בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת כי תבוא לאומאן, ט"ז אלול, שנת תשע"ז לפרט קטן

לכבוד יעקב נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (תנא דבי אליהו רבה, פרק יח): "פַּעַם אַחַת הָיִיתִי עוֹבֵר מִמָּקוֹם לְמָקוֹם, וּמְצָאֲנִי אָדָם אֶחָד, וְאָמַר לִי: רַבִּי, מִפְּנֵי מַה בַּעֲלֵי בַּתִּים שֶׁל יִשְׂרָאֵל נֶעֱצָרִים עַל בָּנִים מִהְיוֹת לָהֶם?" אליהו הנביא האט דערציילט, איך בין אמאל געווען אונטערוועגנס, און א מענטש האט מיר באגעגנט און מיך געפרעגט א שטארקע קשיא: 'פארוואס זעען מיר אז אסאך ערליכע אידישע פרויען האבן נישט קיין קינדער?' "אָמַרְתִּי לוֹ: בְּנִי, מִפְּנֵי שֶׁהַקָּבָּ"ה אוֹהֵב אוֹתָם אַהֲבָה גְּמוּרָה וְשָׂמֵחַ בָּהֶן, לְפִיכָךְ מְצָרְפָם כְּדֵי שֶׁיִּרְבּוּ רַחֲמִים לְפָנָיו", האב איך אים געענטפערט: ווייל דער אייבערשטער האט זיי זייער שטארק ליב, און ער פרייט זיך מיט זיי, מאכט ער אז זיי זאלן נישט האבן גלייך קינדער, אזוי וועלן זיי אסאך בעטן דעם אייבערשטן, "וְאָמַר לִי: רַבִּי, לֹא כֵן הוּא, אֶלָּא מִפְּנֵי שֶׁיֵּשׁ לָהֶם טִינָא בִּלְבָבָם, וְנוֹשְׂאִין הַרְבֵּה נָשִׁים שֶׁלֹּא לְשֵׁם פְרִיָה וּרְבִיָּה", האט דער מענטש מיר געזאגט: עס איז נישט וועגן דעם, נאר עס איז ווייל דער אייבערשטער האט זיי פיינט, וויבאלד זיי האבן נישט חתונה לשם שמים וכו', "וְאָמַרְתִּי לוֹ: בְּנִי, הַרְבֵּה בַּעֲלֵי בַּתִּים יֶשׁ לָנוּ וְחֲמוּדִים הֵם, וְאֵין לָהֶם אֶלָּא אִשָׁה אַחַת, וְאַף עַל פִּי כֵן הֵן נֶעֱצָרִים עַל בָּנִים מִהְיוֹת לָהֶם", האב איך אים געזאגט אז עס איז נישט אזוי, עס איז דא אסאך ערליכע אידן וואס האבן חתונה פארן אייבערשטנ'ס וועגן, און מיט דעם ווארטן זיי אויף קינדער, "וְתֵדַע לְךָ שֶׁכֵּן הוּא, צֵא וּלְמַד מֵאַבְרָהָם אָבִינוּ וְשָׂרָה אִמֵּנוּ שֶׁהָיוּ עֲקָרִים שִׁבְעִים שָׁנָה וְחָמֵשׁ שָׁנִים, וְהִרְבּוּ רַחֲמִים עַד שֶׁבָּא יִצְחָק וְשִׂמְּחוּ בּוֹ", א ראי' האסטו – זאגט אליהו הנביא - פון אברהם אבינו און שרה אמנו, וואס זיי האבן געווארט לאנגע יארן פאר קינדער, ביז דער אייבערשטער האט זיי געהאלפן און זיי האבן געבוירן יצחק, "וְכֵן צֵא וּלְמַד מִן יִצְחָק וְרִבְקָה שֶׁהָיוּ עֲקָרִים עֶשְׂרִים שָׁנָה, וְהִרְבּוּ רַחֲמִים עַד שֶׁבָּא יַעֲקֹב וְשִׂמְּחוּ בּוֹ", נאך א ראי' האסטו פון יצחק און רבקה, וואס זיי האבן געווארט אסאך יארן אויף קינדער, און זיי האבן אסאך געדאוונט צום אייבערשטן ביז זיי האבן געבוירן יעקב, "וְכֵן צֵא וּלְמַד מֵרָחֵל שֶׁהָיְתָה עֲקָרָה אַרְבַּע עֶשְׂרֵה שָׁנָה מִשְּׁנֵי יְלָדִים, וְהִרְבְּתָה רַחֲמִים עַד שֶׁבָּאוּ שְׁנֵיהֶם לָהּ וְשָׂמְחָה בָּהֶן", נאך זעט מען ביי רחל וואס זי האט געווארט אסאך יארן אויף קינדער, און זי האט אסאך געבעטן דעם אייבערשטן ביז זי איז געהאלפן געווארן און געבוירן אירע צוויי קינדער, "וְכֵן צֵא וּלְמַד מֵחֲנָה שֶׁהָיְתָה עֲקָרָה תְּשַׁע עֶשְׂרֵה שָׁנָה וְשִׁשָּׁה חֳדָשִׁים, וְהִרְבְּתָה רַחֲמִים עַד שֶׁבָּא שְׁמוּאֵל לָהּ וְשָׂמְחָה בּוֹ", און אויך זעט מען ביי חנה - די מאמע פון שמואל הנביא וואס זי האט אויך געווארט אסאך יארן אויף קינדער, און זי האט אסאך געבעטן דעם אייבערשטן, ביז זי איז געהאלפן געווארן און געבוירן שמואל הנביא, "אֶלָּא עַל כָּרְחֲךָ צָרִי אַתָּה לִתְּפוֹס בְּיָדְךָ מִידָה הָרִאשׁוֹנָה שֶׁאָמַרְתִּי לְךָ מִתְּחִלָּה, מִפְּנֵי שֶׁהַקָּבָּ"ה אוֹהֵב אוֹתָם אַהֲבָה גְּמוּרָה וְשָׂמֵחַ בָּהֶן, לְפִיכָ מְצָרְפָן כְּדֵי שֶׁיִּרְבּוּ בְּרַחֲמִים לְפָנָיו"; זעט מען פון דא – פירט אויס אליהו הנביא – אז דאס וואס מען זעט אז א מענטש ווארט לאנג אויף קינדער, איז ווייל דער אייבערשטער ווארט צו הערן זייער קול, אז מען בעט אים.

איך ווייס אז דו האלטסט עס שוין נישט אויס, און דו האסט שוין געמיינט אז דו וועסט שוין האבן א קינד; בפרט אז דו האסט געטון סגולות וואס צדיקים האבן צוגעזאגט, און בפרט אז דו ביסט געפארן קיין מירון צו רבי שמעון בר יוחאי, אזוי אויך ביסטו געווען ביים הייליגן רבי'ן ראש השנה, און דו פרעגסט 'וואו איז מיין קינד?'

וויסן זאלסטו אז מען דארף אויסווארטן אויף די ישועה, אז דו וועסט בעטן דעם אייבערשטן וועסט זוכה זיין צו א שיינע שטוב מיט קינדער; דו האב נאר סבלנות און נאר וויין צום אייבערשטן. מען זעט אין די תורה אז לאה האט חתונה געהאט מיט יעקב אבינו און געהאט די מערסטע קינדער מיט יעקב - מער פון די אנדערע ווייבער, ווייל זי האט געבעטן און אסאך געוויינט צום אייבערשטן, אזוי ווי עס שטייט (בראשית כט, יז): "וְעֵינֵי לֵאָה רַכּוֹת", פון אסאך וויינען.

דאס וואס דו בעטסט מיר אז דו ווייסט נישט אויב זאלסט קומען קיין אומאן אויף ראש השנה צי נישט, און דו ווילסט אן עצה; וואס איז בכלל די שאלה, ווער דען אויב נישט דו דארף קומען אויף אומאן צום רבינ'ס ראש השנה; ראש השנה משפט מען דעם מענטש וואס גייט זיין מיט אים דעם קומענדיגן יאר, ראש השנה שרייבט מען אפ אלעס וואס וועט פאסירן מיטן מענטש, אזוי ווי מען זאגט ביים דאווענען: "בְּרֹאשׁ הַשָּׁנָה יִכָּתֵבוּן, וּבְיוֹם צוֹם כִּפּוּר יֵחָתֵמוּן, כַּמָּה יַעַבְרוּן וְכַמָּה יִבָּרֵאוּן, מִי יִחְיֶה וּמִי יָמוּת, מִי בְקִצּוֹ וּמִי לֹא בְקִצּוֹ, מִי בָאֵשׁ וּמִי בַמַּיִם, מִי בַחֶרֶב וּמִי בָרָעָב, מִי בָרַעַשׁ וּמִי בַמַּגֵּפָה; נאכמער האט דער רבי געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תסו) אז ווען דער חזן זאגט מִי, וּמִי, וּמִי, דארט איז מרומז אלעס וואס עס שטייט נישט אויסגערעכנט אינעם פיוט פון ונתנה תוקף; פרעג איך דיר, אז מיר האבן א צדיק פון צוויי הונדערט יאר צוריק וואס האט געהייסן קומען צו אים, און ער האט צוגעזאגט אז ער וועט העלפן דעם מענטש מיט וואס ער קען - וואס איז בכלל די ספק?! א מענטש וואס האט שכל קוקט נישט אויף קיינעם, נאר ער פארט צום רבי'ן אויף ראש השנה.

איך פרעג דיר, אז דער הייליגער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תה): "הָרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי הוּא חִדּוּשׁ גָּדוֹל, וְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ יוֹדֵעַ שֶׁאֵין הַדָּבָר הַזֶּה בִּירֻשָּׁה מֵאֲבוֹתַי, רַק הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ נָתַן לִי זֹאת בְּמַתָּנָה - שֶׁאֲנִי יוֹדֵעַ מַהוּ רֹאשׁ הַשָּׁנָה. לֹא מִבָּעֲיָא אַתֶּם כֻּלְּכֶם בְּוַדַּאי תְּלוּיִין בָּרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי, אֶלָּא אֲפִילּוּ כָּל הָעוֹלָם כֻּלּוֹ, תָּלוּי בָּרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי"; דער גאנצער וועלט איז אנגעהאנגען אין מיין ראש השנה, דער אייבערשטער האט מיר דאס געגעבן פאר א מתנה. נישט נאר איר - מיינע תלמידים - זענט אנגעהאנגען אין מיין ראש השנה, נאר דער גאנצער וועלט שטייט אויף מיין ראש השנה.

נאך האט דער רבי געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תג): "הָרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי עוֹלֶה עַל הַכֹּל, וְהָיָה פֶּלֶא אֶצְלִי, מֵאַחַר שֶׁהַמְּקֹרָבִים שֶׁלִּי מַאֲמִינִים לִי, וְלָמָּה לֹא יִזָּהֲרוּ כָּל הָאֲנָשִׁים הַמְקֹרָבִים אֵלַי, שֶׁיִּהְיוּ כֻּלָּם עַל רֹאשׁ הַשָּׁנָה - אִישׁ לֹא יֵעָדֵר, כִּי כָּל עִנְיָן שֶׁלִּי הוּא רַק רֹאשׁ הַשָּׁנָה. וְהִזְהִיר לַעֲשׂוֹת כְּרוּז, שֶׁכָּל מִי שֶׁסָּר אֶל מִשְׁמַעְתּוֹ, וּמְקֹרָב אֵלָיו - יִהְיֶה עַל רֹאשׁ הַשָּׁנָה אֶצְלוֹ, לֹא יֶחְסַר אִישׁ. וּמִי שֶׁזּוֹכֶה לִהְיוֹת עַל רֹאשׁ הַשָּׁנָה, רָאוּי לוֹ לִשְׂמֹחַ מְאֹד מְאֹד "אִכְלוּ מַעֲדַנִּים וּשְׁתוּ מַמְתַקִּים, כִּי חֶדְוַת ה' הִיא מָעֻזְּכֶם", וְזֶה נֶאֱמַר עַל רֹאשׁ הַשָּׁנָה", מיין גאנצע זאך איז ראש השנה, און עס איז מיר א וואונדער, פארוואס מיינע מענטשן וואס גלייבן אין מיר, זאלן נישט רעדן צו אלעמען אז מען זאל קומען צו מיר אויף ראש השנה. דער רבי האט געהייסן מען זאל מאכן א כרוז אז אלע זאלן קומען צו אים אויף ראש השנה; נאך האט דער רבי געזאגט, אז ווער עס קומט צו אים אויף ראש השנה דארף זיין פרייליך א גאנץ יאר.

וויסן זאלסטו אז די אלע טויזנטער אידן וואס קומען צום רבי'ן, קיינער קומט נישט גרינגערהייט, נאר יעדער איינער קומט מיט מסירות נפש; נאר וואס דען, אז דער רבי האט געהייסן קומען, קומט מען אן קיין קשיות.

עַתָּה לְכִי אִיעָצֵךְ נָא עֵצָה, וּמַלְּטִי אֶת נַפְשֵׁךְ; קויף דיר א טיקעט און קום צום הייליגן רבי'ן אויף ראש השנה, און ווען דו וועסט זיין אין אומאן זאלסטו נישט פארברענגען קיין צייט מיט שטותים והבלים. גיי נישט צו קיינעם, און קוק נישט אויף קיינעם, אין אומאן איז נישט דא וואס צו טון - חוץ פון זיצן ביים הייליגן רבינ'ס ציון און וויינען צום אייבערשטן און זיך בעטן פאר א גוט יאר; א יאר מיט ברכות, א יאר מיט ישועות און א יאר מיט אלעס גוטס.

ר' אברהם בן רבי נחמן זכר צדיק לברכה פלעגט זאגן: "ביים ציון, אויב מען עקשנ'ט זיך, קען מען אלעס פועל'ן"; זיץ ביים ציון און בעט אסאך דעם אייבערשטן אז דו זאלסט זוכה זיין צו געהאלפן ווערן מיט זרע של קיימא מיט אלע אידן וואס ווארטן אויף זייער ישועה.

אודאי אין אנהייב איז זייער שווער, אבער אז מען איז אן עקשן און מען לאזט נישט אפ די זאך פון התבודדות, אפילו מען שפירט גארנישט, אדרבה - מען שפירט ווי קיינער דארף מיך נישט, אבער אז מען עקשנ'ט זיך, און מען גייט יעדן טאג אויף א פלאץ וואו קיינער איז נישט דארט, און מען שמועסט זיך אויס דאס הארץ מיטן אייבערשטן, איז מען זוכה צו האבן א חיים טובים; מען שפירט א קרבת אלקים, וואס דוד המלך זאגט אויף דעם (תהלים עג, כח): "וַאֲנִי קִרֲבַת אֱלֹהִים לִי טוֹב", ווען איך שפיר א נאנטקייט צום אייבערשטן איז מיר גוט; איך דארף שוין גארנישט.

מוהרא"ש פלעגט דערציילן פונעם הייליגן בעל התניא זכותו יגן עלינו, אז מען פלעגט הערן ווי ער זאגט תהילים מיט אזא זיסקייט; איינמאל האט מען געהערט ווי ער זאגט דעם פסוק (תהלים עג, כה): "מִי לִי בַשָּׁמָיִם, וְעִמְּךָ - לֹא חָפַצְתִּי בָאָרֶץ", האט ער אזוי געזאגט: "מִי לִי בַשָּׁמָיִם" וועם האב איך אין הימל - אלע זענען אנקעגן מיר, אבער "וְעִמְּךָ", אז איך האב דיר אייבערשטער, "לֹא חָפַצְתִּי בָאָרֶץ", דארף איך שוין נישט קיינעם; האט ער געזינגען מיט א בענקשאפט: "רבונו של עולם, איך דארף נישט דיין עולם הזה, איך דארף נישט דיין עולם הבא, איך דארף נישט קיינעם - נאר דיר הייליגער באשעפער אליין".

צו דעם דארף א מענטש צוקומען - אז ער זאל קיינעם נישט דארפן און גארנישט וועלן, און קיינעם נישט מקנא זיין, נאר דעם אייבערשטן.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

  בעזהשי"ת

יום ד' פרשת כי תבוא לאומאן, ט"ו אלול, שנת תשע"ז לפ"ק

לכבוד חיים נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פריי מיר זייער צו הערן אז דו ביסט זיך מחזק מיט די עצות וואס דער הייליגער רבי לערנט אונז, בפרט אז דו האסט אנגעפאנגען צו לערנען אויפן סדר דרך הלימוד וואס דער הייליגער רבי האט אונז געגעבן.

וויסן זאלסטו אז דאס איז נישט מיין מהלך הלימוד, נאר דאס האט אונז דער רבי געגעבן; קוק אריין אין שיחות הר"ן (סימן עו), וואס דער רבי זאגט דארט: "שֶׁאֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד רַק הָאֲמִירָה לְבַד, לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר, וּמִמֵּילָא יָבִין", מען דארף נישט פארשטיין ווען מען לערענט, מען דארף נאר זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה און צום סוף וועט מען פארשטיין, "וְלֹא יְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ בִּתְחִלַּת לִמּוּדוֹ שֶׁיִּרְצֶה לְהָבִין תֵּכֶף, וּמֵחֲמַת זֶה יִקְשֶׁה לוֹ הַרְבֵּה תֵּכֶף וְלֹא יָבִין כְּלָל, רַק יַכְנִיס מֹחוֹ בְּהַלִּמּוּד, וְיֹאמַר כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת וּמִמֵּילָא יָבִין", מען זאל נישט ווערן צעבראכן ווען מען זעט אז מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט, וואס דאס אליין - אז מען וויל גלייך פארשטיין - מאכט אז עס זאל זיין שווער צו פארשטיין דאס לערנען, נאר מען זאל בלויז זאגן די ווערטער כסדרן, און מען וועט פון זיך אליין פארשטיין, "וְאִם לֹא יָבִין תֵּכֶף, יָבִין אַחַר כָּךְ, וְאִם יִשָּׁאֲרוּ אֵיזֶה דְּבָרִים, שֶׁאַף עַל פִּי כֵן לֹא יוּכַל לַעֲמֹד עַל כַּוָּנָתוֹ - מַה בְּכָךְ?" און אויב מען פארשטייט נישט דעם ערשטן מאל, וועט מען עס פארשטיין ביים צווייטן מאל, און אויב מען וועט נישט פארשטיין דעם צווייטן מאל, איז אויך גארנישט, "כִּי מַעֲלַת רִבּוּי הַלִּמּוּד עוֹלָה עַל הַכֹּל, וּכְמוֹ שֶׁאָמְרוּ רַבּוֹתֵינוּ זִכְרוֹנָם לִבְרָכָה: 'לִגְּמוֹר וַהֲדַר לִסְבֹּר, וְאַף עַל גַּב דְּלָא יָדַע מַה קָאָמַר' שֶׁנֶּאֱמַר: 'גָּרְסָה נַפְשִׁי לְתַאֲבָה'", אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן אז א מענטש זאל קודם אסאך זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה אפילו ער פארשטייט נישט וואס ער לערנט, און דערנאך זאל ער לערנען צו פארשטיין, "כִּי עַל יְדֵי רִבּוּי הַלִּמּוּד, שֶׁיִּלְמַד בִּמְהִירוּת וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה, עַל יְדֵי זֶה יִזְכֶּה לַעֲבֹר כַּמָּה פְּעָמִים אֵלּוּ הַסְּפָרִים שֶׁלּוֹמֵד – לְגָמְרָם, וְלַחֲזֹר לְהַתְחִיל וּלְגָמְרָם פַּעַם אַחַר פַּעַם, וְעַל יְדֵי זֶה מִמֵּילָא יָבִין וכו'", ווייל אז מען געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעל, קען מען זוכה זיין צו לערנען זייער אסאך, ווייל אזוי איז מען איז זוכה צו איבערגיין יעדע זאך זייער אסאך מאל, ביז מען איז זוכה צו פארשטיין וואס מען לערנט.

"וְדִבֵּר הַרְבֵּה מְאֹד בְּעִנְיָן זֶה, וְאִי אֶפְשָׁר לְבָאֵר דְּבָרִים אֵלּוּ בִּכְתָב הֵיטֵב, אֲבָל בֶּאֱמֶת הוּא דֶּרֶךְ עֵצָה טוֹבָה מְאֹד בְּעִנְיַן הַלִּמּוּד, כִּי עַל יְדֵי זֶה יְכוֹלִים לִזְכּוֹת לִלְמֹד הַרְבֵּה מְאֹד, לִגְמֹר כַּמָּה וְכַמָּה סְפָרִים, וְגַם יִזְכֶּה לְהָבִין הַדְּבָרִים יוֹתֵר, מֵאֲשֶׁר הָיָה לוֹמֵד בְּדִקְדּוּק גָּדוֹל, כִּי זֶה מְבַלְבֵּל מְאֹד מִן הַלִּמּוּד", דער רבי האט זייער אסאך גערעדט פונעם דרך הלימוד, אז מען זאל נישט זוכן צו פארשטיין גלייך ווען מען לערנט, נאר מען זאל לערנען אסאך אן פארשטיין, ביז מען וועט זוכה זיין צו פארשטיין; ווען מען לערנט אויף דעם סדר דרך הלימוד איז מען זוכה אנצוקומען אסאך מער ווי ווען מען לערנט שטייט און מען קלערט אריין אין יעדע ווארט, וואס דאס שטערט נאר דאס לערנען, "וְכַמָּה בְּנֵי אָדָם פָּסְקוּ מִלִּמּוּדָם לְגַמְרֵי עַל יְדֵי רִבּוּי הַדִּקְדּוּקִים שֶׁלָּהֶם, וּמְאוּמָה לֹא נִשְׁאַר בְּיָדָם", און זייער אסאך מענטשן האבן אינגאנצן אויפגעהערט צו לערנען צוליב דעם וואס זיי האבן געלערנט און געקוועטשט וכו'.

"אֲבָל כְּשֶׁיַּרְגִּיל עַצְמוֹ לִלְמֹד בִּמְהִירוּת כַּנִּזְכָּר לְעֵיל - בְּלִי דִּקְדּוּקִים הַרְבֵּה, הַתּוֹרָה תִּתְקַיֵּם בְּיָדוֹ, וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה מְאֹד, גְּמָרָא וּפוֹסְקִים כֻּלָּם, וְתַנַ"ךְ ּמִדְרָשִׁים וְסִפְרֵי הַזוֹהַר וְקַבָּלָה, וּשְׁאָר סְפָרִים כֻּלָּם", אבער אז א מענטש געוואוינט זיך צו, צו לערנען שנעלערהייט - אזוי ווי אויבן דערמאנט, וועט ער זוכה זיין צו לערנען זייער אסאך, און ער וועט לערנען די גאנצע תורה - גמרא מיט אלע פוסקים, תנ"ך מיט אלע מדרשים, און זוהר הקדוש, "וּכְבָר מְבֹאָר שִׂיחָתוֹ שֶׁל רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה, שֶׁטּוֹב לָאָדָם שֶׁיַּעֲבֹר בְּחַיָּיו בְּכָל הַסְּפָרִים שֶׁל הַתּוֹרָה הַקְּדוֹשָׁה", אזוי ווי דער רבי האט געוואלט אז מיר זאלן דורך לערנען כל התורה כולה. עיי"ש.

די אלע וואס האבן גענומען דעם רבינ'ס ווערטער בתמימות ובפשיטות, זיי האבן אנגעפאנגן צו לערנען אויפן סדר דרך הלימוד, האבן זייער שיין מצליח געווען; דערפאר פריי איך מיר זייער, אז דו האסט אנגעפאנגען צו לערנען אויף דעם וועג.

דאס וואס דו פרעגסט צי דו זאלסט אויך לערנען שיעור עיון; דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, שם): "גַּם צְרִיכִין לִלְמֹד אֵיזֶה שִׁעוּר בַּיּוֹם, בִּקְצָת עִיּוּן", אויך דארף מען האבן א שיעור אין עיון יעדן טאג; דערפאר זאלסטו זען צו ממשיך זיין סיי מיט דיין שיעור אין גמרא וכו', און ווען דו האסט איבעריג צייט זאלסטו אריין כאפן א פרק משניות.

עס שטייט אין תיקוני זוהר (הקדמה, ה.) אז די ראשי תיבות פון זְ'רָעִים מ'וֹעֵד נָ'שִׁים נְ'זִיקִין קָ'דָשִׁים טָ'הֳרוֹת איז "זְמַן נָקַט"; האב איך געהערט פון א ברסלב'ער חסיד א הערליכע פשט, איינער וואס לערנט משניות האלט די צייט אין די האנט – "זְמַן נָקַט". ווייל וואו ער גייט נעמט ער מיט זיך מיט א קליינע משניות, אזוי האט ער אסאך צייט. מוהרא"ש פלעגט שטענדיג זאגן, אז מען קען וויסן אויף איינעם צי ער דרייט זיך אין "היכל הקודש", אויב זעט מען אים שטענדיג מיט א משניות אין די האנט, איז א סימן אז ער דרייט זיך אין היכל הקודש.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזהשי"ת

יום ד' פרשת כי תבוא לאומאן, ט"ו אלול, שנת תשע"ז לפ"ק

לכבוד יצחק נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער הייליגער ר' נתן זכרונו לברכה האט געוואוינט אין ברסלב אויפן גאס וואו דער מארק פלעגט זיין, און ער האט שטענדיג געהאלטן די פענסטער און די פירהאנג פארמאכט; בדרך כלל איז שטענדיג דא א רעש וכו' ביי דער פלאץ וואו דער מארק איז, מיט דעם אלעם איז ר' נתן קיינמאל נישט צוגעגאנגען צום פענסטער קוקן וואס עס טוט זיך אין גאס. איינמאל איז געווען זייער א גרויסער און אומגעווענליכער רעש, ר' נתן איז געזיצן ביי זיך אין שטוב און געשריבן זיינע חידושי תורה, און ווען ער האט געהערט די הויכע קולות, ווי מען שרייט, האט ער אראפ געלייגט דעם פעדער, און געוואלט גיין קוקן וואס עס גייט פאר, ווען ער האט זיך שוין אויפגעשטעלט צו גיין קוקן, האט ער אנגעכאפט דעם טיש און געזאגט צו זיך אליין: "נתן נתן... איין קוק ווייניגער אויף די וועלט – איז פארט בעסער", און ער האט זיך צוריק אראפ געזעצט. ר' נתן זכרונו לברכה איז צוגעקומען צו האבן ישוב הדעת, ווייל ער האט אסאך גערעדט צום אייבערשטן.

דערפאר, אז דו שרייבסט מיר אז עס איז דיר זייער שווער צו היטן די אויגן, געב איך דיר אן עצה, אז דו זאלסט יעדן טאג בעטן דעם אייבערשטן אז ער זאל דיר העלפן, דו זאלסט זוכה זיין צו האבן שמירת עיניים. פאר דו גייסט ארויס פון שטוב צו גיין צו דער ארבעט, בעט דעם אייבערשטן אז דו זאלסט זוכה זיין צו האבן אפגעהיטענע אויגן. דער רבי זאגט (ספר המדות, אות ראיה, סימן ט): "כְּשֶׁאָדָם יוֹצֵא לַשּׁוּק וּמִתְיָרֵא שֶׁלֹּא יָבוֹא לִידֵי הִרְהוּר עַל יְדֵי הָרְאִיָּה, שֶׁיִּרְאֶה נָשִׁים יָפוֹת, יֹאמַר הַפָּסוּק 'הֵן אֶרְאֶלָּם צָעֲקוּ חֻצָה מַלְאֲכֵי שָׁלוֹם מַר יִבְכָּיוּן', וְעַל יְדֵי זֶה יִנָּצֵל מֵרְאוֹת", ווען א מענטש גייט ארויס פון שטוב און ער האט מורא אז ער וועט נכשל ווערן נישט צו היטן די אויגן, זאל ער זאגן דעם פסוק הֵן אֶרְאֶלָּם צָעֲקוּ חֻצָה מַלְאֲכֵי שָׁלוֹם מַר יִבְכָּיוּן, און אזוי וועט ער זיך קענען היטן די אויגן.

מוהרא"ש זכרונו לברכה זאגט, אז ווען א מענטש גייט ארויס פון שטוב, זאל ער לייגן די הענט אויף די מזוזה און בעטן א קורצע תפילה: "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל צוריק קומען בשלום, איך זאל קענען היטן מיינע אויגן וכו'", און אזוי וועט ער מצליח זיין; וויסן זאלסטו אז עס איז נישט דא קיין שום אנדערע וועג צו זיין אפגעהיטן, נאר אז מען בעט אסאך דעם אייבערשטן.

געלויבט דעם אייבערשטן אז מיר האבן זוכה געווען צו וויסן פון הייליגן רבי'ן, דער רבי ברענגט אריין אין אונז אז דער אייבערשטער איז דא אויף דער וועלט, און אז מיר קענען זיין ערליכע אידן אפילו מיר זענען פשוט'ע מענטשן. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בראשית רבה א, כא) בית שמאי און בית הלל קריגן זיך וואס איז קודם באשאפן געווארן, דער הימל צי דער ערד, בית שמאי האלטן אז קודם האט דער אייבערשטער באשאפן דער הימל און נאכדעם דער ערד, און בית הלל זאגן אז קודם האט דער אייבערשטער באשאפען דער ערד און נאכדעם דעם הימל, קומט רבי שמעון בן יוחאי און זאגט: "תָּמֵהַּ אֲנִי אֵי נֶחְלְקוּ אָבוֹת הָעוֹלָם עַל בְּרִיאַת שָׁמַיִם וָאָרֶץ, שֶׁאֲנִי אוֹמֵר שָׁמַיִם וָאָרֶץ לֹא נִבְרְאוּ אֶלָא כְּאִלְפָס וְכִיסּוּי, איך וואונדער זיך אויף די גרויסע צדיקים - די בית שמאי און בית הלל וואס קריגן זיי זיך וואס איז קודם באשאפן געווארן, איך האלט אז דער אייבערשטער האט באשאפן די ערד מיט די הימל ביידע צוזאמען, אזוי ווי א טאפ מיט איר דעקל". מוהרא"ש איז דאס זייער שיין מסביר, אז די בית שמאי האלטן, קודם האט דער אייבערשטער באשאפן די הימלען, ווייל שמים ווייזט אויף רוחניות, צו ווייזן פארן מענטש אז דער עיקר איז נאר 'שמים', זיין א 'הימל מענטש' - אויסגעטון פון דער וועלט, און בית די בית הלל זאגן: ניין, קודם האט דער אייבערשטער באשאפן די ערד, צו ווייזן אז מען דארף זיין דא אויף דער ערד, און נאכדעם גייט מען צום הימל, קומט רבי שמעון בן יוחאי און זאגט: "איך פארשטיי נישט וואס איז די גאנצע מחלוקה, מען קען זיין דא אויף דער וועלט און זיין אויבן - טראכטן פונעם אייבערשטן און דאווענען און לערנען. און מען קען זיין אויבן - זיין דבוק צום אייבישטער, דאווענען און לערנען און זיין אויף דער ערד - חתונה האבן און האבן קינדער און זיי מפרנס זיין וכו' וכו'; דאס האט מוהרא"ש אריינגעברענגט אין אונז, אז מען קען זיין אן ערליכער איד אפילו מען ארבעט, און אפילו מען איז א גאנצן טאג פארנומען צו ברענגען פרנסה - דאך קען מען זיין דבוק צום אייבערשטן, דארט ביי די ארבעט.

דערפאר בעט איך דיר זייער, נעם מיט צו דיין ארבעט א זעקל ספרים, פאק דיר איין א חומש, מיט א קליינע משניות'ל, א תהילים וכו', און ווען דו האסט א איבעריגע מינוט זאלסטו אריין כאפן א פרק משניות, א דף גמרא וכו'. געווענליך האבן נישט די בעלי בתים ליב צו זען ווי זייער ארבעטער לערנט וכו', אבער אנשטאט צו שטיין ווי א גולם און נאכקוקן יעדע פרוי וכו', אנשטאט צו שטיין און קוקן וכו', זאלסטו אריין כאפן א קאפיטל תהילים, א פסוק חומש.

מיר האבן די וואך אין די תוכחה, וואס דער תורה זאגט (דברים כח, לד): "וְהָיִיתָ מְשֻׁגָּע מִמַּרְאֵה עֵינֶיךָ אֲשֶׁר תִּרְאֶה", זאגט מוהרא"ש זכרונו לברכה, אז דאס גייט ארויף אויף שמירת עינים; מען זעט אינגעלייט ווערן פשוט משוגע פון קוקן שמוץ, עד כדי כך אז ער שטייט און קוקט נאך פרויען און מיידלעך אן קיין בושה, עס איז דא וואס פארלירן נעבעך זייער שכל אינגאנצן, זיי קענען שטיין שעות און פרובירן אריין קוקן אין א פענסטער אפשר וועט ער זען וכו', וואס באמת איז עס איין גרויסע דמיון, ווייל מען האט פון דעם גארנישט נאר בזיונות.

דער רבי זאגט (ספר המדות, אות ראיה, סימן ח): "מִי שֶׁעוֹצֵם עֵינָיו מֵרְאוֹת בְּרָע, עַל יְדֵי זֶה נִצּוֹל מִבִּזְיוֹנוֹת" ווער עס היט זיך זיינע אויגן, ער קוקט נישט אויף קיין שלעכטס, ווערט ניצל פון בזיונות; דאס אליין דארף דיר העלפן ביישטיין דיינע נסיונות, אז דו וועסט טראכטן אז עס איז בעסער זיך צו היטן די אויגן ווי צו האבן נאך א בזיון.

שטארק דיך און ווער נישט צופאלן ווען דו זעסט אז דו פאלסט אראפ נאכאמאל און נאכאמאל, דו זאלסט נאכאמאל און נאכמאל צוריק גיין צום אייבערשטן, בעט אים: "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל האבן ריינע אויגן, וואס זאל איך טון - דער יצר הרע ברענט אין מיר, העלף מיר איך זאל זיין אפגעהיטן פון אלעם שלעכטס, רבונו של עולם איך שטיי דא אין געשעפט ווייל איך דארף אהיים ברענגען פרנסה, איך דארף אויסהאלטן מיין ווייב און קינדער, מיר וואלט בעסער געווען צו זיצן אין בית המדרש, עס איז מיר אזוי שווער דא, איך דארף מיר פשט רייסן צו זיין אן ערליכער איד...." אזוי זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן יעדן טאג און לייג צו דיינע אייגענע תפילות, ווייל ווען מען בעט דעם אייבערשטן מיט אייגענע תפילות איז דאס זייער חשוב אויבן אין הימל ווייל עס קומט ארויס גלייך פון הארץ.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזהשי"ת

יום ג' פרשת כי תבוא לאומאן, י"ד אלול, שנת תשע"ז לפ"ק

לכבוד אלימלך זושא נרו יאיר

איך האב דערהאלטן דיין בריוו.

דער הייליגער רבי האט זייער מקפיד געווען אז מען זאל נישט טרינקען קיין משקה המשכר, נאר פאר קידוש און הבדלה. ווען ר' נתן ז"ל איז געקומען דעם ערשטן מאל צום רבי'ן האט אים דער רבי געגעבן אריין געגאסן אין א קליין בעכער אביסל וויין און דאס געגעבן פאר ר' נתן זכרונו לברכה און פאר זיין חבר ר' נפתלי זכרונו לברכה אז זיי זאלן דאס צעטיילן צווישן זיך; מיט דעם האט דער רבי זיי געוואלט מרמז זיין, אז מען דארף זייער אכטונג געבן נישט צו טרינקען קיין משקה המשכר.

ר' נתן זכרונו לברכה האט זייער מקפיד געווען אויף די חסידים וואס מאכן אן עיקר פון טרינקען וכו'; איינמאל שמחת תורה האט ר' נחמן טולטשינער זכרונו לברכה געטרינקען אביסל אסאך, און ער האט איז אראפגעפאלן אויף דער ערד און געשריגן צו ר' נתן: "איר זענט מיין גאנצע חיות", האט אים ר' נתן געזאגט: "אמת, עס איז ריכטיג, אבער מען טאר נישט טרינקען שמחת תורה, נאר פורים".

דאס וואס דו פרעגסט מיר אז ביי חסידים איז טרינקען א גרויסער ענין; אויף דעם האט שוין ר' נתן זכרונו לברכה געזאגט, אז אין די פריערדיגע דורות האבן די הייליגע צדיקים געוואלט אז מען זאל זיך צוזאמקומען רעדן פון צדיקים, פון דעם הייליגן בעל שם טוב זכותו יגן עלינו, האט מען געמאכט אז מען זאל טרינקען אביסל, אבער אין די היינטיגע טעג - האט ר' נתן אויסגעפירט - איז נתמעטו הלבבות, ונתרבו התאוות, איז מען געבליבן נאר מיטן טרינקען; דערפאר האט דער רבי דאס אוועק גענומען פון אונז.

דער רבי האט אמאל געזאגט: "איך קען שוין נישט פארטראגן זייערע פראזניקעס", ווייל ביים רבי'ן איז געווען דער עיקר תורה תפילה, און רעדן פון תכלית. און דערפאר האט ר' נתן אויך זייער מקפיד געווען אז מען זאל נישט טרינקען.

מען האט אמאל פארציילט פאר ר' נתן זכרונו לברכה אז עס זענען דא חסידים וואס פירן זיך צו לייגן אונטער זייער קישן א פלאש ברוינפן, און ווען זיי וועקן זיך אויף פרעגן זיי: "משיח איז נאך נישט דא?" און זיי הייבן אן טרינקען ביז זיי ווערן שיכור און שלאפן נאכאמאל איין, ווייל זיי זאגן אז ווי לאנג משיח איז נאך נישט דא, דארף מען איינשלעפן דעם יצר הרע, ווייל אז מען שלאפט זינדיגט מען נישט, האט ר' נתן געזאגט: "דאס איז נישט קיין עצה; מען דארף לייגן א תהילים אונטערן קישן, און ווען מען וועקט זיך אויף און מען זעט אז משיח איז נאך אלץ נישט דא, זאל מען נעמען דעם תהילים און זאגן תהילים און שרייען צום אייבערשטן".

מוהרא"ש זכרונו לברכה האט פארציילט, אז ר' לוי יצחק בענדער זכרונו לברכה האט אים געזאגט, אז אין אומאן אינעם קלויז פלעגט מען נישט ברענגען תיקון (ברוינפן, אזוי ווי עס איז דער מנהג העולם) ווען איינער האט געהאט יארצייט, נאר ווען איינער האט געהאט יארצייט האט ער עוסק געווען אין תורה און אין תפילה, און געגעבן א סאך צדקה. עס איז געווען א גרויסער רעסטוראנט וואס דארט פלעגן די ארימעלייט עסן פאר גאר ביליג, און ווער עס האט געהאט יארצייט, פלעגט גיין צום בעל הבית פון רעסטוראנט, און אים געגעבן געלט אז ער זאל געבן עסן פאר אלע עניים בחינם אין דעם טאג פון די יארצייט, און אלע ארימעלייט האבן שוין געוואוסט אז היינט איז דא א יארצייט, און אלע האבן געוואונטשן 'די נשמה זאל האבן אן עליה'.

ליידער זעט מען לעצטנס זייער אסאך אינגעלייט טרינקען זיך אן שבת; זיי גייען פון איין שול צום צווייטן זוכן וואו עס איז דא פונעם ביטערן טראפן, מען גייט צו חברים און מען טרינקט זיך אן, נאכדעם קומט מען צו ניבול פה און צו ביטערע עבירות רחמנא לצלן. אנשטאט דער אינגערמאן זאל אהיים גיין צו זיין ווייב און קינדער פארברענגען מיט זיי, איינמאל א וואך וואס דער אינגערמאן האט אביסל צייט צו זיין אין שטוב, אנשטאט דעם גייט דער גאנצער שבת אוועק מיט טרינקן.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (מדרש שמואל ה, ט): "רֶבִּי אָמַר, תָּמֵהַּ אֲנִי הֵיאַ בִּטְּלוּ חוֹנֵן הַדָּעַת בְּשַׁבָּת - אִם אֵין דֵּעָה תְּפִלָּה מִנַּיִן", רבי זאגט, איך וואונדער זיך פארוואס מען ארויס גענומען פון די שבת'דיגע דאווענען די ברכה פון חונן הדעת, ווייל אז מען האט נישט קיין שכל ווי אזוי קען מען דאווענען. אין ספר חיים טובים (להגאון רבי חיים פאלאג'י זכרונו לברכה) זאגט ער: וּבַעֲוֹנוֹתֵינוּ הָרַבִּים, בְּדוֹרֵנוּ נִרְגָּשׁ זֶה יוֹתֵר, דְכַּמָה וְכַמָּה בְּחוֹל יֶשׁ לָהֶם דַּעַת נְכוֹנָה, וְאִילוּ בְּשַׁבָּת שִׁכְרוּתוֹ שֶׁל לוֹט וּמְאַבְּדִים הַדַּעַת, וְא עוֹד, אֶלָּא דְּהַרְבֵּה יַיִן עוֹשֶה, וּמְבִיאָן לִידֵי חִילוּל שַׁבָּת, וְזִמָּה, וְאֵין אָדָם חוֹטֵא אֶלָּא אִם כֵּן נִכְנַס רוּחַ שְׁטוּת עיי"ש, מען זעט אין אונזערע צייטן מענטשן וואס אין דערוואכן האבן זיי שכל, זיי פירן זיך אויף געהעריג וכו', אבער שבת טרינקען זיי זיך אן, און זיי פארלירן זייער שכל וכו'.

דערפאר דארף מען זייער אסאך בעטן דעם אייבערשטן אז מען זאל האבן שכל, און נישט מען זאל זיך אנטרינקען און אלעס פארלירן. מיר דארפן נאכמאכן די צדיקים מיט אלע אנדערע זאכן; מיט זייער תורה ותפילה, מיט זייער חסד ווי זיי האבן זיך מוסר נפש געווען פאר אנדערע אידן זיי זאלן לערנען און דאווענען. ווען א מענטש לערנט די הייליגע תורה און ער רעדט זיך אויס זיין הארץ צום אייבערשטן, מיט דעם ווערט ער איינס כביכול מיטן אייבערשטן.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזהשי"ת

יום ג' פרשת כי תבוא לאומאן, י"ד אלול, שנת תשע"ז לפ"ק

לכבוד י. וו. נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דו זאלסט זייער אכטונג געבן נישט צו טון קיין ווילדע זאכן; דער רבי זאגט (ספר המידות, אות ממון, סימן עז): "מִי שֶׁעוֹשֶׂה מַעֲשָׂיו בִּמְהִירוּת, בְּלִי יִשּׁוּב הַדַּעַת, נַעֲשֶׂה בַּעַל חוֹב", ווער עס טוט ווילדע זאכן - אן קיין ישוב הדעת, ווערט א בעל חוב; דאס וואס דו שרייבסט מיר אז דו נעמסט דיינע קינדער אריין אין סקול, און ארויס פון סקול וכו', כאילו זיי זענען אזוי ווי שפילצייג, דאס קען גורם זיין צו נישט גוטע זאכן.

קינדער זענען נישט קיין שפילצייג וואס מען קען זיי יעדן טאג לייגן אין אן אנדערע מוסד; דאס אליין אז איר האלט אין איין טוישן די קינדער פון איין מוסד צום צווייטן, דאס מאכט זיי פארמאכט, און עס וועט זיי שאטן אויף שפעטער.

דו שרייבסט מיר אז דו האסט מיר געפרעגט וואס צו טון וכו', איך ווייס נישט ווער דו ביסט און וואס איך האב דיר געזאגט וכו', אבער איין זאך איז זיכער, אז דו זאלסט גארנישט טון פאר דו שמועסט עס דורך מיט דיינע עלטערן, ווייל דו מאכסט צו שנעלע החלטות; ארויס פון סקול, אריין אין סקול, און צוריק ארויס וכו'.

איך מיין אז דו זאלסט לאזן דיינע קינדער אין די קהילה מוסד, און דו מיט דיין ווייב זאלן געבן פארן קינד אין שטוב אסאך אויפמערקזאמקייט, וועט עס אים העלפן זיך צו עפענען. קיינער איז נישט גארענטירט מיט זיינע קינדער, אויב אינוועסטירט מען אין די קינדער, מען שפילט זיך מיט זיי, מען לאזט זיך אראפ צו זיי און מען ענטפערט זיי זייערע פראגעס וכו', דעמאלט וואקסן די קינדער אויף געזונט און שטארק.

דאס וואס עלטערן באשולדיגן די מוסדות ווען זיי זעען אז זייערע קינדער זענען נישט מצליח ה' ירחם, דאס איז נישט ריכטיג; ווייל קינדער וואס האבן א ווארעמע היים און ווארעמע עלטערן, דארף דאס זיין גענוג פארן קינד צו וואקסן געזונט; דער עיקר פון א קינד איז זיין היים און זיינע עלטערן, קינדער וואס זעען ווי עלטערן קריגן זיך איינער מיטן צווייטן, וועט דאס איבער לאזן אויף זיי א וואונד, קינדער וואס קומען פון א שטוב וואו עס איז נישט דא קיין דרך ארץ וכו', די עלטערן שרייען און שעלטן וכו', דאס לאזט איבער אויף די קינדער א וואונד.

דער אייבערשטער האט מיר מזכה געווען צו לערנען מיט אידישע קינדער תורה; במשך די אלע יארן וואס איך האב די ישיבה וכו', זע איך אז די אלע קינדער וואס קומען פון גוטע שטובער - גוטע שטובער מיין איך צו זאגן געזונטע שטובער וואס די עלטערן זענען זיך מכבד איינער דעם צווייטן, און עס איז דא ליבשאפט איינער צום צווייטן, מיט אזעלכע קינדער איז גרינג צו ארבעטן, ווייל זייער מח בדרך כלל איז געזונט, אבער קינדער וואס וואקסן אויף אין א שטוב אדער מיט א שטוב וואס דער שטוב איז נישט קיין שטוב, דאס איז שוין א צווייטע מעשה, זיי וואקסן אויף צעקלאפט און פארמאכט, ביז זיי זוכן זיך שלעכטע חברים, און נעמען נאכדעם דראגס השם ישמרינו.

דערפאר בעט איך דיר זייער אז דו זאלסט נישט משוגע מאכן דיינע קינדער, און דו זאלסט נישט יעדן צווייטן טאג בייטן סקול; זע צו זיין פרייליך און מאך פרייליך דיין ווייב. קויף דיר גוטע ספיקערס, און זע אז עס זאל גיין א גאנצן טאג ביי דיר און שטוב מוזיק, און ווען דו קומסט אהיים זאלסטו נעמען דיינע קינדער אין א טענצל, ווייל שמחה עפנט אויף די מח, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן י): "דַּע, שֶׁעַל יְדֵי מָרָה שְׁחוֹרָה אִי אֶפְשָׁר לְהַנְהִיג אֶת הַמֹּחַ כִּרְצוֹנוֹ, וְעַל כֵּן קָשֶׁה לוֹ לְיַשֵּׁב דַּעְתּוֹ, רַק עַל יְדֵי הַשִּׂמְחָה יוּכַל לְהַנְהִיג הַמֹּחַ כִּרְצוֹנוֹ, וְיוּכַל לְיַשֵּׁב דַּעְתּוֹ, כִּי שִׂמְחָה הוּא עוֹלָם הַחֵרוּת", ווען א מענטש איז פרייליך, דעמאלט קען ער טראכטן גראד, און ער קען ארויס גיין פון זיין פארמאכטקייט; ווייל ווען א מענשט איז מרה שחורה, ווען מען איז דערשראקן און אנגעצויגן - קען מען נישט טראכטן. דערפאר אז דיין קינד איז פארמאכט וכו', זע צו זינגען און טאנצן אין שטוב מיט שמחה, וועט אלעס איבערגעדרייט ווערן לטובה.

ועל כולם דארף מען אסאך דאווענען צום אייבערשטן, און אים בעטן אז מען זאל האבן גוטע קינדער; מוהרא"ש האט דערציילט אז א איד איז געקומען צום הייליגן חפץ חיים זכותו יגן עלינו, ער האט געבעטן א ברכה אויף גוטע קינדער; האט דער הייליגער חפץ חיים גענומען א תהלים וואס איז געווען אויפגעבלאזן פון נאסקייט, און דאס געוויזן פאר דעם איד און אים געזאגט: "דאס איז דער תהלים פון מיין מאמע עליה השלו, וואו זי פלעגט זיך יעדן טאג אויסוויינען אז זי זאל האבן גוטע קינדער, אזוי איז מען זוכה צו גוטע קינדער". דערפאר זאלסטו אסאך בעטן דעם אייבערשטן אז דו זאלסט זוכה זיין צו ערליכע קינדער, געזונטע קינדער, קינדער וואס וועלן ליכטיג מאכן דער וועלט.

איך שרייב דיר דא א קליינע תפילה וואס דו זאלסט בעטן יעדן טאג דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל זוכה זיין צו קינדער און אייניקלעך וואס וועלן לערנען די הייליגע תורה, און וועלן נאר דיר דינען. העלף מיר אז מיינע קינדער זאלן זיין געזונטע קינדער, פרייליכע קינדער, קינדער מיט א שטארקייט, זיי זאלן זיין ביי זיך זעלבסטזיכער און זעלבסטשטענדיג. הייליגע באשעפער, מיין קינד איז לעצטנס זייער צעקלאפט און דערשלאגן, איך ווייס נישט וואס צו טון, העלף מיר אז מיין קינד זאל ארויס גיין פון זיין צעקלאפטקייט, ער זאל זיין געזונט און שטארק. רבונו של עולם, הער אויס מיינע פשוט'ע תפילות וואס איך בעט דיר, און גיב מיר קינדער וואס וועלן ליכטיג מאכן די וועלט, קינדער וואס וועלן זיין דבוק צו דיר". און לייג צו דיינע אייגענע תפילות, ווייל תפילות וואס קומט ארויס פון א צעבראכענע הארץ, איז זייער חשוב ביים אייבערשטן.

מען זעט חנה – שמואל הנביא'ס מאמע, ווען זי האט געבעטן פונעם אייבערשטן קינדער, האט זי געבעטן מיט א גדלות המוחין, זי האט געבעטן (שמואל-א א, יא): "וְנָתַתָּה לַאֲמָתְךָ זֶרַע אֲנָשִׁים", פרעגט די גמרא (ברכות לא:): "מַאי זֶרַע אֲנָשִׁים? אָמַר רַב, גַבְרָא בְּגּוּבְרִין", זי האט געבעטן אז זי דארף געזונטע קינדער וואס זענען אויסגעמישט צווישן מענטשן, "וּשְׁמוּאֵל אָמַר, זֶרַע שֶׁמוֹשֵׁחַ שְׁנֵי אֲנָשִׁים, וּמָאן אִינוּן שָׁאוּל וְדָוִד", שמואל זאגט, זי האט געבעטן אז זי דארף א קינד וואס ער וועט זאלבן צוויי קעניגן - שאול המלך און דוד המלך. "וְרַבִּי יוֹחָנָן אָמַר, זֶרַע שֶׁשָׁקוּל כִּשְׁנֵי אֲנָשִׁים, וּמָאן אִינוּן, מֹשֶׁה וְאַהֲרֹן, שֶׁנֶאֱמַר (תהלים צט, ו): מֹשֶׁה וְאַהֲרֹן בְּכֹהֲנָיו וּשְׁמוּאֵל בְּקֹרְאֵי שְׁמוֹ", רבי יוחנן זאגט, זי האט געבעטן אז זי וויל א קינד וואס וועט זיין אזוי גרויס ווי משה רבינו און אהרן הכהן; זעט מען פון דעם ווי אזוי מען דארף בעטן דעם אייבערשטן, מיט א גדלות המוחין, זי האט געבעטן אז זי דארף א קינד אזוי גרויס ווי משה רבינו און אהרן הכהן.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

  בעזהשי"ת

יום ג' פרשת כי תבוא לאומאן, י"ד אלול, שנת תשע"ז לפ"ק

לכבוד לייבל נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דו פרעגסט וואו עס איז דער מקור אז דער רבי האט געוואלט מען זאל קומען קיין אומאן; אין חיי מוהר"ן איז דא א גאנצע קאפיטל: "גֹּדֶל יִקְרַת רֹאשׁ הַשָׁנָה שֶׁלּוֹ" - צאמגענומען אלע שמועסן פון רבי'ן, וואס דער רבי האט געזאגט איבער דעם אז מען דארף קומען צו אים אויף ראש השנה; קוק אריין דארט וועסטו זען לשונות וואס דער רבי האט געזאגט אז מען זאל קומען צו אים אויף ראש השנה, אזעלכע לשונות וואס קיין שום צדיק האט נישט געזאגט.

דער רבי האט געזאגט (שם, סימן תג): "הָראשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי עוֹלֶה עַל הַכֹּל", זיין ביי מיר ראש השנה איז גרעסער פון אלעס, "וְהָיָה פֶּלֶא אֶצְלִי, מֵאַחַר שֶׁהַמְּקֹרָבִים שֶׁלִּי מַאֲמִינִים לִי, וְלָמָּה לֹא יִזָּהֲרוּ כָּל הָאֲנָשִׁים הַמְקֹרָבִים אֵלַי, שֶׁיִּהְיוּ כֻּלָּם עַל רֹאשׁ הַשָּׁנָה, אִישׁ לֹא יֵעָדֵר", און איך וואונדער זיך אויף מיינע תלמידים וואס גלייבן אין מיר, פארוואס זאלן זיי נישט מעורר זיין מיינע מענטשן אז אלע זאלן קומען צו מיר אויף ראש השנה, קיינער טאר נישט פעלן. "כִּי כָּל עִנְיָן שֶׁלִּי הוּא רַק רֹאשׁ הַשָּׁנָה", מיין גאנצע זאך איז ראש השנה, "וְהִזְהִיר לַעֲשׂוֹת כְּרוּז, שֶׁכָּל מִי שֶׁסָּר אֶל מִשְׁמַעְתּוֹ, וּמְקֹרָב אֵלָיו, יִהְיֶה עַל ראשׁ הַשָּׁנָה אֶצְלוֹ, לֹא יֶחְסַר אִישׁ", דער רבי האט געהייסן מען זאל מודיע זיין פאר אלע מענטשן וואס גלייבן אין אים, אז ער האט געהייסן קומען צו אים אויף ראש השנה, "וּמִי שֶׁזּוֹכֶה לִהְיוֹת עַל רֹאשׁ הַשָּׁנָה, רָאוּי לוֹ לִשְׂמֹחַ מְאֹד מְאֹד, "אִכְלוּ מַעֲדַנִּים וּשְׁתוּ מַמְתַקִּים, כִּי חֶדְוַת ה' הִיא מָעֻזְּכֶם", און ווער עס איז זוכה צו זיין ביי אים אויף ראש השנה דארף זיך זייער פרייען א גאנץ יאר, עיי"ש.

ווען עס ווארט אויף א מענטש א שווערע משפט, וועט דער מענטש ארום לויפן צו די גרעסטע לויערס זיי בעטן אז זיי זאלן עפעס טון פאר אים, זיי זאלן פרובירן אים מצדיק צו זיין, ער קוקט נישט אויף גארנישט, און גארנישט קען נישט אפהאלטן דעם מענטש פון פארן צו דעם גרעסטן לויער; דעמאלט קוקט מען נישט אויף געלט, מען קוקט נישט אויף קיין חברים, אפילו נישט אויף משפחה, מען קוקט נאר אויף זיך, מען מאכט זיך א חשבון 'וואס האב איך צו פארלירן, עס ווארט מיר אזא שווערע משפט וכו' וכו'', ווער רעדט נאך אז עס ווארט א משפט פון טויט שטראף רחמנא לצלן, דעמאלט וועט א מענטש טון אלעס אויף דער וועלט צו ווערן געראטעוועט.

יעצט פרעג איך דיר, עס ווארט אויף אונז אלע  א גרויסן משפט, ראש השנה גייט מען אונז אלע משפט'ן, מִי יִחְיֶה, וּמִי יָמוּת, מִי בָּאֵשׁ, וּמִי בַּמַּיִם; אלע שרעקליכע טראגעדיס וואס מען הערט א גאנץ יאר השם ישמרינו - ווערט אלעס אנגעשריבן ראש השנה, יעדן טאג ווערן אוועקגעריסן יונגע מענטשן, מענער און פרויען, יונגע קינדער בלייבן אן עלטערן ה' ירחם, אלע שפיטעלער זענען לא עלינו אנגעפילט מיט אידישע קינדער; יעצט לאמיר דיר פרעגן, עס איז דא א צדיק וואס האט צוגעזאגט אז ראש השנה קען ער יעדן איינעם העלפן, ער קען אונז אלע מתקן זיין; קוק וואס ר' נתן שרייבט - וואס דער רבי האט אים געזאגט (שם, סימן תז): "אָמַר, שֶׁיְּכוֹלִין אָז אֲנָשִׁים לְקַבֵּל תִּקּוּנִים מַה שֶּׁבְּכָל הַשָּׁנָה לֹא הָיָה בְּאֶפְשָׁר שֶׁיִּהְיֶה לָהֶם תִּקּוּן בְּשׁוּם אֹפֶן, אַף עַל פִּי כֵן בְּרֹאשׁ הַשָּׁנָה יְכוֹלִין אֲפִילּוּ הֵם לְקַבֵּל תִּקּוּן. אַף עַל פִּי שֶׁבְּכָל הַשָּׁנָה אֲפִילּוּ הוּא בְּעַצְמוֹ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה לֹא הָיָה יָכוֹל לְתַקְּנָם, אֲבָל בְּרֹאשׁ הַשָּׁנָה גַּם הֵם יְכוֹלִים לְקַבֵּל תִּקּוּנִים. כִּי אָמַר שֶׁהוּא עוֹשֶׂה בְּרֹאשׁ הַשָּׁנָה עִנְיָנִים וְתִקּוּנִים מַה שֶּׁבְּכָל הַשָּׁנָה גַּם הוּא אֵינוֹ יָכוֹל לַעֲשׂוֹת", אפילו מענטשן וואס דער רבי קען א גאנץ יאר נישט העלפן, אבער ראש השנה קען ער יעדן פארעכטן.

דערפאר קומען צו פארן צענדליגער טויזענטער מענטשן קיין אומאן אויף ראש השנה, ווייל אלע ווילן תשובה טון, און אלע ווילן אז דער רבי זאל זיי מתקן זיין.

ווער עס איז נאך נישט געווען אין אומאן, קען זיך נישט פארשטעלן וואס עס טוט זיך אפ ביים רבינ'ס ציון; פיר און צוואנציג שעה איז דער ציון באלאגערט מיט טויזענטער אידן וואס וויינען און שרייען צום אייבערשטן. דער רבי האט געזאגט: "אנדערע צדיקים וואלטן זיך געוואונטשן צו האבן אזא ראש השנה, ווי ביי מיר איז ערב ראש השנה"; פארשטייט זיך אז דער ס"מ טוט זיינס, ער גייט ארום און מאכט ליצנות פון רבי'ן, ער מאכט ליצנות פון אומאן, פון תיקון הכללי וכו' וכו'; ווייל עס דארף בלייבן א בחירה און א נסיון פארן מענטש, אבער א מענטש וואס האט שכל מאכט זיך א פשוט'ער חשבון: 'עס קומט יעצט א לאנגע יאר, איך דארף ישועות, איך דארף רפואות, איך דארף פרנסה, נחת; דא איז דא א רבי וואס האט מבטיח געווען אז ווער עס וועט קומען צו אים וועט ער העלפן, פון דער אנדערע זייט שטייען מיינע כלומר'ישע חברים, און משפחה, וואס מאכן ליצנות פון דעם, איך דארף קוקן וואס עס איז גוט פאר מיר'; ער פאקט זיך איין א רענצל מיט זיינע וועש, און אנטלויפט צום הייליגן רבי'ן.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

  בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת כי תצא, ח' אלול, שנת תשע"ז לפרט קטן

לכבוד יודל נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך האב זייער הנאה צו הערן אז דו ביסט זיך מחזק מיט די עצות פון הייליגן רבי'ן.

דער הייליגער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שנד): "עַל שְׁנֵי כִּתּוֹת אֲנָשִׁים יֵשׁ לִי רַחֲמָנוּת גָּדוֹל עֲלֵיהֶם, אויף צוויי גרופעס מענטשן האב איך גרויס רחמנות, עַל אֵלּוּ אֲנָשִׁים שֶׁהָיוּ יְכוֹלִים לְהִתְקָרֵב אֵלַי וְאֵינָם מִתְקָרְבִים, אויף מענטשן וואס האבן געקענט מקורב ווערן צו מיר און זיי זענען נישט מקורב געווארן, וְעַל אֵלּוּ הַמְקרָבִים אֵלַי וְאֵינָם מְקַיְּמִים אֶת דְּבָרַי, און אויף די וואס זענען מקורב צו מיר און פאלגן מיך נישט; כִּי אֲנִי יוֹדֵעַ, שֶׁיִּהְיֶה עֵת, בְּעֵת שֶׁיִּהְיֶה הָאָדָם מֻנָּח עַל הָאָרֶץ עִם רַגְלָיו אֶל הַדֶּלֶת, אָז יִסְתַּכֵּל עַל עַצְמוֹ הֵיטֵב, וְיִתְחָרֵט מְאֹד מְאֹד עַל שֶׁלּא זָכָה לְהִתְקָרֵב אֵלַי, אוֹ שֶׁלֹּא קִיֵּם אֶת דְּבָרַי. כִּי אָז יֵדְעוּ שֶׁאִם הָיוּ מְקֹרָבִים אֵלַי וּמְקַיְּמִים אֶת דְּבָרַי, לֹא הָיָה שׁוּם דַּרְגָּא בָּעוֹלָם שֶׁלֹּא הָיִיתִי מְבִיאָם לְאוֹתָהּ הַמַּדְרֵגָה, אֲבָל לֹא יוֹעִיל אָז, ווייל עס וועט קומען די צייט וואס דער מענטש וועט ליגן מיט די פיס צום טיר, דאס מיינט ווען מען וועט שטארבן - וואס דעמאלט לייגט מען אראפ דעם מענטש אויף דער ערד מיט די פיס אויסגעדרייט צום טיר, און דער מענטש וועט זיך דעמאלט אנקוקן ווי אזוי ער זעט אויס, און ער וועט חרטה האבן 'פארוואס האב איך נישט געפאלגט דעם רבי'ן, ווייל ווען איך וואלט ווען געפאלגט דעם רבי'ן וואלט איך זוכה געווען צו צוקומען צו די גרעסטע מדריגות אויף דער וועלט', אבער עס וועט שוין זיין צו שפעט".

וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק אז דו פאלגסט דעם הייליגן רבי'ן, דו לערענסט משניות און דו ביסט זיך מתבודד; אז מען פאלגט דעם רבי'ן, מען לערנט משניות, און מען איז זיך מתבודד - מען רעדט צום אייבערשטן, איז מען זוכה צו ווערן נאנט צום אייבערשטן און מען לעבט א חיים טובים.

איך געדענק ווען איך בין מקורב געווארן צום הייליגן רבי'ן בין איך געקומען רעדן צו מוהרא"ש זכרונו לברכה, און מוהרא"ש האט מיר געפרעגט וואס איך וויל, איך האב אים אנגעפאנגען אויסצודערציילן מיין הארץ, אז איך וויל זיין א ערליכער איד און עס גייט מיר נישט, זאגט מיר מוהרא"ש: "זאג משניות!" האב איך געמיינט אז מוהרא"ש הערט נישט וואס איך זאג, איך האב געטראכט אז איך דארף עס מער אויסשמועסן בפרטי פרטיות. איך בין געווען זייער צעבראכן, מיין הארץ איז געווען איבערגעפילט מיט ווייטאג, און איך האב שיעור אויסגעפלאצט אין א געוויין, האב איך נאכאמאל געזאגט: "מוהרא"ש, איך וויל זיין אן ערליכער איד", און איך האב אנגעפאנגען צו דערציילן וואס גייט איבער אויף מיר וכו' וכו', זאגט מיר מוהרא"ש – שוין מיט א שטרענגע טאן – "דו הערסט נישט וואס איך זאג דיר? זאג משניות! נאר משניות, אז דו וועסט זאגן אסאך משניות וועסטו זוכה זיין צו א ריינע מח, און נאר טראכטן פונעם אייבערשטן".

דערפאר פריי איך מיר זייער צו הערן אז דו האסט אנגעפאנגען צו לערנען פלייסיג אויפן סדר דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן, וואס זאגט (שיחות הר"ן, סימן עו) אז אפילו מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט, זאל מען זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה; און דער רבי ברענגט אראפ (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן עד) דעם הייליגן זוהר (פרשת קדושים, פה:) וואס עס ווערט אויבן אין הימל ווען א מענטש זאגט די ווערטער פון די תורה אפילו ער פאשטייט נישט וואס ער זאגט, און אפילו ער זאגט דאס מיט טעותים.

מוהרא"ש זכרונו לברכה האט דערציילט, אז ער האט געהערט פון הרב החסיד ר' לוי יצחק בענדער זכרונו לברכה, אז ער האט געקענט מענטשן וואס האבן נישט געוואוסט פון זייער לעבן צו זאגן פאר זיי זענען מקורב געווארן צום הייליגן רבי'ן, זיי זענען געווען פוסטע יונגען, ליידיגע מענטשן, און ווען זיי זענען מקורב געווארן צום רבי'ן, זיי האבן אנגעפאנגען צו פאלגן דעם רבי'ן בתמימות ובפשיטות, זיי האבן אנגעפאנגען זאגן ח"י פרקים משניות יעדן טאג, און אסאך בלעטער גמרא און סימנים שולחן ערוך, ביז זיי זענען געווארן גרויסע גאונים.

איינמאל האט א בחור געפרעגט ר' לוי יצחק זכרונו לברכה וואס ער זאל ענטפערן ווען מענטשן זאגן אים: "עס הייסט נישט געלערענט" (נאר געדאווענט), האט אים ר' לוי יצחק געזאגט דו זאג: "אִי וֵוייס גָארְנִישְׁט, דֶער בְּרֶסְלֶב'עֶר רֶבִּי הָאט מִיר אַזוֹי גֶעהֵייסְן".

דאס וואס דו פרעגסט מיר וועגן לערנען דעם רבינ'ס ספרים, דו ווייסט נישט ווי אנצוהייבן און דו בעטסט מיר איך זאל דיר אנווייזן ווי און וואס.

דער רבי האט אונז איבער געלאזט אן אוצר פון פינף ספרים: ליקוטי מוהר"ן, חיי מוהר"ן, שיחות הר"ן, סיפורי מעשיות און ספר המידות; דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שמט): "שֶׁיְּכוֹלִין לִהְיוֹת נַעֲשֶׂה בַּעַל תְּשׁוּבָה גָּמוּר עַל יְדֵי לִמּוּד הַסֵּפֶר שֶׁלּוֹ, מען קען ווערן אן אמת'ער בעל תשובה אז מען לערנט ליקוטי מוהר"ן, וְאָמַר, שֶׁמִּי שֶׁיֵּשֵׁב וְיַעֲסֹק בִּסְפָרָיו רַק בְּלִי קִנְטוּר וְנִצָּחוֹן, וְיִסְתַּכֵּל בּוֹ בֶּאֱמֶת, אָז בְּוַדַּאי יִהְיוּ נִבְקָעִין אֶצְלוֹ כָּל גִּידֵי קַשְׁיוּת לְבָבוֹ, ואמר בזו הלשון: "סע וועט אים אלע אדערן טרענען", און ווער עס וועט לערנען זיין ספר מיט אן אמת, וועט זיך אים עפענען אלע פארשטאפטע אָדערן, און ער וועט ווערן אן ערליכער איד"; דערפאר זאלסטו זיך מאכן א שיעור צו לערנען אביסל ליקוטי מוהר"ן, אין אנהייב וועסטו אפשר נישט פארשטיין יעדע זאך, קוק נישט צי דו פארשטייסט יא אדער נישט, דו זאלסט זאגן די ווערטער, און ביים סוף, נאך אפאר מאל, וועסטו אנהייבן צו פארשטיין.

ר' נתן האט אמאל געזאגט פאר א אינגערמאן: "אינגערמאן, לערן אסאך ליקוטי מוהר"ן, ווייל א גוף וואס האט געלערנט ליקוטי מוהר"ן וועלן די ווערים נישט קומען". נאך האט ר' נתן געזאגט פאר זיין הסתלקות: "אפילו דער גרעסטער בעל עבירה, אויב וועט ער זיך האלטן אין רבי'ן וועט ער האבן א תיקון"; זעט מען פון דעם אז דער רבי האט א כח צו העלפן יעדן איינעם.

אויך מאך דיר א שיעור אין חיי מוהר"ן און אין שיחות הר"ן; ר' נתן האט געזאגט: איך האב מער ארויס געהאט דעם רבי'ן פון זיינע שיחות און שמועסן"; דאס וועט דיר זיין גרינגער צו פארשטיין. דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שנח): "מיט יעדע שיחה וואס איך שמועס מיט ענק, קענט איר זוכה זיין צו זיין אן ערליכע איד, נישט סתם אן ערליכע איד נאר אן ערליכע איד אזוי ווי איך מיין אן ערליכע איד".

עס איז כדי אז דו זאלסט קודם לערנען חיי מוהר"ן חלק ב', דארט וועסטו זען הערליכע שמועסן פון רבי'ן, און ווען דו וועסט עס מסיים זיין זאלסטו לערנען חלק א', וואס דארט שטייט געשריבן ווען דער רבי האט געזאגט יעדע תורה, און אלעס ארום יעדע תורה וכו'.

אויך מאך דיר א שיעור אין ספורי מעשיות; דער רבי האט זייער אויסגעלויבט זיינע מעשיות, און דער רבי האט געזאגט אז די מעשיות וועקט אויף א מענטש פון שלאף; אפילו איינער וואס שלאפט שוין, זיין נשמה איז שוין פארשלאפן בבחינת 'אֲנִי יְשֵׁנָה', אבער דורך די מעשיות ווערט 'וְלִבִּי עֵר'.

אויך זאלסטו לערנען ספר המידות; דער רבי האט געזאגט פאר זיין תלמיד ר' נפתלי (וואס ער איז איינע פון די צוויי עדים וואס דער רבי האט געשטעלט אויף תיקון הכללי): "מיין ליבער הארציגער חבר, דער ספר האט מיך געמאכט פאר א איד".

וויסן זאלסטו אז מען קען נישט זיין א ברסלב'ער חסיד נאר אז מען לערנט די ספרים פון הייליגן רבי'ן; דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קצב): "פָּנָיו שִׂכְלוֹ וְנִשְׁמָתוֹ נִמְצָאִים בְּתוֹ סִפְרוֹ", די פנים, שכל און נשמה פונעם צדיק, געפונט זיך אין זיינע ספרים; קומט אויס, אז איינער לערנט די ספרים פון הייליגן רבי'ן, דער איז א ברסלב'ער חסיד, אבער אז מען לערנט נישט די ספרים, האט מען נישט קיין שייכות מיטן רבי'ן.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

  בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת כי תצא, ח' אלול, שנת תשע"ז לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

      איך האב ערהאלטן דיין בריוו

וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק אז דו האסט זוכה געווען צו מסיים זיין גאנץ ש"ס תלמוד בבלי אופן סדר דרך הלימוד פין הייליגן רבי'ן (שיחות הר"ן, סימן עו).

ר' נתן שרייבט אין א בריוו (עלים לתרופה, מכתב קעד): "גַּם פֹּה נִמְצָא מִתְנַגֵּד אֶחָד, עס געפונט זיך דא א מתנגד, שֶׁבְּנוֹ הִתְחִיל קְצָת לְהִתְקָרֵב לְאַנְשֵׁי שְׁלוֹמֵנוּ, וְלָמַד הַרְבֵּה גְּמָרָא וּפוֹסְקִים, וואס זיין זון איז מקורב צו אנשי שלומינו, און ער האט אנגעפאנגען צו לערנען פלייסיג, וְעַתָּה, מַכְרִיחִים אוֹתוֹ אַנְשֵׁי בְּלִיַּעַל, הַמְכַנִּים עַצְמָם בְּשֵׁם חֲסִידִים, וּמוֹנְעִים אוֹתוֹ בְּעַל כָּרְחוֹ מִלִּלְמֹד גְּמָרָא וּפוֹסְקִים, וְאוֹמְרִים שֶׁטּוֹב יוֹתֵר לְדַבֵּר עִמָּהֶם, די מתנגדים רעדן אים אפ פון לערנען גמרא ופוסקים, און זיי זאגן אים אז ער זאל ענדערש פארברענגען מיט זיי ווי צו לערנען, וְאָבִיו צָעַק עַל בְּנוֹ הַנַּ"ל, אֲנִי נוֹתֵן לְךָ לֶאֱכֹל עַל מְנָת שֶׁלֹּא תִּלְמַד רַק דַּף גְּמָרָא אֶחָד בְּכָל יוֹם, לֹא יוֹתֵר! כִּי מִי שֶׁלּוֹמֵד כָּל הַיּוֹם הוּא בְּרֶסְלְבֶר וְכוּ', זיין טאטע שרייט אויף אים אז ער זאל אויף הערן צו לערנען אזוי סאך, ווייל ווער עס לערנט אסאך איז א ברסלב'ער, און דער טאטע זאגט אים אז ער גייט אים אויפהערן געבן עסן אויב לערנט ער מער ווי איין דף גמרא; זאגט ר' נתן א מורא'דיגער לשון: הַכְּלָל, שֶׁאֵין הַמִּתְנַגְּדִים עוֹמְדִים לִמְנֹעַ מִלִּלְמֹד סִפְרֵי רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה, רַק פְּנִימִיּוּת כַּוָּנַת הָרַע שֶׁבְּלִבָּם הוּא לְבַטֵּל מִיִּשְׂרָאֵל כָּל הַתּוֹרָה כֻּלָּהּ, כִּי יָדוּעַ לָכֶם מַעֲשֵׂי בְּנֵי הַנְּעוּרִים, בִּפְרָט בַּדּוֹר הַזֶּה, וְאֵין שׁוּם הַצָּלָה כִּי אִם עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, וְאֵין מִי שֶׁיַּכְנִיס לִמּוּד הַתּוֹרָה וְקִיּוּם הַתּוֹרָה בָּעוֹלָם כְּמוֹ אֲדוֹנֵנוּ מוֹרֵנוּ וְרַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה, עַל יְדֵי אֲמִתַּת דְּרָכָיו הַקְּדוֹשִׁים שֶׁגִּלָּה עַל יָדֵינוּ, וּבִסְפָרָיו הַקְּדוֹשִׁים, די מתנגדים ווילן נישט אז מען זאל נישט לערנען דעם רבינ'ס ספרים, נאר זיי ווילן אויסרייסן די גאנצע תורה, ווי עס איז אייך באוואוסט די מעשי בני הנעורים פונעם דור, און עס איז נישט דא קיין שום וועג זיי צו ראטעווען נאר דורך לימוד התורה, און עס איז נישט דא ווער עס זאל אריין ברענגען לימוד התורה נאר דער הייליגער רבי".

ווער עס פאלגט דעם הייליגן רבי'ן און לערנט אופן סדר דרך הלימוד וואס דער רבי האט אונז געגעבן, ביז א קורצע צייט איז ער זוכה צו ענדיגן כל התורה כולה; דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "נִכְסַפְתִּי מְאֹד לְהַמְשִׁיךְ אֶת הָעוֹלָם אֶל עֲשִׂיָּה, שֶׁיִּהְיֶה חִיּוּב אֵצֶל כָּל אֶחָד וְאֶחָד לִלְמוֹד כָּךְ וְכָךְ, בְּכָל יוֹם וְלֹא יַעֲבֹר, וְכַיּוֹצֵא", דער רבי האט זייער געוואלט אריין ברענגן אין מענטשן אז מען זאל לערנען יעדן טאג, און דער רבי האט געזאגט (שם): "שֶׁאֲפִילוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְדוּשָׁה מְאֹד, שֶׁנִלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַ"ו, אַף עַל פִּי כֵּן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָדוֹל כָּל כַּ, עַד שֶׁיְכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם; וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חוֹק קָבוּעַ וְחִיוּב חָזָק לִלְמוֹד בְּכָל יוֹם וְיוֹם כַּ וְכַּ, יִהְיֶה אֵי שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָדוֹל מְאֹד", אפילו איינער וואס איז שוין אראפ געפאלן אין שאול תחתית, אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג "כך וכך", וועט ער סוף כל סוף ארויס גיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון די תורה איז אזוי גרויס אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס.

ווען דער רבי האט געזאגט די שיחה האט ר' נתן געפרעגט דעם רבי'ן צי עס גייט אויך ארויף אויף איינעם וואס איז אריין געפאלן אין פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, האט דער רבי געשריגן אויף אים און געזאגט: "דו ווייסט ווי גרויס דער כח פון תורה איז?! תורה איז העכער פון אלעס (חיי מוהר"ן, סימן תקעג)"; זעט מען פון דעם אז דער רבי האט געוואלט מען זאל לערנען, ווייל תורה איז דער עצה אז מען זאל ווערן נאנט צום אייבערשטן.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט טרעפן דיין זיווג בקרוב, און זוכה זיין צו אויפשטעלן א שיינע שטוב.

דער רבי האט געזאגט אז ווען מען איז זוכה צו ענדיגן ש"ס, איז מען ממשיך אויף זיך א צלם אלוקים, דאס מיינט אויף אלע בחינות - סיי בפשטות, מען באקומט א ליכטיגער פנים, א צלם אלוקים; אזוי אויך איז מען זוכה צו טרעפן די באשערטע זיווג, אזוי ווי דער אריז"ל זאגט אז ווען מען האט חתונה באקומט מען א צלם אלוקים.

א גרויסער יישר כח אז דו ווילסט זיך משתתף זיין מיטן בויען דעם בנין וואס מיר בויען יעצט אין אומאן, דער אייבערשטער זאל דיר העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

א כתיבה וחתימה טובה.

  בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת כי תצא, ח' אלול, שנת תשע"ז לפרט קטן

לכבוד ליפא נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך ווייס נישט ווער איר זענט, איך בעט דיר איבער אז דו ביסט געקומען צו מיר און איך האב דיר נישט געגעבן קיין שלום עליכם; געווענליך פרוביר איך יעדן צו געבן שלום עליכם, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ד, טו): "הֱוֵי מַקְדִּים בִּשְׁלוֹם כָּל אָדָם", מען זאל יעדן איינעם באגריסן, נאך זאגן חכמינו זכרונם לברכה אויף רבי יוחנן בן זכאי (ברכות יז.): "אָמְרוּ עָלָיו עַל רַבָּן יוֹחָנָן בֶּן זַכַּאי שֶׁא הִקְדִּימוֹ אָדָם שָׁלוֹם מֵעוֹלָם, וַאֲפִלּוּ נָכְרִי בְּשׁוּק", ער האט יעדן איינעם באגריסט אויפן גאס, אפילו א גוי.

וויסן זאלסטו אז מען דארף דן זיין לכף זכות יעדן איינעם; אסאך מאל קען פאסירן אז א מענטש גייט אויפן גאס, און איינער קומט אים אנטקעגן און גריסט אים, און דער אנדערע גריסט אים נישט צוריק, טראכט שוין יענער גלייך שלעכט: 'א חוצפה, איך גריס אים און ער גריסט מיר נישט צוריק', אבער באמת ווען מען פרעגט יענעם: "פארוואס האסטו אים נישט צוריק געגריסט", ענטפערט ער: "איך האב אים בכלל נישט געזען, ווייל מיין קאפ איז נישט דא פון אלע שוועריקייטן וואס גייט אריבער אויף מיר"; פון אינדרויסן קען אויסזען ווי א מענטש שמייכלט וכו', אבער באמת איז ער בכלל נישט רואיג וכו'.

דעס זעלבע זאג איך דיר; איך האלט יעצט פארן אנהייבן א נייע יאר - שנת תשע"ח הבא עלינו לטובה, איך דארף מסדר זיין די תלמוד תורה, מיידל סקול, ישיבה; איך דארף אנגרייטן מלמדים, טיטשערס, באס דרייווערס, ווער עס זאל קאכן פאר די קינדער, יעדעס קינד ווי אזוי מען קען אים ארויף ברענגען ער זאל מער שטייגן וכו', אויך דארף איך ענדיגן מיט די קעמפ, מען דארף באצאלן אלע בעלי חובות, נישט אלע עלטערן צאלן שכר לימוד; עס זענען דא עלטערן וואס מיינען אז שכר לימוד איז א נדבה זאך, מען לייגט עס די לעצטע זאך אויפן ליסט, און מען איז זייער מזלזל אין צאלן שכר לימוד, מען מיינט אז די חדר וועט זיך שוין אן עצה געבן, נאכדעם דארף איך ארום גיין אן א קאפ וואו איך קען שאפן געלט צו באצאלן אלע איינגעשטעלטע; איך דארף צו שטעלן א פלאץ פאר אלע בחורים און אברכים יוצאי ישיבה אין אומאן אויף ראש השנה וכו' וכו', ויותר ממה שכתבתי כתוב כאן; איז קען זיין אמאל אז איך לייג נישט צו קאפ צו זען אז א איד איז אריין געקומען אין שול און ווארט אויף מיר.

אגב דער הייליגער מנחת אלעזר זכותו יגן עלינו ברענגט אין זיין ספר דברי תורה (חלק ו', סימן מז) אויף דעם וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות יז.) אז רבי יוחנן בן זכאי פלעגט באגריסן יעדן מענטש, אפילו א גוי; זאגט ער, אז היינט איז עס נישט שייך, ווייל אויב מיר וועלן זיך אפשטעלן שמועסן מיט יעדן מענטש, אפילו נאר אים צו באגריסן, וועלן מיר נישט אנקומען אין שול, עיי"ש.

ווען א מענטש קומט זיך דורך שמועסן זיינע ענינים, טראכט ער נישט 'אפשר זענען שוין היינט געקומען צענדליגער מענטשן פאר מיר, אפשר האט דער איד נאך נישט געגעסן, אפשר האט דער איד נאך נישט געהאט צייט צו רעדן איין ווארט מיט זיין ווייב און קינדער', ווייל דער מענטש האט א פראבלעם, און ער מיינט אז חוץ פון זיין פראבלעם איז גארנישט דא. דערפאר בעט איך דיר, זיי מיר דן לכף זכות, ווייל עס קומט נישט פון לייכטזיניקייט.

דער עיקר בעט איך דיר זייער, שטארק זיך, מאך דיר א שיעור אין משניות; ווען דו האסט אפאר איבעריגע מינוט, כאפ אריין נאך א פרק און נאך א פרק, דאס וועט דיר העלפן אז דו וועסט ריין ווערן פון אלע שלעכטע מעשים וואס דער יצר הרע ווארפט אנז אראפ.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

  בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת כי תצא, ו' אלול, שנת תשע"ז לפרט קטן

לכבוד שלום נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

מצוות כיבוד אב ואם איז פון די גרעסטע מצות, און דאס איז חמורות שבחמורות (ירושלמי פאה א, א), אבער דו דארפסט פארשטיין אז ווען עס קומט ראש השנה, דעמאלט איז מען דן דעם מענטש - אים מיט זיין משפחה, מִי יִחְיֶה וּמִי יָמוּת, מִי בַּמַּיִם וּמִי בָּאֵשׁ וְכוּ', אלעס וואס פאסירט דורכן יאר שרייבט מען אן ראש השנה, אזוי אויך שרייבט מען אן דעם בודזשעט פונעם גאנצן יאר, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ביצה טז.).

ווען עס ווארט פאר א מענטש א שווערער משפט נעמט מען דעם גרעסטן לויער וואס עס איז נאר דא, ווער רעדט נאך אויב עס ווארט פארן מענטש א משפט פון טויט שטראף, נעמט מען דעם גרעסטן לויער וואס איז נאר דא אין די גאנצע וועלט, אפילו עס זאל קאסטן אסאך געלט, וועט מען אלעס טון צו באקומען דעם לויער וואס ער קען אפשר ראטעווען דעם מענטש; דאס זעלבע איז ווען עס קומט ראש השנה דעם גרויסן יום הדין, וואס וְכָל בָּאֵי עוֹלָם יַעַבְרוּן לְפָנֶיךָ כִּבְנֵי מָרוֹן, כְּבַקָּרַת רוֹעֶה עֶדְרוֹ, מַעֲבִיר צֹאנוֹ תַּחַת שִׁבְטוֹ, כֵּן תַּעֲבִיר וְתִסְפֹּר וְתִמְנֶה וְתִפְקֹד נֶפֶשׁ כָּל חָי, וְתַחְתֹּךְ קִצְבָה לְכָל בְּרִיּוֹתֶיךָ. וְתִכְתֹּב אֶת גְּזַר דִּינָם - דארף דאך א מענטש טון אלעס אויף דער וועלט צו באקומען א גוטער לויער, איינער וואס וועט אים העלפן ניצול ווערן פון די שלעכטע גזירות.

דער רבי - ער איז דער גרעסטער לויער וואס איז דא אויף דער וועלט, אזוי ווי ער האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תה): "הָרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי הוּא חִדּוּשׁ גָּדוֹל, וְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ יוֹדֵעַ שֶׁאֵין הַדָּבָר הַזֶּה בִּירֻשָּׁה מֵאֲבוֹתַי, רַק הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ נָתַן לִי זֹאת בְּמַתָּנָה, שֶׁאֲנִי יוֹדֵעַ מַהוּ ראשׁ הַשָּׁנָה; לֹא מִבָּעֲיָא אַתֶּם כֻּלְּכֶם בְּוַדַּאי תְּלוּיִין בָּראשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי, אֶלָּא אֲפִילּוּ כָּל הָעוֹלָם כֻּלּוֹ תָּלוּי בָּראשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי".

דערפאר פארן מיר צום רבי'ן אויף ראש השנה, אז דער רבי זאל זיין אונזער לויער, און מליץ זכות זיין פאר אונז, אז מיר זאלן האבן א יאר מיט ישועות, א יאר מיט רפואות, א יאר מיט אלע גוטע זאכן.

דיינע עלטערן ווילן נישט דו זאלסט פארן ווייל זיי ווייסן נישט וואס אומאן איז, זיי מיינען אז אומאן איז א פלאץ פון הוללות, א פלאץ פון לייכטזיניגע מענטשן וכו' וכו'; ווייל ליידער איז ארויס א שלעכטע נאמען אויפן הייליגן רבי'ן, כאילו עס איז א מקום פון קלי הדעת, דערפאר זענען עלטערן זייער דערשראקן ווען זיי הערן אז זייער קינד וויל פארן קיין אומאן, ווייל קיינער וויל נישט אז זיין קינד זאל זיך דרייען אין א פלאץ פון מענטשן וואס זענען הפקר וכו', איך בין זיכער אז דו וואלסט אויך מורא געהאט ווען דו ווערסט געוואויר אז דיין זון דריידט זיך אויף א פלאץ וואס מען רעדט אויף זיי לשון הרע.

דער רבי האט פארציילט (סיפורי מעשיות, מעשה ז' - מזבוב ועכביש) אז פאר זיין נשמה איז אראפ געקומען אויף דער וועלט האט דער ס"מ געשריגן: "אויב די נשמה קומט אראפ אויף דער וועלט פארוואס האסטו מיך באשאפן?" האט מען אים געענטפערט: "די נשמה מוז אראפקומען אויף דער וועלט, דו גיי און זיך דיר אן עצה", איז ער אוועק געגאנגען און ער איז צוריק געקומען מיט אן אלטיטשקן, און זיי האבן געלאכט און געזאגט אז זיי האבן שוין אן עצה; און דאס איז די עצה פונעם ס"מ - ער לאכט אפ פון רבי'ן.

עס איז באוואוסט אז ר' נתן האט געהאט שרעקליכע רדיפות פון זיין טאטע, עד כדי כך, אז זיין טאטע האט צוגערעדט ר' נתן'ס ווייב אז זי זאל זיך גט'ן פון זיין זון - ר' נתן; מען האט שוין געהערט אז א טאטע זאל אהיים נעמען זיין טאכטער וכו', אבער אז א טאטע זאל צו רעדן זיין שנור זי זאל אפלאזן זיין אייגן זון - דאס איז נישט געהערט געווארן, און שפעטער פלעגט ער רופן זיין זון "ר' נתן" מיט א ר', און ר' נתן איז נישט געווען באקוועם אז זיין טאטע רופט אים ר', פלעגט ער זאגן פאר זיין טאטע: "פארוואס רופסטו מיר ר' נתן?" האט אים זיין טאטע געזאגט: "וואס זאל איך טון, דו ביסט דער איינציגסטער זון וואס איז מיר מכבד".

זעט מען פון דעם, אז אפילו אין אנהייב האט מען מניעות פון די עלטערן, און זיי שרייען אז זיי ווערן קראנק פון דיר ווייל דו ביסט א ברסלב'ער, אבער אויב מען איז זיי מכבד, מען פאלגט דעם רבי'ן און מען פירט זיך מיט דרך ארץ, וועסטו זען אז אלעס וועט זיך איבערדרייען לטובה.

דערפאר זאלסטו זען צו קומען צום הייליגן רבי'ן אויף ראש השנה; זאג פאר דיינע עלטערן אז דו פארסט מתפלל זיין פאר דיר און פאר דיין משפחה, און זאג זיי אז דו וועסט אסאך מתפלל זיין פאר זיי, פאר זייער געזנט וכו'.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

א כתיבה וחתימה טובה, און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת כי תצא, ה' אלול, שנת תשע"ז לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

דיין ווייב איז צוגעקומען צו מיר אינמיטן גאס, און זי הייבט אן רעדן צו מיר; זי פלאצט אויס אין א געוויין, און זי הייבט אן שרייען: "ראש ישיבה, ראטעווע מיר, עפעס האט פאסירט מיט מיין מאן; ער האט שלעכטע חברים, ער האט זיך געקויפט א סמארט פאון", און זי וויינט און וויינט... איך האב נישט געוואוסט וואס צו טון, ווייל פון איין זייט ווערט גע'פסק'נט (רמב"ם פרק ה' מהלכות דעות, הלכה ז): "וְלֹא יְסַפֵּר עִם אִשָׁה בַּשׁוּק, וַאֲפִלּוּ הִיא אִשְׁתּוֹ, אוֹ אֲחוֹתוֹ, אוֹ בִּתּוֹ", א תלמיד חכם טאר נישט רעדן מיט פרויען אויפן גאס, אפילו מיט די אייגענע ווייב אדער שוועסטער, ווייל נישט אלע ווייסן אז דאס איז זיין ווייב, וועט מען אים חושד זיין וכו'; איך האב געוואלט ווייטער גיין, ווייל אויפ'ן גאס איז נישט קיין פלאץ וואו מען הערט אויס וכו', אבער פון די אנדערע זייט האב איך פשוט רחמנות געהאט ווען איך האב געהערט איר געוויין, האב איך איר אויסגעהערט, און איר בארואיגט, אז איך וועל פרובירן צו רעדן צו דיר.

טייערער ..., מיין הארץ וויינט, מיינע אויגן טרערן; וויפיל האב איך אוועק געגעבן פון מיין לעבן פאר מיינע תלמידים, וויפיל שעות, טעג, וואכן, שבתים און ימים טובים האב איך אוועק געגעבן פאר מיינע תלמידים, אלעס נאר אז איר זאלט אויסוואקסן ערליכע אידן, איר זאלט חתונה האבן און האבן שלום בית; מיט דיר פערזענליך האב איך זייער אסאך געארבעט, איך האב אסאך געדארפט שלינגען און שווייגן, און איך האב זייער אסאך געטון פאר דיר; איך בין געווען דיין שדכן, און איך האב דיר באגלייט טריט אויף שריט - פאר דיין חתונה און נאך דיין חתונה; בעט איך דיר מיין טייערער תלמיד, פאלג וואס ערליכע אידן זאגן, נעם נישט קיין סמארט פאון, נעם נישט קיין טעלעפאן וואס אלע ערליכע אידן וויינען אויף דעם אז דאס נעמט ארויס יעדע פינטל יראת שמים.

דיין ווייב האט מיר געזאגט וויינעדיג: "ראש ישיבה, איך האב געהאט אזא שווער לעבן אלץ מיידל, איך האב אלע מיינע יארן ארויס געקוקט חתונה צו האבן, און האבן א מאן וואס וועט מיר ליב האבן און געבן ליבשאפט; ראש ישיבה, איך האב עס פארלוירן", זי האט זייער געוויינט און זיך געשטיקט מיט אירע טרערן; זי וויל זיין מיט דיר, זי שפירט אבער אז דו ביסט נישט דער אלטער ..., זי זאגט מיר אז דו האסט נישט גוטע חברים; וואס זאל איך דיר זאגן, א פרוי איז גאר א גוטער מבין אויף איר מאן. די וועלט זאגט: "דער איינציגסטער וואס קען גוט דעם מענטש, איז זיין ווייב".

דערפאר טייערער ..., איך האב געוואלט צוגיין צו דיר שוין אפאר מאל, אבער איך האב געטראכט איך וועל דיר ענדערש שרייבן אפאר ווערטער, וועט עס דיר זיין גרינגער וכו'; הער מיך אויס, הער אויס א ראש ישיבה וואס האט זיך אפגעגעבן מיט דיר בחנם - שלא על מנת לקבל פרס, אלא על מנת שמעפרים אתכם באפר, ומסקלין אתכם באבנים, ומקללין וכו', לאז אפ שלעכטע חברים; דו האסט נישט קיינעם אויף דער וועלט - נאר דיין ווייב, זי וויל דיין טובה, זי וויל אויפשטעלן א ווארימע שטוב מיט דיר, זי וויל אז דו זאלסט מצליח זיין; ... בְּנִי, אַל תֵּלֵךְ בְּדֶרֶךְ אִתָּם, מְנַע רַגְלְךָ מִנְּתִיבָתָם, נעם ערליכע חברים וואס וועלן דיר מחזק זיין צו פאלגן דעם הייליגן רבי'ן.

מענטשן פרעגן מיר פארוואס איך האב אזוי געשריגן פאריגע וואך מוצאי שבת פרשת ראה ביי די דרשה פון מלוה מלכה וועגן סמארט פאונס; וואס קען איך זיי ענטפערן? איין זאך קען איך דיר זאגן, ווען דו זאלסט זען וויפיל טרערן עס גיסט זיך פון ערליכע אידישע פרויען וואס וויינען צום אייבערשטן, זיי וויינען ווייל זיי ווילן האבן א ערליכע מאן, א ערליכע שטוב, א שטוב מיט ווארימקייט, א שטוב מיט קדושה, וואלט מען מיר געפרעגט פארוואס איך האב אזוי ווייניג געשריגן, פארוואס שרייט נישט דער ראש ישיבה מער וועגן דעם...

דערפאר הער אויס וואס איך זאג דיר טייערער ... נרו יאיר, האב שכל און פאלג וואס ערליכע אידן זאגן, האלט דיך נישט קלוגער פון יעדן איינעם, איך בין גרייט צו רעדן מיט דיר, אדרבה איך וויל דיר מחזק זיין, איך וויל אז דו זאלסט האבן יראת שמים.

איך ווארט אז דו זאלסט מיר ענטפערן וואס דו פלאנסט צו טון; דו קענסט מיר שרייבן א בריוו, אדער קומען רעדן צו מיר פנים אל פנים.

א כתיבה וחתימה טובה.

  בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת כי תצא, ו' אלול, שנת תשע"ז לפרט קטן

לכבוד מאיר א. נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פריי מיר זייער צו הערן אז דו קומסט דאס יאר קיין אומאן אויף ראש השנה צום הייליגן רבי'ן; דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תג): "הָרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי עוֹלֶה עַל הַכֹּל", מיין גאנצע זאך איז ראש השנה, קיינער טאר נישט פעלן; ווען מען איז זוכה צו הערן דעם קול פון רבי'ן, די עצות פון הייליגן רבי'ן, איז מען זוכה אז מען הייבט אן לעבן מיטן אייבערשטן, מען ווייסט אז דער אייבערשטער איז דא - מיט מיר, ביי מיר און נעבן מיר, מען לעבט מיט אמונה, מען חנפ'עט מער נישט קיין שום מענטש, נאר וואס מען דארף בעט מען פונעם אייבערשטן.

אין שיחות הר"ן (סימן קנו) ברענגט ר' נתן: "כְּשֶׁהָיָה בְּאוּמַאן, שָׁמַע בְּבֵיתוֹ קוֹל שֶׁל הַצּוֹעֲקִים עַל הַבֵּית עָלְמִין, עַל קִבְרֵי אֲבוֹתָם, שֶׁדַּרְכָּם לִצְעֹק וּלְהִתְפַּלֵּל שָׁם בְּקוֹל מַר כַּנָּהוּג, וּפַעַם אַחַת שָׁמַע אִשָּׁה אַחַת שֶׁהָיְתָה צוֹעֶקֶת שָׁם עַל קֶבֶר אָבִיהָ, אָבִי, אָבִי, בְּקוֹל מַר מְאֹד, וּבִתּוֹ תִּחְיֶה הָיְתָה עוֹמֶדֶת אֶצְלוֹ אָז, עָנָה וְאָמַר לָהּ, הָאִשָּׁה הַזּאֹת צוֹעֶקֶת בְּכַוָּנָה הֵיטֵב אָבִי אָבִי, אֲבָל אָבִיהָ אֵינוֹ בְּכָאן כְּלָל", ווען דער רבי איז געווען אין אומאן האט ער געהערט ווי מען שרייט אויפן בית החיים ביי די קברים פון די עלטערן וכו', איינמאל האט דער רבי געהערט ווי א פרוי שרייט ביי דער קבר פון איר טאטע, זי האט געשריגן טאטע! טאטע! מיט א וויינעדיגע קול, האט דער רבי געזאגט פאר זיין טאכטער: "דו הערסט ווי די פרוי וויינט אזוי שטארק, אבער קיינער הערט איר נישט אויס, ווייל איר טאטע איז בכלל נישט דא", וְאָמַר אָז: אֲבָל אֵצֶל הַצַּדִּיק אֵין צְרִיכִים לַחֲשׁשׁ עַל זֶה שֶׁמָּא אֵינוֹ שָׁם, כִּי מִיתַת הַצַּדִּיק הוּא רַק כְּמוֹ מִי שֶׁיּוֹצֵא מֵחֶדֶר לְחֶדֶר אַחֵר, וְהִמְשִׁיל אָז לְבִתּוֹ עַל עַצְמוֹ, כְּמוֹ שֶׁאֲנִי עַתָּה בְּחֶדֶר זֶה, וְאַחַר כָּךְ אֲנִי יוֹצֵא מֵחֶדֶר זֶה וְנִכְנָס לַחֶדֶר הַשֵּׁנִי, וְסוֹגֵר הַדֶּלֶת אַחֲרַי, אִם אַתָּה תָּבוֹא אֵצֶל הַדֶּלֶת, וְתִצְעַק אָבִי אָבִי וְכוּ', לא אֶשְׁמַע דְּבָרֶיךָ?! אבער ווען מען קומט צו א קבר פון א צדק איז נישט אזוי, און דער צדיק איז יא דארט און הערט זיך צו, ווייל ווען א צדיק גייט אוועק פון דער וועלט איז אזוי ווי איינער גייט ארויס פון איין שטוב צום צווייטן שטוב, און דער רבי האט געזאגט פאר זיין טאכטער: "פונקט אזוי ווי ווען איך גיי אריין אין א צווייטע שטוב, און דו וועסט שרייען טאטע, וועל איך דיר זיכער הערן, אזוי וועט זיין ווען איך וועל אוועק גיין פון דער וועלט, אז דו וועסט קומען צו מיין קבר, און דו וועסט שרייען טאטע, וועל איך דיך הערן און איך וועל דיר העלפן".

ר' נתן שרייבט ווייטער: "כַּדְּבָרִים הָאֵלֶּה נִשְׁמַע מִפִּיו הַקָּדוֹשׁ כַּמָּה פְּעָמִים, שֶׁרָמַז לְכָל אֶחָד וְאֶחָד כַּמָּה גְּדוֹלָה הַמַּעֲלָה שֶׁל מִי שֶׁיִּזְכֶּה לָבוֹא עַל קִבְרוֹ הַקָּדוֹשׁ וְהַנּוֹרָא, כִּי בְּוַדַּאי יִשְׁמַע דְּבָרָיו, וְיַעֲזֹר וְיוֹשִׁיעַ לוֹ בְּכָל מַה דְּאֶפְשָׁר", אז דער רבי האט זייער אסאך מאל געשמועסט מיט אונז, און אונז מרמז געווען אז ווען מען וועט קומען צו זיין ציון וועט ער הערן ווי מיר בעטן וכו', און ער וועט אונז העלפן מיט אלעס; דער רבי הערט אויך אן א קול, דער עיקר עס זאל זיין מיט אן אמת.

דערפאר, וואויל איז דיר אז דו ביסט זוכה צו קומען קיין אומאן אויף ראש השנה, דער אייבערשטער זאל דיר העלפן אז דו זאלסט אויס פועל'ן פאר דיר א שידוך, דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן פט) אז דער צדיק איז דער שדכן; אויך האט דער רבי פארציילט (חיי מוהר"ן, סימן פד) אז ער האט זיך גע'חלומ'ט ווי ער פרעגט אויבן אין הימל וואס ער זאל טון פאר פרנסה, האט מען אים געענטפערט: "דיין פרנסה איז, אז דו וועסט זיין א שדכן"; דערפאר, ווען מען קומט קיין אומאן דארף מען זען אויס צו ניצן די צייט צו מתפלל זיין ביים ציון, פאר זיך, פאר די משפחה און פאר גאנץ כלל ישראל.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת כי תצא, ו' אלול, שנת תשע"ז לפרט קטן

לכבוד עזרא נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אשריך ואשרי חלקך אז דו האסט זיך געמאכט א גדר אז דו עסט נישט קיין פלייש סתם פון געשעפט וכו', דו עסט נאר פלייש פון א ערליכע קהלה; מען דארף זייער אכטונג געבן וועלכע הכשר מען עסט, בפרט ווען עס קומט צו פלייש, וואס דארט דארף מען זייער אכטונג געבן. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן לז): "גַּם עִקַּר חֶסְרוֹן הַפַּרְנָסָה שֶׁנִּתְמַעֵט בַּדּוֹרוֹת הַלָּלוּ, אֵין זֶה אֶלָּא עַל יְדֵי הַשּׁוֹחֲטִים שֶׁאֵינָם מְהֻגָּנִים", דאס וואס עס איז נישט דא קיין פרנסה אין אונזערע דורות, דאס קומט דורך נישט ערליכע שוחטים.

איך געדענק ווען עס איז געווען די שרעקליכע מעשה אין מאנסי, אז א איד האט פארקויפט טריפה'נע פלייש מיט א הכשר רחמנא לצלן, בין איך געגאנגען פרעגן מוהרא"ש זכרונו לברכה וואס איך זאל טון, וואסערע שחיטה איך זאל עסן, האט מיר מוהרא"ש געזאגט אז איך זאל קויפן פלייש נאר פון סאטמאר, און אזוי פיר איך זיך.

איינער פרעגט מוהרא"ש אין שאלות ותשובות ברסלב (מכתב שנא), וואסערע פלייש זאל ער קויפן דא אין אמעריקא, און מוהרא"ש ענטפערט אים: "פה בארצות הברית ההכשר הכי טוב בבשר, זה מקהילת סאטמאר וכו'", און מוהרא"ש ענדיגט צו דעם בריוו: "ותהלה לאל כאן בארצות הברית יש הכשרים מאד מאד טובים, של רבנים יראי השם".

דיין מנהג אז דו עסט נאר פלייש פון א ערליכע קהלה איז זייער גוט, אבער דאס וואס דו שרייבסט מיר אז דו עסט נישט קיין פלייש ביי דיינע עלטערן, דאס איז נישט גערעכט; נאך אביסל וועסטו חתונה מאכן דיינע קינדער, און ווען זיי וועלן קומען צו דיר אויף שבת וכדומה, וועט דיר באדערן אז זיי וועלן נישט וועלן עסן ביי דיר וכו'.

מען רעדט נישט פון איינער וואס זיינע עלטערן היטן נישט קיין תורה ומצוות, דאס איז עפעס אנדערש (אויך ביי אזא פאל דארף מען זייער אכטונג געבן ווי אזוי מען זאגט עס פאר די עלטערן, ואין כאן המקום להאריך), אבער אז דו האסט ערליכע עלטערן, דארפסטו זייער אכטונג געבן זיי צו מכבד זיין; דו קענסט זיך נישט פארשטעלן ווי גרויס די מצווה פון כיבוד אב ואם איז. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (קידושין ל:): "שְׁשָׁה שֻׁתָּפִין הֵן בְּאָדָם, הַקָדוֹשׁ בָּרוּ הוּא, וְאָבִיו וְאִמּוֹ, בִּזְמַן שֶׁאָדָם מְכַבֵּד אֶת אָבִיו וְאֶת אִמּוֹ, אֹמֵר הַקָדוֹשׁ בָּרוּ הוּא, מַעֲלֶה אֲנִי עֲלֵיהֶם כְּאִילוּ דַרְתִּי בֵּינֵיהֶם וְכִבְּדוּנִי", ווען א מענטש איז מכבד טאטע מאמע, זאגט דער אייבערשטער: "איך רעכן עס כאילו ער איז מיך מכבד".

דערפאר ווען דו קומסט צו דיינע עלטערן זאלסטו נישט זיין אפגעטיילט, נאר זאלסט זיין א חלק פון די משפחה; דאס איז דער גרעסטער חינוך פאר דיינע קינדער - ווען זיי זעען ווי זייער טאטע האט זיינע חומרות און מנהגים, אבער ווען מען גייט צום זיידן ווערט אלעס אוועק געלייגט, און מען איז מכבד טאטע מאמע. אז דו וועסט זיך אזוי פירן וועלן דיינע קינדער דיך אויך מכבד זיין, און דו וועסט האבן נחת פון זיי.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

  בעזהשי"ת

ערב שבת קודש פרשת שופטים, ג' אלול, שנת תשע"ז לפ"ק

לכבוד נחמן נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך האב זייער הנאה אז דו ביסט זיך מחזק מיט דעם הייליגן רבינ'ס עצות וואס די עצות וועט משיח אריין ברענגען אין דער וועלט.

דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן רסו): "צווישן מיר און משיח איז נישט דא קיין חילוק, און אלע גוטס וואס משיח וועט אריינברענגען אין דער וועלט, קען איך אויך טון, נאר איין חילוק איז דא, אז משיח וועט מען פאלגן און ביי מיר איז נאך דא א בחירה".

דו פרעגסט מיר פארוואס מען רעדט אין ישיבה נאר פון תורה ותפילה, דער רבי האט דאך נאך אסאך גוטע עצות, פארוואס רעדט מען נישט פון אלע זאכן; קוק וואס דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן רפז): "מען דארף גארנישט טון, נאר 'דאווענען לערנען און דאווענען'"; דאס איז דער וועג ווי אזוי מען זאל זיך צוריקקערן צום אייבערשטן. עס איז נישט דא קיין איין תורה אין ליקוטי מוהר"ן וואס דער רבי זאל נישט רעדן פון תורה ותפילה, ווייל ווען א מענטש לערנט יעדן טאג תורה, און ער איז זיך מתבודד, וועט ער זוכה זיין צו ווערן אן ערליכער איד.

ר' אברהם בן רבי נחמן פלעגט זאגן: "דער עיקר דארף מען מחזק זיין א מענטש אז ער זאל מאכן התבודדות, ער זאל רעדן צום אייבערשטן און יעדע זאך פארציילן פארן אייבערשטן, און איינמאל דער מענטש רעדט צום אייבערשטן וועט ער שוין אליינס זוכה זיין צו אלע גוטע זאכן"; דערפאר דארף מען דער עיקר מחזק זיין א מענטש אז ער זאל רעדן צום אייבערשטן און לערנען תורה, און איינמאל ער איז דבוק אינעם אייבערשטן און ער לערנט תורה, וועט ער שוין אליינס זען אלע עצות ווי אזוי ער זאל זיך פירן, און ער וועט צו קומען צו אלע זיינע מדריגות.

בפרט ווען מען ווערט מקורב צום הייליגן רבי'ן דארף מען וויסן אז מען קען נישט זיין מקורב צום רבי'ן נאר אז מען לערנט דעם רבינ'ס ספרים - ליקוטי מוהר"ן, שיחות הר"ן, חיי מוהר"ן, ספורי מעשיות און ספר המידות. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ב, ה): "וְא עַם הָאָרֶץ חָסִיד"; ממילא, אויב מען לערנט נישט דעם רבינ'ס ספרים און מען איז נישט מקיים זיינע הייליגע עצות האט מען נישט קיין שום שייכות מיטן רבי'ן.

רבי נחמן טולטשינער זכר צדיק לברכה האט אמאל געכאפט א היטש (טרעמפ) מיט איינעם יוסל פאראנטשיק; אזוי שמועסנדיג זאגט ער פאר רבי נחמן טולטשינער: "איך האב געקענט דעם רבי'ן", און ר' נחמן טולטשינער האט אים מקנא געווען, נאכדעם איז ער געקומען צו ר' נתן און ער האט אים געזאגט אז ער האט געטראפן א איד יוסל פאראנטשיק וואס ער האט געקענט דעם רבי'ן, זאגט אים ר' נתן: "יוסל פאראנטשיק האט נישט 'געקענט' דעם רבי'ן, ער האט 'געזען' דעם רבי'ן, דו 'קענסט' דעם רבי'ן, ווייל דו לערנסט די ספרים פון רבי'ן", אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קצב): "פָּנָיו שִׂכְלוֹ וְנִשְׁמָתוֹ נִמְצָאִים בְּתוֹ סִפְרוֹ", די פנים, שכל און נשמה פונעם צדיק געפונט זיך אין זיינע ספרים; קומט אויס אז איינער וואס לערנט די ספרים פונעם הייליגן רבי'ן, - דער קען דעם רבי'ן, און ער איז א ברסלב'ער חסיד. אבער אז מען לערנט נישט די ספרים האט מען נישט קיין שייכות מיטן רבי'ן.

ווען איך האב פארציילט פאר מוהרא"ש אז מיר האבן געקויפט א בענקל וואס זעט אויס פונקט ווי דעם רבינ'ס בענקל וואס געפונט זיך אין שול אין מאה שערים און מיר נוצן דאס פאר א כסא של אליהו הנביא, האט מוהרא"ש מיר געזאגט אז איך זאל זאגן פאר יעדן איינעם אז דאס איז די עכטע בענקל פון רבי'ן, און דאס וואס געפונט זיך אין שול אין מאה שערים איז די נאכגעמאכטע; ווייל אז מען לערנט נישט דעם רבינ'ס ספרים, און מען האט נישט קיין שיעורים בכל התורה כולה אזוי ווי דער רבי האט געוואלט, מען איז נאר פארנומען צו רעדן א גאנצן טאג פונעם "רבינ'ס זאך" - וואס איז יא "דעם רבינ'ס זאך", און "דאס איז נישט דעם רבינ'ס זאך", קענסטו האבן דעם בענקל, אבער דער רבי איז נישט דארט.

דער רבי האט געזאגט פאר ר' נתן: "ווען דו שרייבסט חידושי תורה און דו קומסט אן צו שרייבן פון 'אמונה' אדער 'צדיק' זאלסטו אויסשפרייטן דעם פענע"; דאס הייסט, דו זאלסט שרייבן אסאך איבער דעם נושא, ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן (נדרים מא.): "דְדָּא בֵּיהּ כּוּלָא בֵּיהּ, דְּלֹא דָא בֵּיהּ מַּה בֵּיהּ, דַּעַת קָנִיתָ מַה חָסַרְתָּ דַּעַת חָסַרְתָּ מַה קָנִיתָ", אויב האט מען אמונה האט מען שוין אלעס, און אז מען האט נישט קיין אמונה האט מען גארנישט.

דערפאר דארף מען אסאך רעדן פון התבודדות און פון לימוד התורה, ווייל דאס איז דער שליסל ווי אזוי מען קומט אן צו אמונה, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן מד): "הָאֱמוּנָה תּוֹלָה בְּפֶה שֶׁל אָדָם", אזוי ווי עס שטייט אין פסוק (תהלים פט, ב): "אוֹדִיעַ אֱמוּנָתְך בְּפִי, הַיְנוּ עַל יְדֵי שֶׁמְּדַבְּרִין הָאֱמוּנָה בַּפֶּה, זֶהוּ בְּעַצְמוֹ אֱמוּנָה, וְגַם עַל יְדֵי זֶה בָּאִים לֶאֱמוּנָה", און ווי מער א מענטש געוואוינט זיך צו צו רעדן פונעם אייבערשטן, און צום אייבערשטן - ווערט ער איינס מיטן אייבערשטן, און דער אייבערשטער איז אים מוחל אויף אלע זיינע עבירות, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המדות, אות אמונה, סימן לג): "עַל-יְדֵי אֱמוּנָה, הַקָּדוֹשׁ-בָּרוּךְ הוּא יִסְלַח לְךָ עַל כָּל עֲווֹנוֹתֶיךָ", ווען א מענטש האט אמונה און ער גלייבט אינעם אייבערשטן, איז אים דער אייבערשטער מוחל אויף אלע זיינע עבירות.

דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן לג): "ביי די וועלט איז אמונה א קלייניקייט, אבער ביי מיר איז דער עיקר אמונה"; און ווען דער רבי האט זיך אריין געצויגן קיין אומאן, האט דער רבי געהאלטן אין איין רעדן נאר פון אמונה; ווייל ווען א מענטש האט אמונה, ער ווייסט אז אלעס איז דער אייבערשטער, און קיין שום זאך פירט זיך נישט אליין, נאר דער אייבירשטער איז מְמַלֵּא כָּל עַלְמִין וְסוֹבֵב כָּל עַלְמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת מִבַּלְעָדֶי יִתְבָּרַ כְּלָל, איז אים אלעס פיין און אלעס גוט.

דאס וואס דו פרעגסט אז דער רבי האט געזאגט: "מִמֶּנִּי עַד מָשִׁיחַ, כְּבָר לֹא יִּהְיֶה חֲדָשׁוֹת", און דאס מיינט אז עס וועט מער נישט זיין נאכן רבי'ן קיין צדיקים; חס ושלום נאך צו זאגן אזא ווארט בשם ר' נתן, דאס איז ממש כפירות, ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא לח.): "אָמַר רֶבִּי חִיָיא בַּר אַבָּא אָמַר רֶבִּי יוֹחָנָן: אֵין צַדִּיק נִפְטָר מִן הָעוֹלָם עַד שֶׁנִּבְרָא צַדִּיק כְּמוֹתוֹ", נאך זאגן חז"ל (שם): "וְאָמַר רֶבִּי חִיָיא בַּר אַבָּא אָמַר רַבִּי יוֹחָנָן: רָאָה הַקָדוֹשׁ בָּרוּ הוּא שֶׁצַּדִּיקִים מוּעָטִין - עָמַד וְשָׁתְלָן בְּכָל דוֹר וָדוֹר". איז ווי קען מען זאגן אז עס איז נישט דא קיין צדיקים אין יעדן דור? ווען חז"ל זאגן (חגיגה יב:) אז די וועלט שטייט נאר אויף צדיקים,  און נאך זאגן זיי (סנהדרין צז:) אז אין יעדע דור זענען דא ל"ו צדיקים וואס זענען דבוק אינעם אייבערשטן, און זיי זענען זיך מוסר נפש פאר אידישע קינדער.

אנשטאט צו רעדן אין ברסלב פון די עצות וואס דער רבי געבט אונז, פון רעדן צום אייבערשטן און פונעם סדר דרך הלימוד, שטייט מען און מען רעדט נאר אז מען דארף אכטונג געבן פון מפורסמים של שקר; ליצי ליצנות, א בושה און א חרפה אז מען מאכט אוועק אלע ערליכע אידן, און דאס איז גורם אז מענטשן זענען ברוגז אויף ברסלב וכו'.

מיר האט געצויגן צו ברסלב פון ווען איך בין געווען א קינד, איך פלעג אייביג מקנא זיין די ברסלב'ער אידן, איך האב געוואוסט אז זיי זענען די באהאלטענע צדיקים אין אונזער דור, אבער עס פלעגט מיר שטערן געוויסע זאכן וואס דאס האט מיר מרחק געווען אלע יארן פון ברסלב, ביז איך האב זוכה געווען צו טרעפן מוהרא"ש זכרונו לברכה, און איך האב געזען אז אלע זאכן וואס האט מיר געשטערט איז נישט געווען אין היכל הקודש.

איינע פון די זאכן וואס האט מיר זייער געשטערט איז געווען, אז נאך זייענדיג א בחור ווען האב איך געטראפן ברסלב'ער אידן, פלעג איך זייער הנאה האבן צו שמועסן מיט זיי פון תכלית און פון התבודדות, און יעדעס מאל ווען איך האב געהערט פון זיי גוטע התחזקות פון רבי'ן, פלעג איך זאגן אז איך האב געזען די זעלבע התחזקות פון הייליגן רבי אלימלך פון ליזענסק זכותו יגן עלינו, און פון הייליגן צאנזער רב זכותו יגן עלינו, און יעדעס מאל פלעגט מען דאס אוועקמאכן מיט א ביטול, כאילו עס איז גארנישט דא אויסערן רבי'ן, און דאס פלעגט מיר זייער באדערן - פארוואס זיי מאכן אוועק אלע פריערדיגע צדיקים, און דאס איז געווען איינע פון מיינע עיקר מניעות נישט צו ווערן מקורב צום רבי'ן.

ביז דער אייבערשטער האט אויף מיר רחמנות געהאט, און איך בין אנגעקומען אין היכל הקודש, און געהערט ווי מוהרא"ש זכרונו לברכה זאגט נאך ביי יעדע שיעור פון אלע צדיקים, האב איך זיך געפרייט אז איך האב געטראפן א פלאץ פון אמת, א פלאץ וואו מען איז מכבד ערליכע אידן, און א פלאץ וואו מען איז צוגעקלעבט צו יעדע צדיק.

ר' נתן האט אמאל געזאגט: "איך פיר א שענערע טיש פון רבי'ן", און ווען דעם רבינ'ס טאכטער אדל האט דאס געהערט, האט זי געפרעגט ר' נתן צי ער האט טאקע אזוי געזאגט, האט ר' נתן געזאגט: "יא, מיין טיש איז שענער פון רבינ'ס, טיש אבער אלעס איז בזכות דעם רבי'ן"; דערפאר, אז דו שרייבסט כאילו עס איז נייע זאכן, און דער רבי האט דאך געזאגט: "מִמֶּנִּי עַד מָשִׁיחַ, כְּבָר לֹא יִּהְיֶה חֲדָשׁוֹת", וויל איך דיר זאגן, אז אלעס וואס מוהרא"ש האט גערעדט און געשריבן, איז אלעס פון רבי'ן, און עס איז גארנישט קיין נייע זאכן.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזהשי"ת

ערב שבת קודש פרשת שופטים, ג' אלול, שנת תשע"ז לפ"ק

לכבוד יענקי נרו יאיר

איך האב זייער הנאה אז דו ביסט זיך מחזק מיט די עצות פון הייליגן רבי'ן.

דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן נט): "מְסֻגָּל יוֹתֵר לַבָּנִים לִהְיוֹת רָחוֹק מֵהֶם, לִבְלִי לִהְיוֹת דָּבוּק בָּהֶם - לְשַׁעֲשֵׁעַ בָּהֶם בְּכָל פַּעַם, רַק לִבְלִי לְהִסְתַּכֵּל עֲלֵיהֶם כְּלָל", עס איז געזונטער פאר קינדער אז מען איז נישט צוגעקלעבט צו זיי צו שטארק, מען לאזט זיי אליין אויפוואקסן. נאך האט דער רבי געזאגט: "א קינד קישט מען נישט, און א קינד שלאגט מען נישט"; ווייל ווי מער מען איז צוגעקלעבט צום קינד און מען צערטלט אים, שלאגט מען אים ווען ער קינד איז לעבעדיג און שפרינגעדיג.

דערפאר איז בעסער אז דו לאזט אים אינדרויסן; לאז אים אויפוואקסן, לאז אים ארום טאנצן, וועט ער אויסוואקסן געזונט און שטארק.

בעיקר דארף מען אסאך בעטן דעם אייבערשטן אז מען זאל זוכה זיין צו גוטע קינדער; קינדער וואס לעבן מיטן אייבערשטן.

 וויסן זאלסטו אז גוטע קינדער קומט נישט פון זיך אליין, גוטע קינדער באקומט מען לויט וויפיל מען בעט און מען וויינט צום אייבערשטן; אפילו דיינע קינדער זענען נאך גאר קליין, זאלסטו בעטן דעם באשעפער אז זיי זאלן זיין וואויל אין ערליך, ווייל עס איז זייער שרעקעדיג היינטיגע צייטן, ווי מען זעט נעבעך אז קינדער פון די שענסטע שטובער גייען ארויס לתרבות רעה רחמנא לצלן, און די איינציגסטע עצה אויף דעם, איז צו בעטן און וויינען צום אייבערשטן אז ער זאל רחמנות האבן אויף אידישע קינדער.

אויך זאלסטו וויסן אז חינוך הייבט זיך אן ביי זיך אליין; קינדער וואס זעען ווי דער טאטע גייט און שול יעדן טאג דריי מאל א טאג, וועלן זיי אויך גיין אין שול דאווענען. קינדער וואס זעען ווי זייער טאטע מאמע רעדן שיין איינער צום צווייטן, מען איז זיך מכבד איינער דעם צווייטן, וועלן זיי זיך אויך אזוי פירן, און פארקערט אויך, אויב דער טאטע דאווענט נישט און לערענט נישט, ער איז נאר פארנומען אוועק צו מאכן יעדן ערליכער איד וכו' וכו', וועלן די קינדער נישט זיין צופיל בעסער פון אים.

זע אכטונג צו געבן נישט צו לייגן א פחד אין שטוב; עס זענען דא אינגעלייט וואס מיינען אז זיי דארפן מחנך זיין זייער ווייב, זיי געבן ארויס באפעלן: "טו אזוי", "איך הייס דיר טון אזוי", "איך ווארן דיר"; וויי פאר אזעלכע אינגעלייט וואס זיי שאפן אין שטוב מיט אן אימה יתירה, ווייל זייער סוף וועט זיין זייער ביטער; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (גיטין ו:): "אָמַר רַב חִסְדָּא, לְעוֹלָם אַל יַטִּיל אָדָם אֵימָה יְתֵירָה בְּתוֹ בֵּיתוֹ", א מענטש זאל קיינמאל נישט ווארפן א שרעק אויף זיין ווייב, "שֶׁהֲרֵי פִּילֶגֶשׁ בַּגִּבְעָה הֵטִיל עָלֶיהָ בַּעֲלָהּ אֵימָה יְתֵירָה, וְהִפִּילָה כַּמָּה רְבָבוֹת מִיִּשְׂרָאֵל". ווייל די מעשה פון פילגש בגבעה, ווי צענדליגער טויזענטער אידן זענען גע'הרג'עט געווארן, האט זיך אנגעפאנגען פון א מענטש וואס האט געווארפן א פחד אויף זיין ווייב, אָמַר רַב יְהוּדָה אָמַר רַב, כָּל הַמֵּטִיל אֵימָה יְתֵירָה בְּתוֹ בֵּיתוֹ, סוֹף הוּא בָּא לִידֵי שָׁשׁ עֲבֵירוֹת, גִלוּי עֲרָיוֹת, שְׁפִיכוּת דָּמִים, וְחִלּוּל שַׁבָּת", רב זאגט אז ווער עס ווארפט א פחד אויף זיין ווייב, וועט נאכדעם צוקומען צו די דריי הארבע עבירות פון גילוי עריות, שפיכות דמים און חילול שבת.

איך בעט דיר, זיי א סבלן און א וותרן אין שטוב, וועסטו האבן א הערליכע לעבן.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

  בעזהשי"ת

יום ה' פרשת שופטים, ב' אלול, שנת תשע"ז לפ"ק

לכבוד יואל נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן ה): "הָעִקָּר הוּא הָאֱמוּנָה, וְצָרִי כָּל אֶחָד לְחַפֵּשׂ אֶת עַצְמוֹ, וּלְחַזֵּק אֶת עַצְמוֹ בֶּאֱמוּנָה", דער עיקר אויף וואס א מענטש דארף ארבעטן צו צוקומען - איז צו אמונה, "כִּי יֵשׁ סוֹבְלֵי חֳלָאִים, שֶׁיֵּשׁ לָהֶם מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת, וְהֵם סוֹבְלִים הֶחֳלָאִים רַק בִּשְׁבִיל נְפִילַת הָאֱמוּנָה", ווייל עס זענען דא זייער אסאך מענטשן וואס האבן אינטערעסאנטע מחלות, און זיי ליידן דאס נאר ווייל זיי האבן נישט קיין אמונה; דאס גייט ארויף אויף יסורי הנפש וואס מענטשן ליידן זיך נעבעך צאם, און דער רבי זאגט ווייטער: "כִּי עַל יְדֵי נְפִילַת הָאֱמוּנָה, בָּאִים מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת שֶׁאֵין מוֹעִיל לָהֶם - לֹא רְפוּאוֹת, וְלֹא תְּפִלָּה, וְלא זְכוּת אָבוֹת", ווען א מענטש האט נישט קיין אמונה און ער ליידט נעבעך פון די מחלות וואס קומט פון חסרון אמונה, דעמאלט העלפט נישט קיין רפואות, און עס העלפט נישט קיין תפילה, און אויך נישט זכות אבות.

דאס גייט ארויף אויף די יסורים וואס מענטשן מאכן נעבעך מיט פון אלע סארט יסורי הנפש; עס פייניגט זיי פון אינעווייניג - יעדער מיט זיינע שלעכטע מחשבות, און די איינציגסטער רפואה אויף דעם איז אמונה.

ווייל ווען א מענטש האט למשל קאפ וויי, נעמט נעמט ער טיילענאל וכו', אזוי אויך ווען א מענטש האט אן אנדערע מחלה השם ישמרינו, גייט מען צום דאקטער און מען נעמט מעדעצין. אזוי אויך א מענטש וואס האט אינערליכע יסורים, ער האט דמיונות וכו', דארף מען נעמען מעדעצין פאר זיינע יסורי הנפש, אבער וויסן זאלסטו אז די רפואות היילט נישט אויס דעם מענטש, דאס טוט נאר בארואיגן דעם מענטש וכו', און די איינציגסטע רפואה פאר די שלעכטע מחשבות, און פאר דעפרעסיע וכו', איז אמונה. און ווי מער א מענטש חזר'ט זיך איין די אמונה - ער חזר'ט איין ביי זיך: 'קיינער קען מיר גארנישט טון, נאר דער אייבערשטער, און ער היט מיר פון אלע צרות, און פון שלעכטע מענטשן', ווערט ער מער און מער רואיג און צופרידן.

דאס וואס איך רעד ביי די שיעורים אנקעגן טערעפי וכו', מיין איך נישט אז מען זאל נישט קיין צו קיין דאקטורים, נאר איך רעד פון דעם וואס מענטשן שמאכטן נעבעך אפ ביי טערעפיסטן וואס זיי קענען זיך אליינס נישט העלפן, די טערעפיסטן האלטן די מענטשן ביי זיך א גאנץ לעבן, און מען מאלט וואסער א גאנץ לעבן וכו' וכו'; אנשטאט צו רעדן צו א בשר ודם וואס קען דיר נישט העלפן, ער קען דיר נאר אויסהערן, און דיר הייסן נאכאמאל צוריק צו קומען, וואס אזוי האט ער פרנסה, אנשטאט דעם גיי צום אייבערשטן, און רעדט זיך אויס פאר אים, און בעט אים ער זאל דיר העלפן אז דו זאלסט זוכה זיין צו זיין פרייליך, און פון קיינעם נישט מורא האבן.

וויסן זאלסטו אז ווי מער א מענטש נעמט אריין אין זיך די אמונה פשוטה - ער חזר'ט זיך איין: 'קיינער קען מיר גארנישט טון, אלעס איז דער אייבערשטער', אלץ מער ווערט מען פרייליך און מען ווערט רואיג.

זייער אסאך מענטשן ליידן פון פחדים און דמיונות, וואס מען רודפ'ט זיך אליין; דער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן תקנ): א מענטש קען זיך זיצן ביי זיך אין שטוב, און טראכט אויס א מעשה מיט א צווייטן וואס איז קיינמאל נישט געשען; ער רודפ'ט זיך אליין.

עס איז געווען א מענטש וואס האט געדארפט האבן א האק, ער האט געוואלט אויפאקערן ביי זיך די ערד; טראכט ער צו זיך: 'ווי קען איך שאפן אן האק?' און ער כאפט זיך אז זיין שכן האט א נייע האק, ער וועט אים בעטן צו ער קען אים עס בארגן. אזוי טראכטנדיג הייבט ער אן אויס צו טראכטן אז דער שכן וועט אים דאך עס זיכער נישט וועלן בארגן, אזוי איז ער אריין אין נאך דמיונות, ער הייבט אן צו קאכן און זיך אויפעסן: 'פארוואס איז ער אזא שלעכטער, וואס גייט אים אן מיר צו בארגן זיין האק?!' ביז ער איז געווארן אזוי בכעס, אז ער איז אריינגעלאפן צום שכן, און ער הייבט אן צו שרייען אויף אים: "האלט דיר דיין האק, מוחל טובות, האק דיר אפ דיין קאפ מיט דיין האק!" דער שכן קוקט אויף אים, און פרעגט אים: "ר' איד, וואס שרייט איר אזוי, וואס האט פאסירט, מיט וואס קען איך אייך העלפן?" דער שכן קומט דאך פון זיינע דמיונות וכו', שרייט ער צוריק: "מאך דיר נישט אזוי בא'טעמ'ט, 'מיט וואס קענסטו מיר העלפן' פרעגסטו? איך בעט דיר א גאנצע נאכט דיין האק, וואס ביסטו אזא שלעכטער, וואס גייט דיר אן מיר עס צו בארגן?!"

דאס איז א מעשה וואס פאסירט טאג טעגליך ביי מענטשן; מען זיצט אין שטוב און מען טראכט זיך אויס א מעשה וואס איז בלויז א דמיון. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן כה) אז דער יצר הרע האט זיבן נעמען, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוכה נב.), אבער היינט - זאגט דער רבי – דארף מען אים געבן א נייעם נאמען: "כח המדמה", ווייל ער מאכט א מענטש זאל טראכטן שלעכטס, ער ברענגט אריין אין א מענטש שלעכטע מחשבות כאילו דער אייבערשטער איז ברוגז אויף אים, און ער דארף אים נישט; נאכדעם, אז מען האט נישט קיין אמונה, הייבט מען אן צו ווערן א נצרך לבריות, מען הייבט אן טראכטן קיינער דארף מיר נישט וכו', און אלעס קומט פון דמיונות.

דערפאר, אז א מענטש חזר'ט זיך איין די אמונה, ער זינגט זיך שטענדיג אונטער 'אלעס איז דער אייבערשטער', 'קיינער קען מיר גארנישט טון', 'קיינער קען מיר נישט שלעכטס טון, און אויך נישט גוטס טון', אזא מענטש איז אלעמאל פרייליך.

דער רבי זאגט (ספר המדות, אות בנים, סימן סד): "צָרִיךְ לְלַמֵּד אֶת הַתִּינוֹק דֶּרֶךְ אֶרֶץ מִנְּעוּרָיו", מען דארף אויסלערנען די קינדער זיי זאלן האבן דרך ארץ און גוטע מידות פון ווען זיי זענען נאך יונג; מען דארף אויסלערנען פאר קינדער זיי זאלן אכטונג געבן נישט וויי צו טון א צווייטן מענטש, און ווען זיי זעען ווי קינדער לאזן נישט שפילן אנדערע קינדער, און זיי גרויסן זיך אויף אנדערע קינדער, מיט אזעלכע קינדער זאלן זיי נישט מיט שפילן וכו', אזוי וואקסן זיי אויף געזונט, און זיי וועלן האבן די סימינים פון א איד, וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יבמות עט.), אז די אידן האבן דריי סימנים: "רַחֲמָנִים, בַּיְישָׁנִין, וְגוֹמְלֵי חֲסָדִים".

זיער אסאך עלטערן זאגן: "די קינדער זענען נאך יונג, מען דארף זיי נאך נישט מחנך זיין"; דאס איז א גרויסער טעות, ווייל קינדער - ווען זיי זענען נאך יונג דעמאלט דארף מען זיי מחנך זיין, ווייל דעמאלט הערן זיי אויס, און אזוי וועלן זיי אויס וואקסן ערליכע קינדער, מה שאין כן, אויב מען לאזט זיי אלעס טון ווען זיי זענען יונג און מען איז זיי נישט מחנך, דעמאלט ווען זיי ווערן עלטער וועלן זיי זיכער נישט אויסהערן טאטע מאמע, און זיי וועלן זיין ווידערשפעניגערס.

וויסן זאלסטו אז קינדער - ווען זיי זענען שוין עלטער, קען מען שוין נישט רעדן צו זיי, נאר ווי יונגער זיי זענען אלץ מער הערן זיי אויס; שלמה המלך זאגט (משלי יג, כד): "חוֹשֵׂךְ שִׁבְטוֹ שׂוֹנֵא בְנוֹ, וְאֹהֲבוֹ שִׁחֲרוֹ מוּסָר", ווער עס האט ליב זיין קינד, זאגט אים מוסר, און ווער עס זאגט נישט קיין מוסר, איז א סימן אז ער האט פיינט זיין קינד; זאגן אויף דעם חכמינו זכרונם לברכה (שמות רבה א, א) אז ווען א מענטש איז נישט מחנך זיין קינד ווייל ער שוינט אים זאל ער וויסן אז צום סוף וועט ער אראפגיין פון אידישן וועג, אזוי ווי מיר זען ביי אברהם אבינו, וואס ער האט געזען ווי ישמעאל קומט אהיים מיט געטשקעס, און שפילט זיך מיט דעם, האט אים אברהם אבינו גארנישט געזאגט, ווייל ער האט אים געשוינט, ביז ער האט אים געדארפט פארטרייבן פון שטוב.

אזוי אויך געפונען מיר ביי עשו הרשע, וואס עס שטייט (בראשית כה, כח): "וַיֶּאֱהַב יִצְחָק אֶת עֵשָׂו כִּי צַיִד בְּפִיו", יצחק האט ליב געהאט עשו, און ער האט אים גארנישט געזאגט, צום סוף איז ער ארויס לתרבות רעה.

דער רבי האט געזאגט: "ווען קעניגן וואלטן געוואוסט וואסערע דרך ארץ איך לערן אויס מיינע תלמידים, וואלטן זיי געשיקט זייערע קינדער צו מיר איך זאל זיי אויס לערנען דרך ארץ".

דער אייבערשטער זאל העלפן דו זאלסטו האבן נחת פון אלע דיינע קינדער, און דו זאלסט זיין געזונט און שטארק.

בעזהשי"ת

יום ד' פרשת שופטים, ב' דראש חודש אלול, שנת תשע"ז לפ"ק

 לכבוד יוסף נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דאס וואס דו פרעגסט צי מען מעג זאגן ליקוטי תפילות אום שבת וכו'.

מוהרא"ש זכרונו לברכה זאגט אז שבת מעג מען זאגן ליקוטי תפילות, און אויך מעג מען זיך מתוודה זיין שבת בשעת מען איז זיך מתבודד צום אייבערשטן, ווייל עס ווערט גע'פסקנ'ט (שלחן ערוך אורח חיים, סימן רפח, בטורי זהב סעיף קטן ב) אז אויב איינער האט הנאה ווען ער וויינט, און ער שפירט זייער גוט נאכדעם ווען ער רעדט זיך אויס זיין הארץ צום אייבערשטער, און טוט תשובה וכו' - מעג ער וויינען שבת, ווייל דאס איז זיין עונג שבת; און ברסלב'ער חסידים פירן זיך צו זאגן ליקוטי תפילות שבת, און זיך מתבודד זיין און אלעס אויסדערציילן פארן אייבערשטן.

שטארק דיך ווייטער בלימוד משניות; עס שטייט אין תיקוני זוהר (הקדמה, ה.) אז די ראשי תיבות פון זְ'רָעִים מ'וֹעֵד נָ'שִׁים נְ'זִיקִין קָ'דָשִׁים טָ'הֳרוֹת, איז "זְמַן נָקַט"; האב איך געהערט פון א ברסלב'ער חסיד פשט, אז איינער וואס לערנט משניות האלט די צייט אין די האנט – "זְמַן נָקַט", ווייל ווען ער האט אן איבעריגער מינוט, כאפט ער אריין נאך א פרק און נאך א פרק, און אזוי נוצט ער אויס זיין צייט.

מוהרא"ש פלעגט שטענדיג זאגן, "ווי אזוי מען קען וויסן אויף איינעם צי ער דרייט זיך אין "היכל הקודש"? אויב זעט מען אים שטענדיג מיט א משניות אין די האנט, איז א סימן אז ער דרייט זיך אין היכל הקודש"

וויסן זאלסטו אז שלום בית ווענדט זיך אינעם מאן, און אפילו איינער האט א פרוי מיט שווערע נאטורן איז אויך מעגליך פארן מאן איר איבער צו דרייען, חז"ל פארציילן (עבודה זרה לט.): "מַעֲשֶׂה בְּאִשָּׁה אַחַת שֶׁנִשֵּׂאת לְחָבֵר, וְהָיְתָה קוֹשֶׁרֶת לוֹ תְּפִילִין עַל יָדוֹ, נִשֵּׂאת לְמוֹכֵס - וְהָיְתָה קוֹשֶׁרֶת לוֹ קִשְׁרֵי מוֹכֵס עַל יָדוֹ", עס איז געווען א פרוי וואס האט חתונה געהאט צו א תלמיד חכם, און זי האט אים געהאלפן אנטון יעדן טאג זיין תפילין, שפעטער האט זי חתונה געהאט צו א גנב, און זי פלעגט אים העלפן מיט זיינע שלעכטע מעשים; זעט מען פון דעם אז א פרוי גייט נאך איר מאן, אז דער מאן ווייסט וואס א פרוי וויל, און ער ווייסט ווי אזוי צו רעדן צו זיין ווייב - וועט זיין ווייב אים נאכגיין.

דערפאר בעט איך דיר זייער אז דו זאלסט פון יעצט אן זיין נאכגעביג, און זיי א "געבער", דו זאלסט נישט אויפהערן צו געבן גוטע ווערטער פאר דיין ווייב, וועסטו זוכה זיין אז דער אייבערשטער וועט רוען ביי דיר אין שטוב, און אז דער אייבערשטער איז אין שטוב, איז שוין דא אלע ברכות, און דו וועסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזהשי"ת

יום ד' פרשת שופטים, ב' דראש חודש אלול, שנת תשע"ז לפ"ק

 לכבוד מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

שלמה המלך זאגט (משלי יד, א): "חַכְמוֹת נָשִׁים בָּנְתָה בֵיתָהּ, וְאִוֶּלֶת בְּיָדֶיהָ תֶהֶרְסֶנּוּ", א קלוגע פרוי בויט אויף איר שטוב, און א נארישע פרוי צעברעכט עס מיט אירע אייגענע הענט; וויסן זאלסטו אז פרויען האבן זייער גרויסע כוחות אין זיך, וואס זיי קענען דאס נוצן אויפצושטעלן זייער שטוב און אליין חרוב מאכן זייער שטוב; די פראבלעם איז אז די פרויען ווייסן נישט זייערע כוחות.

א פרוי מיט שכל ווארט אפ איר מאן מיט א שמייכל; זי שרייט נישט אויף אים, נאר פארקערט - זי הייבט אויף זיין מוט און זי געבט אים גוטע ווערטער. בפרט ווען דער מאן מוטשעט זיך מיט פרנסה און ארבעט שווער, ווארט זי אים אפ מיט א שמייכל ווען ער קומט אהיים אפגעמוטשעט, אזוי ווי די ערליכע פרויען האבן געטון אין מצרים, די הייליגע חכמים דערציילן אז די אידן אין מצרים האבן געארבעט זייער שווער און זיי האבן נישט געהאט קיין כח פאר גארנישט, זיי האבן בכלל נישט געוואלט אהיים קומען, און ווער רעדט נאך פון האבן קינדער וכו' וכו', זייער קאפ איז געווען אויסגעברענט פון ארבעטן אזוי שווער, זיי זענען געווען שמוציג פון די פעלד ארבעט וכו' וכו', וואס האבן געטון די פרויען - די נשים צדקניות? זיי זענען ארויס אין פעלד צו זייערע מענער, זיי האבן מיטגעברענגט וואסער, און יעדע פרוי האט אפגעוואשן איר מאן, און דער אייבערשטער האט געמאכט א נס אז בשעת זיי זענען געגאנגען שעפן וואסער איז אריין געשווימען קליינע פיש אין זייער קריגל, און דאס האבן זיי געגעבן פאר זייערע מענער, און יעדע פרוי האט גערעדט שיין צו איר מאן מיט ליבשאפט, און זיך שיין געמאכט פאר אים וכו', ביז דער מאן האט באקומען א שטארקע ליבשאפט צו זיין ווייב, אזוי זענען זיי געווען צוזאמען וכו' וכו', און אזוי איז ארויסגעקומען כלל ישראל. זעט מען די כח פון אידישע פרויען וואס אין זייער זכות איז מען ארויס פון מצרים, און אין זייער זכות וועט משיח קומען.

ווען דער מאן זעט ווי זיין ווייב איז גוט צו אים, זי שמייכלט צו אים און זי ווייזט אים ליבשאפט, וועט ער צוריק ווייזן ליבשאפט, און ער וועט טון אלעס פאר זיין ווייב. דער פראבלעם איז אז יעדער ווארט אז דער צווייטער זאל קודם אנהייבן צו ווייזן ליבשאפט, יעדער ווארט צו זען ווער עס הייבט אן קודם צו געבן גוטע ווערטער  - אפילו מען איז נאך פארווייטאגט וכו', די ווייב ווארט אז דער מאן זאל אנהייבן רעדן שיין צו איר, זי טראכט 'אויב מיין מאן וועט רעדן שיין צו מיר, און ער וועט מיר איבערבעטן, דעמאלט וועל איך אים געבן ליבשאפט'; באמת איז זי גערעכט, ווייל אזוי וואלט טאקע געדארפט זיין, אז דער מאן זאל זיין דער וואס בעט איבער און מאכט פרייליך זיין ווייב. און דאס זעלבע איז פארקערט, דער מאן ווארט אז זיין ווייב זאל אים ווייזן ליבשאפט, ער טראכט 'אויב איך וועל אהיים קומען און מיין ווייב וועט זיין שיין אנגעטון, און מיך אפווארטן אזוי ווי שנה ראשונה, מיט א שמייכל וכו' וועל איך זיין גוט צו איר', למעשה שטעלט זיך אויס אז ביידע ווארטן און ווארטן, און דערווייל גייט אריבער כמה וכמה שנים וואס מען לעבט אפ א לעבן מיט שנאה איינער צום אנדערן.

ווען די פרוי וואלט באמת געוואלט האבן א גוט לעבן, וואלט זי אינוועסטירט אביסלע; זי וואלט ארויס געגאנגען פון איר וועג, און מיט איר חכמה איבערגעדרייט איר מאן.

חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (תמיד לב:) אז דער גרויסער קיסר אלכסנדר מוקדן איז אמאל אנגעקומען צו א שטאט פון פרויען, און ער האט געוואלט מלחמה האלטן מיט זיי, און זיי האבן מיט זייערע חכמה אים איבערגעבעטן, זיי האבן אים געמאכט א שיינע קבלת פנים, און אים געברענגט שטיקער גאלד, אפילו די ברויט איז געווען פון גאלד, און דאס האט גורם געווען אז ער האט זיי אפגעלאזט און נישט מלחמה געהאלטן מיט זיי; ווען ער איז אוועק געגאנגען פון דארט, האט ער געהייסן אויף שרייבן אויפן טויער פון שטאט: "אַנָא אֶלִכְּסַנְדְרוּס מוֹקְדוֹן הֲוֵיתִי שַׁטְיָא, עַד דְאִתֵיתִי לִמְדִינַת אֲפְרִיקִי דִנְּשַׁיָא, וִיְּלִּיפַת עֵצָה מִן נְשַׁיָא", איך אלכסנדר מוקדן בין געווען א שוטה ביז איך האב געטראפן די קלוגע פרויען, און זיך געלערנט פון זיי ווי אזוי צו זיין קלוג"; זעט מען פון דעם, אז אויב מען האט סבלנות, און מען איז גרייט צו ארבעטן, און אויס ווארטן, קען מען איבער דרייען אפילו דעם שטערקסטן מענטש.

דערפאר זאלסטו זיך אנשטרענגען צו מחזק זיין דיין מאן און אים ווייזן ליבשאפט, און דו וועסט זען ווי אזוי ער וועט דיר צוריק ווייזן ליבשאפט; שלמה המלך זאגט (משלי כז, יט): "כַּמַּיִם הַפָּנִים לַפָּנִים, כֵּן לֵב הָאָדָם לָאָדָם", ווען מען קוקט אריין אין וואסער מיט א שמייכלדיגע פנים זעט מען צוריק א שמייכל, און ווען מען קוקט אריין מיט א ברוגז'דיגע פנים זעט מען צוריק א ברוגז פנים; אזוי איז דער מאן מיט זיין ווייב - ווי אזוי מען פירט זיך אויף צו יענעם, אזוי פירט מען זיך צוריק מיט דיר.

איך שרייב דיר א קליינע תפילה וואס דו זאלסט בעטן ביי הדלקת הנרות: "רבונו של עולם, איך בעט דיך זייער, העלף מיר, און געב מיר קינדער וואס וועלן זיין ערליכע אידן און נאר טון דיין ווילן, געב מיר קינדער וואס וועלן לערנען, קינדער וואס וועלן דאווענען און זיך פירן ערליך. רבונו של עולם, העלף מיר אז איך זאל זיין פרייליך און איך זאל האבן א פרייליכע שבת. העלף מיר אז מיין מאן זאל זיין גוט צו מיר און איך זאל זיין גוט צו אים, מיר זאלן זיך ליב האבן, און מיר זאלן איינעם דעם צווייטן מכבד זיין. הייליגער באשעפער קוק צו מיין צעבראכענע הארץ, איך וויל א ערליכער מאן, מיין מאן זאל רעדן שיין צו מיר, און ער זאל האבן א געפיל צו מיר. ער זאל גיין אין שול דריי מאל א טאג דאווענען, און ער זאל לערנען די הייליגע תורה, הייליגער באשעפער, העלף מיר אז איך זאל מצליח זיין בזכות די הייליגע צדיקים וואס האבן זיך מוסר נפש געווען פאר דיר, און בפרט דער הייליגער רבי - רבינו נחמן בן פיגא זכותו יגן עלינו, און רבינו אליעזר שלמה בן מלכה זכותו יגן עלינו, אמן". און לייג צו דיינע אייגענע תפילות, ווייל תפילות וואס מען זאגט אויף די אייגענע שפראך, און תפילות וואס מען בעט פאר זאכן וואס טוט וויי, איז זייער חשוב אויבן אין הימל.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

  בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת שופטים, כ"ח מנחם-אב, שנת תשע"ז לפרט קטן

לכבוד שלומי נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דער רבי האט געזאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן צג): וואס וויל מען פון מיר, פארוואס קריגט מען אויף מיר? ווייל איך וויל נאר איין זאך - אריין ברענגען אין יעדן איינעם תפילה והתבודדות; אז א מענטש זאל רעדן און שמועסן מיטן אייבערשטן און אים פארציילן אלעס וואס עס גייט אריבער אויף אים, און חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות ו:): "כְּרוּם זֻלֻּת לִבְנֵי אָדָם – אֵלּוּ דְּבָרִים הָעוֹמְדִים בְּרוּמוֹ שֶׁל עוֹלָם, וּבְנֵי־אָדָם מְזַלְזְלִין בָּהֶם", און רש"י זאגט דארט: "וּמַאי נִיהוּ, תְּפִלָּה", אז תפילה איז פון די זאכן וואס איז די העכסטע זאך אויף דער וועלט, אבער מענטשן זענען אין דעם זייער מזלזל, דערפאר - האט דער רבי געזאגט - איז מען מזלזל אין מיר, ווייל איך וויל נאר צוריק ברענגען מענטשן צום אייבערשטן.

דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן קפב): "מען קריגט נישט אויף מיר, נאר מען האט זיך אויס געשניצט א מענטש, און אויף אים קריגט מען; איך קריג אויך אויף דעם מענטש - זאגט דער רבי, אויף אזא מענטש וואס טוט אזעלכע זאכן וואס טויג נישט קריג איך אויך"; דאס הייסט אזוי, מענטשן ווייסן נישט וואס ברסלב איז, מענטשן מיינען אז דאס איז א פלאץ פון משוגעים, און דערפאר, יעדע קלוגע טאטע און מאמע וואלטן נישט געוואלט אז זייער קינד זאל זיך דרייען אויף א פלאץ פון משוגעים, און ליידער אין ברסלב אליין זענען דא מענטשן וואס זיי זענען גורם אז מען זאל מורא האבן פון ברסלב. דער רבי זאגט אז עס זענען דא מענטשן וואס דורך זייערע מעשים און זייערע דיבורים זענען זיי גורם אז מענטשן זאלן זיך דערווייטערן פונעם צדיק; בפרט די נייע אנשיקעניש פון "נ, נח" וואס זיי זענען מבזה דעם רבי'ן, און מענטשן מיינען אז דאס איז ברסלב, און זיי זענען גורם אז מענטשן זאלן נישט קענען מקורב ווערן צום הייליגן רבי'ן, און דער רבי זאגט (ספר המדות, אות צדיק, סימן סט): "מִי שֶׁאוֹהֵב אֶת הַצַּדִּיק, צָרִיךְ לִשְׁמֹר אֶת הַצַּדִּיק, שֶׁלֹּא יֵצֵא עָלָיו שֵׁם רָע".

דערפאר זאלסטו נישט קוקן אויף קיינעם; דו זיי זיך מחזק מיטן הייליגן רבינ'ס עצות, לערן און דאווען, און יעדע זאך וואס עס גייט אריבער אויף דיר פארצייל פארן אייבערשטן, אזוי וועסטו מצליח זיין. פארשטייט זיך אז דו דארפסט נישט מאכן קיין מחלוקת מיט דיין משפחה, און קיינער דארף נישט וויסן אז דו ביסט זיך מחי' מיט די ספרים.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

  בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת שופטים, כ"ח מנחם-אב, שנת תשע"ז לפרט קטן

לכבוד דוד נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דאס וואס דו פרעגסט מיר וואס איז די גאנצע זאך פון פארן קיין אומאן אויף ראש השנה וכו', דו שרייבסט מיר אז פון איין זייט האסטו התחזקות פונעם הייליגן רבינ'ס ספרים, און דאס איז דיין חיות וכו', און פון די אנדערע זייט פארשטייסטו נישט וואס מען רעדט אזוי סאך פון פארן קיין אומאן.

וויסן זאלסטו אז דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תג): "הָראשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי עוֹלֶה עַל הַכֹּל", ראש השנה ביי מיר איז גרעסער פון אלעס, "וְהָיָה פֶּלֶא אֶצְלִי, מֵאַחַר שֶׁהַמְּקֹרָבִים שֶׁלִּי מַאֲמִינִים לִי, וְלָמָּה לא יִזָּהֲרוּ כָּל הָאֲנָשִׁים הַמְקֹרָבִים אֵלַי שֶׁיִּהְיוּ כֻּלָּם עַל רֹאשׁ הַשָּׁנָה, אִישׁ לא יֵעָדֵר. כִּי כָּל עִנְיָן שֶׁלִּי הוּא רַק רֹאשׁ הַשָּׁנָה", און עס איז מיר א וואונדער אויף די מענטשן וואס גלייבן אין מיר, און זיי זענען מקורב צו מיר, פארוואס זאלן זיי נישט מודיע זיין פאר אלעמען אז מען זאל קומען צו מיר אויף ראש השנה? קיינער טאר נישט פעלן, ווייל מיין גאנצע זאך איז ראש השנה".

נאך האט דער רבי געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תה): "הָרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי הוּא חִדּוּשׁ גָּדוֹל, וְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ יוֹדֵעַ שֶׁאֵין הַדָּבָר הַזֶּה בִּירֻשָּׁה מֵאֲבוֹתַי, רַק הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ נָתַן לִי זֹאת בְּמַתָּנָה - שֶׁאֲנִי יוֹדֵעַ מַהוּ ראשׁ הַשָּׁנָה; לֹא מִבָּעֲיָא אַתֶּם כֻּלְּכֶם בְּוַדַּאי תְּלוּיִין בָּראשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי, אֶלָּא אֲפִילּוּ כָּל הָעוֹלָם כֻּלּוֹ, תָּלוּי בָּרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי", איך האב באקומען א מתנה פונעם אייבערשטן, אז איך ווייס וואס איז 'ראש השנה', און נישט נאר ענק, נאר די גאנצע וועלט איז געוואנדן אין מיין ראש השנה.

און נאך האט דער רבי געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תו): "שֶׁיְּכוֹלִין אָז אֲנָשִׁים לְקַבֵּל תִּקּוּנִים מַה שֶּׁבְּכָל הַשָּׁנָה לֹא הָיָה בְּאֶפְשָׁר שֶׁיִּהְיֶה לָהֶם תִּקּוּן בְּשׁוּם אֹפֶן, אַף עַל פִּי כֵן בְּראשׁ הַשָּׁנָה יְכוֹלִין אֲפִילּוּ הֵם לְקַבֵּל תִּקּוּן. אַף עַל פִּי שֶׁבְּכָל הַשָּׁנָה אֲפִילּוּ הוּא בְּעַצְמוֹ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה לא הָיָה יָכוֹל לְתַקְּנָם אֲבָל בְּראשׁ הַשָּׁנָה גַּם הֵם יְכוֹלִים לְקַבֵּל תִּקּוּנִים. כִּי אָמַר שֶׁהוּא עוֹשֶׂה בְּראשׁ הַשָּׁנָה עִנְיָנִים וְתִקּוּנִים מַה שֶּׁבְּכָל הַשָּׁנָה גַּם הוּא אֵינוֹ יָכוֹל לַעֲשׂוֹת", ראש השנה קען איך יעדן איינעם העלפן, אפילו מענטשן וואס איך קען זיי נישט מתקן זיין א גאנץ יאר.

דער ברסלבער רב ר' אהרן זכרונו לברכה איז געקומען צום רבי'ן בעפאר דעם לעצטן ראש השנה פאר דער רבי איז אוועק - שנת תקע"א, און ער האט געזאגט פארן רבי'ן אז עס איז אים זייער שווער צו קומען צום רבי'ן אויף ראש השנה, ווייל ער קען נישט איבער לאזן זיין קהילה, האט זיך דער רבי אנגערפן און געזאגט (עיין חיי מוהר"ן, סימן תו): "ווי אזוי זאל איך אייך זאגין, קיין גרעסערס דער פון איז ניט פארהאנין, איי אנדערע גוטע יודין זאגין ניט אזוי, איז נאך אקשיא".

דערפאר אז דו שרייבסט מיר אז דיין גאנצע חיות קומט פון רבי'ן, איז וואס שרייבסטו מיט אזא ברייטקייט כאילו פארן אויף אומאן איז א קליינקעפעלדיגע זאך; אז דער רבי האט געהייסן פארן דארף מען פאלגן, צי מען פארשטייט יא צי מען פארשטייט נישט. גלייב מיר, פאר יעדן איינעם איז שווער צו פארן אויף ראש השנה, בפרט פאר א אינגערמאן וואס לאזט איבער א ווייב און קינדער איז עס בכלל נישט קיין גרינגע זאך, אבער א מענטש דארף זיך מאכן א פשוט'ער חשבון: 'אז איך האב געטראפן א רבי וואס איז מיר מחזק, ער שטארקט מיר, ער טוישט מיר, ער מאכט מיר לערנען און דאווענען, ער ווייזט מיר אויף אז איך בין נאך יא ווערד, אז איך האב נאך א תקנה, און ער געבט מיר עצות אויפן טאג טעגליכע לעבן, אז ער הייסט קומען צו אים אויף ראש השנה וועל איך פארן מיט מסירת נפש'.

מוהרא"ש זכרונו לברכה פלעגט שטענדיג זאגן, אז ווען דער רבי וואלט ווען נישט געהייסן אז מען זאל קומען צו אים קיין אומאן אויף ראש השנה, וואלט ער געווען דער ערשטער נישט צו פארן; ווייל עס איז בכלל נישט קיין גרינגע זאך צו פארן, עס איז שווער ברחניות ובגשמיות וכו', אבער אז דער רבי האט געהייסן קומען דארף מען גיין מיט מסירות נפש.

עס איז נאך נישט געווען זייט בריאות העולם א צדיק וואס זאל צו זאגן מיט צוויי עדות אז ווער עס וועט קומען צו זיין ציון און געבן א פרוטה לצדקה לזכותו און זאגן די תיקון הכללי, אֲפִילוּ אִם עָצְמוּ וְגָבְרוּ חֲטָאָיו וּפְשָׁעָיו וועט ער אים א טובה טון, און ביי די פיאות וועט ער אים ארויס שלעפן פון שאול תחתיות; דארף זיך א מענטש מאכן א פשוט'ן חשבון, איך ווייס דאך ביי מיר ווער איך בין, און וואס איך האב אלץ געטון; מענטשן קען מען פאפן, מענטשן קען מען אויסנארן, אבער איך ווייס דאך יא ווער איך בין, און דא איז דא א רבי וואס האט צוזאגט אז ער וועט א טובה טון, און ער וועט מתקן זיין ווער עס קומט צו זיין ציון, און מען זעט דאס קלאר, אז ווען מען קומט צום רבינ'ס ציון הייבט מען אן צו לעבן מיטן אייבערשטן, מען הייבט אן צו לעבן מיט תשובה, אפילו אזא איינער וואס איז נעבעך איינגעטונקן ביז איבער זיינע אויערן אין עבירות פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, הייבט שוין אויך אן צו האבן הרהרי תשובה, איז וואס איז בכלל דאס וואס דו רעדסט אזוי ברייט אז פארן אויף אומאן איז א צומצום; וויפיל דארפן מיר וויינען צום אייבערשטן אז מיר זאלן פארעכטן אונזערע מעשים וואס מיר האבן אלץ אפגעטון וכו'.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת ראה, כ"ח מנחם-אב, שנת תשע"ז לפרט קטן

לכבוד ישראל נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וואויל איז דיר אז דו גייסט ארויף כסדר צום ציון פון הייליגן רבי'ן זכותו יגן עלינו מסאטמער; דער רבי זאגט (ספר המדות, אות צדיק, סימן קעג): "עַל יְדֵי הִשְׁתַּטְחוֹת עַל קִבְרֵי הַצַּדִּיקִים, הַקָדוֹשׁ בָּרוּ הוּא עוֹשֶֹה לוֹ טוֹבוֹת, אַף עַל פִּי שֶׁאֵינוֹ רָאוּי לְכַ"; דערפאר איז א גרויסע זאך צו גיין מתפלל זיין ביי קברי צדיקים, ווייל דארט איז א פלאץ וואס די תפילות גייען ארויף אין הימל, אפילו ווען דער מענטש איז נישט ראוי.

מען קען זיך גארנישט פארשטעלן וואס מען קען אלץ פועל'ן דורך תפילה, און דאס איז די שטערקסטע זאך וואס א איד פארמאגט; אויפן פסוק (בראשית כז, כב): "הַקֹּל קוֹל יַעֲקֹב" זאגן חכמינו זכרונם לברכה (בראשית רבה סה, כ) אז ווען בלק האט געזען ווי משה רבינו האט גע'הרג'עט עוג מלך הבשן און סיחון מלך האמורי, האט ער געשיקט שלוחים קיין מדין צו פרעגן וואס איז דער כח פון משה רבינו, כדי צו וויסן ווי אזוי מען קען אים בייקומען, אָמְרוּ זִקְנֵי מִדְיָן: "אֵין כּוֹחוֹ אֶלָּא בְּפִיו", האבן די זקני מדין געזאגט אז זיין גאנצער כח איז מיט זיין מויל; אלעס וואס ער דארף, און אלע זיינע נצחונות איז דורך תפילה, האט בלק געזאגט: "אַף אָנוּ נָבוֹא כְּנֶגְדָּם בְּאָדָם שֶׁכּוֹחוֹ בְּפִיו."

ווען מען גייט צו א קבר פון א צדיק בעט מען דעם אייבערשטן: "לִקְדוֹשִׁים אֲשֶׁר בָּאָרֶץ הֵמָּה, וְאַדִּירֵי כָּל חֶפְצִי בָם", אז בזכות די צדיקים זאל איך געהאלפן ווערן.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת ראה, כ"ו מנחם-אב, שנת תשע"ז לפרט קטן

לכבוד מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק אז דו שיקסט דיין מאן מיט שמחה קיין אומאן אויף ראש השנה צום הייליגן רבינ'ס ציון.

ר' אברהם בן רבי נחמן האט געזאגט: "די גאנצע וועלט שרייט ראש השנה "המלך" אבער די הכתרה איז אין אומאן"; און דערפאר פירן מיר זיך צו קלאטשן ביי "המלך", ווייל דער רבי לערנט אונז אויס אז דער אייבערשטער פירט דער וועלט, און וואס מען דארף זאל מען נאר פון אים בעטן, דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן רכ): "וואס זאל איך אייך זאגן קיין גרעסערס פון דעם איז נישט פארהאנען", נאך האט דער רבי געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תג): "נאר איך ווייס וואס איז 'ראש השנה', און איך האב עס באקומען א מתנה פונעם אייבערשטן, און ווער עס גלייבט און מיר זאל מאכן א 'כרוז' אז אלע דארפן זיין ביי מיר אויף ראש השנה".

אמאל האט איינער געזאגט פארן רבי'ן אז עס איז אים שווער צו קומען אויף ראש השנה, ווייל ער האט נישט וואו צו עסן און ער האט נישט קיין געהעריגע פלאץ וואו צו שלאפן, א צווייטער האט זיך אפגערעדט פארן רבי'ן אז ער קען נישט געהעריג דאווענען ווען ער קומט קיין אומאן אויף ראש השנה, האט דער רבי געזאגט מיט דעם לשון: "יא עסן - נישט עסן, יא שלאפן – נישט שלאפן, יא דאווענען – נישט דאווענען, דער עיקר אז מען זאל זיין ביי מיר אויף ראש השנה" (חיי מוהר"ן, סימן תד).

דערפאר דארפסטו זיין זייער פרייליך אז דיין מאן פארט צום הייליגן רבי'ן אויף ראש השנה, און ער וועט זיכער אהיים ברענגען ישועות פאר די גאנצע משפחה.

בנוגע וואס דו שרייבסט אז דו שפירסט נישט יום טוב'דיג אן דיין מאן; דאנק דעם אייבערשטן אז א גאנץ יאר האסטו א מאן וואס פירט א שיינעם טיש און זאגט דברי תורה וכו', און יעצט ראש השנה זאלסטו פרובירן צו מאכן שיינע סעודות, גרייט דיר אן שיינע מעשיות צו פארציילן פאר דיינע קינדער; קינדער דארפן נישט קיין תורות, קינדער דארפן מעשיות, און אויב מען וויל האבן א שיינע שבת טיש, א שיינע יום טוב טיש - דארף מען זיך אנגרייטן שיינע מעשיות פון צדיקים, ווייל דאס האלט די קינדער רואיג און געלאסן.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת ראה, כ"ד מנחם-אב, שנת תשע"ז לפרט קטן

לכבוד יוסי נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וויסן זאלסטו אז מקוה איז זייער א גרויסע זאך, ווייל ווען א מענטש טובל'ט זיך אין מקוה, דעמאלט אין יענע רגע טובל'ט מען אויבן אין הימל זיין נשמה, און מען איז זוכה אראפ צו נעמען פון זיך אלע דינים אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות המתקת הדין, סימן כב): "עַל-יְדֵי טְבִילַת מִקְוֶה נִתְבַּטֵּל הַצָּרוֹת, וִישׁוּעָה בָּאָה".

דער הייליגער רבי נתן זכרונו לברכה האט געזאגט: "מקוה איז דער זעלבער לשון פון תקוה -אז מען גייט אין מקוה האט מען א תקוה אז מען וועט אלעס פארעכטן".

דאס וואס דו פרעגסט אויב מען קען יוצא זיין מיט תשעה קבין; דאס איז נאר אויב א מענטש האט נישט קיין מקוה, למשל מען איז אונטערוועגנס וכדומה, אדער א מענטש וואס איז א חולה וכו', דעמאלט קען מען נעמען א שויער און לאזן רינען די וואסער פאר בערך פינף מינוט. פארשטייט זיך אז דאס איז נאר פאר א מאן, און אויך נאר בשעת הדחק.

אבער אז מען איז זוכה און מען גייט אין מקוה ברענגט מען אויף זיך זייער א גרויסע קדושה; דער הייליגער רבי אהרן קארלינער זכותו יגן עלינו האט געזאגט: "מקוה איז טאקע נישט קיין מצוה, אבער צו וואס מקוה קען צוברענגען קען נישט קיין שום אנדערע מצוה צוברענגען", און דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט געזאגט אז ער איז צו געקומען צו אלע זיינע מדריגות, ווייל ער איז געווען זייער נזהר צו גיין אין מקוה יעדן טאג. 

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת ראה, כ"ד מנחם-אב, שנת תשע"ז לפרט קטן

לכבוד הבחור שלמה נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דאס וואס דו פרעגסט מיר פארוואס איך מאך אוועק אנדערע ברסלב'ער וכו', היתכן, דער רבי האט דאך געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן ריח) פאר דעם לעצטן ראש השנה, ווען אנשי שלומינו האבן געקרעכצט, און געפרעגט דעם רבי'ן: "אויף וועם לאזט אונז דער רבי איבער", האט דער רבי געענטפערט: "רַק אַתֶּם תַּחֲזִיקוּ עַצְמְכֶם בְּיַחַד, אָז תִּהְיוּ אַנָשִׁים כְּשֵׁרִים. וְלֹא כְּשֵׁרִים בִּלְבַד, אֶלָּא אֲפִילּוּ צַדִּיקִים וְטוֹבִים תִּהְיוּ", אויב איר וועט זיך האלטן צוזאמען, וועט איר זיין ערליכע אידן, און נישט נאר ערליכע אידן, נאר גרויסע צדיקים וכו'. און אויף דעם פרעגסטו מיר פארוואס איך מאך אוועק אנדערע ברסלב'ער אידן; איך מוז דיר זאגן אז דאס איז פאר מיר זייער א חשוב'ע שאלה אויסצושמועסן, ווייל זייער אסאך פרעגן מיר דאס - פארוואס איך מאך אוועק אנדערע ברסלב'ער חסידים.

געלויבט דעם אייבערשטן אז איך האב זוכה געווען צו מקורב ווערן צום הייליגן רבי'ן דורך מוהרא"ש זכר צדיק לברכה, און וויפיל איך זאל נאר דאנקען דעם אייבערשטן, איז נישט דא גענוג לויב ווערטער צו דאנקען דעם אייבערשטן אויף דעם, ווייל ווען מען איז זוכה מקורב ווערן צום רבי'ן באקומט מען א נייעם שכל, א ריינער קאפ, און א לויטערן מח; מען לעבט מיטן אייבערשטן, מען לעבט מיט תכלית - מען ווייסט אז איין טאג וועלן מיר דארפן אוועק גיין פון דער וועלט, מען וועט זיין א גוסס און א נפטר, און דעמאלט וועט גארנישט איבער בלייבן פון אונז, נאר דאס ביסל תורה ותפילה וואס מיר האבן זוכה געווען אריין צו כאפן יעדן טאג.

מוהרא"ש זכרונו לברכה פלעגט דאס אריין פרעגלען אין אונז יעדע וואך ביים שיעור, און דאס שטייט אין אלע זיינע הייליגע ספרים; אז א מענטש זאל וויסן אז ער האט נישט קיינעם אויף דער וועלט - נאר דעם אייבערשטן! און ווי מער מען רעדט צום אייבערשטן ווערט מען מער און מער נענטער צו אים, און דאס וועלן מיר מיט נעמען אויף יענע וועלט; אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנא דבי אליהו רבה, פרק טו): "לְפִי שֶׁכָּל הַמַּרְבֶּה שִׂיחוֹת וּתְפִלּוֹת, הֵם הַמְלַוִּים אוֹתוֹ עַד שֶׁיַּגִּיעַ לְבֵית עוֹלָמוֹ".

מוהרא"ש האט דערציילט, אז ווען ער האט געכאפט זיין הארץ אטאקע לא עלינו, איז ער געזיצן אונטן אין זיין צימער, שפעט ביינאכט, און ער האט געשפירט ווי ער קען נישט אטעמען (אזוי ווי מען שפירט ווען מען כאפט אן הארץ אטאקע); ער האט נישט געוואוסט וואס צו טון און וועם צו רופן, "אבער איין זאך האב איך געהאט – תפילה! איך האב געבעטן דעם אייבערשטן אז איך זאל נאך קענען ארויף גיין אין שטוב, אז מען זאל זען ווי איך ווער נפטר, און נישט בלייבן דא איינגעשפארט אליין, דעמאלט האב איך געזען - האט מוהרא"ש געזאגט - פשט אין דעם חז"ל, אז נאר דאס נעמט א מענטש מיט לבית עולמו".

אזוי אויך איז מיט תורה; דער רבי האט אונז געגעבן א סדר דרך הלימוד (שיחות הר"ן, סימן עו), א גרינגע געשמאקע וועג צו לערנען און צו מצליח זיין אין תורה - אז מען זאל לערנען שנעל, און נישט בלייבן שטיין אויף איין פלאץ ווען מען זעט אז מען פארשטייט נישט, נאר מען זאל ווייטער לערנען, און במשך הזמן ווען דער מענטש וועט עס איבערגיין נאכאמאל און נאכאמאל וועט מען עס זוכה זיין צו קענען גוט; ווען א מענטש געוואוינט זיך צו אזוי צו לערנען, ער ווארפט אוועק זיין שכל, און ער פאלגט דעם רבי'ן, איז ער זוכה ביז א קורצע צייט צו ענדיגן כל התורה כולה.

ווען איך בין מקורב געווארן אין היכל הקודש האט זיך מיר געעפענט א נייער וועלט, איך האב אנגעפאנגען צו לעבן מיטן אייבערשטן, איך פלעג גיין יעדע וואך צום שיעור ליל שישי, מוהרא"ש פלעגט אנהייבן מיט די וואכעדיגע סדרה און אריין געפלאכטן די פרשת השבוע מיט דעם רבינ'ס הקדמות, און אריין געברענגט אין אלעמען אזא גילוי אלוקות, אז אלע האבן מיר זיך געשפירט ווי מיר זענען נישט דא בזה העולם, יעדער האט פארגעסן פון זיינע צרות; אפילו מען איז געקומען צעבראכן - יעדער מיט זיינע איבערגייעכטס, אבער נאכן שיעור זענען מיר אלע געווען פרייליך מיט א שטארקע אמונה.

ויבוא השטן - מען האט אנגעפאנגן צו רעדן צו מיר אנקעגן מוהרא"ש פון אלע זייטן, פלוצלינג האב איך באקומען חברים, פלוצלינג האב איך באקומען משפחה, יעדער איינער האט געהאט עפעס וואס צו זאגן פארוואס איך זאל אוועק גיין פון מוהרא"ש זכרונו לברכה, און דער עיקר האט מען גערעדט צו מיר אויף מוהרא"ש בשם די "זקנים" פון ברסלב, אז זיי אליין זאגן אויף אים אז דאס איז נישט ברסלב וכו' וכו'; איך בין געווארן אינגאנצן צעטומלט און מבולבל, ווייל פון איין זייט האב איך געוואוסט ביי מיר אז עס קען נישט זיין אמת די אלע לשון הרע'ס, ווייל איך קוק אויף מיר און איך זע אז עס איז אריבער א יאר וואס איך דריי זיך אין היכל הקודש, און אלעס האט זיך נאר געטוישט ביי מיר צום גוטן - לערנען, דאווענען, שלום בית, שמחת המצות, און בעיקר שפירן א נאנטקייט צום אייבערשטן, איך בין געוואויר געווארן אז מען קען זיין דא אויף דער וועלט, און אין דער זעלבע צייט זיין דבוק צום אייבערשטן, אבער פון דער אנדערע זייט זאגט מען מיר נאך מימרות פון זקנים פון 'אֶחְטֶא' ברסלב'ער אנקעקן היכל הקודש, עד כדי כך אז עס האט געפעלט א האר אז איך זאל אלעס פארלירן.

דער אייבערשטער האט מיר געהאלפן אז איך האב זיך געמאכט א חשבון, און געקוקט אויף מיר אליין; דער רבי זאגט דאך (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן סז): "וְהָעִקָּר לְהִסְתַּכֵּל עַל עַצְמוֹ", א מענטש דארף קוקן אויף זיך, 'וואס גייט מיר אן וואס דער נאר האט געזאגט, און וואס דער טיפש האט געזאגט; אויב איך האב געטראפן א רבי וואס איז מיך מחיה און מחזק, זאלן אלע רעדן אויף אים, זאלן אלע שרייען אז מען האט נישט געהאלטן וכו', איך וועל דעם רבי'ן נישט אפלאזן'.

אז דו וועסט גוט בודק זיין אין ברסלב, וועסטו זען, אז רובם ככולם זענען מקורב געווארן דייקא דורך מוהרא"ש זכרונו לברכה אדער דורך זיינע ספרים, און אלע האבן אים איבערגעלאזט צוליב די בעלי מחלוקות ומחרחרי ריב וואס דרייען זיך אין ברסלב, און זיי פארופן זיך ברסלב'ער.

פאר דו שרייבסט מיר אז איך מאך מחלוקת, אז איך מאך אוועק ברסלב וכו', זאלסטו וויסן אז שוין פערציג יאר איז מען מבזה מוהרא"ש און אלע תלמידי היכל הקודש; מען האט געשריגן, און מען שרייט נאך אלץ, אז היכל הקודש איז נישט ברסלב נאר דאס איז אייגענע זאכן וכו'.

איך געב דיר א קליינע דוגמא; עס האט זיך געעפענט פאר יאר א ישיבה אין מאנסי - א ברסלב'ער ישיבה, זייער פיין, יגדיל תורה ויאדיר, הלואי זאלן זיין צענדליגער און הונדערטער ישיבות על שם רבינו, אבער הער וואס זיי זאגן, און וואס זייער ניגון איז; זיי שרייבן: "היסטאריע!! דער ערשטער ברסלב'ער ישיבה אין אמעריקא", איינער ברענגט מיר א בראשור פון די ישיבה, און יעדע צווייטע ווארט איז: "חסדי השם, דער רבי קומט אן קיין אמעריקא!" "די ערשטע ברסלב'ער ישיבה אין אמעריקא!" דו ווייסט אז נאך איידער דער ראש ישיבה איז געבוירן, און נאך פאר זיין טאטע איז געבוירן האט זיך מוהרא"ש זכרונו לברכה שוין מוסר נפש געווען צו פארשפרייטן דעם רבי'ן, נישט נאר אין אמעריקא, נאר אין דער גאנצער וועלט! פופציג יאר האט מוהרא"ש געהאט א ישיבה אין בארא פארק, "ישיבה ומתיבתא היכל הקודש ברסלב", וואס איז די חוצפה צו שרייבן אז יעצט האט זיך געעפענט די ערשטע ברסלב'ער ישיבה?!

איך האב געעפענט א ישיבה אין וויליאמסבורג פאר ניין יאר צוריק – שנת תשס"ט – "ישיבה תפארת התורה ברסלב"; פרעג נישט וואס איך בין אריבער, און וואס איך גיי נאך יעצט אריבער; מען האט מיר מבזה געווען, מען האט געמאכט הפגנות אויף מיר, טאג נאך טאג, און נישט נאר אנקעגן מיר, נאר יעדע צופרי פלעגן קומען פרויען מיט גרויסע טאוולען מבזה זיין מיין ווייב און קינדער; מען האט ארויס געווארפן מיינע קינדער פון די מוסדות, מען האט מיר גערופן צו דין תורה, מען האט מיר גע'מסר'ט, יעדע שני וחמישי איז געווען די גאסן ווייס פון פאשקעווילן מיט סתם הוצאת שם רע אויף מיר (וואס אגב, איך בין קיינמאל נישט מוחל די וואס האבן אויף מיר מוצא שם רע געווען), מען האט ארויס געגעבן קונטרסים אנקעגן מיר וכו' וכו', וואס איז יעצט געשען אז דער כלומר'ישע מנהג פון ברסלב שרייבט: "ברוך שהחיינו וקימנו, אז מען איז זוכה צו עפענען דאס ערשטע ישיבה אין אמעריקא"?! פאר דו שרייבסט מיר אז איך פארשעם ברסלב, זאלסט וויסן אביסל און שפירן אביסל, וואס מען האט געטון מיט מוהרא"ש זכרונו לברכה במשך אלע יארן.

איך געב דיר נאך א דוגמא; אלע יארן האט מען געשריגן און פארשעמט ווער עס האט געדאווענט ביי מוהרא"ש אין אומאן, מען האט געזאגט אז ווער עס דאווענט ביי מוהרא"ש האט נישט יוצא געווען דעם קיבוץ הקדוש, און עס איז א שאד געווען צו קומען קיין אומאן, ווייל מען דארף דאווענען נאר אין קלויז, ווייל אזוי האט דער זקן נאכגעזאגט פון דעם טיפש וכו'. איך געדענק ווען איך בין געקומען דאס ערשטע מאל קיין אומאן אויף ראש השנה, אין יאר תשס"ו לפ"ק, פרעגט מיך איינער: "וואו האסטו געדאווענט?" מען האט געהאלטן די ערשטע נאכט נאך מעריב - זאג איך אים: "ביי מוהרא"ש", זאגט ער מיר: "דו האסט נישט יוצא געווען די קיבוץ"; הלואי וואלט איך ווען געהאט א ראש ישיבה וואס זאל מיר אנגרייטן און חוזק מאכן פון די עכטע ברסלב'ער וואס זיי זענען פארנומען מיטן 'אני ואפסי עוד', כדי אז איך זאל מיך נישט וויסענדיג מאכן פון אים, נאר אים צוריק זאגן: "אזוי?! איך האב נישט יוצא געווען דעם קיבוץ, דו האסט נישט יוצא געווען דעם קיבוץ!" למעשה האב איך נישט געהאט א ראש ישיבה וואס זאל מיך אנגרייטן אויף דעם, איך האב נאך גארנישט געוואוסט, בין איך אוועק געגאנגען פון היכל הקודש, און געגאגנען דאווענען אין קלויז ביי דעם קיבוץ. ערשט שפעטער אינמיטן יאר טראכט איך צו מיר: "איין מינוט, וואס האב איך געטון, ווער האט מיר געברענגט צום רבי'ן? ווער האט מיר געמאכט לערנען דעם רבינ'ס ספרים? פארוואס זאל איך נאכגיין נאך שיחות פון זקנים וכו'?!" דעם קומענדיגן יאר האט מיר שוין קיינער נישט געקענט פארדרייען דעם קאפ.

קוק וואס איז היינט געשען מיט אלע שרייערס, אלע מאכן זיך באזונדערע מנינים; וואס איז געשען? פלוצלינג דארף מען שוין נישט דאווענען אין קלויז מיטן קיבוץ? וואס איז געשען אז מען קען שוין דאווענען באזונדער, פון דעם קענסטו זען אז דאס איז איין גרויסע בלאף וכו'.

איך קען נישט פארגעסן ווען איך בין געווען מנחם אבל זיין מוהרא"ש זכרונו לברכה, ווען ער איז געזיצן שבעה נאך זיין ברודער דער טאקיי'ער רב זכרונו לברכה, האט מיר מוהרא"ש געזאגט: "יואל, דו מיינסט אז עס שטערט מיר אז מען רעדט אויף מיר, דו מיינסט אז עס באדערט מיר; גלייב מיר, עס רירט מיר נישט ביי מיין נאגל פון מיין קליינע פינגער. נאר וואס דען, איך זיץ ביים וואסער, איך בין א לייף-גארד (מציל), איך זע קערפער דערטרענקן זיך, ווארף איך אויס מיינע שטריק זיי צו ראטעווען, קומט איינער און שניידט אפ יעדן שטריק, פרעג איך דיר, וואס איז דער מענטש - נישט קיין רוצח? דערפאר - זאגט מיר מוהרא"ש - דארף איך רעדן ביי די שיעורים, און מגלה זיין זייערע פרצופים, אז מען זאל נישט האבן קיין התפעלות וכו'".

דאס זעלביגע זאג איך דיר, דער אייבערשטער האט מיר געגעבן די זכיה צו טון מיט בני הנעורים; וואס זאל איך דיר זאגן, מען קען ראטעווען אלע בחורים, נאר וואס דען, דער ס"מ שטעלט אויף מענטשן וואס זאלן אפרעדן וכו'. איך טרעף א בחור וואס לייגט נישט קיין תפילין, פון אינדרויסן זעט מען גארנישט אויף אים, אבער שטילערהייט איז ער פיל מיט קשיות אויף די אמונה, איך רעדט צו אים, און ענדליך צינד איך אן זיין אידישער פינק, און ער הייבט אן לערנען, און הייבט אן פאלגן דעם הייליגן רבי'ן וכו', ביז ער טרעפט איינעם וואס פארופט זיך א ברסלב'ער, און הייבט אים אן צו פארדרייען דעם קאפ, 'עס איז נישט ממש אזוי', 'עס איז נישט אהער', 'עס איז נישט אהין', וואס האט יענער געטון? אפגעשניטן דעם שטריק אויף וואס יענער וואלט זיך געקענט ראטעווען! און דאס איז נישט איין מעשה, דאס האב איך יעדן טאג.

איך האב נאך גארנישט אנגעהויבן צו שרייבן, אבער איך האב נישט קיין צייט ווייל איך דארף לויפן צו די בחורים, זיי ווארטן אויף מיר.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז דו זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

  בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ראה, כ"ג מנחם-אב, שנת תשע"ז לפרט קטן

לכבוד מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך האב היינט געשריבן א בריוו פאר דיין מאן אז ער זאל נישט קומען דאס יאר אויף ראש השנה קיין אומאן היות דו דארפסט האבן גלייך נאך ראש השנה וכו'.

דער אייבערשטער זאל דיר העלפן אז אלעס זאל אריבער גיין גרינגערהייט און געזונטערהייט; דער עיקר זאלסטו זיין רואיג און שטארק ביי דיר אז דער אייבערשטער איז מיט דיר, און ער וועט דיר העלפן מיט אלסדינג. ווען א מענטש לעבט מיט אמונה קען מען מער דערהייבן, ווייל מען טראגט נישט קיין דאגות, נאר מען לייגט אראפ אלע דאגות אויפן אייבערשטן; ווען מענטשן וואלטן ווען געלעבט מיט אמונה, געאטעמט אמונה, וואלט געווען ווייניגער פראבלעמען מיט נערוון, ווייל אלע מחלות וואס מענטשן ליידן גייסטיש - קומט מחמת חסרון אמונה.

דעם זונטאג האב איך געהאט א פארקערטע מעשה, א מאן און ווייב זענען געקומען באזוכן זייערע קינדער דא אין קעמפ, זענען זיי אויך געקומען צו מיר זיך באדאנקען; אזוי רעדנדיג זאגט מיר דער אינגערמאן: "דאס יאר קום איך נישט קיין אומאן אויף ראש השנה, ווייל מיין ווייב דארף האבן וכו' גלייך נאך ראש השנה", און זיין ווייב רופט זיך אן הויך: "ניין, דו פארסט יא צום הייליגן רבי'ן, איך דארף ישועות!" און זי הייבט אן וויינען, זי זאגט: "א גאנץ יאר ווארט איך שוין אז מיין מאן זאל פארן צום רבי'ן אהיים ברענגען ישועות", האט איר דער מאן געפרעגט: "וואס וועסטו טון אויב דו דארפסט אריין גיין אין שפיטאל יום טוב, מיט וועם וועסטו גיין?" האט זי געזאגט: "איך וועל מיך שוין אן עצה געבן, איך וויל נישט אז דו זאלסט פארפאסן א ראש השנה ביים הייליגן רבי'ן".

דער אייבערשטער זאל דיר העלפן אז אלעס זאל דיר אנקומען גרינגערהייט.