שאלה אין קורצן ענין
#104 - שיקן א קינד קיין אומאן, אפילו ער וועט פארפעלן פון חדר?
אומאן, חינוך הילדים, ראש השנה, לימוד התורה, צדיקים, חדר

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


צום ערשט וויל איך דאנקען דעם ראש ישיבה שליט"א פאר אלע חיזוק און אידישקייט וואס איר ברענגט אריין צו אונז אהיים.


איך האב געוואלט פרעגן אויב ס'האט פשט איך זאל שיקן מיין 10 יעריג אינגל מיט מיין מאן קיין אומאן דאס יאר. מיין מאן האט נעכטן באשטעלט טיקעטס קיין אומאן, און דאס יאר דארף מען פארן אביסל לענגער ווי יעדעס יאר, און עס וועט אויסקומען אז לכבוד דעם וועט ער פארפאסן 7 טעג פון חדר.


אונזער אינגל ווייסט אז מיר שטייען זייער שטארק אויף דעם ער זאל נישט פארפאסן קיין איין טאג אין חדר, אפילו ווען מיר האבן א נאנט משפחה חתונה וואס ענדיגט זיך שפעט, וועט ער אויך זיין אין חדר אין צייט, און יעצט האלט מען אין אנהויב פון די נייע לערן יאר, און שוין וועט ער פארפאסן 7 טעג פון חדר.


וואס איז די ריכטיגע זאך צו טון? זאל איך אים לאזן גיין קיין אומאן, אדער זאל ער בלייבן דא און גיין געהעריג אין חדר, און אום ראש השנה וועל איך האבן איינעם וואס וועט אים נעמען אין שול צו דאווענען.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ראה, כ"ד מנחם-אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אוודאי זאלט איר מיט שיקן אייער זון נרו יאיר מיט אייער מאן נרו יאיר קיין אומאן צו זיין ביים רבינ'ס ראש השנה - אפילו ער וועט דארפן מבטל זיין פון לערנען.


דער הייליגער רבי זאגט קלאר מען זאל אזוי טון. "טוֹב לְבַלּוֹת זְמַן רַב", עס איז גוט צו פארברענגען אסאך צייט, "בִּשְׁבִיל שָׁעָה אַחַת, שֶׁיִּתְקָרֵב לַצַּדִּיק", פאר איין שעה זיין ביים צדיק (ספר המדות אות צדיק, סימן נה); בפרט צו קענען זוכה זיין צו זיין ביים רבי'ן ראש השנה - איז קיין שום פראגע נישט; אוודאי זאלט איר אים שיקן.


ביים רבי'ן וועט ער באקומען א געפיל צו די הייליגע תורה, ביים רבי'ן וועט ער באקומען א געפיל צו דינען דעם הייליגן בורא. פארן צום צדיק איז נישט קיין ביטול תורה, עס איז קיום התורה, בבחינת (מנחות צט:): "פעמים שביטולה של תורה זהו קיומה".


אויך וועט ער זוכה זיין צו פארשטיין דאס לערנען און צו תורה לשמה. אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המדות אות לימוד, סימן סא): "מִי שֶׁאֵין לוֹ הֲבָנָה בְּלִמּוּדוֹ", ווער עס פארשטייט נישט דאס לערנען, "יִשְׁבֹּת אֵצֶל צַדִּיק", זאל פארן צום צדיק, זיין ביי אים פאר שבת; "גַּם עַל יְדֵי זֶה יִזְכֶּה", אויך וועט ער זוכה זיין, "לִלְמֹד תּוֹרָה לִשְׁמָהּ", צו לערנען תורה פאר'ן באשעפער.

#103 - וואס ענטפער איך פאר מיין קינדער, אויף אמונה שאלות?
חינוך הילדים, אמונה, קשיות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


צום ערשט א גרויסן יישר כח פאר די געוואלדיגע שיעורים וואס זענען מיר אזוי שטארק מחזק.


מיין פיר יעריגע טאכטער פרעגט מיר שאלות, און איך ווייס נישט וואס און ווי אזוי איז די ריכטיגע וועג איר צו ענטפערן.


זי פרעגט מיר, דער אייבערשטער איז דא? דא ביי אונז אינדערהיים? ער איז אריינגעקומען פון די טיר? אין וועלכע שטוב איז ער? ווי אזוי קען זיי אז מען האקט נישט אריין אין אים ווען מען גייט און מען רירט זיך? איך בין א טאכטער פונעם אייבערשטן? ער איז מיין טאטע? איך האב דאך א טאטע און מאמע, ער איז נישט מיין טאטע. איז ער אויך דיין טאטע?


וואס דארף איך ענטפערן אויף אזעלכע סארט שאלות?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ואתחנן, י"ד אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואס דו ווייסט פון אמונה - זאלסטו זאגן פאר דיינע קינדער; דו ווייסט דאך דעם דריטן אני מאמין: "אֲנִי מַאֲמִין בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה שֶׁהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ אֵינוֹ גוּף וְלֹא יַשִּׂיגוּהוּ מַשִּׂיגֵי הַגּוּף, וְאֵין לוֹ שׁוּם דִּמְיוֹן כְּלָל", דעם אייבערשטן קען מען נישט זען; דאס זאלסטו פרעדיגן אין דיינע קינדער, פון די גאר פיצעלע קינדערלעך וואס זענען נאך אין די וויגעלע; זינג מיט זיי ניגונים פון אמונה: "דער אייבערשטער איז דא, דער אייבערשטער היט אונז, דער אייבערשטער האט ליב אידן, דער אייבערשטער ווארט מען זאל אים בעטן", און ווען די קינדער פרעגן זייערע שאלות, זאלסטו זיי ענטפערן די פשוט'ע אמונה: "דער אייבערשטער איז דא, דעם אייבערשטן קען מען נישט זען, דער אייבערשטער קומט נישט אריין פון קיין פענסטער, פון קיין טיר; דער אייבערשטער איז איבעראל".


ווער נישט דערשראקן פון פראגעס פון קינדער און נישט פון פראגעס פון דערוואקסענע, אויף אלע פראגעס איז דא איין תירוץ: "עס איז דא א באשעפער וואס איז מהוה און מחי' די גאנצע וועלט, ער איז אלעס און אלעס איז ער"; דאס איז די ענטפער פאר אלע פראגעס.


ווי מער מען רעדט פון אמונה ווערט מער און מער ליכטיג פאר'ן מענטש, מען גייט ארויס פון אלע טונקלקייטן, פון אלע צרות, און חס ושלום אזוי ווי מען פארגעסט פונעם אייבערשטן - הויבן זיך אן אלע צרות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#102 - מעג א מאמע מיטנעמען דאס קליין אינגל ביים שווימען?
צניעות, חינוך הילדים, שווימען

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


מיר האבן א קליין אינגל פון דריי יאר אלט, און מיין ווייב וויל אים מיטנעמען ווען זי גייט שווימען, ווייל עס קומען דארט קאזינס אין זיין עלטער, ער האט כמעט נישט קיין אינגלעך קאזינס אין זיין עלטער נאר מיידלעך און ער שפילט מיט זיי, און ווען מיין ווייב נעמט אים מיט ביים שווימען קען ער דארט שפילן מיט די קאזינס, און ער האט הנאה. אויב אבער וועל איך אים מיטנעמען מיט מיר, וועט ער נישט האבן צופיל מיט וועמען צו שפילן דארט. מיר ווילן אבער וויסן אויב עס איז אויסגעהאלטן פאר מיין ווייב אים מיטצונעמען מיט זיך?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ואתחנן, י"ב אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז זיכער נישט כדאי צו נעמען א אינגל פון דריי יאר אלט ביים ים וואו פרויען שווימען; קענסט אים נעמען ווען די מענער גייען שווימען, אבער נישט ווען די פרויען גייען שווימען.


ביי אונז איז מען מקפיד אפילו אויף גאר קליינע אינגלעך זיי זאלן אויסוואקסן הייליג און ריין; אפילו קינדער וואס קענען נאכנישט רעדן - זעען אויך, און אויב זיי זעען א נישט גוטע בילד מאכט דאס אויך א פלעק אויף זייער הייליגע נשמה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#101 - ווי אזוי געב איך זיך אן עצה מיט מיינע קינדער שבת אין שול?
שבת קודש, חינוך הילדים, בית המדרש, סכנה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך נעם מיינע קינדער שבת אין שול, איך ווייס אבער נישט וואס צו טון ווען זיי לויפן ארום אין שול, דרייען אלעס איבער, און זיי הערן ניטאמאל וואס איך רעד.


די גבאים פון שול האבן מיר שוין געהייסן עטליכע מאל איך זאל אהיימטראגן די קינדער, וואס זאל איך טון?


יישר כח


 

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת קרח, ב' תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מען קען נאר ברענגען קינדער אין שול אז מען האלט זיי מיט זיך.


עס איז א גרויסע אחריות פאר די עלטערן וואס ברענגען קינדער אין שול און לאזן זיי אויף הפקר; עס זענען דא עלטערן וואס מיינען אז א שול איז א פלאץ פאר בעבי סיטן, מען וויל העלפן די ווייב, מען נעמט ארויס די קינדער און מען ברענגט זיי אין שול אויף הפקר; א שול איז נישט קיין בעבי סיטינג, עס איז א חילול בית המדרש און עס שטערט די מתפללים.


מוהרא"ש זאגט מען זאל ברענגען קינדער אין שול, אפילו גאר קליינע קינדער - זיי מחנך זיין, זיי אויסצולערנען דאווענען, זיי מרגיל זיין ווי אזוי דאווענען זעט אויס; וואס איז קדושה, כתר, קריאת התורה, וכדומה; דאס קען נאר זיין אז מען האלט די קינדער נעבן זיך מיט דרך ארץ, אבער סתם ברענגען קינדער אין שול און זיי לאזן ארום ווילדעווען – דאס טאר מען נישט.


אז דיינע קינדער הערן נישט וואס דו רעדסט - זאלסטו פרובירן א שפראך וואס רעדט צו זיי; עס זענען דא קינדער ווען זיי זעען נאש - דאס רעדט צו זיי, מען ווייזט זיי א נאש און מען זאגט זיי "ווער עס זיצט שיין נעבן טאטי באקומט א גוטע נאש"; אדער מען שמועסט אפ אז מען גייט גיין צו א פארק - ווער עס האט כך וכך טיקעטס, און אזוי איז דא אסאך וועגן ווי אזוי מען קען זיי מרגיל זיין צו דאווענען און צו זיצן מיט דרך ארץ, מען זאגט זיי "ווער עס וועט פאלגן טאטע מאמע - וועט באקומען א בייק".


הכלל, סתם ברענגען קינדער אין שול און זיי לאזן אויף הפקר - איז א שרעקליכע עולה, סיי עס שטערט דאס דאווענען, און עס קען פאסירן מיט זיי אן אומגליק חס ושלום.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#100 - זאל איך לאזן מיין בחור גיין אליין אין מקוה?
צניעות, חינוך הילדים, קדושה, תפילה והתבודדות, בחור, מקוה, סיפורי מעשיות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


א גרויסן יישר כח פאר אלעס, איך האב זייער הנאה געהאט פון די בריוו איבער נעמען קינדער אין מקוה, ווי ווייט מען דארף אכטונג געבן אז עס זאל בקדושה וטהרה, עס זאל נישט קומען צו קיין פראבלעמען.


ביים סוף פונעם בריוו שרייבט דער ראש ישיבה, "אפילו בחורים טארן נישט זיין אליין אין מקוה, עס דארף זיין א מקוה איד וואס קוקט זיך אום עס זאל נישט פאסירן קיין שלעכטס", האב איך געוואלט פרעגן אזוי ווי מיין זון ווערט אי"ה בר מצוה אין א חודש ארום, וועל איך זייער פרייען אויב דער ראש ישיבה וועט מיר ערקלערן ווי אזוי מען פירט דאס אויס אויף למעשה, זאל איך גיין מיט אים אינאיינעם אין מקוה יעדן אינדערפרי אכטונג צו געבן אויף אים? און וואס טוט מען אויב מיר שטייען נישט אויף אין די זעלבע צייט? זאל איך אים אנזאגן נישט צו גיין אליין אין מקוה ביז א געוויסע עלטער? זאל ער גיין נאר אין געוויסע שעות?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת קרח, כ"ח סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בדרך כלל זענען יונגע בחורים אזוי ווי קינדער; אז מען האט בר מצוה, מען טוט זיך אן א הוט און רעקל - מיינט נאכנישט אז מען איז שוין דערוואקסן און מען איז גענוג פארשטענדליך זיך צו היטן פון שלעכטס. א בר מצוה בחור קען אויך נישט גיין אליינס אין מקוה, א בר מצוה בחור איז א קינד.


נאר אז מען גרייט אן די קינדער, מען לערנט זיי אויס זיך אכטונג געבן פון שלעכטס - דעמאלט קענען זיי גיין אליינס אין מקוה, אבער נאר אז מען גרייט זיי אן; זיי ווייסן פון וואס זיך צו היטן.


העיקר דאווען צום אייבערשטן אז דיינע קינדער זאלן זיין ערליך און הייליג; תפילה איז די שליסל פאר גוטע קינדער, תפילה איז דער סוד פון גוטע קינדער. מוהרא"ש דערציילט, מען האט געפרעגט דעם הייליגן חתם סופר זכותו יגן עלינו ווי אזוי ער האט זוכה געווען צו אזעלכע הייליגע קינדער, האט דער הייליגער חתם סופר געענטפערט: "יעדע נאכט בשעת איך האב געזאגט תיקון חצות האב איך אנגעפילט א כוס מיט טרערן, איך האב געבעטן פאר הייליגע קינדער"; מיט תפילה איז מען זוכה צו ערליכע דורות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#99 - זאל איך שניידן אליין די גראז?
חינוך הילדים, ספרי ברסלב, היטן די צייט, נ נח

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א מלמד אין תלמוד תורה אין ברסלב ליבערטי, איך האב געוואלט קויפן א שיינע מתנה פאר מיינע תלמידים זיי עס צו געבן אויף סוף יאר, איך האב זיי געקויפט א קליינע ספר המדות, אבער יעצט זע איך אז ביים סוף איז אריינגעדרוקט איבער די נארישקייטן פון נ נח, איז דאס א פראבלעם צו געבן פאר די קינדער?


איך וויל וויסן אויב עס איז א פראבלעם צו שניידן אליין די גראז? אלס ביטול תורה און העלפן די ווייב?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת קרח, כ"ז סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מלמד תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


געב אכטונג וואס פאר א ספרים דו געבסט פאר די קינדער, געב אכטונג נישט צו פארשפרייטן די משוגעת פון נ נח; עס איז א דמיון, א באקאנטע מעשה וואס מוהרא"ש פלעגט דערציילן ווי אזוי מען האט אים אפגענארט וכו', מען האט אריינגעשטעלט א צעטל אין זיין ספר, 'פתקא מן השמים', און פון דעם איז געווארן די צעדרייטע זאך.


א שאד אוועק צו געבן דיין טייערע צייט פאר שניידן די גראז; ענדערש זאלסטו גיין הפצה אין די צייט, וועסטו סיי מזכה זיין את הרבים, און סיי דו וועסט האבן גרויס שפע.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#98 - זאלן מיר שיקן דוקא צו א מוסד וואו מען רעדט אויף אידיש?
חינוך הילדים, מוסדות, אידיש

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח פאר די שיינע שיעורים.


מיר וואוינען אין בני ברק, מיר ווילן זייער שטארק שיקן אונזער טאכטער צו א קינדערגארטן וואו מען רעדט אויף אידיש, אבער די קינדערגארטנס נעבן אונזער הויז איז נישט חסידיש און מען רעדט נישט אויף אידיש, אויב ווילן מיר שיקן צו א פלאץ וואו מען רעדט אידיש דארף מיר גיין א לענגערע וועג אהין, איז כדאי זיך אנצושטרענגען צו שיקן דוקא נאר דארט וואו מען רעדט אויף אידיש, אדער עס איז נישט אזוי וויכטיג?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת שלח, מברכים החודש, כ"ה סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס איז כדאי צו שיקן צו א מוסד וואו מען רעדט אידיש, אפילו עס איז נישט אזוי נאנט צום שטוב.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#97 - זאל איך נאכאמאל איבערזינגען די זמירות שבת אינדערהיים?
שבת קודש, חינוך הילדים, סיפורי צדיקים, מנהגים, ראש ישיבה, עבודת השם, זמירות שבת

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


עס קומט יעצט זומער, איך וועל אי"ה נאכאמאל האבן די זכי' צו זיין א מלמד אין לויף פונעם זומער, לערנען תורה ויראת שמים מיט מיינע טייערע תלמידים.


ביי אונז אין קעמפ איז אויסגעשטעלט אז פרייטאג צו נאכטס זינגען די מלמדים מיט די אינגלעך די זמירות ביז קידוש אין בית המדרש נאכ'ן דאווענען, אין די צייט מאכן די מדריכים די סעודה ביי זיך אינדערהיים, און דערנאך גייען די מלמדים אהיים צו זייער באנגעלאו מאכן זייער סעודה.


מיין שאלה איז צי איך דארף איבערזינגען די זמירות נאכאמאל אינדערהיים אלס חינוך, אדער פעלט עס נישט אויס ווייל איך האב שוין געזינגען אין שול, בפרט אז מיין גרויסער זון קומט דאך אויך אין שול און הערט מיר דארט זינגען, און מיין משפחה ווייסט אז איך זינג אין שול מיט די תלמידים.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת שלח, כ"א סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


ביי אונז אין ישיבה אין די זומער וואכן, ווען די בחורים עסן אינאיינעם די סעודות שבת, בלייב איך מיט זיי נאכן דאווענען זינגען זמירות: "שלום עליכם", "רבון כל העולמים" און "אשת חיל", ווייל עס זענען דא בחורים וואס קומען פון שטיבער וואס מען זעצט זיך גלייך עסן, מען זינגט נישט קיין זמירות וכו', וויל איך זיי ווייזן ווי אזוי א שבת סעודה דארף אויסזען; סעודות שבת הויבט מען אן מיט זמירות, מען זינגט לכבוד די מלאכים, מען באגריסט די מלאכים וואס באגלייטן דעם איד אהיים פון שול.


נאכן זינגען מאכט א בחור קידוש פאר די בחורים, און נאך קידוש גיי איך אהיים מאכן די סעודה מיט מיין משפחה. שפעטער נאך די סעודה קום איך צוריק צו די בחורים זינגען מיט זיי זמירות און שיינע ניגונים לכבוד שבת.


ווען איך קום אהיים זינג איך איבער די זמירות: "שלום עליכם", "רבון כל העולמים" און "אשת חיל", ווייל דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן קד) אז זמירות שבת איז דער עיקר פון אידישקייט; וויל איך מיינע קינדער זאלן אויך זינגען זמירות, און ווייל עס איז גאר אנדערש די סעודה ווען מען הויבט עס אן מיט זמירות.


אויך לכבוד די מלאכים וואס באגלייטן אהיים פון שול. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קיט:): "שני מלאכי השרת מלוין לו לאדם בערב שבת מבית הכנסת לביתו", צוויי מלאכים באגלייטן דעם איד פון שול אהיים פרייטאג צו נאכטס, "אחד טוב ואחד רע", א גוטער מלאך און א שלעכטער מלאך, ווען מען קומט אהיים און אלעס איז גוט, די שטוב איז צאמגענומען, עס איז דא א שיינע געדעקטע טיש מיט שבת ליכט, און די בעטן זענען שיין געמאכט - וואונטשט דער גוטער מלאך א ברכה: "יהי רצון שתהא לשבת אחרת כך", עס זאל זיין די ווילן פונעם אייבערשטן אז דעם קומענדיגן שבת זאל אויך זיין אזוי שיין, און דער שלעכטער מלאך האט נישט קיין אנדערע ברירה, ער מוז צושטימען און אויך וואונטשן. און אויב חס ושלום די שטוב איז נישט אזוי ווי עס דארף צו זיין וואונטשט דער שלעכטער מלאך אז די קומענדיגע וואך זאל אויך אזוי זיין, און דער גוטער מלאך דארף בעל כרחו זאגן אמן; ממילא פאסט אז ווען די מלאכים קומען אהיים זאל מען זיי באגריסן מיט שלום עליכם.


אזוי אויך די תפילה פון "רבון כל העולמים"; דאס איז דאך א מורא'דיגע תפילה, דאס וועקט אויף דאס הארץ צום אייבערשטן. דער הייליגער רבי נתן פלעגט גיסן טייכן טרערן ביי די תפילה, אזוי אויך אנשי שלומינו זאגן די תפילה מיט א שטארקע בענקשאפט צום אייבערשטן. מען קען שפירן דעמאלט זייער א גוטע טעם, ווייל די שטוב איז פול מיט מלאכים. אויסער די צוויי מלאכים - קומען מיט טויזנטער מלאכים וואס ווערן באשאפן דורכאויס די וואך פון אלע מצוות וואס א איד טוט.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנחומא ויקהל, א): "עַל כָּל מִצְוָה שֶׁאָדָם עוֹשֶׂה", אויף יעדע מצוה וואס א איד טוט, "מוֹסְרִין לוֹ מַלְאָךְ", געבט מען אים א מלאך, "לְשָׁמְרוֹ" אים צו היטן; דעריבער איז זיכער בעסער נאכאמאל צו זינגען די זמירות און נאכאמאל זאגן די תפילה אין שטוב ביים שבת טיש, צוליב די אלע טעמים.


אזוי אויך שבת אינדערפרי מאך איך אלץ איבער קידוש אין שטוב, אפילו מיר מאכן קידוש אין שול, ווייל א סעודה הויבט זיך אן מיט קידוש. אזוי ווי די מעשה וואס האט פאסירט ביים הייליגן חתם סופר זכותו יגן עלינו. איינער האט ארויסגעלאזט א שמועה אז דער חתם סופר זכותו יגן עלינו מאכט נישט קיין קידוש שבת אינדערפרי, ווען באמת פלעגט ער מאכן קידוש, גיין אביסל לערנען און נאכדעם מאכן די סעודה. איינמאל איז געווען ביי אים א גאסט, יענער האט נישט געוויסט אז דער חתם סופר האט שוין קידוש געמאכט, ער איז געקומען צו די סעודה און געזען ווי דער היילגער חתם סופר גייט זיך וואשן אן מאכן קידוש, איז ער געגאנגען זאגן אז דער חתם סופר מאכט נישט קיין קידוש; פון דעמאלט האט ער אלץ איבערגעמאכט קידוש.


אזוי אויך וויל איך אז מיינע קינדער זאלן נישט זאגן אז זומער זינג איך נישט קיין שלום עליכם און שבת אינדערפרי מאכט מען נישט קיין קידוש; קינדער דארפן זען גאנצע שיינע סעודות.


וואויל איז דעם וואס מאכט שיינע סעודות; ער זינגט זמירות און דערציילט מעשיות פון צדיקים - וועט ער זוכה זיין צו אמונה, און די קינדער וועלן האבן אמונה.


סעודות שבת איז אמונה, אזוי ווי רבי שמעון בר יוחאי זאגט (זוהר יתרו, פח.): "וּבָעֵי לְאִתְעַנָּגָא בְּכֻלְהוּ סְעוּדְתֵי", מען דארף האבן פארגענוגן ביי אלע דריי סעודות שבת, "וּלְמֶחֱדֵי בְּכָל חַד וְחַד מִנַּיְהוּ", און מען דארף זיין פרייליך ביי אלע דריי סעודות, "מִשׁוּם דְּאִיהוּ מְהֵימְנוּתָא בְּכֻלְּהוּ שְׁלֵימָתָא", ווייל די סעודות שבת ברענגט אמונה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#96 - וואס טו איך מיט מיין קליין קינד וואס פירט זיך נישט איידל
צניעות, חינוך הילדים, קדושה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך מוז זיך קודם באדאנקען פאר דעם יום טוב שבועות וואס איך האב געהאט דאס יאר, עס איז די ערשטע מאל ביי מיר וואס איך האב געהאט אמת'דיג א געפיל מקבל צו זיין די תורה פון פריש, איך האב קיינמאל נישט געטראכט אז איך האב עפעס שייכות מיט די הייליגע תורה, אז איך קען אויך לערנען, איך האב געוואוסט גלייך ביים מאכן די גוטע קבלה, אז איך נַאר זיך אליין, איך וועל עס קיינמאל נישט קענען מקיים זיין, אבער דאס יאר, זייענדיג שוין מקורב צום הייליגן רבי'ן, איז עס געווען אן אמת'ער דערהויבענער שבועות, איך האב שוין זוכה געווען אזויפיל צו לערנען דורכ'ן סדר דרך הלימוד פון רבי'ן, און איך האב זיך אויפגעפרישט יעצט צו לערנען נאך מער מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף.


יעצט צו מיין שאלה, מיין זון איז פינף יאר אלט, ער איז ברוך ה' זייער וואויל, מיר האבן אסאך נחת פון אים, מיר זענען אים מחנך מיט עצות פון הייליגן רבי'ן, אבער מיר האבן איין שטארקע פראבלעם מיט אים.


בערך א יאר צוריק האט מיין ווייב געזען ווי ער רירט זיך אן ווי מען טאר נישט, זי האט אים אנגעהויבן מסביר זיין אז מ'טאר דאס נישט טון, און שפעטער אויך געשריגן אויף אים, און אזוי האט זיך עס איבערגע'חזר'ט אסאך מאל. מיר האבן פרובירט מברר זיין וואס טוט זיך אין זיין חדר, און מיר האבן געהערט אז א צווייטע אינגל האט גערעדט צו אים וועגן דעם, מיר האבן גערעדט מיט'ן מלמד, און למעשה איז די זאך דורכגעגאנגען און מען האט פארגעסן דערפון. אבער יעצט האט מיר מיין ווייב געזאגט איין טאג איך זאל זען פארוואס ער פארזוימט זיך אזוי לאנג אינעם פריוואטן צימער, און ווען איך בין אריין האב איך געזען אז ער טוט עס שוין ווייטער. איך האב זיך איינגעהאלטן און גארנישט געטון, ווייל איך האב נישט געוואלט טון זאכן פון כעס, אבער איך בין זייער דערשראקן און פארלוירן, ווי אזוי האנדל איך דעם מצב?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת נשא, י' סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מען דארף אויסלערנען קינדער זיי זאלן זיין געווארנט נישט אנצורירן דעם אות ברית קודש; ווי יונגער מען רעדט צו זיי, מען געוואוינט זיי צו צו זיין הייליג - וועלן זיי אויסוואקסן גרויסע צדיקים.


מען רעדט צו זיי איין מאל און נאכאמאל, און אמאל געבט מען א קליין פעטשל. שלמה המלך זאגט (משלי כב, טו): "אִוֶּלֶת, קְשׁוּרָה בְלֶב נָעַר", א קינד איז צוגעבינדן מיט נארישע זאכן, א קינד ווערט געבוירן מיט נארישקייטן, "שֵׁבֶט מוּסָר, יַרְחִיקֶנָּה מִמֶּנּוּ", די שטעקן מיט וואס מען שלאגט אים - וועט עס דערווייטערן פון אים; מען דארף אויסלערנען די קינדער פון יונגווייז אן צו זיין ערליך, הייליג און אפגעהיטן.


פארגעס נישט, קינדער דארף מען אסאך זאגן ביז זיי פאלגן, מען טאר נישט זיין פויל, מען קען נישט ערווארטן זיי זאלן פאלגן מיט איין מאל הייסן, מען דארף זאגן נאכאמאל און נאכאמאל, יעדע מאל מיט אן אנדערע וועג.


אויך דארף מען אסאך אויסלויבן א קינד; קינדער האבן נאכנישט קיין שטארקע דעת, זיי דארפן אסאך כבוד. דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רב): "כָּל מִי שֶׁשִּׂכְלוֹ קָטָן בְּיוֹתֵר, צָרִיךְ לַחֲלֹק לוֹ כָּבוֹד בְּיוֹתֵר", ווי ווייניגער שכל מען האט - דארף מען מער כבוד, "כִּי כָּל מַה שֶּׁשִּׂכְלוֹ יוֹתֵר קָטָן, הוּא יוֹתֵר חָפֵץ בְּכָבוֹד", ווייל די וואס האבן ווייניג שכל - דארפן מער כבוד; דאס איז געזאגט געווארן פאר קינדער וואס זיי דארפן אסאך כבוד, דארף מען זיי אלץ לויבן און אויסרומען, און אויך זאגן ווי אזוי צו זיין הייליג.


האב נישט מורא צו זאגן אפן פאר דיינע קינדער: "דא טאר מען נישט אנרירן, דער אייבערשטער לאזט נישט"; זאג נישט מער און נישט ווייניגער, די ווערטער זאלסטו זאגן נאכאמאל און נאכאמאל: "מען טאר נישט אנרירן דא, דער אייבערשטער לאזט נישט".


וואויל זענען די עלטערן וואס לערנען אויס די קינדער צו זיין ערליך, וועלן זיי זוכה זיין צו זען נחת.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#95 - ווען דער זמן איז שפעט, זאל מען לייגן די קינדער שלאפן פאר די סעודה?
שבת קודש, חינוך הילדים, שבת טיש, שלאפן

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


דא ביי אונז אין לאנדאן ווערט דער זמן מוצאי שבת בערך 10:20 ביינאכט, און ביז איך קום אהיים פון שול איז שוין א האלבע שעה שפעטער, עס ווערט זייער שפעט פאר די קינדער, און זיי גייען שלאפן נאך איידער איך קום אן אהיים, איז דאס ריכטיג?


אויך פרייטאג צו נאכטס איז דא דעם פראבלעם, איך דאווען ביי די פלג המנחה, און עס קומט אויס אז מ'הויבט אן די סעודה א פערטל צו צען ביינאכט, מיין ווייב זאגט אז דאס וואס די קינדער זענען אויף אזוי שפעט מאכט זיי צעמישט, און זיי זענען מיד שבת אינדערפרי, און דעריבער וויל זי לייגן די קינדער שלאפן פאר די סעודה. זי איז גערעכט, אבער פון די אנדערע זייט איז מיר שווער צו מאכן די סעודה אן די קינדער ביים טיש.


וואס זאל איך טון?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת במדבר, ג' סיון, מ"ז לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, לאנדאן


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דיין ווייב איז גערעכט, מען קען נישט אויפהאלטן קינדער אזוי שפעט אין די נאכט אריין; קינדער דארפן זיין אויסגערוט, קינדער דארפן גיין שלאפן צייטליך.


די בעסטע זאך וואלט געווען דו זאלסט זיי לייגן שלאפן פרייטאג נאכמיטאג פאר עטליכע שעה, אזוי אויך לייג זיי שלאפן שבת נאכמיטאג פאר אפאר שעה, אזוי וועלן זיי קענען מיטהאלטן די סעודות שבת.


מוהרא"ש זאגט, די סעודות שבת איז א יסוד פאר חינוך הבנים והבנות; ביי די שבת סעודות קען מען אריינלייגן אין די קינדער א ליבשאפט צום אייבערשטן, א ליבשאפט צו די תורה, דעמאלט איז די ריכטיגע צייט זיי אויפצובויען; א שאד זיי זאלן נישט מיטהאלטן די הייליגע סעודות, זיי זאלן גיין שלאפן, אדער זיין מיד און ווילד.


דער הייליגער מונקאטשער רב זכותו יגן עלינו ברענגט אן אינטערעסאנטע זאך (דברי תורה ט, אות יג) בשם דער הייליגער מעזריטשער מגיד זכותו יגן עלינו, ער האט געזאגט: "איך וואונדער זיך פארוואס עס שטייט נישט אין די עשרת הדברות מען זאל שלאפן ערב שבת", פרעגט דער הייליגער מנחת אלעזר (שם): "וואס איז פשט פון די ווערטער 'עס וואלט ווען געדארפט שטיין אין די עשרת הדברות' וואס איז נישט גענוג עס זאל שטיין אין די תורה?" ענטפערט ער, ווייל נאר ווען מען שלאפט ערב שבת קען מען מאכן א שיינע סעודה, זינגען זמירות, אביסל לערנען פאר די סעודה און נאך די סעודה, אז נישט שלאפט מען איין ביי די סעודה, מען זינגט נישט קיין זמירות, מען רעדט נישט מיט די קינדער.


ביי מיין טאטע שליט"א זענען מיר אזוי מחונך געווארן, די גאנצע שטוב מקטן ועד גדול - אלע האבן זיך אראפגעלייגט, מיין טאטע פלעגט זיין זייער שטרענג ביי דעם. ווען מיר זענען געווען קינדער האבן מיר נישט פארשטאנען וואס עפעס מוזן מיר שלאפן, ווייסט דאך אז קינדער ווילן נישט שלאפן; היינט פארשטיי איך דאס, ווען איך זע ביי אסאך שטובער לייגט מען די קינדער שלאפן אינמיטן די סעודה, און איך דערמאן זיך אונזערע הערליכע סעודות שבת, ווי אלע קינדער זענען געזיצן אויסגערוט, מיר האבן געווארט א גאנצע וואך פאר די שבת סעודות.


און אזוי פיר איך זיך, ביי אונז גייען אלע קינדער שלאפן סיי ערב שבת מען זאל קענען זיין אויסגערוט ביי די סעודות, און שבת נאכמיטאג, מען זאל קענען זיין אפגעהיטן און קענען מיט האלטן שלש סעודות, הבדלה און מלוה מלכה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#94 - אנשטאט שרייען אויף די ווייב, שרייט מען "ש'כח אייבערשטער"
שלום בית, שבת קודש, חינוך הילדים, סיפורי צדיקים, שמחה, נסיונות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח פאר מיין שיינע לעבן, פאר אלע שיינע לימודים וואס דער ראש ישיבה לערנט מיר אויס, בפרט ווי אזוי צו רעדן צו מיין ווייב, איר אויסהערן, איר בארואיגן אפילו ווען איך קען איר בכלל נישט העלפן, נאר רעדן שיין און אויסהערן.


איך וויל שרייבן א שיינע מעשה וואס איך האב געהאט דעם שבת, איך האב אנגעשטעלט פאר שבת דעם "עיר קאנדישאן" אויף א געוויסע נומער אז ווען עס פילט אז עס איז הייס זאל זיך עס אנצינדען. למעשה האב איך עס נישט גוט אנגעשטעלט און עס האב זיך כמעט נישט אנגעצינדען. ווען איך בין אהיים פון שול איז געווען זייער הייס, שרעקליך הייס, איך האב געבעטן דעם אייבערשטער אז עס זאל זיך שוין אנצינדען, למעשה האט זיך עס ערשט אנגעצינדען אינמיטן די סעודה און פון גרויס שמחה האב איך הויך אויסגערופן "ש'כח אייבערשטער!"


פון דעמאלט און ווייטער, יעדעס מאל עס האט זיך אנגעצינדען, האט מיין זון, וואס איז צוויי יאר אלט און האט יעצט אנגעהויבן רעדן, געשריגן "ש'כח אייבערשטער!"


ווען איך זאל ח"ו שרייען אויף מיין ווייב פארוואס זי האט עס נישט געקענט אנשטעלן נארמאל, כאטש וואס ס'האט באמת גארנישט מיט איר, אבער ווי דער סדר העולם ווען עפעס גייט נישט גוט איז די ווייב שולדיג, וואס וואלט מיין זון געשריגן יעדעס מאל?


איך האב נישט די ווערטער זיך גענוג צו באדאנקען.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת במדבר, ג' סיון, מ"ז לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מענטשן כאפן נישט, מען לייגט נישט צו קאפ אז יעדע ווארט וואס מאן און ווייב רעדן - הערן זיך די קינדער צו דערצו; נישט נאר די גרויסע, נאר די גאר קליינע. די הייליגע חכמים זאגן (סוכה נו:): "שׁוּתָא דִּינוּקָא בְּשׁוּקָא", וואס א קינד רעדט, "אוֹ דַּאֲבוּהָ אוֹ דְּאִימֵיהּ", אדער האט ער דאס געהערט פון דער טאטע אדער פון די מאמע.


מענטשן מיינען אז חינוך האט מיט די קינדער, מוהרא"ש זאגט, חינוך האט מיט זיך; ווי אזוי דו פירסט זיך - וועסטו דאס זען אין דיינע קינדער, אזוי ווי מען קוקט אין א שפיגל; קינדער וואס וואקסן אויף אין א שטוב וואס יעדע צווייטע ווארט איז "אייבערשטער", לויב ווערטער צום אייבערשטן, אדער ווערטער פון אמונה, ווען עפעס פאסירט שרייט מען הויך: "גם זו לטובה!" "שכוח אייבערשטער!" - וועלן די קינדער דאס נאכמאכן, זיי וועלן לעבן מיט אמונה, עס וועט זיי גוט גיין.


אז קינדער הערן עלטערן שרייען און שעלטן, און ווען עפעס גייט נישט ווי מען וויל - ווערט מען פארלוירן, מען שעלט, מען שרייט - וועלן די קינדער אויך אזוי לעבן, און ווען דער טאטע וועט רופן די קינדער אין אן ערנסטן מינוט און לערנען מיט זיי מוסר - וועלן זיי זיך שטילערהייט אונטערלאכן, עס וועט נישט אריינגיין אין זייער הארץ, עס וועט זיי שטעכן די ווערטער; זיי זעען דאך א לעבעדיגע פארקערטע ביישפיל ווי דער מוסר ספר...


עס איז געווען א מעשה מיט א קינד, מען האט אים געפירט אין חדר ביי די דריי יאר זאגן די א' ב'; נישט אלע קינדער לאזן זיך פונעם מלמד זאגן די א' ב', אסאך קינדער וויינען און שרייען. איז געווען א מעשה מיט א קינד וואס האט זיך אנגערופן א זייער מיאוס'ע ווארט, דער מלמד האט נישט געוויסט וואס האט אים באטראפן, 'ווי קען זיין א קינד פון דריי יאר זאל זאגן א מיאוס'ע ווארט וואס מען הערט נאר ביי די נידריגע אומות העולם?' די עלטערן האבן געזוכט א לאך וואו זיך צו באגראבן פאר בושה, אלע זענען געווען דערשראקן, שטיל, מען האט זיך נישט גערירט; דער מנהל האט גענומען דעם קינד און א זייט מיט א גרויסע שטעקן, ער גייט אים שלאגן מלקות, רופט זיך אן א גוטער איד צום מנהל: "פארוואס שלאגסטו דעם קינד? שלאג די עלטערן; דער קינד הערט דאס טאג און נאכט, ער ווייסט נישט וואס מיינט שלעכט, וואס מיינט גוט - ער זאגט וואס ער הערט אין שטוב".


דער הייליגער רבי האט דערציילט (ספורי מעשיות, מעשה ה): "אַמָאל הָאט דֶער בֶּן מֶלֶךְ גִישְׁנִיצְט הָאלְץ אוּן הָאט זִיךְ אַ שְׁנִיט גִיטָאן אִין פִינְגֶער. אִיז דִי בַּת מַלְכָּה צוּ גִילָאפִין. אִים אַרוּם בִּינְדְן דֶעם פִינְגֶער. הָאט זִי דָארְט דֶערְזֶען אֵיין אֶבֶן טוֹב", די בת מלכה איז געקומען צו לויפן העלפן דעם בן מלך ווען ער האט זיך צעשניטן די פינגער, אים פארבינדן און אפשטעלן דאס בלוט, האט זי געזען עס איז ארויסגעקומען א דיימאנט, דאס איז דער בן מלך וואס דער צדיק האט צוגעזאגט אז ער וועט זיין בלויז פון אבנים טובות. קיינער האט נישט געזען אז דאס איז טאקע אזוי געווען, אבער ווען דער בן מלך האט זיך צעשניטן - איז ארויסגעקומען א דיימאנט.


אזוי איז מיט'ן רבינ'ס מענטשן, מען זעט נישט פון דרויסן אז מען איז בלויז פון דיימאנטן, אבער ווען מען צעשניידט זיך, מען קומט אהיים שבת אינדערפרי נאס פון שווייס, קוים וואס מען קען אטעמען, מען גייט א לאנגע וועג, מען האט כח נאר ווייל מען ווייסט אז 'נאך אביסל קום איך אהיים אין א קילע שטוב', און ווען מען קומט אהיים, מען דערזעט זיך אן עירקאנדישן - דעמאלט קומט ארויס די דיימאנט שטיין, מען זאגט: "גם זו לטובה!" מען בלייבט פרייליך.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#93 - זאל איך לאזן מיין זון שפילן ביי זיין חבר'ס הויז?
חינוך הילדים, חברים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


מיין זון איז פיר און א האלב יאר, און ער וויל גיין נאכמיטאג צו זיין חבר'ס הויז זיך שפילן דארט. איך קען די משפחה, זיי זענען א חסידישע משפחה מיט יראת שמים, זאל אים לאזן אהינגיין שפילן?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


ה' פרשת בחוקותי, כ"ו אייר, מ"א לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


ענדערש זאל דיין קינד רופן חברים צו דיר אין שטוב שפילן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#92 - יעדעס קינד קען מען מאכן פאר א שלעכטער אדער פאר א צדיק
חינוך הילדים, מלמדים, קאמפלימענטס

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח פאר די ענטפער אויף דעם וואס איך האב אנגעפרעגט וואס צו טון מיט די קינדער אין מיין כתה וואס האבן געקוקט שמוציגע זאכן.


איך האב געטון וואס דער ראש ישיבה שליט"א האט מיר געשריבן, און אלעס האט זיך ברוך ה' זייער גוט אויסגעארבעט.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת אמור, ז' אייר, כ"ב לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד המלמד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק אז דו בויסט אויף די קינדער, דו געבסט זיי א וועג זיי זאלן אויסוואקסן צדיקים.


וויסן זאלסטו, מען קען מאכן יעדן קינד פאר א שלעכט קינד און מען קען מאכן יעדן קינד פאר א צדיק; עס ווענדט זיך אינעם מלמד, עס ווענדט זיך וואס פאר א ניגון דער מלמד זינגט פאר'ן קינד. ווען דער קינד הערט טאג און נאכט: "ביסט וואויל", "ביסט ווערד", "ביסט טייער", "קענסט יא", "קענסט גוט", "וועסט זיין א צדיק" - דער ניגון וועט אים מאכן פאר א צדיק, אנדערש איז ווען ער הערט קוֹל עֲנוֹת חֲלוּשָׁה (שמות לב, יח), מען קלאפט אים, מען זאגט אים: "ביסט גארנישט ווערד", "דער אייבערשטער דארף דיך נישט", "דו ביסט א שלעכט קינד", "ביסט אן עקלדיג קינד" - איז דא א קליינע האפענונג אז עפעס זאל ווערן פון דעם קינד.


די הייליגע חכמים זאגן אויפ'ן פסוק (ויקרא יט, ב) "קְדשִׁים תִּהְיוּ", הייליג זאלט איר זיין, "כִּי קָדוֹשׁ אֲנִי ה' אֱלֹקֵיכֶם", (ויקרא רבה כד, ט): "יָכוֹל כָּמוֹנִי, תַּלְמוּד לוֹמַר כִּי קָדוֹשׁ אֲנִי", טייטשן די צדיקים דאס אויס נישט בלשון פראגע: "יָכוֹל כָּמוֹנִי?" נאר דער אייבערשטער זאגט פאר אידישע קינדער: "יָכוֹל", דו קענסט זוכה זיין צו קומען "כָּמוֹנִי" - צו די גרעסטע, העכסטע און הייליגסטע מדריגות, ווי אזוי? "תַּלְמוּד לוֹמַר", זאלסט אסאך זאגן און חזר'ן: "כִּי קָדוֹשׁ אֲנִי" – "איך בין הייליג", "איך בין גוט", "איך בין א איד", "איך בין א חלק פונעם אייבערשטן", "דער אייבערשטער האט מיך ליב", "דער אייבערשטער דארף מיך יא"; דאס וועט דיר ברענגען צו די גרעסטע, העכסטע און הייליגסטע פלעצער.


דאס איז זייער וויכטיג פאר מלמדים צו וויסן, זיי זאלן אסאך זאגן פאר די קינדער גוטע ווערטער, זיי רופן מיט שיינע לשונות, די קינדער זאלן וויסן: "כִּי קָדוֹשׁ אֲנִי", און אפילו מען זעט אמאל א קינד פירט זיך נישט אויף גוט, מיינט נישט צו זאגן אז דער קינד איז נישט גוט, אדרבה, עס קען גאר זיין אז דער קינד איז גאר גוט און טאקע פארדעם פארלייגט זיך דער יצר הרע אויף אים, דער אריז"ל זאגט אז דער סמ"ך מ"ם פארלייגט זיך מער אויף די קינדער וואס זענען שורשי נשמות.


אונזער ארבעט איז צו זיין אזוי ווי די ערליכע פרויען שפרה און פועה, וואס זיי האבן געמאכט לעבן אידישע קינדער אין מצרים. דער הייליגער רבי נתן זאגט (לקוטי הלכות תחומין הלכה ו, אות יח) די צדיקים ווערן אנגערופן "מְיַלְּדוֹת הָעִבְרִיּוֹת", ווייל זיי זענען עוסק צו לעבעדיג מאכן אידישע קינדער, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה יא:) וואס איז די נאמען שפרה און פועה? שִׁפְרָה, "שֶׁמְּשַׁפֶּרֶת הַוָּלָד", זי מאכט שיין דעם קינד, פּוּעָה, "שֶׁפּוֹעָה וּמְדַבֶּרֶת וְהוֹגָה לַוָּלָד כְּדֶרֶךְ הַנָּשִׁים הַמְפַיְּסוֹת תִּינוֹק הַבּוֹכֶה", זי רעדט צום קינד, אזוי ווי די סדר פון פרויען וואס רעדן שיין צום קינד, בארואיגן דאס קינד פון וויינען; זאגט רבי נתן, דאס טוען די צדיקים, 'שפרה' זיי מאכן שיין אידישע קינדער, זיי זוכן אויף אין אידישע קינדער גוטע זאכן, זיי זוכן נקודות טובות, זיי ווייזן פאר דעם מענטש 'קוק ביסט יא שיין, ביסט יא ווערד, האסט אין דיר אזויפיל גוטס'. אזוי אויך ווערן די צדיקים אנגערופן בלשון פועה, "כִּי כֵן הוּא מַמָּשׁ עִסְקֵי הַצַּדִּיקִים עִם יִשְׂרָאֵל", דאס איז דאך ממש וואס די הייליגע צדיקים טוען מיט אידישע קינדער, "שֶׁפּוֹעִין וְהוֹגִין וּמְדַבְּרִין עִמָּהֶן וְשׁוֹרְקִין וּמְצַפְצְפִין וּמְרַמְּזִין אֲלֵיהֶם", זיי רעדן, זינגען, פייפן, קוויטשקען און ווינקען, "לְחַזְּקָם", זיי צו שטארקן, "לְעוֹרְרָם", זיי אויפצואוועקן, "וּלְהַגְבִּיהָם", זיי אויפהייבן, "וְלַהֲרִימָם", זיי דערהייבן, "מִכָּל מִינֵי נְפִילוֹת וִירִידוֹת וְהַשְׁלָכוֹת שֶׁלָּהֶם", פון וואו זיי זענען אראפגעפאלן און פארווארפן, "שֶׁיִּזָּרְזוּ בְּכָל יוֹם וּבְכָל עֵת לְהִתְעוֹרֵר מֵחָדָשׁ בַּעֲבוֹדַת ה' בְּכָל מַה שֶּׁיּוּכְלוּ לַחֲטֹף", זיי זאלן זיך שטענדיג אויפוועקן און אנהויבן פונדאסניי, "וְהוּא מַמָּשׁ כְּדֶרֶךְ שֶׁמְּפַיְּסִין תִּינוֹק הַבּוֹכֶה, שֶׁזֶּהוּ בְּחִינַת פּוּעָה", ממש אזוי ווי די פרויען וואס בארואיגן א קינד פון וויינען, "וְהַדְּבָרִים מוּבָנִים לְכָל אֶחָד לְמִי שֶׁיּוֹדֵעַ רַחֲמָנוּת הַצַּדִּיקֵי אֱמֶת עָלֵינוּ אֲשֶׁר עַל יָדָם ה' יִתְבָּרַךְ מְחַזֵּק וּמְנַחֵם אוֹתָנוּ", דאס איז זייער פארשטענדליך פאר די וואס ווייסן די רחמנות פון די אמת'ע צדיקים, וואס דורך זיי העלפט אונז דער אייבערשטער און טרייסט אונז, אזוי ווי עס שטייט: "כְּאִישׁ אֲשֶׁר אִמּוֹ תְּנַחֲמֶנּוּ כֵּן אָנֹכִי אֲנַחֶמְכֶם" וְכוּ'.


זייער גוט האסטו געטון אז דו האסט גערעדט מיט די קינדער וואס דו האסט זיי געכאפט קוקן עבירות, זייער גוט האסטו געטון אז דו האסט זיי געלערנט דאס נישט צו טון און זיי געזאגט אז זיי קענען תשובה טון, אזוי זאלסטו ווייטער טון; זאלסט אכטונג געבן די קינדער זאלן זיין הייליג, זאלסט זיי אויפבויען, זיי זאלן וויסן אז דער אייבערשטער האט זיי ליב.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#91 - וואס טו איך מיט די קינדער וואס קוקן נישט גוטע זאכן?
חינוך הילדים, קדושה, תשובה, מוסר, מלמדים, עונשים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א מלמד, איך פרוביר צו רעדן צו די קינדער פון אמונה, יראת שמים, און קדושה. היינט איז מיר ווידער אויסגעקומען צו רעדן פון דעם, און נאכ'ן שיעור איז א אינגל צוגעקומען צו מיר און געזאגט אז עס איז דא צוויי קינדער וואס זאגן אז זיי האבן געזען צוזאמען א זייער שלעכטע מאווי.


וואס טוט מען אין אזא פאל?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קדושים, ד' אייר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד המלמד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אשריך ואשרי חלקיך אז דו ביסט זוכה צו לערנען מיט תינוקות של בית רבן תורה ויראת שמים. מען קען נישט באגרייפן דאס גרויסקייט פון א מלמד, די מלמדים היטן די וועלט, אויף זייער זכות שטייט די גאנצע וועלט.


דער הייליגער תנא רבי שמעון בר יוחאי הייבט אן דעם הייליגן ספר זוהר אין די הקדמה (דף א): "מָאן מְקַיֵּם עָלְמָא", אויף וועמענס זכות שטייט די וועלט? "וְגָרִים לַאֲבָהָן דְּאִתְגַּלְּיָן", אין וועמענס זכות ווערן אנטפלעקט די הייליגע אבות? "קַל יְנוֹקֵי דְּלָעָאן בְּאוֹרַיְתָא", אין די זכות וואס אידישע קינדער לערנען די הייליגע תורה. "וּבְגִין אִנּוּן רַבְיָין דְּעָלְמָא", אין די זכות פון די קינדער, "עָלְמָא אִשְׁתְּזִב" - היט דער אייבערשטער די וועלט. "לְקָבְלֵיהוֹן (שיר השירים א) תּוֹרֵי זָהָב נַעֲשֶׂה לָךְ, אִלֵּין אִנּוּן יְנוֹקֵי רַבְיָין עוּלְמִין", תורי זהב, דאס זענען די אידישע קינדער, "דִּכְתִיב (שמות כה) וְעָשִׂיתָ שְׁנַיִם כְּרוּבִים זָהָב".


וואויל איז דיר אז דו רעדסט פון קדושה וטהרה; זאלסט ווייטער רעדן צו די קינדער פון שמירת הברית, שמירת עיניים און שמירת הדיבור. וועסט זען על פי רוב נאכן רעדן צו קינדער פון קדושה פון יראת שמים, אז עס שווימט ארויף מעשיות, קינדער קומען דערציילן וכו'. אז א קינד איז דיר געקומען דערציילן אז קינדער קוקן עבירות זאלסטו נעמען די קינדער, יעדן קינד באזונדער, און אויספרעגן; ווען מען פרעגט אויס קינדער דארף מען זיי ווייזן פון איין זייט שטארקייט, און אויך רחמנות; דער קינד דארף וויסן אז ער האט געטון אן עוולה, אבער נאר אז מען ווייזט אים אז ער קען תשובה טון, ער האט א וועג צוריק צום אייבערשטן - וועט ער זיך מודה זיין און מען וועט אים קענען מאכן פאר א צדיק; אז מען ווארפט א שרעק, א מורא - קען זיין ער וועט מודה זיין, אויך קען זיין אז ער וועט פון יאוש גארנישט דערציילן.


אז די קינדער וועלן דיר דערציילן וואס גייט פאר - זאלסטו זיי זאגן: "דער אייבערשטער לאזט נישט קוקן עבירות, דער אייבערשטער איז אויף אלעס מוחל, אבער ביי דעם איז דער אייבערשטער נישט מאריך אפו", אזוי ווי די הייליגע חכמים זכרונם לברכה זאגן (בראשית רבה כו, ה): "עַל הַכֹּל הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מַאֲרִיךְ אַפּוֹ, חוּץ מִן הַזְּנוּת", אויף אלע עבירות וואס א מענטש טוט ווארט דער אייבערשטער מען זאל תשובה טון, אבער ווען עס קומט צו ניאוף רחמנא לצלן - דארט איז דער אייבערשטער נישט מאריך אף, נאר דער אייבערשטער באשטראפט דעם מענטש מיט א ביטערן עונש.


אויב עס פעלט זיך אויס - זאלסטו רעדן צו די עלטערן, אבער נאר אז עס וועט העלפן, זיי וועלן העלפן די קינדער.


זיי שטארק, גיי אן ביי דיין הייליגע ארבעט.

#90 - ווי אזוי לערנט מען אויס גאר קליינע קינדער צו זיין ערליך?
חינוך הילדים, סיפורי צדיקים, קדושה, תפילה והתבודדות, ברכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח פאר די שיינע אידישע ניגונים, זיי זענען ממש מחי' נפשות.


איך האב געוואלט פרעגן איבער מיין זון וואס ווערט יעצט דריי יאר. זייט מען האט אים אויסגעלערנט גיין אין בית הכסא, זע איך אז ער רירט זיך אן כסדר נישט צניעות'דיג. איך האב שוין פרובירט אלע עצות און גארנישט האט געהאלפן, עס גייט שוין אן אזוי פאר עטליכע חדשים, איז דא עפעס אן עצה דאס אפצושטעלן?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קדושים, ד' אייר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


חינוך איז אן עבודה וואס מען דארף האבן אסאך חכמה און אסאך געדולד דערצו. ערשטנס דארף מען וויסן ווען און וויפיל צו זאגן פאר די קינדער, אויך ווי אזוי צו רעדן אז זיי זאלן דאס אננעמען; ובנוסף לזה דארף מען האבן אסאך געדולד אויסצואווארטן ביז מען זעט די פירות.


קליינע קינדער, דריי יעריגע קינדער - זענען נישט שלעכט, זיי האבן נאכנישט קיין דעת, מען דארף זיי צוגעוואוינען ווי אזוי זיך צו פירן, אזוי וועלן זיי אויסוואקסן ערליכע אידן.


דעריבער זאלסטו מיט געדולד און מיט אסאך חכמה אים אויפבויען, אים אויסלערנען צו זיין ערליך; מען זאגט איין מאל, און נאכאמאל און א דריטע מאל ביז די קינדער ווערן ערליכע אידן. דאס איז ביי אלע זאכן, סיי ווען מען לערנט זיי אויס ווי אזוי צו זיין הייליג און סיי מיט אנדערע זאכן. צום ביישפיל, ווען א קינד וויל עסן דארף מען אים דערמאנען צו מאכן א ברכה; וועט איינער קומען זאגן 'איך ווייס נישט וואס צו טון, מיין קינד מאכט נישט קיין ברכות, איך האב אים שוין געזאגט אז מען דארף מאכן א ברכה און ער פאלגט נישט'; וועל איך יענעם זאגן: "איך זאג מיינע קינדער צו מאכן ברכות - נישט איין מאל, מן הסתם טויזנטער מאל"; יעדער קינד ביי מיר האט שוין זיכער געהערט טויזנטער מאל: "א ברכה!" "מען טאר נישט עסן אן א ברכה!" "אויב מען עסט אן א ברכה גנב'עט מען פונעם אייבערשטן!" אזוי רעדט מען צו זיי ביז זיי וואקסן אויף ערליכע אידן.


הכלל, מען דארף האבן אסאך געדולד צו רעדן נאכאמאל און נאכאמאל, און מען דארף בעטן דעם אייבערשטן מען זאל וויסן ווי אזוי צו רעדן אז די קינדער זאלן אננעמען די ווערטער, מען זאל נישט נערוועז ווערן ווען מען זאגט זיי ווי אזוי זיך צו פירן.


עלטערן דארפן בעטן און בעטן אן א שיעור דעם אייבערשטן מען זאל זוכה זיין צו ערליכע קינדער. מוהרא"ש דערציילט, אמאל איז א איד געקומען צום הייליגן חפץ חיים זכותו יגן עלינו און געבעטן א ברכה אויף גוטע קינדער, האט זיך דער הייליגער חפץ חיים אויפגעשטעלט פון זיין פלאץ און ארויסגענומען פון ספרים שאנק אן אלטע תהלים וואס איז געווען אויפגעבלאזן פון נאסקייט, ער האט דאס געוויזן פאר דעם איד און אים געזאגט: "זעסט? דאס איז דער תהלים פון מיין מאמע עליה השלום וואו זי פלעגט יעדן טאג וויינען אז זי זאל האבן גוטע קינדער, אזוי איז מען זוכה צו גוטע קינדער".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#89 - וועלכע קאליר קאפל איז פאסיג אנצוטון אינעם טאג פונעם אפשערן?
חינוך הילדים, תפילה והתבודדות, אפשערן, קאפל

תוכן השאלה‎

בעזרת ה' יתברך


לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך גיי בקרוב מאכן חאלאקע פאר מיין אינגל, מיין ווייב האט זייער געוואלט קויפן פאר אים א קאפל וואס פאסט צו די אנצוג וואס ער גייט אנטון אינעם טאג פון דעם אפשערן.


איך בין נישט אזוי באקאנט וואס איז יא ריכטיג אנצוטון פאר קינדער און וואס נישט, אין די משפחה איז איינגעפירט צו גיין נאר מיט שווארצע קאפלעך, אדער העכסטנס אין טונקל בלוי, אבער זי האט יא דוקא געוואלט אנטון אזא סארט קאפל וואס איז צוגעפאסט צום אנצוג, עס זאל אויסזען שיין.


למעשה האט זי גערעדט מיט די משפחה און ארומיגע און מען האט איר זייער אפגערעדט אז עס זעט אויס ווי א קאפל פון א בעל תשובה, עס פאסט נישט צו גיין מיט דעם. מיר האבן טאקע געפלאנט עס אנצוטון פאר אים נאר אין טאג פונעם אפשערן, אבער שפעטער אין חדר זאל ער יא גיין מיט א שווארצע קאפל ווי יעדן, מיר ווילן נישט ער זאל זיין אנגעטון מאדערן.


מיר קענען נישט באשליסן וואס צו טון, איך ווייס נישט וועלכע קאלירן זענען יא אויסגעהאלטן און וועלכע נישט, איך פארשטיי אז עס איז זיכער נישט קיין חסידישע זאך, אבער מיר ווילן וויסן אויב עס איז אויסגעהאלטן אנצוטון פאר'ן קינד דעם צוגעפאסטן קאליר קאפל נאר אינעם טאג פונעם אפשערן.


עס איז אפשר נאריש צו פרעגן אזא שאלה, אבער איך האב נישט וועמען צו פרעגן, און איך האף דער ראש ישיבה שליט"א וועט מיר מוחל זיין פאר'ן פרעגן אזעלכע שאלות.


 


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת קדושים, ג' אייר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מאך נישט קיין עסק פון די זאכן, ווי אזוי דו וועסט מאכן וועט זיין גוט; מאך נישט פון טפל - עיקר און פון עיקר -טפל.


ווען מען שערט אפ א קינד, מען פירט אים אין חדר זאגן די הייליגע א' ב' און מען טוט אים אן א קאפל מיט ציצית - דארף מען טון צוויי זאכן, איינס נישט אויפהערן דאנקען דעם אייבערשטן אז מען איז זוכה צו פירן דאס קינד אין חדר, זאג טויזנט מאל: "איך דאנק דיר אייבערשטער אז מיר האלטן דא".


צווייטנס, דארפן די עלטערן געבן צדקה און בעטן דעם אייבערשטן אז דער קינד זאל אויסוואקסן אן ערליכער איד. ווייל עס כאפט א פחד און א שרעק, די אלע טייערע נשמות ישראל וואס וואלגערן זיך בראש כל חוצות, בני ציון היקרים - די אלע האבן געהאט א שיינע חאלאקע, מען האט זיי געפירט אין חדר מיט א שיינע קאפעלע, מיט שיינע זיסע פעקעלעך; מען דארף אזויפיל בעטן דעם אייבערשטן: "ונהי' אנחנו וצאצאנו וצאצאי צאצאנו, כלנו יודעי שמך, אלע זאלן מיר זיין דבוק צום אייבערשטן און צו די תורה".


אזא קאפל אדער אזא קאפל, אזא פעקל אדער אזא פעקל - דאס אלעס איז נישט משנה, דער עיקר זאלסטו טון די צוויי אויבנדערמאנטע זאכן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#88 - זאל איך מחנך זיין מיין טאכטער אויף צניעות?
צניעות, חינוך הילדים, תפילה והתבודדות, עצות, מוסר, מוהרנ"ת ז"ל, תיקון חצות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


זאל איך זאגן פאר מיין צען יעריגע טאכטער זי זאל זיין צניעות'דיג? צום ביישפיל אז זי שלעפט ארויף די קלייד עס זאל זיין קורצער, און נאך אזעלכע סארט זאכן, זאל איך איר מעורר זיין אויף דעם, אדער זאל איך זיך נישט וויסענדיג מאכן און עס וועט אריבערגיין פון זיך אליין?


איך האב נישט קיין אנונג פון וואו זי נעמט דאס, ביי מיין ווייב זעט זי נישט אזעלכע זאכן, זי איז זייער צניעות'דיג.


איך בעט דעם אייבערשטן יעדן טאג אויף דעם.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת קדושים, ג' אייר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אודאי זאלסטו זאגן פאר דיין טאכטער וועגן זיין איידל; וואס האסטו געווארט ביז יעצט? ביסט שוין אביסל צו שפעט; ביי די צען יאר איז שוין אביסל שפעט, יעצט דארף מען שוין וויסן ווי אזוי צו זאגן. אנדערש איז ווען מען זאגט פון קליינערהייט, ווען די קינדער זענען נאך בייגעדיג, דעמאלט נעמען זיי אן וואס מען זאגט זיי, זיי האבן נישט קיין ברירה, עס ווערט א טבע שני ביי זיי.


זאג פאר דיין טאכטער זאל אכטונג געבן; זאג איר עס מיט א שמייכל, געב איר צו פארשטיין דאס שיינקייט פון גיין איידל, געב איר צו שפירן דאס זיסקייט פון זיין אן איידעלע מיידל. אויך זאלסטו איר זאגן אז ווען מען איז איידל און מען בעט דעם אייבערשטן אויף לעבן, באקומט מען א גוטע חתן, א וואוילער מאן מיט ערליכע קינדער.


עבודת החינוך איז א הייליגע עבודה, דאס איז אזוי הייליג ווי די גרויסע עבודה פון זאגן תיקון חצות, אזוי האט אונז רבי נתן געלערנט. ער פלעגט ווארטן אויף זיינע קינדער, זיי לייגן שלאפן מיט יראת שמים; הגם ער האט שוין געוואלט גיין שלאפן פרי כדי אויפצושטיין גאר פרי, ער האט געהאט זיינע סדרים - דאך פלעגט ער אויפבלייבן ביז זיי זענען אהיים געקומען פון ישיבה, פון חדר; ער האט געזאגט: "די עבודה איז ביי מיר אזא הייליגע עבודה, אזוי ווי זאגן חצות".


מען קען נישט נאר זאגן פאר קינדער מוסר, מען דארף אויך מאכן פרייליך; מען דארף מאכן צייט מיט די קינדער פון לאכן און זיך פרייען, און פון די אנדערע זייט דארף מען מוסר'ן די קינדער זיי זאלן אויסוואקסן ערליך און הייליג.


בעט דעם אייבערשטן זאלסט וויסן וויפיל צו לאכן און וויפיל צו זאגן, וויפיל צו שווייגן און וויפיל צו באמערקן; נאר מיט תפילה וועסטו מצליח זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#87 - איך בין א מלמד אין אן אנדערע מוסד, מעג איך רעדן אסאך פונעם אייבערשטן?
חינוך הילדים, אמונה, פחדים, מלמדים, זעלבס זיכערקייט

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין ברוך ה' געווארן א מלמד פאר דריי יעריגע קינדער, האב איך געוואלט פרעגן ווי אזוי זיך צו פירן.


איך פיל ווי איך וויל א גאנצן צייט נאר רעדן צו די קינדער פונעם אייבערשטן, מעשיות פון תפילה, מעשיות פון צדיקים; איך האב אבער מורא אז אויב גייט איך רעדן צו סאך, וועלן מענטשן ווערן זייער אויפגערעגט אויף מיר, מען וועט מיר חושד זיין אז איך וויל דא פארקויפן ברסלב פאר די קינדער. אויך מיין ווייב האט מיר געווארנט אז איך זאל נישט איבערציען די שטריק, ווייל מ'וועט מיר ארויסווארפן ווייל איך רעד פון ברסלב.


האב איך געוואלט פרעגן אויב איך זאל טאקע אכטונג געבן נישט צו רעדן צו סאך צו די קינדער פונעם אייבערשטן אדער נישט? און אויב יא, וואס איז די גדר?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת אחרי ב', מברכים החודש, כ"ח ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אשריך ואשרי חלקך אז דו ביסט א מלמד פאר תינוקות של בית רבן. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (מדרש איכה, פתיחתא ב): "מָאן אִינוּן נְטוּרֵי קַרְתָּא", ווער זענען די וואס היטן אפ די שטאט פון שלעכטס? "אֵלּוּ סוֹפְרִים, וּמְשַׁנִּים, שֶׁהֵם הוֹגִים וּמְשַׁנִּים וּמְשַׁמְרִין אֶת הַתּוֹרָה בַּיוֹם וּבַלַּיְלָה", די מלמדים וואס לערנען תורה מיט קינדער, זיי היטן אפ די שטאט פון אלעם שלעכטס.


א שאד אז מלמדים זענען אזוי צעקלאפט ביי זיך, זיי זענען זיך אליינס נישט מחשיב; די וועלט שטייט דאך אויף די מלמדים וואס לערנען תורה מיט תינוקות של בית רבן! די הייליגע חכמים זאגן (שבת קיט:): "אין העולם מתקיים אלא בשביל הבל תינוקות של בית רבן", די וועלט שטייט אויף די תורה פון די קינדער, האט דער הייליגער רב פפא געפרעגט דעם הייליגן אמורא אביי, די וועלט שטייט נישט אויף אונזער תורה?! "דידי ודידך מאי", וואס איז מיט אונזער תורה און דיין תורה? זאגט אים אביי: "אינו דומה הבל שיש בו חטא להבל שאין בו חטא", עס איז נישט קיין פארגלייך תורה פון קינדער וואס ווייסן נאכנישט פון קיין עבירות; דאס איז אלעס אויפ'ן חשבון פונעם מלמד וואס זיצט מיט קינדער און לערנט, דאווענט און לייגט אריין אמונה אין זיי.


לייג אריין אין די קינדער אמונה פשוטה, רעד צו זיי פון גלייבן אינעם אייבערשטן, בעטן דעם אייבערשטן און דאנקען דעם אייבערשטן - אן קיין גדר; האב נישט מורא פון קיינעם, דו רעד צו זיי פון אייבערשטן, דארפסט נישט רעדן צו זיי פון ברסלב, אבער פון אמונה זאלסטו רעדן אן קיין שום פחד.


א פרייליכן שבת.


 

#86 - לעבן א פאלשע לעבן, נאר צו קענען שיקן די קינדער אין מוסדות?
חינוך הילדים, קינדער, מוסדות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


מיין קינד דערנענטערט זיך יעצט צו די עלטער וואס זי דארף שוין אנהויבן גיין אין מוסדות, און מיר דארפן טרעפן פאר איר א גוטע מוסד.


ביי אונז אין שטאט איז נישטא קיין גרויסע אויסוואל, נאר דא צוויי מוסדות, איינס איז א בעסערע מוסד, ווי רוב פון מיין גאטונג שיקט דארט, אבער זיי וועלן זיך זייער שטארק וועמען אריינצונעמען. ווידער איז דא א צווייטע מוסד וואס נעמט יא אן כמעט יעדן איינעם, דאס מיינט אז דארט זענען דא גוטע ערליכע משפחות, אבער אויך משפחות וואס איך וואלט נישט געוואלט מיינע קינדער זאלן זיך חבר'ן מיט זיי.


מיין שאלה איז אויב איך זאל זיך איבערשטרענגען מיט אלע כוחות אז מען זאל אננעמען מיין קינד אין די בעסערע מוסד, אדער ענדערש שיקן אין די אנדערע מוסד וואו מ'נעמט מיר גערן אן.


שיקן אין די בעסערע מוסד מיינט אויך אז זיי וועלן פארלאנגען אז איך און מיין ווייב זאלן טוישן געוויסע זאכן אין לעבן, זיך צושטעלן צו זייערע תקנות, צום ביישפיל צו האבן נאר א כשר'ע טעלעפאן, וואס איך האב סיי ווי לעצטנס באקומען, איך פארשטיי זייער גוט די תקנה, אבער עס גייט נאך ווייטער, עס מיינט זיי וועלן מיר אנהויבן נאכקוקן אויב איך גיי ארום מיט א הוט און רעקל, וואו איך דאווען, און אז מיין ווייב דארף האבן א קורצערע שייטל, און נאך.


איז דאס די ריכטיגע וועג אין לעבן? צו לעבן א פאלשע לעבן נאר אז מען זאל אננעמען מיינע קינדער אין מוסדות?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת אחרי ב', כ"ו ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אודאי זאלסטו גיין צו די בעסערע מוסד, זיך בעטן ביי זיי און זיך אונטערנעמען אלעס וואס זיי פארלאנגען - אז זיי זאלן אננעמען דיינע קינדער; עס איז ניטאמאל קיין שאלה, עלטערן דארפן געבן פאר זייערע קינדער דאס בעסטע חינוך וואס איז נאר פארהאן, זיי געבן דאס שענסטע לעבן; אלעס אין דער וועלט דארפן עלטערן טון פאר זייערע קינדער.


בנוגע וואס דו שרייבסט וועגן לעבן א פאלשע לעבן וכו'; איך וויל פארשטיין פארוואס דו רופסט דאס אן א פאלשע לעבן? עכטע לעבן איז נאר דער וואס לעבט מיט אייבערשטן, דער איד וואס גייט דאווענען שחרית, מנחה, מעריב - דער לעבט אן עכטע לעבן, דער איד וואס היט תורה און מצוות, ער היט שבת - דער לעבט אן עכטע לעבן. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות יח): "צדיקים במיתתן קרויים חיים", צדיקים אפילו נאכן אוועקגיין פון די וועלט - לעבן זיי, און רשעים ווען זיי לעבן - זענען זיי אויך טויט; לעבן איז נאר תורה, תפילה און מעשים טובים, אנדערע זאכן - איז אלעס פאלש, און אז דו וועסט טון גוטע זאכן פאר דיינע קינדער איז דאס נישט געפאפט.


ווי אזוי מען גייט אנגעטון, אזוי אדער אזוי - דאס איז נישט לעבן; איינער וויל געפעלן די סארט מענטשן - גייט ער אזוי, א צווייטער וויל געפעלן אנדערע סארט מענטשן - גייט ער אזוי, דאס מיינט נישט עכט לעבן, נאר דער וואס טראכט פונעם אייבערשטן, ער טוט זיך אן פאר'ן אייבערשטנ'ס וועגן - דער לעבט עכט. און אויך דער וואס טוט אנדערש ווי זיין ווילן כדי זיינע קינדער זאלן באקומען א גוטע חינוך - דאס איז עכט, די עכטע לעבן איז טון דאס בעסטע פאר די קינדער.


געב פאר דיינע קינדער דאס בעסטע און שענסטע, און אז מען וויל דיר נישט אננעמען אין די בעסערע מוסד - זאלסטו גיין צו די אנדערע מוסד, און דארט זאלסטו אויך כשר'ן דיין טעלעפאן, און דיין ווייב זאל גיין מער איידל; מאך יענע מוסד פאר די בעסערע מוסד.


בעט דעם אייבערשטן פאר דיינע קינדער; עלטערן דארפן אזויפיל בעטן פאר זייערע דורות זיי זאלן זיין ערליך און הייליג.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#85 - וועלכע סארט שליסל חלה מאכט מען אויף שבת נאך פסח?
שבת קודש, חינוך הילדים, אמונה, פרנסה, מנהגים, פסח

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח פאר מיין לעבן און פאר די שיעורים.


איך האב געוואלט פרעגן וועלכע סארט שליסל חלה מען מאכט אין ברסלב פאר שבת נאך פסח?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת אחרי ב', כ"ז ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דער מנהג איז, דער ערשטער שבת נאך פסח מאכט מען אויף די חלה א שליסל, מען מאכט מיט די טייג א שליסל אויבן אויף די חלה צו ווייזן און געדענקען אז די שליסל פון פרנסה ליגט אינעם אייבערשטנ'ס האנט.


אזוי זאגן די הייליגע חכמים (תענית ב.): "מַפְתֵּחַ שֶׁל פַּרְנָסָה הִיא בְּיַד הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא", די שליסל פון פרנסה איז אינעם באשעפער'ס האנט; א שאד צו זארגן פאר פרנסה, א שאד זיך איבערארבעטן, דער אייבערשטער איז דער זן ומפרנס לכל. מען דארף טון פאר פרנסה, די הייליגע חכמים זאגן (ספרי דברים טו, קנח) אויפ'ן פסוק (מלשון הכתוב דברים טו, יח): "'וּבֵרַכְתִּיךָ בְּכָל אֲשֶׁר תַּעֲשֶׂה', יָכוֹל יְהִי יוֹשֵׁב וּבָטֵל, תַּלְמוּד לוֹמַר בְּכָל אֲשֶׁר תַּעֲשֶׂה"; אבער דאס מיינט נישט אז מען זאל זארגן און זיך איבערארבעטן.


מאך א שיינע גרויסע שליסל אויף די לענג פון די חלה, געב א שטיקל שליסל פאר יעדן אין די משפחה און דערצייל זיי: "דער שליסל פון פרנסה, פון הצלחה - ליגט אין דעם אייבערשטנ'ס האנט".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#84 - וואס טו איך אז מיין אינגל האט א נישט ערליכער חבר?
חינוך הילדים, קדושה, מנוולים, קינדער, חברים

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


מיין אינגל דרייט זיך מיט א חבר וואס טוט מיט אים נישט איידעלע זאכן, דער חבר האט נישט קיין נארמאלע שטוב און ער מוטשעט אלץ מיין אינגל ער זאל קומען שפילן צו זיין הויז, אויסער וואס זיי שפילן זיך יעדן טאג אויפ'ן וועג אהיים פון חדר.


איך ווייס נישט ווי אזוי זיי צו צעטיילן אן דעם וואס איך זאל באליידיגן און טשעפען דעם חבר. איך האב שוין געזאגט פאר'ן מלמד דערוועגן, אבער וואס נאך קען איך און איך דארף טון וועגן דעם?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת אחרי ב', כ"ג ניסן, אסרו חג, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז זייער וויכטיג צו רעדן כסדר צו די קינדער זיי זאלן זיין אפגעהיטן באות ברית קודש. מען דארף אויסלערנען די קינדער די הלכות פון נישט אנרירן דעם אות ברית קודש, מען דארף זיי זאגן אז אויב א קינד אין חדר, א שכן, אדער אפילו א ברודער - וויל זיך באהאלטן, זיך אויסטון די קליידער, זיך אנרירן איינער דעם צווייטן רחמנא לצלן - זאל מען זיך נישט לאזן, מען זאל אוועקלויפן און דערציילן פאר טאטע מאמע.


מען דארף רעדן פון דעם צו די קינדער, זיי באקוועם מאכן אז זיי זאלן נישט מורא האבן צו דערציילן, ווייל נאר אז מען רעדט צו זיי - ווייסן זיי פון וואס זיך אכטונג צו געבן, און אז מען רעדט נישט צו די קינדער וועלן זיי פאלן קרבנות פאר מניוולים.


איך ווייס נישט פארוואס מענטשן זענען אזוי נאריש און פאר'עקשנ'ט נישט צו רעדן פון דעם, אדער אפשר איז מען פשוט דערשראקן צו רעדן צו קינדער איבער זיך היטן פון מניוולים; פארוואס זאל מען נישט רעדן צו די קינדער? אז מען רעדט נישט וועלן די קינדער פאלן קרבנות פאר מניוולים, זיי וועלן אנקומען צו רוצחים, נאכדעם וועט מען זיך רייסן די האר פון קאפ, מען וועט זיך נישט וויסן וואו זיך אהין צו טון.


מען זעט אזויפיל פאלן אוועק פון אידישקייט, מען ווערט אריינגעדרייט אין דראגס, על פי רוב זענען זיי קרבנות פון מניוולים; זיי ענדיגן די לעבן מיט דראגס, ביז זיי שטארבן השם ישמרינו.


דערפאר ליגט א חיוב אויף עלטערן צו מחנך זיין די קינדער זיי זאלן זיין ערליך און הייליג. עלטערן קענען זיך נישט פארלאזן אז מען וועט שוין רעדן צו די קינדער אין חדר, ווייל ווייניג תלמוד תורה'ס רעדן צו די קינדער פון יראת שמים, ליידער רעדט מען פון אלעס - אויסער פון יראת שמים; מען רעדט פון א נייע אידישקייט, מען רעדט פון תאוות אכילה; אנשטאט רעדן פון וויכטיגע זאכן, זיי זאלן קענען בלייבן ערליך, הייליג, זיי זאלן קענען חתונה האבן - רעדט מען אז די עסן פאסט נישט פאר אונזער קהלה צו עסן, און די טרינק פאסט נישט פאר אונזערע קרייז, הבל הבלים; אדער אז ביי אונז גייט מען מיט א גארטל א גאנצן טאג, וכדומה.


רעד צו דיין קינד, אויך רעד צו זיין חבר; זאג זיי: "איר קענט זיין חברים, אבער מען מוז שפילן מיט יראת שמים, מען מוז זיין ערליך, אז נישט באקומט מען אן עונש, דער אייבערשטער באשטראפט אויב מען איז נישט ערליך".


דער אייבערשטער זאל היטן אויף אידישע קינדער.


 

#83 - וואס זאג איך פאר די קינדער ווען זיי באקומען קטניות אום פסח?
חינוך הילדים, שמחה, פסח

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


צום ערשט א גרויסן יישר כח פאר די שיעורים וואס זענען מיר זייער מחזק און פירן מיר אויפ'ן ריכטיגן וועג.


מיינע קינדער זענען ביי מיר אויף עטליכע טעג פון פסח, די אנדערע טעג זענען זיי ביי זייער מאמע. איין טאג זאגט מיר א קינד אז די מאמע איז נישט מקפיד אויף קטניות, זי געבט זיי צו עסן קטניות אום פסח. האב איך געוואלט פרעגן וואס איז די ריכטיגע זאך זיי צו זאגן וועגן דעם.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג', ב' דחול המועד, י"ח ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אז דיינע קינדער דערציילן דיר אז זייער מאמע געבט זיי צו עסן קטניות אום פסח - זאלסטו זיי זאגן זיי זאלן פרובירן נישט צו עסן קטניות.


איך ווייס נישט ווי שטארק זיי זענען, זיי זענען נאך קליינע קינדער; דו לערן זיי אויס אלעס ווי אזוי א איד דארף זיך פירן. געב זיי צו פארשטיין אז אשכנזי'שע אידן וואס גייען נאך דעם רמ"א - עסן נישט קיין קטניות, זאג זיי אז זיי זאלן פרובירן צו עסן מצה, פיש און פלייש, און נישט עסן רייז, קארן, באנדלעך וכו'.


דער עיקר זאלסטו אריינלייגן אין זיי א חיות אין מצוות; טאנץ מיט זיי, זינג מיט זיי און שמועס מיט זיי, און אויך פארלאנג פון זיי דאווענען, לערנען און יראת שמים - וועסטו זען אסאך נחת פון זיי.

#82 - ווי אזוי היט מען אפ די קינדער פון שלעכטע מענטשן?
חיזוק פאר מיידלעך, חינוך הילדים, סיפורי צדיקים, קדושה, קינדער, בית המדרש

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


לעצטע יאר פורים איז געווען א מעשה אין א געוויסע שול אז א טאטע האט געזוכט זיין זון פאר א לענגערע צייט און האט אים צום סוף געטראפן שרייען פארשפארט אין א זייטיגע שטיבל מיט א מנוול רחמנא ליצלן.


זייענדיג לעצטנס ביי א שמחה איז מיין שוועגערין אריין אין א געפערליכע פחד פון דעם אז זי האט נישט געקענט הנאה האבן פון די שמחה, ווייל יעדע מינוט און א האלב האט זי נאכאמאל גערופן מיין ברודער זיכער צו מאכן אז ער האט זייער קינד.


איך ווייס נישט, קען זיין איך בין נישט די סארט מענטש, אבער איך קען נישט לעבן מיט אזעלכע פחדים. אפשר איז גרינגער צו בעטן דעם אייבערשטן צו האבן נאר מיידלעך? אויב דאס וועט זיין בעסער. אודאי דארף מען אכטונג געבן און רעדן פון דעם אבער צי דארף מען לעבן מיט פחדים?


אויב דער ראש ישיבה שליט"א קען מיך ביטע מסביר זיין וואס איז די ריכטיגע וועג אין דעם.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויקרא, ה' אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואס מיינסטו, מיידלעך דארפן נישט קיין שמירה? מיידלעך דארפן מער שמירה ווי אינגלעך. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנחומא נשא, י) אויפ'ן פסוק (במדבר ו, כד): "יְבָרֶכְךָ ה' וְיִשְׁמְרֶךָ, יְבָרֶכְךָ בְּבָנִים", דער אייבערשטער וועט דיר בענטשן מיט קינדער, "וְיִשְׁמְרֶךָ בְּבָנוֹת", און דיר אפהיטן מיט דיינע טעכטער; זעט מען אז מיידלעך דארפן האבן מער שמירה ווי זין.


די ריכטיגע וועג איז אנצוגרייטן די קינדער פאראויס זיי זאלן נישט אריינפאלן אין די הענט פון מניוולים. ערשטנס דארפן עלטערן אויסלערנען די קינדער זיי זאלן נישט גיין מיט א פרעמדער מענטש, קיינמאל נישט אריינגיין אין א פרעמדע שטוב אדער קאר, און אזוי אויך ווען מען גייט אין שול אדער צו א שמחה - נישט צו גיין אין שטילע ליידיגע פלעצער.


אזוי אויך דארף מען רעדן צו די קינדער - סיי אינגלעך, סיי מיידלעך, קלאר און דייטליך - נישט זיך לאזן אנרירן אין פריוואטע פלעצער, און אויב חס ושלום איינער וויל טון עבירות, ער וויל אנרירן אין פריוואטע פלעצער וכו' - זאל עס זיין אפילו א נאנטער מענטש, איינעם וועם מען קען; א פעטער, א ברודער וכדומה - זאלסטו אנטלויפן און רופן פאר הילף. מען דארף רעדן צו קינדער ווען זיי זענען נאך ריין און געזונט, זיי זאגן: "עס זענען דא קראנקע מענטשן, פון אינדרויסן זעט מען דאס נישט אן, מען דארף זיך אכטונג געבן פון זיי; אויב זיי ווילן אנכאפן ביים אות ברית קודש - זאלסטו נישט מורא האבן צו שרייען אויף יענעם, און זאלסט קומען דערציילן".


מי לנו גדול פון דער הייליגער סאטמער רבי זכותו יגן עלינו וואס האט געהייסן די מלמדים רעדן צו די קינדער פון קדושה; עס איז היינט שוין געדרוקט די דרשות פון אסיפות מלמדים, ווי מען פרעגט דעם רבי'ן זכותו יגן עלינו וואס מען זאל טון, יא רעדן צו די קינדער פון קדושה אדער נישט רעדן פון קדושה? דער רבי ענטפערט: "אודאי זאל מען רעדן!" מען האט גע'טענה'ט מיטן רבי'ן, אפשר זאל מען נישט רעדן; דער סאטמער רבי האט אלעס אוועקגעמאכט און געהייסן זיינע מלמדים רעדן צו די קינדער פון קדושה. היינט זעט מען ווי גערעכט ער איז געווען, ווען עס קומען ארויף טאג טעגליך מעשיות, מענטשן דערציילן ווי זיי זענען געווארן גע'הרג'עט דורך מניוולים, און נאכאלץ זענען דא פאר'עקשנ'טע מענטשן מיט שיטות נישט צו רעדן. א רחמנות אויף א קינד וואס פאלט פאר א מניוול, עס וואלט אים שוין ענדערש געווען צו פאלן אין די הענט פון א רוצח און איין מאל שטארבן, ווי צו האלטן אין איין שטארבן א גאנץ לעבן.


עלטערן דארפן בעטן דעם אייבערשטן די קינדער זאלן בלייבן ריין, זיי זאלן בלייבן ערליך; לעבן מיט פחדים יעדע רגע 'וואו זענען די קינדער?' - איז נישט די וועג, פון די אנדערע זייט, לאזן די קינדער הפקר - איז זיכער נישט די וועג, מען דארף נעמען די מיטל וועג, אכטונג געבן אויף די קינדער, וויסן מיט וועם זיי חבר'ן זיך. ווען מען קומט אין שול דארף מען האלטן די קינדער מיט זיך, קליינע קינדער איז שווער זיי זאלן זיצן א גאנץ דאווענען, דארף מען מיט ברענגען קליינע שפילצייג מיט וואס די קינדער קענען זיך האלטן באשעפטיגט אין די צייט פון דאווענען, פארשטייט זיך עס זאל נישט מאכן קיין גערודער, נישט שטערן דאס דאווענען; מען ברענגט מיט גוטע זאכן און ווען די קינדער דאווענען מיט - האט מען זיי מיט וואס צו באלוינען.


וואויל זענען די עלטערן וואס זענען מחנך די קינדער, וואס בעטן פאר די קינדער - וועלן זיי זוכה זיין צו ליכטיגע דורות.


 דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#81 - וואס טוט מען ווען מען ציטערט פון יעדן מענטש, אפשר איז ער נישט ערליך?
צניעות, חינוך הילדים, קדושה, מנוולים, פחדים, חשדות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


עס איז מיר שווער צו שרייבן באריכות איבער די נושא, אבער איך מוז פרעגן, ווייל עס דרוקט מיר זייער אויפ'ן הארץ.


איך בין געוואויר געווארן אז מיין שווער איז ליידער א געפערליכער מנוול, אזוי ווייט אז ער טשעפעט און איז מטמא די אייגענע קינדער רחמנא ליצלן, און דאס האט מיר אוועקגענומען די גאנצע טראסט צו סיי וועלכער ערליכער איד, ווייל מיין שווער איז גאר א פרומער און ערליכער פון אינדרויסן, ער האט א שיינע לאנגע ווייסע בארד, און ער האט אלע סארט חומרות און דקדוקים.


ליידער האב איך געהערט ענליכע מעשיות אויף נאך אזעלכע מענטשן, און אלס א מאמע פון ליכטיגע קינדער לעב איך ממש אין א שרעק, יעדער מאן וואס איך זע טראכט איך אז אפשר איז ער אויך אזוי, ער מאכט זיך נאר פרום און באמת איז ער פארדארבן, און איך ציטער פאר מיינע קינדער, וואס זאל איך זיי יא לאזן און וואס נישט? מיט וועמען זאלן זיי זיך חבר'ן און מיט וועמען נישט?


ווען זיי גייען ארויס פון שטוב, בעט איך אסאך דעם אייבערשטן זיי זאלן זיי צניעות'דיג און ערליך, קיינער זאל זיי נישט טשעפען און זיי זאלן חלילה נישט טשעפען קיינעם. אבער איך שפיר אז איך נעם צופיל דרוק און שרעק פון דעם, דאס שטערט ממש מיין לעבן.


ווי אזוי קען איך ארויסקריכן פון די פחדים און מחשבות, און וואס איז די ריכטיגע וועג צו טראכטן און לעבן?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת פקודי, כ"ח אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס זענען ליידער דא קראנקע מענטשן וואס בזמן שבית המקדש היה קיים, ווען עס זענען געווען די הייליגע סנהדרין - וואלט מען אזא מענטש געגעבן סקילה, מען וואלט אזא איינעם אראפגעווארפן פון א הויכע געביידע און אים פארשטיינערט. קראנקע מענטשן וואס נעמען קינדער פאר זייערע תאוות רחמנא לצלן, עד כדי כך עס זענען דא קראנקע מענטשן וואס וועלן נעמען זייערע אייגענע קינדער און זיי שחט'ן פאר זייערע תאוות השם ישמרינו, די מענטשן דארף מען איינשפארן אין תפיסה אויף זייער גאנץ לעבן. מוהרא"ש זכותו יגן עלינו זאגט: "די אלע וואס נעמען קינדער פאר זייערע תאוות - זיי דארף מען מסרס זיין און לייגן אין תפיסה אין א פארמאכטע צימער וואו די זון שיינט נישט - פאר זייער גאנץ לעבן".


מוהרא"ש זכותו יגן עלינו האט מיר דערציילט, איינער פון די מתפללים פון היכל הקודש זענען געקומען מיט א געוויין צו מוהרא"ש זכותו יגן עלינו זאגן: "מיין שכן האט גענומען מיינע טעכטער און געטון מיט זיי מעשה תועבה"; מוהרא"ש האט אים געזאגט ער זאל גיין צו די פאליציי, אזוי האט יענער געטון און מען האט אריינגעלייגט דעם מניוול אין תפיסה, איז געקומען צו לויפן א גרויסער אדמו"ר צו מוהרא"ש פועל'ן ביי מוהרא"ש ער זאל רעדן צו דעם מתפלל אז ער זאל צוריקציען פון די זאך און מען זאל באפרייען דעם מניוול, דער מניוול האט געדאווענט ביי יענעם אדמו"ר. דער מניוול, אין בית המדרש האט ער אזוי הויך געשריגן: "אמן יהא שמי' רבה" – אז מען האט געקענט טויב ווערן, און שטילערהייט האט ער גענומען צוויי אידישע מיידלעך און זיי גע'שחט'ן! מוהרא"ש דערציילט מיר: "איך האב געפרעגט דעם אדמו"ר, זאגט מיר, ווען דער מניוול וואלט דאס געטון מיט אייערע קינדער, מיט אייערע אייניקלעך - וואלט איר אויך געזאגט מען זאל אים לאזן פריי?" מוהרא"ש האט נישט געקענט פארשטיין וואס איז די זאך פון דעם אדמו"ר זיך אנצונעמען פאר די רוצחים.


עס איז א געפערליכע זאך צו פארדעקן אויף די מניוולים, די קראנקע מענטשן וואס לויפן נאך קינדער; זיי שחט'ן די קינדער פאר זייער גאנץ לעבן. מוהרא"ש זאגט, די קינדער וואס פאלן אריין אין די הענט פון א מניוול - זענען גע'שחט'ן פאר זייער לעבן.


איך וויל אייך אבער פאררעכטן, דאס וואס אייער שווער האט געטון מיט זיינע אייגענע קינדער; אייער שווער גייט א לאנגע שיינע ווייסע בארד, ער שטעלט זיך ארויס ווי א פרומער מיט אלע חומרות וכו', ער איז א קראנקער מענטש, ער האט גענומען זיינע אייגענע קינדער און זיי גע'הרג'ט, - דאס מיינט אבער נישט אז יעדער מאנס-פערזאן איז א קראנקער, דאס מיינט נישט אז יעדער מאן אז א מניוול.


דאס איז אויך ביי אנדערע זאכן; אז מען איז אריינגעפאלן מיט א נישט געזונטע שידוך - מיינט נישט אז אלע זענען נישט געזונט. עס זענען דא ווייבלעך וואס האבן זיך אפגעליטן פון קראנקע מענער, זיי זענען דורך שרעקליכע פייניגונגען אין לעבן, ביי זיי איז אפגע'פסק'נט אז אלע מענער זענען קראנק, אלע מענער פייניגן. אזוי אויך איז דא ביי מענער גרושים וואס זענען אריינגעפאלן מיט א קראנקע פרוי, מען קען הערן פון זיי ווי זיי רעדן אז זיי ווילן מער נישט חתונה האבן, זיי רעדן צווישן זיך, זיי זאגן "אלע פרויען זענען קראנקע"; דאס איז נישט ריכטיג, אז דו ביסט אריינגעפאלן מיט א קראנקער מיינט נישט אז יעדער מאן איז אזוי, אדער יעדע פרוי איז אזוי; דאס זאג איך אייך, אז אייער שווער וואס שטעלט זיך אהער ווי א שיינער איד - איז א פארברעכער, מיינט נישט אז די גאנצע וועלט איז אזוי.


וואס יא? רעדט צו אייערע קינדער פון זיך היטן פון מניוולים, מען דארף רעדן צו קינדער אפענע דיבורים; וואס מיינט אפענע דיבורים? מען זאגט זיי אז עס זענען דא קראנקע מענטשן וואס ווילן אנכאפן אין פריוואטע פלעצער. לערנט אויס אייערע קינדער זיי זאלן דערציילן טאטי און מאמי אויב איינער וויל אנרירן ביי פריוואטע פלעצער, לערנט זיי אויס צו זיין הייליג; די אינגלעך זאלט איר לערנען זיי זאלן נישט אנרירן דעם אות ברית קודש, ווען מען גייט ארויס אין בית הכסא רירט מען נישט אן, אזוי אויך ווען מען וואשט זיך, מען באדט זיך - רירט מען נישט אן דעם אות ברית קודש, אויך די מיידלעך זאלט איר אויסלערנען צניעות, זיי זאלן קיינמאל נישט שפילן מיט אנדערע קינדער - שפילן מיט'ן גוף, און נישט שלאפן מיט אנדערע קינדער אין איין בעט.


וואויל זענען די עלטערן וואס זענען מחנך די קינדער בקדושה ובטהרה - וועלן זיי זען שיינע פירות.

#80 - וואס טוט מען מיט א קינד וואס האט אוועקגעגליטשט פון אידישקייט?
חינוך הילדים, קינדער, תפילה והתבודדות

תוכן השאלה‎

לכבוד ראש ישיבה שליט"א,


איך האב א חבר וואס זיין זון האט לא עלינו אוועק געגליטשט פון אידישן וועג, און דער זון האט אים געזאגט אז ער האט זיך געטראפן מיט א מיידל, און דער טאטע ווייסט נישט וואס צו טון.


ער האט מיר דאס דערציילט נאר ווייל ער ווייסט אז איך בין מקורב צום ראש ישיבה און ער וויל אז איך זאל פרעגן וואס דער ראש ישיבה קען אים אן עצה געבן.


אגב זאגט ער מיר אז זיין זין קומט אהיים פאר פסח, און ער וויל איר מיטברענגען. און ער זאגט מיר אז אויב זיין זון קומט טאקע, מוז ער אוועקפארן מיט די גאנצע משפחה צו אן האטעל אויף פסח, צוזאמען מיט דעם זון.


וואס זאל ער טון?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויקהל, כ"ג אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


זאג דיין חבר ער זאל נישט אפהאקן מיט זיין זון; זאג אים ער זאל דאנקען דעם אייבערשטן אז זיין זון האט געטראפן א אידישע מיידל, וואס וואלט ער געקענט טון ווען זיין זון אנטלויפט און מישט זיך אויס מיט אומות העולם השם ישמרינו? אז זיין זון האט געטראפן א אידישע מיידל - זאל ער רעדן מיט אים און אים מחזק זיין, ער זאל זיי חתונה מאכן כדת וכדין. זאג דיין חבר אז דאס איז נישט איין מעשה וואס פאסירט, דאס איז מעשיות וואס פאסירט ביי די שענסטע משפחות; קינדער גייען אוועק, מען פאלט השם ישמרינו; וואס טוען עלטערן? קלוגע עלטערן נעמען א טייל אין די שמחה, זיי מאכן די שמחה, זיי דאנקען דעם אייבערשטן אז זייער קינד איז א איד און האט חתונה מיט א איד, און מען בעט פאר זיי און פאר אלע קינדער אז אלע זאלן גיין בדרך התורה.


זאג דיין חבר ער זאל זיך נישט פארלירן, ער זאל מתפלל זיין אז דער זון זאל תשובה טון, דערצייל אים די מעשה פון הייליגן רבי נתן מיט זיין חבר רבי נפתלי; דער הייליגער צדיק רבי נפתלי, א תלמיד פון רבי'ן, דער רבי האט אים גענומען אלס אן עדות פאר די הבטחה וועגן די תיקון הכללי. דער רבי נפתלי זכרונו לברכה האט געהאט א זון וואס איז ארויס לתרבות רעה רחמנא לצלן, פלעגט רבי נפתלי גיין יעדן טאג צום ציון און מתפלל געווען אז דער זון זאל שטארבן; תפילה העלפט, און ער איז טאקע געשטארבן. ווען רבי נתן זכרונו לברכה האט דאס געהערט האט ער געזאגט פאר זיין חבר רבי נפתלי: "נפתלי, איך פארשטיי דיך נישט, אז דו האסט אזא כח פון דאווענען, פארוואס האסטו געבעטן ער זאל שטארבן? וואלסט געדארפט בעטן ער זאל תשובה טון, וואלט ער זיך צוריקגעקערט צום אייבערשטן!" זאל ער אזוי טון, בעטן דעם אייבערשטן פאר אלע זיינע קינדער, זיי זאלן אלע גיין בדרך התורה.


זאג דיין חבר ער זאל רעדן צו זיינע קינדער, ער זאל זיי זאגן אז מען דארף רחמנות האבן אויפ'ן ברודער, ער איז נעבעך נישט געזונט; אזוי ווי עס זענען דא מענטשן וואס זייער גוף איז נישט געזונט, אזוי איז דא נעבעך אידישע קינדער וואס זייער נפש, רוח ונשמה איז נישט געזונט; מען זאל אים מקרב זיין, מען זאל בעטן פאר אים. זאג דיין חבר ער זאל נישט מאכן קיין סוד פון דעם פאר די קינדער, ווייל אזוי ווי אים פייניגט עס, פייניגט דאס אויך די ברידער און שוועסטער; ער זאל רעדן צו די קינדער פון דעם, מען דארף רעדן אינאיינעם, עס איז געזונט דאס אויסצושמועסן.


אויב וועט דער זון שפירן ווי די טאטע מאמע האבן אים ווייטער ליב - וועט מען קענען פועל'ן ביי אים ווען ער קומט אהיים ער זאל אנטון א קאפל, און אז ער קומט מיט זיין כלה - זאל זי גיין אנגעטון אביסל איידעלער וכו'; זיי וועלן זיך זיכער צושטעלן.


נאך אביסל קומט משיח, אלע אידן וועלן צוריקקומען צום אייבערשטן.