בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#211 - זיי זיך מוסר נפש צו קומען אין שול
חינוך הילדים, בית המדרש, דאווענען

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת חיי שרה, י"ט מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


גיי אין שול גלייך אינדערפרי, גיי נישט צו קיינעם, רעד נישט מיט קיינעם, שמועס נישט מיט קיינעם - ביז דו ענדיגסט דאווענען, פארפאס נישט קיין איין תפילה. זיי זיך מוסר נפש צו קומען אין שול, ווייל ווי אזוי דו וועסט זיך יעצט פירן, אפילו מיט די גאר קליינע קינדער - אזוי וועלן דיינע קינדער זיך פירן. דער רבי זאגט (ספר המדות אות תפילה, סימן לו): "מִי שֶּׁיֶּשׁ לוֹ בֵּית הַכְּנֶסֶת, וְאֵינוֹ נִכְנָס לְשָׁם לְהִתְפַּלֵּל, גּוֹרֵם גָּלוּת לְבָנָיו", ווער עס האט שול אין זיין שטאט און ער גייט נישט אין שול דאווענען - ברענגט ער אז זיינע קינדער זאלן דארפן גיין אין גלות; ווייל ווען קינדער זעען ווי דער טאטע גייט נישט אין שול זענען זיי אויך מזלזל אין דעם, זיי וועלן האבן חס ושלום א גלות לעבן רחמנא לצלן.


אזוי אויך, אז דו וועסט שמועסן ביים דאווענען וועלן דיינע קינדער בכלל נישט דאווענען. האלט די שול הייליג, מאך נישט קיין ביזנעס אין שול, קום אין שול מיט דרך ארץ, מיט כבוד, וויקל זיך איין אין טלית און בעט: "רבונו של עולם געב מיר ערליכע דורות, קינדער און אייניקלעך וואס וועלן לעבן מיט דיר, גיין בדרך התורה".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#210 - דאווענען שבת אינדערפרי אין צייט
בית המדרש, הדרכות, היטן די צייט, גבאי

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת נח, כ"ה תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש היכל הקודש


איך בין נישט צופרידן אז מען דאווענט ביי ענק אזוי שפעט שבת אינדערפרי, אז עס וועלן קומען אינגעלייט און וועלן מאכן נאך א מנין אביסל שפעטער - דאס איז גוט.


איך געדענק ווען איך האב זוכה געווען צו איינשטיין שבת ביי מוהרא"ש אין יבנאל, נאכן דאווענען איז מוהרא"ש אהיים געקומען און מיר האבן געגעסן די סעודה. נאך די סעודה האט מיר מוהרא"ש געזאגט: "קום שפאצירן, איך וויל דיר ווייזן די מנינים ווי שיין דא אין יבניאל איז"; מוהרא"ש האט מיר געוויזן אז עס איז דא נאך מנינים, שפעטע מנינים, מוהרא"ש האט זיך אזוי מחי' געווען, ער האט מיך ארום געפירט פון איין שול צום צווייטן, ער איז ארויף אויבן און געוויזן 'דא איז דא א תימנ'ער מנין, און אונטן שטעלט זיך יעצט נאך א מנין'.


אבער עס דארף זיין אן ערשטע מנין צייטליך, עס זענען דא אינגעלייט וואס ווילן דאווענען אין צייט און מאכן די סעודה אין צייט, דאס שטערט מיר אז די ערשטע מנין איז עלף אזייגער, אז מען דאווענט אין צייט און עס קומען נאך אינגעלייט וואס ווילן אוועק שטעלן נאך א מנין - אדרבה ואדרבה, אבער די ערשטע מנין דארף זיין אין צייט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#209 - דאווענען צייטליך אום יום כיפור
בית המדרש, מנהגים, הדרכות, גבאי, יום כיפור

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת נח, כ"ה תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש היכל הקודש בני ברק


איך האב באקומען זייער שיינע גריסן פון ענקער מנין יום הקדוש, ווי שיין און ווארעם מען האט געדאווענט. איין זאך וויל איך ענק פאררעכטן, קומענדיגע יארן זאלן ענק דאווענען יום הקדוש אביסל פריער, מען הויבט נישט אן דאווענען תפילת שחרית אין אזא הייליגע טאג עלף אזייגער, עס איז צו שפעט אנצוהויבן דאווענען, און אז דער בעל פסוקי דזמרה פארשלאפט - נעמט מען א צווייטן בעל תפילה.


דער מנהג איז אז דער בעל תפילה וואס דאווענט כל נדרי גייט ארום דעם בימה מיטן ספר תורה און זאגט הויך, חזן וקהל, די צוויי פסוקים: "אור זרוע לצדיק ולישרי לב שמחה", ווי ליכטיג איז פאר די וואס האבן א צדיק און גייען אין די וועג פון א צדיק, עס איז אזוי ליכטיג פארן צדיק און אויך פאר די וואס גייען אין די וועג פון צדיק; מען ליידט נישט, מען דארף נישט וויינען, און דעם פסוק "פלגי מים ירדו עיני, על לא שמרו תורתך", און אויב חס ושלום מען היט נישט די תורה, וויפיל טייכן טרערן דארף מען פארגיסן פון צרות וואס מען מוטשעט זיך השם ישמרינו.


דער בעל תפילה זאגט הויך ביז ער קומט אן צום עמוד, עס האט נישט א געוויסע צאל וויפיל מאל מען זאגט דאס.


איך בעט דיר זייער טייערער ..., געדענק וואס איז דער עיקר הצלחה פון אונז, אנן בחבביתא תליא מילתא, אונזער זאך, אונזער הצלחה - ווענדט זיך אין די ליבשאפט צווישן אונז, מען מוז זיך ליב האבן, מען מוז זיך ליידן, נאר אזוי וועלן מיר האבן הצלחה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#208 - נישט ברענגען אין שול קיין ברוינפן
שטעטל, בית המדרש, משקה המשכר

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת כי תבוא לאומאן, ט"ו אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך וויל דיר בעטן זאלסט נישט ברענגען אין שול קיין ברוינפן; עס איז א תקנה וואס מוהרא"ש האט אוועק געשטעלט אין אלע שולן היכל הקודש נישט צו ברענגען קיין ברוינפן. אפילו ווען מען האלט שוין נאכן דאווענען, נאך סיפורי מעשיות און רוב עולם איז שוין אהיים - זאל מען נישט ניצן די שול צו טרינקען וכו'.


העלף מיר בויען די שטעטל; וואס דו טוסט ביי דיר אין שטוב - דארט רעדט איך נישט אריין, דארט דארף מען אויך אכטונג געבן די שבת סעודות זאל זיין מיט יראת שמים, די קינדער זאלן זען שיינע שבת סעודות וכו' וכו', אבער אין שול וויל איך דיר בעטן נישט צו ברענגען קיין משקה המשכר. איך ווארט זאלסט מיר צוריק שרייבן אז דו וועסט אזוי טון, און דו וועסט מיר העלפן בויען אונזער שיינע שטעטל קרית ברסלב, און איך וועל מיך נישט דארפן שעמען אויף יענע וועלט פון מוהרא"ש און פון אלע צדיקים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#207 - פארלערנען פשוטע זאכן, און עס זאל זיין דרך ארץ
דרך ארץ, בית המדרש, היכל הקודש, הדרכות, גבאי

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת כי תבוא לאומאן, ט"ו אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


עס איז א גרויסע זכות פארצולערנען אין בית המדרש ביים רבי'ן, סיי סיפורי מעשיות און סיי ביי שלש סעודות, מחזק זיין אנשי שלומינו; ווער נאך דארף אזויפיל חיזוק ווי ברסלב'ער חסידים, נאכדעם וואס דער רבי נעמט אראפ איין הסתרה, מען הויבט אן זען ווי ווייט מען איז, און וואס מען דארף אלץ פאררעכטן; דארף מען אסאך חיזוק.


ווען דו לערנסט פאר זאלסטו רעדן דברים פשוטים, לעובדא ולמעשה, נישט קיין תורות מיט קיין לומדות; קיינער איז נישט אינטערעסירט צו הערן ווי א גרויסער ידען אין רבינ'ס ספרים דו ביסט, און ווי א גרויסער תלמיד חכם דו ביסט. עס מאכט זייער נערוועז ווען דער בעל דרשן קוקט זיך פאר משלים מיט נמשלים און זוכט אפיר צו קראצן מאמרים און שיחות וואס נאר ער ווייסט און קיינער ווייסט נישט וכו', קיינער קומט נישט הערן ווי א גרויסער תלמיד חכם דו ביסט, מען קומט הערן פשוט'ע ווערטער, תמימות'דיגע ווערטער - וואס מען קען גלייך אנהויבן טון; ווי למשל, רעדן אפאר ווערטער צום אייבערשטן, זאגן א פרק משניות און רעדן שיין אין שטוב צו די ווייב; אנשי שלומינו קומען הערן חיזוק, די סארט דיבורים דארפן זיי.


אויף די איין זאך זאלסטו יא שטיין, אז בשעת דו רעדסט זאל מען נישט שמועסן. אויב מען שמועסט אויפן קול, מען לאכט - זאלסטו אפטרעטן פון רעדן, זאלן די גבאים ערשט אוועק שטעלן דרך ארץ, דרך ארץ קדמה לתורה, נאכדעם וועט מען פארלערנען. רעד נישט און לערן נישט פאר אין שול אויב מען שמועסט אויפן קול וכו'; אויב מען שמועסט אין שול, מען לאכט - זאלסטו מיט א שמייכל זיך אויפשטעלן און אהיים גיין מאכן די שבת סעודה, און סעודת מלוה מלכה, און מקיים זיין (תהילים א, א): "במושב לצים לא ישב".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#206 - איך האב א שטארקע געפיל צו יבנאל
יבנאל, בית המדרש

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת כי תבוא לאומאן, י"ד אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר, יבנאל


איך פריי זיך זייער צו הערן אז ענק גייען אן מיט אונזער בית המדרש, די חבורה ווערט שענער און שענער. איך וועל אם ירצה ה' קומען קיין ארץ ישראל, וועל איך קומען צו ענק. איך האב ליב ענקער חבורה, איך האב א שטארקע געפיל צו יבנאל, די פלאץ וואו מוהרא"ש האט זיך מוסר נפש געווען ביי זיין לעבן.


יישר כח פארן מיר שרייבן די פרטים וואס טוט זיך ביי אונזער שול אין יבנאל, די נעמען פון די מתפללים. געב א גרוס פאר אלע חבירים, און אויב ענק וועלן זיך ווייטער האלטן אינאיינעם - וועלן ענק זוכה זיין צו גאר שיינע זאכן.


בנוגע די בריוו וואס איך שיק ערב שבת; איך וועל פרובירן דאס צו שיקן פריער, אזוי וועלן ענק דאס באקומען ערב שבת און דאס קענען פארליינען ביי שלש סעודות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#205 - ווי וואגט מען זיך מתחצף צו זיין פאר אן ערליכער איד?
דרך ארץ, בית המדרש, גבאי

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת כי תצא, ו' אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש ...


איך הער אז מען האט זיך מתחצף געווען ביי ענק אין שול פאר ר' ... שליט"א ווען ער האט מעורר געווען אז מען זאל דאווענען שבת אינדערפרי אין צייט.


עס טוט מיר זייער וויי אז ביי אונז אין שול זאל אזוינס פאסירן, און איך וויל דיר בעטן דו זאלסט זען עס זאל זיין דרך ארץ, מען זאל מכבד זיין תלמידי חכמים און אויך עלטערע אידן; ווי וואגט זיך איינער זיך צו מתחצף זיין פאר א תלמיד חכם אן ערליכער איד?! ווי מעג זיין אזא זאך ביי אונז אין שול, און ווי קען זיין אז די גבאים שטייען אין דער זייט און קיינער איז נישט מוחה?


איך האב דיך אויפגענומען פאר גבאי, דארפסטו זען אז דער שול זאל זיך פירן ערליך, מען זאל דאווענען אין צייט און מען זאל מכבד זיין תלמידי חכמים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#204 - קומען אין שול מיט הוט און רעקל, און נישט שמועסן אין שול
קינדער, סגולות, דרך ארץ, בית המדרש

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת שופטים, א' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


קום אין שול אנגעטון מיט קליידער, מיט הוט און רעקל; זיי מכבד דעם אייבערשטן - וועט מען דיך מכבד זיין פון הימל, מען וועט דיר געבן כל משאלות לבך לטובה.


ביי אלע דריי תפילות, שחרית מנחה מעריב - זאלסטו קומען אין שול מיט הוט און רעקל, אויך זאלסטו נישט שמועסן אין שול - וועסטו זען אז דו וועסט נפקד ווערן בזרע של קיימא.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גוטן חודש און א גוט געבענטשט יאר.

#203 - חינוך איז, זיך אליין פאררעכטן, מיט אסאך תפלה
חינוך הילדים, דרך ארץ, בית המדרש, תפילה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שופטים, ב' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


 בעט פאר גוטע קינדער, בעט יעצט ווען אלעס איז נאך גוט, ווען זיי זענען נאך יונג, ווען זיי האבן נאכנישט די ביטערע נסיונות, ווייל נאר מיט תפילות קען מען זוכה זיין צו גוטע קינדער.


מוהרא"ש דערציילט, ווען די הייליגע צוויי ברידער, דער הייליגער רבי ר' אלימלך פון ליזענסק און דער הייליגער רבי ר' זושא זענען געגאנגען גלות ליידן - האבן זיי געטראפן אין איינע פון די דערפער א קינד, זיי האבן געזען אויף דעם קינד אז ער האט א הייליגע נשמה, זיי האבן געזען א שטארקע ליכטיגקייט רוט אויף אים, זיי האבן געפרעגט דעם קינד וואו ער וואוינט, זיי האבן געוואלט זען דעם טאטן, אים נאכקוקן ווי אזוי ער האט זוכה געווען אראפ צו ברענגען אזא הייליגע נשמה, זיי האבן געזען דעם איד, א פשוט'ער איד וואס דאווענט דריי מאל א טאג די דריי תפילות מיט מנין, אוןן לערנט שיעורים כסדרן, זיי האבן זיך זייער געוואונדערט ווי קומט צו אזא פשוט'ער איד אזא הייליג קינד.


זיי האבן געפרעגט און געפרעגט, ביז די ווייב האט געזען ווי זיי עקשנ'ען זיך, האט זי געזאגט אז יעדן שבת אינדערפרי ביי די זמירות, ביי ברוך ה' יום יום ווען איר מאן קומט אן צו די ווערטער: "וזכנו לראות בנים ובני בנים עוסקים בתורה ובמצוות" - וויינט ער, עס רינט אים טרערען פון די אויגן, ער זאגט איבער די ווערטער אן א שיעור מאל, ביז ער פאלט פון די כוחות, אזוי חזר'ט זיך איבער יעדן שבת; האבן די צוויי הייליגע ברידער געזאגט, יעצט פארשטייען זיי ווי קומט אזא הייליג קינד צו אזעלכע פשוט'ע עלטערן, דורך תפילה; דער קינד איז אויסגעוואקסן דער צדיק רבי דוד לעלובער זכותו יגן עלינו.


חינוך הויבט זיך אן ביי זיך אליין, אז מען שמועסט ביים דאווענען, מען רעדט ניבול פה און מען קריגט זיך מיט די ווייב - וועלן די קינדער אויסוואקסן אזוי; זיי וועלן אויך רעדן ביים דאווענען, זיי וועלן אויך רעדן ניבול פה און זיך קריגן מיט יעדן איינעם. חינוך איז - זיך אליין פאררעכטן, אכטונג געבן ווי אזוי מען רעדט, נישט שרייען אין שטוב און קיינמאל נישט שרייען אויף די ווייב, קומען אין שול מיט דרך ארץ, נישט רעדן ביים דאווענען, און מיט אסאך תפילה – דורכדעם איז מען זוכה צו גוטע ערליכע קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גוטן חודש און א גוט געבענטשט יאר.

#202 - שלש סעודות איז נישט די צייט צו פארברענגען
דרך ארץ, בית המדרש, שלש סעודות, יראת שמים

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת בלק, ט' תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך שרייב דיר דעם בריוו נאר ווייל דו האסט מיר געבעטן איך זאל דיר זאגן און זיך נישט צוריק האלטן וכו'.


איך האב דיך ליב, איך וויל אזוי שטארק דיין לעבן זאל זיין געבויעט מיט יראת שמים; וויל איך דיר בעטן זאלסט נישט מאכן קיין פארטי אין די צייט וואס מיר זיצן אין שול ביי שלש סעודות. מיר פירן זיך שבת נאכמיטאג נאך מנחה צו זיצן אינאיינעם, מען וואשט זיך צו די דריטע סעודה, מען זינגט זמירות און מען רעדט שיינע התחזקות, עס איז נישט קיין צייט פון ארויסגיין פון שול און זיך צאמזעצן אפאר חברים און רעדן וואס מען רעדט, נישט פאר דעם האב איך מייסד געווען קרית ברסלב, און נישט פאר דעם דארפסטו דא וואוינען.


איך בעט דיר פון מיין הארץ – זיי מבטל די זאך, עס איז דא גענוג צייט ווען מען קען זיך טרעפן מיט חברים, יעדע זאך האט זיין צייט; שלש סעודות איז א הייליגע צייט, דער הייליגער ישמח משה זאגט (ישמח משה, פרשת וזאת הברכה) אז דער שטן קען נישט אריינקומען אין שול ביי שלש סעודות פון גרויס קדושה, בלייב אין שול. (אפשר איז כדאי זאלסט אראפקומען צו אונזער שול אין האשקי, ווי איידער זיצן און רעדן וואס מען רעדט), זינג זמירות, הער זיך צו די שיחות והתחזקות פון רבי'ן, וועסטו האבן א יראת שמים לעבן.


פון דיין ראש ישיבה וואס האט דיך ליב.

#201 - געב דיינע קינדער צו טרינקען פון די אונגארישע וויין
דרך ארץ, בית המדרש, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת חקת, ד' תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך בין פרייליך אז מיר זענען געזיצן צוזאמען און געקענט פארהאנדלען וכו'.


בנוגע דיין טאכטער; איך האב גערעדט מיט אונזער מנהלת תחי' און געגעבן גוטע ווערטער וועגן איר.


עס איז כדאי זאלסט איר שיקן אין מחנה בית פיגא, אפילו פאר א קורצע צייט, און אפילו אז מען קען זיין איין שבת אין מחנה בית פיגא – קען מען באקומען אזויפיל גוטס, וואס וועט באגלייטן פאר די גאנצע לעבן; ווייל ביי אונז אין בית פיגא – לערנט מען מיט די קינדער תכלית החיים, מען פארברענט נישט די זומער וואכן מיט שוואויל טאג, אזוי ווי מען טוט אין אנדערע מקומות.


געב דיינע קינדער צו טרינקען פון די אונגארישע וויין, וואס דו האסט זוכה געווען צו טרינקען, דער רבי האט דאך אונז געזאגט: "אייערע קינדער זאלט איר מודיע זיין פון מיר".

#200 - אכטונג געבן אויף קינדער וואו און מיט וועמען זיי דרייען זיך
חינוך הילדים, בית המדרש

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת חקת, ד' תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך הער אז דיין זון איז נישט אין שול ביים דאווענען, ער דרייט זיך און פרייט זיך וכו'; אויך נאך חדר גייט ער נישט אהיים, ער דרייט זיך אין די גאסן.


איך בעט דיר זייער זאלסט אכטונג געבן אויף דיינע קינדער, מען קען נישט קומען אין שול מיט קינדער נאר אז די קינדער זענען אין שול נעבן די טאטע ביים דאווענען, און אזוי אויך נאך חדר מוזן די קינדער אהיים קומען, און די עלטערן דארפן אכטונג געבן וואו זיי גייען און מיט וועם זיי חבר'ן זיך.


מוהרא"ש זאגט, דאס איז פשט וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת כג:): "הָרָגִיל בְּנֵר הַוְיָן לוֹ בָּנִים תַּלְמִידֵי חֲכָמִים", זאגט מוהרא"ש, נרות איז געמאכט אויפצוזוכן, מען איז בודק חמץ מיט א ליכט (פסחים ז:), דאס זאגן די הייליגע חכמים, 'הָרָגִיל בְּנֵר', דער וואס קוקט נאך די קינדער ווער זייערע חברים זענען, און וואו זיי גייען וכו' - די וועלן האבן ערליכע קינדער.


עס לוינט די ארבעט, עס צאלט זיך אויס.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#199 - זאלסטו איר אויסהערן, אויסרעדן, און פרייליך מאכן
קינדער, שלום בית, דרך ארץ, בית המדרש, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת חקת, ב' תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


וויסן זאלסטו, די נאטור פון א פרוי איז זייער הייקל, ספעציעל אין די טעג וואס גייט אן הלכות וכו' – דארף מען זיין זייער פארזיכטיג, און אז די פרוי וויינט – דארף מען זיין קלוג דאס נישט נעמען צום הארצן, נאר אויסהערן מיט געדולד און רעדן שיינער הארציגע ווערטער, און מיט סבלנות אויסווארטן אז די פאר טעג זאלן אריבערגיין וכו'.


דאנק דעם אייבערשטן אויף די מתנה; האסט באקומען א וואוילע גוטע ווייב פון א חשוב'ע משפחה, זיי איר מכבד און זיי מכבד אירע עלטערן, און זארג נישט וועגן קינדער; דו וועסט זוכה זיין צו א שיינע משפחה, ערליכע דורות, און אז דיין ווייב וויינט, זי זארגט זיך וועגן קינדער, בפרט ווען מען זעט נאכאמאל אז מען האט נאכנישט קיין גוטע נייעס – זאלסטו איר אויסהערן, אויסרעדן און פרייליך מאכן.


קום אין שול מיט דרך ארץ, אנגעטון ווי עס פאסט צו דאווענען פארן מלך מלכי המלכים; וועסטו האבן בקרוב גוטע נייעס.



 

#198 - קום אין שול, וועסטו זען ישועות
בית המדרש, דאווענען, תפילה

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת חקת, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך האב זיך זייער געפרייט דיך צו זען נעכטן ביי מלוה מלכה, איך האב פון דיר גוטע זכרונות פון ישיבה, ווי דו פלעגסט לערנען משניות און זאגן תהלים, איך וויל ווייטער האבן מיט דיר שייכות און א נאנטקייט.


טייערער ליבער ..., איך וויל דיר זייער בעטן זאלסט זיין שטארק מיט די איין זאך, מיט קומען אין שול דאווענען די דריי תפילות מיט מנין. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות ו:) ווער עס קומט אין שול דאווענען מיט מנין – מאכט דער אייבערשטער פאר אים וואס ער דארף, "נוגה לו", דער אייבערשטער מאכט אים ליכטיג.


טייערער ... נרו יאיר, דארפסט דאך ישועות, סיי אין פרנסה, און סיי וכו', קום אין שול וועסטו זען ישועות. בעט דעם אייבערשטן: "באשעפער איך וויל קומען אין שול, באשעפער העלף מיר".

#197 - חסדי השם עס איז דא א ליכטיגע ווינקל אין בית שמש
שלום בית, בית המדרש, היכל הקודש, גבאי

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת במדבר, כ"ח אייר, מ"ג לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


טייערער ליבער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אשריך ואשרי חלקך אז דו ביסט אריינגעשפרינגען אין עפענען א שול אין בית שמש פאר תלמידי היכל הקודש; מען ווארט שוין יארן אויף דעם, דו ביסט געקומען און געגעבן א גוטע שטופ דעם וואגן, און חסדי השם עס איז דא א ליכטיגע ווינקל אין בית שמש, א בית המדרש היכל הקודש.


איך וויל דיר זייער בעטן, נעם נישט אראפ קיין צייט פון זיין אין שטוב מיט דיין ווייב און מיט די קינדער; זיין אין שטוב רעדן מיט די ווייב און איר העלפן - זאל זיין ביי דיר חשוב'ער ווי זיין אן עסקן, א גבאי וכו' וכו'; נאר אנשטאט די צייטן פון שמועסן מיט חברים (וואס מען רופט אן חברים, נישטא קיין חברים) - זאלסטו טון פארן רבינ'ס שול און פאר הפצה.


שטארק זיך מיט דיין הייליגע ארבעט, און געב א גרוס פאר אלע חברים פון בית שמש, איך האף צו קומען צו ענק, פערזענליך זיין מיט ענק און זיך שטארקן אינאיינעם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#196 - עס זאל זיין שלום ביי ענק אין שטיבל
מחלוקת, שלום, בית המדרש, אחדות

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת קדושים, כ"ז ניסן, י"ב לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


האסט מיר געבעטן איך זאל דיר שרייבן און זיך נישט צוריק האלטן פון זאגן, דו זאגסט דו ווילסט הערן וואס בעסער צו מאכן וכו', וועל איך דיר שרייבן.


זאלסט זיך שטארקן מיט אלע כוחות עס זאל זיין שלום ביי ענק אין שטיבל; אז דו האסט זאכן וואס שטערן דיך פון דעם און פון יענעם וכו' וכו' - זאלסטו דאס דערציילן נאר פארן אייבערשטן ביי התבודדות, אבער אין שול זאלסטו נישט מאכן קיין שום עסק דערפון; אפגעזען אויב מען דאווענט שפעט אדער פרי, שנעל אדער שטייט, דאס איז נישט דיין זאך, דיין זאך איז קומען אין שטיבל מיט א שמייכל, אויפזוכן אין יעדן איינעם דאס גוטס.


מוהרא"ש זאגט, ביי יעדע שטיבל היכל הקודש איז דא אינדרויסן קליפות ומזיקין וואס האלטן צוריק מענטשן פון קומען דאווענען; דאס איז נישט נאר פאר פרישע מקורבים, דאס איז ביי יעדן איינעם, מען קען זיין יארן אין היכל הקודש און פלוצלונג ווערט מען פארכאפט ביי די קליפה פון מחלוקת, מען ווערט פארנומען מיט דעם און מיט יענעם, מען פארגעסט פארוואס מען איז בכלל געקומען קיין ברסלב, פארוואס מען איז געקומען צום רבי'ן.


אויב דו וועסט זיך שטארקן, דו וועסט נישט מאכן קיין עסק פון קיין שום זאך, דו וועסט נאר שמייכלען - וועלן ענק האבן הצלחה מיט די קינדער, און אויב מען וועט זיך בייסן - איז א גרויס רחמנות אויף ענקערע קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#195 - שחרית מנחה מעריב, איז דער יסוד היסודות פון א איד
בית המדרש, דאווענען

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת קדושים, כ"ז ניסן, י"ב לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך בענק זיך צו דיר, איך ווארט צו הערן פון דיר.


שטארק זיך מיט די איין זאך, מיט קומען אין שול דאווענען די דריי תפילות שחרית מנחה מעריב, ווייל דאס האלט דעם איד אין מחנה ישראל, דאס איז דער יסוד היסודות פון א איד, ווער עס דאווענט די דריי תפילות יעדן טאג - דער איז שטארק מיט די אמונה. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן ח) אויף די ווערטער פון די הייליגע חכמים (ברכות נד.) עוג מלך הבשן האט געזאגט: "מַחֲנֵה יִשְׂרָאֵל כַּמָה הַוֵי, תְּלָתָא פַּרְסֵי", תלתא פרסי איז די דריי תפילות, דאס האלט א איד ביי קדושת ישראל, און חס ושלום אויב מען איז מזלזל אין די דריי תפילות - איז זייער ביטער, מען קען אינגאנצן אוועק פאלן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#194 - גיי אין שול דאווענען מיט א סידור
ישועות, בית המדרש, דאווענען, מנין

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת כי תשא, י"ח אדר א', שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך האף אז די זאכן וואס מיר האבן גערעדט ווערט דיר בעסער, איך ווארט צו הערן גוטע נייעס.


נעם זיך פאר די איין זאך מיט אלע כוחות, צו דאווענען די דריי תפילות, שחרית מנחה מעריב – אין שול, מיט מנין, און אויב דו ביסט פארשלאפן, אדער פארשפעטיגט, און עס איז נישטא נאך א מנין – זאלסטו נישט בלייבן אין שטוב, נאר גיין אין שול דאווענען מיט א סידור.


איך זאג דיר צו, דו וועסט זען גרויסע ניסים, דו וועסט זען ישועות.


שרייב מיר צוריק.

#193 - ווען יענער מאכט אזוי נערוועז, אז די בלוט קאכט
תפילות אויף אידיש, סבלנות, בית המדרש, היכל הקודש, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת תצוה, שובבי"ם, י"א אדר א', שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין מעסעדזש.


אז דו ווערסט נערוועז פון ... עד כדי כך אז דו ווילסט אוועק גיין דאווענען, דו ווערסט אין א שלעכטע גוסטע, דיין בלוט הויבט אן קאכן, דיין בלוט זידט; זאלסטו אראפציען דיין טלית אויף דיין פנים און שרייען שטילערהייט צום אייבערשטן: "רבונו של עולם, וואס איז מיט מיר? ווא ווער איך נערוועז פון א צווייטן? וואס גייט מיר אן אז דער גבאי מאכט אזוי צי אזוי?"


אויך זאלסטו רעדן צו זיך, זאג דיין נאמען און האלט זיך פאר, צום ביישפיל: "יואל'יש, וואס איז מיט דיר? וואס שטערט דיר? וואס טוט דיר באמת שטערן? יואל'יש, די וועלט איז נישט דיינס, נאך אביסל לייגן מען דיך אין קבר, וואס וועט בלייבן פון דיר..."


טייערער ליבער ברודער, בדוק ומנוסה אז עס העלפט, דאס טו איך ווען דער יצר הרע וויל מיך משוגע מאכן, די עצה זאגט דער רבי (ספר המדות אות הרהורים, סימן יד): "מִי שֶׁיֵּשׁ לוֹ מַחֲשָׁבוֹת רָעוֹת", ווער עס האט שלעכטע געדאנקען, "יְדַבֵּר לְעַצְמוֹ", זאל רעדן צו זיך אליינס, "דִּבְרֵי בִּזְיוֹנוֹת", זיך פארשעמען. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (נדרים ט:), שמעון הצדיק האט דערציילט א מעשה מיט א נזיר וואס האט געהאט שווערע נסיונות, ער האט געשפירט ווי אט אט ווארפט אים דער יצר הרע אראפ אין אן עבירה, האט ער גערעדט צו זיך אליינס און געזאגט: "רשע, למה אתה מתגאה בעולם שאינו שלך", וואס גרויסטו זיך מיט א וועלט וואס איז נישט דיינס? "במי שהוא עתיד להיות רמה ותולעה", נאך אביסל וועסטו זיין ווערעם; דעמאלט איז ער געראטעוועט געווארן.


טייערער ברודער, ווען נישט די עצה פון התבודדות – ווי קען מען לעבן? ווי אזוי וואלטן מיר אויסגעזען? א נס אז מיר זענען מקורב צום רבי'ן, א נס אז מיר זענען אנגעקומען צו מוהרא"ש אין היכל הקודש, קודש קדשים, וואס דערמאנט און מאנט צו גיין רעדן צום אייבערשטן, זיך מאכן א חשבון הנפש זיך נישט לאזן נארן, מוהרא"ש דערמאנט אונז מיר זאלן זיך נישט לאזן נארן, מיר זאלן גיין אויסשרייען אונזערע שמוציגע בלוט צום אייבערשטן און דורך לערנען די הייליגע תורה, אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן עה), א מענטש האט בלוט, "שֶׁלֹּא עָבַד בָּהֶם אֶת הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", וואס מען האט נישט געדינט דערמיט דעם אייבערשטן, און פון דעם ווערט מען נערוועז פון מענטשן, און מען קען נישט דערליידן קיין מענטשן, און נאר דורך תורה ותפילה איז מען זוכה צו שלום, עס זאל מער גארנישט שטערן.


מהיום והלאה, אז דו קומסט שבת אין שול און דיין בלוט הויבט אן צו זידן, זאלסטו אראפציען דיין טלית און וויינען צום אייבערשטן אין זאגן די לשון פון רבי'ן (שם, סימן קח): "'אֵיךְ נָפַלְתִּי וְנִשְׁלַכְתִּי מִשָּׁמַיִם לָאָרֶץ', רבונו של עולם ווי קוק איך אויס, איך בין אזוי אראפגעפאלן, 'שֶׁהָיִיתִי בְּמָקוֹם גָּבוֹהַּ כָּזֶה, וְעַכְשָׁו נָפַלְתִּי וְהֶחֱזַרְתִּי פָּנַי מֵהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ', רבונו של עולם איך בין אזא רחמנות, איך בין דאך די גרעסטע רחמנות, נישטא קיין גרעסערע רחמנות פון מיר".


למען השם, גיי נישט אוועק דאווענען פון היכל הקודש, אלעס איז נאר מניעות.

#192 - א גבאי דארף אריינבלאזן חיות אין אלע מתפללים
בית המדרש, היכל הקודש, גבאי

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת משפטים, שובבי"ם, כ"ז שבט, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, לעיקוואד


איך ווארט צו הערן וואס טוט זיך ביי ענק אין בית המדרש, אויב עס גייט אן שיעורים פון התחזקות במשך די וואך, און אויב אנשי שלומינו קומען אין שול, און בעיקר אויב מען גייט הפצה, ווייל מענטשן גייען אריבער שווערע נסיונות און מיטן רבינ'ס ספרים קען מען זיי ראטעווען.


איך האב דיך אויפגענומען פאר גבאי אויפצואוועקן אנשי שלומינו, נישט אויף איינצושלעפן, א גבאי דארף אריינבלאזן חיות אין אלע מתפללים.


לאז מיך וויסן וואס די פלאן אויף ווייטער איז.


גיי התבודדות, שמועס מיטן אייבערשטן אויף דיין אייגענע שפראך.

#191 - קום נישט דאווענען ביי מיר אין שול אויב דו ביסט ממשיך מיט'ן שמועסן
בית המדרש, היכל הקודש, דאווענען

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת שמות, שובבי"ם, כ' טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, בארא פארק


איך הער צוריק נישט גוטע גריסן, אז ביי דיין טיש ארום דיר שמועסט מען אפ א גאנצע דאווענען, מען פארשעמט דאס דאווענען, מען פארשעמט היכל הקודש; איך האב שוין געשריבן פאר דיר פערזענליך בריוון איבער דעם.


וכבן וויל איך קלאר זאגן, איך וויל נישט זאלסט ווייטער קומען דאווענען ביי מיר אין שול אויב דו ביסט ממשיך מיטן שמועסן, אז דו ווילסט ווייטער שמועסן – זאלסטו מער נישט קומען אין מיין שול, עס איז א פארשעמונג פאר מיר, פאר מוהרא"ש, פאר גאנץ היכל הקודש.


 

#190 - זאג קלאר פאר דיין ווייב אז ס'שטערט דיר די וועג ווי אזוי זי רעדט
שלום בית, רעדן, בית המדרש, דאווענען, מעביר סדרה, מנין, גט

 


בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מקץ, כ"ח כסליו, ד' דחנוכה שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין מעסעדזש.


לדעתי קען מען נאך ראטעווען אז די שטוב זאל נישט צעפאלן, דו דארפסט רעדן צו דיין ווייב קלארע ווערטער. זאג איר אז די וועג ווי זי רעדט צו דיר – איז נישט קיין וועג, זאג איר דו שפירסט אז דו ווערסט בארירט פון איר, און עד כדי כך, דו ווילסט זיך שוין צעטיילן, השם ישמרינו; זי ווייסט נישט אז זי טוט דיר וויי, זי ווייסט נישט אז עס האלט שוין ביי א גט.


טייערער ברודער, אויך דו זאלסט זיך עפעס פארנעמען, צום ביישפיל, זיין שטארק מיט די דריי תפילות; זיך מוסר נפש זיין צו דאווענען יעדן טאג לכתחילה מיט מנין, און אויב מען האט נישט קיין מנין – דאווענען אין שול דווקא. איך בין זיכער דו וועסט האבן א ישועה.


אויך זאלסטו לערנען יעדן טאג חומש איינגעטיילט אויף די וואך, זונטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי; ווייל ביי די תורה איז די בעסטע פלאץ וואו צו אנטלויפן, דורך די תורה ווערט מען א בן-חורין, פריי פון אלעמען, דורך לערנען תורה ווערט בעסער די שלום בית, די פרנסה; אלעס ווערט בעסער.


איך וויל דיר העלפן, און איך וועל דיך מחזק זיין אין יעדע מצב דיינע. איך פערזענליך העלף נישט צו מאכן א גט, אבער אז דו וועסט זיך גט'ן וועל איך דיך נישט אוועקווארפן, איך וועל דיך מחזק זיין אין יעדן מצב.


איך בעט פאר דיר, איך האף זי וועט צוריק באקומען די חן, און עס וועט זיין שלום בית.


 

#189 - קענסט זיך נישט פארשטעלן וואס פאסירט אז מען קומט אין שול דאווענען
בית המדרש, דאווענען, מנין

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מקץ, כ"ח כסליו, ד' דחנוכה שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


זיי זיך מוסר נפש צו קומען אין שול יעדן טאג דאווענען שחרית, מנחה, מעריב.


דו קענסט זיך נישט פארשטעלן וואס פאסירט אז מען קומט אין שול, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות טז.): "מַה נְּחָלִים מַעֲלִין אֶת הָאָדָם מִטֻּמְאָה לְטָהֳרָה", אזוי ווי א טייך, ווען דער מענטש וואס איז טמא טובל'ט זיך אין טייך – ווערט ער טהור, "אַף אֹהָלִים", אזוי אויך א שול, "מַעֲלִין אֶת הָאָדָם מִכַּף חוֹבָה לְכַף זְכוּת", נעמט אוועק אלע פראבלעמען, מען זעט ישועות.


ברודער טייערער, ליבער ברודער, נעם עס נישט גרינג, מיין נישט עס איז א קלייניקייט, ווייל נאר אז מען דאווענט די דריי תפילות מיט מנין – בלייבט מען אידיש און מען ברענגט אידישע דורות.


בעט: "רבונו של עולם, איך וויל קומען אין שול, העלף מיר איך זאל צעברעכן אלע מניעות".

#188 - אן דרך ארץ, איז גארנישט דא
חינוך הילדים, דרך ארץ, בית המדרש, שיעור

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת וישב, כ"ג כסליו, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אודאי האסטו גוט געטון אז דו האסט שטיל געמאכט די אינגעלייט אין שול ביים שיעור, און איך וויל דיך בעטן אויף ווייטער, אויב דו זעסט ביי די ליל שישי שיעור וואס מען האלט מיט ביי ענק דורך א לייוו הוק-אפ, אז מען שמועסט - זאלסטו בעטן די וואס שמועסן אז זיי זאלן ארויסגיין שמועסן אינדרויסן. אז מען שמועסט ביים שיעור וויל איך נישט מען זאל זיך צוזאמנעמען מיטהאלטן דעם שיעור, ווייל "דרך ארץ קדמה לתורה"; אדער זיצט מען מיט דרך ארץ, אז נישט - זיי מבטל דעם ליל שישי שיעור ביי ענק, און ווער עס וויל מיטהאלטן - זאל פריוואט אין שטוב מיטהאלטן אויפן טעלעפאן.


אזוי אויך אין שטוב זאלסטו אויסלערנען דיינע קינדער אז ווען א טאטע רעדט, אדער א מאמע רעדט - דארף מען זיין שטיל. שבת ביי די סעודה ווען דו הויבסט אן רעדן - זאלסטו דערמאנען נאכאמאל און נאכאמאל די ווערטער: "ווען א טאטע רעדט - טאר מען נישט רעדן", "ווען א מאמע רעדט - טאר מען נישט רעדן".


אזוי אויך זאלסטו אויסלערנען דיינע קינדער נישט צו רעדן אין קלאס, סיי די אינגלעך און סיי די מיידלעך. דער רבי זאגט (ספר המדות אות בנים, סימן סד): "צָרִיךְ לְלַמֵּד אֶת הַתִּינוֹק דֶּרֶךְ אֶרֶץ מִנְּעוּרָיו", מען דארף אויסלערנען די קינדער זיי זאלן האבן דרך ארץ און גוטע מידות פון ווען זיי זענען נאך יונג.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#187 - א גבאי טראגט אן אחריות, מער ווי א מתפלל
דרך ארץ, שטעטל, מדות טובות, בית המדרש, גבאי

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת חיי שרה, כ"א מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, גבאי קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אז דו נעמסט צוזאם די גבאים ווי אזוי מען קען שאפן געלט פאר די בית המדרש - זאל מען זיך קודם צוזאמזעצן און רעדן וואס פארלאנגט זיך צו זיין א גבאי, וואס איז די פליכט פון א גבאי.


וויסן זאלסטו, א גבאי טראגט אן אחריות, מער ווי א מתפלל; סיי מיט די וועג ווי מען גייט אנגעטון און סיי מיט די באנעמונג. אזוי אויך דער וואס רופט אויס די עליות און דער וואס רופט אויס אלע זאכן - דארף זיין איינער וואס איז אנגעטון מיט דרך ארץ.


איך האב ליב יעדן איינוואוינער אין שטעטל, איך האב גארנישט קעגן קיינעם, איך זאג נישט זאלסט זאגן פאר די וואס קומען אין שול נישט אנגעטון מיט דרך ארץ; אדרבה, זיי יעדן דן לכף זכות, אבער פארשטיי אז דער בעל תפילה מוז זיין איינער וואס גייט אנגעטון מיט דרך ארץ, און דער בעל קורא מוז זיין איינער מיט א הוט און רעקל, אזוי אויך די גבאים דארפן קומען אין שול מיט דרך ארץ.


אזוי אויך הער איך אז עס איז דא וואס ווערן בא'עולה'ט דורך די גבאים, מען רעדט נישט מיט דרך ארץ, מען שרייט, מען גרויסט זיך; וויל איך דיר זאגן, דאס איז נישט מיינע גבאים, א גבאי מוז זיך באננעמען צו די מתפללים שיין און איידל. עס שטייט פון צדיקים 'גבאי' איז ראשי תיבות "א'נא ב'כח ג'דולת י'מינך", 'אנא' איך בעט דיר, 'בכח' פיר דעם בית המדרש שטארק, אבער 'גדולת ימינך' די כח זאל זיין צו גרויסן די רעכטע האנט, זיך באננעמן מיט חסד.


שטארק זיך מיט דיין הייליגע ארבעט און זיי מחזק אלע גבאים אין שטעטל, אלע זאלן קומען אין שול אנגעטון מיט דרך ארץ און זיצן אין שול מיט דרך ארץ. איך וויל דו זאלסט אכטונג געבן מען זאל נישט וועיפן אין שול (לעקטעריק ציגארעטל), נישטא קיין אלקאהאל אין שול; די שול איז געמאכט פאר צוויי זאכן, לערנען און דאווענען.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.