בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#9 - קינדער שפירן גלייך אויב די לערערין האט וואס צו פארקויפן
חינוך הילדים, מוסדות, שרייבן, אידיש, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת וירא, ט"ז מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


בנוגע די לערערין וואס זאגט זי האט נישט וואס צו לערנען מיט די קינדער, שיקט זי ארויס די קינדער שפילן וכו'; נישטא אזא זאך א לערערין האט נישט וואס צו לערנען מיט די קינדער, די לערערין מוז קומען אנגעגרייט צו האבן וואס צו לערנען פאר אפאר וואכן.


קינדער שפירן גלייך אויב די לערערין האט וואס צו פארקויפן, זי האט וואס צו לערנען, מאכן, טון וכו', אדער מען גייט היינט מאלן וואסער, זוכן ווי אזוי אריבער צו גיין דעם טאג.


בנוגע לערנען צו ליינען אידיש; קינדער דארפן לערנען צו קענען גוט ליינען אידיש, דאס איז איינע פון די וויכטיגע זאכן וואס די סקול דארף אריינלייגן אין די קינדער.


בנוגע די געהאלט; מיר גייען אראפגיין מיט די געהאלט פאר די לערערינס, מיר האבן נישט קיין ברירה, די מוסד קען נישט צאלן די איינגעשטעלטע; ביטע דאס אויסשמועסן מיט די לערערינס און זען ווער עס וויל ממשיך זיין צו בלייבן א לערערין אין בית פיגא.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן קענען ווייטער ממשיך זיין מיט אונזער הייליגע ריינע חינוך אן קיין שטערונגען.





 


 





 

#8 - זייער גוט אז איר האט אנגעהויבן רעדן אידיש אין שטוב
חינוך הילדים, שלום בית, תהלים, משפחה, אידיש

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת נשא ב', י"ג סיון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


זייער גוט אז איר האט אנגעהויבן רעדן אידיש אין שטוב, אזוי וועלן די קינדער קענען די שפראך. אידיש איז א הייליגע שפראך, איז כדאי צו רעדן אין שטוב אידיש, אז די קינדער זאלן אויפוואקסן מיט די שפראך. מאכט זיך נישט צו טון פון די וואס לאכן און שפעטן; מען טוט וואס איז ריכטיג, נישט וואס די משפחה טוט.


דאנקט דעם אייבערשטן פאר אזא טייערע מאן וואס איר האט באקומען, און פון היינט איז דא א נייע משפחה: איר, אייער מאן און נאך אביסל אייערע קינדער און אייניקלעך; איר דארפט נישט פרעגן יעדע ברודער און יעדע שוועסטער וואס צו טון וכו' וכו'.


זאגט תהילים, אביסל איז אויך גוט. דער הייליגער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תפה): "א קאפיטל תהילים איז אזוי ווי א גוטע פאנטש", ווען מען איז הייס, מען איז גוט אויסגעדארשט - איז מען זיך מחי' מיט א גלעזל טרינקען.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#7 - ווען מען ליינט די מגילה עפענען זיך אויף די הימלען
מנהגים, פורים, אידיש, הכנה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת כי תשא, י"ג אדר, תענית אסתר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


היינט נאכט גייען מיר זוכה זיין צו ליינען די מגילה. צדיקים האבן אונז מגלה געווען דאס גרויסקייט פון קריאת מגילה, אז עס לוינט זיך צו זיין דא זיבעציג יאר און ליידן וואס מען ליידט - אבי צו הערן די מגילה.


ווען מען ליינט די מגילה עפענען זיך אויף די הימלען, די טירן פון גן עדן, מען קען זוכה זיין צו ווערן זייער הייליג און נאנט צום אייבערשטן. אלעס ווענדט זיך לויט די הכנה, וויפיל מען גרייט זיך און וויפיל מען בענקט צו די מצוה; דאס בענקען און בעטן: "רבונו של עולם, איך וויל זוכה זיין צו באקומען פון די קדושה פון מרדכי הצדיק און אסתר המלכה"; דורכדעם איז מען זוכה צו גרויסע זאכן.


מען קומט אין שול צו מנחה מעריב מיט שבת'דיגע קליידער און מען פירט זיך צו געבן א מחצית השקל. דער רבי זאגט (ספר המדות אות צדקה חלק ב', סימן יט): "עַל יְדֵי נְתִינַת שְׁקָלִים נִצּוֹל מִיֵּצֶר הָרָע", דורך געבן שקלים ווערט מען געראטעוועט פונעם יצר הרע. מען געבט פאר די גאנצע משפחה; פאר זיך, פאר די ווייב און פאר אלע קינדער - דריי האלבע דאלער, און מען בעט דעם אייבערשטן מען זאל זוכה זיין ניצול צו ווערן פונעם יצר הרע וואס וויל נאר מאכן פירודים צווישן אידישע קינדער.


א פרייליכן פורים.

#6 - די מיידלעך רעדן נאר די הייליגע שפראך אידיש
חיזוק פאר מיידלעך, סקול, אידיש

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת שמות, ט"ז טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי', לערערין אין בית פיגא ירושלים


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך האב הנאה צו הערן אלע איינצעלהייטן פון שולע.


איך פריי זיך זייער אז די מיידלעך וואס זענען אריינגעקומען אין שולע אן קענען אידיש - קענען שוין א גוטע אידיש, און אלע רעדן נאר די הייליגע שפראך אידיש.


איך האף צו קומען קיין ארץ ישראל קומענדיגע וואך און קומען אין בית פיגא.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5 - בעטן דעם אייבערשטן מיט רחמנות, נישט מיט סטראשען
תפילה והתבודדות, חברים, שלום בית, שבת קודש, דרשות, סבלנות, ראש ישיבה, פירושים, עקשנות, אידיש, א גוט אויג

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וישלח, י' כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


דעם פארגאנגענעם שבת בין איך געווען מיט מיין משפחה אין שטעטל, איך האב זיך זייער מחי' געווען צו זיין שבת מיט אנשי שלומינו.


גלייב מיר, דאס וואס מוהרא"ש זאגט, וואו עס קומען זיך צאם אנשי שלומינו לוינט צו קומען פון יענע עק וועלט אריין צו שטעקן דעם קאפ מיט צו האלטן די דיבורים - דאס האב איך געשפירט שבת. יעדע מינוט וואס מען האט געשמועסט מיט אנשי שלומינו - איז געווען אזעלכע חיזוק, אזעלכע שיינע ווערטער - כמים קרים, אזוי ווי קאלט וואסער פאר אן אפגעמאטערטער. סיי פרייטאג צו נאכטס, שבת אינדערפרי פאר'ן דאווענען, נאכן דאווענען, שלש סעודות און מלוה מלכה.


איך דארף מקצר זיין, איך שרייב דיר נאר אפאר ווערטער ממש אויפ'ן שפיץ גאפל, וואס מיר האבן גערעדט שבת.


פרייטאג צו נאכטס האבן מיר גערעדט פון נישט האבן קיין טענות אויפ'ן אייבערשטן, ווען מען בעט דעם אייבערשטן זאל מען נישט סטראשען. מען זעט אין די פרשה, רחל האט געבעטן יעקב (בראשית ל, א): "הָבָה לִּי בָנִים" געב מיר א ברכה פאר קינדער, "וְאִם אַיִן מֵתָה אָנֹכִי" אז נישט - בין איך א טויטע, שטייט (שם, ב): "וַיִּחַר אַף יַעֲקֹב בְּרָחֵל" יעקב האט זיך אויפגערעגט אויף רחל. זאגט מוהרא"ש, פארוואס האט זיך יעקב געבייזערט אויף רחל? וואס האט רחל דא שלעכטס געטון? וואס דען דארף א פרוי טון ווען זי זעט אז זי האט נישט קיין קינדער, נאר גיין בעטן פון א צדיק א ברכה, און דאס האט זי דאך געטון! זאגט מוהרא"ש, זי האט זייער גוט געטון מיטן בעטן 'הבה לי בנים' געב מיר א ברכה אויף קינדער, אבער 'ואם אין מתה אנכי' אז נישט בין איך א טויטע - דאס זאגט מען נישט; ווען מען בעט דעם אייבערשטן און מען בעט א ברכה פון א צדיק - בעט מען וואס מען דארף, אבער נישטא קיין סטראשען, נישטא קיין 'אויב נישט'.


מיר זענען אריין אין א שיינע שמועס פון די פאריגע וואכעדיגע פרשה, אז דער אייבערשטער האט אויסגעהערט יצחק אבינו'ס תפילות, ווייל אינו דומה תפילת צדיק בן צדיק לתפילת צדיק בן רשע; לכאורה דארף ווען זיין פארקערט, רבקה האט זיך מוסר נפש געווען, זי איז אוועק פון די טריפה'נע שטוב פון בתואל און לבן, זי איז מקורב געווארן צום צדיק, זי האט זיך אנגעטון מיט די גרעסטע איידלקייט, דארף מען איר דאך אויסהערן און איר געבן וואס זי בעט! דער ענטפער איז, טאקע וועגן די קשיא האט מען נישט צוגעהערט אירע תפילות, ווייל תפילה דארף צוגיין באופן מתנת חינם, תפילה בעט מען דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם, עס קומט מיר גארנישט, איך בעט דיר אן אומזיסטע מתנה".


אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קצו): "אָסוּר לָאָדָם לַעֲמֹד עַצְמוֹ עַל שׁוּם דָּבָר, הַיְנוּ שֶׁאָסוּר לְהִתְעַקֵּשׁ בִּתְפִילָּתוֹ, שֶׁהַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא יַעֲשֶׂה לוֹ דַּוְקָא אֶת בַּקָּשָׁתוֹ וכו'" א מענטש טאר זיך נישט איינ'עקשנ'ען ביים אייבערשטן אז דער אייבערשטער מוז מיט אים טון אזוי ווי ער וויל. "רַק צָרִיךְ לְהִתְפַּלֵּל וּלְהִתְחַנֵּן לִפְנֵי הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ בְּרַחֲמִים וְתַחֲנוּנִים, אִם יִתֵּן הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, יִתֵּן, וְאִם לָאו לָאו", נאר מען דארף בעטן דעם אייבערשטן מיט רחמנות, אזוי ווי מען בעט זיך ביי איינעם ער זאל רחמנות האבן; אז דער אייבערשטער וועט אים העלפן איז גוט, און אז ער וועט אים נישט נאכגעבן - איז נישט. מיט דעם טייטשט דער רבי וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ב, יג): "אַל תַּעַשׂ תְּפִלָּתְךָ קֶבַע", קבע איז א לשון פון גזילה, אזוי ווי עס שטייט (משלי כב, כג): "'וְקָבַע אֶת קֹבְעֵיהֶם נָפֶשׁ', הַיְנוּ שֶׁכָּל מַה שֶּׁהוּא מְבַקֵּשׁ, הֵן פַּרְנָסָה אוֹ בָּנִים אוֹ שְׁאָר צְרָכִים, אָסוּר לְהִתְעַקֵּשׁ וְלַעֲמֹד עַצְמוֹ בִּתְפִילָּתוֹ, שֶׁדַּוְקָא יַעֲשֶׂה הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא אֶת תְּפִילָּתוֹ", ווען מען בעט דעם אייבערשטן אויף פרנסה, אויף קינדער אדער אנדערע געבעטן, טאר מען זיך נישט איינ'עקשנ'ען אז עס מוז זיין אזוי ווי ער וויל, "כִּי זֶה הוּא תְּפִילַּת קֶבַע, שֶׁלּוֹקֵחַ הַדָּבָר בְּחָזְקָה בִּגְזֵלָה, רַק יִתְפַּלֵּל רַחֲמִים וְתַחֲנוּנִים כַּנַּ"ל".


טאקע דערפאר האט מען צוגעהערט יצחק'ס תפילות. ווייל רבקה, ווען זי האט געבעטן איז דאס געווען א תפילה וואס קומט מיר, 'איך בין א צדקת בן רשע, קוק וואס איך האב שוין אלץ געטון פאר'ן אייבערשטן, דארף איך א קינד'; אזוי בעט מען נישט. ווידעראום יצחק אבינו, א זון פון אברהם אבינו - האט נישט געשפירט ווי ער האט עפעס געטון אז עס קומט אים, ער בעט: "הייליגער באשעפער, געב מיר א קינד".


מיר האבן זיך זייער מחזק געווען מיט די זאך ווי אזוי צו בעטן דעם אייבערשטן. עס איז געווען נאך אסאך שיינע שמועסן; איך וועל דיר דאס שרייבן אין א צווייטע געלעגנהייט.


ביי ספורי מעשיות האבן מיר געלערנט די מעשה פון די זיבן בעטלערס. (ספורי מעשיות, מעשה יג) ווי די חתן כלה האבן זיך זייער געבענקט ביי די חתונה צו די בעטלערס, מיר האבן גערעדט אז ווען מען האט חתונה, מען וויל האבן א שיינע שטוב, מען וויל האבן שלום בית - דארף מען האבן די בלינדע בעטלער; נישט קוקן און זוכן אין די ווייב חסרונות, נישט אלעס דארף מען זען, נישט אלעס דארף מען באמערקן. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת נג:): "מַעֲשֶׂה בְּאָדָם אֶחָד שֶׁנָּשָׂא אִשָּׁה גִדֶּמֶת" עס איז געווען א מעשה, א מענטש האט חתונה געהאט מיט א גדמת, א פרוי אן הענט, "וְלֹא הִכִּיר בָּהּ עַד יוֹם מוֹתָהּ" ער האט נישט געוויסט ביז זי איז געשטארבן אז זי איז געווען א פרוי אן הענט, און די גמרא פירט אויס: "כַּמָּה צָנוּעַ אִישׁ זֶה" דער מענטש האט געמוזט זיין זייער אן איידעלער מענטש, אז ער זאל נישט קוקן אויף זיין ווייב.


מיט די הקדמות פון הייליגן רבי'ן, ווי אזוי מיר האבן מקבל געווען פון מוהרא"ש - מיינט נישט צו זאגן אז דער מענטש האט געהאט א שמאטע ארומגעבינדן אויף די אויגן און נישט געזען אז עס פעלט איר הענט, נאר ער האט פשוט נישט געקוקט אויף אירע חסרונות, ער האט נישט געמאכט אן עסק פון דעם, ער האט געזען נאר דאס גוטס אין איר.


מיר האבן גערעדט צו אינגעלייט זיי זאלן נישט זוכן חסרונות אין שטוב, נישט זוכן ווי עס איז נישט מסודר און ווי עס איז נאכנישט געטון געווארן די שטוב ארבעט וכדומה, נאר זיין דער בלינדער בעטלער. און אז מען איז נאכנישט ביי די מדרגה, מען זעט נאך יא חסרונות, זאל מען בענקען און וויינען צום אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל זוכה זיין צו קדושת עיניים, איך זאל האבן געזונטע אויגן, נאר זען גוטס אין מיר, אין מיין ווייב און אין יעדן איינעם. הייליגער באשעפער, ווי נעמט מען דעם בלינדן בעטלער, ווי איז מען זוכה נישט צו זען וואס מען דארף נישט? ווי איז מען זוכה צו קוקן נאר אויף דאס גוטס?" און ווען די חתן כלה האבן געבענקט קומט ער אריין און זאגט: "איך בין דא, איך בין געקומען צו אייך, איך געב ענק א מתנה גמורה דרשה געשאנק", ווייל דורך בעטן און בענקען איז מען זוכה צו דעם.


איך דארף מקצר זיין, איך וועל דיר נאך שרייבן פון די שיינע שבת.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4 - זינגען מיט די קינדער די "אני מאמין" מיט טייטש
חינוך הילדים, מוסדות, מחלוקת, אידיש, אני מאמין

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויצא, ה' כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, טבריה


איך האב זייער הנאה צו באקומען פון דיר יעדן טאג א באריכט.


שטארק זיך, ווער נישט צעפאלן פון קיין שום זאך. מוהרא"ש פלעגט מיר זאגן: "אז מען קריגט אויף דיר ווייס איך אז דו ביסט גוט, וואלט מען נישט געקריגט אויף דיר - וואלט איך חושש געווען אז עפעס איז נישט גוט מיט דיר".


דו גיי אן מיט א שטארקייט, לייג אריין אין די קינדער אמונה. דער מנהל האט מיר געשיקט א רעקארדירונג ווי דו זינגסט מיט די קינדער די "אני מאמין" מיט טייטש; דו זאגסט פאָר די לשון הקודש אין די קינדער ענטפערן אין אידיש, איך האב זיך זייער מחי' געווען; הלואי זאלן אלע מלמדים דאס טון.


איך שיק דיר די אני מאמין'ס מיט טייטש, איך האב עס געטייטשט לויט ווי די אידישע שפראך גייט אין אמעריקע; אז ביי ענק גייט אנדערש די שפראך - זאלסטו דאס זינגען מיט זיי לויט ווי מען רעדט ביי ענק.


איך פריי זיך אז דער קינד ... הויבט אן בעסער רעדן אידיש. איך בעט דיר זייער, האב סבלנות - וועסטו זען שיינע זאכן.


דא האסטו די אני מאמין:


1) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ אז דער אייבערשטער, הוּא בּוֹרֵא ער באשאפט, וּמַנְהִיג און פירט, לְכָל הַבְּרוּאִים אלע באשעפענישן. וְהוּא לְבַדּוֹ און ער אליין, עָשָֹה האט געטון, וְעוֹשֶֹה און טוט אלעס אויף דער וועלט, וְיַעֲשֶֹה און וועט ווייטער אלעס טון, לְכָל הַמַּעֲשִֹים אלעס וואס פאסירט.


2) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ אז דער אייבערשטער, הוּא יָחִיד ער איז איינער, וְאֵין יְחִידוּת און עס איז נישטא נאך א זאך וואס זאל זיין איינס, כָּמוֹהוּ, בְּשׁוּם פָּנִים אזוי ווי דער אייבערשטער וואס איז איינס. וְהוּא לְבַדּוֹ און ער אליינס, אֱלֹהֵינוּ איז אונזער באשעפער, הָיָה ער איז אייביג געווען, הֹוֶה ער איז שטענדיג דא, וְיִהְיֶה און וועט אייביג זיין.


3) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ אז דער אייבערשטער, אֵינוֹ גוּף איז נישט קיין קערפער, וְלֹא יַשִֹּיגוּהוּ מַשִֹּיגֵי הַגּוּף און ער האט נישט קיין שום זאך וואס האט צו טון מיט א קערפער, וְאֵין לוֹ שׁוּם דִּמְיוֹן כְּלָל און מען קען אים נישט צוגלייכן צו קיין שום זאך.


4) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ אז דער אייבערשטער, הוּא רִאשׁוֹן ער איז דער ערשטער, וְהוּא אַחֲרוֹן און ער וועט זיין דער לעצטער.


5) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ אז דער אייבערשטער, לוֹ לְבַדּוֹ נאר צו אים אליין, רָאוּי לְהִתְפַּלֵּל דארף מען בעטן, וְאֵין רָאוּי און עס איז נישט ווערד, לְהִתְפַּלֵּל צו בעטן, לְזוּלָתוֹ פון קיינעם אנדערש.


6) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁכָּל דִּבְרֵי נְבִיאִים אֱמֶת אז אלע ווערטער פון די נביאים זענען אמת'דיג.


7) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁנְּבוּאַת מֹשֶׁה רַבֵּנוּ עָלָיו הַשָּׁלוֹם אז די נבואה פון משה רבינו, הָיְתָה אֲמִתִּית איז אמת'דיג, וְשֶׁהוּא הָיָה אָב לַנְּבִיאִים און אז משה רבינו איז געווען די טאטע פון אלע נביאים, לַקּוֹדְמִים לְפָנָיו די וועלכע זענען געווען פאר אים, וְלַבָּאִים אַחֲרָיו און פאר אלע וואס זענען געקומען נאך אים.


8) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁכָּל הַתּוֹרָה אז די גאנצע תורה, הַמְּצוּיָה עַתָּה בְיָדֵינוּ וואס מיר האבן היינט, הִיא הַנְּתוּנָה האט דער אייבערשטער געגעבן, לְמֹשֶׁה רַבֵּנוּ עָלָיו הַשָּׁלוֹם פאר משה רבינו.


9) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁזֹּאת הַתּוֹרָה אז די תורה וואס מיר האבן, לֹא תְהֵא מֻחְלֶפֶת וועט נישט פארטוישט ווערן, וְלֹא תְהֵא און עס וועט נישט זיין, תוֹרָה אַחֶרֶת קיין אנדערע תורה, מֵאֵת הַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ פונעם אייבערשטן.


10) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ אז דער אייבערשטער, יוֹדֵעַ כָּל מַעֲשֵֹה בְנֵי אָדָם ווייסט אלעס וואס מיר טוען און וואס אנדערע טוען, וְכָל מַחְשְׁבוֹתָם און אלעס וואס מיר טראכטן און וואס אנדערע טראכטן, שֶׁנֶּאֱמַר אזוי ווי עס שטייט (תהלים לג, טו): 'הַיֹּצֵר יַחַד לִבָּם' דער אייבערשטער האט באשאפן אלע הערצער, 'הַמֵּבִין אֶל כָּל מַעֲשֵֹיהֶם' און ער ווייסט אלעס וואס מען טוט.


11) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ אז דער אייבערשטער, גּוֹמֵל טוֹב באצאלט שכר, לְשׁוֹמְרֵי מִצְוֹתָיו פאר די וואס טוען די מצוות, וּמַעֲנִישׁ און ער באשטראפט, לְעוֹבְרֵי מִצְוֹתָיו די וואס פאלגן נישט זיינע מצוות.


12) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, בְּבִיאַת הַמָּשִׁיחַ אז משיח וועט קומען, וְאַף עַל פִּי שֶׁיִּתְמַהְמֵהַּ און אפילו עס נעמט שוין אזא לאנגע צייט, עִם כָּל זֶה אֲחַכֶּה לּוֹ בְּכָל יוֹם מיט דעם ווארט איך יעדן טאג, שֶׁיָּבוֹא אז ער זאל קומען.


13) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁתִּהְיֶה תְּחִיַּת הַמֵּתִים עס וועט זיין תחית המתים, בְּעֵת שֶׁיַעֲלֶה רָצוֹן מֵאֵת הַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ ווען דער אייבערשטער וועט דאס טון, וְיִתְעַלֶּה זִכְרוֹ לָעַד וּלְנֵצַח נְצָחִים און עס וועט דערהויבן ווערן זיין נאמען פאר אייביג.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#3 - א שווערע אבער געשמאקע טאג
לערערין, תודה והודאה, חינוך הילדים, מוסדות, דרך ארץ, אידיש

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת חיי שרה, כ' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי', לערערין אין בית פיגא ירושלים


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איר שרייבט אינעם בריוו: ש'כח אייבערשטער, היינט זונטאג איז געווען א שווערע אבער געשמאקע טאג". די שורה האט מיך זייער איבערגענומען, דאס הייסט א גוטע לערערין; מען קען מאכן געשמאק אויך די שווערע טעג, און מען זאגט "שכוח אייבערשטער" אויך אויף די שווערע טעג; ביי מיר איז א געווינס צו האבן אזעלכע לערערינס.


איך פריי זיך צו הערן אז די קינדער ווערן צוביסליך מער און מער דרך ארץ'דיג, וויפיל איר און די אנדערע לערערינס וועלן אריינלייגן אין די קינדער, מען וועט זיי מחנך זיין, מען וועט זיי לערנען דרך ארץ - אלץ שענערע פירות וועלן מיר שפעטער קענען שניידן. קינדער דארף מען מחנך זיין, קינדער דארף מען לערנען דרך ארץ.


אויך פריי איך זיך צו הערן אז די קינדער לערנען זיך אויס מער און מער אידיש, איך וויל ביי אונז אין שולע זאל מען רעדן נאר אידיש.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#2 - זען נאר דאס גוטס אין די קינדער, איידעמער און שנירן
קינדער, חיזוק פאר פרויען, רפואה, דאקטורים, אידיש, א גוט אויג

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בראשית, כ"ד תשרי, אסרו חג, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


פארמאכט אייך אייערע אויגן, נישט אלעס דארף מען זען; עס איז נישט אייערע געשעפטן ווען אייער איידעם שטייט אויף שבת אינדערפרי.


אייער טאכטער און איידעם זענען אזוי וואויל און אזוי ערליך, וואס פעלט אויס צו זוכן פון אונטער דער ערד אויף וואס זיך אויפצועסן? א שאד אויפעסן די קישקעס; הלואי פאר אנדערע אזעלכע ערליכע קינדער וואס איר האט.


בעטס דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל זען נאר גוטס אין מיינע קינדער, איידעמער און שנירן".


בנוגע וכו'; ענדערש נעמען א פרויען דאקטער, און אז מען האט נישט קיין פרויען דאקטער קען מען נעמען א מאן דאקטער.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#1 - מיט אפאר ווערטער נעמט מען אוועק אלע שלעכטס
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, שלום בית, תשובה, אומאן, ראש השנה, מלכות הרשעה, אידיש

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת בלק, ט"ז תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


לכבוד אנשי שלומינו תלמידי היכל הקודש תושבי ארץ ישראל, ה' עליהם יחיו


מיר זענען נאכאלץ אפגערוקט מיט א וואך, ביי אונז אין אמעריקא איז די וואך פרשת בלק, ביי ענק איז שוין פנחס. איך וועל ענק שרייבן וואס מיר האבן גערעדט נעכטן ביים ליל שישי שיעור, צוויי וויכטיגע נקודות.


דאס ערשטע האבן מיר גערעדט פון דאס גרויסקייט פון תשובה. די הייליגע חכמים זאגן (במדבר רבה כ, טו) אויפ'ן פסוק (במדבר כב, לד): "וַיֹּאמֶר בִּלְעָם אֶל מַלְאַךְ ה' חָטָאתִי", בלעם האט געזען ווי דער מלאך שטייט מיט'ן שווערד האט ער גלייך געזאגט: "חָטָאתִי", זאגן חכמינו זכרונם לברכה: "שֶׁהָיָה רָשָׁע עָרוּם", בלעם איז געווען א קלוגער רשע, "וְיוֹדֵעַ שֶׁאֵין עוֹמֵד מִפְּנֵי הַפֻּרְעָנוּת אֶלָּא תְּשׁוּבָה", ער האט געוויסט אז די איינציגסטע זאך וואס האלט אפ א שטראף - איז תשובה, "שֶׁכָּל מִי שֶׁחוֹטֵא וְאוֹמֵר חָטָאתִי", ווייל ווען א מענטש וואס האט געזינדיגט זאגט חטאתי, ער טוט תשובה - "אֵין רְשׁוּת לַמַּלְאָךְ לִגַּע בּוֹ", קען קיין מלאך אים נישט אנרירן; ווען ער האט געזען דעם מלאך קומט צו אים מיט'ן שווערד - האט ער גלייך תשובה געטון, אזוי האט ער זיך ארויסגעדרייט פונעם שטראף.


דאס איז זייער שטארקע חיזוק, ווען מען איז אראפגעפאלן אין עבירות, מען שפירט זיך אזוי שלעכט, מען שפירט זיך אזוי דערווייטערט - זאל מען זאגן פאר'ן אייבערשטן: "הייליגער באשעפער איך האב געזינדיגט, איך האב געטון זאכן וואס מען טאר נישט, איך בעט דיר זיי מיר מוחל"; די פאר ווערטער נעמט אוועק אלע שלעכטס, דער אייבערשטער איז מוחל דעם מענטש.


אויך האבן מיר גערעדט פון דעם אז בלעם איז געווען בלינד אויף איין אויג. רש"י הקדוש זאגט (במדבר כד, ג) בלעם האט נישט פארשטאנען וואס איז די זאך פון מאן און ווייב לעבן אינאיינעם און דער אייבערשטער געפונט זיך צווישן זיי, איש ואשה זכו שכינה שריה ביניהם; ווי קען זיין: "מי שהוא קדוש ומשרתיו קדושים" - זאל זיין צווישן מאן און ווייב? די טומאה וויל נישט מען זאל לעבן מאן און ווייב, ווייל ווען מען לעבט מאן און ווייב בשלום ובאהבה - איז מען אפגעהיטן פון שלעכטס, מען איז נאנט צום אייבערשטן.


איך וועל נישט מאריך זיין יעצט ערב שבת, איך וויל אבער בעטן פון די מלמדים ביי אונז אין תלמוד תורה, איך וויל מען זאל לערנען נאר אויף אידיש, אלעס זאל זיך ארום דרייען אידיש; איך וויל נישט האבן מיט די טמאים, מיט די ערב רב; אונזערע קינדער זאלן רעדן נאר אידיש, איך וויל געבן אונזערע קינדער א ריינע חינוך.


געלויבט דעם אייבערשטן מיר האבן טייערע מלמדים מיט א גוטער מנהל וואס געבט זיך אפ זייער שטארק מיט יעדן פרט אין תלמוד תורה, איך האלט מיט יעדע פרט מיט יעדן קינד; מיר האבן זיך נישט וואס צו שעמען פון אנדערע תלמוד תורה'ס, די קינדער לעבן מיט'ן אייבערשטן, זיי לעבן מיט תפילה, זיי לעבן מיט יראת שמים.


ביי אונז גרייט מען זיך שוין אויפ'ן רבינ'ס ראש השנה; מיר האבן היינט געקויפט טיקעטס, ונזכה ונחי' צו זיין ביים רבי'ן אויף ראש השנה.


א גוט שבת.