שאלה אין קורצן ענין
#118 - איז דא א פאל וואס מען דארף געבן ריטעלין פאר א קינד?
חינוך הילדים, רפואה, קינדער

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב געוואלט פרעגן אויב עס איז אמת אז דער ראש ישיבה שליט"א האלט אז מען טאר קיינמאל נישט געבן קיין ריטעלין פאר קיין איין קינד?


מיר האבן א קינד ביי אונז אין חדר וואס דארף עס האבן זייער וויכטיג, אן דעם קען ער זיך נישט באהערשן און מאכט שאדנס און פראבלעמען, זיינע עלטערן האבן אבער לעצטנס אויפגעהערט עס צו געבן, און זיי זאגן אז דער ראש ישיבה שליט"א האלט אז מען זאל עס נישט געבן, איז דאס ריכטיג?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


   יום א' פרשת נשא א', ראש חודש סיון, מ"ה לעומר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, יבנאל


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


חס וחלילה, מוהרא"ש שרייבט קלאר אז עס איז נישט געפערליך צו געבן פאר קינדער ריטעלין. איך זאג ביי אונז אין מוסד פאר די מלמדים און לערערינס אז דאס זאלן די עלטערן מחליט זיין, אויב זיי האלטן מען דארף געבן, און אז דאס קינד איז לעבעדיג - מיינט נאכנישט אז ער דארף דאס האבן, אבער אז דאס קינד קען נישט לעבן אן דעם - זאלן די עלטערן טון דאס בעסטע פארן קינד.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#117 - וואס טוט מען מיט א קינד וואס ווארפט צוריק א קאמפלימענט?
חינוך הילדים, מלמדים, קאמפלימענטס

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א מלמד, און איך פרובירט צו לעבן מיט די עצות פון הייליגן רבי'ן.


איך וויל פרעגן וואס צו טון מיט א אינגל אין מיין קלאס וואס יעדעס מאל ווען איך געב אים א קאמפלימענט אינמיטן דאווענען אדער לערנען אז ער דאווענט אדער לערנט שיין אדער סיי וואס, ווארפט ער אלץ צוריק די קאמפלימענט, און לכבוד דעם הערט ער גאר אויף צו טון די גוטע זאך וואס ער טוט.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בהר בחוקותי, כ' אייר, ל"ה לעומר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד המלמד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס זענען דא קינדער וואס ווייסן נישט ווי אזוי צו נעמען גוטע ווערטער, און ווען זיי הערן גוטע ווערטער, אנשטאט דאס אראפשלינגען - וועלן זיי אנהויבן טון מאדנע זאכן, אדער דאס פארקערטע.


אז דער קינד טוט פונקט פארקערט - זאלסטו אים געבן די קאמפלימענטן פריוואט, געב אים נישט קיין קאמפלימענטן ברבים; פריוואט וועט ער דאס קענען פארדייען.


שטארק זיך מיט דיין הייליגע ארבעט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#116 - קען איך געבן צו עסן פאר מיין בעיבי אין קלאס?
חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען, קינדער, סקול, מלמדים, לערערין

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א לערערין אין בית פיגא, איך בין זיך מחי' צו זיין א לערערין.


יעצט ווען איך האב געהאט מיין קינד ברוך ה', האב איך זיך שוין אזוי געבענקט צו די קינדער אין שולע, ש'כח אייבערשטער ס'איז א מחי' צו זיין צוריק אין סקול.


איך פלעג אלעמאל בלייבן אין קלאס ביי ריסעס, ביי הפסקה, צו הערן און זען וואס טוט זיך מיט די מיידלעך, אבער יעצט דארף איך ביי ריסעס געבן צו עסן פאר מיין בעיבי, וויל איך וויסן אויב עס פאסט און אויב עס איז גוט דאס צו טון אין קלאס?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת אחרי קדושים, ד' אייר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס איז זייער גוט ווען די לערערין דריידט זיך צווישן די קינדער ביי ריסעס און לאנטש, אזוי קען מען מיטהאלטן וואס טוט זיך צווישן די קינדער; מען קען אויפפאסן אויב איז דא א קינד וואס טרעט אויף אנדערע, און אויב איז דא א קינד וואס ווערט צוטרעטן. אויך קען מען הערן פון די שמועסן ווי זייער מח האלט, מען קען נאכדעם ביי די שיעורים אריינפלעכטן מוסר און חיזוק ווי עס פעלט זיך אויס.


ווען איך בין געווען א מלמד פלעג איך אסאך זיך דרייען צווישן די קינדער, שמועסן מיט זיי, דעמאלט האב איך געקענט אפלערנען די תלמידים.


בנוגע די פראגע וכו'; עס איז נישט קיין פראבלעם פאר א לערערין צו געבן צו זייגן פארן קינד אין די צייט פון הפסקה אין קלאס צו קענען מיטהאלטן וואס טוט זיך ביי די קינדער, אזוי אויך פאר א מאמע איז נישט קיין ענין פון צניעות זיך צו באהאלטן אין צימער ביים זייגן, מען קען געבן צו זייגן צווישן די קינדער, פארשטייט זיך מיט א צודעק.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#115 - וואס היט אפ א פרוי אויף יענע וועלט?
שלום בית, חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


אויב משניות היט אפ א מאן פון מייז און ווערעם אין קבר, דעמאלט וואס היט א פרוי? איך וואונדער זיך אלעמאל אויף דעם.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת צו, ד' ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


די גמרא פרעגט שוין די פראגע (ברכות יז.): "נָשִׁים בְּמַאי זָכְיָן"; אז פרויען זענען פטור פון לערנען תורה, עס איז נישט שייך ביי פרויען לערנען גמרא און משניות - איז וואס וועט זיי היטן אין קבר, און אויף וואס וועלן זיי באקומען שכר? דער ענטפער איז: "בְּאַקְרוּיֵי בְנַיְהוּ לְבֵי כְנִשְׁתָּא", מיט דעם וואס זיי ציען אויף די קינדער צו לערנען תורה, זיי שיקן די קינדער אין חדר לערנען תורה, "וּבְאַתְנוּיֵי גֻבְרַיְהוּ בֵּי רַבָּנַן, וְנָטְרִין לְגֻבְרַיְהוּ עַד דְּאָתוּ מִבֵּי רַבָּנַן", און מיט דעם וואס זיי ווארטן אפ דעם מאן ווען ער קומט אהיים פון לערנען, דאס וועט זיי היטן און אויף דעם וועלן זיי האבן שכר.


ווען א פרוי העלפט איר מאן זיין ערליך, זי העלפט אים ער זאל קענען גיין דאווענען דריי מאל א טאג און קענען האבן זיינע שיעורים, לערנען די הייליגע תורה - באקומט זי מער שכר פונעם מאן. אזוי ווי די הייליגע חכמים זאגן אונז (ברכות, שם): "גְּדוֹלָה הַבְטָחָה שֶׁהִבְטִיחָן הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא לַנָּשִׁים", דער אייבערשטער האט צוגעזאגט פאר די פרויען מער שכר, "יוֹתֵר מִן הָאֲנָשִׁים", ווי מען האט צוגעזאגט פאר די מענער.


וואויל איז די פרוי וואס האט שכל און בויט אויף איר מאן, זי שטופט אים צו לערנען - וועט זי זיין אפגעהיטן פון אלעם שלעכטס.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#114 - וואס טו איך מיט א העלפער אין חדר וואס טוט געמיינע זאכן?
חינוך הילדים, קדושה, קינדער, חדר

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א מלמד תינוקות אין א געוויסע תלמוד תורה, און עס איז דא אן עוזר, א העלפער, וואס קומט אריין אין קלאס ביי הפסקה, און איך האב עטליכע מאל געזען ווען איך בין אריין אין קלאס אינמיטן הפסקה ווי ער זיצט מיט קינדער אויף נישט אן איידעלן אופן.


זאל איך אים מער נישט אריינלאזן אין מיין קלאס? אדער איז גענוג צו אריינצוגיין כסדר צו האלטן אן אויג, און אים ווארענען נישט צו טון וואס מען טאר נישט?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת צו, ה' ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


רעד צו אים, זאג אים אז וואס ער טוט איז א סכנה, ווייל ער קען איין טאג אנקומען אין תפיסה.


הויב אן מיט גוטנס, און אז עס העלפט נישט רעדן - זאלסטו אים אוועק שיקן.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#113 - וואס טוט מען מיט די פורים געלט און חנוכה געלט פון די קינדער?
חינוך הילדים, קינדער, מורה דרך, געלט

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


מיינע קינדער האבן געלט וואס זיי האבן באקומען פון די זיידעס און באבעס, פורים געלט און חנוכה געלט, מיין צען יעריגע לייגט אוועק דאס געלט, מיין אכט יעריגע שפילט זיך דערמיט, טוישט עס אויף יעדע פאר טעג אויף קלענערע און דערנאך צוריק צו גרעסערע, און די פינף יעריגע וויל נאר קויפן זאכן און עס אויסגעבן אויף נארישקייטן.


מיין שאלה איז וואס איז די ריכטיגע וועג צו טון, עס לאזן ביי זיי, אוועקנעמען פון זיי, אדער עס אוועקלייגן פאר זיי פאר שפעטערדיגע יארן?


איך האב שוין פרובירט עס צו נעמען פון זיי און אפשרייבן וויפיל זיי האבן ביי מיר, אבער יעדע פאר טעג בעטן זיי עס צוריק, אדער וויל ער עפעס קויפן דערמיט.


איך האב געזאגט פאר די קינדער אז איך גיי פרעגן דעם ראש ישיבה שליט"א, און וואס ער וועט ענטפערן אזוי וועט מען טון.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויקרא, כ"ז אדר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דאס אליינס וואס דו האסט זיי געזאגט אז דו גייסט פרעגן און אזוי וועלן מיר טון - דאס איז זייער א שטארקע זאך פאר די חינוך פון די קינדער; דאס איז פון די וויכטיגסטע זאכן וואס עלטערן דארפן אויסלערנען און ווייזן פאר די קינדער - אז א איד פרעגט זיינע פראגעס; מען גייט צום דיין, צום רב, מען פרעגט. אזוי וועלן זיי טון, ווען זיי וועלן עלטער ווערן - וועלן זיי זיך זוכן א רב, א דיין, אן ערליכער איד - זאל זיי מדריך זיין.


לייג אוועק זייער חנוכה געלט און פורים געלט - ביז זיי וועלן עלטער ווערן, דעמאלט וועסטו זיי דאס געבן. עס איז נישט גוט קינדער זאלן האבן געלט און דאס אויסגעבן פאר נארישקייטן.


 דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#112 - וואס טוט מען מיט חילוקי דעות צווישן עלטערן ווי אזוי מחנך צו זיין?
שלום בית, חינוך הילדים, סיפורי צדיקים, תפילה והתבודדות, מדות טובות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב געוואלט פרעגן אזוי, מיין זעקס יעריגע טאכטער איז זייער אן אומצופרידענע, ווי אויך פארגינט זי נישט ווען איר שוועסטער אדער שכן וכדומה באקומט עפעס, ווען דאס געשעט פרוביר איך צו זיין שטרענג און איר מסביר זיין אז מען קען נישט אלעס האבן וואס א צווייטער האט, און דאס גלייכן.


זי גייט צי א טערעפיסט אין שולע, מיין ווייב האלט איז זי דארף עס האבן וועגן אירע שווערע נאטורן, די טערעפיסט האט געזאגט אז מען טאר נישט זיין שטרענג מען דארף נאר ארויס ווייזן מיטלייד צו איר, כדי איר צו ווייזן אז מען פארשטייט איר.


אסאך מאל ווען איך ווער שטרענג מיט איר, איך שלאג נישט ברוך ה', געבט מיר מיין ווייב א וואונק אז איך זאל אויפהערן און נאר שאקלען מיט'ן קאפ און איר געבן גערעכט פאר אלע אירע טענות און פראבלעמען, איך וויל וויסן וואס איז טאקע די ריכטיגע וועג ווי אזוי דאס צו האנדלען.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת תצוה, ז' אדר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


ווילסט וויסן דער סוד צו האבן גוטע קינדער? תפילה איז דער סוד פאר גוטע קינדער; אז דו ווילסט האבן גוטע קינדער זאלסטו בעטן יעדן טאג דעם אייבערשטן פאר זיי.


מוהרא"ש פלעגט אונז שטענדיג דערציילן די מעשה פונעם חפץ חיים. אמאל איז א איד געקומען צום הייליגן חפץ חיים זכותו יגן עלינו און געבעטן א ברכה אויף גוטע קינדער, האט זיך דער הייליגער חפץ חיים אויפגעשטעלט פון זיין פלאץ און ארויסגענומען פון ספרים שאנק אן אלטע תהילים וואס איז געווען אויפגעבלאזן פון נאסקייט, ער האט דאס געוויזן פאר דעם איד און אים געזאגט: "זעסט? דאס איז דער תהילים פון מיין מאמע עליה השלום, וואו זי פלעגט יעדן טאג וויינען אז זי זאל האבן גוטע קינדער, אזוי איז מען זוכה צו גוטע קינדער".


עס איז זייער וויכטיג אז דו און דיין ווייב זאלן זיין מיט איין דעה בנוגע די קינדער, דאס איז וויכטיגער פון אלעס; שלום בית איז זייער וויכטיג פאר די געזונט פון די קינדער, קינדער וואקסן אויף זיכער און געזונט ווען די עלטערן זענען איינשטימיג, ווען די עלטערן קריגן זיך נישט.


דעריבער איז זייער וויכטיג אז דו און דיין ווייב זאלן מחליט זיין ווי אזוי אומצוגיין מיט דעם קינד, ווי אזוי צו באהאנדלען די שווערע נאטורן. אידישע קינדער האבן א תורה, אונזער וועג איז נישט ווי די טערעפיסטן לערנען, די תורה וועג איז יא מחנך זיין די קינדער, זיי אויסלערנען דרך ארץ און טון וואס איז ריכטיג, און ווען קינדער פארפירן און ווילדעווען - דארף מען זיי אויסלערנען דרך ארץ.


אבער דאס קענסטו טון אז דיין ווייב איז מיט דיר, אז זי פארשטייט אויך אז דאס איז די אמת'ע וועג, זי וויל פירן א שטוב אזוי ווי אלע אידישע שטיבער; דער טאטע איז שטרענג, ער איז מחנך, און די מאמע קומט אריין מיט די גלעט און ווייכע ווערטער וכו'. אבער אז זי וויל גיין מיט די לינקע וועג פון גארנישט זאגן פאר די קינדער, זיי לאזן אויפוואקסן מיט די שלעכטע נאטורן - דעמאלט וועט דאס קינד זיין די כפרה הינדל צווישן דיר און דיין ווייב.


דער עיקר זאלסטו זען עס זאל זיין שלום אין שטוב, זיך נישט קריגן מיט דיין ווייב; דעמאלט וועט שוין זיין נחת און אלעס גוטס.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#111 - מעג מען אום ראש חודש אויסלערנען פאר מיידלעך צו נייען?
חיזוק פאר מיידלעך, חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען, סקול, מנהגים, ראש חודש, נייען

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח פאר אונזער זיסע לעבן, יישר כח פאר די חדר, די קינדער גייען יעדן טאג זייער פרייליך און מען דערקענט אויף זיי די גוטע חינוך וואס זיי באקומען.


ש'כח אייבערשטער אז איך גיי אריבער יעדע וואך אין בית פיגא אויסלערנען די מיידלעך נייען, העקלען און שטריקן. זיי כאפן עס זייער שיין אויף, און זענען זייער פרייליך עס צו קענען, און זיי פירן זיך אויך אויף מיט גרויס דרך ארץ.


די קומענדיגע מאל וואס איך דארף גיין אין שולע קומט אויס מיטוואך ראש חדש אדר. וויל איך וויסן וואס איז דער מנהג ביי אונז, בנוגע נייען און העקלען אום ראש חודש, סיי פריוואט אינדערהיים און אויך לגבי אויסלערנען מיידלעך.


א גרויסן יישר כח אויף אלעס. דער אייבערשטער זאל ווייטער געבן כח פאר'ן ראש ישיבה אנצוגיין אין די הייליגע ארבעט.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת משפטים, ל"ט שובבי"ם, כ"ה שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי', לערערין בית פיגא ירושלים


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


פרויען נייען נישט ראש חודש, אויך העקלט מען נישט און אויך שטריקט מען נישט. ווייל ראש חודש איז א יום טוב פאר זיי; דאס איז א באלוינונג, ווייל די פרויען האבן נישט געוואלט געבן זייער גאלד צו מאכן דעם עגל.


עס איז גוט איר זאלט קומען אין שולע ראש חודש און דאס אויסלערנען די מיידלעך, אז ראש חודש נייט מען נישט; מאכט מיט זיי א סעודה און דערציילט זיי דעם טעם פארוואס ראש חודש נייט מען נישט. ראש חודש איז א יום טוב פאר פרויען און מיידלעך, ווייל זיי האבן נישט געוואלט מאכן דעם עגל, גיין קעגן דעם אייבערשטן און קעגן משה רבינו. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (במדבר רבה כא, י): "הַנָּשִׁים גּוֹדְרוֹת מַה שֶּׁהָאֲנָשִׁים פּוֹרְצִים", די פרויען האלטן שטארק אידישקייט דארט ווי די מענער זענען שוואך, "שֶׁכֵּן אַתְּ מוֹצֵא שֶׁאָמַר לָהֶן אַהֲרֹן (שמות לב, ב): 'פָּרְקוּ נִזְמֵי הַזָּהָב אֲשֶׁר בְּאָזְנֵי נְשֵׁיכֶם', וְלֹא רָצוּ הַנָּשִׁים וּמִחוּ בְּבַעֲלֵיהֶן, שֶׁנֶּאֱמַר (שמות לב, ג): 'וַיִּתְפָּרְקוּ כָּל הָעָם אֶת נִזְמֵי הַזָּהָב וגו''", אזוי ווי מיר געפונען ביים חטא העגל, די פרויען האבן נישט געוואלט פאלגן די מענער, געבן די גאלד צו מאכן דעם עגל, גיין קעגן משה רבינו.


דעריבער זאגן די הייליגע חכמים (פרקי דרבי אליעזר, פרק מה): "נָתַן לָהֶן הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא שְֹכָרָן בָּעוֹלָם הַזֶּה", האט דער אייבערשטער זיי באצאלט אויף די וועלט שכר, "שֶׁהֵן מְשַׁמְּרוֹת רָאשֵׁי חֳדָשִׁים יוֹתֵר מִן הָאֲנָשִׁים", אז זיי האלטן ראש חודש ווי א יום טוב, מער ווי די מענער, "וְנָתַן לָהֶן שָׂכָר לָעוֹלָם הַבָּא, שֶׁהֵן עֲתִידוֹת לְהִתְחַדֵּשׁ כְּמוֹ רָאשֵׁי חֳדָשִׁים".


דאס דארף מען אריינבאקן אין די קינדער, אמונה און אמונת חכמים; נישט אוועקגיין פון די תורה וועג, נישט אוועקגיין פון אייבערשטער און זיין צוגעקלעבט צו צדיקים.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#110 - ווי אזוי רעד איך צו די קינדער איבער די שרעקליכע טעראר אטאקע?
התחזקות, חינוך הילדים, קינדער, אמונה, טערעפי, פחדים, מלמדים, חדר

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


דער אייבערשטער האט מיר געגעבן די זכי' צו פירן א תלמוד תורה, און איך וויל פרעגן אן עצה איבער די לעצטיגע שרעקליכע טעראר אטאקע וואס איז פארגעקומען פארגאנגענע וואך אין ירושלים, ווי דריי אידישע קרבנות זענען ליידער אוועקגעריסן געווארן פון אונז, ה' ינקום דמם. די קינדער זענען זייער צעשוידערט פון די שרעקליכע מעשה, עס איז זייער שווער פאר זיי דאס צו פארנעמען, אפשר קען דער ראש ישיבה שליט"א מיר מייעץ זיין ווי אזוי און וויפיל צו רעדן מיט אים דערוועגן.


דער אייבערשטער זאל העלפן מען זאל מער נישט הערן קיין שלעכטע בשורות, און מיר זאלן שוין זוכה זיין צו די גאולה שלימה במהרה.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת משפטים, ל"ז שובבי"ם, כ"ג שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואויל איז דיר אז דו ביסט א מנהל אין א תלמוד תורה. זיין א מנהל אין א תלמוד תורה איז זייער חשוב, דער מנהל איז נוטל שכר כנגד כולם ווייל ער איז מחזק די מלמדים מיט די קינדער, ער זעט אלעס זאל זיך פירן ווי עס דארף צו זיין; אלעס וואס די מלמדים לערנען מיט אידישע קינדער, תורה ויראת שמים.


רעד צו די קינדער אסאך פון אמונה און פון גן עדן, אזוי וועלן זיי נישט ווערן דערשראקן. אז די קינדער פרעגן און אינטערעסירן זיך נאך א טראגעדיע: 'וואס איז געשען?' זיי פרעגן כל מיני קשיות: 'וואו איז דער קינד וואס איז געשטארבן?' 'וואס איז יעצט מיט אים?' די אלע סארט קשיות וואס קינדער פרעגן - זאלסטו נישט באהאלטן, נאר זאגן: "א איד האט צוויי וועלטן, די וועלט און יענע וועלט, און ווען מען גייט אוועק פון די וועלט - גייט מען אין גן עדן, און ווי גוט און ווי שיין איז פאר אידישע קינדער וואס האבן געהיטן די תורה - אויבן אין הימל, די נשמה גייט אין גן עדן און האט דארט אלע גוטע זאכן"; רעד מיט באק ציין, אזוי וועלן זיי ווערן רואיג.


נאר אמונה בארואיגט, די אלע אנדערע מעטאדן וואס קומען פון די אומות העולם - איז אלעס פאנטאזיעס און עס בארואיגט נישט. נעבעך פאר די וואס גייען צו מענטשן וואס פאררופן זיך העלפערס, אדער נעמען די קינדער צו טיפולים וכדומה, מען ווערט דארט מער צעדרייט. דער בשר ודם זאגט: "יעצט אטעם אריין און יעצט אטעם ארויס", "יעצט פרוביר צו טראכטן פון די שרעק", און "יעצט טראכט ווי די שרעק נעמט דיך אינגאנצן איבער", "יעצט שריי" וכדומה; די זאכן איז פאר אומות העולם, אידישע קינדער האבן אמונה, אידישע קינדער האבן נאך א וועלט, איז נישטא וואס צו זיין דערשראקן.


אזוי פלעגט דער הייליגער רבי טון ווען עס זענען געקומען צו אים מענטשן וואס זענען געווען זייער נישט געזונט, פלעגט דער רבי זיי זאגן זיי זאלן זיך נישט זארגן פון שטארבן (חיי מוהר"ן, סימן תמה): "מַה לָּכֶם לִדְאֹג מִן הַמִּיתָה?", וואס זארגט איר זיך פון שטארבן? "הֲלֹא שָׁם הוּא עוֹלָם נָאֶה בְּיוֹתֵר מִכָּאן", אויבן אין הימל איז פיל א שענערע וועלט ווי דא.


שטארק זיך מיט דיין עבודת הקודש, זיי מחזק די מלמדים. דער עיקר ארבעט פונעם מנהל דארף זיין געבן יעדן טאג א גוט ווארט פאר יעדן מלמד באזונדער, נישט נאר ווען עס איז דא עפעס צו קריטיקירן דעמאלט נעמט מען אפיר דעם מלמד, נאר יעדן טאג געבן א גוט ווארט. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ספרי נשא, פיסקא א): "אֵין מְחַזְקִין אֶלָא לִמְּחוּזָקִין"; מען דארף מחזק זיין די וואס געבן חיזוק; די מלמדים ארבעטן ביטער שווער, דארף מען זיי מחזק זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#109 - מעג מען ברענגען קליינע קינדער שבת אין שול?
שבת קודש, חינוך הילדים, סיפורי צדיקים, תפילה והתבודדות, בית המדרש, דאווענען

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב געוואלט פרעגן איבער ברענגען קליינע קינדער שבת אין שול, עס איז זיכער אז אויב דאס קינד מאכט א גערודער און דרייט איבער דעם בית המדרש, קען מען זיי נישט ברענגען אין שול, איך פרעג אבער וועגן מיינע קינדער וואס ביי שמונה עשרה, און ווען דער רב פון בית המדרש רעדט, ווייסן זיי צו זיין שטיל, אבער סתם אזוי אינמיטן דאס דאווענען איז שווער צו פארלאנגען פון זיי צו זיצן שטיל די גאנצע צייט נעבן מיר, און זיי ווילן אויך נישט ארויסגיין שפילן אינדרויסן.


געווענליך שפילן זיי ביי מיין טיש אין שול מיט זייער חברים, זיי קריכן ארויף און אראפ און טאנצן אביסל ארום, אבער אלעס מער רואיג און שטיל. אבער מיין חבר האט מיר מעורר געווען אז דאס שטערט לכאורה מענטש פון דאווענען, פון די אנדערע זייט וויל איך אבער יא ברענגען די קינדער אין שול, זיי זאלן הנאה האבן און טרעפן חברים, און זיי זאלן זען ווי אזוי מען דאווענען, און די קינדער האבן טאקע ליב צו קומען אין שול און אויך מיין ווייב האט הנאה דערפון ווי פארשטענדליך, אבער למעשה זענען זיי נאך קליין און איך קען נישט פארלאנגען פון זיי זיך אויפצופירן ווי גרויסע קינדער.


למעשה ווייס איך נישט וואס איז די ריכטיגע זאך צו טון, דארף איך זיך רעכענען מיט דעם אז אפשר שטערן זיי אנדערע מענטשן פון דאווענען? איך רעד נישט פון גרויסע איבערדרייענישן מיט קולות, מען רעדט סתם פון קליינע קינדער וואס שפילן זיך שטילערהייט.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


א' פרשת יתרו, כ"ט שובבי"ם, חמשה עשר בשבט, שנת תשפ"ג לפ"ק


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מוהרא"ש זאגט, מען קען ברענגען קינדער אין שול נאר אויב מען געבט אכטונג אויף זיי, ווייל אז מען ברענגט קינדער אין שול און מען לאזט זיי אויף הפקר - איז ענדערש זיי צו לאזן אין שטוב.


ברענג דיינע קינדער אין שול, אבער נאר אז דו וועסט אכטונג געבן אויף זיי. זיי זאלן נישט רעדן און דו וועסט דאווענען מיט זיי, דו וועסט זיי מחנך זיין אויף כבוד בית המדרש.


דער עיקר זאלסטו אסאך בעטן דעם אייבערשטן אויף גוטע קינדער. מוהרא"ש דערציילט, מען האט געפרעגט דעם הייליגן חתם סופר זכותו יגן עלינו ווי אזוי ער האט מצליח געווען מיט די קינדער, האט ער געזאגט: "איך האב אסאך טרערן פארגאסן פאר זיי, איך האב אנגעפילט א גלעזל טרערן ביי תיקון חצות פאר גוטע ערליכע קינדער, אזוי האב איך מצליח געווען".


אזוי אויך איז געווען א ברסלב'ער חסיד וואס האט געהאט זייער גוטע ערליכע קינדער. ווען מען האט אים געפרעגט וואס איז דער סוד פון די הצלחה, האט ער געזאגט: "וואס מיינט איר, קינדער זענען עפעלעך וואס מען רייסט אראפ פון בוים? איך האב אסאך געוויינט צום אייבערשטן זיי זאלן זיין ערליכע אידן".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#108 - נעמען א יונג קינד קיין אומאן, כאטש ער קען נישט זאגן תיקון הכללי?
אומאן, חינוך הילדים, תיקון הכללי, מלחמה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


ראשית כל א גרויסן יישר כח פאר אלע גוטע חיזוק וואס איך באקום פון דעם ראש ישיבה שליט"א, ס'איז ממש א מחי'.


אזוי ווי עס הערשט יעצט די מלחמה אין אוקריינע, וויל איך וויסן אויב איך האב א געלעגנהייט צו נעמען מיין אינגל קיין אומאן, אויב ס'איז כדאי אים יעצט צו נעמען אהין פאר די זיבן יאר, אפילו ער איז נאך היבש יונגער און ער קען נאכנישט זאגן תיקון הכללי, איך ווייס דאך נישט וואס וועט זיין שפעטער, אויב עס וועט זיין שייך צו פארן, אדער זאל איך ענדערש ווארטן ביז ווען ער וועט שוין ווערן אביסל עלטער און יא קענען זאגן תיקון הכללי.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שמות, י"ח טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


נעמען א קינד קיין אומאן צום רבינ'ס ציון פאר די זיבן יאר - האט נישט צוטון אויב דער קינד וועט זאגן די צען קאפיטלעך תהילים, דאס ברענגען די קינדער איידער די זיבן יאר - דאס אליינס איז זייער א גרויסע זאך. דער רבי האט צוגעזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תקיז): "אֲנִי בָּטוּחַ בְּהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, שֶׁכָּל תִּינוֹק שֶׁיָּבוֹא לְפָנַי קוֹדֶם שֶׁיַּגִּיעַ לְבֶּן שֶׁבַע שָׁנִים, בְּוַדַּאי יִהְיֶה נָקִי מִן הַחֵטְא עַד יוֹם חֲתֻנָּתוֹ", איך זאג צו פאר יעדן קינד וואס וועט קומען צו מיר פאר די זיבן יאר - וועט גיין צו זיין חתונה מיט א ריינע העמד; דאס האט נישט מיט זאגן די תיקון הכללי.


וואויל איז דעם וואס ברענגט די קינדער איידער די זיבן יאר, וועט ער זוכה זיין צו די הבטחה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#107 - ווי אזוי רעד איך צו מיין אינגל וואס זיין חבר איז נפטר געווארן?
חינוך הילדים, קינדער, פחדים, תכלית

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


נעכטן האב איך באקומען א מודעה פון די הנהלה פון די תלמוד תורה וואו מיין זון לערנט איבער א שרעקליכע טראגעדיע וואס האט פאסירט, א קינד פון מיין קינד'ס קלאס איז ליידער פלוצלינג נפטר געווארן רחמנא ליצלן.


מיין זון איז אכט יאר אלט, און ער איז געווען א נאנטער חבר מיט דעם נפטר, להבדיל בין חיים לחיים.


וואס און ווי אזוי איז די ריכטיגע וועג צו רעדן צו מיין אינגל איבער דעם, און אים ערקלערן די מעשה אויף א וועג אז ער זאל נישט בלייבן מיט שרעקעדיגע קאשמארן פון דעם? און וואס קען ער טון א טובה פאר די נשמה פון דעם נפטר?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויחי, ח' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


געב צו פארשטיין דיין קינד אז זיין חבר איז אין גן עדן, ער לערנט יעצט תורה אויבן אין הימל. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אותיות דרבי עקיבא נוסח א, אות א): "בכל יום ויום יושב מט"ט בשמי מרום, וכונס את כל הנשמות של תינוקות של בית רבן שמתו על חומשי תורה, ומביא אותן תחת כסא הכבוד ומלמדן תורה", עיין שם. דער מלאך מט"ט נעמט צוזאם אלע נשמות פון קינדער וואס זענען געשטארבן יונג - און לערנט מיט זיי תורה.


ווען דיין קינד וועט דיך פרעגן: "טאטי, וואו איז מיין חבר?" זאלסטו אים זאגן: "אידישע קינדער, ווען מען גייט אוועק פון די וועלט, אויב מען איז געווען ערליך - גייט מען אין גן עדן; דארט אז זייער גוט, זיין נשמה איז אין הימל און לערנט תורה מיט די מלאכים"; דאס וועט אים בארואיגן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#106 - וואס טו איך אז דער מלמד מאכט חוזק פון מיין זון אז ער זאגט משניות?
חינוך הילדים, קינדער, תפילה והתבודדות, היכל הקודש, סיום, מוסדות, מלמדים, סדר דרך הלימוד, משניות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך ווייס נישט ווי אזוי צו שרייבן און ווי אזוי צו פרעגן, וועל איך אנהויבן מיט די מעשה.


איך קום אהיים איין טאג, מיין ווייב זעט אויס אינגאנצן דערשראקן, און זי דערציילט מיר אז אונזער אינגל האט געזאגט אז ער וויל מער נישט מאכן זיינע סיומים משניות אין חדר, זי האט אים פרובירט אסאך אויסצופרעגן און פארשטיין וואס עס שטערט אים, ביז ער האט ענדליך דערציילט אז זיין מלמד טשעפעט אים כסדר וועגן די משניות, צום ביישפיל קען ער זאגן, "א קינד וואס זאגט משניות קען נישט דאווענען הויך?", אדער "ווייל דו זאגסט משניות, דארפסטו שוין נישט לערנען?", און דאס גלייכן נאך אסאך, און פארשטייט זיך אז דאס אלעס איז ברבים אין פארנט פון אלע קינדער אין קלאס.


איך ציטער זייער וואס וועט זיין מיט אונזערע קינדער, אויב גייט עס ווייטער אזוי אן וועט דאס קינד שוין נישט וועלן מער אנקוקן דעם משניות, שוין אפגערעדט אז ער קען נאך באקומען שלעכטע קאשמארן פונעם משניות, חס ושלום. און בכלל אלע לימודים וואס מיר זענען זוכה צו באקומען פון הייליגן רבי'ן, פון מוהרא"ש, און פון ראש ישיבה, וועט נישט נעמען צו לאנג חס ושלום ביז ער וועט זיך אנהויבן שעמען מיט דעם.


פארשטייט זיך אז מיר זענען אים כסדר מחזק און מעודד, מיר זענען אבער זייער באזארגט ווי אזוי דאס וועט גייט ווייטער, ווי לאנג קען מען אזוי אנגיין? מיר ציטערן אז ער וועט זיך אנהויבן שעמען מיט אומאן, מיט הפצה, און אזוי ווייטער.


איך בעט יעדן טאג דעם אייבערשטן אז אונזערע קינדער זאלן אויך זוכה זיין צו לעבן דעם זיסן לעבן וואס מיר באקומען פון הייליגן רבי'ן, אויפ'ן וועג פון מוהרא"ש און דער ראש ישיבה. וואס זאלן מיר טון? דער ראש ישיבה שליט"א זאל אונז ביטע ארויסהעלפן.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויחי, ח' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


גיי אריבער צום מלמד, רעד צו אים. הויב אן מיט גוטנס, זאג אים ווי צופרידן דו ביסט און ווי שטארק דיין זון האט ליב צו קומען אין חדר. פרעג אים צי ער איז צופרידן פון דיין זון, און אזוי זאלסטו אריינגיין אין א שמועס מיט אים; אז דיין זון האט א געפיל אין זאגן משניות, און אז ביי דיר אין שטוב איז דאס די וועג, אויב ער קען אים מחזק זיין און אים אויפהייבן, און חס ושלום נישט צעקלאפן.


פרעג אים אויב עס שטערט אים אז דיין זון זאגט משניות. זאג אים אז דיין זון קומט אהיים לעצטנס אז דער מלמד זאגט אים יעדעס מאל עפעס א טשעפע אויף משניות, בעט אים ער זאל מער נישט טשעפען. פרעג אים אויב ער וויל דערמאנען דיין זון צו לערנען, אויב ער קען דאס זאגן אן אוועק מאכן דאס זאגן משניות; אזוי וועט ער אויפהערן טשעפען דיין זון.


אויך זאלסטו מאכן די סיומים פון דיין קינד אין שטוב אדער מיט חברים תלמידי היכל הקודש, ווייל די וועלט האט נישט קיין השגה אינעם דרך הלימוד פון רבי'ן (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו), און נישט אלע מלמדים זענען מחנכים; עס זענען דא מלמדים וואס וועלן נאר אויסלויבן די קינדער אויב זיי טוען וואס זיי זאגן און וואס זיי האלטן וכו', אויב דער קינד וועט האבן א מנהג טוב פון שטוב וואס דער מלמד פירט זיך נישט - וועט ער דאס אוועקמאכן, דעריבער איז בעסער אז דו זאלסט אויסלויבן דיין קינד אין שטוב.


מן הסתם האסטו געזען וואס מיר טוען אין אומאן ערב ראש השנה, מיר נעמען אלע קינדער וואס האבן געלערנט און מען געבט זיי כבוד, מען געבט זיי די הרגשה אז אלע פאטשן, אלע קלאפן פאר זיי; אזוי באקומען זיי א חשק צו לערנען און מסיים זיין. איך טו דאס אין אומאן ווייל דארט קומען אלע אנשי שלומינו, אויך די וואס שיקן נישט די קינדער אין ברסלב, און די וואס וואוינען אין פלעצער וואו עס איז ביז דערווייל נאכנישט דא קיין מוסדות; כדי צו מחזק זיין אלע קינדער מיט'ן סדר דרך הלימוד.


בעט דעם אייבערשטן אז דיינע קינדער און אלע דיינע דורות זאלן האבן א געפיל אין הייליגן רבי'ן און זיין ערליכע אידן. מען דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן מען זאל זוכה זיין צו ערליכע קינדער; נאר תפילה און התבודדות איז די עצה פאר גוטע קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#105 - וואס טוט מען מיט א קינד וואס שלאגט?
תהלים, חינוך הילדים, סיפורי צדיקים, תפילה והתבודדות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


מיין פיר יעריג אינגל הערט נישט אויף שלאגן און טיילן מכות פאר יעדן וואס שטייט אים אין וועג, ממש יעצט האב איך געכאפט קלעפ פון אים מיט א שירעם; וואס טוט מען?


ווען איך שלאג אים העלפט עס נישט, און שרייען אויף אים העלפט זיכער נישט, אבער דער מצב איז שוין נישט צום אויסהאלטן. איך קען אים שלאגן גאר שטארק אויף א וועג וואס איך האב נאך קיינמאל נישט געשלאגן א קינד, אבער איך ווייס ביי מיר אז עס איז נישט אויסגעהאלטן, וואס קען איך אבער טון אז אן אנדערע שפראך פארשטייט ער נישט. יעצט האב איך אים געוואלט צובינדען די הענט און פיס אויף א וועג אז עס זאל אים נישט וויי טון, איך האב זיך אבער איינגעהאלטן; וואס קען איך אבער יא טון?


ער ווערט צעווילדעוועט ממש אויף יעדע קלייניקייט וואס גייט נישט ווי ער האט געוואלט, און איך קען זיך ממש נישט אן עצה געבן מיט אים; וואס טוט מען?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


מוצאי שבת קודש פרשת תולדות, ג' כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


שלאגן העלפט נישט, שרייען העלפט אויך נישט און וואס מען טוט נאר פאר חינוך נערוועזערהייט העלפט נישט.


חינוך איז א שווערע ארבעט אבער עס צאלט זיך אויס. שלמה המלך זאגט (משלי כט, טו): "שֵׁבֶט וְתוֹכַחַת", דער שטעקן און די שטראף רייד, "יִתֵּן חָכְמָה", געבט חכמה פאר'ן קינד; אז מען לערנט א קינד ווי אזוי זיך צו פירן - ווערט ער קלוג. נישט מחנך זיין איז זייער גרינג ביים אנהויב, אבער ביים סוף קען מען נישט אויסהאלטן די צער און ווייטאג, אזוי ווי ער זאגט ווייטער (שם): "וְנַעַר מְשֻׁלָּח", און דער קינד וואס איז פארשיקט, דאס הייסט מען לאזט אים גיין און קומען, טון וואס ער וויל - "מֵבִישׁ אִמּוֹ", פארשעמט זיין מאמע.


חינוך הויבט זיך אן ביי קליינע קינדער. שלמה המלך זאגט (שם כב, טו): "אִוֶּלֶת, קְשׁוּרָה בְלֶב נָעַר", א קינד איז צוגעבינדן מיט נארישקייטן, און די עלטערן דארפן דאס ארויסנעמען פון זיי. עלטערן דארפן אויסלערנען קליינע קינדער, גאר קליינע קינדער פון צוויי יאר אלט - צו פאלגן טאטע און מאמע, נישט דורך שרייען און שלאגן. ווי אזוי לערנט מען אויס? דורך זאגן איין מאל און צוויי מאל און דריי מאל און הונדערט מאל און טויזנט מאל: "מען דארף פאלגן א טאטע", "מען דארף פאלגן א מאמע" - ביז די קינדער פארשטייען אז מען דארף פאלגן.


נאך א וויכטיגע זאך פאר עלטערן. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן נט): "מְסֻגָּל יוֹתֵר לַבָּנִים לִהְיוֹת רָחוֹק מֵהֶם", עס איז געזונטער פאר די קינדער צו זיין דערווייטערט פון זיי, "לִבְלִי לִהְיוֹת דָּבוּק בָּהֶם" נישט זיין צוגעקלעבט צי שטארק צו זיי, "לְשַׁעֲשֵׁעַ בָּהֶם בְּכָל פַּעַם", זיך נישט שטענדיג שפילן מיט זיי, "רַק לִבְלִי לְהִסְתַּכֵּל עֲלֵיהֶם כְּלָל", ענדערש נישט קוקן אויף זיי; ווייל ווען מען שפילט זיך צי סאך מיט די קינדער - מיינען די קינדער אז טאטע איז א חבר, רעדן זיי צום טאטן ווי צו א חבר.


בעט דעם אייבערשטן דיינע קינדער זאלן זיין ערליכע אידן. מוהרא"ש האט דערציילט אז איינמאל איז א איד געקומען צום הייליגן חפץ חיים זכותו יגן עלינו און געבעטן א ברכה אויף גוטע קינדער, האט זיך דער הייליגער חפץ חיים אויפגעשטעלט פון זיין פלאץ און ארויסגענומען פון ספרים שאנק אן אלטע תהילים וואס איז געווען אויפגעבלאזן פון נאסקייט און דאס געוויזן פאר דעם איד און אים געזאגט: "זעסט? דאס איז דער תהלים פון מיין מאמע עליה השלום וואו זי פלעגט יעדן טאג וויינען אז זי זאל האבן גוטע קינדער, אזוי איז מען זוכה צו גוטע קינדער".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#104 - שיקן א קינד קיין אומאן, אפילו ער וועט פארפעלן פון חדר?
אומאן, חינוך הילדים, ראש השנה, לימוד התורה, צדיקים, חדר

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


צום ערשט וויל איך דאנקען דעם ראש ישיבה שליט"א פאר אלע חיזוק און אידישקייט וואס איר ברענגט אריין צו אונז אהיים.


איך האב געוואלט פרעגן אויב ס'האט פשט איך זאל שיקן מיין 10 יעריג אינגל מיט מיין מאן קיין אומאן דאס יאר. מיין מאן האט נעכטן באשטעלט טיקעטס קיין אומאן, און דאס יאר דארף מען פארן אביסל לענגער ווי יעדעס יאר, און עס וועט אויסקומען אז לכבוד דעם וועט ער פארפאסן 7 טעג פון חדר.


אונזער אינגל ווייסט אז מיר שטייען זייער שטארק אויף דעם ער זאל נישט פארפאסן קיין איין טאג אין חדר, אפילו ווען מיר האבן א נאנט משפחה חתונה וואס ענדיגט זיך שפעט, וועט ער אויך זיין אין חדר אין צייט, און יעצט האלט מען אין אנהויב פון די נייע לערן יאר, און שוין וועט ער פארפאסן 7 טעג פון חדר.


וואס איז די ריכטיגע זאך צו טון? זאל איך אים לאזן גיין קיין אומאן, אדער זאל ער בלייבן דא און גיין געהעריג אין חדר, און אום ראש השנה וועל איך האבן איינעם וואס וועט אים נעמען אין שול צו דאווענען.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ראה, כ"ד מנחם-אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אוודאי זאלט איר מיט שיקן אייער זון נרו יאיר מיט אייער מאן נרו יאיר קיין אומאן צו זיין ביים רבינ'ס ראש השנה - אפילו ער וועט דארפן מבטל זיין פון לערנען.


דער הייליגער רבי זאגט קלאר מען זאל אזוי טון. "טוֹב לְבַלּוֹת זְמַן רַב", עס איז גוט צו פארברענגען אסאך צייט, "בִּשְׁבִיל שָׁעָה אַחַת, שֶׁיִּתְקָרֵב לַצַּדִּיק", פאר איין שעה זיין ביים צדיק (ספר המדות אות צדיק, סימן נה); בפרט צו קענען זוכה זיין צו זיין ביים רבי'ן ראש השנה - איז קיין שום פראגע נישט; אוודאי זאלט איר אים שיקן.


ביים רבי'ן וועט ער באקומען א געפיל צו די הייליגע תורה, ביים רבי'ן וועט ער באקומען א געפיל צו דינען דעם הייליגן בורא. פארן צום צדיק איז נישט קיין ביטול תורה, עס איז קיום התורה, בבחינת (מנחות צט:): "פעמים שביטולה של תורה זהו קיומה".


אויך וועט ער זוכה זיין צו פארשטיין דאס לערנען און צו תורה לשמה. אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המדות אות לימוד, סימן סא): "מִי שֶׁאֵין לוֹ הֲבָנָה בְּלִמּוּדוֹ", ווער עס פארשטייט נישט דאס לערנען, "יִשְׁבֹּת אֵצֶל צַדִּיק", זאל פארן צום צדיק, זיין ביי אים פאר שבת; "גַּם עַל יְדֵי זֶה יִזְכֶּה", אויך וועט ער זוכה זיין, "לִלְמֹד תּוֹרָה לִשְׁמָהּ", צו לערנען תורה פאר'ן באשעפער.

#103 - וואס ענטפער איך פאר מיין קינדער, אויף אמונה שאלות?
חינוך הילדים, אמונה, קשיות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


צום ערשט א גרויסן יישר כח פאר די געוואלדיגע שיעורים וואס זענען מיר אזוי שטארק מחזק.


מיין פיר יעריגע טאכטער פרעגט מיר שאלות, און איך ווייס נישט וואס און ווי אזוי איז די ריכטיגע וועג איר צו ענטפערן.


זי פרעגט מיר, דער אייבערשטער איז דא? דא ביי אונז אינדערהיים? ער איז אריינגעקומען פון די טיר? אין וועלכע שטוב איז ער? ווי אזוי קען זיי אז מען האקט נישט אריין אין אים ווען מען גייט און מען רירט זיך? איך בין א טאכטער פונעם אייבערשטן? ער איז מיין טאטע? איך האב דאך א טאטע און מאמע, ער איז נישט מיין טאטע. איז ער אויך דיין טאטע?


וואס דארף איך ענטפערן אויף אזעלכע סארט שאלות?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ואתחנן, י"ד אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואס דו ווייסט פון אמונה - זאלסטו זאגן פאר דיינע קינדער; דו ווייסט דאך דעם דריטן אני מאמין: "אֲנִי מַאֲמִין בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה שֶׁהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ אֵינוֹ גוּף וְלֹא יַשִּׂיגוּהוּ מַשִּׂיגֵי הַגּוּף, וְאֵין לוֹ שׁוּם דִּמְיוֹן כְּלָל", דעם אייבערשטן קען מען נישט זען; דאס זאלסטו פרעדיגן אין דיינע קינדער, פון די גאר פיצעלע קינדערלעך וואס זענען נאך אין די וויגעלע; זינג מיט זיי ניגונים פון אמונה: "דער אייבערשטער איז דא, דער אייבערשטער היט אונז, דער אייבערשטער האט ליב אידן, דער אייבערשטער ווארט מען זאל אים בעטן", און ווען די קינדער פרעגן זייערע שאלות, זאלסטו זיי ענטפערן די פשוט'ע אמונה: "דער אייבערשטער איז דא, דעם אייבערשטן קען מען נישט זען, דער אייבערשטער קומט נישט אריין פון קיין פענסטער, פון קיין טיר; דער אייבערשטער איז איבעראל".


ווער נישט דערשראקן פון פראגעס פון קינדער און נישט פון פראגעס פון דערוואקסענע, אויף אלע פראגעס איז דא איין תירוץ: "עס איז דא א באשעפער וואס איז מהוה און מחי' די גאנצע וועלט, ער איז אלעס און אלעס איז ער"; דאס איז די ענטפער פאר אלע פראגעס.


ווי מער מען רעדט פון אמונה ווערט מער און מער ליכטיג פאר'ן מענטש, מען גייט ארויס פון אלע טונקלקייטן, פון אלע צרות, און חס ושלום אזוי ווי מען פארגעסט פונעם אייבערשטן - הויבן זיך אן אלע צרות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#102 - מעג א מאמע מיטנעמען דאס קליין אינגל ביים שווימען?
צניעות, חינוך הילדים, שווימען

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


מיר האבן א קליין אינגל פון דריי יאר אלט, און מיין ווייב וויל אים מיטנעמען ווען זי גייט שווימען, ווייל עס קומען דארט קאזינס אין זיין עלטער, ער האט כמעט נישט קיין אינגלעך קאזינס אין זיין עלטער נאר מיידלעך און ער שפילט מיט זיי, און ווען מיין ווייב נעמט אים מיט ביים שווימען קען ער דארט שפילן מיט די קאזינס, און ער האט הנאה. אויב אבער וועל איך אים מיטנעמען מיט מיר, וועט ער נישט האבן צופיל מיט וועמען צו שפילן דארט. מיר ווילן אבער וויסן אויב עס איז אויסגעהאלטן פאר מיין ווייב אים מיטצונעמען מיט זיך?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ואתחנן, י"ב אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז זיכער נישט כדאי צו נעמען א אינגל פון דריי יאר אלט ביים ים וואו פרויען שווימען; קענסט אים נעמען ווען די מענער גייען שווימען, אבער נישט ווען די פרויען גייען שווימען.


ביי אונז איז מען מקפיד אפילו אויף גאר קליינע אינגלעך זיי זאלן אויסוואקסן הייליג און ריין; אפילו קינדער וואס קענען נאכנישט רעדן - זעען אויך, און אויב זיי זעען א נישט גוטע בילד מאכט דאס אויך א פלעק אויף זייער הייליגע נשמה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#101 - ווי אזוי געב איך זיך אן עצה מיט מיינע קינדער שבת אין שול?
שבת קודש, חינוך הילדים, בית המדרש, סכנה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך נעם מיינע קינדער שבת אין שול, איך ווייס אבער נישט וואס צו טון ווען זיי לויפן ארום אין שול, דרייען אלעס איבער, און זיי הערן ניטאמאל וואס איך רעד.


די גבאים פון שול האבן מיר שוין געהייסן עטליכע מאל איך זאל אהיימטראגן די קינדער, וואס זאל איך טון?


יישר כח


 

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת קרח, ב' תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מען קען נאר ברענגען קינדער אין שול אז מען האלט זיי מיט זיך.


עס איז א גרויסע אחריות פאר די עלטערן וואס ברענגען קינדער אין שול און לאזן זיי אויף הפקר; עס זענען דא עלטערן וואס מיינען אז א שול איז א פלאץ פאר בעבי סיטן, מען וויל העלפן די ווייב, מען נעמט ארויס די קינדער און מען ברענגט זיי אין שול אויף הפקר; א שול איז נישט קיין בעבי סיטינג, עס איז א חילול בית המדרש און עס שטערט די מתפללים.


מוהרא"ש זאגט מען זאל ברענגען קינדער אין שול, אפילו גאר קליינע קינדער - זיי מחנך זיין, זיי אויסצולערנען דאווענען, זיי מרגיל זיין ווי אזוי דאווענען זעט אויס; וואס איז קדושה, כתר, קריאת התורה, וכדומה; דאס קען נאר זיין אז מען האלט די קינדער נעבן זיך מיט דרך ארץ, אבער סתם ברענגען קינדער אין שול און זיי לאזן ארום ווילדעווען – דאס טאר מען נישט.


אז דיינע קינדער הערן נישט וואס דו רעדסט - זאלסטו פרובירן א שפראך וואס רעדט צו זיי; עס זענען דא קינדער ווען זיי זעען נאש - דאס רעדט צו זיי, מען ווייזט זיי א נאש און מען זאגט זיי "ווער עס זיצט שיין נעבן טאטי באקומט א גוטע נאש"; אדער מען שמועסט אפ אז מען גייט גיין צו א פארק - ווער עס האט כך וכך טיקעטס, און אזוי איז דא אסאך וועגן ווי אזוי מען קען זיי מרגיל זיין צו דאווענען און צו זיצן מיט דרך ארץ, מען זאגט זיי "ווער עס וועט פאלגן טאטע מאמע - וועט באקומען א בייק".


הכלל, סתם ברענגען קינדער אין שול און זיי לאזן אויף הפקר - איז א שרעקליכע עולה, סיי עס שטערט דאס דאווענען, און עס קען פאסירן מיט זיי אן אומגליק חס ושלום.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#100 - זאל איך לאזן מיין בחור גיין אליין אין מקוה?
צניעות, חינוך הילדים, קדושה, תפילה והתבודדות, בחור, מקוה, סיפורי מעשיות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


א גרויסן יישר כח פאר אלעס, איך האב זייער הנאה געהאט פון די בריוו איבער נעמען קינדער אין מקוה, ווי ווייט מען דארף אכטונג געבן אז עס זאל בקדושה וטהרה, עס זאל נישט קומען צו קיין פראבלעמען.


ביים סוף פונעם בריוו שרייבט דער ראש ישיבה, "אפילו בחורים טארן נישט זיין אליין אין מקוה, עס דארף זיין א מקוה איד וואס קוקט זיך אום עס זאל נישט פאסירן קיין שלעכטס", האב איך געוואלט פרעגן אזוי ווי מיין זון ווערט אי"ה בר מצוה אין א חודש ארום, וועל איך זייער פרייען אויב דער ראש ישיבה וועט מיר ערקלערן ווי אזוי מען פירט דאס אויס אויף למעשה, זאל איך גיין מיט אים אינאיינעם אין מקוה יעדן אינדערפרי אכטונג צו געבן אויף אים? און וואס טוט מען אויב מיר שטייען נישט אויף אין די זעלבע צייט? זאל איך אים אנזאגן נישט צו גיין אליין אין מקוה ביז א געוויסע עלטער? זאל ער גיין נאר אין געוויסע שעות?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת קרח, כ"ח סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בדרך כלל זענען יונגע בחורים אזוי ווי קינדער; אז מען האט בר מצוה, מען טוט זיך אן א הוט און רעקל - מיינט נאכנישט אז מען איז שוין דערוואקסן און מען איז גענוג פארשטענדליך זיך צו היטן פון שלעכטס. א בר מצוה בחור קען אויך נישט גיין אליינס אין מקוה, א בר מצוה בחור איז א קינד.


נאר אז מען גרייט אן די קינדער, מען לערנט זיי אויס זיך אכטונג געבן פון שלעכטס - דעמאלט קענען זיי גיין אליינס אין מקוה, אבער נאר אז מען גרייט זיי אן; זיי ווייסן פון וואס זיך צו היטן.


העיקר דאווען צום אייבערשטן אז דיינע קינדער זאלן זיין ערליך און הייליג; תפילה איז די שליסל פאר גוטע קינדער, תפילה איז דער סוד פון גוטע קינדער. מוהרא"ש דערציילט, מען האט געפרעגט דעם הייליגן חתם סופר זכותו יגן עלינו ווי אזוי ער האט זוכה געווען צו אזעלכע הייליגע קינדער, האט דער הייליגער חתם סופר געענטפערט: "יעדע נאכט בשעת איך האב געזאגט תיקון חצות האב איך אנגעפילט א כוס מיט טרערן, איך האב געבעטן פאר הייליגע קינדער"; מיט תפילה איז מען זוכה צו ערליכע דורות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#99 - זאל איך שניידן אליין די גראז?
חינוך הילדים, ספרי ברסלב, היטן די צייט, נ נח

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א מלמד אין תלמוד תורה אין ברסלב ליבערטי, איך האב געוואלט קויפן א שיינע מתנה פאר מיינע תלמידים זיי עס צו געבן אויף סוף יאר, איך האב זיי געקויפט א קליינע ספר המדות, אבער יעצט זע איך אז ביים סוף איז אריינגעדרוקט איבער די נארישקייטן פון נ נח, איז דאס א פראבלעם צו געבן פאר די קינדער?


איך וויל וויסן אויב עס איז א פראבלעם צו שניידן אליין די גראז? אלס ביטול תורה און העלפן די ווייב?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת קרח, כ"ז סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מלמד תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


געב אכטונג וואס פאר א ספרים דו געבסט פאר די קינדער, געב אכטונג נישט צו פארשפרייטן די משוגעת פון נ נח; עס איז א דמיון, א באקאנטע מעשה וואס מוהרא"ש פלעגט דערציילן ווי אזוי מען האט אים אפגענארט וכו', מען האט אריינגעשטעלט א צעטל אין זיין ספר, 'פתקא מן השמים', און פון דעם איז געווארן די צעדרייטע זאך.


א שאד אוועק צו געבן דיין טייערע צייט פאר שניידן די גראז; ענדערש זאלסטו גיין הפצה אין די צייט, וועסטו סיי מזכה זיין את הרבים, און סיי דו וועסט האבן גרויס שפע.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#98 - זאלן מיר שיקן דוקא צו א מוסד וואו מען רעדט אויף אידיש?
חינוך הילדים, מוסדות, אידיש

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח פאר די שיינע שיעורים.


מיר וואוינען אין בני ברק, מיר ווילן זייער שטארק שיקן אונזער טאכטער צו א קינדערגארטן וואו מען רעדט אויף אידיש, אבער די קינדערגארטנס נעבן אונזער הויז איז נישט חסידיש און מען רעדט נישט אויף אידיש, אויב ווילן מיר שיקן צו א פלאץ וואו מען רעדט אידיש דארף מיר גיין א לענגערע וועג אהין, איז כדאי זיך אנצושטרענגען צו שיקן דוקא נאר דארט וואו מען רעדט אויף אידיש, אדער עס איז נישט אזוי וויכטיג?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת שלח, מברכים החודש, כ"ה סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס איז כדאי צו שיקן צו א מוסד וואו מען רעדט אידיש, אפילו עס איז נישט אזוי נאנט צום שטוב.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#97 - זאל איך נאכאמאל איבערזינגען די זמירות שבת אינדערהיים?
שבת קודש, חינוך הילדים, סיפורי צדיקים, מנהגים, ראש ישיבה, עבודת השם, זמירות שבת

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


עס קומט יעצט זומער, איך וועל אי"ה נאכאמאל האבן די זכי' צו זיין א מלמד אין לויף פונעם זומער, לערנען תורה ויראת שמים מיט מיינע טייערע תלמידים.


ביי אונז אין קעמפ איז אויסגעשטעלט אז פרייטאג צו נאכטס זינגען די מלמדים מיט די אינגלעך די זמירות ביז קידוש אין בית המדרש נאכ'ן דאווענען, אין די צייט מאכן די מדריכים די סעודה ביי זיך אינדערהיים, און דערנאך גייען די מלמדים אהיים צו זייער באנגעלאו מאכן זייער סעודה.


מיין שאלה איז צי איך דארף איבערזינגען די זמירות נאכאמאל אינדערהיים אלס חינוך, אדער פעלט עס נישט אויס ווייל איך האב שוין געזינגען אין שול, בפרט אז מיין גרויסער זון קומט דאך אויך אין שול און הערט מיר דארט זינגען, און מיין משפחה ווייסט אז איך זינג אין שול מיט די תלמידים.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת שלח, כ"א סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


ביי אונז אין ישיבה אין די זומער וואכן, ווען די בחורים עסן אינאיינעם די סעודות שבת, בלייב איך מיט זיי נאכן דאווענען זינגען זמירות: "שלום עליכם", "רבון כל העולמים" און "אשת חיל", ווייל עס זענען דא בחורים וואס קומען פון שטיבער וואס מען זעצט זיך גלייך עסן, מען זינגט נישט קיין זמירות וכו', וויל איך זיי ווייזן ווי אזוי א שבת סעודה דארף אויסזען; סעודות שבת הויבט מען אן מיט זמירות, מען זינגט לכבוד די מלאכים, מען באגריסט די מלאכים וואס באגלייטן דעם איד אהיים פון שול.


נאכן זינגען מאכט א בחור קידוש פאר די בחורים, און נאך קידוש גיי איך אהיים מאכן די סעודה מיט מיין משפחה. שפעטער נאך די סעודה קום איך צוריק צו די בחורים זינגען מיט זיי זמירות און שיינע ניגונים לכבוד שבת.


ווען איך קום אהיים זינג איך איבער די זמירות: "שלום עליכם", "רבון כל העולמים" און "אשת חיל", ווייל דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן קד) אז זמירות שבת איז דער עיקר פון אידישקייט; וויל איך מיינע קינדער זאלן אויך זינגען זמירות, און ווייל עס איז גאר אנדערש די סעודה ווען מען הויבט עס אן מיט זמירות.


אויך לכבוד די מלאכים וואס באגלייטן אהיים פון שול. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קיט:): "שני מלאכי השרת מלוין לו לאדם בערב שבת מבית הכנסת לביתו", צוויי מלאכים באגלייטן דעם איד פון שול אהיים פרייטאג צו נאכטס, "אחד טוב ואחד רע", א גוטער מלאך און א שלעכטער מלאך, ווען מען קומט אהיים און אלעס איז גוט, די שטוב איז צאמגענומען, עס איז דא א שיינע געדעקטע טיש מיט שבת ליכט, און די בעטן זענען שיין געמאכט - וואונטשט דער גוטער מלאך א ברכה: "יהי רצון שתהא לשבת אחרת כך", עס זאל זיין די ווילן פונעם אייבערשטן אז דעם קומענדיגן שבת זאל אויך זיין אזוי שיין, און דער שלעכטער מלאך האט נישט קיין אנדערע ברירה, ער מוז צושטימען און אויך וואונטשן. און אויב חס ושלום די שטוב איז נישט אזוי ווי עס דארף צו זיין וואונטשט דער שלעכטער מלאך אז די קומענדיגע וואך זאל אויך אזוי זיין, און דער גוטער מלאך דארף בעל כרחו זאגן אמן; ממילא פאסט אז ווען די מלאכים קומען אהיים זאל מען זיי באגריסן מיט שלום עליכם.


אזוי אויך די תפילה פון "רבון כל העולמים"; דאס איז דאך א מורא'דיגע תפילה, דאס וועקט אויף דאס הארץ צום אייבערשטן. דער הייליגער רבי נתן פלעגט גיסן טייכן טרערן ביי די תפילה, אזוי אויך אנשי שלומינו זאגן די תפילה מיט א שטארקע בענקשאפט צום אייבערשטן. מען קען שפירן דעמאלט זייער א גוטע טעם, ווייל די שטוב איז פול מיט מלאכים. אויסער די צוויי מלאכים - קומען מיט טויזנטער מלאכים וואס ווערן באשאפן דורכאויס די וואך פון אלע מצוות וואס א איד טוט.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנחומא ויקהל, א): "עַל כָּל מִצְוָה שֶׁאָדָם עוֹשֶׂה", אויף יעדע מצוה וואס א איד טוט, "מוֹסְרִין לוֹ מַלְאָךְ", געבט מען אים א מלאך, "לְשָׁמְרוֹ" אים צו היטן; דעריבער איז זיכער בעסער נאכאמאל צו זינגען די זמירות און נאכאמאל זאגן די תפילה אין שטוב ביים שבת טיש, צוליב די אלע טעמים.


אזוי אויך שבת אינדערפרי מאך איך אלץ איבער קידוש אין שטוב, אפילו מיר מאכן קידוש אין שול, ווייל א סעודה הויבט זיך אן מיט קידוש. אזוי ווי די מעשה וואס האט פאסירט ביים הייליגן חתם סופר זכותו יגן עלינו. איינער האט ארויסגעלאזט א שמועה אז דער חתם סופר זכותו יגן עלינו מאכט נישט קיין קידוש שבת אינדערפרי, ווען באמת פלעגט ער מאכן קידוש, גיין אביסל לערנען און נאכדעם מאכן די סעודה. איינמאל איז געווען ביי אים א גאסט, יענער האט נישט געוויסט אז דער חתם סופר האט שוין קידוש געמאכט, ער איז געקומען צו די סעודה און געזען ווי דער היילגער חתם סופר גייט זיך וואשן אן מאכן קידוש, איז ער געגאנגען זאגן אז דער חתם סופר מאכט נישט קיין קידוש; פון דעמאלט האט ער אלץ איבערגעמאכט קידוש.


אזוי אויך וויל איך אז מיינע קינדער זאלן נישט זאגן אז זומער זינג איך נישט קיין שלום עליכם און שבת אינדערפרי מאכט מען נישט קיין קידוש; קינדער דארפן זען גאנצע שיינע סעודות.


וואויל איז דעם וואס מאכט שיינע סעודות; ער זינגט זמירות און דערציילט מעשיות פון צדיקים - וועט ער זוכה זיין צו אמונה, און די קינדער וועלן האבן אמונה.


סעודות שבת איז אמונה, אזוי ווי רבי שמעון בר יוחאי זאגט (זוהר יתרו, פח.): "וּבָעֵי לְאִתְעַנָּגָא בְּכֻלְהוּ סְעוּדְתֵי", מען דארף האבן פארגענוגן ביי אלע דריי סעודות שבת, "וּלְמֶחֱדֵי בְּכָל חַד וְחַד מִנַּיְהוּ", און מען דארף זיין פרייליך ביי אלע דריי סעודות, "מִשׁוּם דְּאִיהוּ מְהֵימְנוּתָא בְּכֻלְּהוּ שְׁלֵימָתָא", ווייל די סעודות שבת ברענגט אמונה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#96 - וואס טו איך מיט מיין קליין קינד וואס פירט זיך נישט איידל
צניעות, חינוך הילדים, קדושה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך מוז זיך קודם באדאנקען פאר דעם יום טוב שבועות וואס איך האב געהאט דאס יאר, עס איז די ערשטע מאל ביי מיר וואס איך האב געהאט אמת'דיג א געפיל מקבל צו זיין די תורה פון פריש, איך האב קיינמאל נישט געטראכט אז איך האב עפעס שייכות מיט די הייליגע תורה, אז איך קען אויך לערנען, איך האב געוואוסט גלייך ביים מאכן די גוטע קבלה, אז איך נַאר זיך אליין, איך וועל עס קיינמאל נישט קענען מקיים זיין, אבער דאס יאר, זייענדיג שוין מקורב צום הייליגן רבי'ן, איז עס געווען אן אמת'ער דערהויבענער שבועות, איך האב שוין זוכה געווען אזויפיל צו לערנען דורכ'ן סדר דרך הלימוד פון רבי'ן, און איך האב זיך אויפגעפרישט יעצט צו לערנען נאך מער מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף.


יעצט צו מיין שאלה, מיין זון איז פינף יאר אלט, ער איז ברוך ה' זייער וואויל, מיר האבן אסאך נחת פון אים, מיר זענען אים מחנך מיט עצות פון הייליגן רבי'ן, אבער מיר האבן איין שטארקע פראבלעם מיט אים.


בערך א יאר צוריק האט מיין ווייב געזען ווי ער רירט זיך אן ווי מען טאר נישט, זי האט אים אנגעהויבן מסביר זיין אז מ'טאר דאס נישט טון, און שפעטער אויך געשריגן אויף אים, און אזוי האט זיך עס איבערגע'חזר'ט אסאך מאל. מיר האבן פרובירט מברר זיין וואס טוט זיך אין זיין חדר, און מיר האבן געהערט אז א צווייטע אינגל האט גערעדט צו אים וועגן דעם, מיר האבן גערעדט מיט'ן מלמד, און למעשה איז די זאך דורכגעגאנגען און מען האט פארגעסן דערפון. אבער יעצט האט מיר מיין ווייב געזאגט איין טאג איך זאל זען פארוואס ער פארזוימט זיך אזוי לאנג אינעם פריוואטן צימער, און ווען איך בין אריין האב איך געזען אז ער טוט עס שוין ווייטער. איך האב זיך איינגעהאלטן און גארנישט געטון, ווייל איך האב נישט געוואלט טון זאכן פון כעס, אבער איך בין זייער דערשראקן און פארלוירן, ווי אזוי האנדל איך דעם מצב?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת נשא, י' סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מען דארף אויסלערנען קינדער זיי זאלן זיין געווארנט נישט אנצורירן דעם אות ברית קודש; ווי יונגער מען רעדט צו זיי, מען געוואוינט זיי צו צו זיין הייליג - וועלן זיי אויסוואקסן גרויסע צדיקים.


מען רעדט צו זיי איין מאל און נאכאמאל, און אמאל געבט מען א קליין פעטשל. שלמה המלך זאגט (משלי כב, טו): "אִוֶּלֶת, קְשׁוּרָה בְלֶב נָעַר", א קינד איז צוגעבינדן מיט נארישע זאכן, א קינד ווערט געבוירן מיט נארישקייטן, "שֵׁבֶט מוּסָר, יַרְחִיקֶנָּה מִמֶּנּוּ", די שטעקן מיט וואס מען שלאגט אים - וועט עס דערווייטערן פון אים; מען דארף אויסלערנען די קינדער פון יונגווייז אן צו זיין ערליך, הייליג און אפגעהיטן.


פארגעס נישט, קינדער דארף מען אסאך זאגן ביז זיי פאלגן, מען טאר נישט זיין פויל, מען קען נישט ערווארטן זיי זאלן פאלגן מיט איין מאל הייסן, מען דארף זאגן נאכאמאל און נאכאמאל, יעדע מאל מיט אן אנדערע וועג.


אויך דארף מען אסאך אויסלויבן א קינד; קינדער האבן נאכנישט קיין שטארקע דעת, זיי דארפן אסאך כבוד. דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רב): "כָּל מִי שֶׁשִּׂכְלוֹ קָטָן בְּיוֹתֵר, צָרִיךְ לַחֲלֹק לוֹ כָּבוֹד בְּיוֹתֵר", ווי ווייניגער שכל מען האט - דארף מען מער כבוד, "כִּי כָּל מַה שֶּׁשִּׂכְלוֹ יוֹתֵר קָטָן, הוּא יוֹתֵר חָפֵץ בְּכָבוֹד", ווייל די וואס האבן ווייניג שכל - דארפן מער כבוד; דאס איז געזאגט געווארן פאר קינדער וואס זיי דארפן אסאך כבוד, דארף מען זיי אלץ לויבן און אויסרומען, און אויך זאגן ווי אזוי צו זיין הייליג.


האב נישט מורא צו זאגן אפן פאר דיינע קינדער: "דא טאר מען נישט אנרירן, דער אייבערשטער לאזט נישט"; זאג נישט מער און נישט ווייניגער, די ווערטער זאלסטו זאגן נאכאמאל און נאכאמאל: "מען טאר נישט אנרירן דא, דער אייבערשטער לאזט נישט".


וואויל זענען די עלטערן וואס לערנען אויס די קינדער צו זיין ערליך, וועלן זיי זוכה זיין צו זען נחת.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#95 - ווען דער זמן איז שפעט, זאל מען לייגן די קינדער שלאפן פאר די סעודה?
שבת קודש, חינוך הילדים, שבת טיש, שלאפן

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


דא ביי אונז אין לאנדאן ווערט דער זמן מוצאי שבת בערך 10:20 ביינאכט, און ביז איך קום אהיים פון שול איז שוין א האלבע שעה שפעטער, עס ווערט זייער שפעט פאר די קינדער, און זיי גייען שלאפן נאך איידער איך קום אן אהיים, איז דאס ריכטיג?


אויך פרייטאג צו נאכטס איז דא דעם פראבלעם, איך דאווען ביי די פלג המנחה, און עס קומט אויס אז מ'הויבט אן די סעודה א פערטל צו צען ביינאכט, מיין ווייב זאגט אז דאס וואס די קינדער זענען אויף אזוי שפעט מאכט זיי צעמישט, און זיי זענען מיד שבת אינדערפרי, און דעריבער וויל זי לייגן די קינדער שלאפן פאר די סעודה. זי איז גערעכט, אבער פון די אנדערע זייט איז מיר שווער צו מאכן די סעודה אן די קינדער ביים טיש.


וואס זאל איך טון?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת במדבר, ג' סיון, מ"ז לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, לאנדאן


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דיין ווייב איז גערעכט, מען קען נישט אויפהאלטן קינדער אזוי שפעט אין די נאכט אריין; קינדער דארפן זיין אויסגערוט, קינדער דארפן גיין שלאפן צייטליך.


די בעסטע זאך וואלט געווען דו זאלסט זיי לייגן שלאפן פרייטאג נאכמיטאג פאר עטליכע שעה, אזוי אויך לייג זיי שלאפן שבת נאכמיטאג פאר אפאר שעה, אזוי וועלן זיי קענען מיטהאלטן די סעודות שבת.


מוהרא"ש זאגט, די סעודות שבת איז א יסוד פאר חינוך הבנים והבנות; ביי די שבת סעודות קען מען אריינלייגן אין די קינדער א ליבשאפט צום אייבערשטן, א ליבשאפט צו די תורה, דעמאלט איז די ריכטיגע צייט זיי אויפצובויען; א שאד זיי זאלן נישט מיטהאלטן די הייליגע סעודות, זיי זאלן גיין שלאפן, אדער זיין מיד און ווילד.


דער הייליגער מונקאטשער רב זכותו יגן עלינו ברענגט אן אינטערעסאנטע זאך (דברי תורה ט, אות יג) בשם דער הייליגער מעזריטשער מגיד זכותו יגן עלינו, ער האט געזאגט: "איך וואונדער זיך פארוואס עס שטייט נישט אין די עשרת הדברות מען זאל שלאפן ערב שבת", פרעגט דער הייליגער מנחת אלעזר (שם): "וואס איז פשט פון די ווערטער 'עס וואלט ווען געדארפט שטיין אין די עשרת הדברות' וואס איז נישט גענוג עס זאל שטיין אין די תורה?" ענטפערט ער, ווייל נאר ווען מען שלאפט ערב שבת קען מען מאכן א שיינע סעודה, זינגען זמירות, אביסל לערנען פאר די סעודה און נאך די סעודה, אז נישט שלאפט מען איין ביי די סעודה, מען זינגט נישט קיין זמירות, מען רעדט נישט מיט די קינדער.


ביי מיין טאטע שליט"א זענען מיר אזוי מחונך געווארן, די גאנצע שטוב מקטן ועד גדול - אלע האבן זיך אראפגעלייגט, מיין טאטע פלעגט זיין זייער שטרענג ביי דעם. ווען מיר זענען געווען קינדער האבן מיר נישט פארשטאנען וואס עפעס מוזן מיר שלאפן, ווייסט דאך אז קינדער ווילן נישט שלאפן; היינט פארשטיי איך דאס, ווען איך זע ביי אסאך שטובער לייגט מען די קינדער שלאפן אינמיטן די סעודה, און איך דערמאן זיך אונזערע הערליכע סעודות שבת, ווי אלע קינדער זענען געזיצן אויסגערוט, מיר האבן געווארט א גאנצע וואך פאר די שבת סעודות.


און אזוי פיר איך זיך, ביי אונז גייען אלע קינדער שלאפן סיי ערב שבת מען זאל קענען זיין אויסגערוט ביי די סעודות, און שבת נאכמיטאג, מען זאל קענען זיין אפגעהיטן און קענען מיט האלטן שלש סעודות, הבדלה און מלוה מלכה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#94 - אנשטאט שרייען אויף די ווייב, שרייט מען "ש'כח אייבערשטער"
שלום בית, שבת קודש, חינוך הילדים, סיפורי צדיקים, שמחה, נסיונות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח פאר מיין שיינע לעבן, פאר אלע שיינע לימודים וואס דער ראש ישיבה לערנט מיר אויס, בפרט ווי אזוי צו רעדן צו מיין ווייב, איר אויסהערן, איר בארואיגן אפילו ווען איך קען איר בכלל נישט העלפן, נאר רעדן שיין און אויסהערן.


איך וויל שרייבן א שיינע מעשה וואס איך האב געהאט דעם שבת, איך האב אנגעשטעלט פאר שבת דעם "עיר קאנדישאן" אויף א געוויסע נומער אז ווען עס פילט אז עס איז הייס זאל זיך עס אנצינדען. למעשה האב איך עס נישט גוט אנגעשטעלט און עס האב זיך כמעט נישט אנגעצינדען. ווען איך בין אהיים פון שול איז געווען זייער הייס, שרעקליך הייס, איך האב געבעטן דעם אייבערשטער אז עס זאל זיך שוין אנצינדען, למעשה האט זיך עס ערשט אנגעצינדען אינמיטן די סעודה און פון גרויס שמחה האב איך הויך אויסגערופן "ש'כח אייבערשטער!"


פון דעמאלט און ווייטער, יעדעס מאל עס האט זיך אנגעצינדען, האט מיין זון, וואס איז צוויי יאר אלט און האט יעצט אנגעהויבן רעדן, געשריגן "ש'כח אייבערשטער!"


ווען איך זאל ח"ו שרייען אויף מיין ווייב פארוואס זי האט עס נישט געקענט אנשטעלן נארמאל, כאטש וואס ס'האט באמת גארנישט מיט איר, אבער ווי דער סדר העולם ווען עפעס גייט נישט גוט איז די ווייב שולדיג, וואס וואלט מיין זון געשריגן יעדעס מאל?


איך האב נישט די ווערטער זיך גענוג צו באדאנקען.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת במדבר, ג' סיון, מ"ז לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מענטשן כאפן נישט, מען לייגט נישט צו קאפ אז יעדע ווארט וואס מאן און ווייב רעדן - הערן זיך די קינדער צו דערצו; נישט נאר די גרויסע, נאר די גאר קליינע. די הייליגע חכמים זאגן (סוכה נו:): "שׁוּתָא דִּינוּקָא בְּשׁוּקָא", וואס א קינד רעדט, "אוֹ דַּאֲבוּהָ אוֹ דְּאִימֵיהּ", אדער האט ער דאס געהערט פון דער טאטע אדער פון די מאמע.


מענטשן מיינען אז חינוך האט מיט די קינדער, מוהרא"ש זאגט, חינוך האט מיט זיך; ווי אזוי דו פירסט זיך - וועסטו דאס זען אין דיינע קינדער, אזוי ווי מען קוקט אין א שפיגל; קינדער וואס וואקסן אויף אין א שטוב וואס יעדע צווייטע ווארט איז "אייבערשטער", לויב ווערטער צום אייבערשטן, אדער ווערטער פון אמונה, ווען עפעס פאסירט שרייט מען הויך: "גם זו לטובה!" "שכוח אייבערשטער!" - וועלן די קינדער דאס נאכמאכן, זיי וועלן לעבן מיט אמונה, עס וועט זיי גוט גיין.


אז קינדער הערן עלטערן שרייען און שעלטן, און ווען עפעס גייט נישט ווי מען וויל - ווערט מען פארלוירן, מען שעלט, מען שרייט - וועלן די קינדער אויך אזוי לעבן, און ווען דער טאטע וועט רופן די קינדער אין אן ערנסטן מינוט און לערנען מיט זיי מוסר - וועלן זיי זיך שטילערהייט אונטערלאכן, עס וועט נישט אריינגיין אין זייער הארץ, עס וועט זיי שטעכן די ווערטער; זיי זעען דאך א לעבעדיגע פארקערטע ביישפיל ווי דער מוסר ספר...


עס איז געווען א מעשה מיט א קינד, מען האט אים געפירט אין חדר ביי די דריי יאר זאגן די א' ב'; נישט אלע קינדער לאזן זיך פונעם מלמד זאגן די א' ב', אסאך קינדער וויינען און שרייען. איז געווען א מעשה מיט א קינד וואס האט זיך אנגערופן א זייער מיאוס'ע ווארט, דער מלמד האט נישט געוויסט וואס האט אים באטראפן, 'ווי קען זיין א קינד פון דריי יאר זאל זאגן א מיאוס'ע ווארט וואס מען הערט נאר ביי די נידריגע אומות העולם?' די עלטערן האבן געזוכט א לאך וואו זיך צו באגראבן פאר בושה, אלע זענען געווען דערשראקן, שטיל, מען האט זיך נישט גערירט; דער מנהל האט גענומען דעם קינד און א זייט מיט א גרויסע שטעקן, ער גייט אים שלאגן מלקות, רופט זיך אן א גוטער איד צום מנהל: "פארוואס שלאגסטו דעם קינד? שלאג די עלטערן; דער קינד הערט דאס טאג און נאכט, ער ווייסט נישט וואס מיינט שלעכט, וואס מיינט גוט - ער זאגט וואס ער הערט אין שטוב".


דער הייליגער רבי האט דערציילט (ספורי מעשיות, מעשה ה): "אַמָאל הָאט דֶער בֶּן מֶלֶךְ גִישְׁנִיצְט הָאלְץ אוּן הָאט זִיךְ אַ שְׁנִיט גִיטָאן אִין פִינְגֶער. אִיז דִי בַּת מַלְכָּה צוּ גִילָאפִין. אִים אַרוּם בִּינְדְן דֶעם פִינְגֶער. הָאט זִי דָארְט דֶערְזֶען אֵיין אֶבֶן טוֹב", די בת מלכה איז געקומען צו לויפן העלפן דעם בן מלך ווען ער האט זיך צעשניטן די פינגער, אים פארבינדן און אפשטעלן דאס בלוט, האט זי געזען עס איז ארויסגעקומען א דיימאנט, דאס איז דער בן מלך וואס דער צדיק האט צוגעזאגט אז ער וועט זיין בלויז פון אבנים טובות. קיינער האט נישט געזען אז דאס איז טאקע אזוי געווען, אבער ווען דער בן מלך האט זיך צעשניטן - איז ארויסגעקומען א דיימאנט.


אזוי איז מיט'ן רבינ'ס מענטשן, מען זעט נישט פון דרויסן אז מען איז בלויז פון דיימאנטן, אבער ווען מען צעשניידט זיך, מען קומט אהיים שבת אינדערפרי נאס פון שווייס, קוים וואס מען קען אטעמען, מען גייט א לאנגע וועג, מען האט כח נאר ווייל מען ווייסט אז 'נאך אביסל קום איך אהיים אין א קילע שטוב', און ווען מען קומט אהיים, מען דערזעט זיך אן עירקאנדישן - דעמאלט קומט ארויס די דיימאנט שטיין, מען זאגט: "גם זו לטובה!" מען בלייבט פרייליך.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.