תוכן השאלה
לכבוד דער חשובער ראש ישיבה שליט"א,
איך האב א גרויסע פראבלעם וואס איך קען נישט ארויסגיין דערפון, יעדעס מאל ווען איך גיי אריין אין א געז סטעישאן, ציט מיך צו קויפן לאטעריס. אין איך געב אוועק א גרויס חלק פון מיין געלט פאר דעם.
יעדעס מאל טראכט איך אז יעצט וועל איך געווינען אסאך געלט און מער נישט דארפן ארבייטן שווער. און יעדעס מאל וואס איך געווין נישט, האב איך חרטה פאר'ן אויסגעבן געלט, און אזוי גייט עס יעדעס מאל.
איך זע אז דער ראש ישיבה געבט עצות אויף יעדע זאך, אפשר איז דא א גרינגע עצה פאר דעם אויך? איך ליין כמעט יעדן טאג די בריוון אויף די וועבסייט און ס'איז מיר מורא'דיג מחיה.
שלומי
תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת שמות, ט"ז טבת, שנת תשע"ח לפרט קטן
לכבוד שלומי נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
דער גאנצער שפיל פון לאטעריס איז א שטיק בלאף, זיי מאכן מען זאל געווינען דא און דארט אביסל געלט, אלץ נאר אז מענטשן זאל ווערן מער אריין געשלעפט אין דעם.
דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן רפד): דער יצר הרע מאכט אמאל איינער זאל רייך ווערן דורך עפעס א וועג וכו', און מען מאכט א גאנצע עסק פון דעם, אלע מענטשן רעדן פון דעם, און מען איז אים מקנא, אבער דאס איז אלעס א שפיל פונעם ס"מ צו פארדרייען דעם קאפ פון מענטשן. דער רבי פירט אויס די שיחה מיט די ווערטער: "דער אייבערשטער זאל אונז אלע אפהיטן מיר זאלן נישט פארדרייט ווערן פון דעם".
די אלע וואס ווערן נעבעך אריין געשלעפט אין געמבלינג, ווערן זייער גרויסע ארעמעלייט, און ביים סוף בלייבן זיי גרויסע קבצנים. קודם פארלירט מען די געלט, און נאכדעם פארלירט מען נעבעך די ווייב און קינדער.
געמבלינג איז א שרעקליכע טויט שפיל; אין אנהייב ווייזט מען פארן מענטש כאילו ער פארדינט געלט, אבער צום סוף ווערט מען נעבעך א בלוטיגער ארעמאן; עס איז א שרעקליכע מחלה וואס איינמאל מען פאלט אריין אין דעם איז זייער שווער ארויסצוקריכן דערפון. ווייל יעדעס מאל טראכט מען: 'יעצט גיי איך פארדינען', 'דאס מאל וועל איך שוין טאקע רייך ווערן', וואס באמת איז דאס א נעץ וואס כאפט אריין דעם מענטש טיפער און טיפער.
דו שרייבסט אז דו דארפסט אן עצה נישט צו קויפן מער קיין לאטעריס, עס זעט דיר אויס ווי דו קענסט נישט ארויסקריכן דערפון, ווייל יעדעס מאל זאגסטו צו זיך אז דו גייסט מער נישט קויפן וכו', אבער למעשה קויפסטו דאס ווייטער; וויסן זאלסטו אז יעדער מענטש האט א בחירה, און מען קען ארויסגיין פון יעדע שלעכטע געוואוינהייט.
א איד איז אמאל געקומען צום רבי'ן פרעגן ווי אזוי עס קען זיין אז א מענטש האט א בחירה; אויב מען איז צוגעקלעבט צו שלעכטע מעשים ווי איז שייך צו זאגן פארן מענטש: "דו האסט א בחירה"? עס איז דאך אומעגליך זיך אפצושיידן פון א געוואוינהייט וואס מען האט זיך צוגעוואוינט צו טון! האט אים דער רבי געזאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן קי): "עס איז זייער פשוט צו פארשטיין דער ענין פון בחירה; אויב מען וויל טוט מען עס, און אז מען וויל נישט טוט מען נישט"; שרייבט ר' נתן (שם): "איך האב מיר פארצייכנט וואס דער רבי האט אים געענפערט, ווייל זייער אסאך מענטשן זענען זיך טועה אין דעם, זיי פרעגן די קשיא: "ווי איז שייך צו זאגן אז איך האב א בחירה, ווען איך קען מיר נישט אפשיידן פון מיין געוואוינהייט וואס איך האב זיך צוגעוואוינט צו טון?" דערפאר מיינען זיי אז עס איז טאקע אומעגליך ארויסצוקריכן פון דעם, אבער באמת איז נישט אזוי, נאר יעדער מענטש האט שטענדיג א בחירה און קען אויפהערן טון שלעכטע מעשים.
בעט דעם אייבערשטן אז דו זאלסט פטור ווערן פון די מחלה; תפילה האט אזא כח אז דורך תפילה קען מען ארויסקריכן פון יעדע סארט זומפ וואו מען איז אריין געפאלן, און מיט תפילה קען מען ארויסגיין פון אלע שטארקע תאוות רעות (עדיקשאנס).
איך שרייב דיר דא א קליינע תפילה וואס דו זאלסט בעטן יעדן טאג דעם אייבערשטן, וועסטו זיכער ארויסקריכן פון דעם:
"רבונו של עולם, האב אויף מיר רחמנות, איך בין אריין געפאלן אין א משוגענע תאווה פון געמבלען, איך ווייס נישט וואס צו טון, איך קען מיר נישט זען ארויס קריכן פון דעם, איך אליין ווייס אז דאס איז נישט גוט פאר מיר, דאס נעמט מיר אוועק מיין געלט, דאס צעברעכט מיין משפחה. יעדן טאג מאך איך אפ אז איך גיי מער נישט קויפן קיין לאטעריס, אבער נאכדעם גיי איך צוריק צו מיינע אלטע מעשים. הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל האבן שכל צו וויסן אז דאס איז נישט גוט פאר מיר, העלף מיר איך זאל טרעפן אן עצה ארויס צו קריכן פון די נארישע תאוה.
רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל שטענדיג געדענקען פון דיר, איך זאל גלייבן באמונה שלימה אז געלט קומט נאר פון דיר, אזוי ווי עס שטייט (חגי ב, ח): "לִי הַכֶּסֶף וְלִי הַזָּהָב, נְאֻם ה' צְבָאוֹת", די גאנצע געלט קומט פון דיר; העלף מיר אייבערשטער אז איך זאל מיך נישט איינרעדן פאר קיין איין רגע אז איך קען רייך ווערן פון די נארישע תאוה; העלף מיר איך זאל נישט פארגעסן פון דיר, העלף מיר איך זאל אריין כאפן יעדן טאג אפאר פרקים משניות, וואס נאר דאס וועט איבער בלייבן פון מיר, אמן".
איך האף אז דו וועסט אנעמען די ווערטער וואס איך שרייב דיר, און דו וועסט בעטן דעם אייבערשטן יעדן טאג, אזוי וועסטו זוכה זיין צו ווערן א געזונטער מענטש און טון נאר קלוגע זאכן. דו וועסט האבן שכל ענדערש צו געבן די פאר דאללער פאר דיין ווייב וכו', און עס וועט דיר גוט זיין בזה ובבא.