בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#47 - האלטן ריין די קאר
ריינקייט, פרנסה, קאר

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת תרומה, שובבי"ם, ד' אדר א', שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך האב זיך זייער פארעקלט ווען איך האב געכאפט א היטש מיט דיין קאר. איך קען נישט פארשטיין ווי קען זיין אן ערליכער איד זאל זיך אזוי פירן, אזוי שמוציג, אזוי פארשמירט, די קאר איז פול מיט באטלעך עסן, בעגס שמוץ, און דו ביסט דאך א תלמיד היכל הקודש; טאר דאס נישט זיין, מען דארף זיין ריין און צוזאמגענומען. אין א קאר עסט מען נישט, א קאר איז נישט קיין סטארידזש וואו מען האלט זאכן.


איך בין ממש פארשעמט אז די תלמידים פירן זיך אזוי, אפשר איז דאס פארשמירטע קאר א פלאץ פארן שר פון עניות, 'נבל', וואס האט ליב פארשמירטע פלעצער און ברענגט עניות (פסחים קיא:). אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המדות אות ממון, סימן לא): "מְאִיסוּתָא דְבֵיתָא", א פארשמירטע שמוציגע הויז, "מֵבִיא לִידֵי עֲנִיּוּת", ברענגט ארעמקייט.


האלט ריין דיין קאר, האלטן ריין דיינע בגדים, ווארף אוועק אלע זעקלעך, דעקלעך און האלטערס, גיי אנגעטון ריין; וועסטו פארטרייבן די נישט גוטער רוח 'נבל', און דו וועסט האבן גרויס שפע.

#46 - א חבורה פון בחורים און אינגעלייט צו העלפן אין ישיבה
ריינקייט, משמש דעם רבי'ן, ישיבה

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת משפטים, שובבי"ם, כ"ז שבט, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך וויל דיר בעטן אויב דו קענסט העלפן אין די ישיבה, זיך אומקוקן און מסדר זיין אלעס זאל זיין מסודר, ריין, און וואס מען דארף פאררעכטן – צו פאררעכטן. היינט זענען דא געווען אינספעקטארס, זיי האבן פארמאכט אונזער קאך צוליב זאכן וואס איז נישט מסודר, און צוליב מייז.


נעם אפאר געטרייע אינגלייט און בחורים, מאך א חבורה פון בחורים און אינגעלייט וואס ווילן העלפן, פאררעכטן, שענער מאכן, און בעיקר רייניגן די ישיבה.


אויך זאלסטו זיך אביסל פאראויס רוקן מיטן פארלענען פאר די בחורים, די ווינטער זמן איז שוין אריבער, שוין צייט צו ענדיגן די מסכתא און גיין צו נאך א מסכתא, לאז נישט אויס קיין איין טאג פון פארלערנען פאר די בחורים.


אויך זאלסטו מיר מודיע זיין יעדע מוצאי שבת קודש אלע אינגעלייט וואס ווילן קומען רעדן צו מיר זונטאג, עס איז מיר גרינגער ווען איך ווייס א טאג פאראויס אלע וואס קומען רעדן.

#45 - מענטשן ווארטן צו זען א שמייכל, דאס איז וואס מען זוכט ביי א שידוך
מקוה, שמחה, בחור, שידוכים, התחזקות, ריינקייט, חן

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת חיי שרה, כ"ג מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


עס לוינט צו אויסווארטן אויף "שלחן עורך"; נאך אביסל וועסטו טרעפן דיין שידוך און אויפשטעלן א אידישע שטוב, א בית המקדש מעט.


איך ווייס עס איז דיר ביטער שווער, ביסט אליין, ווילסט שוין האבן דיין שידוך; וועם אויף דער וועלט איז נאך אזוי ביטער ווי א בחור אדער מיידל וואס ווארטן אויף א שידוך...


דאך בעט איך דיר, דראפע זיך, בלייב שטארק, גיי אן מיט דינען דעם אייבערשטן.


אויך זאלסטו זיך נישט נאכלאזן, גיי יעדן טאג אין מקוה, און איידער דו טובל'סט זיך זאלסטו זיך אפבאדן, זאלסט זיין פריש. טויש זיך קליידער יעדן טאג, און די אויסגענוצטע וועש זאלסטו אוועקווארפן. נעם צוזאם דיינע פיאות, עס זאל נישט זיין צופלויגן, מעגסט לייגן אביסל דזשעל.


גיי ארום מיט א שמייכל, מענטשן ווארטן צו זען א שמייכל, דאס איז וואס מען זוכט ביי א שידוך, א פרייליכע פנים מיט חן.

#44 - גיי אן מיט דיינע גוטע זאכן, און פלוצלונג וועט קומען דיין ישועה
מקוה, שמחה, בחור, שידוכים, התחזקות, ריינקייט

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת תולדות, כ"ט מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


פארליר זיך נישט, אפילו דו ווארטסט אזוי לאנג אויף דיין שידוך – בלייב שטארק, גיי אן מיט דיין עבודת השם.


איך ווייס אז איך קען דיך נישט פארשטיין, איך האב נישט קיין אנונג פון דיין צער, ווייל קיינער פארשטייט נישט די צער פון א בחור, פון זיין א פלג גוף; דאך בעט איך דיר ליבער ברודער, גיי אן מיט תורה, מיט תפילה, מיט גמילת חסדים, און פלוצלונג וועט קומען דיין ישועה.


למען השם לאז זיך נישט נאך, לאז זיך נישט אראפפאלן; זיי פעלזן פעסט. גיי יעדן טאג אין מקוה, אויך זאלסטו זיך אפוואשן יעדן טאג און אנטון פרישע קליידער. דיין הוט און שיך און רעקל זאלן זיין אן פלעקן. אויך זאלסטו ארויפציען א שמייכל, אפילו עס איז פאלש, אפילו עס איז נישט עכט; אזוי וועסטו באקומען דיין שידוך.


 

#43 - העלפן דעם רבי'ן מיט געטריישאפט
ריינקייט, משמש דעם רבי'ן, דף גמרא

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת וירא, ט"ו מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


איך האב געהערט א גוטע גריס אויף דיר, דו רייניגסט יעדע וואך מוצאי שבת די שול, דו בלייבסט ווען אלע גייען אהיים צוזאמנעמען די שמוץ, די טישטוכער וכו'.


ווען מען העלפט דעם הייליגן רבי'ן, מען העלפט אין שול, ווער רעדט נאך אומגעבעטן – ווייזט דאס אויף די געטריישאפט וואס מען האט צום רבי'ן.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן אונזער גאנץ לעבן זיין צוגעבינדן צום רבי'ן, סיי אונז און סיי אונזערע דורות, מיר זאלן קוקן אויפן שול ווי די אייגענע שטוב, און אזוי מיט יעדע זאך וואס האט מיט די מוסדות און מיט הפצה.


פרייטאג די וואך הויבן מיר אן מסכת בבא קמא, איך וויל דיר בעטן זאלסט זיין שטארק מיט די שיעור מער פון אלעס.





 


 





 

#42 - קיינער פארשטייט נישט די ווייטאג פון א בחור וואס וויל חתונה האבן
תפילה והתבודדות, בחור, שידוכים, התחזקות, ריינקייט, חתונה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת לך לך, י' מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת תפארת התורה


איך האב ערהאלטן דיינע בריוו.


וואס קען איך דיר זאגן? וואס איז דא צו זאגן? די צער פון א בחור איז נישט צו פארשטיין, עד כדי כך, מוהרא"ש זאגט (ארך אפים, אות סבלנות לבחור): "אין צער כצערו של בחור, ואף אחד בעולם מבין את הצער של רווק", קיינער פארשטייט נישט די ווייטאג פון א בחור וואס וויל חתונה האבן און וויל זיין אפגעהיטן בשמירת הברית – און עס גייט אים נישט, ער האלט אין איין פוגם זיין רחמנא לצלן.


גיי התבודדות יעדן טאג און וויין צום אייבערשטן, בעט אים ער זאל רחמנות האבן אויף דיר. בעט אין דיין שפראך, אין אידיש, אייגן געמאכטע תפילות. לאז נישט אפ די שווערד פון תפילה – וועסטו מנצח זיין, וועסט אראפנעמען אלע דינים פון דיר און זוכה זיין צו א שידוך בקרוב.


האלט זיך פריש, לאז זיך נישט נאך. בייט יעדן טאג די וועש, גיי נישט צוויי טעג מיט די זעלבע וועש.


אויך זאלסטו זיך אפוואשן יעדן טאג און זיך צוזאמנעמען די פיאות, די בארד.


גיי אנגעטון ריין, אן קיין פלעקן.

#41 - אויסלערנען קאכן און באקן, מיט דרך ארץ און ריינקייט
דרך ארץ, ריינקייט, סבלנות, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת נצבים וילך, כ' אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


מרת ... תחי'


איך וויל אייך בעטן, היות איר זענט געשטעלט אויף די קינדער אין בית פיגא זיי צו אויסלערנען קאכן און באקן, זאלט איר פארלאנגען פון די קינדער זיך צו פירן מיט דרך ארץ, אן דרך ארץ איז גארנישט דא; איך וויל קינדער בעלי דרך ארץ, נישט קיין חילוק צי מען לערנט אידיש, ענגליש, נייען, קאכן, באקן; מען מוז זיך פירן מיט דרך ארץ.


נאך א זאך וויל איך בעטן, זומער האבן די מיידלעך געארבעט אין קאך, אבער דער מענידזשער האט מיר געוויזן בילדער ווי אזוי מען פלעגט איבערלאזן די קאך; אזוי איבערגעדרייט אז דער גוי וואס רייניגט פלעגט שיקן בילדער פארן מענידזשער, אים ווייזן וואס דארט טוט זיך. וויל אייך בעטן, אין די זעלבע צייט וואס מען לערנט זיי אויס קאכן, זיי העלפן אנגרייטן די עסן - דארף מען זיי אויסלערנען ווי אזוי מען קאכט און מען באקט אן דעם וואס עס זאל ווערן איבערגעדרייט און שמוציג.


ארבעטס מיט סבלנות, מיט געדולד; די קינדער זענען זייער וואויל, מען דארף אבער געדענקען זיי מחנך זיין און פארלאנגען דרך ארץ און רייניקייט.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#40 - ערקלערן פאר די וואס קויפן א הויז, ווי אזוי זאכן ארבעטן
ריינקייט, מחלוקת, שטעטל, שלום, דירה

בעזרת ה' יתברך - ד' פרשת שופטים, א' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


דיר בעט איך זייער דו זאלסט זען אז די אלע וואס קויפן דירות ביי שבתי זאלן זיין צופרידן, מאך דאס בעסטע וואס דו קענסט; אודאי וועט מען האבן טענות, אבער אז מען האט אן אוזן קשבת, מען קען צו איינעם רעדן - פארמיידט מען מחלוקות.


עס איז כדאי זאלסט ערקלערן פאר די אלע וואס קויפן דירות אין שטעטל, זיי זאלן וויסן די זאכן וואס זיי זענען נישט געווען צוגעוואוינט פון פארדעם. ווי צום ביישפיל אז מען טאר נישט לייגן קיין ווייפס אין בית הכסא; די וואס קויפן קומען פון שטאט, דארט לייגן מענטשן ווייפס אין טוילעט, אבער ביי א סעפטיק, אז מען לייגט ווייפס - ווערט א שאדן, און נאך א שטיק צייט ווערט א בעק-אפ, און פארשטייט זיך די טענות גייט אויף שבתי; איי וואס האט עס מיט אים, האב טענות אויף דיר אליין? אזוי גייט עס.


אזוי אויך, נישט אלע נעמען אין אכט אז מען דארף טוישן די פילטער ביי די עירקאנדישן און נאך א יאר צעברעכט זיך די מאשין, און פארשטייט זיך די טענות גייט אויף שבתי; איי וואס האט עס מיט אים, האב טענות אויף דיר אליין? אזוי גייט עס.


אזוי אויך די נייע הייזער וואס די שטאט פארלאנגט מען זאל דאס אינגאנצן פארמאכן, און נאכן פלעסטערן ווערט די לופט אנגעפילט מיט וואסער און מען דארף אין אנהויב לייגן א מאשין וואס ציט ארויס די נאסקייט, איז כדאי דו זאלסט דאס זאגן, ווייל אז נישט וועלן אנהויבן שימלען זאכן און פארשטייט זיך די טענות גייט אויף שבתי; איי וואס האט עס מיט אים, האב טענות אויף דיר אליין? אזוי גייט עס.


אזוי אויך איז כדאי צו זאגן פאר אלע וואס קויפן הייזער, זיי זאלן מתפלל זיין עס זאל קומען גוטע וואסער פון קוואל, ווייל עס פאסירט ביי מענטשן אז עס קומט שמוציגע וואסער און מען ווערט אויסער זיך; מען האט געקויפט א הויז, מען האט געבארגט געלט, מען איז איבערגעשטרענגט און מען ווערט פארווייטאגט; איז גוט זאלסט די אלע זאכן אויסשמועסן.


אז עס וועט זיין שלום צווישן אנשי שלומינו וועט אונז דער רבי ברענגען צו זייער הויכע מדריגות, און אז מען וועט זיך קריגן, מען וועט נישט קענען איינער דעם צווייטן ליידן - וויל איך נישט טראכטן וואס וועט פאסירן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.


 

#39 - מען טאר נישט פארן שנעל, און נישט האלטן דעם טעלעפאן ביים דרייוון
ריינקייט, שטעטל, שלום, דרייוון, געזעץ

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת שופטים, כ"ח מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך וויל נאכאמאל בעטן אלע אנשי שלומינו זאלן זייער אכטונג געבן נישט צו פארן שנעלער ווי מען מעג, און אויך נישט האלטן דעם טעלעפאן ווען מען דרייווט. איך וויל בעטן בכלליות, און בפרטיות אין שטעטל, מען זאל האלטן די געזעץ, מען זאל נישט פארן שנעל און נישט האלטן דעם טעלעפאן ביים דרייוון, און אויב מען זעט איינעם פארן שנעל זאל מען יענעם פארהאלטן, ווייל אויב מען פאלגט נישט די געזעץ קען מען הרג'ענען מענטשן השם ישמרינו, די וועגן אין שטעטל זענען געדרייט און שמאל, מען דארף פארן זייער פארזיכטיג.


אויך בעט איך אלע איינוואוינער פון שטעטל צו האלטן זויבער ארום די שטוב און אכטונג געבן די מיסט זאל זיין גוט פארפאקט, עס זאל זיין זויבער און ריין.


בעט איבער יעדן איינעם פון אנשי שלומינו, ווייל נאר דורך שלום מאכט מען רוען די שכינה הקדושה, און אויב מען קריגט זיך, מען האט זיך פיינט - פארטרייבט מען די שכינה הקדושה פון די פלאץ.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#38 - אין די יונגע יארן איז יעדן טאג מער פון א גאנצע יאר אין די עלטערע יארן
בחור, הפצה, ריינקייט, פרנסה, בית המדרש, לימוד התורה, יונגע יארן, היטן די צייט

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויקהל-פקודי, י"ט אדר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, ישיבה קטנה היכל הקודש ירושלים


איך דאנק דיך זייער פארן העלפן אין שול, די גבאים שרייבן מיר אז דו העלפסט אין שול; עס איז זייער א גרויסע זאך צו העלפן רייניגן א שול.


בנוגע וכו'; יעצט ביסטו יונג - זאלסטו אויסנוצן דיין צייט צו לערנען און דאווענען, מאך נישט קיין ביזנעס, מאך נישט גארנישט. וועסט חתונה האבן - וועסטו דעמאלט פרעגן וואס צו טון, יעצט אין די יונגע יארן איז יעדן טאג מער ווערד פון א גאנצע יאר אין די עלטערע יארן.


אז דו ביסט שוין אפגעמאטערט פון לערנען, דו ווילסט זיך אויסלופטערן - זאלסטו גיין הפצה, גיי פארשפרייט די ספרים און קונטרסים פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, חיזוק און עצות פון הייליגן רבי'ן, און די געלט געב פאר די ישיבה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#37 - די בחורים זאלן העלפן און זיך פירן מיט דרך ארץ
בחור, תיקוני זוהר, התחזקות, ריינקייט, ישיבה, פירושים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בשלח, כ"ה שובבי"ם, י"א שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מגיד שיעור בישיבתינו הקדושה בירושלים


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך צו הערן אז די בחורים פירן זיך מיט דרך ארץ. לערן זיי אויס אזוי ווי דו האסט געזען אין ישיבה, לערן אויס די בחורים צו העלפן רייניגן, לערן זיי אויס זיך צו פירן מיט דרך ארץ.


איך האב זייער הנאה צו זען דיינע חידושי תורה וואס דו ביסט מחדש אויף תיקונים, בפרט אז די חידושים זענען אויף לעובדה ולמעשה; עס איז מחזק. קוק אביסל פריער (דף קיח.) ווי דער הייליגער זוהר אז מגלה אזעלכע גרויסע סודות, אז יעדער איינער קען תשובה טון. "וְאַף עַל גַּב דְּקַיִ"ן אִיהוּ זוּהֲמָא, יָכִיל לְמֶעֱבַד נָקִ"י", אפילו קין וואס קומט פון אזא שמוץ - קען תשובה טון און ווערן אינגאנצן ריין; קי"ן איז די זעלבע אותיות ווי נק"י, נישט קיין חילוק ווער זאל זיין - קען תשובה טון, עיין שם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#36 - בזכות רייניגן דעם בית המדרש זאל איך קענען רייניגן נשמות ישראל
תפילות אויף אידיש, ריינקייט, בית המדרש, משמש דעם רבי'ן

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת בא, ט"ז שובבי"ם, ראש חודש שבט, שנת תשפ"ג לפ"ק


 


לכבוד ... נרו יאיר, ירושלים


איך הער גרוסן פון די גבאים אז דו ביסט זייער איבערגעגעבן פאר'ן שול און פאר די חדר; דו רייניגסט דעם שול, דו זארגסט פאר יעדע פרט אין שול.


מוהרא"ש האט דערציילט ווען ער פלעגט וואשן די ברסלב'ע שטיבל אין בארא פארק, דער בית המדרש וואס געפונט זיך אויף די זעכצנ'טע גאס, פלעגט ער זיך מתבודד זיין בשעת'ן רייניגן, ער האט געוויינט צום אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, העלף מיר בזכות וואס איך רייניג דעם בית המדרש זאל איך קענען רייניגן נשמות ישראל".


ווען דו רייניגסט דעם בית המדרש זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, מאך מיך ריין, זיי מיך מקרב צו דיר, איך וויל ריינע אויגן, א ריינע מח מחשבה".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#35 - חסדי ה' איך האב זוכה געווען צו זיין נאכאמאל אין ארץ ישראל
קינדער, תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, חברים, מקוה, שמחה, חינוך הילדים, שידוכים, אמונה, תיקוני זוהר, שלום בית, התחזקות, הפצה, קברי צדיקים, רפואה, צדיקים, יבנאל, מוסדות, הכרת הטוב, תהלים, ריינקייט, סיום, נסיעה, התחדשות, בית המדרש, סדר דרך הלימוד, מוהרא"ש, נסיונות, לימוד התורה, סיפורי צדיקים, ראש ישיבה, פירושים, דאווענען, יאוש, ארץ ישראל, מנין, ירושלים, מניעות, פרויען צאמקום, מוהרנ"ת ז"ל, תיקון הכללי, השגחה פרטית, ברית, עקשנות, חמרות ופרישות, חזית איש

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וארא, ט' שובבי"ם, כ"ג טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיינע טייערע ליבע ברידער, תלמידי היכל הקודש, ה' עליהם יחיו


מה אשיב לה', כל תגמולוהי עליו; חסדי ה' איך האב זוכה געווען צו זיין נאכאמאל אין ארץ ישראל, זיין א שבת אין ירושלים מיט תלמידי היכל הקודש, און איך בין צוריק אין אמעריקע מיט פרישע כוחות, מיט א פרישע התקרבות.


איך האב געהאט גרויסע ניסים ביי די נסיעה, איך וועל פרובירן זיך אביסל מצמצם זיין און אראפשרייבן אביסל פון די הערליכע נסיעה.


במשך די נסיעה פון דריי טעג איז געווען צוועלף שיעורים, פול מיט חיזוק פון רבי'ן, רבי נתן און מוהרא"ש. אויך בין איך געווען איינגעשפארט ביי די פאליציי.


איך וועל אנהויבן שרייבן די נסיעה, איך האף דו וועסט זיך מחזק זיין, און זיך אויך קענען באנייען.


איך בין ארויסגעפארן פון אמעריקע מיטוואך נאכט עלף אזייגער, די וועג איז געווען זייער פיין. איך האב געלערנט אויפ'ן וועג תיקונים, איך האב געהאט קאפ-וויי האב איך זיך צוגעלייגט. נאך דריי שעה פארן האב איך געדאווענט שחרית, עס איז געווען א מנין אויפ'ן פליגער, אבער איך בין נישט געווען בכח צו גיין צום מנין, איך האב געדאווענט פאר מיר ביחידות, און צוריק איינגעשלאפן.


שפעטער האב איך געדאווענט מנחה און ווייטער געלערנט תיקונים, מיר זענען אנגעקומען אין ארץ ישראל דאנערשטאג, צען מינוט פאר פיר. אראפקומענדיג פון פליגער האט מיך אפגעווארט איינער אונז נעמען פריוואט, מיר זאלן נישט דארפן אריבערגיין צווישן אלע. אלעס איז געווען זייער שיין און פיין, ביזן אריבערגיין די גרעניץ; דארט האט מען אונז מודיע געווען אז איך קען נישט אריבערגיין, איך דארף ווארטן אויף די פאליציי. איך האב זיך גארנישט פארלוירן, איך בין געבליבן פרייליך און געדאנקט דעם אייבערשטן.


ווען די פאליציי זענען אנגעקומען איז דארט שוין געווען האברך אברהם ר. נרו יאיר, ער האט געבעטן די פאליציי אויב זיי זענען מסכים מען זאל מיך נישט לייגן אין די פאליציי קאר, נאר איך זאל גיין מיט אים, און צוזאמען מיט מיר וועט קומען א פאליציי. ער האט גערעדט הארציג צו זיי, ער האט זיי געזאגט אז דא רעדט מען פון א רב וואס האט תלמידים; מען זאל אלעס מאכן בדרך כבוד. אזוי איז טאקע געווען, זיי האבן מסכים געווען איך זאל פארן צום פאליציי סטאנציע מיט האברך אברהם נרו יאיר, מיט א פאליציי וואס געבט אכטונג איך זאל נישט אנטלויפן.


מיר זענען אנגעקומען צום פאליציי סטאנציע אין עירפארט, מען האט מיך אריינגעזעצט אין א קליינע צימער. איך האב געפרעגט דעם פאליציי מאן: "מה פשעי, מה חטאתי?" זאגט ער: "איך ווייס נישט, מען דארף ווארטן אז די פאליציי פון יהודה ושומרון זאלן קומען מיך חוקר זיין".


אינצווישן האב איך זיך גוט מתבודד געווען. איך האב ברוך ה' נישט פארלוירן פאר קיין איין רגע מיין אמונה. איך האב נאך גארנישט געהאט געגעסן פון פאר'ן ארויספארן, איך האב אויך גארנישט געטרינקען. דער פאליס-מאן האט מיר געמאכט א שווארצע קאווע אן מילך, דאס האט מיר געגעבן אביסל כח. איך האב אים געבעטן אויב ער קען בעטן פון איינעם אינדרויסן מיר צו ברענגען א ספר, האט דער פאליציי-מאן מיך געברענגט א תהילים, איך האב געענדיגט דעם יום תהילים פון דאנערשטאג און פרייטאג.


איך בין געפארן מיט דריי באגלייטער. מיין איידעם הרב נתנאל נרו יאיר, החתן יוסי ז. נרו יאיר און יענקי פ. נרו יאיר. זיי זענען נישט מיט געקומען מיט מיר צום פאליציי סטאנציע אין עירפארט, זיי זענען געגאנגען נעמען די פעקלעך, שפעטער האט מען מיר געברענגט דעם ספר תיקוני זוהר. איך האב געלערנט תיקונים און געשפירט אזא ליכטיגקייט. אויך האב איך זוכה געווען צו מחדש זיין אביסל אויף ספר תיקוני זוהר, איך וועל דיר דאס שרייבן אין אן אנדערע געלעגנהייט.


עס האט געהייסן אז איך פאר קיין טברי' געבן א שיעור אין אונזער נייעם בית המדרש היכל הקודש, די שיעור האט געדארפט פארקומען אום ניין אזייגער, די גבאים האבן נישט געוויסט וואס צו זאגן; זאל מען זאגן דעם עולם אהיימגיין אדער נישט, מען האט געהאפט אז עס וועט נישט נעמען לאנג. למעשה, ביז די פאליציי, די חוקרים - זענען אנגעקומען, האט זיך געשלעפט און געשלעפט.


די חקירות האט גענומען אפאר שעה. בחסדי השם האט מען מיך געלאזט גיין עלף אזייגער ביינאכט, מען האט מיר צוריק געגעבן מיין פאספארט.


וואס איז געווען? איינער האט מפרסם געווען אין די נייעס חדשים פריער אז איך האב א שייכות מיט דעם בחור מ. ק. וואס איז נעבעך פארלוירן געווארן שוין כמעט א יאר, ווייל די לעצטע פלאץ וואו מען האט אים געזען איז געווען פאריאר ווען איך בין געפארן קיין ארץ ישראל מיט א חלק ישיבה צו מקומות הקדושים און צו די הקמת המצבה פון מיין זיידע, קארלסבורגער רב זכר צדיק לברכה.


איידער די חקירות האבן זיך געענדיגט האבן זיי מיך געפרעגט אויב איך בין מסכים צו מאכן א פאליגראף; א טעסט מיט א מאשין אויב איך זאג אמת. איך האב זיי געזאגט "אוודאי", ווייל וואס איז דא וואס מורא צו האבן, איך זאג דאך נישט קיין ליגנט. זיי האבן אפגעשמועסט איך זאל קומען אין ירושלים פרייטאג אינדערפרי מאכן דעם פאליגראף.


האברך אברהם נרו יאיר האט גלייך אנגעגרייט א גרויסן עורך דין, דער לויער האט געווארט אינדרויסן פון פאליס סטעישן, ער האט מיך אויסגעפרעגט ווי אזוי די חקירות ודרישות זענען געווען וכו'. איך האב אים אלעס דערציילט, אויך פונעם מארגנדיגן טאג, פון די פאליגראף; האט ער געזאגט: "בשום אין אופן", איך זאל נישט גיין, ער האט געזאגט אז מען וויל מיך אריינלייגן אין א פאסטקע רחמנא לצלן. ער האט גערופן דעם חוקר און געשריגן אז ער האט דא געטון נגד זייער חוק.


אינדרויסן האבן מיך אפגעווארט די טייערע איבערגעגעבענע אינגעלייט, די גבאים פון ירושלים. יצחק ש. נרו יאיר, שמעון ע. נרו יאיר און יצחק נרו יאיר. מיר האבן זיך זייער געפריידט זיך צו זען איינער מיטן צווייטן.


זיי האבן אויסגעקוקט אביסל דערשראקן, מיר האבן זיך מחזק געווען, מיר האבן גערעדט פון דעם וואס דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קפה): "וְכָל מַה שֶּׁיֵּשׁ לוֹ יוֹתֵר יְגִיעוֹת וְטִרְחוֹת וְכוּ' יֵשׁ לוֹ כְּלִי גָּדוֹל בְּיוֹתֵר לְקַבֵּל אַחַר כָּךְ בְּתוֹכוֹ שֶׁפַע קְדֻשָּׁה וְטָהֳרָה", ווי מער מניעות מען האט ווען מען ווערט מקורב צום צדיק - אלץ מער קדושה באקומט מען; אזוי אויך זאגן די הייליגע חכמים (עיין ברכות ה.): "ארץ ישראל אינו נקנית אלא ביסורין"; ווי מער מען גייט אריבער - אלץ מער קדושה איז מען זוכה צו באקומען.


יעצט און אזוי אויך פריערדיגע מאל, ווען איך קום קיין ארץ ישראל איז עס אלץ מיט יסורים. זייט מיר האבן אנגעהויבן אויפשטעלן בתי מדרשים היכל הקודש אין ארץ ישראל; אנגעהויבן אין ירושלים, בני ברק, צפת, בראכפעלד און יעצט די נייע שול אין טברי' - איז אלץ דא פאר מיר גרויסע מניעות צו קומען, אבער דער רבי געבט אונז אזויפיל חיזוק, אז מען מאכט פון די מניעות - נעימות.


בשעת די חקירות האב איך זיך מתבודד געווען מיט א פארמאכטע מויל, ביי יעדע פראגע וואס זיי האבן מיך געפרעגט האב איך געשעפשעט מיט פארמאכטע ליפן צום אייבערשטן און געבעטן: "רבונו של עולם, וואס ווילן זיי פון מיר? וואס האב איך דא חוטא געווען אז מען נעמט מיך מיט פאליציי? מען גייט מיך דא איינשפארן..."


איך האב זיך דערמאנט דעם סיפור פון הייליגן רבי נתן זכותו יגן עלינו, ווען ער איז געגאנגען צו די חתונה פון זיין זון און מען האט אפגעווארט מיט שטעקענעס אים צו שלאגן. רבי נתן איז אריינגעלאפן אין וואלד זיך באהאלטן פון זיי, נאכדעם האט מען אים געטראפן זינגען אין וואלד דעם באקאנטן ניגון וואס מיר זינגען אויף אשת חיל, האט ער געזינגען: "אונזער גרויסקייט און אונזער שיינקייט, וועט מען זען ווען משיח וועט קומען..." און רבי נתן האט געזאגט: "אפילו א פשוט'ער בעל עגלה, א פראסטער טרעגער - ווען ער גייט חתונה מאכן זיין קינד - האט ער א שיינע קבלת פנים, איז וואס קומט מיר אזא קבלת פנים?" אזוי האט רבי נתן געפרעגט, און ער האט געענטפערט: "מוז זיין, נאר ווייל איך רעד פון הייליגן רבי'ן, און דער סמ"ך מ"ם קען דאס נישט ליידן". דער לויער האט מיר געזאגט: "דו גייסט נישט מאכן דעם פאליגראף", ער וועט אנגרייטן זונטאג אין זייער בית המשפט איך זאל קענען אהיימפארן בשלום.


איך האב זיך גלייך געמאכט א חשבון, איך מוז שוין פארן קיין יבנאל און מירון, אזוי האבן מיר געטון. איך האב געבעטן יענקי פ. אז איך וויל פארן גלייך קיין יבנאל צו מוהרא"ש זכותו יגן עלינו.


די גבאים פון ירושלים זענען אהיימגעפארן און מיר האבן זיך ארויסגעלאזט קיין יבנאל. אויפ'ן וועג האבן מיר זיך אפגעשטעלט אין א גאז סטאנציע, אויפ'ן שאסיי נומער זעקס, נעמען געז. איך האב זיך אפגעשטעלט דאווענען תפילת ערבית ביחידות, איך האב געוואלט דאווענען מעריב פאר חצות.


א גאנצע וועג האבן מיר זיך מחזק געווען, א מענטש מאכט זיך א פלאן, אבער דער אייבערשטער מאכט סאך א בעסערע פלאן. איך האב געשפירט אביסל ווייטאג ביים הארץ, איך האב דאס גלייך צאמגעשטעלט מיט וואס דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן ב): "כְּשֶׁיֵּשׁ, חַס וְשָׁלוֹם, צָרָה לָאָדָם", ווען א מענטש איז אין א צרה, "נִתְקַבְּצִים כָּל הַדָּמִים וְעוֹלִים אֶל הַלֵּב", לויפן אלע בלוט צום הארץ זיך צו באשיצן.


בערך צוויי אזייגער זענען מיר אנגעקומען צום ציון פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו. איך האב געזאגט די צען קאפיטלעך, די תיקון הכללי [קאפיטל טז, לב, מא, מב, נט, עז, צ, קה, קלז, קנ] און זיך מתבודד געווען. אויפ'ן וועג האב איך געזאגט פאר'ן דרייווער: "ווען איינער איז נאושעס, עס איבלט אים, בעט ער דעם דרייווער 'פאָר שנעלער, ווייל איך גיי כמעט אויסברעכן', אזוי אויך בעט איך דיר, פאר שנעלער ווייל איך גיי שוין אויספלאצן אין א געוויין, איך קען זיך שוין כמעט נישט איינהאלטן", איך האב געשפירט אזוי צעבראכן, אבער ווען איך בין אנגעקומען צו מוהרא"ש'ס ציון האב איך אנגעהויבן אזוי דאנקען דעם אייבערשטן פאר'ן מיך מקרב זיין אין היכל הקודש, פאר'ן מיך מקרב זיין צום רבי'ן; איך האב נישט געקענט אויפהערן זאגן "שכוח אייבערשטער" און "שכוח מוהרא"ש" פאר'ן רחמנות האבן אויף מיר, פאר'ן מיך ווייזן א וועג צו קענען לעבן מיט אמונה, מיט תורה, מיט תפילה וכו' וכו'.


מיר זענען געפארן קיין טברי' צום הייליגן תנא רבי מאיר בעל הנס. איך האב נישט געוואלט אריינגיין איידער איך מאך זיך ריין די שיך, אין יבנאל איז מיר געווארן פארשמירט די שיך, עס איז געווען א גרויסע בלאטע אין יבנאל, אונטן פון די טרעפ וואו מען גייט ארויף צום ציון. מיר האבן זיך אלע אפגערייניגט די שיך, ווייל אז מען גייט צו א ציון פון א צדיק - גייט מען מיט די גרעסטע דרך ארץ.


איך האב געזאגט אכט קאפיטלעך תהילים און געבעטן דעם אייבערשטן מיינע תפילות, און פון דארט זענען מיר געפארן קיין מירון.


צום ערשט בין איך צוגעגאנגען צום ציון פון מיין זיידע און באבע אויבן אויפ'ן בארג, העכערן קבר פון רבי יוחנן הסנדלר. עס האט גערעגנט, מיר האבן נישט געהאט קיין שירעם זיך צו באשיצן פון די רעגן. העכער די ציון פון מיין זיידע איז דא א דעכל זיך צו באשיצן פון רעגן, מיר האבן דארט מתפלל געווען.


פון דארט זענען מיר געגאנגען צו די מערה פון רבי שמעון בר יוחאי. איך האב געזאגט תהילים און זיך מתבודד געווען, איך האב אסאך געבעטן דארט צו קענען שרייבן ווייטער דעם פירוש חזית איש, אויך האב איך געלערנט אביסל תיקונים, איך האב לכתחילה געוואלט מסיים זיין אין די מערה תיקוני זוהר.


פון דארט זענען מיר געפארן קיין ירושלים, מיר זענען אנגעקומען פרייטאג אינדערפרי זעקס אזייגער. איך בין גלייך געגאנגען אין מקוה און געגאנגען אין שול - אין בית המדרש היכל הקודש אויף רחוב רבי נחמן מברסלב. עס זענען שוין געווען אנשי שלומינו וואס זענען געזיצן און געלערנט, יעדער איינער זיינע שיעורים כסדרן.


נאך תפילת שחרית האב איך געגעבן א שיעור, מיר האבן גערעדט פון דעם וואס דער רבי זאגט (ספר המדות אות צדיק, סימן סט): "מִי שֶׁאוֹהֵב אֶת הַצַּדִּיק", ווער עס האט ליב דעם צדיק, "צָרִיךְ לִשְׁמֹר אֶת הַצַּדִּיק, שֶׁלֹּא יֵצֵא עָלָיו שֵׁם רָע", דארף אכטונג געבן עס זאל נישט ארויסגיין א שלעכטע נאמען אויפ'ן צדיק; ווען מען פירט זיך אויף שיין מיט דרך ארץ איז דאס די גרעסטע הפצה, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סנהדרין קיא.): "אֶחָד מֵעִיר מְזַכֶּה כָּל הָעִיר", אז מען זעט איינעם זיך פירן מיט דרך ארץ, מיט יראת שמים - ווילן אלע זיין ווי אים. נאך זאגן די הייליגע חכמים (יומא פו.) אויפ'ן פסוק (דברים ו, ה): "וְאָהַבְתָּ אֵת ה' אֱלֹקֶיךָ" - זאלסט מאכן מענטשן זאלן ליב האבן דעם אייבערשטן וכו'.


עס איז געווען אזא שמחה צווישן אנשי שלומינו זיך צו טרעפן איינער מיט'ן צווייטן, און דאס פרישקייט וואס איך האב דארט געזען איז עפעס נישט פשוט, אלע מיט אזא שמחה און התחדשות, ממש א מחי'.


פון דארט בין איך צוגעפארן מיט אברהם נחום נרו יאיר צו משפחת בורשטיין שיחיו. איך האב מיט געברענגט פון אמעריקע א מתנה, א שפילצייג פאר די קינדער. פאר זיי האב איך א שטארקע הכרת הטוב, ביי זיי האט זיך אלעס אנגעהויבן. בערך פיר יאר צוריק איז געווען ביי זיי אין שטוב די ערשטע שיעור, אויך האט מרת בורשטיין אנגעהויבן דאס ארויסשיקן יעדן טאג חיזוק יומי, און אויך דאס מתרגם זיין.


איך בין געגאנגען צו די דירה; האברך אברהם האט געזארגט פאר א דירה פאר מיר, איך האב זיך אראפגעלייגט שלאפן, צו זיין אויסגערוט לכבוד שבת.


נאכמיטאג האט שמעון עוזר מיר געברענגט פיינע ווארעמע קוגל. אין מקוה בין איך נישט אנגעקומען צו גיין, איך האב אינזין געהאט אינדערפרי און זיך גע'טובל'ט א באזונדערע טבילה לכבוד שבת.


*ליל שבת פרשת שמות*


אנקומענדיג אין שול איז געווען שומרים צו האלטן סדר, עס זאל נישט זיין קיין גרויסע געדרענג, עס זענען זיך צאמגעקומען אנשי שלומינו פון אלע שטעט; פון בני ברק, טברי', בית שמש, בראכפעלד, חיפה, יבנאל, צפת וכו'. דער גבאי יצחק האט מיך מכבד געווען צו דאווענען קבלת שבת. אויך איז געקומען פון אמעריקע אפאר געסט, אברהם משה נרו יאיר, און מאטי פון שטעטל, אויך ישראלי.


די סעודה האבן מיר געגעסן אין די דירה וואו מיר זענען איינגעשטאנען. איך האב געבעטן די גבאים אז איך וויל עסן די סעודות שבת מיט די בחורים וואס גייען הפצה, פאריאר האבן מיר געגעסן מיט בחורים, ווער עס האט נאר געוואלט, אבער איך האב געוואלט געבן עפעס באזונדערס פאר די מפיצים. עס איז געווען זייער שיינע סעודות, איך האף אז איינער פון זיי וועלן אפשרייבן די שיינע שמועסן, די שיינע חיזוק וואס מיר האבן גערעדט ביי די סעודה.


די באטע איז פארגעקומען אין שול, אנדערש ווי פאריאר. איך האב געבעטן די גבאים זאלן וואס ווייניגער אויסגעבן געלט פאר גיין אין א זאל, ענדערש וויל איך זיין אין שול; דער ירושלימ'ער שול האט דאך אלע טעמים, מלא חן, מען שפירט דארט דעם אויר הזך והנח.


מען האט געזינגען זמירות שבת און גערעדט בערך א שעה. איך קען זיך יעצט נישט דערמאנען וואס מיר האבן גערעדט. איך בין יעצט אנגעקומען און איך דארף שוין לויפן אין ישיבה צו די בחורים, איך האף צום אייבערשטן איינער וועט אפשרייבן אלע שיעורים פון שבת קודש און דאס אפדרוקן, ווייל די דרשות פון שבת אין ירושלים איז געווען וואונדערליכע דיבורים.


*שבת אינדערפרי*


שבת אינדערפרי, זיבן אזייגער, איז געקומען משה שמואל און משה ראזענבערג מיך באגלייטן צו די מקוה. איך האב זיך געגרייט צום דאווענען מיט לערנען משניות און גמרא. פאר'ן דאווענען האב איך געגעבן א שיעור אין לשון הקודש, ווייל עס זענען געקומען א גאנצע גרופע בחורים מיטהאלטן דעם שבת - וואס פארשטייען נאכנישט קיין אידיש. זיי האבן אזוי שטארק געבענקט צו קענען עפעס מיטהאלטן, זיי האבן מיך געבעטן נאך די באטע אויב איך קען רעדן ביי ספורי מעשיות אביסל אין לשון הקודש, איך האב נישט געוואלט מישן די שיעור - אידיש מיט לשון הקודש, האב איך זיי געזאגט אז איך וועל זיי געבן א שיעור פאר'ן דאווענען.


איך געדענק נישט פינקטליך וואס מיר האבן גערעדט, אבער אלע דיבורים אונזערע זענען פון זיך פרייען מיט די מצוות וואס מיר טוען, און וויסן אז דער אייבערשטער וועט העלפן, מיר וועלן ארויסגיין - יעדער איינער - פון זיין פלאנטער.


מיר האבן גערעדט פון וואס דער רבי פרעגט (ספורי מעשיות, סוף מעשה מבערגיר ועני) וואס איז די סימן פאר אידישע קינדער? דער וואס וועט זאגן (בראשית נ, כה): "פָּקֹד יִפְקֹד אֱלֹקִים אֶתְכֶם", ער איז דער גואל אמיתי; אויב אלע ווייסן אז דאס איז וואס מען דארף זאגן - קען דאך יעדער איינער קומען און דאס זאגן, איז דאך דאס נישט קיין סימן... אזוי פרעגט דער הייליגער רבי.


מיר האבן גערעדט, מען קען זאגן אז די קשיא אליינס - דאס איז דער ענטפער. דא זעט מען אז יעדער איינער קען מחזק זיין נשמות ישראל, מען דארף נישט מער פון זאגן די פאר ווערטער: "'פָּקֹד יִפְקֹד אֱלֹקִים אֶתְכֶם', דער אייבערשטער וועט ענק נאך העלפן, זייט אייך נישט מייאש, פארלירט אייך נישט, געבט נישט אויף, עס וועט נאך זיין גוט"; דאך זאגט דאס קיינער נישט, און ווער עס זאגט דאס - דער איז דער גואל אמיתי.


דער הייליגער רבי - ער שרייט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן עח; שיחות הר"ן, סימן קנג): "אֵין שׁוּם יֵאוּשׁ בָּעוֹלָם כְּלָל! גִּיוַואלְד, זַייט אַייךְ נִישְׁט מְיַיאֵשׁ, קֵיין יֵאוּשׁ אִיז גָארְנִישְׁט פַארְהַאנֶען"; דער רבי בלאזט א ווינט פון האפענונג אויף אונז, אלע קענען דאס זאגן אבער קיינער זאגט דאס נישט.


אזוי איז געווען אין מצרים, אידן זענען געווען אזוי דערביטערט, אידן זענען געווען אזוי פארלוירן, פלוצלונג קומט דער צדיק משה רבינו און שרייט: "פָּקוֹד יִפְקוֹד", דער אייבערשטער וועט אונז נישט פארלאזן, "וַיַּאֲמֵן הָעָם" (שמות ד, לא), און אידישע קינדער האבן געגלייבט. זיי האבן געזען אז דאס איז דער גואל אמיתי, און אזוי איז היינט. אידישע קינדער זענען אזוי צעקלאפט, יעדער איינער מיט זיין אייגענע מצרים, פלוצלונג הערט מען שופר של משיח, דאס איז דער געשריי פון רבי'ן וואס שרייט: "גיוואלד זייט אייך נישט מייאש, קיין יאוש איז גארנישט פארהאנען, גיי צום אייבערשטן, רעד צום באשעפער, שמועס מיט אים אויף דיין אייגענע שפראך, רעד צו אים אזוי ווי מען שמועסט מיט א גוטער פריינט, זיי זיך מתוודה פאר אים, זאג 'רבונו של עולם, איך וויל זיין גוט, איך וויל זיין ערליך, וואס זאל איך טון? איך האלט אין איין אראפפאלן נאכאמאל און נאכאמאל'".


צו פסוקי דזמרה איז צוגעגאנגען אבא חייא, דער גבאי פון בני ברק, שחרית האב איך געדאווענט. די עליות האט דער גבאי יצחק שמואל מכבד געווען די גבאים פון אלע שולן אין ארץ ישראל, איך האב עולה געווען און געבענטשט גומל. מוסף האט געדאווענט משה שמואל, דער מגיד שיעור אין אונזער ישיבה אין ירושלים.


נאכן דאווענען איז געווען צוגעשטעלט קידוש צו מאכן, מיר האבן פארגעלערנט ספורי מעשיות פון הייליגן רבי'ן, מעשה ג' (מחיגר). מיר האבן בעיקר גערעדט פון דעם חיגר וואס האט זיך גע'עקשנ'ט יא ווייטער צו פארן, ביז ער איז פארבלאנזשעט געווארן און די רויבערס האבן אים בא'גנב'עט. מיר האבן גערעדט פון זיך נישט עקשנ'ען אין לעבן, בפרט אין שטוב, ווייל ווי מער מען איז מוותר - אלץ מער איז מען זוכה אז די שכינה זאל רוען ביי אים. ווען מען וויל עפעס זייער שטארק און עס גייט נישט ווי מען וויל און מען איז ווייטער פרייליך און צופרידן, מען איז זיך מבטל צום אייבערשטן - רוט די שכינה ביי אים, אזוי ווי עס שטייט (ישעי' נז, טו): "אֶשְׁכּוֹן וְאֶת דַּכָּא", דער אייבערשטער רוט ביי אים (סוטה ה.), דאס איז בעיקר אינעם חתונה געהאטע לעבן; כל זמן מען איז א פלג גוף איז נישט שייך צו זיין בטל צום אייבערשטן, ווייל מען לעבט ווי אזוי מען וויל, אלעס טוט מען ווי אזוי עס איז גוט פאר זיך, אבער ווען מען האט חתונה, מען האט א ווייב וואס וויל אנדערש, יעדע זאך דארף מען גיין קעגן די אייגענע ווילן, מען איז זיך מבטל צו טון רצון הבורא - דעמאלט איז דא השראת השכינה.


אויך האבן מיר גערעדט פון זיך אכטונג געבן פון די וואס רעדן צו אברכים קעגן די תורה, פון חומרות ופרישות, און נאכדעם פאלט מען אראפ אין ביטערע עבירות רחמנא לצלן. א אינגערמאן קומט צו מיר וויינען, ער האט חתונה געהאט און מען האט אים פארפירט אין פרישות, איז ער זיך געגאנגען קויפן א טעלעפאן צו קוקן עבירות, ער וויינט צו מיר: "ראטעווע מיך, נעם מיך ארויס פון מיין בלאטע"; אלעס נעבעך פון חומרות ופרישות.


איך האב דערציילט, איינער שרייבט מיר פאריגע וואך, ער איז אין א כתה וואס מען זאגט אים זיך אפשיידן לגמרי, ער זאל נישט אהיימקומען ביינאכט, ער זאל שרייען אין פעלד. ער שרייבט מיר אז זיין ווייב וויל א גט; זי וויל א מאן, זי וויל א חתונה געהאטע לעבן, ער פרעגט וואס ער זאל טון, ווייל די חברים פון די כתה זאגן ער זאל זיין שטארק ביז זי וועט זיך ברעכן. איך האב אים געשריבן ער זאל אנטלויפן פון חומרות ופרישות, ער זאל פאלגן דעם רבי'ן, זיך פירן על פי תורה, על פי שלחן ערוך.


סעודת שבת אינדערפרי האבן מיר געגעסן אין די דירה וואו מיר זענען איינגעשטאנען מיט די בחורים מפיצים, דער אינגערמאן אברהם נרו יאיר האט צוגעשטעלט פון בעסטן און שענסטן.


מיר האבן געהאט א גרויסער גאסט ביי די סעודה, הרב החסיד רבי שמעון שפירא זאל זיין געזונט און שטארק איז געקומען מיר זאגן שלום עליכם. איך האב זיך אביסל געשעמט, א איד אין אזא עלטער זאל זיך מטריח זיין, זיך ארויפשלעפן צו מיר אינגערמאן... ער האט נאכגעזאגט שיינע חיזוק פון רבי אפרימ'ל זכרונו לברכה (ספר עונג שבת), עס שטייט (שמות ב, יב): "וַיַּךְ אֶת הַמִּצְרִי וַיִּטְמְנֵהוּ בַּחוֹל", ווי אזוי קען מען זיך שלאגן מיט מצרי, מיט'ן מצר ים? דורך "וַיִּטְמְנֵהוּ בַּחוֹל", חול איז ראשי תיבות ח'זק ו'יאמץ ל'בך, נאר דורך התחזקות, זיך שטארקן נאכאמאל און נאכאמאל - קען מען זיך שלאגן מיט'ן מצרי.


אויך האט ער מיר געגעבן אביסל מוסר מיט ליבשאפט, פארוואס מען דאווענט ביי אונז אין שול נאך זמן קריאת שמע; ווייל ביים רבי'ן איז געווען הלכה, זיך נישט אוועקרירן פון שלחן ערוך. ער האט מיר אנגעווינטשן איך זאל ווייטער מחזק זיין אידישע קינדער. ער האט א שטאקע געפיל פאר היכל הקודש, זיין איידעם משה שמואל און זיין טאכטער, ביידע פירן זיך אויף מיט גרויס דרך ארץ און יראת שמים, זיין טאכטער איז א לערערין ביי אונזער שולע בית פיגא אין ירושלים.


די צוויי אינגעלייט וואס האבן מיך באגלייט שבת אינדערפרי זענען געקומען מיך נעמען צו מנחה און שלש סעודות. דער דיין פון יבנאל, הרב הגאון רבי משה קורץ שליט"א איז געקומען אויף שבת, ער האט באקומען אן עלי' ביי מנחה.


שלש סעודות האבן מיר גערעדט דיבורים חמים, גחלי אש, פון סדר דרך הלימוד (כמבואר בשיחות הר"ן, סימן עו). מיר האבן געלערנט וואס דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן יא): "תֶּבֶן אַתָּה מַכְנִיס לַעֲפָרַיִם", ווי קען זיין מען זאל ברענגען מענטשן וואס זענען אראפגעפאלן לעפר - צו תבנית התורה? יוחני און ממרא האבן געפרעגט משה רבינו, דו ווילסט נעמען עם ישראל וואס זענען בשפל המדריגה, וואס זענען אין די מ"ט שערי טומאה - צו הר סיני, צו קבלת התורה, צו פסקו זוהמתן?! קען דען זיין אזא זאך, א איד וואס האט פוגם געווען באות ברית קודש, בהוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן - זאל נאך קענען תשובה טון? זאל נאך קענען זיין א צדיק?


האט משה רבינו געענטפערט: "אָמְרֵי אֱנָשֵׁי", יא, מען קען זוכה זיין צו די העכסטע דרגא, צו יחודא עילאה און יחודא תתאה דורך "אֲמִירוֹת שֶׁל אִישׁ הַיִּשְׂרְאֵלִי", אז מען זאגט תורה, מען זאגט משניות און גמרא - קען מען אנקומען "לְמָתָא יַרְקָא, יַרְקָא שְׁקֻל", צו די העכסטע מדריגות. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות כב.): "פְּתַח פִּיךָ", עפן דיין מויל, דאס מיינט הויב אן זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה, "וְיָאִירוּ דְּבָרֶיךָ", עס וועט דיר ליכטיגע ווערן.


גלייך נאך מעריב האט מיך פלוצלונג אנגעכאפט א שטיקל זארג, 'וואס גייט זיין? וועל איך קענען אהיימפארן?' ווייל די חוקרים, די פאליציי - האבן מיר געזאגט אז אויב איך וועל זיך שטעלן פאר'ן פאליגראף איז גוט, און אז נישט - וועט מען מיך נאכאמאל נעמען פאר חקירות איידער איך פאר אהיים. א גאנץ שבת האב איך נישט געטראכט פון די גאנצע פרשה, אבער פלוצלונג מוצאי שבת האב איך זיך געזארגט.


נאך הבדלה בין איך אהיימגעפארן מיט'ן גבאי שמעון עוזר, אנקומענדיג אהיים ווארט מיך אפ האברך אברהם און זאגט מיר איך זאל זיין גרייט, זיבן אזייגער קומט אראפ צו מיר א גרויסער עורך דין.


איך בין געזיצן מיט'ן עורך דין בערך א שעה צייט, ער האט מיר געגעבן זיין קארטל און געזאגט אז אויב מען שטעלט מיך אפ - זאל איך נישט רעדן, נאר ווייזן די קארטל, אז ער איז מיין פארטיידיגער. איך האב געזאגט: "רבונו של עולם, אין אמעריקע האב איך א קארטל פון א לויער, און אויך דא דארף איך א קארטל פון א לויער; רבונו של עולם, וואס טו איך? וואס וויל מען פון מיר? אז איך בין מחזק בחורים בין איך שוין א פארברעכער?"


אויך האב איך אויפגענומען תלמידים, ביז ניין אזייגער. יצחק איז געקומען מיך טראגן צו סעודת מלוה מלכה אין א זאל אין ירושלים. עס איז געווען שיין צוגעגרייט, די גבאים דארט מאכן א גוטע ארבעט, זיי זענען מסודר, מען זעט עס איז דא אחדות צווישן זיי, נאר אזוי זענען זיי מצליח.


מיר האבן געזינגען זמירות און געטאנצן. אינמיטן די דרשה זענען ארויפגעקומען קינדער מאכן זייערע סיומים, אין אנהויב האט אויסגעזען ווי עס וועט זיין אפאר קינדער, ביז עס האבן אנגעהויבן קומען בחורים, חתנים, אברכים און אפילו עלטערע, עס איז געווען א פארגענוגן צו זען ווי יעדער בארומט זיך מיט זיינע אוצרות.


ווען די סיומים האבן זיך געענדיגט איז מען ארויס אין א לעבעדיגע טאנץ, "אשריכם תלמידי חכמים", מיר האבן געדאנקט דעם אייבערשטן אז מיר האבן א רבי וואס האט אזוי רחמנות אויף אונז, און האט זיך מוסר נפש געווען זיין לעבן אז נאך אפאר הונדערט יאר לעבן מיר נאר בזכות זיינע תורות, זיינע עצות און שכל. אינמיטן טאנצן האב איך זיך גוט צואוויינט, איך האב געבעטן: "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל קענען אהיימפארן, עס זאל נישט זיין קיין שום פראבלעמען"; ברוך השם איך בין אינדערהיים, איך לויף שוין אין ישיבה לערנען מיט די בחורים, איך דארף שוין מקצר זיין.


זונטאג אינדערפרי זענען די צוויי אינגעלייט געקומען מיך באגלייטן צו די מקוה זיבן אזייגער. אכט אזייגער האט מען געדאווענט שחרית, עס איז פארגעקומען א ברית, האברך אברהם נרו יאיר האט זוכה געווען להכניס בבריתו של אברהם אבינו זיין קינד. ווען זיין קינד איז אים געבוירן געווארן זונטאג נאכמיטאג, אפאר מינוט פאר די שקיעה, האט ער מיר געזאגט אז ער זעט דאס ווי א מתנה פונעם אייבערשטן אז איך וועל זיין ביים ברית, ער האט שוין געוויסט אז איך קום, ער העלפט מיר מיט די נסיעה. ער האט מיך מכבד געווען מיט סנדקאות, איך האב זיך גוט מתבודד געווען אונטערן טלית בשעת'ן ברית. אויך האט ער מיך מכבד געווען מיט די ברכות, ויקרא שמו בישראל "יואל".


ביי די סעודת ברית האט אברהם גערעדט, ער האט דערציילט זיין סיפור התקרבות, אלע האבן געהאט טרערן אין די אויגן פון גרויס התרגשות; ווי דער רבי כאפט אן א מענטש וואו ער זאל נאר זיין און ברענגט אים צו די שענסטע פלעצער. איך האב אויך גערעדט, קענסט הערן די שיעור אויפ'ן טעלעפאן ליין.


נאכן ברית בין איך געגאנגען צו אונזער תלמוד תורה. ווען איך בין אנגעקומען האב איך זיך אונטערגעהערט פון הינטערן טיר ווי די טייערע מלמדים לערנען מיט די קינדער, איך האב גערעדט צו די קינדער, דאס איז די אכטע שיעור וואס איך האב געגעבן די פאר טעג אין ארץ ישראל. איינער פון די קינדער, שלמה לעווינזאהן, האט געמאכט א סיום אויף ששה סדרי משנה.


פון דארט בין איך געגאנגען צו די שולע בית פיגא, וואס געפונט זיך אין שטוב ביי שמעון עוזר. דארט איז מיר ארויפגעקומען אלטע זכרונות פון ווען מיר האבן געעפנט א בית פיגא אין אמעריקע, ממש אזוי מיט אפאר קינדער, מיר האבן דארט צוויי כיתות, צוויי טייערע לערערינס, איינע איז שמעון עוזר'ס א טאכטער, און נאך איינע, הרב ר' שמעון שפירא'ס טאכטער; זיי לערנען מיט די קינדער מיט אן אויסטערלישע געטריישאפט, זיי לייגן אריין די ריינע אמונה מיט יראת שמים, צניעות, ובעיקר פארלייגט מען זיך ביי אונז אויפצובויען די קינדער.


ווי איר ווייסט דאך וואס טוט זיך היינט, מען שטאפט אן קינדער מיט מעדעצין, מיט ריטעלין וכדומה; אנדערש איז ביי אונז, נישטא קיין איין קינד ביי אונז וואס מיר - די מוסד - זאל ארויפלייגן אויף מעדעצין. אונזערע מלמדים און לערערינס ארבעטן זייער שווער מיט יעדן קינד מיט אייזערנע סבלנות - זיי צו מדריך זיין, זיי מחנך זיין מיט די תורה.


פון שולע בין איך צוריק צו די אכסניא, איך האב אוועקגעגעבן צייט צו רעדן מיט אנשי שלומינו.


נאכמיטאג איז געווען אין די דירה א שיעור כללי פאר די מלמדים און מחנכים בארץ הקודש, אויך דער מלמד פון טברי', ר' יוסף נרו יאיר - איז דארט געווען. מיר האבן גערעדט וויכטיגע פונקטן וואס מיר ווילן פון אונזערע מלמדים און לערערינס; קענסט הערן די שיעור אויפ'ן טעלעפאן ליין.


נאכן שיעור האב איך עוסק געווען אין שידוכים.


נאכדעם בין איך געגאנגען דאווענען מנחה, נאך מנחה האבן מיר פארגעלערנט די בלאט גמרא און מיט דעם זיך געזעגנט, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות לא.): "אַל יִפָּטֵר אָדָם מֵחֲבֵרוֹ אֶלָּא מִתּוֹךְ דְּבַר הֲלָכָה".


איך האב זיך געזעגנט פון יעדן איינעם און ארויסגעפארן צום לופטפעלד. אויפ'ן וועג איז אריינגעקומען די גוטע נייעס אז די שול אין בני ברק איז צוריק אפן. וואס איז געווען? פאר צוויי וואכן צוריק זענען זיי אריין אין א נייע שול, אבער גלייך נאכדעם האט מען דאס געדארפט פארמאכן, ווייל איינער פון די שכנים האבן געבעטן פון בית דין אן עיקול אויפ'ן שול, די גבאים האבן געפאלגט בית דין און פארמאכט דעם שול, אבער זיי האבן זייער מתפלל געווען אז מען זאל דאס קענען עפענען צוריק, זיי האבן געוואלט איך זאל נאך קענען באזוכן אין שול. דער גבאי אבא חייא איז אריבער צום בית דין און געבעטן, אפשר זאל מען קענען כאטשיג אריינגיין צו לערנען וכדומה, בית דין האט געשריבן אז מען קען ביז דערווייל נוצן די שול, אבער נישט פאר דאווענען. דאס איז פאר זיי געווען אן אויסטערלישע שמחה, איך האב מחליט געווען אז איך פאר צו זיי, עס איז די זעלבע וועג ווען מען פארט פון ירושלים צום לופטפעלד.


דארט איז געווען די צוועלפטע שיעור, קענסט דאס הערן אויפ'ן טעלעפאן.


האברך אברהם האט געארבעט זייער שווער אז איך זאל קענען אהיימפארן אן קיין פראבלעמען. חסדי השם איך בין אין שטוב געזונטערהייט, איך גיין שוין דאווענען, איך גיי בענטשן גומל, "הגומל לחייבים טובות שגמלנו כל טוב".


איך האב דיר נאר געשריבן ראשי פרקים, מען קען נישט שרייבן די געפילן, דאס וואס מען שפירט ווען מען טרעפט זיך מיט אנשי שלומינו.


ברודער, באניי זיך מיט'ן סדר דרך הלימוד; הויב אן לערנען אביסל חומש מיט תרגום, משניות, גמרא, הלכה, מדרש וספרי רבינו.


אויך באניי זיך מיט התבודדות, ובעיקר מיט "זה מעשה שלי, וזה מעשה שלו, ולמה לדבר מאחרים".


 


איין זאך האב איך פארגעסן דיר צו שרייבן. היינט נאכט איז דא אין שטעטל פאר די פרויען די וועכנטליכע צאמקום, זע צו בלייבן אין שטוב העלפן מיט די קינדער אז דיין ווייב זאל קענען ארויסגיין שעפן פרישע לופט, פרישע חיזוק; זי דארף דאך אזויפיל חיזוק צו קענען אנגיין מיט די שטוב ארבעט.


איך גיי יעצט אין ישיבה אנגרייטן א שיעור פאר די צאמקום.


...

#34 - מזל טוב פאר דיין צווייטע סיום הש"ס
בחור, ריינקייט, אומאן, משמש דעם רבי'ן, לימוד התורה, ישיבה, סיום הש"ס

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת חיי שרה, כ' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר, ישיבה קטנה היכל הקודש ירושלים


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מזל טוב פאר דיין סיום הש"ס, דו האסט זוכה געווען צו לערנען און ענדיגן די צווייטע מאל גאנץ תלמוד בבלי.


דו שרייבסט מיר אז תשפ"ג איז ראשי תיבות: ש'למה פ'ערל ת'גרוס/ת'סיים ג'מרא, אויך ג'מר פ'עם ש'ניה ת'למוד בבלי; יעצט זאלסטו אנהויבן א דריטע מאל, אזוי ווי די ראשי תיבות: עס זאל זיין ת'תחיל ג'מרא פ'עם ש'לישי, און הלואי וועסטו נאך קענען מאכן די סיום אין אומאן ביים הייליגן רבי'ן און מאכן די ראשי תיבות ת'גמור ג'מרא פ'עם ש'לישי.


הער זיך גוט צו צו אלעס וואס דיין מגיד שיעור לערנט מיט ענק, ער האט אסאך צו דערציילן, שיינע זאכן, פון וואס ער האט געלערנט אין ישיבה ביי מיר.


איך פריי זיך צו הערן אז דו מיט די אנדערע בחורים העלפן רייניגן די ישיבה, די שול און די תלמוד תורה. אין ישיבה אין אמעריקע, אלע בחורים וואס האבן א געפיל פאר'ן רבי'ן - העלפן מיט וואס מען קען; מיט רייניגן, פאררעכטן, טראגן, שלעפן, ברענגען, בויען און אזוי ווייטער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#33 - זיך האלטן אינאיינעם אין קאנטרי "אילן החיים"
מוסדות, הכרת הטוב, ריינקייט, אידיש געלט, אחדות, קאנטרי

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת חקת, ה' תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


א גרויסן יישר כח פאר'ן העלפן א גאנץ יאר אין חדר, און אויך יעצט זומער העלפסטו די נייע קאנטרי "אילן החיים", אויך וועסטו אהערשטעלן די שיינע פלעי וואס די תלמידות פון בית פיגא שטעלן אהער אין די זומער וואכן.


געב אכטונג אין קאנטרי אויפ'ן רבינ'ס געלט, זיי מודיע די משפחות זיי זאלן נישט לאזן ברענען לעקטער, עירקאנדישן - ווען מען נוצט נישט די באנגעלאו.


אויך זאל די פלאץ זיין ריין; א ברסלב'ע קאנטרי, א ברסלב'ע פלאץ - מוז זיין ריין.


און אויך זע עס זאל זיין ליבשאפט צווישן ענק.

#32 - חיזוק און עצות פאר א אידישע מאמע
קינדער, תפילה והתבודדות, חברים, צניעות, חינוך הילדים, אמונה, שלום בית, ריינקייט, חסידות ברסלב, אידישע שטוב, הדרכות, עסן, סדר היום, טעקסט

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת נשא, ט' סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך פריי זיך צו הערן אז אייער לעבן האט אויפגעלעבט, די שלום בית איז געווארן הערליך, אייער מאן האט אויפגעלעבט, ער האט צעבראכן זיין כלי; עס איז אזוי גוט ווען מען האט א צדיק, דאס לעבן איז אזוי זיס מיט'ן הייליגן רבי'ן.


בנוגע אייער פראגע וכו'; איר קענט גיין אין שטוב פאר אייער מאן אזוי ווי איר ווילט גיין וכו'. יעצט ווען די קינדער זענען קליין איז זיכער נישט קיין פראבלעם, שפעטער ווען די קינדער ווערן גרעסער איז בעסער זיי נישט צו צעמישן; דעמאלט, נאר פריוואט וכו', גייט מען וכו'.


בנוגע עסן געזונט; איר האט מן הסתם נישט גוט פארשטאנען, מיר מאכן נישט אוועק דאס עסן געזונט, אוואי דארף מען עסן געזונט, מען דארף אכטונג געבן אויף געזונט; מען דארף אבער קענען באלאנסירן די זאך, נישט מאכן אן אמונה פון דעם, מען דארף בעטן דעם אייבערשטן צו וויסן וויפיל אכטונג צו געבן.


בנוגע אז איר קומט נישט אן מיט די שטוב ארבעט, די פיצלעך קינדער האלטן אייך פארנומען א גאנצן טאג, אמאל פלעגט איר האלטן די שטוב זייער מסודר, אבער היינט ווייסט איר נישט וואס צו טון וכו'; וויסן זאלט איר, אזוי איז ביי אלע אידישע הייזער, אנהויב ווען מען האט נאר קליינע פיצלעך קומט מען נישט אן מיט די ארבעט, מיט די צייט, ווען די קינדער וואקסן אונטער - ווערט גרינגער, מען נעמט אריין די קינדער אין די ארבעט.


ביז דערווייל זאלט איר טון אביסל דא, אביסל דארט; טוט נאך א קלייניקייט, נאך א קלייניקייט. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי שבת, כ:) ווען עס קומט שבת טאר מען נישט רייניגן דער ערד, מען טאר נישט גיסן וואסער, אבער "אִשָׁה פִּיקַחַת", א קלוגע פרוי, "מֵדִיחָה כּוֹס כַּאן", שווענקט אפ א גלעזל דא, "קְעָרָה כַּאן", א טעלער דארט, "תַּמְחוּי כַּאן", א טאפ דא, "וְנִמְצֵאת מְכַבֶּדֶת אֶת בֵּיתָהּ בְּשַׁבָּת" - ביז די גאנצע שטוב ווערט ריין; דאס איז די חכמה פון א אידישע פרוי, מען מאכט אביסל דא, אביסל דארט - ביז די גאנצע שטוב ווערט מסודר.


בנוגע התבודדות, אייער קאפ פליט אוועק, איר קענט זיך נישט מצמצם זיין וכו'; דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן ערה) דאס אליינס, דאס וואס מען זיצט גרייט צו רעדן צום אייבערשטן - איז שוין אויך זייער חשוב, אפילו מען קען נישט עפענען דאס מויל.


א גוטע עצה וואלט געווען איר זאלט זיך מאכן א תפילה צעטל, שרייבט ראשי פרקים פון זאכן וואס איר ווילט בעטן, זאכן זיך דורך צו שמועסן, און גייט מיט'ן צעטל זאך נאך זאך, און זייט מרחיב בדיבור, ברייטערט אויס יעדע בקשה.


בנוגע אייער פראגע אויב טעקסט מעסידזש איז א פראבלעם פאר א פרוי; דער ענטפער איז, עס ווענדט זיך אויף וואס מען נוצט טעקסט, אויב מען נוצט עס פאר וויכטיגע זאכן, זיך שרייבן מיט'ן מאן אדער עלטערן - איז דאס נישט קיין פראבלעם, אבער אויב מען זיצט אויף גרופס - איז דאס זייער שעדליך, עס לאזט נישט לעבן, עס לאזט נישט טון די שטוב ארבעט, עס רויבט אוועק די מאמע פון אירע קינדער.

#31 - יישר כח פאר'ן פארדינגען אייער פלאץ פאר'ן בית המדרש היכל הקודש בארא פארק
הכרת הטוב, ריינקייט, בית המדרש, דאווענען

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת נשא, י"א סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מו"ה ... הי"ו


מיר זענען אייך זייער דאנקבאר אז מיר קענען דינגען ביי אייך דעם פלאץ פון אונזער בית המדרש היכל הקודש בארא פארק; מיר געפינען זיך זייער גוט דארט, עס איז זייער א גוטע פלאץ.


מיר זענען זייער מקפיד מען זאל נישט רעדן ביים דאווענען; מוהרא"ש זכותו יגן עלינו האט אוועקגעשטעלט אין אלע שול'ן היכל הקודש מען זאל זיין זייער געווארנט נישט צו רעדן ביים דאווענען.


אויך געבן מיר אכטונג אויף ריינקייט; דאס איז געווען אין ברסלב זייער א וויכטיגע זאך.


א גרוס פון אייער אייניקל ... נרו יאיר, ער איז זייער א טייערער אינגעמאן, ער איז קובע עיתים לתורה, ער האט גוטע מידות און העלפט מענטשן מיט הארץ.


דער אייבערשטער זאל אייך געבן געזונט און נחת פון די קינדער און אייניקלעך.


א גוט שבת.

#30 - די ערשטע מאל געענדיגט תהלים איז די גרעסטע זאך
חיזוק פאר מיידלעך, סקול, חיזוק פאר פרויען, תהלים, ריינקייט, חסידות ברסלב

בעזרת ה' יתברך


ד' פרשת בחוקותי, כ"ה אייר, מ' לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב ליבערטי


איך פריי זיך זייער צו הערן אז איר האט יעצט געענדיגט די ערשטע מאל ספר תהלים, עס איז אזא גרויסע שמחה פאר מיר. ווען איך הער א סיום פון די ערשטע אדער די צווייטע מאל - איז דאס נאך מער פרייליך, ווייל ווי מער מען זאגט תהלים - איז דאס שוין א חלק פונעם לעבן, מען וויל שוין זאגן נאך און נאך, נאר אנהויב איז עס שווער, און ווען איך הער פון תלמידות אז זיי שטארקן זיך און זאגן תהלים - מאכט דאס זייער פרייליך.


זעט צו גיין שיין צאמגענומען; ערליכע מיידלעך האבן א גרויסע אחריות, אלע קוקן אויף זיי, און אז זיי צייגן גוט - איז דאס א קידוש השם, מענטשן ווילן אויך זיין אזוי. אנדערש איז ווען מען גייט אנגעטון צעפלויגן, די האר פליט און הענגט פון אלע זייטן, און אז די קליידער זענען נישט ריין, די שיך, די שטרומפ זענען פארדרייט און פארשמירט - ווערן מענטשן דערווייטערט פון אייבערשטן. דעריבער זענען די הייליגע חכמים זייער שטרענג, און זאגן (שבת קיד.): "כָּל תַּלְמִיד חָכָם שֶׁנִּמְצָא רְבָב עַל בִּגְדוֹ חַיָּב מִיתָה", א תלמוד חכם וואס האט פארפלעקטע קליידער איז חייב מיתה, ווייל ער דערווייטערט מענטשן פונעם אייבערשטן.


איז דאך זיכער א ברסלב'ע מיידל, א תלמידה פון בית פיגא - דארף זיך שיין צאמנעמען, גיין אנגעטון שיין, ריין און איידל; אלע זאלן איר וועלן נאכמאכן.


ווייזט דעם בריוו פאר אלע אייערע חבר'טעס, אלע זאלן זיך אזוי פירן.

#29 - האלטן ריין אינדרויסן, די בערן זאלן נישט קומען
ריינקייט, שטעטל

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת אמור, י' אייר, כ"ה לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


מען דארף טראכטן וואס מען קען טון, דער זומער איז נאכנישט דא אבער די בערן זענען שוין דא; וואס וועט זיין זומער? אפשר האסטו אן עצה וואס מען קען דא טון?


די בערן קומען צו מיסט; די בערן זענען נישט קיין סכנה, זיי קומען צו מיסט; מיר דארפן טראכטן עפעס אן עצה וואס מען קען טון.


דאס איז זיכער אז מען דארף אכטונג געבן צו האלטן ריין אינדרויסן פון שטוב, מען דארף אויסלערנען די קינדער זאלן זיך צאמנעמען און נאכרוימען נאכן ענדיגן שפילן, און פרובירן פארמאכן די מיסט קאנעס.


רעד מיט דיינע שכנים, מיט די חברים - וואס מען קען טון פטור צו ווערן פון די אומגעוואונטשענע געסט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#28 - רייניגן דעם בית המדרש היכל הקודש
תפילות אויף אידיש, ריינקייט, בית המדרש, היכל הקודש, משמש דעם רבי'ן, מוהרא"ש, ראש ישיבה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת אחרי ב', כ"ג ניסן, אסרו חג, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך דאנק דיר זייער פאר'ן העלפן רייניגן אונזער שול היכל הקודש ירושלים.


וויסן זאלסטו, יעדע זאך וואס מיר טוען פאר'ן רבי'ן - איז פאר אונז א תיקון. העלפן דעם רבינ'ס שול, רייניגן דעם רבינ'ס הויז, משמש זיין א צדיק - איז זייער א גרויסע זאך. חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (עירובין נד.): "תַּלְמִיד אֶחָד הָיָה לוֹ לְרֶבִּי אֱלִיעֶזֶר שֶׁנִּתְחַיֵּב שְׂרֵפָה לַמָּקוֹם", דער הייליגער תנא רבי אליעזר האט געהאט א תלמיד וואס האט געטון אן עבירה און עס איז ארויס אויף אים א גזירה אז ער גייט פארברענט ווערן השם ישמרינו, "אָמְרוּ, הַנִּיחוּ לוֹ", האט מען געזאגט אין הימל מען זאל אים גארנישט טון, "אָדָם גָדוֹל שִׁמֵּשׁ", בזכות וואס ער באדינט זיין הייליגער רבי; זעט מען דאס גרויסקייט פון משמש זיין א צדיק, מען ווערט ניצול פון שווערע שטראפן.


איך געדענק מיינע ערשטע יארן ווען איך בין מקורב געווארן צום רבי'ן, עס האט געברענט אין מיר אזא פייער... איך פלעג גיין שטילערהייט אין שול איך האב גערוימט און געוואשן, איך האב געטון וואס איך האב נאר געקענט אן דעם וואס איינער זאל מיר אפילו בעטן; עס האט אזוי געברענט אין מיר, איך האב געקויפט זאכן פאר'ן שול, איך האב געהאט אזא געפיל; אזוי ווי איינער ציט זיך אריין אין א נייע דירה, ער קויפט, ער מאכט און טוט - אזוי פלעג איך טון אין רבינ'ס שול.


מוהרא"ש דערציילט, ער פלעגט וואשן דעם בית המדרש אין בארא פארק, דער ברסלב'ער בית המדרש אויף די זעכצנסטע גאס; ער פלעגט זיך דערביי מתבודד זיין, ער האט געבעטן דעם אייבערשטן: "אזוי ווי איך וואש דעם בית המדרש, בעט איך דיר, וואש מיך אפ, רייניג מיך אויך" - האט ער געבעטן, "אזוי ווי איך וואש אפ דעם בית המדרש זאל איך קענען אפוואשן אידישע קינדער, אידישע הערצער".


וואויל איז דעם וואס איז משמש דעם הייליגן רבי'ן.

#27 - צוזאמנעמען און דרוקן אלע בריוו איבער חינוך הילדים
חינוך הילדים, מלמדים, ריינקייט, שטעטל, דרייוון, בריוו, עצתו אמונה, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת מצורע, ו' ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, ברסלב


עס וואלט געווען א גוטע זאך זאלסט זיך ווענדן צום מכון עצתו אמונה זיי בעטן ארויסצוגעבן אלע בריוו וואס איז געשריבן פאר מלמדים און טיטשערס, אזוי וועסטו דאס קענען חזר'ן; דו מיט די אנדערע מלמדים. איר וועט זיך קענען האלטן פריש, איר וועט זען וואס איז די מטרה פונעם חדר, וואס איז דער ציל פון אונזערע מוסדות.


על כל פנים, ווילאנג דאס איז נישטא, קענסטו אליינס צאמנעמען אלע בריוו וואס איך האב דיר געשריבן און פון דיינע ברידער, אויך דיינע שוועסטערס די טיטשערס; ענקער משפחה פון אנהויב ביזן סוף זענען אלע כהנים גדולים, אלע ארבעטן אין בית המקדש, אין חינוך הבנים והבנות. אפשר וועסטו דאס צאמנעמען, דרוקן און דאס חזר'ן, זיך אויפפרישן מיט די חיזוק פאר מחנכים, און נאכאמאל זען וואס מיר ווילן דא פון אונזערע קינדער.


שטארק זיך, ברענג אריין א שמחה אין תלמוד תורה. די קינדער אין שטעטל חדר זענען קלוגע לעבעדיגע קינדער, מען דארף האבן אייזערנע געדולד, הלל'ס געדולד צו קענען זיין מלמד.


 איך האב צו דיר איין קריטיק, דו פארסט זייער שנעל אין די גאסן פון שטעטל. מילא פארן שנעל אויפ'ן הויפט שאסיי (היי וועי) - איז איין זאך, און אויך א סכנה, אבער אין שטעטל איז דאך סכנת נפשות; דו קענסט דאך הרג'ענען א קינד.


עס זענען דא אסאך וואס פארן שנעל, ווי חיות, אבער מיינע מלמדים דארפן זיין א ביישפיל פאר אונזער שטעטל. מיינע מלמדים זענען ביי מיר דאס טייערסטע זאך, איך בין מקפיד אז די מלמדים, די מחנכים, די טיטשערס, אלע וואס ארבעטן פאר מיר - זאלן זיין א ביישפיל. גיין שיין אנגעטון, צאמגענומען, ריין און זויבער. אין שטעטל איז דא בלאטע, אלע גייען פארשמירט די שיך, אבער די מלמדים דארפן האבן אין קאר פאפיר זיך שטענדיג זויבערן און זיך האלטן ריין, די קאר זאל זיין ריין. דאס אויפפירונג דארף זיין זייער קלאסיש; אפילו אזא זאך ווי דרייוון שנעלער ווי מען מעג, כל שכן פארן מיט רציחה ווען קינדער גייען, ווייבלעך שפאצירן - איז דאך סכנת נפשות.


ביים סדר נאכט ווען דו וועסט זאגן: "עבדים היינו לפרעה במצרים", זאלסטו דאנקען דעם אייבערשטן וואס איז געווען מיט אונז פאר'ן מקורב ווערן צום רבי'ן, "ועכשיו קרבנו המקום..." זאלסט טאנצן, פאטשן און זינגען.


 

#26 - ריינקייט איז נישט א מאדערנע זאך
בין המצרים, שלום בית, ריינקייט, חסידות ברסלב, מוהרא"ש, ישיבה, ספרי ברסלב

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת כי תשא, ט"ז אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ...


דיין ווייב האט מיר געשריבן אז זי איז מלא שמחה אז זי האט זוכה געווען חתונה צו האבן מיט אזא טייערער מאן ווי דיר, זי קען נישט אויפהערן דאנקען דעם אייבערשטן אויף די גרויסע חסד וואס ער האט געטון מיט איר, זי איז פול מיט שמחה.


עס איז דא איין קלייניקייט וואס שטערט איר; איך וויל דיך נישט באליידיגן, איך וויל דיר נאר העלפן עס זאל דיר גוט זיין, זי שרייבט אז זי קען נישט נעמען דאס נישט זויבערקייט וכו'.


א שאד דאס ליבשאפט צווישן אייך זאל זיך אפקילן צוליב דעם. קען זיין דו ביסט אויפגעוואקסן אין א סביבה וואס מען האט דיר איינגערעדט אז דאס איז אן ערליכער איד; ווי מער מען שטינקט און ווי מער מען איז פארשמירט - איז מען א גרעסערער עובד השם. איך ווייס פון אזעלכע פלעצער וואס מען רעדט איין יונגע בחורים און אינגעלייט זיי זאלן נישט גיין אין שויער, מען רעדט זיי איין אז ערליכע אידן גייען אנגעטון שמוציג און זיי שטינקען.


וויל איך דיך פאררעכטן; ערליכע אידן גייען אנגעטון זויבער און ריין, ערליכע אידן געבן אכטונג נישט צו גיין אנגעטון שמוציג, ערליכע אידן באדן זיך יעדן טאג. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת נ:): "רוחץ אדם פניו ידיו ורגליו בכל יום בשביל קונו", א מענטש זאל זיך אפוואשן יעדן טאג זיין פנים, הענט און פיס, ווייל עס שטייט )משלי טז, ד): "כל פעל ה' למענהו", אלעס וואס דער אייבערשטער האט באשאפן - האט ער נאר באשאפן פאר זיין כבוד; אזוי אויך דארף מען זיך יעדן טאג אויסשווענקען די מויל פאר מען גייט ארויסזאגן דעם אייבערשטנ'ס נאמען, עס זאל זיין בקדושה ובטהרה (שלחן ערוך אורח חיים סימן ד, סעיף יז).


די הייליגע חכמים זאגן (משנה, סוף מסכת סוטה): "נקיות", ריינקייט - "מביאה לידי טהרה", ברענגט צו טהרה; ריינקייט איז נישט א מאדערנע זאך, זיך אויספיצן און פרובירן נאכמאכן דעם גוי - דאס איז אן עקלדיגע זאך, אבער זיין ריין, זיך שויערן יעדן טאג, זיך טוישן די קליידער, זיך קעמען די האר, זיך פוצן די ציין, - דאס מוז מען טון. דיין ווייב שרייבט אז דאס מאכט עס זאל זיך אפקילן די ליבשאפט, עס איז ממש א שאד פאר ענקער עתיד.


נאך איין זאך, ווען זי רעדט צו דיר, זי זאגט דיר אז עס איז איר שווער וכו' - זאג איר נישט זי זאל מתפלל זיין עס זאל איר נישט שטערן, מאך איר נישט אוועק, זאג איר אז דו גייסט פרובירן צו זיין זויבער.


אין ישיבה זענען מיר זייער מקפיד אויף די ריינקייט פון די בחורים, אזוי האט מיר מוהרא"ש אנגעזאגט; מוהרא"ש האט אויך זייער מקפיד געווען אז בחורים זאלן זיין ריין און זויבער. אין די ניין טעג האט מוהרא"ש געהייסן די בחורים זאלן גיין אין שויער, אויך מיין זיידע, קארלסבורגער רב זכותו יגן עלינו - האט מיר גע'פסק'נט אז די בחורים זאלן זיך וואשן אפילו אין די ניין טעג, ווייל מען טאר נישט דאווענען און נישט לערנען ווען עס גייט א גערוך ווען מען שוויצט.


מאך זיך א שיעור אין הייליגן רבינ'ס ספרים. דער הייליגער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שנח): "מיט יעדע שיחה וואס איך שמועס מיט ענק קען מען זיין אן ערליכער איד, נישט סתם אן ערליכער איד נאר אן ערליכע איד אזוי ווי איך מיין אן ערליכער איד"; רבי נתן זאגט (שם): "וְגַם אֲפִלּוּ עַכְשָׁו כְּשֶׁלּוֹמְדִין דְּבָרָיו הַקְּדוֹשִׁים יֵשׁ לָהֶם גַּם כֵּן כֹּחַ גָּדוֹל לְעוֹרֵר לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ לִזְכּוֹת לְדַרְכֵי ה' בֶּאֱמֶת, לְמִי שֶׁיָּשִׂים לִבּוֹ הֵיטֵב לִדְבָרָיו וּלְשִׂיחוֹתָיו הַקְּדוֹשִׁים הַנֶּאֱמָרִים בְּזֶה הַסֵּפֶר, וּבִשְׁאָר סְפָרָיו הַקְּדוֹשִׁים", דעם רבינ'ס ספרים פארמאגן א מורא'דיגן כח צו מעורר זיין א מענטש צו דינען דעם אייבערשטן, אין יעדע שמועס פון רבי'ן ליגן געוואלדיגע עצות און הדרכות פאר'ן לעבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#25 - מיט'ן העלפן דעם רבינ'ס שול גייען אוועק פון דיר אלע דינים
צדיקים, ריינקייט, שטעטל, הכנסת אורחים, בית המדרש, משמש דעם רבי'ן, יום טוב

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת כי תשא, י"ד אדר א', פורים קטן, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


איך האב זיך זייער מחי' געווען פאריגע וואך ווען איך בין געקומען אין שטעטל; איך בין אריין אין שול און איך האב אזוי הנאה געהאט פון די ריינקייט, די זויבערקייט, אזוי שיין אלעס מסודר.


איך ווייס אז דו שטייסט אונטער דעם, דו לייגסט אריין כחות אז די שול זאל זיין מסודר, ריין און זויבער. דאס איז דאך א סימן פון קדושה, ריינקייט איז א סימן פון קדושה. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (משנה, סוף מסכת סוטה): "נקיות מביאה לידי טהרה"; ריינקייט ברענגט טהרה.


מיט'ן העלפן דעם רבינ'ס שול גייען אוועק פון דיר אלע דינים. דער הייליגער רבי זאגט (ספר המדות אות המתקת הדין, סימן קז): "עַל יְדֵי שִׁמּוּשׁ צַדִּיקִים נִמְתָּק הַדִּין", דורך באדינען א צדיק - ווערט זיס אלע שלעכטס; אויך ברענגט דאס יראת שמים. דער רבי זאגט (שם אות יראה, סימן ט): "עַל יְדֵי שִׁמּוּשׁ צַדִּיקִים", דורך באדינען א צדיק, "יָבוֹא לְיִרְאַת שָׁמַיִם", באקומט מען א מורא פאר'ן באשעפער.


איך האף מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף צו זיין קומענדיגע שבת שקלים אין שטעטל, אויך יום טוב פסח און יום טוב שבועות. מען דארף זען צוצושטעלן פאר די געסט, די בחורים און משפחות וואס ווילן קומען.


פסח קומען נישט קיין געסט, פסח מישט מען זיך נישט, פסח פארט מען נישט צו א רבי; אבער די אנדערע שבתים און ימים טובים - דארף מען זען עס זאל זיין וואו צו זיין.

#24 - ווי אזוי צו העלפן מיט די תלמוד תורה
מוסדות, ריינקייט, אידיש געלט, סכנה

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת ראה – מברכים אלול, כ"ח מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


א גרויסן יישר כח פאר דיין איבערגעגעבענע ארבעט פאר די מוסד, האסט אהערגעשטעלט די מיידל קעמפ אזוי געשמאק; מרת ..., די מנהלת תחי' – זאגט מיר אז די יאר זומער איז די שענסטע זומער, אלעס איז אזוי שיין צוגעשטעלט; די יישר כח קומט דיר פאר'ן זיין אזוי געטריי.


בנוגע העלפן מענידזשן די תלמוד תורה, דו זאגסט מיר אז דו ווילסט העלפן, דו ווילסט טון פאר'ן רבי'ן; בעט איך דיר זאלסט טון די דריי זאכן:


1) ערשטנס, געב אכטונג די קינדער זאלן זיין אפגעהיטן פון סכנה, דער בנין זאל זיין אפגעהיטן פון סכנה.


2) צווייטנס, געב אכטונג אויף ריינקייט, דער בנין זאל זיין ריין, אזוי אויך די באסעס.


3) און די דריטע זאך, געב אכטונג אויפ'ן רבינ'ס געלט; עס זאל דיר אנגיין יעדע פרוטה פון רבי'ן.


אז דו וועסט אראפנעמען פון מיר די דריי זאכן, דו וועסט צושטעלן פאר די קינדער זיי זאלן זיין זיכער; סיי ביים קומען און סיי ביים זיין אין חדר און אין סקול און סיי ביים אהיימגיין, און עס וועט זיין ריין אין חדר און אין סקול, און דו וועסט אכטונג געבן אויפ'ן רבינ'ס געלט – וועסטו האבן א חלק אין די אלע הייליגע זאכן וואס קומט ארויס פון דעם פלאץ.

#23 - איך הער ברוך השם זייער גוטע גרוסן פון קעמפ
חיזוק פאר מיידלעך, דרך ארץ, קעמפ, ריינקייט

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת מטות-מסעי, כ"ד תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד אלע בית פיגא תלמידות שתחיו


איך הער ברוך השם זייער גוטע גרוסן פון קעמפ, איך באקום בריוו פון מיידלעך, זיי שרייבן פון די גרויסע אחדות וואס איז דא צווישן אייך, מען איז מקרב יעדן איינעם; דאס דערפריידט מיר זייער, דאס מאכט א נחת רוח פאר'ן אייבערשטן און פאר אלע צדיקים.


איך האף אז איר פירט זיך מיט דרך ארץ צו די טיטשערס און צו די קאונסלערס. עס איז דרך ארץ'דיג צו רופן די קאונסלערס "מרת ..." נישט ביי זייער ערשטע נאמען. חבר'טעס רופן זיך ביי די ערשטע נעמען, אבער א טיטשער אדער אן עלטערער מענטש דארף מען רופן מיט דרך ארץ.


אויך בעט איך ענק איר זאלט רעדן נאר איידעלע זאכן; רעדט נישט צווישן זיך פון זאכן וואס איז נישט פאר אייך, רעדט נישט פון זאכן וואס איז נישט איידל, רעדט נאר גוטע זאכן.


העלפט רייניגן די קעמפ; פון די גאנצע זומער וועט נאר דאס בלייבן פאר'ן לעבן. פון די אלע שפילערייען וועט נאר בלייבן דאס וואס איר זענט מוותר פאר אנדערע און דאס וואס איר העלפט די קעמפ.


פאלגט אייער מנהלת מרת ... תחי'; הערט וואס זי לערנט אייך. ווער עס וויל מיר פאלגן זאל פאלגן די מנהלת תחי', זי איז פאר אייך א מתנה פון הימל, זיך וויל נאר ענקער גוטס.