין נישט זען פאר זיך א בארג מיט פראבלעמען, ער וועט ווערן פול מיט האפענונג זעענדיג אז איין טאג וועט ער ארויס גיין דערפון.

אודאי קען דער אייבערשטער העלפן אויף סיי וואסערע פראבלעם, און ער קען העלפן אסאך פראבלעמען, נאר מען רעדט צום מענטש: "דו בעט נישט אויף אפאר זאכן, ווייל דאס וועט דיר אריין ווארפן אין א פאניק וכו', מען זאל נישט טראכטן פון אלע פראבלעמען אויף איין מאל, ווייל דאס וועט דיר נאר צעברעכן".

דערפאר בעט איך דיר זייער, פארליר דיך נישט, לאמיר צונעמען יעדע זאך באזונדער. בנוגע דיין ווייב, צי מען זאל איר אפערירן וכו'; יעדעס מאל ווען מען דארף אריבערגיין אן אפעראציע איז גוט צו פרעגן צוויי דריי דאקטורים, נאכדעם זעט מען וואס מען האט צו טון. דערפאר זאלסטו זיך נאכפרעגן ביי עטליכע דאקטורים, אזוי וועסט ארויס קומען קלאר וואס מען האט צו טון.

איין זאך געב אכטונג - פארליר דיך נישט; בפרט יעצט דארפסטו זיין דער העלד אין שטוב, ווייל ווי דערשראקן דו ביסט, איז דיין ווייב אסאך מער דערשראקן, זי ווארט אויף דיין חיזוק, זי קוקט אויף דיר ווי אזוי דו רעאגירסט, אז דו וועסט צוזאמברעכן וועט זי אודאי ווערן א שברי כלי. זיי איר מחזק אז זי וועט ארויס קריכן פון דעם, זאג איר אז אלעס איז דער אייבערשטער, און עס וועט זיכער ארויס קומען פון דעם נאר גוטס.

ובנוגע דיין פרנסה; עס איז נישט עק וועלט אז מען האט דיר אפגעזאגט פון דיין ארבעט, דער אייבערשטער וואס ער איז דער "זן ומפרנס לכל", ער האט פאר דיר אנגעגרייט א בעסערע פרנסה, א בעסערע ארבעט; דו וועסט נאך זען ווי שיין דער אייבערשטער וועט אויספירן מיט דיר, א מענטש ווייסט גארנישט, א מענטש ווייסט נישט וואס גייט זיין מיט אים אין די קומענדיגע מינוט, מיר דארפן גלייבן אז אלעס איז דער אייבערשטער, ער פירט דער וועלט בחסד וברחמים, און אז מען האט דיר ארויס געשיקט פון דיין ארבעט וועסטו טרעפן א צווייטע פרנסה.

דער אייבערשטער זאל העלפן דיין ווייב זאל זיין געזונט און שטארק, און דו זאלסט האבן פרנסה בריווח. בקרוב זאלסטו מיר שרייבן די ניסים וואס דער אייבערשטער וועט טון מיט דיר.