בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שופטים, ג' אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן

...

די שרעקעדיגע חלום אייערע ווי אלע זיצן אין גן עדן ביים שבת טיש, אלע מיט שיינע לייכטער און איר זיצט אין די זייט אנגעטון וואכנדיג מיט נישט שיינע לעכט; מיט דעם ווייזט מען אייך ווי טרויעריג עס איז אין הימל ווען מען נעמט נישט אויף דעם שבת פרייליך. ווייל דער הייליגער זוהר זאגט, פינקט אזוי ווי א פרוי צינדט די שבת לעכט – אזוי איז מען מקבל איר נשמה אויבן אין הימל, און דאס וואס האט פאסירט פאריגע שבת, איר האט נישט געדעקט טיש און נישט געצינדן די שבת לעכט אין די שיינע לייכטער, נאר געצינדן בעצבות צוויי קליינע טרעוול לעכט; האט מען אייך גלייך געוויזן די שרעקעדיגע חלום ווי אזוי עס וועט אויסזען אין הימל.

נעמט זיך פאר פון דעם שבת צו צינדן ליכט מיט שמחה און מיט שיינע לייכטער און שיין אנגעטון, און אפילו חס ושלום אויב עס וועט זיין זאכן וואס וועלן אייך מאכן בעצבות ומרה שחורה – וועט איר נישט וויי טון דעם שבת, איר וועט נישט ניצן די מצוה פון צינדן שבת לעכט פאר א סטראשע, און אויב חס ושלום עפעס שלעכט וועט פאסירן צווישן אייך און אייער מאן (עס זאל נישט פאסירן) – וועט איר נישט פארשעמען די שבת ליכט, וועט איר אויך זוכה זיין צו זיצן אין גן עדן מיט די שיינע שבת קליידער און מיט די שיינע לעכט.

איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך שטארקן, טוט אלעס פאר אייער שלום בית, און אז איר ווערט וויי געטון פון אייער מאן – זאלט איר דערציילן אייער ווייטאג פארן אייבערשטן; טוט נישט גארנישט, מאכט נישט די זאכן וכו', עס העלפט נישט, עס מאכט נאר ערגער, גייט אביסל התבודדות, דערציילט דעם אייבערשטן אייערע געפילן, און בעטס דעם אייבערשטן ער זאל אייך פרייליך מאכן און די שכינה הקדושה זאל רוען אין שטוב.

איך וועל ענק ווייטער מחזק זיין, איך וועל רעדן צו אייער מאן ער זאל אהיים קומען צייטליך, און ווען ער קומט אהיים זאל ער אוועק לייגן די טעלעפאן, ער זאל אייך אויסהערן און רעדן שיין צו אייך, אבער אייך בעט איך איר זאלט מיט אלע כוחות רעדן ווייך, און אלע מאל מאכן א שמייכל; דאס וועט אים ציען צו אייך.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת נח, ג' מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן

מרת ... תחי'

אויסהערן מענטשן און זיי מחזק זיין - איז זייער א גרויסע מצוה, דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן מג): "עס איז דא מענטשן וואס זענען זייער צעבראכן און זיי האבן נישט פאר וועם צו דערציילן וואס זיי ליידן, און אז זיי זיי זעען א מענטש מיט א שמייכל, ווערן זיי אויפגעלעבט דורכדעם, און זיי רעדן זיך אויס".

זייט ווייטער מחזק יעדן איינעם און געבט יעדן איינעם גוטע ווערטער, וועט איר זוכה זיין צו עולם הבא, סיי אויף יענע וועלט, און אויך וועט איר שפירן אויף די וועלט טעם עולם הבא.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת נח, ג' מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב

לייג זיך שלאפן פרי, אזוי וועסטו קענען אויפשטיין פארטאגס. אז מען לייגט זיך צען אזייגער שטייט מען שוין אויף פיר אזייגער, וועסט קענען גיין התבודדות און לערנען דיינע שיעורים; חומש, משניות, תיקונים.

ברודער טייערער, ווילסט שפירן טעם גן עדן? טעם עולם הבא? גיי פארטאגס שפאצירן, זיי זיך מתבודד, שעפשע תפילות צום אייבערשטן, זינג צום אייבערשטן. דער זוהר הקדוש זאגט (תיקונים תיקון ה, דף כ.): "וְאִיהוּ צִפְצוּף עוֹפִין קַדִּישִׁין", ווען א מענטש גייט התבודדות, ער רעדט צום אייבערשטן – איז ער גורם א גרויסע נחת רוח אויבן, אזוי ווי עס שטייט (בראשית כד, סג): "וַיֵּצֵא יִצְחָק לָשׂוּחַ בַּשָּׂדֶה" וכו', "זַכָּאָה אִיהוּ מָאן דְּפָגַע בָּהּ", עיין שם.

דריי אויס דיין סדר היום, דאווען מיט די ערשטע מנין. אין אנהויב וועט עס זיין אביסל שווער, אבער אז מען געוואוינט צו דעם גוף צו גיין שלאפן אין צייט און מען שטייט אויף פארטאגס, מען לערנט און מען איז זיך מתבודד – איז דער טאג א גן עדן, מען שפירט טעם עולם הבא.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת ויצא, ו' כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

די עצה פאר פחדים, ענקזייעטי וכו' - איז אמונה, נאר אמונה היילט אויס פון די אלע שווערע פיין וואס פיינייגט דעם נפש.

דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן ה): "הָעִקָּר הוּא הָאֱמוּנָה", דער עיקר אין לעבן איז אמונה, גלייבן אין אייבערשטן, גלייבן אז ער איז אלעס, ער טוט אלעס, "וְצָרִיךְ כָּל אֶחָד לְחַפֵּשׂ אֶת עַצְמוֹ וּלְחַזֵּק אֶת עַצְמוֹ בֶּאֱמוּנָה", מען דארף זיך זייער שטארקן אין אמונה, גלייבן אז אלעס איז נאר דער אייבערשטער. "כִּי יֵשׁ סוֹבְלֵי חֳלָאִים", ווייל עס זענען דא וואס ליידן, "שֶׁיֵּשׁ לָהֶם מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת", זיי האבן זייער שטארקע פיין, "וְהֵם סוֹבְלִים הֶחֳלָאִים רַק בִּשְׁבִיל נְפִילַת הָאֱמוּנָה", די פיין קומט נאר פון חסרון אמונה. דא רעדט דער רבי פון אלע סארט גייסטישע פראבלעמען, אלעס נעמט זיך פון נישט זיין שטארק אין אמונה, "כִּי עַל יְדֵי נְפִילַת הָאֱמוּנָה", ווייל אז מען פאלט פון די אמונה, "בָּאִים מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת", קומט אן די שטארקע פיין, "שֶׁאֵין מוֹעִיל לָהֶם לֹא רְפוּאוֹת", און קיין שום זאך קען נישט היילן די פיין און צער; נישט קיין מעדעצין, "וְלֹא תְּפִלָּה", נישט קיין תפילות, "וְלֹא זְכוּת אָבוֹת", און נישט זכות אבות, נאר איין רפואה איז דא - אמונה.

אֱמוּנָה אִיז דֶער יְסוֹד פוּן אִידִישְׁקֵייט, אֱמוּנָה קְלֶעבְּט צוּ דֶעם מֶענְטְשׁ צוּם אֵייבֶּערְשְׁטְן. וֶוען אַ מֶענְטְשׁ נֶעמְט אַרַיין אִין זִיךְ דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן, עֶר שְׁטֶעלְט זִיךְ פָאר אִין זַיין מֹחַ אַז דִי גַאנְצֶע וֶועלְט אִיז אֵיין שְׁטִיק אֵייבֶּערְשְׁטֶער אוּן עֶר שְׁטֵייט אִינְדֶערְמִיט, דָאס אִיז דִי גְרֶעסְטֶע הַנָאָה אוּן גֶעשְׁמַאק וָואס מֶען קֶען הָאבְּן אוֹיף דֶער וֶועלְט, מֶען שְׁפִּירְט שׁוֹין אוֹיף דִי וֶועלְט דִי גֶעוַואלְדִיגֶע גוּטֶע גֶעשְׁמַאק אוּן הַנָאָה פוּן גַן עֵדֶן. אוּן צוּ דֶעם קֶען מֶען נָאר זוֹכֶה זַיין וֶוען מֶען לֵייגְט זִיךְ אַרַיין אִין דִי פָּשׁוּטֶ'ע אֱמוּנָה, צוּ גְלֵייבְּן אִינֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן אוּן צוּ רֶעדְן צוּ אִים מִיט תְּמִימוּת וּפְּשִׁיטוֹת אַזוֹי וִוי אַ מֶענְטְשׁ רֶעדְט צוּ זַיין חַבֶר אוּן אַזוֹי וִוי אַ קִינְד רֶעדְט צוּ זַיין טַאטְן.

לערן אביסל חומש. טייל איין די פרשה לויט די טעג פון די וואך; זונטאג זאלסטו לערנען חומש, תרגום מיט רש"י - ביז שני, מאנטאג זאלסטו לערנען ביז שלישי און אזוי ווייטער. אויך זאלסטו לערנען דעם בלאט גמרא יעדן טאג, א בלאט גמרא איז לעבן. ווען מען לערנט גמרא שפירט מען טעם גן עדן; אפילו מען פארשטייט נישט דאס לערנען, אפילו נאר זאגן די ווערטער - איז טעם גן עדן.

מוהרא"ש דערציילט אז דער הייליגער צדיק דער ישמח משה זכותו יגן עלינו האט אמאל געלערנט גמרא, און אינמיטן לערנען האט ער איינגעדרימלט. ער חלומ'ט זיך ווי ער זעט די הייליגע תנאים, געבט ער זיי א פרעג: "זאגט מיר, וואו איז דער גן עדן? איך וויל גיין צום גן עדן", ענטפערט אים א תנא: "דער גן עדן איז דא"; ווייל ווען מען לערנט תורה, מען לערנט די הייליגע גמרא - איז דאס די גרעסטע גן עדן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת ויצא, ו' כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

די עצה פאר פחדים, ענקזייעטי וכו' - איז אמונה, נאר אמונה היילט אויס פון די אלע שווערע פיין וואס פיינייגט דעם נפש.

דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן ה): "הָעִקָּר הוּא הָאֱמוּנָה", דער עיקר אין לעבן איז אמונה, גלייבן אין אייבערשטן, גלייבן אז ער איז אלעס, ער טוט אלעס, "וְצָרִיךְ כָּל אֶחָד לְחַפֵּשׂ אֶת עַצְמוֹ וּלְחַזֵּק אֶת עַצְמוֹ בֶּאֱמוּנָה", מען דארף זיך זייער שטארקן אין אמונה, גלייבן אז אלעס איז נאר דער אייבערשטער. "כִּי יֵשׁ סוֹבְלֵי חֳלָאִים", ווייל עס זענען דא וואס ליידן, "שֶׁיֵּשׁ לָהֶם מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת", זיי האבן זייער שטארקע פיין, "וְהֵם סוֹבְלִים הֶחֳלָאִים רַק בִּשְׁבִיל נְפִילַת הָאֱמוּנָה", די פיין קומט נאר פון חסרון אמונה. דא רעדט דער רבי פון אלע סארט גייסטישע פראבלעמען, אלעס נעמט זיך פון נישט זיין שטארק אין אמונה, "כִּי עַל יְדֵי נְפִילַת הָאֱמוּנָה", ווייל אז מען פאלט פון די אמונה, "בָּאִים מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת", קומט אן די שטארקע פיין, "שֶׁאֵין מוֹעִיל לָהֶם לֹא רְפוּאוֹת", און קיין שום זאך קען נישט היילן די פיין און צער; נישט קיין מעדעצין, "וְלֹא תְּפִלָּה", נישט קיין תפילות, "וְלֹא זְכוּת אָבוֹת", און נישט זכות אבות, נאר איין רפואה איז דא - אמונה.

אֱמוּנָה אִיז דֶער יְסוֹד פוּן אִידִישְׁקֵייט, אֱמוּנָה קְלֶעבְּט צוּ דֶעם מֶענְטְשׁ צוּם אֵייבֶּערְשְׁטְן. וֶוען אַ מֶענְטְשׁ נֶעמְט אַרַיין אִין זִיךְ דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן, עֶר שְׁטֶעלְט זִיךְ פָאר אִין זַיין מֹחַ אַז דִי גַאנְצֶע וֶועלְט אִיז אֵיין שְׁטִיק אֵייבֶּערְשְׁטֶער אוּן עֶר שְׁטֵייט אִינְדֶערְמִיט, דָאס אִיז דִי גְרֶעסְטֶע הַנָאָה אוּן גֶעשְׁמַאק וָואס מֶען קֶען הָאבְּן אוֹיף דֶער וֶועלְט, מֶען שְׁפִּירְט שׁוֹין אוֹיף דִי וֶועלְט דִי גֶעוַואלְדִיגֶע גוּטֶע גֶעשְׁמַאק אוּן הַנָאָה פוּן גַן עֵדֶן. אוּן צוּ דֶעם קֶען מֶען נָאר זוֹכֶה זַיין וֶוען מֶען לֵייגְט זִיךְ אַרַיין אִין דִי פָּשׁוּטֶ'ע אֱמוּנָה, צוּ גְלֵייבְּן אִינֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן אוּן צוּ רֶעדְן צוּ אִים מִיט תְּמִימוּת וּפְּשִׁיטוֹת אַזוֹי וִוי אַ מֶענְטְשׁ רֶעדְט צוּ זַיין חַבֶר אוּן אַזוֹי וִוי אַ קִינְד רֶעדְט צוּ זַיין טַאטְן.

לערן אביסל חומש. טייל איין די פרשה לויט די טעג פון די וואך; זונטאג זאלסטו לערנען חומש, תרגום מיט רש"י - ביז שני, מאנטאג זאלסטו לערנען ביז שלישי און אזוי ווייטער. אויך זאלסטו לערנען דעם בלאט גמרא יעדן טאג, א בלאט גמרא איז לעבן. ווען מען לערנט גמרא שפירט מען טעם גן עדן; אפילו מען פארשטייט נישט דאס לערנען, אפילו נאר זאגן די ווערטער - איז טעם גן עדן.

מוהרא"ש דערציילט אז דער הייליגער צדיק דער ישמח משה זכותו יגן עלינו האט אמאל געלערנט גמרא, און אינמיטן לערנען האט ער איינגעדרימלט. ער חלומ'ט זיך ווי ער זעט די הייליגע תנאים, געבט ער זיי א פרעג: "זאגט מיר, וואו איז דער גן עדן? איך וויל גיין צום גן עדן", ענטפערט אים א תנא: "דער גן עדן איז דא"; ווייל ווען מען לערנט תורה, מען לערנט די הייליגע גמרא - איז דאס די גרעסטע גן עדן.

מארגן וועט אם ירצה ה' זיין די וועכנטליכע ליל שישי שיעור. קום זיך מחזק זיין מיט דעם הייליגן רבינ'ס עצות און חיזוק, וועסטו האבן אן אנדערע שבת, דו וועסט זיין פרייליך שבת נאכן הערן די שיינע חיזוק פון הייליגן רבי'ן.

דעם שבת וועל איך נישט זיין אין וויליאמסבורג.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת תולדות, כ"ז מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

געב אכטונג עס זאל נישט פאסירן מיט דיר וואס האט פאסירט מיט אדם הראשון. די תורה דערציילט, דער אייבערשטער האט באשאפן אדם הראשון, אים אריינגעלייגט אין גן עדן, דארט האט ער אלע זיסקייטן און אלע ליכטיגקייטן וואס איז דא פאר צדיקים, און אין איין מינוט האט זיך אלעס געענדיגט, ער איז פארטריבן געווארן און ארויסגעווארפן געווארן פון גן עדן, ווי אזוי? ער האט זיך צוגעהערט צו די לשון הרע'ס וואס דער שלאנג האט גערעדט אויפ'ן הייליגן באשעפער.

ווען מען ווערט מקורב צום רבי'ן, מען פאלגט די עצות פון רבי'ן, מען הויבט אן לעבן מיט אמונה, מען גייט התבודדות; מען שמועסט מיטן אייבערשטן אויף די אייגענע שפראך, מען הויבט אן דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן אויף יעדע זאך - צוביסליך עפענען זיך די טויערן פון גן עדן, מען ווערט נענטער און נענטער צום אייבערשטן. אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן ב): "כִּי זֶה עִקָּר שַׁעֲשׁוּעַ עוֹלָם הַבָּא" דאס איז עולם הבא, "לְהוֹדוֹת וּלְהַלֵּל לִשְׁמוֹ הַגָּדוֹל יִתְבָּרַךְ" דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן, "וּלְהַכִּיר אוֹתוֹ יִתְבָּרַךְ" און איינערקענען דעם אייבערשטן, "שֶׁעַל יְדֵי זֶה סְמוּכִים וּקְרוֹבִים אֵלָיו יִתְבָּרַךְ", אזוי איז מען נאנט צום אייבערשטן, "כִּי כָל מַה שֶּׁיּוֹדְעִין וּמַכִּירִין אוֹתוֹ יִתְבָּרַךְ בְּיוֹתֵר, סְמוּכִים אֵלָיו בְּיוֹתֵר" ווייל ווי מער מען איינערקענט אז אלעס איז דער אייבערשטער - אלץ מער נענטער איז מען צום אייבערשטן.

ביז דער שלאנג קומט אן... מען הויבט אן הערן לשון הרע אויפ'ן רבי'ן, מען הערט לשון הרע אויף היכל הקודש.

אזוי איז געווען ביי מיין התקרבות; מען איז געקומען רעדן צו מיר לשון הרע, געלויבט דעם אייבערשטן איך האב קיינעם נישט אויסגעהערט. אין היכל הקודש זענען געווען מענטשן וואס האבן גערעדט ליצנות אויף מוהרא"ש, איך האב זיך זייער אכטונג געגעבן נישט צו רעדן מיט זיי, איך האב געבעטן דעם אייבערשטן: "ווייז מיר דעם אמת, איך וויל זיך נישט נארן, איך וויל דיך דינען, און דא האב איך געטראפן א רבי וואס ברענגט מיך נאנט צו דיר, און יעצט הער איך לשון הרע", איך האב אסאך געבעטן אויף דעם.

איך שרייב דיר ווייל איך האב מורא פאר דיר; יעצט לעבסטו א גוט לעבן, דו ביסט פול מיט חיות; וואס וועט זיין אז דו וועסט אויסהערן לשון הרע? וועסט ארויספאלן פון גן עדן.

היינט נאכט וועט זיין די פרויען צאמקום, בלייב אין שטוב אז דיין ווייב זאל קענען קומען.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ראה, כ"ו מנחם-אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

יעצט האב איך געהערט די נייעס פון די פטירה פון דיין מאמע עליה השלום, איך וויל דיר מנחם זיין; המקום ינחם אותך מתוך שאר אבלי ציון וירושלים, מיר זאלן שוין זוכה זיין צו ווערן אויסגעלייזט און צו ביאת משיח צדקינו.

יעצט וועט דיין מאמע ארויפגיין העכער און העכער ביז די העכסטע פלאץ אין גן עדן, אזוי זאגט מוהרא"ש; ווען א נשמה גייט ארויף אויבן אין הימל און לאזט איבער אויף די וועלט א קינד וואס פאלגט דעם רבי'ן און ער איז צוגעבינדן צום רבי'ן - טוט זיך א רעש און א טומל, אלע נשמות זענען מקנא די נשמה, ווייל ווען מען לאזט איבער א קינד וואס איז זיך מתבודד, רעדט צום אייבערשטן און לערנט די הייליגע תורה - גייט די נשמה העכער און העכער, מען קען נישט משיג זיין וואס פאר א תענוג די נשמה האט אויבן אין הימל.

שטארק זיך, לערן יעדן טאג משניות; זאג די ווערטער אפילו אן פארשטיין - וועסטו מאכן א נחת רוח פאר איר נשמה און אויך פאר דיין נשמה.

איך האף צום אייבערשטן דו וועסט זיך קענען צאמנעמען, ארויסטרייבן אלע שלעכטע מחשבות וכו'. זייער אסאך מאל ווען מען פארלירט א טאטע אדער א מאמע - ווערט מען צעטומלט, מען הויבט אן טראכטן שלעכטע מחשבות וכו', מען באשולדיגט זיך, מען טראכט 'איך האב נישט גענוג געטון', אדער מען טראכט 'וועגן מיר האט דאס פאסירט', דאס איז נישט קיין גוטע מחשבות, דאס איז נישט גוט פאר די נשמה, די שולד געפיל שטערט די רוה פון די נשמה.

גיי התבודדות יעדן טאג, רעד זיך אויס צום אייבערשטן; דערצייל אים אלעס, דערצייל אים דיינע מחשבות, בעט דעם אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן אויף דיר, אויף די גאנצע משפחה און אויף אונז אלע.

א כתיבה וחתימה טובה.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת פנחס, כ' תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי

א גרויסן יישר כח פאר'ן מיר העלפן מיט יעדן פרט; עס איז אזוי געשמאק צו זיין דא אין שטעטל צווישן אנשי שלומינו.

אינדערפרי אום 8:00 לערן איך פאר דעם בלאט גמרא הונטערן בית המדרש, צווישן די ביימער. עס קומען אנשי שלומינו מיט האלטן דעם שיעור גמרא, עס איז א מחי', עס האט אלע טעמים. איך זאג פאר די אינגעלייט אז דאס איז טעם גן עדן, פרעגט מיך איינער: "דער ראש ישיבה איז שוין געווען אין גן עדן, צו זאגן אז דאס איז טעם גן עדן?" זאג איך אים: "איך מיין צו זאגן אז איך האף צו שפירן דעם טעם אין גן עדן; די טעם פון לערנען גמרא מיט אנשי שלומינו הונטער ביימער"; נישטא עפעס בעסערס.

איך וויל דיר בעטן אויב דו קענסט פאררעכטן די לעקטער ביי די פארקינג לאט; עס איז וויכטיג, ווייל מען זעט נישט קיין מענטשן און קארס פארן. בפרט מאנטאג נאכט ביי די פרויען צאמקום, איז א סכנה.

אויך אויב דו קענסט ארויפלייגן א ספרינג אויף די טירן אין ישיבה, ווייל עס ארבעט די עירקאנדישן, עס קאסט אזויפיל די לעקטער; עס איז ממש א שאד אידיש געלט.

נאך א וויכטיגע זאך; ברענג אריין צווישן אנשי שלומינו ליבשאפט. ווען דו זעסט א פייער צינדט זיך אן - גיס וואסער אדער ווארף זאמד, דערשטיק די פייער עס זאל זיך נישט פארשפרייטן.

ווען אלע וואלטן אזוי געטון - וואלט גוט געווען; בפרט די וואס העלפן, די גבאים - די דארפן האלטן קאפ אויף דעם; דעמאלט וועלן מיר זייער מצליח זיין.